Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
OF INTERNATIONAL RELATIONS
(MGIMO)
Department of African Languages
D.V. Polikanov
Swahili-Russian
Dictionary
about 20 000 entries
Moscow
1997
.. , 1997 .
FOREWORD
More than 10 years have passed since the last publication of the Swahili-Russian Dictionary
in 1987. That's why there was an obvious necessity to compile a new dictionary which would reflect
the development of both languages.
This Swahili-Russian dictionary is the attempt to create such a modern dictionary that will
make easy the translation and teaching of Russian and Swahili. The dictionary was compiled with the
help of modern computer technologies, thus enabling the user to enjoy a great variety of synonyms.
The dictionary contains about 20 000 vocabulary items from different fields of knowledge, such as
economy, finance, politics, medicine, science and technology. It is based on Swahili-Russian
dictionary, edited by Prof. E.N. Myachina, and has about 2 000 amendments and new words in
comparison with the latter.
The author is grateful to his parents: V.M. Polikanov and E.A. Polikanova - for their help
during his work at the dictionary and expresses his cordial gratitude to his teachers: N.T. Petrenko
and the late N.V. Potekhina.
a
.
,
, , ,
,
!; siyo! !
.
mama wa mtoto
aa
. <<a>>
aalam
(
)
aali
1) ,
2) (
, )
3) ,
. <<ali>>
aalimu
(ma-)
1) .
2)
()
aasi
. <<asi>>
aathari
(-)
()
-
aazi
(-)
. <<azizi>>
abaa
.
!, !
abadan[i]
. . . .
1) , ;
haridhiki abadani
2) ; hatutakuja
hapa abadani
abadi
. ,
abdi
(-)
.
abeche
(-)
,
abedari
(-)
. ;
abee
.
abidi
. . abdi
. <<abadi>>
abinusi
(-)
. <<abunusi>>
abiri
1) ,
(
. .)
2) ,
( , ,
); abiri chombo
. -abirisha
. -abiria
. -abiriwa
. -abirika
1) , ,
;
2) . <<tabiri>>
. -abirisha
. -abiria
. -abiriwa
. -abirika; hali hewa
inaabirika
1) (-.)
2)
3)
abiria
(ma-; -)
; meli a abiria
;
gari l abiria
;
motokaa abiria
) ;
)
abiyadhi
(-)
. <<abyadhi>>
abjadi
(-)
()
abrania
(-)
. <<mwabrania>>
ab[u]tadi
. ;
ab[u]tali
(-; m-)
. ; ,
abtathi
(-)
()
abu
(-)
.
abudu
1) ; abudu mungu
; abudu picha
2) , ;
abudu sanamu
3) ,
; abudu uzungu
. -abudiana
. -abudisha
. -abudia
. -abudiwa
. -abudika
(-)
abunusi
(-)
.
abunuwasi
.
abutadi
. <<abtadi>>
abutali
(-; ma-)
. <<abtali>>
ab[u]wabu
(-)
.
abwe
.
?!, !
abyadhi
(-)
(
)
1)
2)
acha
1) . . ;
acha chakula nusu sahani
;
acha mke (mume, watoto)
()
(, ); acha njia
(); niache!
( ) !;
ametuacha mkono
,
2) , ;
acha chama
3) . acha nje
,
4)
() (-.)
; aliacha kulia
;
nitaacha kuvuta sigara
5) ,
6) ,
7) (-.)
, ;
utaacha hoteli mkono wa
kulia
. -achisha ;
achisha kazi
, ; achisha
mtoto
.-. -jiachisha
.-. -achishwa;
achishwa kazi
; ada posta
2) ; ada chama
; ada
uanachama
;
ada kuingilia
3) ;
, ;
ada mja hunena,
mwungwana ni kitendo
. ,
-
adaa
(-)
1)
2) .
adabu
(-)
1) ,
2) ,
;
mwenye adabu
3) ;
tia adabu
4) ,
(); adabu Kiswahili
;
adabu lugha
; fanya
adana
(-)
.
adani
(-)
. <<edeni>>
adapta
(-)
. ;
;
adawa
(-)
,
aden
(-)
. <<edeni>>
adesi
(-)
adha
(-)
1) ,
, ; -wa n
adha ,
2) ,
adhabu
(-)
1) , ;
(),
-ti (-, -patisha) adhabu
;
2) . ;
adhabu kuu ( kifo,
kufa)
,
; kanuni
adhabu
3) . ;
; eneo la adhabu
;
mpira wa adhabu
4) ,
5) ,
adhama
(-)
1) ; ;
2)
3) ;
4) ,
,
adhana
(-)
; -piga (-toa)
adhana
-
adhibu
1) ,
;
()
2)
3) ,
4)
5) ,
6) (
)
. -adhibiana
. -adhibisha .
. . .
. -adhibia
. -adhibiwa
. -adhibika
adhifari
(-)
,
adhima
(-)
. <<adhama>>
adhimisho
(ma-)
1) ,
2) ,
adhimu
1) ,
,
2) ,
3) ,
(-. )
. -adhimisha
; adhimisha
sikukuu
. -adhimia
. -adhimiwa
. -adhimika
1) .
2) ; ;
3)
4) ; n
mali adhibu
,
adhini
(
)
. -adhinisha
. -adhinia
. -adhiniwa
. -adhinika
adhiri
1) ,
2) , ;
usiniadhiri mbele watu
3) ,
4)
. -adhiriana
. -adhirisha
. -adhiria
. -adhiriwa
. -adhirika
adhuhuri
(-)
1) ;
12 14
2) (
)
adi
; ;
adi mgeni
. -adiana
. -adisha
. -adia
. -adiwa
. -adika
adia
(-)
. <<wadia>>
. . <<adi>>
adibu
;
; adibu
nafsi yako!
!
. -adibiana
. -adibisha
. -adibia
. -adibiwa
. -adibika
1)
2) ,
3)
adidi
1) ,
2) ,
. -adidiana
. -adidisha
. -adidia
. -adidiwa
. -adidika
adili
1)
2)
()
. -adiliana
. -adilia
. -adiliwa
. -adilika
(-; m-)
1)
2)
3) ;
, ;
maadili cham
4) ,
1)
2) ,
@ adilisha
1)
2)
adilifu
1) ;
2) ,
adilisho
(ma-)
. <<maadilisho>>
adimika
1) ,
; chakula
kimeadimika
;
kuadimika kwa bidhaa
madukani
()
2) , ;
umeadimika
,
3) (
)
. -adimikisha
.- -adimikia
.-. -adimikiwa
adimu
1) ,
; vyakula kwao
adimu
2) ,
;
1)
2) ,
()
adinasi
(ma-)
1) []
2)
admeli
(ma-)
admeri
(ma-)
. <<admeli>>
admirali
(ma-)
. <<admeli>>
admireli
(ma-)
. <<admeli>>
adua
.
. -adulisha
. -adulia
. -aduliwa
. -adulika
adui
(-; ma-)
1) , ; adui
mbaya . ,
2) ,
advansi
(-)
;
afa
(ma-)
1) . <<maafa>>
2) ()
afadhali
, ;
afadhali kunena kweli,
kama kunena uwongo
c.
,
afande
(-; ma-)
1) ;
2) .
( )
(-; m-)
afandi
(m-)
. <<afande >>
afendi
(-)
. <<afande>>
afia
(-)
. <<afya>>
afikano
(ma-)
. <<afikiano>>
afiki
1) ;
( )
2)
3) ,
.-. -afikianisha
;
. -afikia
. -afikiwa
. -afikika
@ afik[i]ana
1)
,
2)
()
3)
()
afikiano
(ma-)
. . . maafikiano
1) , ,
;
2) ,
()
3) ;
4) ,
afisa
(m-)
. <<ofisa>>
afisaelimu
(ma-)
. . <<ofisa>>
afisi
(-)
. <<ofisi>>
afiuni
(-)
. <<afyuni>>
afkani
(-)
, ;
akili afkani ,
(-)
Afrika
; Afrika Mashariki
; Afrika
Kati
afrikanaizesheni
(-)
afriti
(-; ma-)
1) .
2) .
(,
. .)
3) ,
afu
1) , (
)
2) ,
( )
3) ,
( )
. -afisha
. -afulia
(-; ma-)
1) . <<afua>>
2)
3)
(-)
mwafu (.
)
afua
. <<afu>>
(-; ma-)
. . . maafua
1) ,
( ,
. .)
2) ,
;
afua ni mbili, kufa na
kupona .
:
(=
)
3) ,
afueni
. <<ahueni>>
kipindi cha afueni
; likizo
afueni
[]
afukani
. <<afkani>>
afwaji
(-)
. 1) ;
2) ;
afya
(-)
; afya nzuri
; afya
hafifu ;
mbaya kwa afya
[,]
; wizara afya
; bora
afya kuliko mali .
,
.
1)
;
afya! kua kama mgomba!
, ,
!
2)
. . <<>>
afyuni
(-)
aga
1);
; aga dunia
2)
3)
4) ;
.-. -aganisha
.-. -agania
.-. -aganwa
.-. -agizana
.-. -agizia
.-. -agizwa
.-. -agizika
. -agwa
. -agika
@ agana
1)
; agana buriani
2) ,
3)
,
4)
@ agiza
1) ;
,
;
fanya kama nilivyokuagiza
,
2)
3) ,
; agiza gazeti
@ agia
1) -.
2) ,
(-.) -.
3) ,
1) ,
agaa
1)
2)
3)
agano
(ma-)
1) , ;
;
2) ,
3) ,
4) ;
Agano Ji .
; Agano la Kale pe.
agenda
(-)
. <<ajenda>>
aghalabu
1) ,
2) ,
;
aghali
. <<ghali>>
aghlabu
c. <<aghalabu>>
agizo
(ma-)
1) ,
;
2) ,
ago
(ma-)
;
(ma-)
1)
2)
Agosti
(-)
agua
1)
2) ,
(, )
3) ,
4) ,
; agua
ugonjwa
. -aguana
. -aguza, -agulisha
. -aguli
. -aguliwa
. -agulika
aguo
(ma-)
,
aguzi
(ma-)
1) (,
)
2) ,
3) . ,
4)
ah
.
!,
!
aha[a]
. <<ah>>
ahadhari
ahadharu
. <<ahadhari>>
ahadi
(-)
1) ;
; toa ()
ahadi
(), ;
funga ahadi
; timiza
(tekeleza, fikisha, shika)
ahadi
;
vunja ahadi
2) , ;
(-)
.
,
ahali
(-)
1) . ,
,
2)
ahamari
. <<ahamaru>>
ahamaru
; mauti ahamaru
) )
ahasante
. <<asante>>
ahera
(-)
;
; enda
ahera(ni) ,
;
siku ahera .
aheri
(-)
, ; toka awali
hata aheri
; aheri yako kiasi
gani?
?
ahi
(-)
.
ahidi
1) ,
2)
. -ahidiana
,
,
;
tumeahidian kwa
siku nyingine
. -ahidisha
. -ahidia
. -ahidiwa
. -ahidika
(-)
ahiri
1) ,
2) ;
(.)
. -ahirisha .
. 1) . .; ahirisha
ziara
.-. -ahirishwa
.-. -ahirishika
. -ahiriwa
. -ahirika
ahlaiki
(-)
. <<halaiki>>
ahmari
. <<ahamari>>
ahsante
. <<asante>>
ahueni
(-)
,
( ), leo
amepata ahueni
ai
.
!, !, !
aibika
1)
()
2)
3)
()
.-. -jiaibisha
. -aibiwa
@ aibisha
1) ,
2) ;
(.)
aibu
(-)
1) , ; ti
() aibu ; pakaa
aibu
2) ; n aibu
; bila [] aibu
,
3) ,
4) ,
aidha
1) , ;
2) , ;
wa aidha ;
aidini
(-)
aila
(-)
;
aili
1)
2) ,
. -ailiana
. -ailisha
. -ailia
. -ailiwa
. -ailika
(-)
1)
2) ,
aimi
.
!, !
aina
(-)
1) ; ; ; ;
aina kwa aina ;
- aina pekee
; aina
damu ;
aina maneno .
2) , ; aina
ushirikiano
3)
4) ()
5) ()
6) .
aineaine
. <<hainehaine>>
aini
1)
2) ,
3) ,
4)
. -ainisha 1) .
. . . 2) ,
. -ainia
. -ainiwa
. -ainika
ainisho
(m-)
1)
2): mstari ainisho .
; mstari ainisho
joto .
3): hesabu ainisho .
aisee
. <<aisii>>
aisii
= ,
ajaa
(-)
. <<ajabu >>
ajabu
1) ,
2) ,
. -ajabisha
. -ajabia
. -ajabiwa
. -ajabika
(-; ma-)
1) , -.
2) ,
3) , ;
n ajabu
1) ,
,
2) ,
1) ,
,
; vitabu vingi
mno ajabu
; mvua kubwa
ajabu
ajali
(-)
1) , ; ajali
hailindiki .
;
ajabu haina kinga wala
kafara .
,
(=
)
2) , ;
kwa ajali ,
3) [] ;
; mahali
ajali .
;
ajali [kuleta] kifo
4) , ;
; ajali gari l
moshi ;
ajali motokaa
; patwa na ajali
5) ; patikana na
ajali
; ajali
imemfikia
ajari
(-)
; malipo ajari
[]
. <<ayari>>
ajazi
1)
[]
2)
. -ajazika
ajemi
(-)
[
]
. <<Uajemi>>
ajenda
(-)
; panga
agenda
ajenti
(ma-)
,
ajib
. <<ajabu>>
ajibu
. <<ajabu>>
,
ajihi
; ;
. -ajihiana
. -ajihiwa
ajil
. <<ajila>>
ajila
(-)
1) ,
2)
,
ajili
(-)
; ;
,
. -ajilisha
. -ajilika
. <<ajiri>>
kwa ajili )
, -;
, ; ;
) , ; mbwa
hufugwa kwa ajili
kulinda nyumba .
,
ajinabi
(-)
1) ,
2) ()
( )
ajinabia
1) ,
2) ,
ajinani
(-)
. <<jini>>
ajiri
1) ,
,
2) ,
3)
. -ajiriana
. -ajiria
. -ajiriwa
. -ajirika
@ ajirisha
1)
2)
ajiza
(-)
. <<ajizi>>
ajizi
1)
()
2)
()
. -ajizisha
. -ajizia
. -ajizika
(-)
1) ,
2) ,
; bila
ajizi ,
;
ajizi nyumba njaa
.
1) ,
2)
3) ,
ajmaina
. []
ajurali
(-)
,
ajuza
(-)
,
; ajuza mwenye
haya walimzika ngali hai
.
ajwadi
. ,
, ,
aka
1) , (
, )
2) . ;
aka kimya
. -akisha, -asha
. -akia
. -akwa
. -akika
.,
) ,
) ,
)
)
akali
(-)
1) ;
; kwa
akali
2) , ,
vitabu akali
akania
1)
2)
(-)
; ; ;
akarabu
(-)
. <<akrabu>>
akari
(-)
akaunti
(-)
; akaunti akiba
;
ake
. . ; ;
kitabu chake ;
vitabu vyake ;
hana chake hapa
; alikwenda
zake
;
asubuhi yake
,
akhera
(-)
. <<ahera>>
aki
(-)
(-)
()
akia
1) ,
2) ,
. -akiza, -akisha
. -akilia
. -akiwa
. -akilika
akiba
(-)
1) ; , ;
mchezaji wa akiba
; jeshi la
akiba . ;
akiba tele
; akiba mapato
; akiba
ahsante
;
akiba si mbovu, akiba
haiozi .
2) ; ;
weka (fanya) akiba )
)
akida
(ma-)
. 1)
2) ,
;
3) (
)
akidi
1) ,
2) ,
(-)
, ;
(-)
; funga akidi
akidu
(ma-)
1) ; ,
;
2)
akifia
, ,
(,
. .)
. -akifisha
. -akifiwa
akifisha
1) . . <<akifia>>
1) ;
2)
. -akifishana
. -akifishia
ac. -akifishwa
. -akifishika
akifu
. <<wakifu>>
akika
(-)
. 1)
,
)
;
,
)
;
,
-
2) . <<akiki>>
akiki
(-)
1) ,
akika
2)
(-)
.
(-)
;
( )
akili
(-)
1) [] , ;
; katika akili )
) ;
katika akili mtu yule
hakutaka kitu
(. )
; rukwa na akili
,
; weka akilini
,
; akili [ni] mali
. -
2) ,
;
3) ,;
katika akili yangu
,
4) . ;
fanya akili ) ,
)
)
akilili
(-)
Akimedesi
; kanuni
Akimedesi .
akina
(-)
1) ; ; ;
akina Moshi
2) . ;
; ; akina
mama wa Tanzania
;
akina yahe ;
akina sisi ,
3) ; akina wanajeshi
; akina
vibaraka
;
akina mafashisti
akisi
()
; mwali akisi
ako
. . ; ;
; nyumba yako
; nyumba zako
;
nenda zako! )
[]! )
!, !
akodioni
(-)
akrab
(-)
. <<akrabu>>
akraba
(-)
1)
2)
; akraba za
kuumeni (kukeni)
()
akrabu
(-)
1) (,
..); akrabu
saa ) )
2) .
(-)
. ;
; akrabu magharibi
) ,
)
akrama
,
;
akrobati
(ma-)
akseli
(-)
. <<ekseli>>
akthari
(-)
1) , ;
;
akthari watu
2) ;
akua
1) ,
2) ;
,
. -akuana
. -akulisha
. -akulia
. -akuliwa
. -akulika
akustiki
(-)
ala
(-)
, ; ala
za kazi ; ala
muziki
(ma-; nyala)
.,
)
!, ?; ala husikii
haya? !
?
) , )
alaa
1) .,
2) alaa kulihali
;
alaala
. al ala, Allah Allah .
<<halahala>>
alafu
(-)
. <<elfu>>
alakati
, ,
alama
(-)
1) , ; ;
alama trafiki
, ;
alama kitaifa
; alama
cheo .
;
alama kuuliza
;
alama mkato ;
alama mkato juu
; alama dondoo
; alama kituo
; alama za
vidole ;
alama ardhi . ;
alama mwinuko
. ; tia
(weka) alama ,
, ;
tia alama
mbaya .
,
2) , ;
;
3) ; ;
4)
5)
6)
7)
8) ,
alamardhi
(-)
. alama kwenye
ardhi .
,
alamsiki
.
!,
[]!
alamu
(-)
1) , ,
2)
alasiri
(-)
1)
( 14 18 )
2)
,
( 15.30
16.30)
alau
. <<walau>>
alawensi
(-)
1) , ;
2) ,
3) , ;
alawensi a safari
aleik
. <<aleikum>>
ale[i]kum
salamu aleikum
(),
aleikum salamu
(
)
aleluya
.
alfa
(-)
(
), alfa
n omega .
alfabeti
(-)
alfafa
(-)
,
alfajiri
(-)
1) ,
( 4-5
);
alfajiri mbichi (kuu)
3 5
2)
( )
alfeen
(-)
. <<elfeni>>
alfeni
(-)
. <<elfeni>>
alfia
(-)
. <<halfiya>>
alfu
(-)
. <<elfu>>; alfu-lelaulela
Alhamdulillahi
!
Alhamisi
(-)
alhasili
1) ; ,
; n alhasili
2) ,
3) ,
alhasir
. <<alhasili>>
ali
(-)
1) ; ;
1) . ali ali ;
1)
alia
(,
. .)
. -aliana
. -aliza
. -alilia
1) (
)
2)
,
(.
<<walio>>)
aliali
. <<li>>
alidedi
(-)
., .
(
)
alifu
(-)
(
),
kutojua hata alifu .
. ,
()
. -alifisha
. -alifia
. -alifiwa
. -alifika
alifubete
(-)
. <<alfabeti>>
alika
1) (),
2) ( )
3) ( )
. -alisha 1)
. .
. ., alisha vidole
;
alisha mtambo wa
bunduki
2) ,
. -alikia
. -alikika
. -alikaalika
1) ; ,
; alika karamuni
2) ;
3) , ;
alika vita
4)
. -alikana
. -alikia
. -alikwa
. -alikika
1) (-.
, )
2)
3)
. -alisha
( )
. -alikia
. -alikwa
. alikika
(-)
,
aliki
1) ,
2) ,
. -alikia
. -alikiwa
. -alikika
aliko
(ma-)
. <<mwaliko>>
alimradi
. <<mradi>>
alimuradi
. <<mradi>>
alisa
. <<alika>>
. -alisisha
. -alisia
. -alisika
alizeti
(-)
. <<halzeti>>
aljebra
(-)
alkali
(-)
.
alkoholi
(-)
,
Allah
(-)
; Allah akbar
; la illahi ila Allah
;
Allah bukheri
Allah Allah .
<<halahala>>
almari
(-)
1)
2)
3)
almaria
(-)
1) (
, , )
2) (
, , )
3) ; almaria za
majohari
almasi
(-)
;
almazi
(-)
. <<almasi>>
almradi
. <<mradi>>
almuradi
. <<mradi>>
alofoni
(-)
.
aloi
(-)
aloi chuma cha u
alowensi
(-)
. <<alawensi>>
altare
(-)
aluminiamu
(-)
alwaridi
(-)
. << waridi>>
ama
1) ; ama...ama... u...
..., ...; ...,
...; ama mtu huyu ama
yule
, ;
ama sivyo? ?
2) , ,
; wa ama )
)
.
1) ,
2) . . .
; ama ,
-;
ama, huna habari baba
yako? ,
?;
ama, ni mjinga tu
,
1) ,
2)
amaa
,
( )
amali
(-)
1) , , ;
mtu wa amali
2) ,
, ;
amali yake ni ukulima
-
3) , ;
(-)
amana
(-)
1) ,
( )
2) ( ), weka
amana ; shika
amana ;
toa amana
3) ; ;
4) ,
amani
(-)
, , ;
Baraza la Amani
ulimwenguni
;
siasa amani
;
mkataba wa amani
;
taka (penda) amani
; leta (fanya) amani
; linda
(hifadhi)
amani ()
; amani haipatikani ila
kwa ncha ya upanga
amania
. 1) ( )
2) (-.),
( -.)
. -amaniana
. -amanisha
. -amaniwa
. -amanika
amara
(-)
1)
2) , ;
haja amara?
?
(-)
. <<amari>>
amari
(-)
; ; .
amarika
. <<imarika>>
amazon
(-; ma-)
.
amba
1) .
2) (
-.), ; amba
mtu
. -ambana
. . -ambilia
[]
.-. -ambiana
.-. -ambiza
.-.-.
-ambizana 1)
;
2)
.-. -ambiwa
.-. -ambilika;
haambiliki kitu!
!
. -ambwa
. -ambika
1) , ;
amba nitakuja kesho ,
1)
. .
; yule mtu ambaye
unampenda
,
.,
; ;
@ ambia
1)
2) ,
;
ambaa
1) (
, ),
jahazi linaambaa pwani
;
nilimwambaa
(
)
2) , ;
waliambaa hatari
3)
. -ambaana
. -ambaza
. -ambalia
. -ambawa
. -ambalika
ambalansi
(-)
. <<ambulensi>>
ambalanzi
(-)
. <<ambulensi>>
ambarara
, ;
ambari
(-)
ambata
1)
(-.)
2)
()
3) ,
4)
. -ambatana
;
; u
uliambatana n
mvua
;
nguo imeambatana na
kidonda
.-.
-ambatanisha 1) ;
2)
(
..)
.-.-.jiambatanisha
.-.-.
-ambatanishwa
.-. -ambatishwa
. -ambatia
. -ambatwa
. -ambatika
@ ambatisha
1)
2) (
. .)
3) .
ambatiko
(-; ma-)
mlinganyo ambatiko .
ambika
1)
2)
3)
. -ambi[ki]sha,
-ambisa; ambisha mashua
aa. -ambikia
. -ambikwa
. -ambikika
1) ,
2) ,
. -ambikisha
. -ambikia
. -ambikwa
. -ambikika
1) ,
,
. -jiambika
. -ambikwa
ambisa
. . <<ambika>>
ambo
(ma-)
1) ;
2) .
ambua
1) ; ;
ambua ngozi
; ambua chungwa
2) ; ;
3)
(); alisoma miaka
mingi lakini hana
alichoambua
,
. -ambulia
. -ambuliwa
. -ambuka; ngozi
imeambuka
()
.-.-.
-jiambukiza
.-.-.
-ambukizika
1)[] ; ambua
n
@ ambukiza
1) ,
; ugonjwa wa
kuambukiza
; mbu
wanaambukiza malaria
2) ,
;
ambukizo
(ma-)
. . .
mmbukizo ,
ambulansi
(-)
. <<ambulensi>>
ambulanzi
(-)
. <<ambulensi>>
ambulensi
(-)
()
amdelahane
(-)
amerikani
(-)
. <<marekani>>
ameta
(-)
.
amfibia
(-)
. ,
ami
(-)
( )
amia
( ,
..)
. -amiana
. -amilia
. -amiwa
. -amilika
amiba
(-)
.
amidi
. 1) ,
,
2) ;
amilesi
(-)
.
amili
1) , ,
2) ,
3) ,
4) , ,
5)
. -amilisha
. -amilia
. -amiliwa
. -amilika
amilifu
, ;
volkeno amilifu
amin[a]
!
amini
1)
()
2) ; ; amini
Mungu ;
nilimwamini mali yangu
;
usiamini la kuambiwa bora
ujionee . ,
,
(= ,
)
3) ,
4) ;
. -aminiana
. -jiamini
.-. -aminishia
.-. -aminishwa
.-. -aminishika
. -aminia
. -aminiwa
. -aminika; mtu huyu
haaminiki
; wote
wanaaminika
;
habari za kuaminika
(-)
, ;
; la amini
,
; kaka wa
amini
1) , ;
2)
()
@ aminisha
1)
2)
3) ,
(-. -.)
4) . ,
;
hawakuaminisha kwenda
mbele
aminifu
. <<amini >>
amiri
(-; ma-)
1)
2) ,
; ; amiri
jeshi
1) (-.
), (
-.); amiri shamba
; amiri mji
. -amirisha
. -amiriwa
. -amirika
amka
1) ,
2) ,
3) ,
( )
4)
.-. -jiamsha
,
.-. -amkiana
.-. -amkilika
. -amkua . .
.
@ amsha
1) . .
; amsha mkono
;
amsha kufanya mapigano
2) ; amsha kinywa
3) . ;
; amsha tamaa
;
@ amkia
1) (
-.); usiku wa kuamkia
tarehe 5 Aprili ,
2)
-.
3) ., -.
4) .
amkio
(ma-)
. . . maamkio
,
amkua
. . <<amka>>
amonia
(-)
.
ampea
(-)
.
ampere
(-)
. <<ampea>>
amrawi
(-)
.
amri
(-; ma-)
1) , ,
; toa amri
; shika (fuata)
amri
, ;
vunja amri
; tangua
amri
2) ,
; amri
daktari
3) ; ;
(. ), t
amri ) ,
)
4)
5) , ;
mwenye amri
; ;
ana amri juu
( ); ingia
chini amri
amria
. . <<amuru>>
amrisha
. . <<amuru>>
amriwa
. . <<amuru>>
amru
. <<amuru>>
amu
(-)
1) . <<ami>>
2) ( -
)
amua
1) ;
;
;
amua ugomvi
()
2)
3) [] (
); amua kesi
4) (-.
); aliamua kwenda
Nairobi
. -amuana
. -amuliza
. -amulia;
.-. -jiamulia;
jiamulia mambo
wenyewe
. -amuliwa
. -amulika
@ amua sungura
amuru
1) ;
2)
3)
4) ,
. -amuriana
. -am[u]risha
. -am[u]ria
. -am[u]riwa
. -amurika
amuzi
(ma-)
. <<maamuzi>>
amwa
()
. -amwisha
();
. -amwia
. -amwika
amza
(-.)
, ( .)
ana
1) ana kwa ana
; mapigano ana
kwa ana
2) = anna
(-)
. ( = 1/6
rupia = 4 pesa)
anaboli
(-)
.
anana
1) , ;
; mtu mwanana
; maji
maanana
; u
mwanana
2) ,
anasa
(-)
1)
2) ;
,
3) ; ;
; kaa anasa
; - anasa
; maisha
anasa
; chakula cha anasa
anatomia
(-)
andaa
1) ,
2) ,
; andaa vita
; andaa
meza
3) ,
. -andaliana
. -jiandaa
. -andalisha
. -andalia; andalia
meza
.-. -jiandalia
. -andaliwa, -andawa
. -andalika
andalio
(ma-)
. <<maandalio>>
andalizi
(ma-)
. <<maandalizi>>
andama
1) , (
-.);
(-.)
2)
3)
( -.), (.); kuandama kwa mwezi
. -andamiza,
-andamisha
. -andamia
. -andamwa
. -andamika
@ andamana
1)
; (
)
2) ;
; waziri n
walioandamana n
andamano
(ma-)
. <<maandamano>>
andamizi
(ma-)
1) . <<maandamizi>>
2) ,
andao
(ma-)
. <<maandao>>
andazi
(ma-)
1)
(, ,
. .); andazi jamu
2) ; ; andazi l
yai
3)
andika
1) ; ;
andika barua
; andika mtu apate
dawa
-.
2) ,
; andika orodha
3) ; andika picha
;
4)
5)
(); limeandikwa
, (. ,
)
6) ,
7) ,
; andika chakula
; andika
meza []
( )
8) ;
; andika
udongo (chokaa)
();
9) ( ,
)
. -andikana
.-. -jiandikisha
,
. -andikia; andikia
meza
.-.
-andikiana
. -andikwa; liandikwalo
ndilo liwalo .
,
(=
,
)
. -andikika
@ andikisha
1) (.
); ;
andikisha meli
2) ,
;
andiko
(ma-)
. <<maandiko>>
andishi
(ma-)
. . . maandishi
1) ,
; maandishi
yanayoteuliwa
2) ,
3) , ;
fasihi maandishi
;
kwa maandishi
,
4) ,
andisi
, ;
. -andisiana
. -andisia
. -andisiwa
. -andisika
1)
2) ;
;
androjeni
(-)
.
anga
(ma-; -)
1) ; ,
; anga l jua (l
mwezi)
()
2) ; ;
; kwa njia anga
,
3) . ,
1) . <<angavu>>
1)
(, )
2) .
3) ()
4) ()
. -angia
.-. -angulia
.-.-.
-angulisha
.-. anguliwa
.-.-.-.
-angushwa
.-.-.
-angukia; angukia
kumpenda
-.; sikukuu
inaangukia tarehe 5
mwezi huu
;
angukia [miguu]
;
.-.-.-.
-angukiwa; lie kando
haangukiwi n mti .
(= )
. . -angikika
.-. -angikisha
.-. -angikia
.-. -angikwa
1) . <<wanga>>
@ angua
1) (,
); angua upanga
( ),
angua nazi
;
2) ,
3) , ;
; angua ndege
;
angua
mayai (
)
4) .
() (-.)
5) .
(-.) ; angua
[ki]cheko
;
angua machozi
;
angua kilio ,
@ angua kucha
@ anguka
1) ; anguka miguu
,
;
anguka katika mtihani
.
2)
3) ,
4) ,
5) ,
@ angusha
1)
2) , ;
angusha risasi ;
angusha sauti
;
angusha serikali
3) ; ;
4) ,
();
angusha matata )
@ angika
1) ,
2) ,
@ angama
1)
2) ; mshale
umeangama mtini
angaa
1) (), ,
2) ( )
3)
()
. . -angalilia
,
. -angaliwa, -angawa
. . -angazaangaza
;
.-. -angazana
.-. -angazia
.-. -angazwa
.-. -angazika
1) . <<angalau>>
@ angaza
1) ()
2) ; angaza njia
3) . ,
4) .
();
(
-.,
-.); angaza macho )
)
(-. -.)
5) ;
@ angalia
1)
-. (-.);
,
-.
(-.); angalia
(
)
2) , ;
; angalia
utekelezaji wa masharti
mkataba
3)
(); angalia!
!, !
4) ,
5) -.;
-.
6) ,
;
angaanga
(-.;
),
angahewa
(-)
angaika
. <<hangaika>>
angalao
. <<angalau>>
angalau
; ; nipe
chakula angalau kidogo tu
angalifu
1) ;
,
;
2) ,
angamia
1) ;
2)
3)
()
4)
5)
6) . ,
7) angamia!
!
.-. -jiangamiza
.-. -angamizia
.-. -angamizwa
@ angamiza
1)
2) ,
;
3) ;
4) ,
5)
;
angao
. <<angalau>>
angasa
1) ,
(-. )
2) ; ,
angata
. -angatana
. -angatisha
. -angatia
. -angatwa
. -angatika
angavu
1) ; ; maji
maangavu
() ; mwezi
mwangavu
2) , ,
; macho
maangavu
3) .
4)
ange
1)
2) ,
3) ; -kaa ange
( )
angema
1)
()
2) ,
angu
. . ; ;
; mtoto wangu
; chumba changu
; marafiki zangu
anguko
(ma-)
1) ;
; anguko l maji
2) ()
3) . ; ;
,
4) ,
angusa
1) ,
2) ;
ania
1) ,
; ;
2) ( -.);
( -.);
aliania maisha yake
3)
. -aniwa; bidhaa
zinazoaniwa ,
anika
, ;
( ,
,
);
anika nm (samaki)
(); anika
nguo
. -jianika
. -anikisha
. -anikia
. -anikwa
. -anikika
aninia
(-)
anisi
1)
2)
3)
()
1) ,
2)
anjali
(-)
,
anjaza
; ;
ankachifu
(-; ma-)
ankra
(-)
. 1) ,
2) ;
3)
4)
5)
anna
(-)
. <<ana>>
anoda
(-)
. ,
ansari
(-; ma-)
; ,
antimoni
(-)
.
anua
1) , (
..)
2) ,
(, ), jua laanua
mawingu
. -anulia
. -anuliwa
@ anu[li]ka
1) (
. .)
2) ( );
kumeanuka sasa
3) ,
( )
anuai
1) ;
2) ,
anuani
(-)
. <<anwani>>
anuka
. . <<anua>>
anuwai
. <<anuai>>
anwani
(-)
1) ; -andika anwani
barua
2) (
)
. -anwaniwa
anza
(-.),
, (
-.); tende zinaanza
kuiva
; anza
kazi ;
anza safari
; anza tn
();
mapigano yameanza tena
; kuanza
vema ni nusu ya kutenda
.
. -anzana
.-. -anzishwa
. -anzia
.-. -anzilisha
. -anzwa
. -anzika
@ anzisha
1) ; ;
anzisha chama
2) ;
; anzisha (-weka)
sheria
3) ();
,
anzali
(-)
1)
()
2) ()
3) ()
ao
1) . . ;
nyumba ;
nyumba zao
2) . <<u>>
aorta
(-)
apa
. apa kiapo
, ;
; apa yamini
(.
); apa rni
. -n
.-. -apizana
.-. -apishwa
. -apia
.-. -apiana
. -ua
. -apwa
. -apika
@ apisha
= -apiza, -afya
1) ;
2) ,
3) ,
apizo
(ma-)
1)
2) ;
; ,
apostrofi
(-)
aprikoti
(ma-)
()
Aprili
(-)
aproni
(-)
1) ,
2) . ,
apua
. . <<>>
Arabu
r Arabu
Arabuni
(-)
. <<Uarabuni>>
arachia
(-)
araka
(-)
[] ( )
arba
; - arba
; arba mia
; arba elfu
arbaini
; - arbaini
(-)
(
);
arbaini maiti
arbatashara
arbuni
(-)
1)
2) .
arda
,
ardhi
(-)
1) , , ;
ardhi inayolimika
; maji ardhini
2)
3) ,
ardhia
(-)
-
ardhi[li]hali
(-)
. <<aridhilihali>>
ari
(-)
1) , ;
( -.);
(-.)
2), ;
3) ,
; -tia ari
; ari
imempanda ;
liye
n ari
4) ;
5) . ; , ;
ari nchi ;
mwenye ari
aria
(-)
1) , ,
2) ,
aridhi
1) ,
2) ; ,
3) ,
;
4) ,
. -aridhiana
. -aridhia
. -aridhiwa
. -aridhika
aridhilihali
(-)
1) ,
2) ;
3)
aridhio
(ma-)
1)
2)
3)
arifu
1) ,
; arifu kwa
simu ) )
2) ,
3) ,
. -arifiana
. -arifisha
. -arifia
. -arifiwa
. -arifika
1) , ;
2)
arihami
(-)
[]
( )
arijojo
enda arijojo (
), (
);
kishada kinakwenda
arijojo
(
,
)
arika
(-)
. <<alika>>
ariki
(-)
;
arkiaskofu
(-)
aroba
. <<rb>>
arobaini
. <<arbaini>>
arshi
(-)
(-)
. ;
arteri
(-)
. <<ateri>>
aruba
. <<arba>>
arubaini
. <<arbaini>>
arubatashara
. <<arbatashara>>
arubii
; ; enda arubii
,
arufu
(-)
(, .
.)
(-)
. <<harufu>>
arusi
(-)
; ;
bwana arusi , bibi
arusi ; fanya arusi
(ma-)
,
; maarusi
; enda
maarusi .
,
asa
1) ,
2) ,
. -asana
. -asisha
. -asia
. -aswa
. -asika
(-)
.
1)
2) ,
asaba
(-)
asadi
(-)
1)
2) .
()
asali
(-)
1) ; asali nyuki
; chombo
cha kutenganisha asali
2) ; []
; asali miwa
; ;
asali tembo
(
)
asalimiwa
(-)
. asali miwa
asalumu
asalumu alekum
()
asante
, ;
asante sana
; toa (sema) asante
asasi
(-)
; ,
asbestasi
(-)
.
asbesto[si]
(-)
. <<asbestasi>>
aseniki
(-)
.
asetilini
(-)
.
asfali
(-)
; asfali ;
asfari
.
asha
. . <<aka>>
ashabu
(-)
; ;
ashakum
. <<hashakum>>
ashara
; - ashara
asharati
(-)
. <<asherati>>
ashekali
(-)
1)
; wa [n] ashekali
,
; pata (n)
ashekali
( );
najion ashekali
l
2) ;
ashekalizo?
?
asherati
(-)
1)
; - asherati
2) , ,
; - asherati
3) ,
4)
()
;
asherini
. <<ishirini>>
ashiki
;
;
. -ashikiana
. -ashikisha
. -ashikia
. -ashikiwa
. -ashikika
(-)
1) ;
2) ,
; ;
-pata ashiki )
3) ,
; -tia ashiki
4) (ma-)
(-),
( -.; .); Hamisi
ni ashiki wa
mpira
ash[i]rafu
1) ,
,
2) . ,
ashiria
1) ;
;
; (
-.),
ashiria kidole
2) ; ;
,
. -ashiriana
. -ashiriwa
. -ashirika
ashiya
(-)
;
ashki
(-)
. <<ashiki>>
ashrafu
. <<ashirafu>>
ashur
(-)
. <<ushuru>>
asi
1) ;
(,
. .)
2) , ;
; wameasi
serikali
. -asiana
. -asisha ;
()
. -asia
. -asiwa
. -asika
(ma-)
,
; ,
asidi
(-)
, asidi askobi
;
asidi amino ;
asidi nikotini
; asidi maziwa
; asidi
haidrokloriki
()
asighari
. ,
asilani
1) ;
; ;
2) . ) ,
,
)
asili
(-)
1) ; ;
rasilmali asili
; kanuni asili
2) ;
; asili yako
nini? = ?
(.
?); asili
yake ni kipofu
; watu
(wenyeji) wa
asili ,
; - asili
;
,
3) , ;
mali za asili
; gesi a asili
;
- asili ,
; kitambaa
kisicho cha asili
4) ,
5) .
6) . ,
1) , ,
1) . <<asilia>>
1)
;
2)
. -asiliwa; watoto
walioasiliwa
1) . <<asilani>>
asilia
(-)
. <<asili>>
. - asilia 1)
2) ,
,
; mpango
asilia .
asira
(-)
-. ,
(-)
asiria
(-)
1)
2) ;
,
asisi
. .
;
,
. -asisisha
. -asisia
. -asisiwa
. -asisika
askari
(-; ma-)
; ; ;
askari polisi ;
askari jela
;
askari wa kuajiriwa
(kukodiwa) ; askari
wa miavuli ;
askari wa kushushwa
pwani ; askari
doria , ;
askari kanzu (kanga)
,
; askari wa nyuma
;
askari wapanda
; askari
asiyejulikana
;
andikisha (-changa) askari
askofu
(-; ma-)
asmini
(ma-)
. <<yasmini>>
asparagasi
(-)
.
asp[i]rini
(-)
.
astaghafiru
= !;
[]!
astaghafirulah
. <<astaghafiru>>
aste
. aste aste, aste-aste
; ;
asteaste
. <<aste>>
asteroidi
(-)
.
asteti
(-)
.
asubuhi
(-)
1) , ;
asubuhi yake
,
;
tangu asubuhi hata jioni
2) , ; asubuhi
n mapema
asumini
(ma-)
. <<yasmini>>
asusa
(-)
( ), asusa
baridi
aswadi
atamia
,
. -atamisha, -atamiza
. -atamilia
. -atamiwa
ateri
(-)
.
ates[h]ia
- ateshia ;
kisima cha ateshia
athari
(-)
1) ,
2) , ,
3) ,
4) ,
athiri
1) ,
2) , ;
. -athiriana
. -athirisha
. -athiria
ac. -athiriwa
. -athirika
ati
. 1) .
; ati !. -!, !; ati
rafiki ,
!
2) , ati
kesho sikukuu?
?
1) , ; ati
iitwayo serikali
atia
(-)
1) ,
2) ,
atibu
1) , ;
2)
(-.)
. -atibiana
. -atibisha
. -atibia
. -atibiwa
. -atibika
atika
()
. -atikisha
. -atikia
. -atikwa
. -atikika
atikali
1) ;
(-)
; ; pata
atikali
atilika
1)
;
(
)
2)
,
Atlantiki
(-)
. Bahari Atlantiki
atlasi
(-)
,
(-)
[]
atomi
(-)
; nguvu atomi
atomiki
- atomiki ; bomu
l atomiki
atomu
(-)
. <<atomi>>
atua
, ;
; atua moyo
.
. -atuana
. -atulisha
. -atulia
. -atuliwa
. -atu[li]ka ,
; nchi
imeatuka kwa joto la jua
au
, ; au... au...
..., ...; ...,
...
aua
1) ,
(,
)
2) ;
; aua
darasa
; aua askari .
; aua
n )
)
3) ; aua shamba
4)
( )
. -ausha, -auza
. -aulia
. -auliwa
. -auka
audhubillahi
= !
auka
1) ( ,
)
2) ,
3) ,
( )
4) ,
;
5) (
),
(
,
. )
. -aukisha
. -aukia
ac. -aukwa
. -aukika
1) . c. <<aua>>
aula
;
;
; ;
;
; si aula
auladi
(-)
. <<waladi>>
auni
,
()
. -auniana
. -aunisha
. -aunia
. -auniwa
. -aunika
(-)
, ,
aunsi
(-)
(=28.3 )
aushi
(-)
1) ,
2) ;
; nguo aushi
;
autobasi
(-)
auwali
(-)
. <<awali>>
aviza
;
. -avizana
. -avizisha
. -avizia
. -avizwa
. -avizika
avya
; ; avya
mali (fedha)
; avya mimba
awa
, ,
; awa jasho
; awa damu
. -awia
. -awika
awali
(-)
1) ; tangu awali
hata aheri
; awali mji
; awali a
nchi ;
uchunguzi wa awali .
2) ,
1) ,
2) ,
3) ,
4)
awamu
(-)
, ; ;
awesia
(-)
.
awini
. <<auni>>
awuni
. <<auni>>
aya
(-)
1)
2) , ; ;
ayale
(-)
ayali
(-)
;
ayami
siku ayami
ayari
(-)
, ; ,
(-)
.
ayoni
(-)
.
azali
(-)
. 1) [];
mwana wa azali
[] ( )
2) []
azama
(-) . <<hazama>>
azima
1) ,
, ;
azima vitabu
( )
2) ,
.-azimana
. -azimisha
. -azimia
. -azimwa
. -azimika
(-)
1) ; -soma
azima
2) ,
(-; ma-)
, ;
; kwa azma
, ; -wa n
azma ,
( .)
azimio
(ma-)
1) ;
2) ; ;
Azimio l rusha
3)
4) ; ,
( . .)
azimo
(ma-)
. <<maazimo>>
azimu
1) ;
2) ;
3) ,
. -azimia
.-. -azimiana
. -azimiwa
1)
2)
. -azimiwa
aziri
. <<adhiri>>
azizi
(-)
1) ; ;
2) ,
1) . ,
;
2) ,
( )
3) ;
4) ,
azma
(-; ma-)
. <<azima>>
azmamu
(-)
. . zimamu
baa
(-; ma-)
1) ;
2) , ;
; ; baa
la njaa (),
-ingiliwa n
baa ;
3) ,
4) ,
(ma-; -)
; ; ;
baa pombe
(ma-)
( )
baada
, , ; baada
) , ) ,
, ;
baada kazi
; baada miaka
mingi ;
baada kisa - mkasa,
baada chanzo - kitendo
. ,
- (=
,
) )
; baada
kuhitimu shule
baadaye
. baada yake
1) , ,
2) , ;
- baadaye )
[] )
; maisha
baadaye ;
baada baadaye
,
baadhi
(-)
1) ;
; baadhi watu
[];
baadhi vitabu
; baadhi nyakati
, ,
;
gawanyika [katika] baadhi
mbili
2) . , ;
ninakaa baadhi za Kariakoo
baali
(-)
,
baasili
(-)
. <<bawasiri>>
baathi
,
,
@ baathiwa
1) ;
siku kubaathiwa .
2) (-)
3)
(-.)
bab
(-)
. <<babu>>
baba
(-)
1) , ; baba
mtu ; baba
mzazi ; baba
mdogo
( ),
baba mkubwa
( ), baba
wa ubatizo
; baba wa
kambo ; baba wa
kupanga ,
; baba wa
kambo si baba .
-
2) , ;
3) ; ;
baba wa taifa
4) . ;
; Baba Mtakatifu
[wa Kanisa la Kikatoliki]
[]
5) .
, ,
. .
6) ;
huyu si mtoto ten ni baba
mzima ,
1)
()
babadua
. . <<babata>>
babaifu
1) ,
2) ,
3)
4) ;
5)
6)
babaika
1) , ,
;
mtazamo huo ulimfanya
ababaike
2) ;
()
3) ,
; sema vizuri,
usibabaike! ,
!
4) ;
()
.-. -babaishana
.-. -babaishia
.-. -babaishwa
.-. -babaishika
@ babaisha
1) , ,
2)
3) ,
4) ;
,
babaiko
(ma-)
1) ,
,
2) ,
3) ,
;
; (.)
4)
()
babaje
(-)
babaka
1) ;
2) ,
3) , ;
1) , (
)
babakabwela
(-)
. . <<kabwela>>
babata
,
. -babatana
(
)
.-. -babatanisha
. -babatisha
. -babatia
.-. -babatulia
.-. -babatuliwa
.-. -babatuka
.-.-. -babatusha
. -babatwa
. -babatika
@ babatua
1) ,
2) ,
3) ,
4)
5) ,
6) ,
( )
babayiko
(ma-)
. <<babaiko>>
babe
(-; ma-)
. baba yake
() (.
, ),
Babe Sefu
(ma-)
1) ()
;
2) . <<mbabe>>
1) babewana, babewatoto
Babeli
(.)
. ; mnara wa
Babeli .
babewana
(-)
. . <<babe>>
babewatoto
(-)
. . <<babewana>>
babia
1),
2) babia kazi
-
( ,
kibaba)
3)
babu
(-; ma-)
1) ,
2) , ;
3) .
,
,
, ..
4) ,
5)
(-)
1) , , ; panga
babu ;
2) ; babu kubwa
(ndogo) ()
; pembe babu
Ulaya
3) ; babu pana
4) pata babu =
(-)
,
(-)
1) . ;
2)
3) . ,
(, . .)
babua
1) , ,
(, ,
. .)
2) ,
()
3) (),
(, )
4) - kubabua ,
;
. -bbuana
. -babulisha
. -babulia
.-. -babulika
. -babuliwa
. -babuababua
@ babuka
1) ,
2) , (
)
3)
bacha
(ma-)
1) , (
)
2) ,
3)
,
(-.)
bada
(-)
badala
(-)
1)
2) ,
( )
3) ; badala
[ ]; badala
yake ) ;
) () (.)
(-)
badamu
(-)
badani
(-)
kanzu
. 1)
2)
badhiri
, ,
(,
)
. -badhirisha
. -badhiria
. -badhiriwa
. -badhirika
,
badhirifu
. <<badhiri>>
badia
(-)
. <<bajia>>
badili
1) [] ; wamebadili
shauri lao o
2) , ;
badili mali
; badili nguo
, ;
badili zamu )
)
;
badili fedha )
)
; badili
gari
; badili
sura )
) ; badili hewa
,
()
3) .
. -badiliana
.-. -badilishana;
badilishana mawazo
.-. -badilishia
.-. -badilishwa
.-. -badilishika
. -badilia
. -badiliwa
. -badilibadili
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
badili
@ badilisha
1) ,
;
2) [] ,
;
;
( )
3) ,
;
;
badilisha mafunzo
kisiasa
()
; badilisha fikira
()
@ badilika
1) []
2)
()
badilifu
1) ,
,
2) . ,
;
n tabia badilifu mno
3) , ;
maneno haya hutamkwa
kwa namna badilifu
-
4)
5) ,
badilihewa
. . badili hewa .
. <<badili>>
badiliko
(ma-)
1) , ,
; mabadiliko sauti
2) ;
3) ,
; badiliko
fanana .
4) .
5)
()
badilishano
(ma-)
. . .
mabadilishano ,
badilishiano
(ma-)
. . .
mabadilishiano []
(-., -.);
mabadilishiano
mabalozi ;
mabadilishiano ya maoni
badilisho
(ma-)
. . .
mabadilisho 1) ,
2) ,
3) ,
4) epecop,
5) .
badiri
(-)
1) ;
2)
3)
bado
1) , ;
sijamwona bado
2) [] ; ni mtoto
bado ; bado
kidogo ,
;
baduru
(-)
. <<badiri>>
bafe
(-)
(Bitis arietans)
bafta
(-)
; bafta
laini
bafu
(-; ma-)
1) ; chukua bafu
,
; chumba cha bafu
2) ()
(m-)
. <<pafu>>
bafuta
(-)
. <<bafta>>
bagahadi
(-)
bagala
(-)
bagawa
1) ,
2)
baghairi
, ,
baghala
(-)
(-)
. <<bagala>>
shaghala baghala
, -,
baghami
(-)
,
bagia
(-)
. <<bajia>>
bagua
1) ;
2) ;
3) ;
; bagua rangi
. -baguana
. -bagulisha
. -bagulia
.-. -bagulika
ac. -baguliwa
@ baguka
1)
()
2)
3)
@ bagukana
1) ;
2) ;
(.
),
bahaimu
(ma-)
1)
()
2) .
()
bahaluli
(ma-)
,
bahalulu
(-)
. <<bahaluli>>
bahamali
(-) . <<bahameli>>
bahameli
(-)
1)
2)
baharani
(-)
1)
2) (ma-) baharani
bahareni
(-)
( -
)
bahari
(-)
1) ; mlango bahari
; bahari damu
.
2) . bahari kuu ;
bahari [] Hindi
; bahari
kuu Pasifiki
3) . -.
(,
); elimu ni
bahari
; n bahari
nyumba
4) .
()
baharia
(ma-)
;
bahasa
,
bahasha
(-; ma-)
1)
2)
3) ; ;
4) ;
bahashishi
(-)
. <<bakshishi>>
bahashika
1)
;
2)
bahati
(-)
1) , ; ;
mu bahati
2) ; ;
tumia bahati
; kwa bahati
3) , , ;
bahati yako! !;
kwa bahati (nzuri, njema)
, ,
; jaribu
bahati ;
tafuta
bahati ;
bahati mbaya ,
, ; kwa
bahati mbaya
, ;
; alipatwa n
bahati mbaya
; asiye n
bahati habahatishi .
;
bahati nasibu ;
cheza bahati
nasibu
bahatika
,
.-. -bahatishia
.-. -bahatishwa
.-. -bahatishika
@ bahatisha
1)
2) ,
;
wajibahatisha bure!
!
3) (-.)
4) ;
bahatisho
(ma-)
1)
()
2) ;
bahatiwa
(-. -.);
(-.),
nimebahatiwa kukuona
tena
bahau[u]
(ma-)
;
bahili
(-; ma-)
1) , , mali ya
bahili huliwa na wadudu
.
2) ,
1) , ,
bahimu
(-)
. <<bahaimu>>
bahmali
(-)
c. <<bahameli>>
bai
1) ,
(-.
)
2) ,
. -baia
. -baiwa
. -baika
(ma-)
. <<buibui>>
baibui
(ma-)
. <<buibui>>
baidhati
. 1) ;
2) ,
( )
baidi
,
(
)
. -baidika .
. . .
1) , ;
ndugu baidi
1) ; (
-., -.), jiweka
baidi n mtu
-.
@ baidisha
1) , ,
2) ,
(-.)
baina
(-)
. <<bayana>>
baina , ;
mahusiano baina a
mataifa
baini
1) , []
2) ; ;
3) ;
4) ;
( .
. . . . .)
. -bainiana
.-. -jibainisha
ac.-. -bainishwa
. -bainia
ac. -bainiwa
. -bainika
(, );
;
imebainika kuwa... ,
...
(-)
. <<bayana>>
@ bainisha
1) ,
;
2) ;
;
@ bainikana
1) (,
)
2)
()
bainifu
1) , ,
2)
3) ,
bairi
(-)
bais[i]keli
(-; ma-)
; mbio za
baisikeli ; panda
baisikeli
baiskili
(-)
. <<baisikeli>>
baiti
(-)
. <<beti>>
bajeti
(-)
; bajeti kiserikali
;
matumizi bajeti
bajia
(-)
(
)
bajuni
(wa-; ma-)
baka
(ma-)
1)
2) , , (
)
3) , ;
mabakabaka meupe juu
ulimi . ;
4) ;
1) ,
2) ,
. -bakana
. -bakisha
. -bakia
. -bakwa
. -bakika
bakaa
(-)
1)
2) .
3) .
4) ( )
5) . ;
bakalhadi
(-)
. <<bagahadi>>
bakaya
(-)
. <<bakaa>>
baki
; baki nyuma
. .
; baki mikono
mitupu
(
); baki mdomo wazi
(
)
. -bakiza, -bakisha
,
.-. -bakizia
.-. -bakizwa,
-bakishwa
. -bakia; .
. -bakilia
(-; ma-)
1) . . ; baki
; hesabu baki
; fanya hesabu
baki
;mtu baki
2) .
3) .
4) ; ;
mabaki ukoloni
5) . ;
bakishishi
(-)
. <<bakshishi>>
bakora
(-; ma-)
1) (
); ;
2)
3) .
bakshishi
(-)
1) ; ;
;
2) ;
bakteria
(-)
baku
(ma-)
. <<baka>>
bakua
1) . <<bwakua>>
2) ,
. -bakulisha
. -bakulia
. -bakuliwa
. -bakulika
bakuli
(-; ma-)
; ,
; bakuli la sukari
bakunja
(-; ma-)
1) , ;
; kwa bakunja
,
;
teka bakunja )
, ,
)
;
(.) )
()
2) ()
balaa
(-; ma-)
1) ,
2) ,
,
3) , ; ;
balaa tupu! !
4) . <<baa>>
baladi
(-)
.<< biladio>>
balagha
(-)
balaghamu
(-)
. <<belghamu>>
balamwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
balanga
(-)
. <<mbalanga>>
balari
(-)
; ;
Balaruni
(-)
. ,
;
balasi
(ma-; -)
(
)
(-)
. <<barasi>>
balbu
(-)
;
bale[g]he
1)
; umri wa
kubalehe .
2)
3)
. -balehea
(-; ma-)
1) ,
2) ,
balghamu
(-)
. <<belghamu>>
bali
1) , ; ;
si kama... tu... bali pia
...,
2) (-)
3) sijali wala sibali
balighisha
( ,
)
. -balighishia
. -balighishwa
. -balighishika
balia
(-; ma-)
. <<balaa>>
balozi
(ma-)
1) ; ;
; mahusiano
kibalozi
2) ,
3)
@ balozi mdogo
)-;
)
balungi
(ma-)
;
( mbalungi)
balwa
(ma-; -)
. <<balaa>>
bamba
(ma-; -)
1) ();
, ; bamba la
chuma ;
; bamba la
upanga ;
bamba la mti
; bamba
la ng'amba
2)
3)
1) ,
2) ;
;
3) ,
,
4) ,
(, )
. -bambana
. -bambisha
. -bambia
. -bambwa
. -bambika
(.)
. 1) ,
2) (,
);
bamba l waume ni bamba:
hakuna bamba la mume
. ,
- ( =
)
bambakofi
(-)
mbambakofi
bambam
. ,
; ;
mambo yakawa bambam
bambanya
1) ,
2) ;
3)
4)
. -bambanyisha
. -bambanyia
. -bambanywa
. -bambanyika
bambatua
1) ( );
;
2)
. -bambatusha
. -bambatulia
. -bambatuliwa
. -bambatuka
bambika
1) ,
2) , ;
bambika dawa katika maji
. -bambikisha
. -bambikia
. -barnbikwa
. -bambikika
bambo
(ma-)
1)
(
, . .)
2) (
)
(-)
1)
(
,
), piga bambo
()
2) ;
(ma-)
1)
2) (
. .)
3) .
bambua
(-)
,
( . .),
. -bambuana
. -bambulia
. -bambuliwa
. -bambuka
bambuti
(-)
bamia
(ma-)
, (
mbamia)
bamiza
( )
. -bamizana
. -bamizia
. -bamizwa
. -bamizika
bamvua
(-)
. ;
bamvua kubwa
; bamvua dago
(-)
(
)
bana
1) , ; ,
; bana midomo
; bana
mno
; bana siri
2) , (
, )
3) ,
4) . .
,
5) . ;
bana matumizi mafuta
6) . ;
; wakati
unanibana mn
7) ,
()
8).
( -.)
. -banana
.-. -jibanza
, ,
. -banisha
.-. -banzana
.-. -banzia
.-. -banzwa
.-. -banzika
. -bania; ugonjwa
ulimbania kitandani
;
bania nguo
. -banua ;
; ,
.-. -banuana
.-. -banulia
.-. -banuliwa
.-. -banu[li]ka
. -banwa
. -banika
(, )
. . -banikika
.-. -banikana
.-. -banikia
.-. -banikwa
(-)
.
@ jibana
1) ; jibana
kidole
2)
,;
@ banza
1) ,
( -.)
2) . ,
;
banaderi
(-)
(
)
banadiri
(-)
. <<banaderi>>
banagiri
(-)
. <<bangili>>
banajili
(-)
. <<bangili>>
bananga
1) , ;
;
2) . ,
. -banangana
. -banangisha
. -banangia
. . -bnangilia
. -banangwa
. -banangika
.-.
-banangikana
banati
(ma-)
. ,
banawasi
(-)
. <<abunuwasi>>
banda
(ma-)
1) ; ;
banda l farasi ;
banda l kuku ;
banda l
motokaa ; banda l
treni ; ; banda
l ndege ; banda l
starehe )
(coop
) )
2) , ;
; banda l maonyesho
[ bidhaa]
3) ; ; banda
l mhunzi
4) ()
bandama
(-)
.
, (
-., -.)
@ bandamana
1) []
( -., .),
( -.,
-.)
2)
, ;
bandari
(-; ma-)
1) , ;
2) ,
3)
4) . ,
(
,
)
bandera
(-)
. <<bendera>>
bandi
(ma-)
1)
2) , ; piga
(fanya, shona) mabandi )
,
) ()
(-)
. <<bendi>>
bandia
(ma-; -)
1)
2) . mtoto wa bandia
3) . ;
serikali bandia
4) , ;
; - bandia
, ;
jina l bandia
; fedha za
bandia
; pasipoti bandia
; mhubiri wa
bandia ;
uchaguzi wa bandia
1) ;
, ;
; uhuru bandia
2) ;
bandika
1) ;
; bandika
dawa kidonda
; bandika jeraha
2) ;
; bandika
tangazo
() ;
bandika stempu
; kiungo
cha kubandika
3) , ,
4) bandika b .
5) .
(-. -.)
6) ,
( .)
. -bandikiana
. -jibandika .
,
( )
. -bandikisha,
-bandikiza ee.
, ;
bandikiza utawala wa
kibaraka
.-. -jibandikiza,
-jiban dikisha
.-. -bandikizwa,
-bandikishwa
. -bandikia
. -bandikwa
. -bandikika
(,
)
. -bandikisha
. -bandikia
. -bandikwa
. -bandikika
bandiko
(ma-)
1) ,
2) ,
;
3)
bandu
(ma-)
, ; bandu
bandu gogo limekwisha
.
- (=
)
bandua
1) ; ;
; ;
bandua magome mti
2) , ;
bandua macho
, (
-.,
-.)
3) ;
. -banduana
. -bandulisha
. -bandulia
.-. -bandulika
. -banduliwa
. -banduka; mkia wa
nyani haumbanduki nyani
c.
.-. -bandukana;
fulani n fulani
hawabandukani .
(
)
banduru
(-)
. 1)
(
)
2) (
)
bang'ang'a
(-)
.
bangaya
(-)
.
bangaza
1) []
( -.)
2)
(-)
bange
(-)
(-)
. <<bangi>>
bangi
(-)
1)
2) ; vuta bangi )
)
3)
; uvutaji bangi
,
bangili
(ma-; -)
(); bangili
mguu
bango
(ma-)
1)
2)
(,
..)
3) ; ;
; tundika bango
; beba
bango
4) []
bangu
(-)
. 1) ;
2) ; ; shamiri
bangu ; cheza
bangu
(-)
liwa bangu
bangua
()
. -bangulisha
. -bangulia
.-. -bangulika
. -banguliwa
. -banguka
banguzi
(ma-)
(
); ;
bangwa
(-)
baniani
(ma-)
. << banyani>>
banja
1) ,
; ;
( . .)
2) ,
. -banjana
. -banjisha
. -banjia
. -banjua ;
,
.-. -banjuka
. -banjwa
. -banjika
banjo
(-)
. ; piga banjo
banjua
. . <<banja>>
banka
(-, ma-)
. <<panka>>
banki
(ma-; -)
. <<benki>>
bano
(ma-)
1) ;
2)
3)
4)
5) , ;
banyani
(ma-)
1) -,
banyani mbaya, kiatu chake
dawa . banyani,
2) . ,
; jifanya
banyani
banzi
(ma-)
1) ( ,
. .), ;
2) , ;
(ma-)
. <<panzi>>
bao
(ma-)
1) . ubao;
; ;
; mabao ngalawa
ngalawa; bao l
usukani . ;
2) 28, 32 64
bao
3) ,
, cheza bao
bao; -mfunga
(-mtia) mwenziwe bao
moja (mabao mawili)
()
bao; bao l mtaji )
bao )
4)
5) . . bao l
mchanga
; piga bao
,
( )
6) . ; ;
bandika (funga, ingiza, tia)
bao ; shinda kwa
mabao 3:2
3:2
7)
8)
9)
10) ;
bapa
(ma-; -)
1)
, ;
bapa l embe
;
bapa l upanga
; piga
kwa bapa la upanga
; bapa l kisu
; bapa l uso )
) ) ; wa
n bapa
; ana bapa
.
2) .
3) . ()
4) ()
1) ; ;
uso bapa ;
mashua yenye tako bapa
2) . , ;
akili bapa
()
bar
(-)
. <<baa>>
bara
(m-; -)
1)
; enda
bara
2) ; baharini n bara
[ni]
3) ; Bara Hindi
; Bara Arabu (l
Arabuni) ,
4) , ;
Bara l Afrika
;
Tanzania Bara
barabara
(-; ma-)
1) ; ; barabara
kuu
; ; ;
barabara
ndogo ; ;
barabara lami
;
barabara magari
; barabara
kurukia ndege
2) .
1) , ;
; njoo kwa wakati
barabara
2) ,
3) , ;
ulikuwa barabara
1) , ,
2) ,
;
3) !, !
4) !, !
5) ,
(-)
-,
baradhuli
(-; ma-)
1) ,
,
2) ; ,
3)
;
barafu
(-)
; ; mashine
(chombo cha) barafu
,
;
Bahari Barafu
Kaskazini
; pande
l barafu ;
; ganda barafu )
( . .)
)
barafuto
. barafu kama mto
,
baragumu
(-; ma-)
(
); piga
baragumu )
) .
bara[j]i
(-)
. ;
baraka
(-)
1) ; haraka
haraka haina baraka .
(=
-
)
2)
3) ,
,
; ombea
baraka
4) ;
; n baraka
vitabu .
5) ; ,
barakala
(ma-)
1) ,
2)
3)
barakinya
(-)
,
barakoa
(-)
1)
2) ;
baramaki
(ma-)
. 1) ,
2) ,
,
barangeni
(-)
barare
(-)
. <<rr>>
barasati
(-)
; (,
)
barasi
(-)
.
baraste
(-)
1) ;
2)
()
barawai
(-)
. <<mbayuwayu>>
barawaji
(-)
1)
2) (
,
)
baraza
(ma-; -)
1)
(,
. .)
2)
3) ,
4) , ;
fungua baraza
();
vunja baraza
();
Baraza uu l UN
5) ; ; ;
Baraza l kitaifa
;
; Baraza
l kutunga sheria
;
Baraza l Mawaziri
()
; Baraza l
Amani Ulimwenguni
;
Baraza l Usalama
(); Baraza l
Kusaidiana Kiuchumi bain
Nchi za
Kisoshalisti
, ;
Baraza la wajumbe wa
wananchi
;
baraza la wadhamini
6)
(
)
7) ,
8)
baraza[k]hi
(-)
., .
(
)
barazulu
(-)
.
bardani
(-)
bardhuli
(-)
. <<baradhuli>>
bareli
(-)
()
bari
1) . ,
(, ),
2) ()
(
), (
,
)
3) .
()
. -jibari
. -barisha
. -baria
. -bariwa
. -barika
baridi
(-)
1) ; ; ,
; n baridi
; pata (patwa na)
baridi
; shikwa n
baridi ; baridi
kali (nyingi)
, ;
ugonjwa wa baridi
; ; baridi
yabisi . ; -
(-n) baridi
; ;
; maji baridi )
)
; nchi
baridi
2) ,
(
)
3) . , ;
4) . ,
5) . ,
; maneno baridi
;
6) ;
1) ; ;
,
2)
3) . ;
, ; vita
baridi ;
kichwa baridi
() ;
m baridi
4) . ,
; mtu baridi
; tumbako baridi
5) . ,
; mtu baridi
6) .
baridisha
. burudisha .
<<burudi>>
bariki
1) . .
(-.);
(-.); Mungu
bariki! ,
!
2) ,
,
;
3) ,
4) ,
5)
()
. -barikiana
. -barikisha
. -barikia 1)
(.
)
2) (-.)
. -barikiwa; -
kubarikiwa ,
1) ,
; chakula
kimebariki
. -barikia
. -barikiwa
@ barikia
1)
(.
)
2) (-.)
bariyo
(-)
,
barizi
1)
2)
()
3)
()
4)
(
)
5) ,
. -jibarizi
. -barizia
.-. -bariziana
( , . .)
. -bariziwa
. -barizika
barobaro
(-)
. <<barubaru>>
barometa
(-)
barua
(-)
1) ; ;
; barua
kukombolewa
;
barua rejista
(kudhaminiwa)
; barua kungojea
; barua ni
nusu kuonana .
-
2) ;
;
; barua
fedha ;
barua safari
barubaru
(-)
1) ,
2)
[]
3) , (
)
baruti
(-)
; pipa l baruti .
.
baruti ugomvi
bas
(ma-; -)
. <<basi>>
basbasi
(-)
(-)
.
basha
(ma-; -)
1) .
2) .
3) . .
4)
bashasha
(-)
1) ,
2) ;
; tia (-wa
n) bashasha )
() )
;
3)
4)
5)
()
bashashi
(-)
. <<bashasha>>
bashiri
1) ,
, ;
2) ,
(, . .)
3) ; ,
( -.)
. -bashiriana
. -bashiria
. -bashiriwa
. -bashirika
basi
(ma-; -)
1); kituo cha basi
;
basi la umeme )
)
1) , ;
basi! !, !,
!, hayo si basi
; hiyo ndiyo
basi! !; ndi
basi? ?
2) , ;
, ;
twende basi ,
3) , , ;
haya basi!
!, !
4) ,
; ;
basibasi
(-)
. <<basbasi>>
bastola
(ma-; -)
; ; piga
bastola
;
bastola l sanamu
basua
(-)
1) ( )
2) (,
)
3)
4)
bata
(ma-; -)
; bata kanari
(Anas
platyrhyncha); bata mavi
(Cairina mosckata); bata
ziwa
(Anas undulata); bata
bukini
(Anser anser); bata
mchanga ; bata
mzinga ; nda
[ki]batabata ,
1) . . . .
. . -batabata
1) , ,
; bata mkono
()
o ; bata mguu
;
.-batana
(,
); miguu
imebatana
. -batabata
(,
), ,
batabata
. . <<bata>>
, ;
,
batabukini
(-)
. . bata bukini .
. << bata>>
batalioni
(-)
.
batamchanga
(-)
. . bata mchanga
. . <<bata>>
batamzinga
(ma-; -)
. . bata mzinga .
. <<bata>>
batata
(-; ma-)
. , []
batela
(ma-, -)
bateri
(-)
. <<beteri>>
bati
(ma-; -)
1) , ; tia bati
;
;
2) ; ;
; bati
l kuokea (kuchomea)
(); bati
l kukunia ; fundi wa
bati
3)
4) ;
ezeka nyumba kwa
mabati
5)
6) medali a bati .
(-)
;
amesuka bati leo
bati
batili
1) , ,
;
;
batili amri
; batili mkataba
. -batiliana
. -batilia
. -batiliwa
. -batilika
1) ,
;
,
2) ,
3) ,
4) ,
5)
6) . ,
7) ,
@ batilisha
1) . . . .:
batilisha hukumu
2)
( -.)
3) (
)
batilifu
1) ,
2)
3) , ,
()
4) ,
batini
(-)
1) ,
2) . ,
(,
..)
batinilhuti
(-)
1) (
)
2)
batiza
. 1) ,
2) ,
.-batizana
. -batizia
. -batizwa
. -batizika
batizo
(-)
;
batli
(-)
. ()
bato
(ma-)
1) ; ,
( ,
); ti mabato )
,
)
( )
2) .
batobato
(ma-)
( ,
. .)
(ma-)
(
)
(.)
; enda (-wa n)
batobato )
)
batua
(.
,
)
batuka
;
batuli
(-)
. [] ;
batuli Mariamu
bau
(ma-)
. <<bao>>
baua
. -baulisha
. -baulia
. -bauliwa
. -baulika
baulsukari
(-)
.
baura
(-)
. nanga baura
bavu
(ma-)
. ubavu; bavuni
; ,
(m-)
. . . mabavu;
, ;
; utawala wa
mabavu
,
, ; tumia
mabavu
( );
kwa mabavu ,
bawa
(ma-)
1) (,
); kila ndege
huruka kwa bawa lake
.=
,
2) .
3) .
bawaba
(ma-; -)
1)
2)
3) ;
4)
bawabu
(m-; -)
1) , ;
bawabu wa gereza
,
2) , ,
bawasili
(-)
. <<bawasiri>>
bawasiri
(-)
.
bawe
(ma-)
baya
1) . . ;
tabia mbaya
; mwenendo
mbaya
; mtu mbaya
(, )
; bahati mbaya
;
bahari mbaya
2) ;
( ,
..); maradhi mabaya
bayana
(-)
1) , ;
;
; kwa
bayana ) ,
;
) ,
2) ,
,
1) , ;
;
1) , ;
; ;
onyesha bayana
bayani
(-)
,
bayina
(-)
. <<bayana>>
bayolojia
(-)
bazazi
(ma-; wa-)
1) ,
;
2) ;
3) . ,
bazizi
,
be
1) ;
kutojua be wala te .
;
hana be wala te =
,
2) . !, !
3) . <<bee>>
beba
1)
(, ..); asiye
n mtoto n abebe jiwe
. ,
,
2) [];
[]; ndege
kubeba abiria
;
meli kubeba mafuta
; beba silaha )
)
3) . ,
(-.)
4) . ,
. -bebana
.-. -jibebesha
apa. -bebea; manowari
a kubebea ndege
; ndege ya
kubebea maroketi
.-. -bebewa
. -bebwa
. -bebeka
@ bebesha
1) ( ,
. .)
2) .
(. ),
(
. .)
3) . ;
, ,
;
bebe
(ma-)
1)
2) ; toka mabebe
.
()
bebea
. . <<p>>
. . <<beba>>
beberu
(ma-)
1)
2) (
);
beberu l kondoo ;
beberu l
ng'ombe ; beberu la
mbogo
3) ,
4) . ;
siasa kibeberu
5) . ,
bedani
(-)
1) ,
.
2) (
bedani)
bedari
(-)
. ;
bedawi
(ma-)
. <<bedui>>
bedeni
(ma-)
bedua
;
;
; bedua
jicho
(
);
bedua macho
; bedua mdomo
bedui
(ma-)
1)
2)
3) . ;
4) . ;
5) .
()
bee
. <<labeka>>
bega
(ma-)
; mabega mraba
;
pandisha mabega [juu] )
) .
; kataa kwa
[kutikisa] mabega
; pachika
(jitupia) mabegani
(-.)
; bega kwa
bega . .
; juu
mabega ... . .
(-)
; panda mabegani
.
(-.)
begi
(ma-; -)
;
behedani
(-)
. <<bedani>>
behewa
(ma-; -)
1)
2) ; behewa l abiria
;
(); behewa l
chakula
-; behewa l
daraja kwanza
; ;
behewa l bidhaa
3) ;
4)
5)
bei
(-)
1) , ; piga
(patana) bei ;
weka (tia, fanya) bei
() ;
pandisha (ongeza, zidisha)
bei
(); punguza
(shusha) bei
(); bei nafuu
; bei ghali
;
bei imara ;
bei rahisi ; bei
rehani ; hati
a bei
;
; ; kima
cha bei ;
mfumuko wa bei
; bei gani?
?
2) ; ;
kitu hiki hakina bei
beja
1) ,
2) (-.,
-)
3) []
4) ,
5) ,
beji
(-)
1)
2)
3)
beka
. <<labeka>>
beki
(ma-; -)
( )
bekoni
(-)
,
beku
(ma-)
. <<peku>>
bekua
1) ;
; ;
bekua mpira ;
bekua [ma]inzi
2) ,
3) ;
4) ,
;
(. )
5) ,
6) (.
)
. -bekuana
. -bekulia
.-. -bekulisha
.-. -bekulika
. -bekuliwa
belaghamu
(-)
. <<belghamu>>
beleko
(ma-)
, -
,
. .
belele
,
belenga
1)
()
2) ,
beleshi
(-)
belewasi
(-)
belghamu
(-)
. , ; toa
belghamu . . )
)
beluwa
(-)
1) ,
2) . <<balaa>>
bemba
1) (
-),
( );
2) ,
3) ,
4) ,
. -bembana
. -bembesha
. -bembea
. -bembwa
. -bembeka
bembe
(ma-)
1)
(
. . ,
)
2) ,
;
bembea
. <<pembea>>
. -bembeza
. -bembelea
.-.-.
-bembelezana
.-.-.
-bembelezea
.-ac-.-ac.
-bembelezwa
.-.-.
-bembelezeka
(-)
. <<pembea>>
(-)
1)
2)
@ bembeleza
1) ,
; (
-.)
2)
3) ; bembeleza
macho ;
(.)
4) ;
;
()
bembeja
. <<pembeja>>
bembejea
1) ;
2) ,
bembelezo
(ma-)
. <<mabembelezo>>
benchi
(ma-; -)
1) ,
2)
bendeji
(-)
; ; bendeji
plasta
bendera
(ma-; -)
, , ; chini
bendera . .
; pandisha
(tweka)
bendera ;
shusha (tua) bendera
; uhuru wa
bendera )
) .
("")
;
bendera hufuata u
.
(= )
bendi
(-)
;
(-)
;
bene
(-)
.
beneti
(-)
beni
(-)
. <<bendi>>
benibeni
1) ,
2) ,
3) ,
4) .
1) ,
2) ; ; ; mambo
yanakwenda benibeni
benjua
,
()
. -benjulia
. -benjuliwa
. -benjuka
benki
(ma-; -)
; benki kuu
; benki
biashara ;
benki
ushirika
; benki akiba )
)
. -benusha
. -benulia
. -benuliwa
. -benuka, -binuka
; - kubinuka
bepari
(ma-; wa-)
1) ,
2) , ;
mabepari ; bepari
msaliti ; bepari
wa
kijijini
3)
4)
5)
6)
bera
,
;
. -berana
. -berea
. -berwa
. -bereka
(-)
,
beramu
(-)
1) , , ;
mshika beramu .
.
2) ; chini beramu
. .
beregeza
, (
)
berenge
(ma-)
;
beresati
(-)
. barasati
bereu
(-)
1) ; ;
2)
3) ;
beriberi
(-)
. -
beringi
(-)
beseni
(ma-; -)
; ; ;
besera
(-)
(
)
besi
(-)
1) ,
2) .
(-)
.
bet
(-)
. <<beti>>
beta
1) , ;
(.
, )
2) ,
3) , ;
beta kidole
. -betana
. -betesha
. -betea
ac. -betwa
. -beteka
. -betabeta
bete
(ma-)
. kibete 1)
;
2)
1) ;
betela
(ma-; -)
. <<batela>>
beteri
(-)
. ; ;
tia beteri chaji
;
beteri
redio
beti
(-; ma-)
1) (. .
, .
Bet-el-ajab
. .)
2) ,
3) ,
4)
5) ()
6) . ubeti
betili
(-)
. batel
betri
(-)
. <<beteri>>
betua
, ,
. -betulia
. -betuliwa
. -betuka
betuo
(ma-)
1) ; betuo bapa
2)
beua
1) (
-)
2) . ;
3) .
, []
. -beuana
. -beulia
.-. -beulika
. -beuliwa
. -beuka
.-. -beusha
beza
1) ;
2) ,
3) ,
4) []
5)
. -bezana
. -bezesha
pa. -bezea
ac. -bezwa
. -bezeka
bezo
(ma-)
1) ,
;
;
2)
bi
,
, ; bi nafsi
. binafsi
1) . bibi; bi kizee
. bikizee )
; )
()
2) . bi[n]ti
bia
(ma-)
;
(-)
1) . ,
2) . ,
;
duka l bia
3) ,
; changa
bia
(
. .);
gawa bia ;
nunu bia
; miliki
bia (-.)
; shiriki
(fanya, fanyiza) bia
,
; la bia
(-)
biabia
1)
()
2) (-.)
biashara
(-)
, ;
fanya (endesha) biashara
; funga biashara
; mfanya biashara )
, )
, ,
;
biashara a kimataifa
;
biashara a magendo
(mlango wa
nyuma)
, ;
biashara rejareja
;
biashara jumla
; jumuia
biashara
; Jumuia
Biashara Ulaya
, "
";
biashara haigombi .
; -
biashara ,
bibi
(ma-; -)
1) (
)
2) , ; bibi
yake (
, mke
wake); bibi
arusi ,
; bibi wa
mabibi ; bibi
Majivu
3) (); bibi
mkubwa (mdogo)
()
4)
5) .
6) ,
7) .
bibidia
()
(
)
. -bibidiana
. -bibidisha
. -bibidilia
. -bibidiliwa
. -bibidika
bibidua
. <<bibidia>>
bibie
. <<bibiye>>
bibitua
. <<bibidia>>
bibiye
. . bibi; .
<<bibi>>
Biblia
(-)
.
bibo
(ma-)
-[]
(
mbibo)
bibu
(-)
()
bichboi
(ma-)
-
(
)
bichi
1) ,
2) ; ,
; nm mbichi
3) ; ,
4) ; maziwa
mabichi
5) ; nyumba mbichi
6) . ,
; kijana mbichi
7) . ,
( )
8) . ;
,
; alfajiri
mbichi
bidaa
(-)
bidhaa
(-)
1) ,
; bidhaa tayari
; bidhaa
ghafi ; bidhaa
zisizotengenezwa
; bidhaa
hafifu
; bidhaa
kudumu
;
bidhaa za mahitaji muhimu
; bidhaa za
matumizi
; bidhaa za viwanda
;
bidhaa za kuuzwa
(zinazopelekwa, zitolewazo,
zisafirishwazo)
ng'ambo
; bidhaa
zinazoagizwa kutoka nchi
za nje
; uzalishaji bidhaa
2) ; bidhaa za
kuuzwa
3) ; meli bidhaa
4) ,
;
5) . , ,
; yaliyompata ni
bidhaa ujinga wake
mwenyewe
, ,
-
bidhori
. . bila hiari
1)
2)
3) ,
bidi
1) , ,
; inabidi ,
; inambidi
kwenda
huko
2)
(
-.)
. -bidia
. -bidiwa
. -bidika
bidii
(-)
1) , ,
; ;
kwa bidii ,
2) , ;
fanya (toa) bidii
3) ; ;
; - bidii
; mtu wa bidii
; kwa bidii
bidi[i]sha
,
(, . .)
. -jibidisha
,
. -bidishwa
biganya
,
. -biganyisha
. -biganyia
. -biganywa
. -biganyika
bighairi
. <<baghairi>>
bigija
1) , ;
2) ,
. -bigijana
. -bigijisha
. -bigijia
. -bigijwa
. -bigijika
bihi
1) ,
( -.);
,
(-.)
2) (. )
. -bihisha
. -bihika
bika
(-)
;
bikara
(-; ma-)
. <<bikira>>
bikari
(-)
bikira
(-; ma-)
1) ,
2) ; la bikira
;
tembeza bikira
1) ,
; ; ardhi
bikira ,
2) ,
; shamba
bikira
bikiri
. -bikiriwa
bikizee
(-)
. . << bi>>
bila
1) ; bila sababu
; bila ruhusa
; bila shaka
;
bila kushtakiwa
; bila
kuhesabu ,
(-., .);
bila kwenda mbali .
.
..., ...;
mali
bila daftari hupotea bila
habari .
(=
)
2) . ; mabao saba
kwa bila -;
bila kwa bila -
biladi[a]
(-)
; - biladia
; sheria za biladia
()
;
nyimbo za biladia
bilahi
-!,
!, !
bilashi
1) , ,
; bure bilashi!
!
2) ,
bilauli
(-)
. <<bilauri>>
bilauri
(-)
1)
2) ; jiwe l bilauri
3) ; ;
4) (,
); bilauri
maua
Bilda
(-)
(
)
bildi
(-)
1) . ; ; piga
(tia) bildi ;
pima kwa bildi
2) ()
bileshi
. <<bilashi>>
bili
(-)
1) ;
2) [] ;
3) . ,
bilidi
(-)
. <<bildi>>
bilikuli
(-)
1) ,
2)
3)
bilimbi
(-)
mbilimbi
bilingan[y]i
(ma-)
(
mbilingani)
bilioni
(ma-; -)
,
bilisi
1) ,
2) ,
( -.)
(-)
1) ,
2) . <<ibilisi>>
biliwili
(-)
(-)
.
billahi
. <<bilahi>>
bilula
(-)
e. ;
; bilula kufungia
bima
(-)
1) ; bima
kijamii
; mfuko wa
bima kijamii
; shirika l
bima ;
bima maisha
; hati
bima ,
; bima
ajali
; bima
gari
; fanya
(piga) bima mali, tia
mali katika bima
;
lipa (toa) bima
; mwenye
kupiga bima
2) ; cheza bima
bimba
, ()
,
;
. -bimbwa; -
kubimbwa ;
nyuzi za kubimbwa
bimbashi
(ma-)
. ,
(, )
bimbirika
, (
)
. -bimbirishana
. -bimbirishia
ac. -bimbirishwa
. -bimbirishika
@ bimbirisha
1) , (-.,
)
2) ,
( -.)
. <<bimbiriza>>
bimbiriza
1) ;
2) . ,
3) . . <<bimbirika>>
. -bimbirizana
,
. -bimbirizia
. -bimbirizwa
bimdogo
. bibi mdogo .
. <<bibi>>
bimkubwa
. bibi mkubwa .
. <<bibi>>
bin
(-)
; bin Suleiman
binadamu
(-)
1) ; ;
binadamu mwenye
ulinganifu
; binadamu
wa daraja pili
" "
2) . ;
binafsi
1) ,
; ;
mtu binafsi ;
binafsi
yangu ;
...; - binafsi )
, )
;
kilimo cha binafsi
)
; hospitali
binafsi
2) ,
[) ;
- kufikiria binafsi
binafsisha
,
binamu
(-)
;
( )
binda
(ma-)
, (
mbinda)
, ,
bindo
(ma-)
1) - (
),
kinga bindo
2)
3)
(
)
bingiria
1) ()
2) ,
(. )
. -bingirisha
.-. -bingirishwa
. -bingirika
( , .
),
.-. -bingirikia
bingwa
(ma-)
1) ,
2) , ;
3) . ,
; ;
1) , ;
2) ,
; daktari
bingwa
bini
1) . <<buni>>
2)
(, )
. -binisha
. -binia
. -biniwa
. -binika
binti
(ma-; -)
1) ; binti Ali
2)
3) binti chuma
(Ploceus bicolor)
4) binti Ali (Athmani)
binua
. <<benua>>
binuko
(ma-; -)
binya
1)
2) ()
3) ,
4) ,
5) . . ,
6) .
()
. -binyana
. -binyisha
. -binyia
. -binywa
. -binyika
binzari
(-)
. <<bizari>>
biolojia
(-)
. <<bayolojia>>
bir
(-)
. <<bia>>
biri
(-)
1)
( )
2)
1) - []
( -.)
biriani
(-)
(
)
birigiji
(-)
1) -
2) ( )
birika
(ma-; -)
1)
( )
2) ; birika l chai
3) ; ; birika l
maji ,
; birika l
kuogelea
;
birika la kukogea ;
()
birimbi
(-)
biringa
1) . <<viringa>>
2) ,
( )
3) . ;
. -biringana
. -biringisha
. -biringia
@ biringika
1) ,
2)
3)
()
biringani
(ma-)
. <<bilingani>>
biringanya
(ma-)
. <<bilingani>>
biringiani
(ma-)
. <<bilingani>>
birinzi
(-)
(
)
bisari
(-)
(Anethum
graveolens)
bisbis
(-)
. <<bisibisi>>
bisha
1) ; ; bisha
mlango (hodi)
;
; u wa kubisha
,
2) ;
3) ,
; u wa
kubisha .
4) ;
,
5) ,
6) , ;
7) . ;
(
), bisha
tanga
.-. -bishania
.-.-.
-bishaniwa
. -. -bishanika
. -bishia
ac. -bishwa
. -bishika; haibishiki
@ bishana
1) ,
; bishana
kwa maneno
2) ,
3)
;
4)
bishano
(ma-)
. <<mabishano>>
bishara
(-)
,
bishaushi
(-)
.
bishi
1) ;
2) ;
3) ;
4) ;
5)
bisho
(ma-; -)
1) ;
2)
3) . ;
u wa bisho )
)
, ;
piga bisho
bisi
(-)
1)
2)
bisibisi
(-)
biskiti
(-)
[]
biskoti
(-)
. <<biskiti>>
biskuti
(-)
. <<biskiti>>
bismillahi
1) !
2) , ,
bitana
(-)
; nguo bitana
; ti
bitana
,
biti
(-)
(-; ma-)
. <<binti>>
(-)
. 1)
2) -; ongoza biti
. ,
( )
bitimarembo
-
bitiruti
(-)
; bitiruti nyekundu
; bitiruti
nu
bivu
1) , (
, )
2) ( )
biwi
(ma-)
( ,
..); biwi l moto
; biwi
l moshi
biya
(-)
. <<bia>>
Bizanje
. Biashara za Nje
bizari
(-)
1) ,
( ,
. )
2)
bizimu
(-)
1) ;
[""]
2)
blabla
(-)
.
blangeti
(-; m-)
. <<blanketi>>
blanketi
(ma-; -)
; jifunika blanketi
blauzi
(-)
bluu
. <<buluu>>
boba
1) ;
;
2)
.-. -bobesha
.-. -bobewa
@ bobea
1) ,
2) . .
( -);
( . );
- kubobea ) ,
) (
-); mlevi wa
kubobea
bobari
(-)
;
boboka
;
. -bobokesha
. -bobokea
. -bobokwa
bobota
, ;
. -bobotana
. -bobotesha
. -bobotea
. -bobotwa
. -boboteka
@ bobotoa
1) ;
2) ,
bobwe
(-)
, (
)
bocho
(ma-)
boda
(-)
1)
2) -; kaa
boda
bodi
(ma-; -)
1) ;
2) ; ; bodi
wakurugenzi
(ma-; -)
1)
2)
3) ()
bodisi
(-)
; ()
bodoa
. -jibodoa ,
()
bodwe
(ma-)
boflo
(-)
. <<bofulo>>
bofu
(ma-)
1) ; ; bofu l
angani ;
; . bofu l mkojo
.
; bofu l
nyongo .
2) . kibofu;
bofulo
(-)
. mkate wa bofulo
;
bofya
. . <<b>>
boga
(ma-)
1) ( mboga)
2) ()
bogi
(ma-)
; ; bogi la
bidhaa
bogoa
. <<pogoa>>
bohadi
.
bohari
(-; ma-)
1) ; ; ;
bohari barafu ,
; bohari
tarehe
2)
( )
3) bohari tumbo
boharia
(ma-)
;
c
boho
(-)
.
[]; ugonjwa wa
boho .
boi
(ma-; -)
1) ; ,
2)
boila
(-; ma-)
;
boji
(-)
1) ( )
2)
bojia
1) ()
2) ,
. -bojiana
. -bojiwa
. -bojika
boko
(ma-)
. kiboko
bokoa
1), ,
2) ; ;
mbokoa mtu kitu mkononi
-. -.
; samaki amebokoa
chambo
3) , ,
( . .;
)
4) ,
,
. -bokoza
. -bokolea
. -bokolewa
. .
. -bokoza
. -bokolea
. -bokolewa
@ bokoka
1),
;
2) ,
1)
()
2)
3)
()
bokoboko
(ma-; -)
1) ,
2) ; ;
bokoboko l ndizi
; bokoboko
l viazi
; [-]
bokoboko ,
; wali wa
bokoboko
3) (
)
4)
(
)
bokora
1) ,
2) ,
3)
. -bokorana
. -bokoresha
. -bokorea
. -bokorwa
. -bokoreka
boksati
(-)
.
boksi
(-)
[];
bokwa
(ma-)
bolamvuvi
(-)
bolpeni
(-)
bolti
(-)
. ; kaza bolti
boma
(ma-)
1) , ,
; ; boma l
ng'ombe
2) [] ,
, ;
3) , ,
; teka (vamia,
pandia) boma
()
; piga (shambulia)
boma
4) . boma l [kuzuilia]
maji ,
5) .
( )
6) ()
bomba
(ma-)
1) , ;
; bomba l
maji ; bomba l
(kupitishia) mafuta
; bomba l
[kupitishia] gesi
; bomba l
moshi ,
; bomba l plastiki
; bomba
l chuma
2) ;
; bomba l
kuzimia moto
3) ,
4)
5) (
)
6) ; ;
piga bomba
;
7) ;
(ma-)
. <<bumba>>
bombo
(-)
. suruali bombo
;
(ma-)
(-)
1) ;
2)
bombom
(-; ma-)
; ; ;
mzinga wa bombom
;
(-)
. <<bombo>>
bombomu
(-; ma-)
. <<bombom>>
bombwe
(ma-)
1) , ; kata
mabombwe
2),
3) ; kata
mabombwe
4) ,
5)
6) ;
()
(ma-)
,
(ma-)
1) ;
2)
bomla
(-)
bomoa
1) , ,
(. ),
,
(. )
2) . ,
,
; bomoa
mipango
(-.)
. -bomolesha
. -bomolea
. -bomolewa
. -bomoka ,
,
-. -bomosha
.-. -bomokea
bomoko
(ma-)
. . . mabomoko
1) , ,
(.)
2)
3) ,
bomu
(m-)
1)
2) . bomu l gogo
(
)
3)
(ma-)
(ma-)
1) ; ; bomu la
mkono ; bomu la
kutega (la kuzika) ;
bomu la kiatomiki (la
atom) ;
bomu la kitamaradi
;
bomu la kutoa moshi
; bomu la
kuchoma moto
;
; bomu
la kutoa machozi
c ;
piga (tupa)
bomu, shambulia kwa
bomu ,
; zika
(fukia) bomu ,
nasua (tegua) bomu
,
2) . . ;
( )
1) ,
2) ,
3) .
4) . ;
,
. -bomia
. -bomiwa
bomubomu
(ma-; -)
. <<bombom>>
bonas[i]
(-)
, ,
bonde
(ma-)
1) ; ;
; bonde la mto
; bonde la
mpunga
,
2) . ;
; bonde l ufa
;
;
mabonde n miinuko
bondia
(ma-; -)
.
boneti
(-)
bonge
(ma-)
1) ; ; mabonge
damu ;
()
2) , (,
. .)
3) ,
4) . -.
(); bonge l mtu
; bonge l
kazi
bongo
(ma-)
1) . ubongo;
2) , ;
;
piga bongo
(-.),
; chemsha bongo
. ;
chemsha bongo
;
; mwenye bongo
haba ,
3)
bong'oa
1) ,
,
2) .
(-.)
()
. -bong'olea
.-. -bong'olesha
.-. -bong'oleka
. -bong'olewa
. -bong'oka
bono
(ma-)
bonta
(-)
. bunta
bonyea
1) ;
(
),
2) ,
;
;
3) ,
.-. -bonyezwa
. -bonyelea
. -bonyeka
@ bonyesha
1) ,
;
2) , ;
bonyeo
(ma-; -)
;
bonyeza
. . <<bonyesha>>
bopa
1) (
); embe hili la bopa
2) ,
3) ,
4) ;
;
( ,
)
5) ,
(. )
. -bpana
. -bopesha, -bofya
. . . .
. . -bofyesha
.-. -bofyana
.-. -bofyea
.-. -bofywa
.-. -bofyeka
. -bopea
. -bopwa
. -bopeka
bopo
(ma-)
1) , (. .
);
2) , ,
3) ,
bora
1) , ,
;
; mtu bora
; tabia bora )
)
2) ,
; nguo bora
; chakula
bora
; mbegu bora )
) . ;
3) ; bora zaidi
,
; bora
afya .
boresha
bori
(-; ma-)
1)
2)
(ma-; -)
1)
2)
(ma-; -)
. (Ziziphus
mauritanicus)
boribo
(ma-; -)
. <<bori>>
boriti
(ma-; -)
1) ; ,
2) ; ;
3) ; boriti katika
jicho la mtu .
4)
borohoa
(-)
boromali
(-)
boromoa
. <<poromoa>>
boromoko
(ma-)
. <<poromoko>>
boronga
1)
;
()
2) , ; boronga kazi
3) ,
. -borongana
. -borongesha
. -borongea
. -borongwa
. -borongeka
. -borongaboronga
borongo
(ma-)
. borongoborongo 1)
, ,
; ; kazi
borongo
( )
2) -.
()
. borongoborongo 1)
; ;
;
2) ,
borongoborongo
(m-)
. . <<borongo>>
bosa
(-)
. 1) (-
)
2)
boshoa
1) ,
2) ,
3) ,
( )
. -boshosha
. -bosholea
.-. -bosholeka
. -bosholewa
. -boshoka
boshori
(ma-; -)
1) (
)
2)
bosi
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
boso
(-)
. <<bosa>>
botania
(-)
boti
(-)
. ; mota boti
bovu
1) ,
2) , ,
; gari bovu
,
;
njia mbovu )
)
.
3) , ; tabia
mbovu )
)
4) ,
()
bowelamvuvi
(-)
. <<bolamvuvi>>
boya
(ma-; -)
1) . ;
2) ( );
3) .
(
); (
)
4) weka boya
boza
(-)
1)
( )
2)
bozi
(ma-)
. bozibozi 1)
()
2)
()
bozibozi
(ma-)
. . <<bozi>>
boziti
(-)
. <<boksati>>
bradha
(ma-)
1) .
2) , ,
braketi
(-)
brandi
(-)
,
branchi
(ma-)
,
brashi
(-)
; ; ;
brashi kupangusia nguo
; brashi
kufagilia
; brashi
chupa (
); piga brashi
breki mkono
2) , ; baada
breki fupi
brendi
(-)
. <<brandi>>
bresi
(-)
brigadia
(-; ma-)
. ;
;
brigadie
(-; ma-)
. brigadia
brigedi
(-)
. ; ;
brigedia
(-; ma-)
. <<brigadia>>
briji
(-)
(,
. .)
brokedi
(-)
brokoli
(-)
. ,
bromini
(-)
.
bronki
(-)
,
bruchi
(-)
. <<bronki>>
bruda
(ma-)
. <<bradha>>
bu
,
= ,
; angusha bu
bua
(m-)
1)
2) ; .
,
(-)
buabua
; ;
buathi
. <<baathi>>
. -buathia
ac. -buathiwa
buba
(.)
.
bubu
(ma-; -)
1) [-]
2) .
;
(.)
(ma-)
()
bubujika
1) . .
;
; bubujika
machozi
,
; bubujika manen
,
2) ,
. -bubujikisha
. -bublujikia
bubujiko
(ma-)
1) ,
2) ; . .
(, . .)
buburu
(-)
, ;
buburububuru
buburububuru
(-)
. . <<buburu>>
buburusha
1) , ;
2) ;
3) ,
. -buburushana
;
. -buburushia
. -buburushwa
. -buburushika
buburushano
(ma-)
, ; ,
bubuta
1) ,
2) ,
()
. -bubutana
. -bubutwa
bubwi
(ma-)
. <<bubu>>
bucha
(ma-)
1) ,
2)
3)
4)
buchari
(-)
buda
(-)
1)
( )
2) (
)
3) .
()
4) .
budaa
(.
. .)
(ma-)
(. )
budhara
(-)
,
budi
(-)
1) ,
2) . ,
. na
,
sina budi
[] ,
(); hatuna
budi
();
hakuna (hapana, haina)
budi, ni budi )
, ;
,
) ,
bufe
(-)
1) ;
2) [] "
"
bufuru
(ma-)
. <<bufuu>>
bufuu
(ma-)
(
)
bufuu la kichwa
buga
1) ,
2)
( )
3) .
4) .
. -bugiza, -bugisha
. . -bugilia
. . bugiabugia
();
;
. -bugiwa
. -bugika
. -bugabuga .
. . .
@ bugia
1) ( );
(anp.
, .
.)
2) (
)
3) ;
;
buge
(ma-)
1)
2)
()
1) (
)
2)
;
3)
bughudha
(-)
1) ;
2) ; ,
3) , ,
4) ,
bughudhi
1) ,
( -., -.)
2)
3) ;
4) ,
5) ,
. -bughudhiana
. -bughudhia
. -bughudhiwa
. -bughudhika
bughudhu
. <<bughudhi>>
bugi
(-)
. ,
(
,
. .)
(-)
[]
bugu
(ma-)
(
,
.
.)
(ma-)
1) ;
2) ,
buguika
1) ,
()
2) ,
buheri
(-)
. bu heri 1)
() ;
buheri wa afya
; mimi ni mzima n
buheri wa afya
;
2) ,
buhumu
(ma-)
.
buhuri
(-)
1) ; tia buhuri
2)
3)
bui
(-)
;
(-)
. <<bu>>
(ma-)
1) ; bui wangu
,
2)
3) ()
buibui
(-)
; utando (mtando) wa
buibui
(ma-)
1) .
,
- ,
2) ;
bujebuje
(ma-)
bujua
1) ,
2) ,
( )
. -bujulisha
. -bujulia
. -. -bujulika
. -bujuliwa
. -bujuka
buka
(-)
1) , ,
2)
1) ,
Buki
(-)
- ; - Bukini
;
(-)
.
bukrata
. <<bukurata>>
buku
(m-)
(Cricetomys
gambianus)
(-; ma-)
1) ;
2)
bukua
1) ,
(, )
2) ,
. -bukuana
. -bukulia
. -. -bukulisha
. -bukuliwa
. -bukuka
1) ,
(.)
2)
bukurata
(-)
. 1) ,
2) ,
bulangeti
(ma-; -)
. <<blanketi>>
bulbul
(-)
. <<bulibuli>>
buldani
(-)
. ;
buli
(ma-; -)
(
); buli la chai ;
; buli la
kahawa
bulibuli
(-)
1) kofia ya bulibuli
(
,
;
)
2) ;
; tabia
bulibuli
bulina
(-)
(, )
bulula
(-)
. <<bilula>>
. <<burura>>
bulule
(-)
. <<bilula>>
bulungu
(ma-)
c. <<balungi>>
buluu
(-)
1)
; buluu nzito ; buluu nyepesi
-
; - buluu ;
2) ;
3) ( )
1) ;
bumba
(ma-)
1) ; ; bumba
la tumbako
2) ,
3) , (,
. .)
4) ; ; bumba l
udongo ; bumba
l mchanga
5) , ,
;
bumba l nyuki
bumbi
(-)
.
(rbarea vulgaris)
bumbuaza
1) ,
(
);
2) , ,
. -bumbuazwa
bumbuazi
(-; ma-)
1) ,
;
,
; ingiwa
(shikwa) na
bumbuazi
;
; tia bumbuazi
;
2) , ;
ingiwa (shikwa, pigwa) na
bumbuazi
(); tia
bumbuazi ,
,
bumbura
(-)
1)
(; Harpodon
nehereus)
2)
bumburuka
. <<vumburuka>>
. -bumburukia
@ bumburusha
1) ,
2) , ,
;
3) .
[ ],
bumbuwaza
. <<bumbuaza>>
bumbuwazi
(-; ma-)
. bumbuazi
bumbwi
(-; ma-)
1)
,
2)
bumia
(-)
.
bumu
(ma-)
. <<bomu>>
bumunda
(-; ma-)
(
)
bunda
(ma-)
1) ; ; bunda l
tumbaku ;
bunda l nti
2) ; ;
bunde
(-)
bundi
(-; ma-)
1) (Strix
Woodfordii)
2) . .
bunduki
(-; ma-)
1) ; ;
bunduki fupi ;
bunduki mtambo
; bunduki
gumegume (jiwe, gobori)
; bunduki
mr
; bunduki fataki
(a kushindiliwa) ,
;
bunduki a viasi (
korofindo) ,
; bunduki
mdomo (mtutu) mmoja,
bunduki a kasiba moja
;
bunduki a
midomo (mitutu) miwili,
bunduki kasiba mbili
; elekeza (lenga)
bunduki
(); piga bunduki
,
2) .
()
3) utawala wa bunduki
bunga
; mtu bunga
,
(-)
;
(.);
Bungala
(.)
. ; -
Bungala ;
mpunga [wa] Bungala
;
muhogo wa Bungala .
; ndizi
Bungala
;
muwa Bungala
bunge
(ma-)
1) ; bunge kuu
()
; bunge l wazee
2) ;
;
;
;
bungo
(ma-)
mbungo
(-)
. <<bungu>>
(-)
1)
2)
3)
bungu
(-)
1) -,
2)
3)
4) ; ; nyumba
bungu ;
nyuki anaunda asali, bungu
anaunda
udongo .
, ()
5) -
(-)
. <<bunju>>
bungua
, ,
( )
. -bungulia
. -bunguliwa
. -bunguka
;
bunguu
(ma-)
buni
(-)
;
; unga wa buni
1) ,
; buni chombo
2) , ;
; buni hadithi
; -
kubuni
,
3) ,
; ;
dunia kubuniwa
4) , ,
5) ,
. -buniana
. -bunisha
. -bunia
. -buniwa
. -bunika
(-)
buniani
(-)
, ,
bunju
(ma-; -)
1)
2) . . ,
3)
,
,
(-)
()
bunta
(ma-; -)
1)
2) ,
3)
buntwa
(ma-; -)
. <<bunta>>
bunuwasi
(-)
. <<abunuwasi>>
bunzi
(ma-; -)
. <<bungu>>
(ma-)
bupu
(ma-)
1) . <<bufuu>>
2) . ;
kichwa bupu
bupuu
(ma-; -)
. <<bufuu>>
bupuru
(ma-; -)
. <<bufuu>>
bura[a]
(-)
kitambi bura
(.
;
-
2)
3)
. -burahia
. -burahika
burai
(),
( ,
), burai
mahari .
. -buraiana
. -buraisha
. -buraia
. -buraiwa
. -buraika
burangani
(-)
. <<barangeni>>
burangeni
(-)
. <<barangeni>>
burangeti
(-)
. <<blanketi>>
burashi
(-)
. <<brashi>>
burda
(-)
. <<buruda>>
bure
1) , ; toa
bure (-.)
2) , ,
; bure bilashi
(); poteza
wakati bure
;
laumu bure
3) ,
1) , ;
elimu bure
2) ;
mann bure ,
,
buri
(-)
( )
buriani
(-)
1) (
, . .),
(toa) buriani ;
buriani
milele
(); n (agana,
takan, ambiana) buriani
2) ,
3) buriani !,
!; haya mama
buriani! , !;
buriani labda
hatutaonan tena ,
,
buru
(ma-)
[]
burubuku
(-)
,
-
, 17
.
buruda
(-)
. ,
, ,
. .
burudai
(-)
. <<buruda>>
burudani
(-)
,
burudi
1)
()
2) .
()
. -bumburukia
.-. -jiburudisha
.-. -burudishwa
. -burudia
. -burudiwa
@ burudika
1) ,
2)
3) ;
;
4)
();
@ burudisha
1)
2) , ,
3) , ,
4)
burudiko
(ma-)
. <<maburudiko>>
burudisho
(ma-)
. . .
maburudisho
1) ;
;
()
2) -.
(.
, )
3)
buruga
1) . <<vuruga>>
2) , ,
()
. -burugiana
.-. -buruganya
. -burugisha
. -burugia
. -burugwa
. -burugika
buruhani
(-)
1) ; ,
2) .
( )
3) . o
buruji
(-; ma-)
1)
2) (
, )
3) ;
4) ,
5)
(-)
. 1)
2)
(-)
e
(-)
,
,
(
)
buruma
(-; ma-)
burunga
()
( )
. -burungisha
. -burungia
. -burungwa
. -burungika
burura
, ,
. -bururana
. -jiburura
. -buruza, -burusha
. . .
.-. -buruzwa
. -bururia
. -bururwa
. -bururika
buruta
. <<burura>>
buruza
. . <<burura>>
buruzo
(ma-)
1)
2) ; ;
( )
3) .
(, . .)
buruzu
(ma-)
. <<buruzo>>
busara
(-)
1) ; ,
;
; tumia
(fan) busara ,
;
; leta busara
[] ;
- (-n)
busara ) ;
) ,
,
2) ,
, ;
- (-n) busara
,
,
3) ;
;
; - (n) busara
,
4) ,
; - (-n)
busara ,
,
5) ,
6) , ;
,
7) ,
; - (-n)
busara ,
busati
(-; ma-)
busha
(-; ma-)
. , busha l kufutia
mzinga .
(-; ma-)
.
1)
2)
bushashi
(-)
1)
,
2)
3)
bushati
(-; ma-)
( )
bush[u]ti
(-; ma-)
,
bustani
(-; ma-)
1) ; ; bustani
mapumziko o;
bustani wanyama
,
; bustani
mimea ) )
a; bustani
mboga ; pnd
bustani
2) ,
busu
. -busana
. -busisha
. -busia
.-. -busiana;
busiana mikono
. -busiwa
. -busika
. -busubusu
(ma-)
; piga busu
busuri
1) ;
;
2) [] (-.)
3)
(,
)
buta
. <<puta>>
butaa
(-)
1) , ;
pigwa na butaa ,
2) ,
; pigwa n
butaa ,
buti
(ma-)
;
(-)
.
jahazi
(-)
,
butu
(ma-)
; butu la mkono
. . ,
; pembe butu )
. )
butua
1) ; ,
a
2) ,
. -butuana
. -butusha
. -butulia
. -butuliwa
. -butuka
butwaa
(-)
. <<butaa>>
buu
. !, !
(ma-)
1) ; buu wambe
2) .
3) ,
buye
(-)
1) ,
2) (
buye)
buyu
(ma-)
1)
2) [] (
)
buyuka
,
buza
()
(-)
. <<baza>>
buzaa
(-)
. <<baza>>
buzi
(ma-)
. <<mbuzi>>
bwa
1)
2) , (
)
3) , (.
)
. -bwea;
.-. -jibwea;
tumbo limejibwea
bwabwaja
1)
();
(.)
2)
3) (
)
. -bwabwajisha
. -bwabwajia
ac. -bwabwajwa
. -bwabwajika
(
)
bwache
(-)
.
(Amaranthus spinosus)
bwachi
(ma-)
,
bwaga
1) (,
), ;
, ; bwaga
mtu chini
-. ; bwaga
mzigo a ; bwaga
silaha ;
bwaga
nazi ()
2) . ,
(-.)
3) .
(. -. );
. ; timu
hii ilibwaga
timu ile kwa mabao 3:2
3:2
4) bwaga maneno
; bwaga manza a
();
bwaga matukano
a
(); bwaga moyo
(roho) ;
,
; bwaga wimbo
;
. -bwagana
. -jibwaga; roho
imejibwaga
. -bwagiza
.-. -bwagaza;
.-.-.
-bwagazia
.-.-.
-bwagazwa;
.-.-.
-bwagazika
. -bwagia
. -bwagwa
. -bwagika
@ jibwagaza
1) ( ,
.)
2) (
), . .
;
bwagaza
. . <<bwaga>>
bwagiza
. . <<bwaga>>
bwakia
(, ),
,
. -bwakiza
. -bwakilia
.-. -bwakilika
. -bwakiliwa
bwakua
, a;
()
. -bwakuana
. -bwakulisha
pa. -bwakulia
. -bwakuliwa
. -bwakulika
bwakura
. <<bwakua>>
. -bwakurana
. -bwakurisha
. -bwakuria
. -bwakurwa
. -bwakurika
bwalo
(ma-)
, ; bwalo la chakula
; bwalo la maofisa
bwambwa
(-)
. 1) -.
()
2) ;
3) , ,
bwambwara
(ma-)
. ,
bwamkubwa
(-)
. . bwana mkubwa
1) ;
,
2) .
bwana
(ma-; -)
1) , ;
bwana mwenye nyumba
; bwana fedha
;
bwana shauri ;
; bwana shamba
) , ;
)
, ;
bwana mkubwa )
)
;
bwana mdogo ,
, bwana
mkubwa; bwana wa
maneno .
(co)
2)
( )
3) ,
4) ; ; ewe,
bwanangu! !
1) . . , !,
, !
bwanyenye
(m-; wa-)
1)
2) ; bwanyenye
uchwara
3)
4) ,
5) .
()
bwata
, (-.
); bwata
[manen] ,
,
; bwata siri
; bwata
mali
. -bwatisha
. -bwatia
. -bwatwa
. -bwatika (
)
@ jibwata
1) ( ),
( .
.); jibwata ardhini
2)
( c
); jibwata
kitini
bwawa
(ma-)
1) , ,
2) ;
;
3) ; ;
Bwawa l Aswan
4)
5) . <<josho>>
bwege
(ma-)
,
(.)
bweha
(-)
1) (Canis
mesomelas)
2)
bweka
1) ,
2)
. -bwekesha
. -bwekea .
. -.,
-.
. -bwekwa
bweko
(ma-)
1)
2)
bwela
(ma-)
, ;
bwelamvuvi
(-)
. <<balamvuvi>>
bwelasuti
(ma-; -)
1) ;
( , .
.)
2)
bwende
(ma-)
bwengo
(ma-)
. kibwengo;
komoa bwengo . .
<<kibwengo>>
bweni
(m-)
1) ; bweni l
kijeshi
2) . (
)
bwenzi
(-)
(
)
bwerere
(-)
. 1) -.
()
2) ,
bweshu
(ma-)
1)
()
2) ()
bweta
(-; ma-)
[] ;
;
1) . <<tweta>>
2)
3)
. -bwetea
.-. -bweteana
. -bweteka
.-. -jibweteka,
-jipweteka
(. ),
(
), alijibweteka
kwenye kochi
()
bweteka
. . <<bweta>>
bwia
1)
( ,
. .)
2) ()
3) ,
. -bwiana
. -bwisha
. -bwilia
.-. -bwilisha
.-. -bwilika
. -bwiwa
. -bwika
(,
)
.-. -bwikiwa
@ bwikia
1) ,
2)
(-.)
bwika
. . <<bwia>>
bwiko
(ma-)
. ()
bwimbwi
(-)
. <<bumbwi>>
cha
. << >>
1) , ;
; ukicha kusemwa
hutatenda jambo
. []
2) , ,
; cha Mungu
. -chana
. -chesha, -chisha
. -chea, -chia
. . -chelea
-., -.;
chelea sheria
; ninachelea
kumwudhi
.-. -chewa,
-chiwa
. -cheka, -chika
1) [],
; kunakucha
; kumekucha
; hauchi, hauchi,
unakucha .
. -chea
. . -chelea
, (
);
. .-.-.
-chelezwa
. -. -chewa
ac ;
kuchewa? (.
, .
pac?); kila kukicha
,
;
, ,
usiku kucha
@ cheleza
1) ,
(o )
2) ,
( );
@ chelewa
1) ;
2) , ;
hakuchelewa kuondoka
kwenda huko
; bila
kuchelewa ) ,
) ,
,
3) (
. .)
4) . ,
;
(-)
()
(-)
()
(-)
@ chelewesha
1) ,
;
;
chelewesha usuluhisho
(.
)
2) ; ,
chaa
(-)
,
(-)
(Gerres filamentosus)
(-)
co
chaagizo
(vy-)
,
chacha
1) (. )
2) , ;
3)
4) ,
()
5) . ,
; ;
vita imechacha
6) . ;
(.);
; kazi leo
imechacha
7) . ,
8) ,
( )
9) ,
( -.),
amechacha kunywa pombe
siku hizi
. -chachia
. -chachua .
. . ., chachua
mahitilafiano
. -chachika
. -chachama
@ chachisha
1) ;
2) . ;
3) . ,
;
4) . ,
@ chachiana
1) (. )
2) .
,
@ chachuka
1) ; uji
umechachuka
2) ; bahari
imechachuka leo
@ chachamaa
1) [] ;
;
co ;
amechachamaa
kwa hasira
2) (
-.),
(-.)
chachachika
(,
)
chachafya
;
chachaga
( ,
)
. -chachagisha
. -chachagia
. -chachagwa
chachamua
1) ( .
.),
2) ,
a
. -chachamuana
. -chachamuka
chachari
(ma-) . . .
mchachari
1) ,
2) ;
3) ,
4) ,
chacharika
1) [] a
( -.)
2)
3) ;
4)
5) (. )
6) (. )
. -chacharisha
. -chacharikia
chachata
1)
(,
. .)
2) []
(, )
. -chachatia
.-. -chachatisha
@ chachatika
1) . <<chacharika>>
2) ( )
3) . .
;
chachawa
1) , (
), damu
ilimchachawa
2) ;
3) ( -.
)
. -chachawiza
,
(
)
. -chachawia
chachawi
(-)
1) ()
2) (ma-) ,
chachawizo
(ma-)
1) ,
2)
3) ,
chache
1) ;
; siku
chache ;
watu wachache )
)
() ;
mmojawapo wa wachache
2) ,
;
3) ,
(-)
(Elops saurus)
chachia
. . <<chacha>>
1)
; ,
(
,
..)
2) ;
;
. -chachiwa
chachu
(-)
;
chadi
[]
(-.)
chafi
(-)
. <<tasi>>
chafu
1) ,
2) ; mnn
machafu ;
tumia lugha chafu ,
chafua
1) ,
2) ; mafuriko
yalichafua njia la
mawasiliano
3)
,
;
; chafua
amani
; chafua
mazungumzo
; chafua mtu
mawazo
,
4) ;
, ;
chafua m ,
5) (
)
ac. -chafusha
. -chafulia
. -chafuliwa
@ chafuka
1)
()
2)
()
3) ;
,
,
4)
( )
5) (
)
6) .
chafuko
(ma-)
. . . machafuko
1) , ;
,
2) ( )
chafuo
(-)
(-; ma-)
. <<chafuko>>
chafya
(-)
; piga (enda)
chafya
chaga
1) (
- )
2) (.)
3) []
;
kipindupindu kimechaga
4) ,
( )
5)
6) ;
7)
. -chagia
@ chagiza
1) ;
2) ,
()
3)
()
chagaa
1) (
-. )
2)
()
3) ,
chagemati
(-)
chagi
(-)
kitanda ( )
chagina
(-)
. <<jagina>>
chago
(-; ma-)
()
(-)
chagua
1) , ,
2)
3) ()
4) ,
5)
()
. -chaguana
. -chaguza
. -chagulia
. -chaguliwa;
amechaguliwa awe (kuwa)
mwenyekiti
. -chagulika
. -chaguachagua
chaguo
(ma-)
1) , ;
kutokuwa na chaguo
jingine
()
2)
chai
(-)
1) (
); chai kali
; chai maziwa
;
chai rangi
(.
); karibisha chai )
)
2)
3) ; toa chai
; pata chai
chaji
(-)
1) . ; chaji hasi
; tia
bateri chaji
2) . ,
1)
()
2) . ,
chajio
(vy-)
. o chakula cha jioni
; la chajio
chaka
(ma-)
,
(.)
1) (
)
2) ,
chakaa
1) ;
2) ,
;
nguo zimechakaa
3) ,
4) ;
. -chakaza
. -chakalia
chakaazi
(-)
-
(Euphorbia tirucalle)
chakacha
1) ;
2) ( )
3) ( )
4) ; ;
; chakacha menoni
,
. -chakachisha
. -chakachia
. -chakachwa
. -chakachika
(-)
;
tambuu ni chakacha
(-)
chakachachakacha
(-)
;
chakachaka
, ;
,
chakafu
. <<chakavu>>
chakapu
(-)
chakarachakara
(-)
chakaramu
(-)
,
chakari
1) , ,
; nywa
(lewa) chakari
2)
(ma-)
1) ( )
2)
chakarisha
1) ,
(. )
2) ,
3) ;
. -chakarishia
. -chakarishwa
. -chakarishika
chakavu
1) ,
2) ,
;
chake
. <<ake>>
chakeleti
(-)
. <<chkoleti>>
chaki
(-)
;
(-)
(-)
pembe za chaki
,
chakleti
(-)
. <<chokoleti>>
chako
. <<ako>>
chakogea
(vy-)
1)
2) a
(. )
3)
chakua
. <<chakura>>
chakubimbi
(vy-)
1) , ,
2) ;
chakula
(vy-)
1) ,
;
; ;
chakula cha asubuhi
; chakula cha
mchana ) ) ;
chakula cha jioni ;
chakula cha anasa
2) ; chakula cha
mlamboga
chakura
1) . . ,
; mwana wa kuku
hafunzwi kuchakura .
2) ,
(-.)
3) ,
; ,
. -chakuria
. -chakurachakura
chakuzidishwa
(.)
.
chale
(.)
. <<uchale>>
(vy-)
1) ; chale cha pwani
2) (-)
(; Balistes capistratus)
3) (-) -
(; Pterois zebra)
(ma-)
1)
2)
1)
2) ,
chali
. chalichali ;
; lala chali
(ma-)
. <<chale>>
chalichali
. . <<chali>>
chama
(vy-)
1) ; Chama cha
kikomunisti cha Urusi
; Chama cha
apinduzi
(
), chama cha
upinzani
; nchi chama
kimoja
2) ; ;
; ;
chama cha wafanya kazi
;
chama cha Msalaba
Mwekundu
; chama
cha soka
3)
4) ( )
chamanda
(-; ma-)
. <<jamanda>>
chamba
(vy-)
1) .
(),
2) . ,
3)
(vy-)
1) . mwamba;
2) . . .
(
),
1) ; mwenye
kuchamba mno huchubuka
.
(=
,
)
. -jichamba .
( )
. -chambisha
. -chambia
.-. -chambiza
;
1) (), ()
. -chambisha ,
. -chambia
. -chambwa
. -chambika
chambarare
(vy-)
chambi
(-)
(
)
chambo
(vy-)
1) , ;
mtego bila chambo haunasi
.
2) . ,
chambua
1) ;
2) ,
3) ()
4) ,
5) .
;
6) ,
(.)
7) ,
. -jichambua
. -chambuza
. -chambulia
. -chambuliwa
chamburo
(-)
(
)
chamchana
(vy-)
. chakula cha
mchana . .
<<chakula>>
chamchela
(-)
1) ; ;
2) .
chamka
1) (
)
2) ( )
3) (
. .)
4) (
)
chamkano
(ma-)
1) , ;
2) .
3) (.
)
chamko
(-)
1) ()
2) ;
3) (
)
4) (.
)
championi
(ma-)
chamshakinywa
(vy-)
. chamsha kinywa
()
chamvi
(-)
. <<chambi>>
chamvua
. <<chambua>>
chana
(-)
1) , ,
;
2) , ;
chana karatasi
; chana
barua ;
chana nguo
; chana vipande
vipande
3) ,
. -chania
.-. -chanulia
.-. -chanuliwa
.-. -chanuka
. -chanwa
. -chanika; kuchanika
misuli .
;
. . -chanikachanika;
kioo cha mbele cha
motakaa
kimechanikachanika
@ chanua
1) ,
( ,
)
2) . ,
; ;
; moyo wake
umechanua
; taifa
linachanua apco
; mkoa
uliochanua
3) ,
4)
( )
chancha
(ma-)
chanda
(vy-)
; kama pete na
chanda o
(=
)
(ma-)
( )
chandalua
(-; vy-)
1)
( )
2)
3) ,
chandarua
(-; vy-)
. <<chandalua>>
chando
(-)
(-)
.
(,
)
chane
(-)
1)
( )
2) . <<chana>>
changa
1) (-.
o );
changa fedha
(
-.)
2) ()
3) ;
4) .
. -changana
.-.-.
-changanyia; -mchanganyia
mtu macho
-.
.-.-.
-changanywa
.-.-.
-changanyika
. -changisha, -changiza
.-.
-changishana, -changizana
. -changia .
.
. -changika
1) , (
);
2) ,
3) (.
. )
. -changisha
. -changia
. -changwa
. -changika
1) ; ; mtoto
mchanga
; kitoto kichanga
o
; mwezi mchanga
o ; nchi
changa
2) ,
( ,
oo)
3) ,
4) . ,
@ changanyisha
1) ;
2) ,
3) .
;
@ changanya
1) ;
2) , ;
; changanya
madini c
;
;
changanya mbegu
;
changanya manen
,
; changanya miguu
. ,
@ changanua
1) ,
;
2) .
@ changua
1) ,
;
2)
@ changamana
1)
()
2) ;
3) , ;
mashamba haya mawili
yamechangamana
()
changamano
(ma-)
1) ,
(-., .)
2) ; ;
;
3) . .
4) ,
5) [)
changamfu
1) ,
2) ,
3)
4)
changamka
1)
(),
2);
3)
;
o
4) ,
[- ] (
)
5) [,
]
(. )
.-. -changamshwa
. -changamkia
@ changamsha
1) ; ;
2) ,
changamko
(ma-)
, ,
;
(,
. .)
changamoto
(-)
1)
2) ,
3)
4)
changamua
.
<<changamsha>> .
<<changamka>>
changanyiko
(ma-)
1) ,
2)
3) ,
changanyo
(ma-)
1) ,
e
2) ,
changa[ra]we
(-)
;
changizo
(-; ma-)
. <<chang>>
chango
(-; ma-)
1) ;
2) ; ,
3) ( )
(vy-)
1) , (.
)
2)
(ma-; -)
1) . uchango;
chango la tumbo ;
chango la uzazi . a)
)
,
2) . <<uchango>>
changu
(-)
( ,
Lethrinus rostratus),
changu chole (kawaa)
. <<angu>>
chani
. <<chali>>
(-)
. <<chanui>>
chanikwiti
(-)
1) ; -
chanikwiti
2) -.
3) .
chanja
(-)
1)
2)
3) a; chanja
chuma
4) ,
( )
5) ; chanja a
kuanikia nma (samaki)
moshini
()
6) .
1) ,
2) ( );
; chanja kuni
3) ;
chanja ndui
. -chanjana
. -chanjia
.-.
-chanjiana .
(
)
. -chanjwa; kuchanjwa
.
. -chanjachanja
chanjagaa
(-)
(
)
chanjamaa
. <<changamka>>
chanjari
. <<sanjari >>
chanjaruka
();
chanjo
(ma-)
1) ; ; ;
piga chanjo )
, ,
) .
2) ()
chano
(vy-)
1)
(
),
chano cha
(shetani) .
(
)
2) ; chano cha kutilia
chokaa
3) ;
chanui
(-)
chanuo
(ma-)
(. .
)
chanya
.
()
chanyata
1)
(,
. .)
2) []
()
3)
. -chanyatisha
. -chanyatia
. -chanyatwa
chanyatia
(-)
1) . . <<chanyata>>
2) (
); ,
chanzi
(-)
. <<ganzi>>
chanzo
(vy-)
1)
2) . . ,
; chanzo cha mto
; chanzo cha
nguvu kimo
katika umoja
- e!
3) , ,
4)
chao
. <<>>
(-)
(
)
chapa
1) , ; chapa
miguu ) )
;
chapa b .
2) ,
3) (
)
4) chapa kazi
() ; chapa
maji
. -chapisha ,
. -chapia
.-.-.
-chapuliza . .
. .
.-.-.
-chapukia
. -chapwa; chapwa
mimba
. .-.
-chapukachapuka
(-)
1)
2) ( )
3) ;
piga chapa ) ,
)
()
4) ; chapa
kwanza ;
chapa tn ;
chapa pili
n marekebisho
5) ;
6) , ;
chapa posta
7) . ,
1) ,
@ chapua
1)
2) . chapua hatua
3) (.
)
@ chapuza
1)
2)
@ chapuka
1) ,
2)
3)
4) ;
chapachapa
. <<chepechepe>>
chaparara
(ma-)
o
chapeo
(-)
(
)
chapuchapu
; ,
, ; ,
chapukia
1) (
),
( )
2) (
)
3) (-.),
(
-.)
. . <<chapa>>
chapuo
(-)
1)
2) . ,
3)
chapwa
1) , ;
chakula chapwa
2) ,
3) . ,
; maisha chapwa
charahani
(-)
. <<cherehani>>
charakisha
. <<chakarisha>>
charaza
1) (
)
2) (
,
)
3)
4) (-)
(); charaza
Kiswahili
; charaza baiskeli
. -charazia
. -charazwa
. -charazika
charo
(vy-)
charua
. <<charura>>
charuka
1)
()
( -.)
2) (.)
3) ( )
charura
1) , ,
2)
3) ,
. -charuria
. -charurwa
. -charurika
chasi
(vy-)
1) ; ,
2) . <<kiasi>>
chasilihewa
(.)
.
chasiri
,
;
chata
1)
2)
3) (-.)
chati
(-)
, ,
(
), chati sumaku
chatine
(-)
chatne
(-)
-
chatu
(-)
,
chauchau
(-)
,
chavu
(vy-; -)
(
)
(ma-)
. <<shavu>>
(-)
. <<chavuo>>
chavua
( )
. -chavusha
(-)
. <<chavuo>>
chavuo
(-)
.
chawa
(-; ma-)
; fuga machawa
; homa ya chawa
. ; kidole
kimoja
hakivunji chawa .
(=
)
chaza
(-; ma-)
1) ; wa kama
chaza wa pwani ,
(=
)
2) . <<chazo>>
chazachaza
(-)
,
chazi
(-)
(Cissus rotundifolia)
chazo
(-)
1) -
2) . .
che
(-)
; ,
tulizungumza mpaka che
cheameni
(ma-)
(.
)
checha
(,
. .)
. -chechana
. -chechea
. -checheka
1) ,
2) ;
; checha n
mtu -.
3)
( , )
cheche
(-; ma-)
1) ,
2) , ; cheche
moto ;
cheche umeme
;
mwezi unatoa macheche
3) vaa cheche
( )
(-)
.
(-)
(-)
chechea
1)
()
2) ,
a;
.-.
-chechemea . .
. .
1) !, !
(
)
1) . . <<checha>>
@ checheza
1)
( . )
2) ,
()
chechele
(-)
1) ,
; chukuliwa
n chechele
,
2) (
,
),
kanyaga
chechele
(.
chechele)
(-; ma-)
chechemea
. . <<chechea>>
chechemua
,
. -chechemusha
. -chechemulia
chechesha
. . <<chechea>>
chechevu
(-)
; wa n (fanya)
chechevu
chechi
(-; ma-)
. <<cheche>>
chefua
a
. -chefuka
; moyo
unanichefuka
;
chega
1) ;
2) a (
);
. -chegea
chegama
1) ( . )
2) ,
a
3)
. -chegamana
. -chegamia
. -chegamwa
. -chegamika
chege
1) ,
2) , ;
muhogo [m]chege
3) . ,
;
(ma-)
; ana machege
chego
(ma-)
. <<gego>>
cheka
1) ; ;
2) ,
; ,
. -chekesha ,
, ;
filamu kuchekesha
. -chekea
. . -chekelea
.-. -chekelewa
. -chekwa
. -chekeka
. . <<cha>>
chekea
(-)
. <<chokea>>
chekeamwezi
(-)
(; Burhinus
vermiculatus)
chekecha
1) ,
2) ,
3) ,
4) .
chekeche
(ma)
. <<chekecheke>>
chekechea
(-)
1) (ulectes
flammiceps)
2) . ,
3) ; []
; (.)
4) .
,
chekecheke
(-; m-)
1) ,
2) . []
chekehukwa
(-)
(; Euplectes
hordacea)
chekenene
(-)
.
cheki
(-)
1) . ; andika cheki
1) ,
. -chekia
. -chekiwa
. -chekika
cheko
(-; ma-)
; ; angua cheko
chekwa
. chekwachekwa ,
chekwachekwa
. . <<chekwa>>
cheleko
. <<chereko>>
.
chelema
(o
)
cheleo
(ma-)
1) , , ;
2) ,
()
(ma-)
, a,
;
chelezea
,
()
. -chelezesha
. -chelezea
. -chelezwa
. -chelezeka
chelezo
(vy-)
1) ;
2) e
3)
4)
(ma-)
1) , ;
2) ;
(vy-)
chembe
(-)
1) o,
2) ;
. . ;
chembe mkate
;
chembe mchanga
; chembe
ushanga ; ndani
kiberiti mna
chembe tatu tu
; hana akili
hata chembe
;
chembe chembe, .
chembechembe ) .
;
chembechembe nyekundu
)
(-.); chembechembe
za makaa katika mazingir
; hata chembe
, ;
(vy-)
(cp,
..), chembe cha
moyo .
chembebatili
(-)
.
chembechanya
(-)
.
chembechembe
(-)
. . <<chembe>>
;
; -
chembechembe ,
chembehasi
(-)
.
chembelecho
,
chembeu
(-)
1) . ,
2)
chembeuzi
(-)
,
chemchem[i]
(-)
1) . .
, , ;
chemchem mot
2)
chemka
1) ; ,
2) ,
3) .
,
.-. -chemshia
.-. -chemshwa
@ chemsha
1)
2) . ,
;
;
chemsha bongo
chemko
(-)
,
chemne
(-; ma-)
. <<chimni>>
chemni
(-; ma-)
. <<chimni>>
chemua
. -chemuza
. -chemulia
. -chemuliwa
. -chemulika
chemuka
. <<chemka>>
chenene
(-)
.
(Gryllotal vulgaris)
cheneo
(vy-)
1)
2) ; ;
3)
cheneta
1) , ;
2)
chenezo
(vy-)
1) (,
. .)
2)
,
(.
, )
chenga
1) ; ,
2) ; ;
. -chengesha
. -chengea
. -chengwa
. -chengeka
(-)
1) ,
2) , ;
chengachenga )
; ; unga
wa
chengachenga
)
; )
;
1)
(-)
1)
2) ;
3) . , oe
; piga chenga )
; ,
)
( )
@ chengua
1) ;
2) ,
(, )
chenge
(ma-)
. shamba la chenge
(
)
chengechenge
(-)
. chengachenga .
<<chenga>>
chengelele
(-)
. <<jengelele>>
chengeu
(vy-)
chengo
(vy-)
1) , ;
2)
3)
chenji
,
()
. -chenjisha
. -chenjia
. -chenjiwa
. -chenjika
(-)
1) (); fedha
ya chenji
2) . ()
3) ( ,
. .)
chenu
. <<nu>>
chenye
. <<n>>
chenyewe
. <<enyewe>>
chenza
(ma-)
(
mchenza); mpunga wa
chenza
cheo
(vy-)
1) , ,
; kupita cheo
,
2) . []
; ,
3) , , ;
panda cheo
; shika cheo
; shikilia cheo
; pata cheo
(,
,
. .)
4) (,
.); abiria wa cheo cha
kwanza
;
safiri katika cheo cha
kwanza
5) . (,
,
6) (
ukili)
chepe
(-; ma-)
()
,
. <<chepechepe>>
chepechepe
1) , ,
2)
chepeo
(-)
1) . <<chapeo>>
2) , (),
kofia n chepea
chepuka
1) a
2) ,
3) (
)
cherahani
(-)
. <<cherehani>>
cherehani
(-)
1) ;
cherehani mkono
(miguu) ()
;
cherehani umeme
2) ;
(
)
3) ;
cherehe
(-; vy-; ma-)
1)
2)
3) .
cherehi
(-)
. <<cherehe>>
chereko
(.)
1) ; ana
chereko kingi
;
; cherekchereko!
2) ,
3) .
cherema
. <<chelema>>
cherewa
(-)
1) (.
,
. .)
2)
( -
)
cheri
(-)
()
cheshi
1) ,
2) ,
3)
chete
(vy-; -)
1)
(
)
2)
3)
chetezo
(vy-; -)
;
chethamu
(.)
.
cheti
(vy-; -)
1) ;
;
; toa cheti
;
cheti
cha kuchanja n cha
sindano
2) ; ;
; cheti cha mganga
; cheti cha
hospitali
) )
chetu
. <<etu>>
cheu
(-)
1) ,
2)
cheua
1) ,
( )
2)
. -cheusha, -cheuza
. -cheuka
,
(-.)
. -cheuana
. -cheuliwa
. -cheuka
cheuzi
(-)
(. . .)
chewa
(-)
, wa
n kinywa kama chewa
(-)
. ,
(
)
1) . . <<cha>>
1) ; chewa ? chewa = !,
? - C,
o
chewale
1) , o
2) ()
3)
cheyaman
(ma-)
. <<cheameni>>
cheza
1) . . ;
watoto wanacheza
; cheza tennis
;
cheza karata
; cheza kamari )
(
) ).
;
cheza katika filamu
; cheza n
moto .
2) ,
3) ;
4)
5) . cheza taburu .
6) ;
( )
7)
,
8) ,
; mwili wote
unamcheza
. -chezana
ac. -chezwa
. -chezeka
. -chezacheza
@ chezesha
1) ,
2) (
. .)
3) (-.)
(-.)
4) . (,
)
@ chezea
1) -.
2) -.,
-.
chezo
(ma-)
1) . . ;
,
2)
3) ,
chiazi
(-)
.
chiboa
(-)
()
chibuku
(-)
chicha
(-; ma-)
1) (
)
2) (
pombe
tembo)
3) .
4) wa chicha
1) (-.
, )
chichiri
(-)
1) ,
2) ,
chifu
(ma-)
chigi
(-)
chika
(-)
(
4 )
chikicha
(-.)
. -chikichisha
. -chikichia
. -chikichwa
. -chikichika
chikichi
(-; ma-)
mchikichi
chiku
(-)
chikwi
(-)
. <<chiku>>
chilumbo
(vi-)
1) , ,
2)
chimba
1) , ;
; chimba kisima
; chimba viazi
2) (
)
3) . (.); ( -.);
(
chimvi
)
4) . ,
5) . ;
(,
. .)
. -chimbisha
.-. -jichimbia
. ,
.-. -chimbuza
; -
(
, )
. -chimbika
@ chimbia
1) ,
2) . .; -. (.; .)
@ chimbua
1) ;
2) (
)
@ chimbuka
1) ,
( , )
2) ,
( , )
3) . ,
chimbo
(ma-; -)
1) ;
2) ; ;
machimbo madini
; chimbo l mafuta
3) ;
chimbuko
(ma-)
1) , ,
2) . (.); ,
(-.)
3) . <<chimbo>>
chimbule
(-)
chimni
(-)
1) ();
chimni kutolea moshi
2)
chimvi
(ma-)
1) . ,
( -
-.
)
2) ;
china
1) ,
;
2) ( )
3) (
)
1) ,
(
)
chingirisha
, (
)
. -chingirishia
. -chingirishwa
. -chingirishika
chini
(-)
1) , ;
chini ) (
); chini meza
; chini
ardhi )
;
(, ); wa
chini mtu
fulani
-.,
-.; chini himay
o
; chini Umoja
wa Mataifa
OO ) ,
; chini
mkataba o,
;
- chini ) ;
upande wa
chini ,
; klasi za chini za
shule
o )
,
(a);
; mtu wa
chini
; watu wa
chini
2) ()
3) (, )
4) .
1) , , ; enda
chini ; kisima
kinakwenda chini sana
2) ,
3) ; lala chini
; chini kwa
chini ) )
) . ,
4) chini juu
, ;
fanya chini juu
chinja
1) ;
; ;
(); []
2)
(
)
3) ( -.)
( -.)
. -chinjisha
. -chinjia
. -chinjwa; ng'ombe wa
kuchinjwa ) ,
) .
.
chinjo
(ma-)
1)
2) , ,
;
[ma]chinjoni
chinjoni
. . <<chinjo>>
chinusi
(-; ma-)
. <<chunusi>>
chinyanga
a, ;
chinyango
(-)
[]
( )
chinyita
. <<chekecha>>
chipua
1) ,
,
(, )
2) . ,
. -chipuza
. -chipulia
.-. -chipukia
@ chipuka
1) ( ocax),
( )
2) ,
( -.:
)
@ chipusha
1)
()
()
2) .
; ;
(.)
chipukizi
(-; ma-)
1) , , ,
2) . ;
[vijana] chipukizi
(
)
chipuko
(ma-)
1) ,
2)
chira
.
(
-. ,
)
. -chiria
. -chirwa
chiriku
(-)
1) (Fringilla
lebs)
2) .
chirimiri
(-)
. <<chichiri>>
chiririka
. <<tiririka>>
chiririko
(ma-)
; ;
chiriwa
(-)
. <<chirwa>>
chirizi
; ;
. .
machozi machirizi =
chirizizika
, , ;
chiroko
(-)
. <<choroko>>
chirwa
. . <<chira>>
(-)
.
chisi
(-)
. <<chizi>>
chizi
(-)
(ma-)
1) ,
2)
3)
cho
. <<o>>
(-)
( )
.
choa
(vy-; -)
. 1)
2) , (
)
chobea
(
)
. -chobeana
chocha
1) ; ,
(.
)
2) , (,
)
3) . ,
(cop, .
.); chocha mnn
4) ;
. . -chochelea
.-.-.
-chochelezea
-. -chochewa
. -. -chocheleka
. -chochoa .
. . .
@ chochea
1) -.;
-., -.; chochea
utambi wa taa kwa kijiti
( )
2)
( ;
.
. .)
3) ,
(, ), chochea
moto ) ,
(
, . .) )
.
4)
( )
5) . ,
;
(. -.);
chochea
bidii
o
6) . ,
; kwa
kuchochea moja kwa moja
toka nje
;
chochea mashindano
kutengeneza silaha
@ chocheleza
1) ,
2) ,
3) ,
chochomea
chochomea mafundani
;
chochomeka
, ,
chochoro
(ma-)
(. .
)
chochota
, ; (
)
chogoe
(-)
1) (
)
2) ;
choka
1)
, ,
; nimechoka
;
nimechoka kufanya kazi
hii
; choka n mtu
-.; bila
kuchoka ,
(-. )
2)
3) ,
4) (.
)
. -chokana
.-. -choshana
.-. -choshwa
apa. -chokea
(-)
@ cho[ke]sha
1) ,
2) ;
3) (,
. .)
chokaa
(-)
1) ;
; chokaa maji
; mawe
chokaa
2) ; paka kuta
chokaa []
3)
chokea
(-)
.
choki
(-)
1) (Strophanthus
kombe)
2) (,
choki)
(-)
. <<chaki>>
chokoa
1) (
-. )
2) ,
(, )
3) ,
;
( );
chokoa meno
; chokoa kik
; chokoa
nazi
; chokoa ukoko
4) , ; ,
; chokoa kila kitu
.-. -chokozana
.-. -chokozea
.-. -chokozwa
. -chokelea
. -chokolewa
@ chokoza
1) , ,
2) ;
;
3) ,
chokochoko
(-)
1) , ;
2) , ,
3) ,
4) ,
; fan
chokochoko
;
jibu chokochoko
chokoleti
(-)
chokomeza
. <<sokomeza>>
chokora
. <<chokoa>>
(ma-)
, ( )
chokowe
(-)
chole
(-)
1)
(; Lethrinus
nebulosus)
2)
choma
1) , ;
; choma mkuki
; choma
sindano
(); choma
mtu kisu -.
; choma samaki
2) . .
; ;
choma kwa manen
;
maneno hayo yalimchoma
3). ,
;
4) . ,
5) . .
. .
. -chomana
. -jichoma
. -chomea; chomea
mtu nguru .
-.
. -chomwa
.-. -.
-chomekewa; suruali
ilichomekewa ndani
viatu
.-. -chomekeza
1) , ;
; ;
. choma moto
; choma
matofali
; choma majani
(msitu) a
(); choma moto
nyumba, choma nyumba
moto
2) , ,
(.
), jua linachoma
3) , (
, .
.); choma mkate
. -chomana
. -chomea
. -chomwa
. -chomeka
@ chomelea
1) ; ;
2) ,
(
,
,
. .)
@ chomoa
1) ;
; ;
chomoa upanga
; chomoa
mwiba
; chomoa kalamu
kutoka mfuko
()
; chomoa
gurudumu toka kwenye
ekseli
2) ,
()
3) . chomoa
@ chomoza
1) ,
;
; jua
linachomoza
2) , ;
;
; umoja
huu ulichomoza kwa
ajili ya kupigania uhuru
;
migogoro inachomoza
baina nchi
3) ,
;
4) ( ),
@ chomolea
1) . (-.);
-. (-.);
-. (-.)
2) . ;
(.)
@ chomoka
1) ,
(-.)
2) chomoka mbi
( )
@ chomeka
1) ; ;
; chomeka
upanga katika ala
;
chomeka kik kwenye
mfuko
2)
@ chomekea
1) -.
(-.);
-. (-.);
-. (-.)
2) (;
. )
chombo
(vy-)
1) , ;
, ; chombo
cha akiba ;
chombo cha
kufanyia kazi
(-.) ;
chombo cha kubadilisha
hewa
; chombo cha
kuchezea santuri
; chombo
cha kuongeza nguvu
za moyo
; chombo
cha kupaaza sauti
; chombo cha
kupigia
picha ;
chombo cha kuruka
;
chombo cha simu a)
)
. chombo cha kusikilizia
;
chombo cha kupangusa
kioo
2) . ,
; vyombo vya
habari
3) (),
Umoja wa Mataifa ni
chombo muhimu cha
kudumisha amani
-
4) (,
, ,
. .)
5) . ;
; ondoa vyombo
mezani
;
chombo cha sabuni
6) ; ; chombo
cha angani
; chombo hakiendi
ila kwa
nyenzo .
(=
)
chomeo
(ma-)
1) ()
2) (
)
3) ,
(ma-)
(, ,
. .)
chomo
(ma-)
; ; ruka chomo
(ma-)
1)
2)
3) ,
chondo
(-)
1) .
2)
(vy-)
[)
(-)
chonga
1) ; ;
; chonga mawe
2) ; chonga
sanamu
3) , ;
chonga kalamu
4) ,
( ,
); chonga viazi
5)
6)
()
. -chongesha
. . -chongelea
. . . .
. -chongwa
. -chongeka
@ chongea
1) , ,
2)
@ chongoa
1)
(-.)
2) ;
3) , ;
chongoa kalamu
@ chongoka
1)
2)
3)
();
; mlima
huo umechongoka
; pua
iliyochongoka
chonge
(-; ma-)
1)
2) ()
3)
chongelezo
(ma-)
, , ;
chongo
(-; ma-)
1) ; ;
2)
(-)
1)
2) .
(.)
1) ; mwenye
chongo
() ;
uwapo n wenye
chongo nawe vunja jicho
lake .
,
(= - )
2),
; akipenda chongo
huita kengeza .
,
(=
-
)
(-)
chongoe
(vy-)
chonjo
(.)
1) ,
; tia chonjo
,
2) kaa chonjo
()
chonjomoa
1) ,
2) ;
3)
chonyota
1) ; ,
(.
)
2) ; mvua
inachonyota
. -chonyotesha
. -chonyotea
ac. -chonyotwa
chonza
(-)
1) , ,
2) , ,
; tia chonza
,
choo
(vy-)
1) , ,
; choo cha
kuvuta ; enda
chooni
()
2) []
; pata choo
; funga choo
;
choo kikubwa, choo cha
num ; choo kidogo,
choo cha mbele
(-)
(
)
chooko
(-)
. <<choroko>>
chopa
1) (-.)
2)
. -chopea
.-. -chopolea
.-. -chopolewa
. -chopwa
. -chopeka
(m-)
1)
2) ; ,
@ chopoa
1) ,
;
(-. ,
. .)
2) ,
(-. )
3) . ;
(.)
@ chopoka
1) (
); (
)
2)
chopea
. . <<chopa>>
1) ;
2) []
,
(-)
[] ;
chopeka
();
(
)
. . <<chopa>>
chopi
(-)
1)
2) .
1) ; enda chopi
2) , ; enda
chopi ( )
chora
1) , (
, , );
;
2) ; chora kwa
rangi mafuta
,
;
chora mwilini
3) . ,
4) ;
(); chora
pembeni mwa daftari
(-.)
5) ()
6)
()
. -chorana
. -choresha
. -chorea
. -chorwa
@ chorachora
1)
()
2) , (.
- )
choro
(ma-)
1) , (
)
2)
3) ;
4) ; ,
5)
6)
choroa
(-)
. (Oryx
gazella beisa)
chorochoro
(ma-)
,
;
choroko
(-)
1) ( ;
Phaseolus mungo); choroko
za kihindi
2)
( )
chorombozi
(-)
(
)
choshi
;
chosho
(vy-)
chosi
(-)
chota
1)
();
2) . ,
3) . . ,
; chota mawazo
(-.)
;
-mchota akili
-.
. -chotesha
. -chotea
. -chotwa
. -choteka
chotara
(ma-; -)
; (
)
chote
. <<te>>
choti
(-)
(
,
)
choto
(ma-)
,
o
(-.); [];
chovu
1) , ,
,
2) ,
,
chovya
; ,
; mchovya asali
hachovyi mr moja .
,
a ,
. -chovyesha
. -chovyea
. -chovywa
. -chovyeka
chovyo
(ma-)
1) (
),
2) .
3) .
(
)
choyo
(.)
1) , ;
; ;
mwenye choyo ,
; wa n choyo
();
2) ; n choyo
3) ; ana choyo kingi
4) . ,
[) ; choyo
cha mamlaka
chozi
(ma-)
; toka (li) machozi
,
; bubujika machozi
, ; kinga
[ma]chozi
; bomu l machozi
;
machozi mti
(-)
(Nectarinia
gutturalis)
chua
1) (,
. .),
()
2) ; ;
;
3) (. ),
4) . ,
5) . ,
(,
)
. -chusha ,
, ;
. -chulia; jiwe la
kuchulia
. -chuliwa
. -chulika
(vy-)
. <<chura>>
(-)
o (
)
@ chuana
1) ,
2) .
3) . ,
;
chub
.,
,
. .; chub !
o!
chubu
(ma-)
chubua
1) (, ),
( ),
chubua miguu
2) , ;
. -chubulia
. -chubuliwa
. -chubuka
chubuko
(ma-)
1) ,
2) ,
chubuwa
;
()
chubwi
(-)
1) .
2) .
3) (, )
chucha
;
; chucha embe
. -chuchisha
. -chuchia
. -chuchiwa
. -chuchika
chuchia
. . <<chucha>>
1) , (
),
chuchia mtoto
()
2) chuchia .
(
,
)
chuchio
(ma-)
1) ,
2) . (
)
chuchu
(-; ma-)
(), -m mtoto
chuchu
(ma-)
1) ;
2) .
chuchuka
, ; mtoto
amechuchuka kidogo
. -chuchukisha
. -chuchukia
chuchuli
chuchumaa
. -chuchumaza
chuchumia
1) ,
( .)
2)
( )
chuchunge
(-)
-,
(Hemiramphus far)
chugachuga
1) ,
()
2)
(
-.)
(-)
(
)
chuguu
(-)
1) ;
2) , ;
chugwi
(-)
. <<chubwi>>
chui
(-)
1) ; chui marara
2) .
()
chuja
1) , ;
2) . .
3) . ;
;
4) .
; alimchuja
miguuni hadi utosini
. -chujia
.-. -chujuliwa
. -chujwa
. -chujika
@ chujua
1) , ,
2) ,
( ),
@ chujuka
1) , ,
;
;
kitambaa
hiki kinachujuka
2) ,
3) . mtu
aliyechujuka
,
" "
chujio
(ma-)
chujo
(-; ma-)
1) , ,
( ),
chujo asali
2) . chujio
chujuko
(ma-)
,
; chujuko l
ardhi
chuki
(.)
1) ;
,
2) ,
3) ,
4) ,
5)
;
(,
. .);
wa n chuki )
() )
)
;
n chuki )
) ,
)
)
;
-mtia mtu chuki
()
-.; -.
chukia
1) ;
2) ;
; chukia bila
sababu
3)
;
4) ,
;
5)
;
. -chukiana
.-. -chukizana
.-. -chukizwa
. -chukiwa
@ chukiza
1)
(), ,
;
2) ,
3) opa;
, (
)
4)
@ jichukiza
1)
2)
()
chukio
(ma-)
. . . machukio
1) ,
,
2) ;
3) ,
chukizo
(ma-)
. . . machukizo
1) ,
()
2)
chuku
(-)
1) .
; piga chuku
-
2) . ,
; hadithi chuku
; ; piga
chuku )
) )
3) .
chukua
1) ; ; chukua
kichwani
2) ; ;
3) ; ;
;
4) ; ,
,
5) . . ;
chukua kalamu
; chukua utawala
;
chukua mfano
; chukua
nafasi (fursa)
(); chukua
madaraka (
) ;
chukua sura
();
chukua hatua
,
;
chukua mimba
6) , ,
(-.), chukua
mnn kutoka katika
lugha
kigeni
7) (),
;
8) .
, ,
(.
)
9) ( ),
; mazungumzo
yalichukua siku tn
5
10) ; chukua
kwa nguvu
11) . ,
,
(-.) ; uzuri
wa mji
ulichukua watalii
;
chukua katika
usingizi
12) . ,
,
13) .
();
; ;
anachukua wazee wake
14) , ;
;
( ); kofia
hiyo
inakuchukua kuliko zote
. -jichukua
,
. -chukuza ,
a
;
.-. -jichukulia
;
.-.
-chukuliana
()
. -chukuliwa
@ chukuana
1)
() ;
2) ,
,
; anachukuana
vyema n
watu o
3) ;
4)
;
a
@ chukuzana
1)
()
2)
@ chukulia
1) . .
. .
2) ,
,
; Umoja wa
Mataifa unachukulia
kitendo hicho
kuwa ni kuitambua
jamhuri OO
@ chukulika
1)
; haichukuliki
()
2) .
();
haichukuliki
chukuchuku
- chukuchuku
, (
)
chule
(-)
. <<chunyu>>
chuma
(vy-)
1)
2) ; ;
chuma mfuo (cha kufua)
; chuma cha
u ;
chuma [cha pua] cha daraja
la juu
; chuma udongo
;
bao la chuma
; mabamba ya chuma
; chuma
cha reli
; vyuma
vilivyochakaa ;
chuma cha ukwato wa
farasi ; chuma
cha nti
3) .
4) . ;
,
5) . ,
; mtu
huyu ni chuma
,
(=
-)
1) ,
(, . .)
2) . ,
3) .
,
; chuma fedha
,
. -chumisha
. -chumia
. -chumwa
. -chumika
chumba
(vy-)
; ;
. ; chumba cha
dereva ;
chumba cha
mchoraji ()
; chumba cha
kurekodia
;
chumba cha kusomea
; chumba
cha kupasulia
; chumba cha
dawa ; chumba cha
mwako .
chumbe
(vy-)
. <<kiumbe>>
chumbia
;
;
. -chumbiana;
tumechumbiana
()
. -chumbiwa
chumi
(-)
. <<chumwi>>
chumo
(ma-)
1) ,
(, )
2) , ; ;
,
chumu
(-)
,
chumvi
(.)
1) ; chumvi laini
; chumvi
mawe )
) ;
chumvi mezani
; chumvi haluli
a.
; tia
chumvi ) ) .
,
)
. . ,
; l chumvi
nyingi .
(. );
mbolea za chumvi
;
chumvi ulaya
2) . ,
; ,
; mnn yake
chumwi
chumwi
(-)
(.
)
chuna
(,
), (
)
.-. -chunuliwa
.-. -chunuka
. -chunwa
. -chunika
@ chunua
1) ,
()
2) . . . .
chunga
1) ()
2)
3) ; ,
4) . ,
(-.
); (-.)
( )
. -jichunga
;
ni mtu mzima,
anaweza kujichunga
; ujichunge
n...
(-.),
(-.)
. -chungia; chungia
mifugo bandani
()
.-. -chunguza
, ;
; chunguza
swali
(); chunguza
historia ,
.-. -chungulia
,
(), ;
chungulia
dirishani
; chungulia uso
mlangoni
.-.-.
-chunguliwa
. -chungika
1) , ;
2) . (o
)
. -chungia
. -chungika; unga
umechungika vizuri
@ chungua
1) , ;
; chungua maiti
; chungua
pasipoti
2) ,
;
3) ,
chungio
(ma-)
1)
2)
chungu
(vy-)
( ),
chungu cha mtemba
; chungu
meko
(-; ma-)
1) ,;
2) ,
, ;
chungu nzima ,
;
mkutanoni walikuwapo
watu chungu nzima
; alipokea
(-)
1) ; ;
; ( )
2) . ; ,
; maneno
machungu
3) . ,
4) . ,
,
chunguchungu
. . <<chungu>>
chungulia
. . <<chunga>>
chungwa
(ma-)
(
mchungwa)
chuni
(-)
; shikia chuni
,
(o-.)
chunjua
(-)
chuno
(ma-)
. . . machuno
;
(, , )
(-)
.
chunuka
,
chunusi
(-)
;
(ma-)
1) . ; liwa
n chunusi (.
)
2) ( )
chunyu
(.)
1) ;
; (
), nimeogelea
baharini, mwili
wangu un chunyu
2) ;
(.
)
chuo
(vy-)
1) ; ;
;
; chuo kikuu
;
; chuo
cha kazi
2) . chupa uzazi
. ;
amevunja chupa
,
1) ;
; chupa kwa
mwavuli
; chupa
chumbani kwa kupitia
dirishani
2)
( ); suruali yake
imechupa
. -chupisha
. -chupachupa
@ chupia
1) ,
; chupia gari
()
2)
3)
,
chupi
(-)
1) ; chupi
kuogelea
2)
chupuchupu
, ; one
chupuchupu
chura
(-; vy-)
1) . <<chira>>
2) .
3) (-.)
(
, . .)
. -chursha
. -churia
. -churwa
. -churika
churo
;
churua
(-)
. <<surua>>
churupuka
1) ,
( ),
2) ,
. -churupusha
. -churupukia
churura
1)
2) , ;
.-. -chururiza
. . . .
@ chururika
1) ; ;
2) .
()
( )
chururu
(-)
1) , ;
2)
1) [] ;
mchuzi chururu
(-)
churusi
(vy-)
; oo;
churuwa
(-)
. <<churua>>
churuza
,
a;
. -churuzisha
. -churuzika ,
, ;
. <<chuuza>>
@ churuzia
1) a,
-. (-.)
2) (.
)
churuzi
(-)
chusa
(vy-)
chusha
. . <<chua>>
chutama
. -chutamisha
. -chutamia
. -chutamwa
. -chutamika
chuuza
1)
2) o;
. -chuuzisha
. -chulizia
. -chuuzwa
. -chuuzika
chuya
(-)
. <<chua>>
chuza
. <<chuja>>
chwa
1) , (
)
2) ,
( );
kumekuchwa
; ;
;
kuchwa (kutwa)
() ; kucha hata
kuchwa
. -chwea
. . -chwelea
. .-.
-chwelewa
.-. -chwewa
. . . .. .
chwago
(-)
. <<chago>>
daa
(-)
(
)
daathari
1) ,
;
2) ,
3)
daawa
(-; ma-)
1) ,
2) , ;
daba
(ma-)
, ;
(.)
(ma-)
. <<debe>>
dabiri
1) ;
2) ;
. -dabiriana
. -dabirisha
. -dabiria
. -dabiriwa
. -dabirika
1) o
( -., -.);
dabu
1) ;
2) ,
dabwadabwa
(-)
(
); - dabwadabwa
;
;
; wali wa
dabwadabwa
dachia
(-; ma-)
dada
(-; ma-)
1) [] ; dada
yake mama
2) .
dadavua
(.
)
. -dadavuana
. -dadavusha
. -dadavulia
. -dadavuliwa
. -dadavu[li]ka
dade
(-; ma-)
. <<dada>>
dadisa
;
. -dadisana
. -dadisisha
. -dadisia
. -dadiswa
. -dadisika
dadisi
1) ,
,
2) ;
3) ;
,
. -dadisiana
. -dadisisha, -dadisiza
. -dadisia
. -dadisiwa
. -dadisika
()
dado
(-; ma-)
. <<dadu>>
dadu
(-; ma-)
dafi
(-)
,
dafina
(-)
1) ,
()
2)
3)
dafrao
(-)
1) .
2) ,
(
), pigwa dafrao
(.
), pigana dafrao
;
gongana dafrao
dafrau
(-)
. <<dafrao>>
daftari
(-; ma-)
1) ; daftari
kuandikia shuleni
;
daftari mazoezi a
2) ( );
; ; ;
daftari maneno sheria
; daftari fedha za
posta
; daftari
taslimu ;
daftari hesabu .
; daftari l
ununuzi wa kutwa
a ; daftari l
mauzo
a
a; daftari
rasilmali
;
daftari l fedha la safu
mbili
; daftari l
matumizi madogo madogo
; daftari l
matukio
dafu
(ma-)
,
; bupu
l (punje ) dafu, dafu l
kukomba (la kulamba)
,
;
tonga l dafu
a ,
; maji
dafu
; fua
dafu )
) .
;
;
utafutaji haukufua dafu
(-)
. <<dafi>>
dafurao
(-)
. <<dafrao>>
dagaa
(-; ma-)
1) (;
Sardinella jussieni)
2) . . . . ;
nimekwisha uza dagaa
langu
3) .
4) ,
daghadagha
,
(-)
1) ,
2)
dagla
(-; ma-)
(
)
dago
(-; ma-)
(
)
daha
1)
2) ,
( -.)
3) .
( -.),
(-. .)
dahalia
(-)
. <<dakhalia>>
dahari
(-)
1) ; ; dahari n
dahari ,
1) , ;
dahili
1) ( -.)
;
(-.)
2) ,
()
3) ;
4) ( -.
)
. -dahiliana
. -dahilia
. -dahiliwa
. -dahilika
(ma-)
1) . . . madahili
, ;
1) , ;
dahua
()
dai
1) ; dai deni
2) ,
,
;
3) ;
4) .
;
;
. -daiana
. -daia
. -daiwa
. -daika
(ma-)
1) ; madai
haki
; kwa madai
;
, ...;
(-.); aliacha
kazi kwa madai
kuwa afya yake haikuwa
nzuri ,
; leta
madai
()
2) ; . ;
kesi a madai
3)
4) ;
5) . ; dai n
daiwa
@ jidai
1) ;
( -.,
)
2) ,
,
3) ;
daima
; ,
; ; daima
milele (dawamu), dum[u]
daima ,
; - daima )
,
;
)
();
afisa wa daima
dainamo
(-)
. [-]
daini
(-)
.
daiwa
(-)
.
daka
, ( );
; daka mpira
; daka maneno
. ) (. ) )
( ,
. .)
. -dakana
.-. -dakulia
ac. -dakwa; dakwa n
ugonjwa .
. -dakika
(ma-)
1) ;
2)
()
3) .
(ma-)
. <<danga>>
@ dakiza
. dakiza maneno 1)
a ,
2) ,
@ dakia
1)
a ( .); (
)
2) ,
(. )
3) ,
@ dakua
. dakua siri 1)
,
2)
@ dakuliza
1) ,
2) (.
)
dakawa
(-)
. ;
vuta dakawa
dakhalia
(-)
;
dakika
(-)
1) ; dakika yote
; ndani
dakika chache
2) , ;
kwa dakika moja
,
, ;
,
dakitari
(ma-)
. <<daktari>>
dakizo
(ma-)
1) ,
2)
3) (,
)
4) (
)
dakroni
(-)
.
(
)
dakta
(ma-)
. <<daktari>>
daktari
(ma-)
1) , ; daktari wa
magonjwa wanawake
; daktari wa meno
; daktari wa
mifugo ; daktari
wa watoto ; daktari
wa
kupasua ; daktari
wa binafsi ;
nn n daktari
2) ( ,
)
daku
(-)
.
dalali
(ma-)
1) ,
; ;
2) ,
dalari
(-)
. <<dolari>>
dalasini
(-)
dalhini
. <<dalihini>>
dali
(-)
.
dalia
(-)
()
dalihini
. ,
dalili
(-)
1) ; ,
; dalili jumba
; dalili
mvua ni
mawingu .
2) ; ; dalili
mguu ;
hakuna hata dalili
; si hata
dalili ,
;
3) ; ;
4) ,
5) ;
dalili mbaya
6)
7) . ; dalili za
mimba
dalji
enda dalji )
)
( )
dalki
. <<telki>>
daluga
(ma-)
. <<madaluga>>
dama
(-)
,
bao
(-)
1)
2)
1) . <<tama>>
damaski
(-)
. ;
dambra
(ma-)
.
dambwa
(ma-)
. (
)
damiri
,
(. . . . .)
. -damirika
();
amedamirika
.-. -damirisha
damisi
;
; mtu
damisi
;
(ma-)
1) , ;
2)
damka
. -jidamka
. -damkisha
. -damkia
. -damkwa
. -damkika
damu
(-)
1) ; nyama n damu
; toa damu
( );
toka damu
( ),
; damu
inachururika
; ingia
damuni ;
mwaga damu
; upungufu wa damu
.
; n (-n) damu
, ,
; kioo cha
damu
(
), watu wenye
damu moja
; -n damu
baridi ;
damu ni nzito kuliko maji
.
2) . ; ;
tia damu ,
; hana damu
danadana
(-)
,
1)
2) -
3) , ;
danda
1) ,
(. )
2) ,
. -dandia; dandia
treni
. -dandwa
. -dandika
dandala
(-)
( gretta garzetta)
dandalo
(-)
(-)
, ; dandalo
simu
danedane
(-)
. <<danadana>>
danga
1) ; danga
maji ()
2) ,
(-.
)
(-; ma-)
1) .
(Dioscorea alata)
2) ;
danga l mwana ,
dang'a
(-)
danganya
1) ,
; ,
; danganya macho
.
[];
; ;
2) ,
. -danganyana
. -jidanganya
. -danganyisha
. -danganyia
. -danganywa
. -danganyika
,
,
.-.
-danganyikana
danganyifu
,
;
; mke
mdanganyifu
danganyo
(ma-)
. . .
madanganyo
1) ; ,
2)
3)
dangarizi
(ma-)
(
)
danguro
(ma-)
,
dansa
(-)
. <<dansi>>
dansi
(-; ma-)
; cheza dansi
danzi
(ma-)
1) mdanzi
2)
dapa
(ma-)
. <<tapa>>
dapia
1)
2) (
)
. -dapilia
. -dapiliwa
. -dapilika
dara
1) ; ;
2) .
3) . ,
4) .
5) , ;
; mapenzi
yamemdara
. -darana
. -darisha
. -daria
.-. -dariana
. -darwa
. -darika
daraba
(-)
(
)
darabi
(ma-)
mdarabi
darahimu
(-)
. dirhamu
daraja
(-; ma-)
1) []
();
2) . ; daraja
l roketi
3) ,
4) ; daraja rli
;
daraja mtoni
5) ( )
6)
()
; ;
7) (
, ), daraja l
kwanza
8) ; daraja
kimataifa
daraka
(ma-)
. . . madaraka
1) ;
chukua (twaa) madaraka
()
; kazi
yenye
madaraka mengi
,
madaraka bila kiasi
; -
madaraka ;
- bila madaraka
2) ; ;
balozi alishika madaraka
yake
;
timiza madaraka
;
madaraka dharura
;
tume kukagua
madaraka
3) ; madaraka
siasa ;
shika madaraka )
)
4) , ;
madaraka nyumbani
daransi
(ma-)
. <<danzi>>
daranzi
(ma-)
. <<danzi>>
darasa
(-; ma-)
1) ,
2) ( ),
maliza darasa l sita
3) ,
4) . ; madarasa
jioni
5) . . , a
dari
(-; ma-)
1)
2)
darii
(-)
. <<deraya>>
dariji
1) ()
2) (-.)
(
)
. -darijisha
. -darijia
. -darijiwa
darisi
. <<durusi>>
darizeni
(-)
. <<dazani>>
darizi
1) ,
()
2)
(-)
1) , ;
;
2) . kofia darizi
; kanzu
darizi
kanzu
1) ;
darubini
(-)
; ;
; . darubini
vidudu ;
darubini []
redio ; piga
darubini )
;
(,
) )
.
(-.);
(.)
darumeti
(-)
1)
(. . )
2) . ,
darzani
(-)
. <<dazani>>
dasi
(-)
. 1)
(
)
2) (
)
(-; ma-)
( )
dasili
(-)
(
)
dasta
(-)
(
)
daste
(m-)
1) (
halua)
2) ;
dasturi
(-)
. <<desturi>>
data
1) ;
2)
3) ,
4)
()
. -datisha; datisha
vidole
. -datia
. -datwa
. -datika
1) ,
. -datisha
. -datia
. -datika
(-)
1)
2)
3) ; ;
,
4) ,
datama
;
( )
dau
(-; ma-)
( ; .
. )
(-; ma-)
1) .
2) ; wekeana dau
dauati
(-)
. <<dawati>>
daula[ti]
(-)
. <<dola>>
dawa
(-; ma-)
1) , []
, []
; madawa
tiba
; dawa
homa
; dawa a
kuhara (kuharisha)
; dawa
kunywa
[]; dawa kutia
(kupaka,
kusugua, kubandika)
[]; ;
dawa unga
;
mchanganyiko wa dawa
; dawa vidonge
;
dawa
kujisugua
;
dawa kuondoa maumivu
a sindano (a kuchanja)
; dawa
tumbo
[];
dawa kukinga ;
dawa za miti-shamba
;
ingia dawani
; toka dawani
; duka la dawa
2) ; ;
dawa [kusugua] meno
; dawa
kulevya
; dawa
kusafisha sufuria
; dawa
kulinda mimea
; madawa
kemistri
3) . ,
; dawa kumaliza
vita ,
;
dawa matatizo
; dawa
moto ni moto .
-
dawaa
. <<duwaa>>
dawamu
, ; ;
daima dawamu
dawati
(-; ma-)
1)
2)
3) ; (
); fungua
dawati za
mo
(-.)
dayoksaidi
(-)
.
dazani
(-)
; dazani mbili
dazeni
(-)
. <<dazani>>
debe
(ma-; -)
1) ,
; debe l
kuokea mkate )
)
2)
( =18 )
3) (= 18 )
4) ; - debe
5) ( )
debwani
(-)
. kitambi debwani
( ;
3
-
)
debwedebwe
(-)
. <<dabwadabwa>>
dede
simama dede
(.
,
)
defa
(-)
1) ; ; alipiga defa
mbili
2)
dege
(ma-)
1) . ndege
2)
3) dege l watoto
(Pteris
longifolia)
(-)
. degedege 1) ,
( )
2) .
3) ;
; tia dege
degedege
(-)
. . <<dge>>
degi
(ma-)
degle
(-)
. <<dagla>>
deheni
()
(-)
(
)
deka
1) , ;
2)
()
3)
4) (
,
-.
)
.-. -dekezwa
. -dekea
. -dekwa
@ jideka
1) ()
2) ()
deko
(ma-)
1) ,
,
2)
3)
4) (,
. )
5) ,
( ),
(
)
dekt[i]rini
(-)
.
dekua
1) (-.
, . .)
2)
(, -.);
dekua kichwa
. -dekulisha
. -dekulia
. -dekuliwa
. -dekulika
delali
(ma-)
1) ,
,
2) . <<dalali>>
dele
(-)
deli
(-)
. <<dele>>
delta
(-)
()
deltao
(-)
. delta kama tao
deltawi
(-)
. delta kama tawi
dema
1) ,
2) (
,
)
3) , (
)
. -demesha
. -demka
(-)
demani
(-)
1) .
2) , -
(
-
)
3) .
demokrasi
(-)
; -
kidemokrasi
; nchi za
kidemokrasi
demu
(ma-)
1)
(
)
2) ()
, ,
denda
1) ,
(-. -.)
2) (-.)
. -dendana
. -dendea
. -dendwa
. -dendeka
(ma-)
(
)
denge
(ma-)
1) denge la mbuzi
2) (-): denge mbuzi
(-)
dengelua
(-)
dengezi
(-)
dengo
(-)
. <<dengu>>
dengu
(-)
1) ,
(Cicer arietinum)
2) ,
dengua
, ;
(
); dengua kichwa
. -dengulia
. -denguka
1) ( )
2) ,
1)
( -
)
2) a
. -dengulisha
. -dengulia
. -denguliwa
. -dengulika
deni
(-; ma-)
1) ,
; fanya
(ingia, twaa) deni
, ; lipa
deni ()
; deni fisa
; deni viza ,
2) ;
; ahadi ni deni
. -
denimu
(-)
( ,
. .)
densi
(-)
. <<dansi>>
dentini
(-)
depo
(-)
1)
2)
3)
deraya
(-)
; ;
dereli
(-)
()
derereka
( )
. -dererekea
. -dererekwa
dereva
(m-)
, ; dereva
wa gari la moshi
; dereva wa
ndege ; dereva
wa slingi (kreni)
; dereva wa
trekta
deri
(-)
,
Desemba
(-)
desimali
(-)
. ; -
desimali ;
misingi desimali
; desimali rudio
deski
(ma-)
1)
2)
3)
deste
(ma-)
. <<daste>>
desturi
(-)
1) , ;
desturi za Wachagga
2) ,
; kama desturi
;
; - desturi )
,
) ,
; fuata
desturi )
() )
(-)
.
dete[pwani]
(-)
oo.
(Ispidina picta)
deua
1) , (
)
2)
3) ,
(
-., -.
)
deuli
(-)
1) (
)
2) ( );
(
)
dhaa
(-)
,
,
dhabihu
(-)
1) ;
2)
dhahabu
(-)
; - dhahabu
; saa dhahabu
; yote
yang'aayo usidhani ni
dhahabu .
,
dhahania
(-)
; jina [l]
dhahania .
dhahi
dhahiri
1) , ;
; mfano dhahiri
2) , ;
; jambo dhahiri
1) , ;
2) ;
dhaifu
1) , ,
2) ,
,
3)
4) , ;
; ; kila
kitendo dhaifu kiko kwake
5) ,
dhaka
(-)
;
dhakari
(-)
.
dhalala
(-)
1) ;
2) ;
3)
1) ;
;
dhalili
1) , ;
2) , ;
3) ,
,
4) ; wake
dhalili (
)
5) . , ;
mwandishi dhalili
()
dhalilika
1)
()
2) ;
,
@ dhalilisha
1) ;
2) , ;
3) . ,
dhalimu
. <<dhulumu>>
(ma-)
1)
2) , ,
1)
2) ,
,
dhaluma
(-)
. <<dhuluma>>
dhamana
(-)
1) ,
, ,
mwenye dhamana
; dhamana
kuaminika
; weka dhamana
, ;
komboa
dhamana
()
2) , ;
3) ; - (n) dhamana
( -.)
4)
5)
6) . ;
dhamana malipo
; dhamana
ununuzi
dhamani
(-)
kusi
dhambi
(-; ma-)
1) ,
;
();
2) . ; mwenye
dhambi tupu
; dhambi
mauti
dhamini
1) ,
2) ;
3) . ;
4)
( -., -.);
kudhaminiwa
. -dhaminiana
. -dhaminisha
. -dhaminia
ac. -dhaminiwa
. -dhaminika
(-)
. <<mdhamini>>
dhamira
(-)
1) , ,
2) ; ni dhamira yetu
kujipatia uhuru
3) [] ;
;
4) [] ,
()
dhamiri
(-)
1) . <<dhamira>>
2) .
dhamiria
1)
(-. ),
2) , (
-.)
. -dhamiriana
. -dhamirisha
ac. -dhamiriwa
dhamma
(-)
. <<dhumma>>
dhana
(-)
1) ,
2) , ,
;
3)
4) ,
5) .
6)
7) ,
dhani
1) ;
2) , ;
3) ,
[]
4)
5) ;
. -dhaniana
. -jidhania
. -dhanisha
. -dhania
. -dhaniwa; anadhaniwa
kuwa mwanasayansi
. -dhanika
dhanio
(ma-)
,
dhara
(ma-)
. . . madhara 1)
; , ; -
madhara ; pata
madhara
,
2) , ,
[]
3) ,
4) ,
dharau
1) (-.,
-.), ,
(-., -.);
; dharau
uamuzi wa Umoja wa
Mataifa
; kosa
la kudharau mahakama
2) ,
;
. -dharauliana
. -dharaulisha
. -dharaulia
. -dharauliwa
. -dharaulika
(-)
1) ,
;
2)
dharba
(-)
. <<dharuba>>
dhariri
(-)
dharuba
(-; ma-)
1)
2)
3) , ;
4) .
(-)
. <<dhoruba>>
dharura
(-)
1) , ,
; - dharura
, ;
; mkutano
wa dharura
; operesheni
dharura )
. )
; mlango wa dharura
2)
3) ;
4) , ;
nipe shilingi tan nina
dharura naz
,
dhati
(-)
1) , ,
; - dhati )
,
) ,
( ),
mwenzi wa dhati
) ,
; kwa dhati
) , )
. .
.; fuata kwa dhati
(-.);
fahamu kwa dhati
; ;
pongeza kwa
dhati (-.)
; hurumia mtu
kwa dhati
-., -.
2)
, o; -
dhati ,
a;
kwa dhati ) ,
) ,
dhehebu
(ma-)
. . . .
madhehebu 1) ;
; dhehebu l
kiprotestanti
2)
dhiaka
(-)
dhiba
(-)
.
dhibiti
1) ; ,
2) ,
3) ,
(),
(); dhibiti lugha
nyingi
. -dhibitisha
. -dhibitia
. -dhibitiwa
. -dhibitika
dhidi
dhidi , ; pigana
dhidi maadui a
; chukua hatua
dhidi
ujangili
dhifa
(-)
; ; dhifa
taifa
dhihaka
(-)
1) , ;
; ; -
dhihaka ,
; sema (fanya)
dhihaka ;
; unasema
kweli au unsema dhihaka ?
?;
-mfanyia mtu dhihaka
-.,
-. a
; -.
2)
3)
dhihaki
1) , ;
2) ;
. -dhihakiana
. -dhihakisha
. -dhihakia
. -dhihakiwa
. dhihakika
dhihiri
1)
()
2)
()
3)
()
4)
.-. -dhihirishia
.-. -dhihirishwa
. -dhihiria
. -dhihiriwa
@ dhihirisha
1) ,
;
()
2) ,
3) ,
;
@ dhihirika
1)
()
2)
3) ,
4)
(-.)
dhihirisho
(ma-)
1) ,
2) ,
,
dhii
1) , ;
2) ,
;
3) ,
4) , a
. -dhiisha
. -dhiiwa
. -dhiika
(-)
1) ;
2) , ;
3) ,
dhiki
1)
; ;
2)
3) ,
. -dhikiana
. -jidhiki ,
. -dhikisha
. -dhikia
. -dhikiwa
. -dhikika
(ma-)
1) ;
;
2) ; ;
- dhiki ) )
. ; baada
dhiki
faraja .
3)
dhikiri
;
. -dhikirisha
. -dhikiria
. -dhikiriwa
(-)
[]
dhila
(-; ma-)
1)
2)
( -.)
3)
()
4) ,
dhili
, (-.)
;
;
. -dhiliana
. -jidhili ;
,
. -dhilisha
. -dhilia
. -dhiliwa
(-)
1) . <<dhila>>
1)
2)
3) ,
(-)
@ dhilika
1)
2)
()
3)
dhilifu
1) ;
2)
3)
4) .
dhima
(-)
1) ; dhima
yote ni juu yako
2) . ;
dhima za muda mrefu
dhiraa
(-)
( = 45
c); dhiraa kamili
,
;
dhiraa konde ,
dho[o]fu
, ,
. -dhoofia
(-)
; ;
@ dhoofisha
1) ,
(.
)
2)
( ,
..), ,
;
dhoofisha uchumi
;
@ dhoofika
1)
(, )
2)
(, )
3) ,
4) (.
)
dhoruba
(-)
; ;
dhuha
(-)
1)
2) .
( 10 11
)
dhuhuri
(-)
. <<adhuhuri>>
dhuku
( ),
dhukuru
1) , ,
2) ,
3) ; ;
; bila
kudhukuru nn
4) . <<dhikiri>>
. -dhukuriwa
. -dhukurika
dhuli
(-)
. <<dhila>>
dhulu
,
dhuluma
(-; ma-)
1) ; -
dhuluma
2) ; ; -
dhuluma ;
3) ,
; a
dhulumu
1) ;
e
2) , ;
3) [] ,
. -dhulumian
. -dhulumisha
. -dhulumia
. -dhulumiwa
. -dhulumika
dhumma
(-)
.
dhumna
(-)
1)
2)
dhuria
(-)
. ; ;
dhuria zake
()
dhuru
1) e;
; - kudhuru ,
2) ;
; haidhuru
, ,
. -dhuriana
. -dhurisha
pa. -dhuria
. -dhuriwa
. -dhurika
( -., -.),
dhurubu
[] ,
. -dhurubia
. -dhurubiwa
. -dhurubika
dia
(-)
1) ;
(), ; toa
(lipa) dia
()
2) . ,
,
3)
dibaji
(-)
1) ; ,
; ;
2) []
(-)
dibuani
(-)
. <<debwani >>
didima
. . . .
. 1) ; ;
, (.
)
2) ;
3) ,
(. )
4) . ;
5)
.-. -didimizana,
-didimishana
.-. .-didimizia,
-didimishia
. -didimia .
. . .,
. . -didimilia
.--. -didimikiza
-.-. -didimikia
@ didimiza
1) , ;
2) ,
3) ,
; (
-.);
@ didimika
1) , oya
2) ,
3) , ;
difai
,
. -jidifai
difensi
(-)
1) .
2) (ma-) (
)
diferenshali
(-)
. . .
difrencha
(-)
. <<diferenshali>>
difu
(ma-)
(-)
. (
)
digali
(-)
digrii
(-; ma-)
1) ;
2) , kipimo cha joto
ni digrii 70 F
70
3) , tetemeko lenye
digrii 6 za vipimo vya
Richter 6
4) ;
; digrii udaktari
heshima
dika
;
. -dikadika
( )
dike
. <<tike>>
diko
(ma-)
,
dikrii
(-)
; ; ;
; dikrii
ardhi
dikteshin
(-)
( )
dikteta
(ma-)
dila
(-)
1) ,
2) . dila kahawa
(ma-)
(, )
diladila
. <<tilatila>>
dili
(-)
dim
piga dim
()
dimba
(ma-)
1) .
, ,
2)
(
)
dimbwara
(-)
. <<dumbwara>>
dimbwi
(ma-)
1)
2)
3) ; dimbwi l
kuogelea
dimu
(-)
. <<ndimu>>
dinari
(-)
1) (
)
2) (
:
, ,
.)
dinda
1)
();
2) ,
;
3) ;
4) ,
;
;
5)
()
6) .
. -dindisha
. -dindia
.-. -dindiana
. -dindwa
dindi
(ma-)
. <<lindi>>
dindia
1) ,
( ),
(.
)
2) ,
( )
3) ;
. . <<dinda>>
dini
(-)
, ; - dini
; mtu wa dini
diodoran[t]i
(-)
diploma
(-)
; ;
mwenye diploma
; insha
diploma
diplomasi
(-)
diplomati
(ma-)
dipu
(ma-)
)
dira
. -dirana
. -dirisha
. -diria
.-. -diriana
. -dirwa
. -dirika
(ma-; -)
1) .
2) ; fuata dira )
o ) .
( -.)
3) .
dirabu
;
. -dirabisha
. -dirabia
. -dirabiwa
. dirabika
diradira
a ;
(.)
dirahimu
(-)
. <<dirhamu>>
direki
(-)
. <<hansa>>
dirhamu
(-)
1) . ,
( )
2) .
dirii
(-)
. <<deraya>>
diriji
(-)
1) .
1) (, );
diriji mnn
dirika
1)
2)
. -dirikana
. -dirikisha
. -dirikia
. -dirikwa
. -dirikika
diriki
1)
(, ) (
-.)
2) ,
,
( -.)
3) ( -.);
(-)
4) ,
(, . .
-. )
5) (-.)
. -dirikisha
apa. -dirikia
ac. -dirikiwa
. -dirikika
dirisha
(ma-)
1) ; dirisha la duka
2) ; - madirisha a)
)
3)
dirizi
.
(-)
;
diro
(-)
1) .
2)
disa
( )
. -disisha
. -disia
. -diswa
. -disika
Disemba
(-)
. <<Desemba>>
disi
(ma-)
. <<dishi>>
dishi
(-; ma-)
1) ; ;
2) ,
diski
(-; ma-)
dispensari
(-)
1) ;
2)
distributa
(-)
ditajenti
(-)
1)
2)
divai
(-)
divisheni
(-)
1) ,
2) ,
3) .
diwani
(ma-)
1) ;
2) . ;
;
3) . ; madiwani
wa mji
(ma-)
(
), o
dizeli
(-)
1)
2)
dizi
(-)
do
., )
, )
doa
(ma-)
1) ; ;
;
2) [] o,
. -dodesha
. -dodea
.-. -dodewa
. -dodoa ,
;
( )
. -dodeka
. <<donda>>
dodi
(ma-)
1)
2) (
,
)
dodo
(ma-)
1) (
)
2) embe dodo
dodoa
. . <<doda>>
. dondoa .
<<donda>>
dodofu
(ma-)
dodoki
(ma-)
1) . (Luffa
acutangula)
2) ( )
dodosa
1) , (
); ,
()
2)
3)
;
(.)
4)
;
(.)
. -dodosesha
. -dodosea
doea
1) ; ,
;
2)
(-.) (
); doea
makombo . .
( )
3)
. -doana
. -doelea
. -doewa
. -doeleka
dogo
1) , ;
mtoto mdogo
; meza ndogo
2) o, ;
baba mdogo .
, (
), ndugu mdogo
3) . .
; msaada
mdogo
; mtu mdogo
.
() ;
dogodogo
;
4) , ;
; hana [nn] dogo
(.
)
dogodogo
. . <<dgo>>
dogori
(ma-)
dohani
(-)
1)
2) ;
( )
3)
(-)
( )
(-)
[]
(
)
(-)
( )
doido
(ma-)
. <<madoido>>
dokeza
1) ; ,
(.
)
2)
3) ( -.)
4)
();
()
5)
(. )
. -dokezana
. -dokezea
. -dokezwa
. -dokezeka
dokezi
(ma-)
1) , ;
2) . <<dokezo>>
dokezo
(ma-)
1) ; ,
2) ,
3)
dokhani
(-)
. <<dohani>>
dokoa
1) (.), (
)
2)
( .)
3) .
(. )
. -dokoza
. -dokolea
-. (,
)
. -dokolewa
. -dokoleka
dola
(-; ma-)
1) , ;
dola za magharibi
; Jumuia
Madola
()
2) ; dola
Warumi .
3) ; .
(-)
. <<dolari>>
dolari
(-)
dole
(ma-)
1) . kidole
2)
3) ( )
doli
(-)
dolla
(-)
. <<dolari>>
dolola
1) (
)
2) , ( )
3) (
,
)
4) (
)
domitori
(-)
domo
(ma-)
1) . mdomo
2) ;
3) . ;
4) ; pig domo
) ) .
; jana alipiga domo
kubwa
; domo
kaya ) ) ;
; baki domo wazi
)
(
) ) .
;
(.)
dona
1) ; kuku wanadona
mchele
2) ()
3) ( )
. -donana
. -donesha
. -don[y]ea
( )
.-. -doneana
.-. -donewa
.-. -donolewa
. -donwa
. -doneka
(ma-; -)
1)
2)
@ donoa
1)
2) ( )
3) ( )
4)
donda
(ma-)
1) ; , ;
donda ndugu )
) ;
donda ndugu kooni
; donda ndugu
tumboni )
2) , ;
.-. -dondoana
.-. -dondo[le]sha;
dondolesha mabomu
; dondolesha
matone
(.
), ;
dondolesha irabu .
.-.-. -dondoshwa
.-. -dondolea
.-. -dondo[le]ka;
machozi yalimdondoka
machoni mwake
@ do[n]doa
1) ,
( , . .)
2) (
); dondoa chawa
a
3) ;
(,
. .),
4) ,
() ( -.
)
5) ;
()
1) ,
dondo
(ma-)
1)
(.
)
2) , , ;
piga dondo
; nguo dondo
3)
1)
2)
3)
dondolo
(-)
. <<dondoro>>
dondoo
(m-; -)
1) , ,
; nakili dondoo
,
2) ,
3) (
, ),
(,
. .)
4) ; (.
);
dondoo la shughuli
(-; ma-)
[] (
)
(-)
. <<dondoro>>
(ma-)
(ma-)
,
dondora
(ma-)
(Icaria sp.)
dondoro
(-)
1) .
( ,
Cephalophus mergens)
2) . <<dondora>>
donea
. . <<dona>>
donge
(ma-)
1) [o], ;
donge la damu
2) ; ; donge la
uzi
3) []; donge l
sukari
4) . [o] (
), ( );
donge l uchungu
5) . ; donge zito
(kubwa)
dongo
(ma-)
1) . udongo;
,
2)
dongoa
(ma-)
;
dopa
(ma-)
1)
,
2)
dopoa
. -doposha
. -dopolea
. -dopolewa
. -dopoka
doria
(-)
(-)
. , ;
askari wa doria ;
mashua doria
;
linda doria
doriani
(ma-; -)
(
mdoriani)
dorora
1) ( );
( )
2) ,
3) (
)
@ dororeka
1)
2) (
)
dosari
(-)
1) , , ,
; -n dosari
,
;
; leseni
isiyo n dosari
2) [] ,
3) , ;
dosi
(ma-)
.
doti
(-)
1) (
)
2) .
(= 182
= 150
304
= 75 )
dovuo
(-; ma-)
(
,
)
doya
1) , ;
2) . <<doea>>
. -doyana
. -doyeza
apa. -doyea
. -doyewa
. -doyeka
. -doyadoya
drama
(-)
dram[u]meja
(ma-)
;
dresa
(-; ma-)
dresi
(-)
,
dreva
(-; ma-)
. <<dereva>>
drili
(-)
. []
;
(-)
. <<dereli>>
dua
(-; ma-)
1) , ;
; omba dua
( -.); -mwombea
mtu kwa
madua mema
-. (
); dua ya kuku
haimpati mwewe .
(=
)
2) ; laani mtu
kwa madua mabaya
-.
3) , ; piga
dua ;
amepigwa dua
4)
duala
. <<duwaa>>
duara
(-; ma-)
1) ; duara ncha
kaskazini (kusini)
()
;
duara za katimoja .
; duara za
katipande o.
; duara kati
. ;
duara umeme
. ; - duara
; meza duara
2) ; nusuduara
) )
3) (. ,
, ); duara
maji ; duara
meno
1) [],
duaradufu
(-)
.
duazi
1)
2) ,
( )
duba
1)
2)
(ma-)
. <<dubu>>
dubu
(-)
1)
2) ,
dubwana
(ma-)
1) , ,
2) -.
(
cpa)
dude
(ma-)
1) [] ,
[]
(
); , ;
dude gani hili?
?,
?
2)
(
,
)
dudia
, ; dudia
kibofu
. -dudilisha
. -dudilia
. -dudilika
dudu
(m-)
1) . mdudu ;
;
2)
; dudu mai
3) . .
duduika
. <<duduka>>
. -duduisha
duduka
()
(, ,
,
); duduka upele
; ,
. -dudukwa
. -dudulika
dudumi
(ma-)
;
dudumia
1) ;
;
2) . didimia .
<<didima>>
3)
. -dudumiza,
-dudumisha
. -dudumilia
. -dudumika
.-. -dudumikana
@ dudumikiza
1) ; ;
a
2) ;
dudumizi
(ma-)
duduvule
(-; ma-)
1) .
2)
duduvure
(-; ma-)
. <<duduvule>>
duduwazi
(-; ma-)
dufi
(m-)
dufu
(ma-)
1) -.
(
); dufu l
tumbako ox
()
2) o;
; dufu l mtu
a, a
1) ,
o ,
2) ,
; insha dufu
3) ,
()
4) . ,
dugi
; kisu kidugi
dugika
; kisu
kimedugika
duguda
; ;
. -dugudisha
. -dugudia
. -dugudwa
. -dugudika
duhus[h]i
1) ,
2) ()
. -duhusisha
. -duhusia
. -duhusiwa
. -duhusika
dui
(-)
duia
, (.)
. -duiana
. -duiza
. -duilia
. -duiwa
duizo
(ma-)
;
duka
(ma-)
1) ; ; duka l
chakula
; duka l nguo
; duka l bidhaa
maalum
; duka l vitabu
;
tembea madukani
;
weka (anza)
duka
; weka dukani
2) , ;
dukiza
1) (-.)
2) ,
3)
. -dukizia
. -dukizika
@ jidukiza
1) . . . .
2) (
)
dukizi
(ma-)
1)
2) ,
duko
(ma-)
, ;
dukua
,
dukuduku
(-; ma-)
1) ;
,
;
2) ,
,
dulabu
(-)
duma
(-)
1) .
1) ,
. -dumana
. -dumia
. -dumwa
. -dumika
dumaa
1)
;
2) .
()
@ dumaza
1)
2) .
()
dumbwara
(ma-)
dumbwi
(ma-)
,
a
dume
(ma-)
1) ; ng'ombe dume,
dume l ng'ombe ; bata
dume
2)
3) . ,
4) .
5) sauti dume
dumia
(.
)
. -dumiza
dumiliza
.
(
)
dumna
(-)
. <<dhumna>>
dumu
1) , ;
(); ,
( -. ),
serikali imedumu kwa
mwezi mmoja tu
; muda
aliodumu katika uongozi
wa nchi ,
2) ;
;
dumu daima ,
; - kudumu
, ;
amani kudumu
; idumu milele
amani baina mataifa
duniani!
!
.-. -dumishwa
. -dumia
. -dumika
(ma-)
( ;
)
@ dumisha
1)
2) ;
; dumisha amani
dunda
1) , (
); ; dunda
ngoma
2) ( )
3) ;
. -dundana
. -dundisha
. -dundia
. -dundwa
. -dundika
@ dundadunda
1)
2) ( )
3) ( );
kudundadunda .
dundiza
1)
2)
[] ,
. -dundizisha
. -dundizia
. -dundizwa
. -dundizika
dundu
(ma-)
[] (
)
(ma-)
1) ,
2) ;
(ma-)
dunduiza
1) . <<dundiza>>
2) (
)
dunduliza
. <<dundiza>>
. -dundulizana
,
dundumio
(-)
. 1) ;
2) ,
dunga
1) , ;
;
; dunga
masikio
2) . dunga sindano
. -dungana
. -jidunga
. -dungisha
. -dungia
. -dungwa
. -dungika
(-)
( )
(-)
; ;
; piga dunga
dunge
(ma-)
e
dungu
(ma-)
1)
(
)
2) dungu eropleni
3) .
dungudungu
(ma-)
1) ,
2) ; (.)
3) (, )
4) ;
dungumaro
(-)
1) . ; ngoma
dungumaro
2) ,
3)
duni
(-)
;
1) ; ;
2) ;
;
; kwa thamani
duni
3)
4) ()
5) ()
6) ; mtu duni
; jambo duni
,
dunia
(-)
1) , ;
, ; aga (fariki)
dunia ; pigania
amani duniani
kote
2) ;
3)
dunika
1)
()
2)
()
.-. -dunishana
.-. -dunishia
.-. -dunishwa
@ dunisha
1) ,
2)
() (-., -.)
3) , ;
dunisha uwezekano
(
-.)
dunzi
(-)
;
duodesimali
(-)
.
dupa
1)
2) ;
3)
dura
(-)
duri
(ma-)
1)
2)
(-)
. <<dura>>
duriani
(ma-; -)
. <<doriani>>
duru
1) ,
(oo)
2) ,
3) . (
, ), akili
zimemduru
. -durisha
. -duria
(-)
1) , ,
2) ; ; duru
watazamaji
3) , ( ),
4) ; sasa ni duru
yangu
5) .
durubini
(-)
. <<darubini>>
durufu
(-)
1)
2) ;
durui
(-)
c. <<deraya>>
durusi
. 1) ;
2) (-.)
. -durusisha
. -durusia
ac. -durusiwa
. -durusika
durusu
. <<durusi>>
dusa
1) ,
2)
. -dusisha
. -dusia .
. . .
. -duswa
. -dusika
dusumali
(-)
(
)
duta
1) ;
;
( )
2) (
)
3) ()
4) ,
. -dutisha
. -dutia
ac. -dutwa
. -dutika
dutu
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
dutu menyu
; dutu sahili
4) ,
5) ; ;
6) ,
(ma-)
duvi
(ma-)
1)
(.
), piga duvi
2) . uduvi
duwaa
1)
();
;
2)
; ,
( ,
)
3)
. -duwalisha
. -duwalia
. -duwaliwa
. -duwalika
duwara
(-)
. <<duara>>
duwazi
(ma-)
. <<duazi>>
duwi
(-)
duzi
(ma-)
1) , ;
2)
3) , ;
;
(ma-)
ebatu
(-)
. elimu mb tatu
ebee
. <<labeka>>
ebo
.,
!,
!
ebu
. . ,
. 1) , -;
; ebu nipe
nikutazame , -
; ebu
nijaribu kufungua
o-,
2) ,
3) !,
!
eda
(-)
. , .
;
kaa (wa n) eda
; -mkalia
mume eda
edaha
(-)
edashara
. <<hedashara>>
edeni
(-)
. ,
edita
(ma-)
; edita wa gazeti
; edita
mkuu
editori
(ma-)
. <<edita>>
ee
e., o. 1)
. o. o
2)
, ,
!; !
3)
, !
efendi
(-)
. <<afande>>
egama
1) ;
;
; mwegama
hagu, il mwega kugwa
.
,
(hagu ., .
haanguki)
2) . (
-.; -.);
( -.)
. -jiegama
. -egamisha
. -egamia;
ameegamia kwenye ukuta
.-.
-egamiana
.-. -egamiwa
. -egamika
egema
1) ,
2) (
)
3) . <<egama>>
4) egema pwani .
. -egemea
.-. -egemewa
. -egemeka
.-.-.
-jiegemeza; jiegemeza
kwenye kiti
@ egemesha
1) ,
2) . . .. .
@ egemeza
1) , ;
;
2) . ,
3) . ,
egemeo
(ma-)
1) [];
2)
3) .
4) . ,
5) . ;
;
[]
6) .
egesha
1) ;
egesha meli
; egesha
motakaa (gari)
,
; mahali
kuegesha magari
2) ;
; ;
, ;
egesha mashua
na merikebu
3) . ;
. -egeshana
. -egeshea
. -egeshwa
egesho
(ma-)
. <<maegesho>>
egi
(-)
.
eh
.
1) . <<ehee>>
2) ?, ? (
); ulimwona, eh?
, ?
ehaa
., .
= --!,
!
ehee
.,
, !,
!, !
ehsani
(-)
. <<hisani>>
ehua
. <<wehua>>
ekar[i]
(-)
ekevu
. <<elekevu>>
ekizosi
(-)
. 1) a
2) ,
ekseli
(-)
. , ; ekseli
nyuma
eksidenti
(-)
eksirei
(-)
ekua
1) , ;
,
(. )
2) ,
( )
. -ekulisha
. -ekulia
. -ekuliwa
. -eku[li]ka
ekundu
1) (
), ekundu kidogo
; bendera
nyekundu
2) ; mashavu
mekundu
3) ; nywele
nyekundu
4) ( );
watu wekundu
ekweta
(-)
. <<ikweta>>
ekzosi
(-)
. <<ekizosi>>
ela
. <<ila>>
elani
. <<ilni>>
elastiki
(-)
()
elastini
(-)
.
elea
()
; maneno
yake yamenielea e
. -eleana
.-. -jieleza
(
); (
-. );
jieleza katika kiingereza
-
. -elelea
.-. -elewana
,
.-. -elewesha
;
; elewesha
umma
(-.)
.-. -elewea
.-. -eleweka
()
; inaeleweka
wazi kuwa...
,
...
. -eleka
.-.-.. -elekeanisha
1) ,
2) .
; mo wanielea )
) .
. -eleza
.-.-.
-elekezea
.-.-. -elekezwa
.-.-. -elekezeka
@ eleza
1) , ;
nieleze somo hili
2) ; ;
3) ,
@ eleleza
1) , ;
a
2) ,
@ elewa
1)
(-.)
2) ; ;
umeelewa? )
?, a ?
) ?,
?
@ elekeza
1) , ;
elekeza njia )
) .
2) ,
; elekeza
chombo ;
elekeza bunduki
,
3) .
, ;
@ elekezana
1)
(-.);
elekezana bunduki zao
2)
;
,
@ elekea
1) ()
-. (.); -.
(-.);
(-.)
; numba yangu
inaelekea kusini
()
2) -.;
aliruka kwa ndege kuelekea
Nairobi
3)
-. (-.);
mwelekee
4) .
,
5) .
-.;
.;
-.; anaelekea
kujenga nyumba m
,
6) . a,
; inaelekea
kuwa... ,
...,
, ...,
...
@ elekeana
1)
o ,
2) ;
; mabua mawili
hayaelekeani .
3)
(.
);
eleka
( . ,
, ), asiyekuwa
n mwana
aeleke jiwe c. ,
,
. -elekana
.-. -elekanya
, ;
. -elekea
. -elekwa
. -elekeka
elekeo
(ma-)
1)
2) . ,
; maelekeo makuu
katika falsafa
3) ; elekeo l
uchumi
elekevu
1) ; ,
,
2) ,
3) ;
elekezo
(ma-)
. <<maelekezo>>
elektrisiti
(-)
elektrodi
(-)
.
elektroni
(-)
.
elektroniki
(-)
elemea
1) , ;
( .);mzigo huu
unamwelemea
2)
(,
),
();
( ,
, .
.)
3) .
,
...
4) .
()
5) . ,
; majonzi
yamemwelemea
6) . ;
. -elemeana
. -elemeza
. -elemewa
elementi
(-)
, ;
elementi kemikali
e
elevuka
. <<erevuka>>
elezo
(ma-)
. . . maelezo 1)
, ,
; maelezo
habari
; maelezo
kamusi
2)
3) ( );
toa maelezo
elfeen
(-)
. <<elfeni>>
elfeni
elfu
(-; ma-)
; elfu elfu
,
; - elfu
eliki
(-)
. <<iliki>>
elimaana
(-)
. . elimu man
.
elimika
. -elimisha,-elemisha
, ,
;
.-a. -elimishwa
;
alielimishwa Dr es Salaam
-
@ jielimisha
1) ;
2)
,
elimu
(-)
1) ,
; waziri wa
elimu
; elimu
msingi
;
elimu watu wazima
;
2)
3) ; ; elimu
ukunga ; elimu
hewa ;
elimu
mazingira
4) ,
elimubahari
(-)
. . elimu bahari
elimumimea
(-)
. . elimu mimea
elimumisitu
(-)
. . elimu misitu
elimumitambo
(-)
. . elimu
mitambo
elimumwili
(-)
. . elimu mwili
elimunafsi
(-)
. . elimu nafsi
elimusiha
(-)
. . elimu siha
elimuwanyama
(-)
. . elimu
wanyama
elimuviumbe
(-)
. . elimu viumbe
eliombo
(-)
. <<eliumbo>>
eliumbo
(-)
. . elimu
maumbo
ema
. . ,
nyumba njema
(,
. .);
mwanafunzi mwema
(, ),
chakula chema
(, ,
); u mwema
; roho njema
; mafanikio
mm
embamba
1) ; ; njia
nembamba ;
suruali nyembamba
; kiuno
chembamba ,
uso mwembamba
2) , ,
; mtoto
mwembamba
3) .
()
4) (
); mchanga
mwembamba
; unga
mwembamba
5) , ;
uji mwembamba
6) ,
()
7) ,
()
8) . ,
, hali
nyembamba
;
embe
(ma-; -)
( mwembe); la
embe
emboe
(-)
. <<embwe>>
embwe
(-)
1)
2) ; embwe mbuyu
emea
. <<elemea>>
enameli
(-)
( )
enanga
(-)
. <<nanga>>
enda
1) , ;
; ;
enda kwa miguu
; enda
nyumbani ;
enda kitandani ;
enda mbio
2) ; enda kwa farasi
[ ];
. -endea
.-. -jiendea
.-. .-.
-jiendeleza
. -endeka
; njia hii
haiendeki
@ endesha
1)
();
2) . . ;
endesha motokaa
; endesha
mkutano
; endesha kesi
;
endesha mbele
;
3) ; dawa
kuendesha
@ endelea
1) ,
,
;
; ; nchi
zilizoendelea
; nchi
zinazoendelea
;
mwanafunzi huyu
ameendelea sana shuleni
2) ; endelea n
safari
; endelea na
mazungumzo
po epeop;
endelea kufanya kazi
,
itaendelea
3) ; masomo
yanaendelea
4) . ,
, ;
@ endeleza
1) ;
;
endeleza uhusiano
()
()
2) ,
3)
(co),
4) endeleza maneno
@ endekeza
1)
; ,
(-.
-.)
2) ,
3)
4) .
5) ,
()
endapo
, ; []
,
endeleo
(ma-)
. <<maendeleo>>
endelezi
(ma-)
. ; hesabu
endelezi
; jometri
endelezi
enea
1) ;
; habari hizi
zimeenea pote
2)
3) o
;
4) ( );
vazi linaenea vizuri
.-. -enezana
.-. -enezea
. -enewa
@ eneza
1) ,
; eneza habari )
o
()
) ,
2)
3) . <<enema>>
enenda
. <<enda>>
enenza
1) ;
,
2) (),
3) ,
. -enenzea
. -enenzwa
. -enenzeka
enenzi
(ma-)
. . . maenenzi
1) ;
2) ,
3) o; ;
maenenzi haraka
4) ; ;
eneo
(ma-)
1)
2) ; ;
; maili a eneo
3) , ; ;
; eneo lililokatazwa
; eneo l
fedha za
Kiingereza .
4)
enezi
(ma-)
. . . maenezi
1) ;
2) ,
; ;
maenezi elimu
o
enga
(, )
. -engesha
. -engea
. -engwa
. -engeka
1) ,
;
2) enga chumvi
. -engua
(. , ),
(. );
engua maziwa
mabivu, engua siagi katika
maziwa
.-. -engulia
.-. -enguliwa
.-. -engulika
@ engaenga
1) [ ]
; ;
2) ;
1) ,
( )
2) ,
enh
. <<eh>>
enhee
. <<ehee>>
enjine
(-)
. <<injini>>
enu
. . ; ;
nyumba nu ;
nyumba znu
enye
, ;
enye mali ; enye
afya ; enye
maarifa
; enye njaa
; enye nuru
; ; enye
mawe ;
enye maji ,
enyewe
; ; mimi
mwenyewe ; nyinyi
wenyewe ; -
kufanya kazi mwenyewe
(.
); vita
vya wenyewe kwa wenyewe
enyi
. nyinyi! , !;
?
enza
. <<enenza>>
. -enzana
,
. -enzesha
. -enzea
. -enzwa
. -enzeka
. -endesha .
<<enda>>
enzi
1)
;
[]
2) ;
;
. -enziana
. -enzisha
. -enzia
. -enziwa
. -enzika
(-)
1) , ; enzi
kikoloni
2) ; kiti
cha enzi ,
3) ,
4) o ; enzi
za zamani
5) , ; enzi
barafu
epa
1) , ,
2)
()
3) ;
();
4)
5) ;
(.)
. -epana
. -epesha, -efya
. -
-., (
);
;
bunduki
.-. -epusha
.-.-.
-epushana
p.-. -epulia
.-. -epuliwa
.-.-. -epukia
.-.-.-.
-epukika; kutoepukika
; kutoepukika
kwa
mapinduzi
.-.-. -epukwa;
jambo hili haliwezi
kuepukwa
; ni jambo
la kuepukwa ,
. -epwa
. -epeka
@ epua
1) , (
)
2) ,
3)
@ epu[li]ka
1) ,
2)
3) ,
@ epukana
1) ;
2) -.;
-.
3)
epesi
1) , ; treni
npesi
2) ,
3) ,
4) , ,
5) ;
6) , ,
()
7) ,
8) ( ); maji
mepesi
eproni
(-)
. <<roni>>
epuu
.,
,
erevu
1) ; ;
2) ,
;
3) ,
4) ,
5) , ;
,
erevuka
1) ()
2)
()
3)
()
4)
()
()
. -erevusha
eria[li]
(-)
. <<erieli>>
erieli
(-)
; erieli
kuchomoa
eropleni
(-)
,
estojeni
(-)
.
etha
(-)
., .
eti
. <<ati>>
etu
. . ; ;
kitabu chetu ;
vitabu vyetu
eua
1) (
);
2) .
. -euana
. -eusha
apa. -eulia
. -euliwa
. -eu[li]ka
eupe
1) (.
)
2) ; ;
; nguo nyu
3) ( )
4) (
);
5) ,
eusi
1) (.
), ; watu
weusi
2) .
3) . , ;
; roho nyeusi
ewaa
. <<hewaa>>
ewe
.,
,
. , wewe! , !;
!
ezeka
1) (,
); ezeka
2) . , ;
ezeka kofi l mashavuni
. -ezekana
. -ezekea
. -ezekwa
. -ezekeka
ezeko
(ma)
1)
2)
ezi
. <<enzi>>
ezua
a ;
. -ezulia
ac. -ezuliwa
. -ezuka
fa
1) , ; fa
baridi ; fa maji
; fa njaa
;
fa uzazi
; fa kwa moto
; fa kiume )
() ) .
; fa
ganzi , (
, );
fa kucheka . .
; fa m
. ,
;
heri kufa macho kulika
kufa moyo .
,
2) ;
;
3) ; fa macho
; fa masikio
; fa sauti
xp,
4) (
), (
); saa imekufa
5) ,
6) .
(-., -.),
( -.); kufa
na (au)
kupona ) ,
)
,
. -fisha
.- . -jifisha
3)
()
4) ; kutofaa
kitu
();
utafutaji
wa mhalifu haukufaa kitu
. -faana
. -falia
. -fa[li]wa
fadhaa
(-)
1) ;
2) ,
,
3) , ; shikwa
(chukuliwa, patwa, ingiwa)
n fadhaa ) ,
)
4) , ;
fadhaika
1) ,
,
2) ,
;
3) ,
4) ,
. -fadhaisha
fadhila
(-)
. <<fadhili>>
fadhili
1) ,
2)
,
,
3) ,
4)
()
a. -fadhiliana
. -fadhilisha
. -fadhilia
. -fadhiliwa
. -fadhilika
,
(-)
1) ,
2) ;
,
; fadhili
kwenye makosa
3) ;
4) , ;
5) ; ;
hana asili wala fadhili
.
[]
,
[]
6) ; lipa
fadhili )
)
()
; fadhili nyuki ni
moto .
; fadhili punda
ni mashuzi .
1) ()
2) (-.),
()
fafanisha
1) ;
; ;
2)
()
fafanua
1) , ,
2) ,
;
3)
4) , ;
5) ;
6) ,
. -fafanuza
. -fafanulia
. -fafanuka
@ fafanusha
1) . .
. .
2) . <<fafanisha>>
fafanuzi
(ma-)
, ;
fafaruka
1) ,
2)
. -fafarukisha
. fafarukia
. -fafarukwa
fagia
1) , ,
yp;
2) . ,
;
. -fagiza
. -fagilia; fagilia
mbali . .
-.
.-. -fagilisha
. -fagiwa
. -fagika
fagio
(ma-)
1) . ufagi;
2) . ufagio
fagiotamvua
(-; ma-)
. . fagio [l] tamvua
fahali
(-; ma-)
1) (
, . ,
); mafahali mawili
hawakai zizi moja
.
2) .
() ,
1)
2) ,
fahamivu
1) ;
2) ,
,
fahamu
1) ,
2) ; ninamfahamu
vizuri sana
; unafahamu
nini juu yake?
?
3) ;
,
4) ,
5)
. -fahamiana
. -fahamia
. -fahamiwa
. -fahamika
; maneno
yasiyofahamika
.-.
-fahamikiana;
kutofahamikiana
.-. -fahamikiwa
(-)
1) ;
2) ; fahamu nyingi
3) , ;
potea fahamu
; pata (rudiwa n )
fahamu
; toa
fahamu
4) , ; fahamu
pevu
@ fahamisha
1) , ,
2) po
3) ,
faharasa
(-)
1) ,
2) ;
3) e
fahari
1) ,
2) ()
. -faharia
(-; ma-)
1)
2) ,
3) ; n fahari
4) ; piga fahari
) )
5) ; fanya
fahari ()
1) fahari, . - fahari
1) ,
2)
3)
@ faharisha
1) ,
2) . . .
faharisi
(-)
. <<faharasa>>
fahuwa
. <<fauwa>>
faida
(-)
1) ,
2) , ; faida
ghafi ; faida
safi (tupu) ,
; toa faida
;
; -n (-
kuleta) faida )
; ;
)
)
3) . ,
faidi
1)
()
2)
()
3) ,
. -faidiana; kwa
kufaidiana ,
; -a
kufaidiana
. -jifaidi
. -faidisha
. -faidiwa
. -faidika
@ faidia
1)
() -.
2)
-., .
3) .
-.
faili
(m-; -)
1) ; ;
2) ;
fainali
(-)
. ; nusu fainali
; robo fainali
faini
(-; ma-)
1) ; ; lipa
faini ;
toza faini
; piga
mafaini
1) ,
. -fainisha
pa. -fainia
. -fainiwa
. -fainika
faiti
1) ;
2) ,
. -faitika ,
.-. -faitisha
faja
(ma-)
1)
2) ()
fajaa
(-)
,
fakachi
(-)
1) ,
2) ;
fakaifa
. <<fakefu>>
fakefu
...,
..., ...; ,
,
fakiri
(-)
. <<fukara>>
falaki
(-)
1)
2) a; piga falaki
3) ()
falau
. !,
falau asingalikuwa
mzembe! ,
!
falaula
.
...!
fali
(-)
1)
2)
3) ;
faliji
(-)
falka
(-)
. 1)
2)
3) (
)
falsafa
(-)
faluda
(-)
(
)
faluka
(-)
. <<falka>>
familia
(-)
fana
1) ,
,
2) ; ,
sherehe kufungua
michezo ilifana sana
.-. -fananisha
, ,
. -fania
. -fanika
.-. -fanikisha
;
; lugha
inafanikisha
mawasiliano baina a watu
@ fanana
1)
(), ,
fanana kama pesa mbili
(.
,
)
2) ,
3) ,
@ fanikia
1) ,
;
2) ,
@ fanikiwa
1) . . . .; mazungumzo
yalifanikiwa sana
; bila
kufanikiwa ,
2),
fanaka
(-)
1) ;
2)
3) ,
fanani
(-)
faneli
(-)
,
fanguru
(-)
. 1) ;
2)
fani
(-)
1) ;
2) ; ,
3) ,
1) (,
. .)
2) ,
3)
(-)
1) , ; fani za
msaada
2) , ,
; katika kila fani
maisha yetu
; fani mbalimbali za
sayansi
3) ,
4) ; fani z fasihi
;
(-)
kitivo cha fani
a
fanicha
(-)
. <<fenicha>>
fanidi
,
( )
. -fanidisha
. -fanidia
. -fanidiwa
. -fanidika
fanikio
(ma-)
. o. . mafanikio
1) ;
2) , ; -
mafanikio ; kwa
mafanikio ;
mafanikio
kuridhisha
; pima
mafanikio somo
fanusi
(-)
; ;
fanya
1) . . ;
fanya arusi
; fanya amani
;
fanya biashara
, ; fanya
bima ; fanya
haraka
; fanya heshima
(); fanya hotuba
; fanya jaribio )
)
;
; fanya
kazi ; fanya kila
njia ;
fanya mapinduzi
; fanya
mazoezi .
; fanya
mzaha ; fanya
nguvu
; fanya
serikali
; fanya tayari
,
; fanya
u ) )
; fanya
urafiki
2) .
(-. ); fanya
abadilishe maoni yake
;
fanya juu chini
,
. -fanyana
. -jifanya
.-. -fanyizia
-. , -.; alimfanyizia
matata
. -fanyia; fanyia
baridi
. -fanywa
@ fanyiza
1) ; ,
; ;
fanyiza msingi wa ...
-.
2) ,
; ,
@ fanyika
1)
(,
,
)
2) ,
; mkutano ulifanyika
jana
.-. -fanyikia
fanza
. <<fanya>>
. -fanzisha
. -fanzia; -mfanzia
mtu -.
. -fanzwa
fara
. farafara
; jaza farafara
(-)
.
,
5 12 pishi
faradhi
(-)
1) ,
;
; - faradhi
,
;
2) ,
;
()
3) ; (.
. )
(-)
farafara
. . <<fara>>
faragha
(-)
1) , ,
; sehemu za
faragha
; kwa faragha
; ,
; faraghani .
;
mazungumzo a
faraghani
2) ; kwa faragha
; faraghani
; maisha
faraghani
3) ;
; nyakati za faragha
1) ,
2)
3)
faragua
-jifaragua
1)
,
2) ,
(.); acha
kujifaragua
faraha
(-)
, ; -n
faraha ;
faraja
(-)
, ;
; ;
pata (n) faraja
;
; patikana n
faraja .
, ;
shida huzaa faraja .
faraji
. <<fariji>>
faraka
(-)
1)
2)
3) . ; ;
farakana
1)
,
2)
,
3) ,
4) . -farikiana .
<<fariki>>
farakano
(ma-)
1) ,
;
2) ; ;
mafarakano kisiasa
3) ; farakano l dini
faranga
(ma-)
1)
2)
(-)
(
)
farangi
(-)
.
farao
(-)
. <<firauni>>
farasi
(-)
1) ; ; enda kwa
farasi ; panda
farasi ;
shuka
juu farasi ,
; ingiza
farasi
2) .
3) , ;
. ngazi farasi ;
farasi baisikeli
farasila
(-)
. <<frasila>>
faridha
(-)
. <<faradhi>>
faridhi
(, )
(-. )
. -faridhisha
. -faridhia
. -faridhiwa
. -faridhika
faridi
; ,
fariji
1) ,
2) ()
3) ,
4) ,
. -jifariji
. -farijisha
. -farijia
. -farijiwa
. -farijika
fariki
1) ( -.,
-.)
2) , ;
fariki mji
; fariki dunia
,
3)
. -farikiana
. -farikisha;
amenifarikisha n mtu yule
. -farikia
. -farikiwa
farisayo
(ma-)
.
farisha
(-; ma-)
( )
farishi
.
. -farishia
. -farishiwa
farisi
1) ; ;
,
2) ,
(-)
a ,
()
farne
(-)
(
)
faru
(ma-; -)
. kifaru
faruma
(-)
( )
farumani
(-)
. <<foromali>>
farumi
(-)
()
farumu
(-)
. <<farumi>>
fasaha
(-)
1) ; wa n
fasaha
2) ,
(, )
3) (,
) ; [-] fasaha )
, ;
(
); sema lugha
fasaha
( ),
) ,
; wa fasaha
)
fashini
(-)
. ; fashini
mbele ; fashini
nyuma
fashisti
(ma-)
; - fashisti
; serikali a
fashisti
fasihi
(-)
1) ; fasihi
mndishi
; fasihi simulizi
2) . <<fasaha>>
fasiki
(ma-; -)
fasili
1) ;
2) ,
3) a
()
4) ();
kufasili ()
. -fasilisha
. -fasilia
. -fasiliwa
. -fasilika
(-)
1) ,
; fasili sabilia
( );
fasili za sisisi
(
)
2) ;
(-)
1) , ,
2) .
3) . ,
fasiri
1) , ;
2) (
)
. -fasirisha
. -fasiria
. -fasiriwa
. -fasirika
(-)
1) ,
2)
faslu
(-)
, ,
()
fata
. <<fyata>>
fataki
(-)
1) .
2) ,
3) .
fatiha
(-)
; soma
(piga) fatiha
(
,
)
fatiisha
1) ;
2) ,
3) , ;
. -fatiishia
. -fatiishwa
. -fatiishika
fatika
(-)
(
)
fatuwa
(-)
. <<fetwa>>
fauka
fauka ;
,
faulu
1) ;
; faulu mtihani
;
bila kufaulu
2)
3) . []
, (.
)
.-. -faulishwa
(-; ma-)
1) ,
2)
@ faulisha
1) ;
2)
fauwa
, ; akija
asije fauwa ,
fawidhi
1) ,
2)
. -fawidhisha
. -fawidhia
. -fawidhiwa
. -fawidhika
fawiti
. <<faiti>>
fazaa
(-)
. <<fadhaa>>
fazaika
. <<fadhaika>>
Februari
(-)
fedha
(-)
1) ; - fedha
; medali
fedha
2) ; fedha za kigeni
; fedha
taslimu
3) ; waziri wa
fedha ;
weka fedha
;
; mwaka
wa fedha
4) ();
fedha za maendeleo
fedhaluka
(-)
1) . ,
2) marijani fedhaluka
fedheha
(-)
1) , ;
2) ,
3)
fedhehe
. <<fedhehi>>
fedhehi
1) ,
2) ;
3)
. -fedhehesha
. -fedhehea
. -fedhehewa
. -fedheheka
fedhuli
(ma-)
1) , ;
2)
3) , ;
;
1) , ;
;
2)
fedhulika
1)
();
()
2) (); ,
fee
. <<fofofo>>
fefe
(-)
(Hyparrhenia
rufa)
fefefe
. <<fofof>>
felefele
(-)
(
)
feleji
(-)
;
upanga wa feleji
feleti
1) (
, );
()
2) ;
;
3)
. -feletisha
. -feletika
feli
1) ,
(-.
-. )
2) ()
(-.)
(-)
1) ,
2) ;
; ndiyo feli yule
mtoto
3) siku za feli
1) ,
2) . feli mtihani .
. -felisha
. -felia
fenesi
(ma-)
(
mfenesi)
feni
(-)
fenicha
(-)
ferdausi
(-)
fereji
(ma-)
. o mfereji;
(-)
. <<feleji>>
feri
(-)
, ; vuka feri
feruzi
(-)
; [-a] feruzi
( )
fesheni
(-)
,
feshisti
(ma-)
. <<fashisti>>
feta
. <<seta>>
fetwa
,
(
-
)
(-)
, (
-
)
feuli
(-)
.
fezi
(-)
.
fi
.
...; tano fi tano
ficha
1) , ,
2) , ;
; bila kuficha
3) .
. -fichana
. .
-fichanafichana; mchezo wa
kufichanafichana
. -jificha ,
; jificha jua
(mvua)
();
jificha katika msitu
; bandari
imejificha kwa u
. -fichisha
. -fichia
.-. -jifichua
.-. -fichuliwa
. -fichwa
. -fichika
. -fichama
.-.
-fichamana
,
@ fichua
1) ,
,
2) .
3) .
(,
,
,
,
. ...)
ficho
(ma-)
. . . maficho
1) ,
; wa mafichoni
; kaa mafichoni
2) , ,
3)
4)
fichuo
(ma-)
1) . . . mafichuo
,
2) . (
,
,
)
fidhuli
(m-)
. <<fedhuli>>
fidhulika
. <<fedhulika>>
fidi
1) ;
,
( )
2)
(); haikufidi kitu
. -fidiwa
. -fidika
; hasara
isiyofidika
@ fidia
1) -.;
-. (
)
2) . ,
,
; fidia
hasara ;
fidia muda uliopotezwa
; fidia pengo .
(-)
1) ; lipisha fidia
2) []
,
3) .
; madai fidia
fidla
(-)
fido
(-)
;
fidua
,
(, .
.)
. -fidulia
. -fiduliwa
. -fiduka
.-. -fidusha
fifi
1) ;
; ,
2) ; ,
fifia
1) ; ;
; wino
umefifia
( )
2) a; nguvu
zimefifia
3) . . ,
;
; ; taa
inafifia
; maendeleo
yanafifia
; mji ulififia
4) , (
);
. -fifisha; fifisha fikra
. -fifilia
.-. -fifilika;
amefifilika ,
.-.-.
-fifilisha, -fifirisha
;
(
)
. -fifiwa
@ fifiliza
1)
; ;
fifiliza fedha
; fifiliza
maneno
(-.)
, (.)
(
)
2) ;
()
3) . .
; fifiliza haki
figa
(ma-)
1) (
,
)
2)
; mafiga
figau
(-)
, (. .
)
figili
(ma-; -)
1)
2)
figo
(ma-)
.
figu
(-)
, ;
figua
(-)
. <<figau>>
figuta
figuto
(ma-)
1) ,
2)
fihi
(-)
. <<fii>>
fii
(-)
1) , ;
;
2)
(-)
,
fiili
(-)
, ;
fika
1) ;
; ;
; fika Unguja
;
fika kwake
; fika mbele ...
(-.)
2) ;
3) ( )
. -fikana
.-. -fikishia
.-. -fikishwa
. . -fikilia
. .-. -fikiliwa
.-. -fikiana
.-. -fikiza
.-. -fikiwa;
nimefikiwa n wageni
1) ,
; fahamu
(elewa) fika
,
()
2) ,
;
@ fikisha
1) ; ;
; fikisha mbele
korti ,
a
2) ,
@ fikia
1) -.
2) -., .; fikia umri
(-.) ; fikia
mapatano
,
@ fikiliana
1) , ;
( )
2) .
(. )
3) . (.
, )
@ fikiliza
1)
()
(-., .) -.; ,
(-.) .
2) ,
; fikiliza
ahadi
@ fikika
1)
2) .
fikara
(-)
. <<fikira>>
fikicha
1) ; fikicha nguo
kwa sabuni
; fikicha miguu
; fikicha
macho
2) ,
, ;
fikicha kwa vidole
(-.)
a
3) (
)
. -jifikicha
. -fikichia
. -fikichwa
. -fikichika
(),
fikinya
. <<fikicha>>
fikira
(-)
1) , ;
; ,
; ;
fikira matokeo
,
, ; yuko
katika fikira zake
; kwa fikira yangu
; mwenye
fikira fupi
() ;
fikirani
2) ,
3)
4)
fikiri
1) , ,
2) ,
3) ;
. -fikirisha
pa. -fikiria
-.,
-.;
hapa ninafikiria nchi kama
Kenya na Uganda
,
.-. -jifikiria
. -fikiriwa; ushahidi
huo hautafikiriwa
e
. -fikirika
fikra
(-)
. <<fikira>>
fila
(-)
1) ,
();
2) ; ;
jaza fila )
)
(-)
. . <<lila>>
filamenti
(-)
.
filamu
(-)
1) . filamu sinem
, ; filamu
rangi ;
filamu
vitendo (dokumentari)
2) ,
; tia filamu
katika kamera
; safisha
filamu
filifili
(-)
1) ()
2) []
filihali
1) , ,
2) ,
filimbi
(ma-; -)
1)
2) ; piga filimbi )
) .
(-)
filimu
(-)
. <<filamu>>
filisi
1)
,
2)
( )
3) (
-. )
4)
()
. -filisisha
. -filisia
. -filisiwa
. -filisika
,
filosofia
(-)
fimba
. <<vimba>>
fimbi
(-)
(Lophoceros
melanoleucos)
fimbo
(-; ma-)
; ; ;
fimbo ngozi ;
fimbo kupimia .
; piga fimbo
finesi
(ma-)
. <<fenesi>>
finga
. (-.)
(.
);
. -fingisha
. -fingia
.-.-.
-fingizwa
. -fingwa
. -fingika
@ fingiza
1) ,
;
2)
finginya
. <<vinginya>>
. -finginyisha
. -finginyia
. -finginywa
. -finginyika
fingiria
,
fingirika
1)
2) ,
3)
. -fingirisha ;
()
apa. -fingirikia
fingo
(ma-)
. 1)
(
.)
2) ,
finika
. <<funika>>
finingi
(-)
. <<firigisi>>
finya
1)
2) ,
;
(); finya chungwa
3) ();
viatu vinanifinya
()
4) ();
); finya uso
; finya jicho
. -finyisha
. -finyia
. . -finyilia
. .-. -finyiliza
; ;
. -finyafinya ;
;
()
@ finyana
1)
2) ,
3)
()
@ finyaa
1) ,
( ),
2)
finyanga
1) ;
2)
;
3) (.
)
4) [] , ,
. -finyanza
. -finyangia
. -finyangika
finyango
(ma-)
;
finyo
(ma-)
1) ,
()
2) ; ; finyo l
nguo ;
mfin uso
; fanya mafinyo
3) ; njia
mafinyo
finyu
1) ,
2) . ,
; lugha finyu
;
; kwa
kiasi finyu
3) . ,
; mtizamo
finyu o
fio
(-)
1)
2)
fira
(-)
. -firana
. -firwa
firaha
(-)
. <<firaka>>
firaka
(-)
.
firangi
(-)
.
firanji
(-)
.
firari
(-)
()
(-)
. ,
.
firashi
(-)
()
(-)
. <<farisha>>
firauni
(-)
1)
2) ; jut
la firauni
firdausi
(-)
. <<ferdausi>>
firi
(-)
. <<fira>>
firidi
,
firigisa
1) (-. )
2) (
);
()
3) ,
. -firigisisha
. -firigisia
. -firigiswa
firigisi
(-)
1) ( )
2)
firikei
upepo wa firikei .
firikombe
(-)
. <<furukombe>>
firimbi
(ma-)
. <<filimbi>>
firingisi
(-)
. firigisi
firizi
(-)
.
firuzi
(-)
. <<feruzi>>
fisadi
(ma-)
1)
(o) ;
;
2)
()
3) .
4) , ,
fisi
(-)
1) ; fisi-milia
; fisi-maji
2) .
fisidi
1) , ;
,
2) ()
3) . ,
4)
5)
. -fisidisha
. -fisidia
. -fisidiwa
. -fisidika
fiteni
(-)
. o
fitina
(-)
1) ; , ;
fanya (tia, leta) fitina
();
2) , ;
3) ,
4) (ma-)
,
;
fitini
1)
(); []
()
2)
()
3)
4) ,
. -fitiniana
. -fitinisha
. -fitinia
. -fitiniwa
. -fitinika
fitiri
(-)
. ,
(
)
fito
(ma-)
1) . ufito; ;
2) . ;
3) . ufito
fitokombo
(-)
.
fitri
(-)
. <<fitiri>>
fiwi
(ma-)
(
mfiwi)
fizikia
(-)
; - fizikia
fiziologia
(-)
; - fiziologia
flaiwili
(-)
. ,
flana
(-)
. <<fulana>>
flaneli
(-)
flani
(-)
( . .)
( )
flaski
(-)
fleti
(-)
flotile
(-)
1) ;
2) (a )
foadi
(ma-)
. <<fowadi>>
fofofo
,
, ; fa
fofofo ) )
(
,
. .); kifo
cha fofofo
; lala
fofofo ,
foka
1) (
a); ;
(
); birika
linafoka
2) ( ,
); kufoka
()
3) . ,
, ;
;
sema kwa kufoka )
,
)
(,
. .)
. -fokesha
. -fokea
. -fokwa
fokasi
(-)
.
foko
1) . <<fauka>>
2) ,
fola
(-)
, (
); tiwa fola
( )
foleni
(-)
1) [] (.); foleni magari
2) ; foleni watu
foliti
(-)
; cheza foliti
fomeka
(-)
fomu
(-)
1) ; ,
; ; fomu
simu
; jaza fomu
(
. .)
2) ( ); fomu
kwanza ;
fomu za juu
3)
fomula
(-)
. <<fomyula>>
fomyula
(-)
. . ;
fomyula meno .
fondogoa
(-)
1)
2)
fondogoo
(-)
. <<fondogoa>>
fonetiki
(-)
; fonetiki
majaribio
a
fonimu
(-)
; fonimu
konsonanti
; fonimu irabu
foo
. <<fofofo>>
fora
1) ,
;
(.
)
2)
(-)
, ; ;
tia fora ) ,
)
; mashindano
yalitia fora sana
. <<fori>>
fordha
(-)
. <<forodha>>
fori
1) ,
; ,
2) ,
3)
foriti
(-)
. <<foliti>>
formali
(-)
. <<foromali>>
formula
(-)
. <<fomyula>>
forodha
(-)
1)
2) ,
foromali
(-)
.
foronya
(-)
; foronya kiti
forosadi
(-)
. <<forsadi>>
forota
( )
forsadi
(-)
(
mforsadi)
fosfati
(-)
.
fosfeti
(-)
. <<fosfati>>
fosforasi
(-)
.
fosi
(-)
;
fowadi
(ma-)
. ,
fraktosi
(-)
.
frasila
(-)
= 16
fremu
(-)
1) []; fremu
baisikeli
; fremu dirisha
; fremu
picha
2) ; fremu
miwani
3) . (
)
friji
(-; ma-)
,
friwili
(-)
.
friza
(-)
[]
;
(.)
fu
. <<bu>>
fua
1) , ; fua nazi
; kutofua dafu .
2) ;
, ;
3) (); kufua
kwa kemikali
4)
( )
5) (); fua
kisima (bandari)
()
6) fua maji .
(
)
. -fulia
. . -fulilia
. .-. -fuliliza;
anafuliliza kama mshale
katika kiini cha mambo
(.
)
.-. -fuliza
. -fuliwa
. -fulika; - kufulika )
, (
) )
.-. -fulisha
(-; ma-)
(
)
(-)
1) ( -
)
2) . [-]
(ma-)
. <<mafua>>
fuadi
(-)
1)
2) ; jiuliza fuadini
(
-.)
fuama
1) ;
2)
( )
3) . ,
( ,
. .)
. -fuamia
@ fuamisha
1)
2)
()
fuanda
(-)
(; Rhinobatos
djiddensis)
fuasa
. . <<fuata>>
fuata
1) , (
-., -.); fuata
nyuma ,
;
fuata nyay )
) .
(-.); fuata
maji yaendako
2) (-.),
[]
(-.); fuata sheria
() ;
fuata desturi
3) (-.
-.), ,
; fuata mfano
(
-.)
4) ,
5) .
. -fuatana
;
; fuatana n
ujumbe
;
kwa kufuatan n
;
(-.)
. -fuatia, .
. -fuatilia
. .-. -fuatiliwa
.-. -fuatiwa
. -fuatwa
@ fuatisha
1) ,
; (-.)
()
2) (,
. .)
fuatano
(ma-)
1)
2)
3) , (.
)
4) .
5) .
fuatifu
; sharti
fuatifu
fuatundu
(-)
(Lutianus
sanguineus
Plectorhynchus chubbi)
fuawa
; chombo kinafuawa
fuawe
(-; ma-)
fuchama
1) . -fichama .
<<ficha>>
2) ,
( , )
3)
4) ,
. -fuchamisha
. -fuchamia
. -fuchamika
fuchua
,
. -fuchulia
. -fuchu[li]ka
.-. -fuchusha
fudhali
(ma-)
. <<fedhuli>>
fudifudi
, ; lala
fudifudi
fudikiza
1)
2) . ;
fudikiza us kifuani
(-.)
3) ,
; fudikiza
sufuria
;
mawimbi yamefudikiza
chombo
;
fudikiza karata
. -jifudikiza;
jifudikiza juu kitanda
. -fudikizia
. -fudikizwa
fudo
(-)
( = 2 pishi)
fudua
. <<fidua>>
fueli
(-)
, ; fueli
mango
fufu
(-)
. <<fuu>>
fufua
1) ,
,
; fufua mgonjwa
2) . ,
; fufua
desturi ;
fufua
uhusian
; fufua viwanda
;
fufua deni
( a)
. -fufulia
. -fufu[li]ka
- . -fufusha
fufumaa
1) , a
(.
)
2) ,
(. )
3) ,
( );
( )
. -fufumaza
. -fufumalia
fufumavu
1) ,
(.
)
2) ,
3)
4)
5) . ,
fufurika
. -fufurisha
fufuta
1) [] ,
2)
. -fufutana
. -fufutisha
. -fufutia
. -fufutwa
. -fufutika
fufutende
, []
fufuwele
(-)
fuga
1) (
, )
2) ; ,
3) . ,
, ; mito
hii inaweza kufugwa
4) ( -.,
);
; fuga mke
5), ;
fuga ndevu ;
fuga majani
(
)
. -fugisha
. -fugia
. -fugwa
. -fugika; farasi huyu
hafugiki
;
fugo
(ma-)
1)
(, )
2) ;
,
fuja
1) ,
;
; fuja kazi
-,
2) . ,
[ ] (-.)
3) ,
; fuja mali
. -fujisha
. -fujia
. -fujwa
. -fujika
fujo
(ma-)
1) ,
, ;
fujofujo
2) ,
3) ,
4) ; ,
; fujofujo
fuka
1) ,
2)
; nyumba inafuka
moshi
3)
.-. -fukizia;
-mfukizia mtu manukato
-.
. -. -fukiziwa
. -fukia
(-)
( ,
, ;
)
@ fukiza
1)
; ,
2) ; ,
fukaa
, ;
. -fukaza
. -fukalia
. -fukaliwa
fukara
(-; ma-)
,
fukarika
, ;
. -fukarisha
fukia
1) , ;
()
2) . .
3) . ,
. -fukiana
. -jifukia
. -fukisha, -fukiza
. -fukilia
. -fukiwa
. -fukilika
fukizo
(ma-)
. . . mafukizo 1)
, (. .
,
..)
2) []
( . .)
3) . mafusho
fuko
(ma-)
1) . mfuko;
; [] ;
fuko [l uzazi] .
2)
()
(ma-)
,
(ma-)
1) , ;
2) .
fukombe
(-)
. <<furukombe>>
fukua
1) , ;
; fukua mizizi
()
2) . ,
3) . (-.
, )
. -fukuana
. -fukulia
.-. -fukulika
. -fukuliwa
. -fukuka
fukufuku
(-)
1) ,
2)
fukundi
(-)
fukuo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
fukuta
1) ()
2) , ;
3)
. -fukutisha
. -fukutia
. -fukutua; fukutua
mbio ()
. -fukutwa
. -fukutika
fukuto
(ma-)
1) ,
2)
3) ; ; chumba
kina fukuto
()
4) []
,
5) ,
()
fukuza
1) , ,
2)
3)
4) (-.),
( -.)
5) .
. -fukuzana
. -fukuzisha
. -fukuzia; fukuzia
mbali
ac. -fukuzwa
. -fukuzika
fukuzano
(ma-)
1) ;
2) ,
fulana
(-)
1) ;
,
; fulana za ndani
2) ; ;
()
3)
4) . <<flaneli>>
fulani
1) -; -; ;
fulani amesema -
2) -, (
, ); watu
fulani - ;
anataka
kitu fulani
- ; fulanifulani
-, o-;
historia
nchi fulanifulani
o
fuli
. fulifuli ,
;
fulia
(, ;
); nyoka ilinifulia
. -fuliwa
fulifuli
1) . . <<fuli>>
2) ,
3) ,
4) . <<fudifudi>>
fu[l]uliza
1) ()
(-.),
(-.)
; mtunzi
alifululiza
kuandika hata mwisho wa
vita
;
merikebu
inafululiza tu
2) ,
; kazi hii itafululiza
hata jioni
; mvua imefululiza
siku tatu
3) , (
-., -.)
4) , ;
; fululiza
miguu
5)
. -fu[l]ulizia;
alifululizia moja kwa moja
hadi Arusha
fulusi
(-)
1) . []
2) (;
rphoena hippurus)
fuma
1) , ,
; fuma kwa
mshale ;
fuma mkuki
; fuma
jicho ) )
2) .
; kuelekeza (kulenga)
si kufuma .
3) . []
(-.)
4) ( )
. -fumana
. -fumisha
. -fumia
. -fumua
,
. -fumika
1) ; ; fuma
nywele ;
2)
3)
4)
. -fumana
. -fumisha
. -fumia
.-. -fumuana
.-. -fumulia
.-. -fumuliwa
@ fumua
1) ,
a (,
)
2) a;
a ()
3) . ,
; (
); fumua chombo
() ;
fumua mot
,
; fumua mali
()
4) (
), (
)
5) . ,
(-.); fumua
vita ;
fumua
ugomvi
6) . ,
@ fum[u]ka
1) ,
;
; nguo imefumka
( )
2) ; nywele
zimefumka
3) . (
); ;
mwanzi wa bunduki
ulifumka
; risasi zilikuwa
zikifumka
4)
( )
5) . ;
(-.);
maumivu yalifumka tena
@ fumukana
1) .
(.
)
2) ,
fumania
()
( -.
, . .
)
. -fumaniana
. -fumaniza
. -fumanika
fumanizi
(-)
1) . fumani
2) -.
; sili [chakula]
fumanizi ,
fumaroli
(-)
.
fumatiti
(-)
.
fumba
1) ( -.), ;
fumba macho .
.
; fumba
kinywa ) )
. (.);
fumba mikono
;
; dawa kufumba
tumbo
2) ;
();
kidonda kimefumba
;
maua yanafumba bado
3) .
;
;
; fumba
maneno
;
fumbo humfumba mjinga,
mwerevu akatambua .
,
.-. -fumbanisha
. -fumbisha
. -fumbia
.-. -fumbiana
.-. -fumbuana
.-. -fumbulisha
.-. -fumbulia
.-.-.-.
-fumbulikan
()
.-. -fumbuliwa
. -fumbwa
. -fumbika
.-. -fumbatana
.-. -fumbatisha
.-. -fumbatia
.-. -fumbatiwa
.-. -fumbatika;
konzi maji haifumbatiki
.
(ma-)
1) . mkeka wa fumba
(y.
,
)
2) ()
3) ; []; fumba
l unga
4) (.
. )
(ma-)
1)
()
2)
@ fumbana
1)
()
2) .
@ jifumba
1) ,
2) . ,
@ fumbua
1) (-.
), ,
; fumbua macho
)
; []
) .
, ;
kufumba na
kufumbua macho
,
2) . ,
();
()
3) . ,
;
@ fumbulika
1) ,
2) ;
;
@ fumbuka
1) ,
;
2)
(
)
3) . ,
;
@ fumbama
1)
2) ();
amefumbama akili yake
@ fumbata
1) ,
();
2) ;
,
3)
fumbato
(ma-)
()
fumbi
(ma-)
; ( );
fumbi l [kupandia]
mpunga
(ma-)
.
,
fumbo
(ma-)
1) , ,
2) ,
fumbu
(ma-)
,
fumbwe
(-)
(Vidua
macrour Colius passer
ardens); wa fumbwe
fume
(ma-)
1) .
; (
)
2) ,
3) . <<fumi>>
fumi
(-; ma-)
(-)
. <<vumi>>
fumo
(ma-)
1)
2) .
fumukano
(ma-)
. . .
mafumukano; ,
;
()
fumvu
(-)
funda
,
; ;
; funda moja
. -fundisha
. -fundia
. -fundwa
. -fundika
, ;
. -fundana
.-. -jifunza
, ; jifunza
kwa moyo
.-a. -jifundisha
(-.),
,
(-.); jifundisha
kuendesha motakaa
.-. -fundishana
.-. -funzia,
-fundishia
.-. -funzwa,
-fundishwa; asiyefunzwa na
mamaye hufunzwa na
ulimwengu .
,
,
.-. -fundishika
. -fundia
. -fundika
(ma-)
1) (,
-
)
2)
( );
funda l maji []
;
piga mafunda
3) . funda l moshi
( );
puliza moshi funda baada
funda
( ); tupa
mafunda moshi
@ fundisha
1) , ;
2) ,
3) ,
fundarere
(-)
funde
(ma-)
,
fundi
(ma-)
1) , ;
fundi bomba
; fundi wa
kutengeneza mashine za
kuleta hewa baridi
; fundi
chuma ; fundi rangi
;
fundi [wa] umeme
; fundi wa johari
2) [ ],
, ; ni
fundi kwa kucheza mpira
fundia
(
)
. -fundiwa
fundika
[];
()
. -fundikia
fundisanifu
(ma-)
,
fundisho
(ma-)
1) ; ;
; fundisho l kanuni
2) ; ; pata
fundisho (
-.); wa fundisho
3) ;
;
fundistadi
(ma-)
1)
2)
fundo
(ma-)
1) ; ; fundo
l kamba ;
fundo l utepe ; fundo
l ua
; fundo la mguu
; fundo la mti )
. ( ,
. .) )
2) ; , ;
piga fundo
; fundo l nguo
; siku a
mashaka fundo .
-
3) . fundo l chombo
.
4) . ,
; fundo l moyo
()
(
-.)
fundua
1) ,
[]
2)
3) .
,
4) (
, )
. -fundulia
. -funduka
.-. -fundusha
. -funduliwa
@ funduza
1)
2)
( )
funduku
(-)
.
(Sarcoptes scabiei)
funga
1) , ;
funga kamba
; funga kwa (n)
kamba
; funga mizigo
()
; funga vitabu
; funga
n kitata .
2) . . ;
funga dirisha (mlango)
();
funga
barabara
() ;
funga barua
; funga
breki ;
funga kwa vifungo
[] ;
funga meno
; funga
mkono (
); funga mguu .
;
funga choo .
;
3) ,
4) ( )
5) (.
); funga mapatano
biashara
; funga ndoa
6) ,
(-.);
funga safari
,
; funga shauri
7) ,
( , . .);
-mfunga mtu
-.
8) ()
9) (.
)
10) . ,
; funga
mabomba
11) ,
12) ( ),
mvua imefunga
[ ]
. -fungana
.-. -funganisha
.-. -funganya
, ;
. -fungisha, -fungiza
. -fungia
.-. -fungiwa
.-. -jifungua
,
.-. -funguana
.-. -funguza;
-mfunguza mtu )
-. (
) )
-. ;
-. (
);
-mfunguza kinywa mtoto
mchanga
.-. -fungulia
.-.-.
-fungulika
.-. -funguliwa
.-. -funguka
.-.-.
-fungukana
.-.-.
-fungukia; mbele macho
yake palimfungukia msitu
. -fungwa
. -fungika
. -fungama
(-)
; nimo katika funga
@ jifunga
1) . .
. .
2) . .
(-., -.);
(-.);
(-.); amejifunga
kuchora
3) .
[] ;
4) .
;
,
5)
@ fungua
1) ,
;
2) , ;
; fungua dirisha
(mlang)
();
fungua barua
() ; fungua
mkono )
)
3) (
)
4) , ;
fungua mkutano
5) ,
; fungua
kinywa ) )
6) (.
)
7) ,
()
@ fungamana
1)
()
2) ,
,
; machaka
yamefungamana
3) .
()
; nchi
zisizofungamana
na upande wo wote
fungamano
(ma-)
1) , ;
2) .
funganya
. . <<funga>>
funganyumba
(-)
(
-
;
Dichrostachys glomerata)
fungasa
. <<fungasha>>
fungasha
1) . ,
; fungasha
motakaa
2) .
(-., -.)
3) fungasha chakula
( ,
); chakula cha
kufungasha ,
( ),
( )
4) .
. -fungashana
fungate
(-)
1) .
2) (ma-) ;
; mafungate mawili
3) (-; ma-) .
( 2-
,
)
fungo
(ma-)
1) ; ,
2) .
3) . dawa a fungo
(
ndago
)
(-)
.
(Viverra genetta)
fungu
(ma-)
1) , ; ;
fungu la nyama ,
fungu la fedha
; piga
mafungu
; fungu la maandishi
; fungu la
maneno
(,
. .);
fungu l muziki )
2) , ;
(. )
3) , ,
4) .
5) . ,
6) . , ; fungu
l mchanga
7) . ;
fungu l kuumeni (kukeni)
()
8) . 40 ;
vunja fungu
40
;
mafungu mchanga
(-)
. (
: Celosia argentea
Celosia cristata)
fungule
(.)
. fungu lake .
,
()
funguo
(ma-)
1) . ufunguo
2) . ufunguo
fungutenzi
(ma-)
.
,
funika
1) , ;
; funika chungu
();
funika kitabu )
) ;
funika kwa ardhi
,
2) . ,
, ; funika
maneno
;
(.)
. -funikana
. -funikia
.-.
-funikiana
. -funikwa
. -funikika
@ jifunika
1) ,
2) .
@ funikiza
1) ;
2) .
funiko
(ma-)
. kifuniko
funo
(-)
(Cephalophus hatalensis)
funua
1) ,
;
(.
..); funua chungu
; funua
kitanda ;
funua kitabu (ukurasa)
(); funua
kinywa ;
funua macho .
.
; funua mabawa
2) . ,
,
; funua jinai
; funua
maneno
();
. -funulia
. -funuliwa
. -funuka
fununu
(-)
1) ;
2) , ,
funutu
(-)
1)
2)
funza
(-; ma-)
1)
2) ;
funzi
(ma-)
. <<fundi>>
funzo
(ma-)
1) ; ; pata
funzo
2) . . .
mafunzo; ,
; mafunzo
Marx na Lenin
-
fuo
(ma-)
1) ,
2)
(ma-)
; ; mafuo
bahari
fupa
(ma-)
. mfupa; fupa l
kichwa (uso)
fupaja
(ma-)
. . fupa la paja .
fupi
1) ; ; njia
fupi ; mti
mfupi
2) , ;
; utangulizi
mfupi ;
kwa kifupi
; kwa maneno
mafupi
fupika
1)
2) ()
.-. -fupishwa,
-fupizwa
@ fupisha
1)
2) . .
, ;
fupisha madaraka
(-.)
3) .
fupisho
(ma-)
;
fura
1) , ,
2) ;
3) . ;
4) . ,
,
@ furisha
1) , ;
( .
.), furisha kichwa .
2)
3) , ;
()
4) ;
@ furika
1) ;
( )
2) (
)
3) ;
;
mamia watazamaji
walifurika
kwenye ukumbi
furaha
(-)
1) ; ;
; kwa furaha
; onja furaha
za maisha
;
n (fanya, patwa n)
furaha
()
2) ,
furahi
1) ;
;
2) ,
. -furahisha
. -furahia
. -furahiwa
. -furahika
.-. -furahikia
.-.-.
-furahikiwa
furahifu
1) ;
;
2) ,
3) ,
furama
. <<fuama>>
furari
.
furi
furiko
(ma-)
. . . mafuriko
1) (
); , ;
; furiko l watu
2) .
3) .
furkani
(-)
;
fursa
(-)
1)
(), ,
; chukua (tumia) fursa
;
pata fursa
; toa fursa
2) . ,
;
fursa za matibabu
furufu
,
furufuru
(-)
1) ,
;
2) ,
3) ,
furuka
1) ;
2) ;
. -furukia
. -furukwa
furuko[m]be
(-)
1)
(unum vocifer)
2)
furukuta
1) ,
(
); (
); (
)
2) , (
, . .)
3) ;
. -furukutisha
. -furukutia
. -furukutwa
. -furukutika
furukuto
(ma-)
. furukuta
furungu
(ma-)
1)
( )
2) . furungu l mtama
(
;
2- )
(ma-)
. limao-furungu
( mfurungu)
(-)
;
furusha
1) (,
)
2) ,
furushi
(ma-)
1) ;
2) ,
furutile
(-)
1)
(
)
2) . <<flotile>>
furutu
(
)
fusa
1) , ,
(
-)
2) , ;
fusa kwa maneno ,
. -fusisha
.-. -fusiwa
ac. -fuswa
. -fusika
( ,
)
1) (
, . .)
2)
()
3) (-.
)
. -fusisha
. -fusia
. -fuswa
. -fusika
@ fusia
1) ,
(
)
2)
fusahi
, ;
fusahi nd
. -fusahisha
. -fusahiwa
. -fusahika
fusfus
(-)
fusha
(-; ma-)
fusho
(ma-)
1) ()
2) . <<fusha>>
fusi
(ma-)
,
(),
()
(ma-)
. <<fuzi>>
fuska
(-)
1)
2) ,
fusuli
(-)
-.
(.
); kwa
fusuli ) ,
) ,
fususi
(-)
futa
1) , ,
; futa uso (mikono)
()
( );
futa machozi
; . ;
futa kamasi ,
2) , ;
; futa vumbi katika
nguo
,
;
futa maji
( )
3)
()
4) . ,
,
; futa sheria
; futa
adhabu
; futa madai
(); futa
mikopo
; kampeni kufuta
ujinga
5) .
,
6) . .
(. )
7)
;
8) , (
, . .)
. -futan
. -futisha
. -futia
. . -futilia; futilia
mbali .
;
. -futwa
. -futafuta
(-)
1) ,
( -.);
( -.)
2) (
)
3) . <<kitambi>>
. <<vuta>>; futa upanga
katika ala
. -futisha
. -futia
.-. -jifutua
.-. -futuana
.-. -futulia
.-. -futuliwa
.-. -. -futusha
.-. -.
-futukia
.-. -futikisha
.-. -futikia
(-)
@ futika
1) ;
;
liandikwalo halifutiki .
,
,
(=
,
)
2) .
( )
3) . ;
,
1) (-.)
(
, . .);
futika
fedha
-
2)
(-.); futika jisu
3) . ,
, ; futika
ugonjwa
@ futua
1)
(-.
); futua
mapesa
2) ,
;
; futua nguo
(
. .);
3) ;
; futua nwele
(ndevu)
();
futua kuku
4) ;
;
5) .
,
@ futuka
1) ,
(- ,
. .)
2) , (
, )
3) .
,
4) . ,
5) (
-.)
6)
()
futahi
(.)
1) ,
2) []
( . .),
futari
(-)
.
futi
(-)
1) ( = 30,5
)
2)
(ma-)
. futi l mguu
a; futi l
shingo
futia
,
( )
. -futilia
. -futiwa
. -futilika
futibola
(-)
futikamba
(-)
futu
1) ,
2)
3)
4) ;
[] (-.
)
futuri
(-)
( = 22,5
)
(-)
. <<futuru>>
futuru
.
. -futurisha
. -futuria
(-)
. 1)
2)
fututa
(-)
;
piga fututa
futuza
(ma-)
1)
(
)
2) ,
(. , )
fuu
(ma-)
1) ; fuu la nazi
;
fuu l yai
2) . fuu l kichwa
(-)
( ;
mfuu); rangi
mwili kama fuu mbivu
(-)
fuvu
(ma-)
. <<fuu>>
fuwa
(-)
. (.
)
fuwaa
1)
2)
fuwawe
(-)
(, -
. )
fuwe
(ma-)
. <<fuwawe>>
fuwele
(-)
; - kifuwele
fuya
,
(, )
fuza
. <<fuuza>>
fuzi
(ma-)
.
fuzu
1) (
-.); fuzu masomo
,
2) ,
( , . .)
3)
(, .
.)
. -fuzisha
. -fuzia
. -fuzika
fyagia
. <<fagia>>
fyanda
1) ;
2) ,
( )
. -fyandisha
. -fyandia
. -fyandwa
. -fyandika
fyata
1) ,
(-., . .
); fyata mkia .
.
; fyata ulimi .
;
2) , (,
)
. -fyatiza, -fyatisha;
fyatiza mtu kwa ufito
-.
. -fyatia
. -fyatua
(),
(. ); fyatua
bunduki
; fyatua
risasi ; fyatua
motokaa
; fyatua
mtambo ;
fyatua mkiki (shuti) .
)
)
; fyauta matofali
(.
)
.-. -fyatulia
.-. -fyatuka; mtego
umefyatuka
.-. -. -fyatusha
.-fyatwa
.-fyatika
(-)
fyatuko
(ma-)
. <<fyatuo>>
fyatuo
(ma-)
. fyatua .
. <<fyata>>
fyeka
1) ;
; fyeka mwitu
(
)
2) , ;
; fyeka mti )
)
)
3) (
),
4) ,
(. )
5) . ,
; ,
6) .
, ;
( )
. -fyekesha
. -fyekea
. -fyekwa
@ fyekua
1) . . . .
2)
( )
fyeko
(ma-)
. . . mafyeko
1)
2) (
. .)
3) (
);
4)
( )
fyeruka
()
fyoa
1) ,
2) . ,
(-.,)
3) .
()
4)
. -fyoana
. -fyolesha
. -fyolea
. -fyolewa
. -fyo[le]ka
@ fyoza
1)
();
(-.)
2) ;
, ;
3)
fyoko
(-)
. fyokofyoko ,
, ; fn
fyoko ,
fyokocha
1) [], [] (o )
2) ,
3)
fyoma
. -fyomesha
. -fyomea
. -fyomwa
. -fyomeka
fyonda
. <<fyonza>>
fyonya
1)
(
)
2)
( -.)
3) .
fyonza
1) , ;
;
2) , ,
. -fyonzesha
. -fyonzea
. -fyonzwa
. -fyonzeka
fyoto
.,
-.
, = ,
fyotoa
(-.
,
-. )
. -fyotolea
. -fyotolewa
. -fyoto[le]ka
fyua
1) ,
(. )
2) . ,
. -fyulia
. -. -fyus[h]a
()
@ fyuka
1) ,
, (
. .)
2) . ,
; (.)
fyulisi
(ma-)
fyuzi
(-)
.
,
gaagaa
1) , ;
2) ;
( , . .)
3) , (
)
4) ( )
5) ( )
6) ;
(.); gaagaa
katika anasa )
()
)
7) ;
8) .
. -gaagaza
. -gaagalia
gabadini
(-)
.
gabi
(-)
. ; ;
gadi
(ma-)
. , ,
; ; ti
magadi
(-)
1) , a, ;
shika gadi
; gadi heshima
2) (ma-) ,
(-)
( )
gadimu
1) .
()
2)
3) . .
. -gadimisha
. -gadimia
. -gadimiwa
. -gadimika
gae
(ma-)
; ;
mfinyanzi hulia gaeni
gafi
. <<ghafi>>
gafua
. <<gofua>>
gaga
(m-)
1) (
-.);
,
2) ; ;
3) .
4) . ;
1) ;
;
(
)
gagadua
, ,
. -gagaduza
. -gagadulia
. -gagaduliwa
. -gagaduka
gagamia
, (-.
)
. .-gagamizisha
.-. -gagamizana
.-. -gagamizia
.-gagamizwa
.-gagamizika
@ gagamiza
1) ,
,
2) ,
;
3) ,
gag[u]ro
(ma-)
gahamu
1) (-.),
( .)
2) (
-.),
. -gahamiana
. -gahamia
. -gahamiwa
. -gahamika
gaidi
(ma-)
1), ,
2)
3)
(ma-)
1) , ,
2) ;
gaja
1) ,
2) ,
3) . ,
gala
(-)
galacha
(-)
,
; (
-. )
galagala
. <<gaagaa>>
(-)
.
galaktosi
(-)
.
galani
(-)
. <<galoni>>
galasha
(ma-)
()
galawa
(-)
. <<ngalawa>>
gale
(ma-)
1) . ugale
2) . ugale
galili
(-; m-)
(, ,
)
galme
(ma-; -)
. . mlingoti wa
galme -; tanga
la galme ()
galmi
(ma-; -)
. <<galme>>
galoni
(-)
(
= 4,54 )
galvanometa
(-)
.
gamba
(m-)
1)
2) (,
, )
4)
5) ()
6) ;
. -jigamba
,
(), ;
jigamba kitaifa
; mtindo wa
kujigamba kitaifa
gambera
(-)
1) , (
-. , ,
); ,
2) , ,
( -. )
3) ()
4) . ;
5) (
)
gambia
(-)
. <<jambia>>
gambusi
(-; m-)
. ,
(-; ma-)
gamdra
(ma-; -)
.
gameti
(-)
. ,
gamti
(-)
1) . marekani gamti
2) . mchele gamti
1) ,
; kisu gamti
gana
(-; ma-)
. <<kana>>
(ma-)
cop
(ma-)
,
ganda
1) ,
2) ,
3) ; mto
umeganda [kwa] baridi
4) ( ,
. .); maziwa
kuganda )
)
5) ,
()
6) . .
, ;
;
( -.); ulimi
ulimganda
;
walimganda kama kupe
;
macho yake yaliganda
mlangoni
7) . ;
8) .
()
9)
10) ,
. -gandana
. -gandisha
. -gandia
.-. -gandulia
.-. -ganduliwa
.-. -ganduka
. -gandwa
. -gandika
.-.-.
-gandamizana
.-.-.
-gandamizia
.-.-.
-gandamizwa
.-.-.
-gandamizika
.-.
-gandamia
()
(-.)
.-. -gandamwa
.-. -gandamika
(ma-)
1) , ; ganda la
ubongo .
; ganda la
mkate
2) ; ; ganda
l chungwa
3) ()
4) , ;
ganda l yai
; toa ganda
; ,
; ganda l mua l
jana chungu kaona kivuno
.
5) . []
(-.); ganda
n kiini cha lugha .
; ganda l kibiriti
(ma-)
; ganda l
sita (saba n. k.)
( . .)
@ gandua
1) ,
(, . .)
2) ; ;
3) . ,
( . .)
@ gandama
1)
(, )
2) ;
3) ,
,
;
4) ( -.)
5)
()
6) (., -.);
(-.)
@ gandamana
1) ,
;
2) ,
( .
.)
3)
()
@ gandamiza
1) , ,
; ;
aligandamiza mtoto kifuani
2) ,
3) gandamiza maneno )
;
(.) )
gandalo
(ma-)
. (
,
. .)
gandameme
(-)
. . . ganda l
umeme [-]
gandamizo
(ma-)
. .
gandamiza . .
<<ganda>> ; gandamizo
joto
; gandamizo
baridi ;
kitambaa gandamizo
gandi
(-)
;
gando
(ma-)
(, ),
kaa akiinua gando mambo
yamekatika .
gane
(-)
. (
)
ganga
1) , ;
( );
ganga mguu
; ganga
jeraha (kidonda)
; ganga
jino
() ;
yaliyopita si ndwele ganga
yajayo .
, ,
2) ,
; ,
3) ,
()
. -gangana
. -gangisha
. -gangia
.-. -ganguana
.-. -gangulia
.-. -ganguliwa
.-. -gangulika
. -gangwa
. -gangika
@ gangua
1)
2) ;
3) ,
4) . ,
5) , ,
6) ,
gangaiza
(
), ;
. -gangaizia
. -gangaizwa
. -gangaizika
gange
(ma-)
. ,
(-)
,
gangi
(-)
. <<gingi>>
(ma-)
. <<ganja>>
gangiri
(-)
gango
(ma-)
1)
();
(); gango l pipa
2) . ,
3) ;
, ;
4) ;
5) ,
6) ;
gani?
?, ?; ?;
()?;
sababu gani? ?;
wakati gani?
?, ?;
mahali gani? ?,
?; jinsi gani?
?;
habari gani? ? (.
)
ganja
(ma-)
(ma-)
ganji
(ma-)
. <<ganja>>
ganjo
(ma-)
1)
()
2) . ,
;
ganza
. . . . . 1)
;
2)
; ganza mneno
;
(.)
3) .
()
4) .
;
,
. -ganzisha
. -ganzia
. -ganzwa
. -ganzika
. -ganzaganza
ganzi
(-; ma-)
1) ,
,
; fa
(fanya) ganzi ,
;
mguu wangu umekufa
ganzi ;
moyo wangu ulikufa ganzi
.
2) ; fn (tia)
ganzi l meno
,
3) ,
[] ; fisha
ganzi ;
; dawa
kufisha ganzi
4) . ugonjwa wa ganzi
; fa ganzi .
.
; fisha
ganzi . .
;
gao
(ma-)
(ma-)
. ngao
gaogao
(-)
. <<gaugau>>
garafuu
(-)
. <<karafuu>>
garagara
. <<gaagaa>>
. -garagaria
garas[h]a
(ma-)
.
gari
(ma-; -)
1) ; gari la
kukodi ; gari la
wagonjwa
; gari la
kusombea takataka
; gari la
[kunyunyizia] maji
2) .
3) ; ;
4) ;
5) ()
6) ; gari l umeme
; ; gari
[l] moshi ) )
; gari
l chini ardhi ;
gari l watu (abiria)
; gari
l shehena
(mizigo) ;
gari l daraja kwanza
;
mwendeshaji [wa] gari
; mkubwa wa
gari ;
enda (safiri)
kwa gari ;
panda [kwenye] gari
; endesha
gari
garimoshi
(ma-)
. . gari [l] moshi
gaseti
(-)
, (
..); ();
weka gaseti
gashi
(ma-)
. ;
gati
(-; ma-)
1) , ;
funga gati )
, )
.
,
(-. )
2)
gaugau
(-)
(ma-)
gauka
. . <<geua>>
gauni
(-; ma-)
; ()
gavana
(ma-)
1) e
2) ; ;
gawa
(-)
.
1) , ,
, ;
gawa [katika] mafungu
(sehemu)
; gawa kati
a
2) .
3) ; [];
; gawa mapato
;
gawa
karata
4) ;
; gawa utawale
. -gawana
()
.-. .
-gawanyisha, -gawanyiza
.-.-.
-gawanyia
.-a.-ac.
-gawanywa
.-.-.
-gawanyika; isiyogawanyika
,
.-.-.. -gawanyikan
. -gawisha, -gawiza
. -gawia ;
[]
.-. -gawiana
. -gawiwa
. -gawika; isiyogawika
;
@ gawanya
1) . . . .,
utaratibu wa kugawanya
kazi
2) . ,
@ jigawa
1) ,
( )
2)
gawadi
(ma-)
. <<kuwadi>>
gawanyo
(ma-)
1) []
2) ,
3) .
gawi
(ma-)
1) [];
2) .
3) .
4) ,
gawo
(ma-)
1) , ;
2) ,
gaya
,
. -gayisha
. -gayia
. -gaywa
gayagaya
(ma-)
; (
. .)
gazeti
(ma-)
1) ; ;
;
gazeti kuu
; gazeti l
serikali
; t gazeti
; chapishwa
n gazeti
(
)
2) . , ;
piga magazeti
,
gea
1) , ; gea
macho .
2) ,
3) ;
4) []()
. -geza
. -gelea
.-. -geleka
(-)
. <<gia>>
geaboksi
(-)
. <<giaboksi>>
geahesi
(-)
. <<giahesi>>
geamatemo
(-)
. <<giamatemo>>
geamsokoto
(-)
. <<giamsokoto>>
gefyagefya
. <<gofyagofya>>
gegedu
(-; ma-)
gegenu
(ma-)
gegereka
(ma-)
.
1) .
2) ,
gego
(ma-)
; wa n gego
( )
geisa
(-)
gele
(-)
. <<gere>>
geli
(-)
,
"
"
(-)
gema
(
; . .
);
gema mnazi
; gema tembo
;
gema mpira
(
),
gema asali
( )
. -gemesha
. -gemea
. -gemwa
. -gemeka
(ma-)
1) , ,
2) ,
3) ; ,
4) ;
gendaeka
(ma-)
. ;
genderi
(ma-)
genge
(ma-)
1) ()
2)
3) ;
4) ,
5) ,
6)
7)
(ma-)
1) ( .
.);
2) ; ; ;
genge l watu
3) , ;
4)
()
gengetao
(ma-)
. genge kama tao
geni
1) , ; lugha
ngeni ; fikira
ngeni
2) ,
, ;
biashara kigeni
3) ;
,
; hisia ngeni
) )
4) ;
; ;
kazi ngeni
gere
(-)
; n gere
a
gereji
(ma-; -)
1) ; egesha gari
kwenye gereji
2)
( .
.)
geresha
,
. -gereshana
. -gereshea
. -gereshwa
. -geresheka
gereza
(ma-; -)
1) ; bawabu
(mngojezi) wa gereza
;
; ti (weka,
funga, peleka) gerezani
; toa
(fungua, ondoa) gerezani
() ;
toroka (kimbia) gerezani
;
mfungwa (wa)
gerezani ;
gereza la mateso
; gereza la
mataifa
.
2) ,
gesa
, (
)
gesi
(-)
, ;
gesi kiasili (asilia)
; gesi nzito
(majimaji,
kimiminiko) ;
bomba la [kupitishia] gesi
; jiko la gesi
; gesi
kutoa machozi
; - gesi
) )
geso
(-)
geua
1) []()
2) .
() ( -.)
;
(-.)
. -geuza [];
,
,
;
; geuza
vipya ;
geuza njia ;
, ;
.- . -jigeuza
a, ec,
; jigeuza uso
.-. -gelizana
.-. -geuzia
.-. -geuzwa
.-. -geuzika
.-. -geuzageuza
. -geulia
. -geuliwa
.-. -geukana
.-. -geukia
.-. -geukageuka
@ geuka
1) [],
;
;
2)
(,
)
3) ,
; geuka
nyuma ()
,
; nyuma
geuka! . !
geugeu
1) ,
,
2) ;
;
; siasa
geugeu ( kigeugeu)
(-)
. <<gaugau>>
geuko
(ma-)
, ;
. .
geuzi
(ma-)
. . . mageuzi
1) , ;
(,
. .)
2) ,
3) ,
4) , (
-.)
1) ,
,
2) ;
geuzo
(ma-)
. . . mageuzo
1) ,
2) ; ;
mageuzo kiserikali
3) ,
geza
1) ;
,
2) ,
,
3) ,
. -gezana
. -gezesha
. -gezea
. -gezwa
. -gezeka
gezo
(ma-)
1) ,
2) ,
ghadhabika
. <<ghadhibika>>
ghadhabu
(-)
1) , ,
; fanya (n,
ingia, ingiwa n, pandwa
n) ghadhabu
,
; shikwa (patwa,
pandwa, ingiwa, jiwa) na
ghadhabu
()
2) ;
ghadhibika
1) ,
;
2) ;
,
.-. -ghadhibishwa,
-ghadhabishwa
. -ghadhibikia,
-ghadhabikia
@ ghadhibisha
1) ,
2) ,
ghafala
(-)
. <<ghafula>>
ghafalika
. <<ghafilika>>
ghafi
(-)
1) ;
; mali
ghafi ; bidhaa ghafi
2) ;
ghafilika
1)
(, )
2)
(,
)
3) ,
( )
4)
5) ;
. -ghafilikia
@ ghafilisha
1) ,
( ..);
ghafilisha nadhari
(
-.)
2)
()
3) ;
ghafilisha kazi
ghafla
(-)
. <<ghafula>>
ghafula
(-)
1) ,
; - ghafula
, ;
kifo cha ghafula
;
maradhi ya ghafula .
;
mkutano wa
ghafula
; kwa ghafula
,
2) ,
3) ,
1) , ,
2)
ghaibu
(-)
1) ; ,
; tazama kwa
ghaibu
; soma kwa
ghaibu (
)
2) ,
ghaidhi
(-)
1) , ;
tia ghaidhi
2) ,
,
3) ,
4) ; ;
ghairi
1) ,
2) ,
3) (,
..)
4) ,
5) (-.)
. -ghairisha
. -ghairia
. -ghairiwa
. -ghairika
(-)
1) , ;
(,
..); tia ghairi
2)
3) ;
4) ghairi ) , ,
, ,
) ,
ghala
(ma-; -)
; ; ;
; ghala l nafaka
;
; ghala l
bidhaa ;
ghala chini nyumba
; weka (tumbukiza)
ghalani )
)
.
ghalambegu
(-)
. . ghala [] mbegu
.
ghalati
(-)
1) , ; fanya
ghalati ;
2) ; ;
ghali
1) ,
2) ,
, ;
bei ghali
1) ,
ghalibu
. <<ghilibu>>
. <<aghalabu>>
ghalika
1)
(,
);
2)
(, )
3)
()
@ ghalisha
1)
2)
ghamidha
(-)
,
ghamma
.
()
ghamu
(-)
1) ; ; ;
; tia ghamu
, ;
(); fanya (ingiwa
n) ghamu
();
2) ,
ghani
1)
2)
. -ghaniana
. -ghanisha
. -ghania
. -ghaniwa
. -ghanika
(-; ma-)
1) ,
2)
ghanima
(-)
1);
2) ;
3) ; ; pata
ghanima )
() )
(
)
4) ;
gharadhi
(-)
1) , ;
[]; kwa
gharadhi ;
2) , ,
; si mgeni
wa gharadhi
gharama
(-)
1) , ,
; gharama za
mahitaji kijeshi
; t
(fanya) gharama ,
; lipa gharama
();
kata (punguza) gharama )
)
, ,
(.
)
2)
3) ;
4) . . ;
; gharama z
matembezi (safari)
;
gharama z uzalishaji
bidhaa
; gharama
maisha
; kwa gharama
kubwa ; kwa
gharama makosa
gharighari
(-)
gharighari mauti
,
gharika
(-; ma-)
1) , e
2) , ,
3) . ;
4) .
(-.);
gharika la maneno
; gharika l
misiba
;
ghariki
1)
(,
)
2) . ;
;
@ gharikisha
1) ,
2) . ;
3) . ,
(
. .)
gharikisho
(m-)
1) ,
2) , ,
3) . ,
4) ;
gharimu
; inagharimu kiasi
gani ? ?
. -gharimiana
. -gharimisha
. -. -gharimiwa
. -gharimika
@ gharimia
1) ,
2) -.;
-.
3) ,
;
ghashi
(-)
1) ;
(.)
2) ,
1) ,
2) ,
(-)
ghasi
1)
;
;
2) ;
(, . .)
3) ,
4) ; ;
5) , ;
. -ghasiana
. -ghasisha
. -ghasia
. -ghasiwa
. -ghasika
ghasia
(-)
1) ;
;
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ; ,
ghasili
(-)
. <<dasili>>
ghawazi
(-)
. ;
ghaya
, ;
nimefurahi ghaya
ghazi
(-)
., . 1)
2) ,
3)
4) ()
(-)
. ;
ghera
(-)
1)
2)
3) ; ,
;
ghibu
1)
2) ;
, ;
3)
()
(-)
. <<ghaibu>>
ghila
(-)
( .-. )
ghi[li]ba
(-)
1) , ;
kwa ghiliba
2) ,
3) ,
ghilibu
1) ,
2) ,
3) ,
4) , ,
. -ghilibiana
. -ghilibisha
.-. -ghilibishwa
. -ghilibia
. -ghilibiwa
ghofira
(-; m-)
, ;
ghofira dhambi
ghofiri
;
; Mungu
akughofirie [madhambi
yakol
. -ghofirisha
. -ghofiria
. -ghofiriwa
. -ghofirika
ghofuri
. <<ghofiri>>
ghorofa
(-; ma-)
. <<orofa>>
ghoshi
1) ,
2) ;
3) ,
;
. -ghoshisha
. -ghoshia
. -ghoshiwa
. -ghoshika
,
;
(); (
); pishi ghoshi
pishi
ghosubu
. <<ghusubu>>
ghuba
(-; ma-)
1) ; ; ;
Ghuba Uajemi
2)
ghubari
(-; ma-)
1) , (. )
2) . ;
3) . ;
(.)
ghufira
(-)
. <<ghofira>>
ghufiri
. <<ghofiri>>
ghulamu
(-)
1) ,
2) .
ghumia
1) ,
2) ,
3) , ;
4)
(,
)
5) o
( )
. -ghumisha
. -ghumiwa
ghumio
(ma-)
1) ,
2) ,
3)
ghuri
;
; ,
. -ghuriana
. -ghurisha
. -ghuria
. -ghuriwa
. -ghurika
ghururi
(-; ma-)
1) ,
,
2) ;
;
o
3) , ,
4) ,
ghururika
1)
(,
)
2) ;
3)
ghushi
. <<ghoshi>>
ghusubu
1) ;
2)
3) ,
a
4) ;
5) (-.)
. -ghusubiana
. -ghusubisha
. -ghusubia
. -ghusubiwa
. -ghusubika
gia
(-)
. []
; ;
; tia gia
();
()
giaboksi
(-)
. ,
giahesi
(-)
.
,
giamatemo
(-)
. []
giamsokoto
(-)
.
gida
1)
2)
( )
3) ,
4) . .
. -gidiana
. -gidisha
. -gidia
. -gidwa
. -gidika
gidamu
(-)
1) jahazi
2)
(
)
gilasi
(-)
. <<glasi>>
gilidi
1) ()
2) (
)
. -gilidiana
. -gilidisha
. -gilidia
. -gilidiwa
. -gilidika
giligilani
(-)
(,
mgiligilani)
giligili
(-)
, ,
giligili limfu
gimba
(ma-; -)
1) . ; gimba thabiti
(imara)
2) ; alikuwa
n wastani wa gimba si
mwembamba si mnene
:
,
3) ()
gimbi
(ma-; -)
. <<gimba>>
(-)
( )
gingi
(ma-; -)
. ;
ginginiza
. <<ging'iza>>
ginginizo
(-)
. <<ging'izo>>
gingiri
(ma-)
gingisa
1)
();
2)
(
)
. -gingisana
. -gingisisha
. -gingisia
. -gingiswa
. -gingisika
ging'iza
1) ,
2) ;
. -ging'izana
. -ging'izisha
. -ging'izia
. -ging'izwa
. -ging'izika
ging'izo
(-)
1)
2) ,
3)
4) ;
giniza
1) , ;
asemeshwaye huginiza
. ,
2) ( -.,
-.), (.)
. -ginizana
. -ginizisha
. -ginizia
. -ginizwa
. -ginizika
ginsi
(-)
. <<jinsi>>
gisi
. <<kisi>>
gita[a]
(ma-; -)
; piga gitaa
; mpiga gitaa
giza
(-; ma-)
1) , ;
; giza totoro
; giza
kikomo
; fanya (ti, ingia)
giza , ;
; - (-n) giza
; n (ingia) giza
( ),
( ); ti
macho giza
. ,
2)
3) . giza la ujinga
. ;
;
glasi
(-)
1)
2) ; ; ;
glasi maziwe
; gonganisha glasi
glavu
(-)
glikojeni
(-)
.
gliserini
(-)
.
gliseroli
(-)
. <<gliserini>>
globu
(-)
glopu
(-)
. <<globu>>
glukozi
(-)
.
goa
(ma-)
1) ,
; -mwita goa ,
2) . -jigoa ,
goba
, ;
. gobagoba,
(-)
goboa
1) ;
(); goboa
mahindi
; goboa
pamba
2) ,
3) ,
;
4) (-.
)
5) , (.
)
. -goboana
. -gobosha
. -gobolea
.-. -goboleka
. -gobolewa
. -goboka; mti
umegoboka
gobore
(ma-)
.
1 5
; toa gobore l
shilingi 5
5
gobori
(ma-)
1) (
)
2)
gobwe
(ma-)
.
godoro
(ma-)
; ; ,
; godoro la manyoya
; godoro
la springi
goe
(-)
, ; piga
goe (
);
gofi
(-)
1) ;
2)
gofia
(-)
. ; (
-
)
gofu
(ma-)
1) ;
2) , ; gofu
l mtu )
) .
.
) .
, ;
gofu l mnyama
;
; gofu l
nyumba ;
magofu ngome
; mji umegeuka
kuwa magofu
1) ,
;
2) ,
,
(-; ma-)
. 1)
2) ( )
gofua
1) , ;
maradhi yamemgofua
2) ,
3) ,
. -gofusha
. -gofuka
gofyagofya
,
goga
1) ,
[]
2) ()
3) ; ;
4) , ;
. -gogwa
gogadima
(-)
(Capparis corymbosa)
gogi
(-)
, ,
gogo
(ma-)
1)
; ; lala kama
gogo
2) . . ;
;
3) .
4) ; ti gogo
shingoni
gogoo
(ma-; -)
1) [] ,
2) ( )
3) . ,
4) . ,
(
); shikwa n
gogoo
( ,
)
gogota
. <<gota>>
. -gogotana
. -gogoteza ,
. -gogotea
. -gogotwa
. -gogoteka
(-)
. <<kokota>>
. -gogoteza, .
gogoteza maneno
; (.)
.-. -gogotezea
.-. -gogotezwa
goigoi
(-; ma-)
. goi goi
1) ,
;
,
2) ,
; (.)
3) ()
1) ;
2)
3) ,
(-)
. ,
gojo
(ma-)
. babu (mzee) gojo
,
goka
; (
)
. -gokea
. -gokwa
(ma-; -)
goko
(ma-)
gole
(ma-)
( )
(ma-)
. golegole 1) ;
2)
(ma-)
1) (
)
2) ,
; - gole ,
3) . mkate wa gole
golegole
(ma-; -)
(Phoeniculus purpureus)
(ma-)
. . <<gole>>
goli
(-; ma-)
. 1) ; funga goli
2) . miti goli
goligoli
(ma-; -)
c. <<golegole>>
golikipa
(-: ma-)
gololi
(ma-; -)
1) ,
(
)
2) . . gurudumu
lenye magololi
3) .
goma
(ma-)
1) . ngoma
1) (
), ;
2) ; ;
. -gomesha
. -gomea
. -. -gomewa
. -gomwa
. -gomeka
(-)
gomba
(ma-)
1) ; ,
,
; biashara
haigombi .
2) ;
;
3) ,
. -gombana
.-.
-gombanisha ,
,
( )
.-.-.
-gombanishwa
.-.-.
-gombaniwa
. . -gombezesha
.-. -gombezana
.- . -gombezea
.-. -gombezwa
. -. -gombewa
(ma-; -)
gomba kanzu, .
gombakanzu
(Stenotaphrum
demidiatum)
@ gombania
1) -.,
-.;
gombania uhuru
2) -.
@ gombeza
1) ;
()
2) ; ;
3) ,
@ gombezeka
1)
()
2)
()
@ gombea
1) ; -.
2) -.
(.
, )
3) -.;
-.;
; gombea
uchaguzi
,
(ma-)
. (,
), ()
gombakofi
(ma-; -)
gombano
(ma-)
1) ; ;
2) ,
gombe
(ma-)
. ng'ombe
gombo
(ma-)
; ()
(ma-)
. ,
gomboa
. <<komboa>>
. -gomboana
. -jigomboa
. -gombolea
.-. -gomboleka
. -gombolewa
. -gomboka
gomdra
(ma-; -)
. <<gamdra>>
gome
(ma-)
1) (); ;
ambua (toa) gome
()
2) (
)
(ma-)
1)
2) . ;
gona
. -gonya, -goneza .
( );
gona koma ,
(
)
.-. -gonyea
.-. -gonywa
.-. -gonyeka
.-gonea
gonasokola
(-)
(Acalypha sp.)
gonda
(ma-; -)
. <<konda>>
gondi
(ma-)
. <<gando>>
gonezi
(-)
1)
2) (ma-)
gonga
1) , , ;
gonga mlango
; gonga silaha
; gonga gogo
usikilize mlio wake .
,
,
2) ;
; gari
limeigonga nguzo simu
3) .
.-. -gonganisha
;
(); gonganisha
glasi
; gonganisha
vichwa . .
.-.-.
-gonganishwa
. -gongesha
. -gongea
-. (
)
.-.
-gongeana; gongeana glasi
.-. -gongewa
. -gongwa
. -gongeka
@ gongana
1)
;
2) ;
@ jigonga
1)
2) ,
gongano
(ma-)
,
gongo
(ma-)
1) ,
[];
2)
3) . gongo l kwapani
4) . ;
(ma-)
1) . mgongo
2) ;
();
gongo l mlima )
)
3) ()
4) gongo l mwitu
; ;
5) , (
. .)
(-)
; pika
gongo gongo
gongomea
1) ; ,
2) ()
. -gongomeana
. -gongomeza
. -gongomelea
.-.
-gongomelewa
.-.
-gongomeleka
. -gongomewa
. -gongomeka
gongomoa
;
gongomoa pombe
( )
gong'onda
(-; ma)
.
gongonola
(-)
gong'ota
. <<kong'ota>>
. -gong'otana
.-. -gong'otezea
.-. -gong'otezwa
.-. -gong'otezeka
. -gong'otea
. -gong'otoa ,
()
. -gong'otwa
. -gong'oteka
@ gong'otesha
1)
2) ,
gonjweza
. -jigonjweza
,
gonosokola
(-)
gooka
. <<goka>>
gora
(-)
kanga
kitenge
goregore
(ma-; -)
. <<golegole>>
gori
(-)
. ,
gorofa
(-)
. <<orofa>>
goromwe
(-)
gorong'ondo
(ma-; -)
,
(ma-; -)
. <<gorong'ondwa>>
gorong'ondwa
(ma-; -)
1)
2) ,
gorong'ondwe
(ma-; -)
. <<gorong'ondwa>>
goshi
(-)
. <<joshi>>
gota
, , ;
gota mlango
. -gotana
. -gotesha
. -gotea
. -gotwa
. -goteka
. -gotagota
(. )
(),
(); mambo
haya afadhali yakagota
hapa
. -gotesha
. -gotea
.-. -goteza
.-. -gotolea
@ gotoa
1) ,
2) []
,
3) ,
gotea
;
. -goteza; goteza
kichwa (
)
. -gotelea
. -gotelewa
goti
(ma-)
; piga magoti .
.
; ;
pigisha magoti
. .
(-.) ; u
iliyopiga goti ;
pia goti
.
goto
(-)
, ,
govi
(ma-)
. ;
mwen govi ,
goya
(- ; ma-)
1) ,
;
;
; jiona goya
;
( ); fanya
goya
, ;
mwenye mwana
hana goya .
2) ,
; jiona goya,
fn goya
3) ;
1) , (. )
. -goyea
(-)
. <<goe>>
1) ,
2) ,
gozi
(-; ma-)
1) . . ngozi
2) ();
cheza gozi
; mwana gozi
3)
gozo
(-)
()
grafu
(-)
; ; grafu
duara
gram
(-)
. <<gramu>>
gram[a]foni
(-)
; ;
sahani gramafoni
gramofoni
(-)
. <<gramafoni>>
gramu
(-)
gredi
(-)
1) (]
; ana gredi gani?
?
2) ; ; ;
4) ;
5) ;
grife
(-)
1)
2)
grinwichi
(-)
grisi
(-)
1) ; ;
doa l grisi
(. )
2) . ;
gua
, ,
(,
. .)
. -gulisha
. -gulia
. -guliwa
. -gulika
guama
. <<gwama>>
guba
(-)
. <<kuba>>
gubari
(-; ma-)
. <<ghubari>>
gube
(ma-)
. . . magube
, ;
, ;
fanya gube ,
;
()
guberi
(ma-)
1) ; ,
;
()
2)
3) ,
4) . ,
;
gubeti
(-)
. 1) ()
2)
( )
gubi
(ma-)
gubigubi
funika gubigubi ,
, (. ); jifunika
gubigubi
gubika
1) ,
,
2) ;
, ;
3)
. -gubikana
. -jigubika
. -gubikia
.-. -gubikiza
. -gubikwa
. -gubikika
gubiko
(ma-)
1) ,
2) []
3)
4)
5) . ,
6) . ;
7) . ,
8) . ,
(
-.
)
gubiti
(m-)
()
(-)
gubu
(-)
1) ,
; mwenye
gubu
2) ,
3) ; ,
4) ; mwenye
gubu
gubua
1) ,
;
2) . ;
; ,
. -gubuana
. -gubulisha
. -gubulia
. -gubuliwa
. -gubu[li]ka
guchia
;
. -guchilia
. -guchiliwa
. -guchilika
guda
( -.
,
)
. -gudisha
. -gudia
. -gudwa
. -gudika
(ma-)
1) ,
2) ,
gudamu
(-)
. <<gidamu>>
gude
(-)
(-)
gudi
(ma-)
. <<guda>>
gudulia
(ma-; -)
1) (
),
2)
guduria
(-)
. <<gudulia>>
gugu
(ma-)
1) ,
; fyeka (vunja,
ng'oa) magugu
()
(,
)
; choma magugu
2) ,
3) (
. .)
gugumia
1) (
)
2) ,
; gugumia jasho .
3)
@ gugumiza
1) (
)
2) gugumiza maneno
,
3)
gugumizi
(ma-)
gugumo
(-)
. <<gugumu>>
gugumu
(-)
(
),
gugumua
(-)
(Phragmites communis)
guguna
1) ,
2) ;
()
3) . ,
. -gugunana
. -gugunisha
.-gugunya .
. . .
. ac.-gugunyisha
.-. -gugunyana
.-. -gugunyia
.-. -gugunywa
.-. gugunyika
. -gugunia
@ gugunua
1)
2) (
, .
.)
3) ,
. -gugunwa
. -gugunika
gugurusha
1) ,
(. )
2) , ,
( )
3) , ,
. -gugurushana
. -gugurushia
. -gugurushwa
. -gugurushika
guguta
(-; ma-)
(
),
gulabi
(ma-)
mgulabi
gulagula
(ma-)
. , ;
gulamu
(-)
. <<ghulamu>>
gulegule
(-)
gulio
(ma-)
1) (
)
2)
guma
. . . .
.
.-. -gumiwa
@ gumia
1) ( ),
2) . ,
( ,
)
gumba
1) ,
; kidole
gumba
(, ); mtu gumba
2) ; mtu
gumba
( )
(-)
. <<gumbo>>
gumbizi
(-)
gumbo
(-)
1) ,
()
2) ,
3)
gumbu
(ma-; -)
1) .
2) [] (
mtango 1, 2)
gumegume
(-; ma-)
bunduki gumegume .
gumi
(ma-)
1) . ngumi;
2) ; twanga magumi
() (.)
gumio
(ma-)
1) ;
2) ,
(, )
gumu
1) , ;
;
2) ( )
3) ( )
4) ;
5) , ;
kazi ngumu
, ;
tatizo gumu
6) ,
,
( )
7) . . ;
; hali ngumu
hewa
8) ,
9) ,
gumzo
(ma-)
, ;
; sukuma gumzo
; piga gumzo
. ,
guna
1) , ;
,
2) . ,
3) . (.), ( .)
. -gunana
. -gunisha
. -gunia
. -gunwa
. -gunika
gunda
(-; ma-)
1)
()
2) .
3) , ;
(-)
,
( 50 )
(-)
; kazi
gunda
()
gundi
(-; m-)
, ;
gundi karatasi
; paka gundi ,
gundua
1) ,
; ,
; gundua siri
2) , ;
3) (
)
4) ()
. -gunduana
. -gunduza
.-. -gundulisha
.-. -gundulika
.-.-.
-gundulikana
. -gunduliwa
. -gunduka
@ gundulia
1)
2) ,
gunduzi
(ma-)
1)
2)
gunga
1) (o
-.);
(-.);
( -.)
2)
()
3) .
4) ,
5) ,
6)
()
7)
. -gungana
. -gungisha
. -gungia
.-. -gungiwa
. -gungwa
. -gungika
gunge
(ma-)
. ()
(. .
, )
gungu
(-; ma-)
.
gungumka
,
. -gungumkia
gungwi
(-)
,
guni
(-)
.
(-; ma-)
1)
2) ()
3)
(ma-)
. <<gunia>>
(-)
, ,
gunia
(ma-; -)
1) ; gunia l mapesa
. .
2) ; ; jaza
magunia
[]
gunjama
a;
guno
(ma-)
1) ,
2)
;
gunzi
(ma-)
(
)
guo
(ma-)
1) . nguo
,
2)
3) ; ;
gura
; ;
. -gurana
. -guria
. -gurwa
. -gurika
@ gurisha
1) ,
2) ;
guro
(-)
guru
(-)
sukari guru
-
(-)
. <<nguru>>
gurudumu
(m-)
1) ; gurudumu
fuatisho ; gurudumu
tegemeo ) ()
) ;
gurudumu l mzinga
; gurudumu l
historia .
2) .
gurufa
(-)
()
gurufu
(-)
; ;
guruguru
(ma-)
1)
(Gerrhosaurus major)
2)
(ma-)
gurugusha
1) . <<gugurusha>>
2) ,
3) -,
;
. -gurugushia
. -gurugushwa
. -gurugushika
guruguza
1)
; ()
2) ;
3)
( )
4) . ;
. -guruguzia
. -guruguzwa
. -guruguzika
gururu
(-)
1) ;
2)
gurusa
.
. -gurusana
. -gurusia
. -guruswa
. -gurusika
guruta
1) ()
2) ()
. -gurutisha
. -gurutia
. -gurutwa
. -gurutika
guruto
(ma-)
1) ( )
2) .
gusa
1) ,
[],
2) ,
3) . ,
; suala hilo
linagusa nchi zote
. -gusana
. -gusisha
.-. -gusishwa
. -gusia
-. (. ),
.;
-.
.-. -gusiana
. -guswa
. -gusika
. -gusagusa
guta
1) ,
2) . ,
. -gutana
. -gutisha
.-. -gutishwa
. -gutia
() -.
.-. -gutiwa
. -gutwa
. -gutika
1) ( )
. -gutana
. -gutisha
. -gutia
. -gutwa
. -gutika
gutu
(ma-)
1) ; ; gutu
l mkono (mguu)
(); gutu l mti
1) ;
; ;
mkono (mguu) [m]gutu
()
2) , ; kisu
[ki]gutu
gutua
1) ;
2) (-.)
()
3)
. -gutuana
.-. -gutushwa
. -gutulia
.-. -gutulika
. -gutuliwa
1) .
(, )
. -gutuliwa
@ gutusha
1) , ;
2)
3) .
@ gutuka
1) ;
2) ;
3) ,
( ,
. .);
guu
(ma-)
1) . mguu; tia
guu .
(); jikwaa guu .
( -.);
asiyesikia l mkuu, mwisho
huvunjika guu . ,
() ,
2) .
ngalawa
(coe
)
guya
, ;
,
guzi
(ma-)
guzi l mnazi
gwa
. -gwisha
. . -gwilia
.-. -gwiana
.-. -gwiza
.-. -gwilika
. -gwiwa; gwiwa n
giza
@ gwia
1) , ; gwia
mnyama (
)
2) .
() ;
giza lilimgwia
gwaduka
1)
2)
. -gwadusha
gwafua
1) ;
()
2) ;
3) ,
. -gwafuliwa
. -gwafuka
.-. -gwafukia
. . . .
gwagu
(-)
1)
2) .
()
3) .
gwama
1) ,
2) ,
gwanda
(ma-)
1)
2) ; ;
3) ;
4) . .
gwara
(-)
. <<gwaru>>
gwaraza
, ;
gwaraza meno
gwar[i]de
(-; ma-)
1) ; kagua gwaride
; ongoza
(endesha) gwaride
2)
; ;
3) ; gwaride l
heshima
4) ;
nyumba gwaride
; uwanja wa
kufanyia gwaride ;
fanya (endesha) gwaride
gwaru
(-; ma-)
1) ( mgwaru)
2) (-, )
gwase
(-; ma-)
. <<gwasi>>
gwasi
(-; ma-)
. ,
(hcochoerus africanus)
gwata
1) ;
2) ,
. -gwatana
. -gwatisha
. -gwatia
. -gwatwa
. -gwatika
gwato
(ma-; -)
1) ( )
2) .
3) , ;
4) ,
gwaya
1) , (
, . .)
2) , ;
. -gwayisha
. -gwayia
. -gwaywa
gwaza
1) ()
2) ,
. -gwazisha
. -gwazia
. -gwazwa
. -gwazika
1) (
)
2) ,
. -gwazisha
. -gwazia
. -gwazwa
gwechu
(-)
-.
( )
gwengwenya
,
. -gwengwenyeza
. -gwengwenyea
. -gwengwenywa
. -gwengwenyeka
gwenya
, ,
. -gwenyesha
. -gwenyea
. -gwenywa
. -gwenyeka
gwiji
(-)
1) , (.
. )
2) ,
1) ,
2) ,
ha
.,
!, !
haba
1) ,
, -
2) , ,
haba na haba hujaza kibaba
. -
3) ,
1) ,
; mvua
haba
2) ,
; mazao
haba
3) ,
4)
(-; m-)
1) , ,
2) ,
(-)
( ,
); nataka sigara
haba tatu
hababi
(-; ma-)
1) ,
2) ;
()
3) []
( )
hababu
(-; ma-)
. <<hababi>>
habali
1)
2) ,
habari
(-)
1) , ;
, ; toa
(pasha, arifu) habari
(),
;
mawasiliano habari
;
habari [gani]?
?, ?;
habari za siku nyingi?
?; sina
habari ; habari
kauzwa ;
2) ; ,
;
mwandishi [wa] habari
,
; ;
shirika l habari
; idara habari
(,
)
; vyombo vya
habari )
)
;
maelezo [baada] habari
;
bila habari )
) ,
3) , ,
4) ;
5) ; habari za
michezo
habedari
(-)
. <<abedari>>
. !,
!, !
habeshi
(ma-)
. <<mhabeshi>>
habi
. =
!, !
habibu
. ,
habithi
(ma-)
1) ()
2)
() ,
3) ()
4) (-) ;
habta
(-)
hadaa
,
; ulimi
uliopakwa sukari
haumhadai mtu mwenye
akili .
. -hadaana
. -hadaisha
. -hadaia
. -hada[i]wa
. -hadaika
(-)
1) ,
2) , ,
3) ,
4)
1) ,
2) ,
hadaya
(-)
. <<hedaya>>
hadhara
(-)
1) ,
2)
3) ; ;
mkutano wa hadhara
; hadharani
, ,
; toa hadharani )
,
, )
; - hadharani
, ;
upigaji kura w hadharani
; hadhara
(-.),
(-.); alinikebehi
hadhara
watu
4) ,
[] ;
alikuwa katika hadhara
waziri
hadhari
1) ;
;
2)
(
)
3) ,
. -jihadhari:
jihadhari! !,
!, !;
jihadhari kabla
hatari . =
,
. -hadharisha
, ,
-. -hadharishwa
. -hadhariwa
. -hadharika
(-)
1) ,
; wa n
hadhari
(); tia
(fanya) hadhari
;
2)
3) ,
4) ,
( . .)
hadhi
(-; m-)
1) , , ;
stahiki hadhi
; (weka) hadhi
2) ; ;
vunja (shusha) hadhi
;
mwanguko wa hadhi
; heshimu
hadhi nchi
3) p. ; ;
hadhi jamii
; hadhi mji huru
4) , , ;
hadhi heshima ;
tunukia (tunza) hadhi
heshima
5) , ,
; shusha hadhi
6) ; hadhi
maisha []
hadhira
(-)
, ;
mtunzi aamue anaandika
kwa hadhira gani?
,
hadhiri
1) ,
;
2)
() ()
. -hadhirisha
. -hadhiria
. -hadhiriwa
. -hadhirika
;
wajumbe waliokuwa hadhiri
mkutanoni ,
; hadhiri
nadhiri . ) ,
, )
, ;
hadhirina
. .
hadi
(-)
1) , , ;
; vita vimefika hadi
; hadi
,
; hadi mfundo
1) , , , ,
; tangu asubuhi hadi jioni
; siku hadi
siku
,
; tukuza hadi
mbinguni
1) [ ] ;
nilingoja hadi akaja ,
2) [ ] ; o
1) ,
2) ; ; mambo
haya hadi yamenipata
hadia
(-)
. <<hedaya>>
hadidi
(-)
. . 1) ;
. 1) ,
2) ,
hadimu
(ma-)
1) ,
2)
3) .
4) .
(
)
hadithi
1) ,
2)
. -hadithiana
. -hadithisha
. -hadithia
. -hadithiwa
. -hadithika
(-)
1) , ;
; ; hadithi
kale ; hadithi
filamu
2) ; hadithi n
mashairi ;
mwandishi [wa] hadithi
,
; ;
; andika (tunga,
buni) hadithi
3) , ;
4) , ;
hadithi tupu ;
hadithi kitoto
; tunga
(buni) hadithi
5) ()
hadubini
(-)
hae
. 1)
, ; hae
Mungu wangu!
[]!
2) ,
(. , )
. <<hai>>
hafifisha
1) ,
2) ,
(, .)
3) ,
4) ,
5)
()
6)
()
hafifisho
(-)
,
(, .)
hafifu
1) ,
2) ,
3) , ; afya
hafifu
4) ,
; bidhaa hafifu )
)
5) , ; nuru
hafifu
6) , ,
; fikira hafifu
hafkasti
(ma-; -)
(, )
hafla
(-)
, ;
;
hafla rasmi
;
hafla harusi
haftaimu
(-)
. <<hafutaimu>>
hafu
(-)
hafubeki
(ma-; -)
. ,
hafukasti
(-)
. <<hafkasti>>
hafutaimu
(-)
1) .
2)
hagali
(-)
(
)
haha
. , !, !
1) ,
2) ,
3) ,
4) . ,
5) .
6)
7) (
, . .)
. -hahia
. -hahwa
hahehohe
(-)
. <<hohehahe>>
hai
1) ,
2) ;
3) ,
. !, !
haiba
(-)
1)
2) ; mtu
wa haiba
3)
4) . ;
nusu haiba ,
haidhuru
1) . <<dhuru>>
2) ,
3) ;
haidra
(-)
.
haidreti
(-)
. ,
haidrojeni
(-)
. ; bomu l
haidrojeni
haidrolojia
(-)
haika
. !, !,
!
haikahaika
(-)
. <<hekaheka>>
haikamishna
(ma-; -)
(
,
,
)
haikosi
1) . <<kosa>>
2) ,
;
hailigwa
(.)
()
haima
(-)
. <<hema>>
hainehaine
. . = , ,
!
haini
1) ,
2) ;
3) ;
(ma-; -)
1) ,
2)
3) ;
4) ,
haipotenyusi
(-)
.
haitasa
1) . <<tasa>>
2) ; saa haitasa
haja
(-)
1) ,
,
; ridhisha
(tosheleza, kidhi) haja
; sina haja
nayo ;
sina haja kwenda huko
2) ; ,
3) ; ;
; toa (taka) haja
kwa ;
4)
5)
; haja za
lazima
6) . ;
haja kimaumbile
7)
; shikwa na haja
; enda haja
hajaji
(ma-)
. . (
),
hajambo
. . <<jambo>>
haji
(-)
. 1) (
), ; enda haji
2) (ma-) ,
hajiri
1) ,
(
),
2)
3) ()
. -hajiriana
. -hajirisha
. -hajiria
. -hajirika
(-)
1)
2)
hajivale
(ma-; - )
(Polyboroideo typicus)
haka
(-)
1) [] ;
shika haka
[]
2) (
,
. .)
hakahaka
( -.)
hakali
(-)
. <<haka>>
haki
(-)
1) ; haki uchaguzi
; haki
sawa ,
; haki za binadamu
; haki n
mawajibiko
;
haki halali
; wa n haki
; kiuka haki
; kwa
haki
2) ,
, ; haki
yako! !; sema
haki
; ; kwa
haki
3) ; ,
; mtu wa haki
;
mtume wa
haki! !
4) ;
; shika (shikilia,
fanya) haki
; mpenda
haki
; - haki ,
; ;
hii si haki
;
; Mungu ni
mwenye haki
5) ,
6)
7) ,
(,
. .)
hakika
(-)
1) ,
; sina hakika
; hakika yako
; kwa
hakika [hasa]
2) ;
,
3) ; kwa hakika
1) ,
2) ,
3) ,
hakiki
1) ,
;
2) ,
3)
4) ;
,
. -hakikiana
.-. -hakikishia
.-.- .
-jihakikishia
. -hakikia
,
,
. -hakikiwa
. -hakikika;
haihakikiki
@ hakikisha
1) ,
2) , ;
()
3)
4) (),
()
5)
hakikisho
(ma-)
1) ,
,
2) , ;
toa hakikisho
,
hakimu
(ma-; -)
1) ; hakimu mkazi
[];
hakimu wa kienyeji
;
hakimu wa jeshi
2)
3) ,
hakiri
1) ,
2) ,
. -hakirisha ,
1) ;
2) ,
(
),
hakuna
, (.
-.); hakuna kazi
;
hakuna njia ;
hala
(),
(-. ,
.)
. -halana
. -halia
. -haliwa
. -halika
halafa
(-)
1) ,
2) ,
3) .
4) ,
5)
6) ;
(-)
,
halafu
1) , , ,
; - halafu
, ;
vizazi vya halafu
2) ,
;
halahala
. = !,
!
1) ,
2)
3)
halaiki
(-)
, ; halaiki
watu ,
, ;
michezo
halaiki )
) ;
halali
1) ,
; ;
haki halali
2) ,
(-)
1) , ;
; - halali
,
2) -.
()
halalika
1)
()
2)
()
.-. -halalishwa
@ halalisha
1) ,
2) ,
halambe
1) . <<harambe>>
2) halambe halumbe )
[] ) ,
,!
halan[i]
1) , ,
2) , ; il
halani
halasa
(-)
1) , (.
. )
2) ,
halbadiri
(-)
. (
)
halelenji
(-)
()
haleluya
. !
halfiya
(-)
(
)
hali
(-)
1) , ,
, ; hali
kisasa
;
hali wasiwasi
;
upunguz[w]aji wa hali
wasiwasi duniani
, hali
kimataifa
; hali mambo
; hali halisi
,
; hali kivita
;
tangaza hali kivita
; hali iliyopo
-; hali hewa
; hali
kunyambukia
(kunapukia)
2) ,
; hali nzuri (njema,
bora, ifaliayo, mwafaka)
; hali
maisha ;
; inua
(ongeza,
pandisha) hali maisha
; kwa hali yote
ile, kwa kila
hali
(), []
; hali kadhalika,
halikadhalika ;
[] ,
; sina hali
3) ,
; u hali
gani? ?; hana
hali
; msaada
wa hali n mali
; pima
hali mgonjwa
()
4) ,
1) [ ] ,
2) ; il hali,
hali ambapo ,
halibari
(-)
;
halibu
; jua limenihalibu sana
. -halibia
. -halibiwa
. -halibika
halifa
(ma-)
1)
2) ;
3) .
halifu
1) ,
;
2) ;
,
; halifu
amri
; halifu sheria
. -halifiana
. -halifisha
. -halifia
. -halifiwa
. -halifika
(ma-)
1) ;
2) , ;
1) ,
2) ,
;
3) ,
4) ,
(,
, . .)
1) ,
1) ,
(,
. .)
halijoto
(-)
. . hali [] joto
halikadhalika
. . <<hali>>
halili
(-)
1) ,
2)
1)
2)
(-)
.
halilia
. 1) halilia mbwewe
" " (
)
2)
halilungi
(-)
()
halilunji
(-)
. <<halilungi>>
halimtumwa
(-)
halisi
1) , ,
; hali halisi
;
hati
halisi
; shujaa halisi
;
mwananchi halisi
2) , ; hoja
halisi ,
a;
sura halisi
()
3) ,
; ngozi halisi
4) a, (
. .); faida halisi
5) ,
6) ; unyevu
halisi hewani
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6)
1)
()
2)
3) ;
; kitu hiki hakihalisi
shilingi kumi
4) , ;
haikuhalisi kufanya mizaha
namna hiyo
halisisha
(.
), ;
haliudi
(-)
halizeti
(-)
. <<halzeti>>
halkumu
(-)
.
halla
. <<halahala>>
halmaria
(-)
. <<almaria>>
halmashauri
(-)
1) ; ;
; ;
halmashauri kuu )
)
; halmashauri
kutengeneza (kutunga,
kupitisha, kufanya) sheria
;
halmashauri ya kijeshi
;
halmashauri ya wazee
;
halamshauri ya kusimamia
mtihani
2) ,
3) [];
halmashauri mauzaji
halua
(-)
,
, ,
halula
(-)
. 1)
( )
2) (
)
3)
4)
haluli
(-)
();
chumvi haluli, haluli
chumvi ,
halumbe
. . <<halambe>>
halwa
(-)
. <<halua>>
halwaridi
(-)
. <<waridi>>
halzeti
(-)
. mafuta ya halzeti
1)
2)
(. . )
hama
1) ,
,
;
2) ,
;
;
. -hamana
.-. -hamishana
.-. -hamishia
.-.-.
-hamishiwa
.-. -hamishwa;
alihamishwa katika kazi
nyingine
.-. -hamishika
. -hamwa
( )
. -hamika
. -hamahama
, ,
; maisha
kuhamahama
@ hamisha
1) ;
2) ; ,
;
3) ;
;
4) ,
(.
)
5) (.
)
@ hamia
1)
() -.
2) ()
-.
3)
() -.
1) ,
. -hamiana
. -hamilia
.-. -hamilika
. -hamiwa
hamadi
.,
,
!, !
hamaki
1) ,
2) ,
,
. -hamakiana
.-. -hamakishwa
. -hamakia
. -hamakika
(-)
1) ,
2)
(); wa (ingiwa,
pandwa) na hamaki )
;
)
, ,
@ hamakisha
1) ;
2) ,
hamali
(ma-)
1) ; ;
hamali barua . a)
)
2) , ; ;
gari l hamali
hamamu
(-)
1)
2) ;
3)
(-)
.
hamanika
1)
2)
()
3)
4)
(); alikuwa
pumzi juu kwa kuhamanika
. -hamanisha
hamasa
(-)
1) , , ; kwa
hamasa ,
2) ,
; ;
; tia hamasa
;
3) ; ;
hamasa za kitabaka
hamasisha
,
;
hambarara
,
(.)
. -hambararia
hambe
(ma-)
. ;
hamdi
. <<himidi>>
(-)
. <<hamdu>>
hamdia
(-)
(
kanzu, ,
)
hamdu
(-)
. , ; al
hamdu lilahi!
!
hame
(ma-)
1)
()
2)
()
hami
1) ,
;
2) , ;
hami matunda
mapinduzi
. -hamiana
. -jihami
,
. -hamia
. -hamiwa
. -hamika
hamidi
(-)
. <<hamdu>>
hamili
. <<himili>>
hamio
(ma-)
1) ,
;
2)
3)
hamira
(-)
; ; hamira
unga ;
;
()
hamjambo
. . <<jambo>>
hamna
, (.
-.
); nyumbani hamna
maji
; hamna neno
; hamna
matatizo
hamnazo
jitia (jidai, jifanya)
hamnazo )
)
)
()
hamrawi
(-)
.
hamsa
(-)
. ; hamsa mia
hamsini
; ana hamsini
zake
; uniache
hamsini zangu
; shika
hamsini zako! )
!
) !,
!
hamstashara
.
hamu
1) ; ; kwa
hamu [kubwa] ;
[] ;
hamu
kula ; wa (shikwa,
ingiwa) n hamu, n hamu
) (-.) )
2) ; ;
; tia (jaza) hamu
3) , , ,
4) , o;
hamu n ghamu
hamumi
(-)
hamumu
(-)
. <<hamu>>
hamusi
(-)
(.); hesabika hamusi
(-.)
hanali
(-)
.
hanamu
(-)
1) ;
2) ;
hanamu a chombo .
;
;
mstari wa hanamu )
; )
()
3)
4) (
)
1) ,
2) ,
1) , ; kata
hanamu
2) , ; kata
hanamu
3) ; ;
4) .
handaki
(ma-)
1) ; ;
()
2) ;
handisi
(ma-)
. <<mhandisi>>
hando
(ma-)
( )
(ma-)
(-)
( )
hangahanga
1)
() ( ., -.)
2) (-.)
(-)
1) ;
2) , -
hangaika
1)
2) (
)
3)
()
;
4)
5) ,
6)
()
7) ( ,
. .)
8) ( )
. -hangaisha
.-. -jihangaisha;
wajihangaisha bure
. -hangaikia
.-. -hangaikiwa
hangaiko
(ma-)
1) ;
2) , ;
3) , ;
4)
hangamaji
(-)
. (
)
hangue
(-)
. <<hangwe>>
hangungu
(ma-)
hangwe
(-)
(
)
hani
1) ,
2) ;
3)
. -haniana
. -hania
. -haniwa
. -hanika
hanikiza
1) ;
2) ,
( -. )
3) ;
. -hanikizana
. -hanikizisha
. -hanikizia
. -hanikizwa
. -hanikizika
hanithi
. 1) ,
2) ,
; usinihanithi!
!
. -hanithiana
. -hanithiwa
(ma-; -)
1)
2) ;
3) . ,
4) .
1) ,
2) , ;
hanja
1) ,
2) ,
3) ,
;
4) ,
5) ,
(,
)
. -hanjia
. -hanjwa
. hanjika
(-)
;
hanjamu
(ma-; -)
,
( ,
)
(ma-; -)
1) ;
(.)
2) ;
(.); piga
(tia) hanjamu )
;
(.) ) ;
hanjari
(-)
;
hansa
(-)
. ()
hanuni
(-)
.
()
hanziri
(-)
; ,
hanzua
(-)
1)
2)
hao
., .
; watu hao
[]
hapa
1) . . ();
mjini hapa ;
mahali hapa pazuri
1) ; ; njoo hapa
; kutoka hapa
mpaka mjini
; hapa
na hapa ; papa
hapa ,
hapana
1) , (.
-.);
shambani hapana miti
; hapana marefu
(man) yasiyo n ncha
.
(=
,
)
2) (); je
unaondoka? Hapana!
? - !
hapanapahali
(-)
hapo
1) . .
(); mahali
hapo []
1) ; ; ningojee hapo
;
hapo ,
2) , ;
hapo ,
; basi,
hapo...
...; hapo kale
-,
; zamani za hapo
[]
3) ,
, ,
; akikataa,
hapo
mwache
a, a
hara
(-)
1)
2) ; enda harani
(a )
1) ; hara damu
,
; dawa
kuhara
(kuharisha)
. -harisha
, ; chakula
hiki chaniharisha
. -haria
. -harwa
. -harika
harabu
(-; ma-)
1) ,
; nazi mbovu
harabu nzima .
(=
)
2) , ;
1) ,
;
2)
3) ,
haradali
(-)
1) (
)
2)
harag[w]e
(ma-)
( mharagwe)
haraja
(-)
1) , ,
2) ,
; lipa haraja
haraka
(-)
1) , ;
2) ,
; ;
fanya haraka ,
; haraka
haraka haina baraka .
(=
)
3) ,
1) ;
2) ,
3) ,
harakati
(-)
1) []
2) , ,
3)
(), harakati
za ukombozi
4) ; harakati za
kitabaka ;
harakati za kimapinduzi
5) ; ;
harakati za kimaumbile
;
harakati za volkeno
6) ;
harakisha
1) ;
2)
. -harakishana
. -harakishia
. -harakishwa
. -harakishika
haram
(ma-)
1) ()
2) .
(-)
.
(
)
harambe
.,
=
, , !
harambee
. <<harambe>>
haramia
(ma-)
1) , ,
; haramia wa
baharini
2)
haramu
1) ,
,
2) ,
, ;
utawala haramu
;
mwana [wa] haramu )
() )
. ,
harara
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
; ;
ameshikwa n harara
4) ,
5) .
6) .
7) . ,
8) . ,
9) . ,
;
; n
harara mn
; ana moyo harara
harashi
mwana harashi .
,
hari
(-)
1) ; ; hari
jua ;
; msitu
wa hari
2)
3) , ; toka hari
,
4)
5) . , ,
6) . ,
7) . ,
haria
. <<heria>>
haribifu
1) ,
2) ,
;
3) ,
4) ,
5) ;
haribivu
. <<haribifu>>
haribu
1) ,
2) ; ;
3) , ,
;
wameiharibu nchi yote
4) , ,
(.
)
5) , ;
haribu kazi ;
; haribu
mimba
6) ,
7) , ,
; haribu mo
;
a;
haribu kichwa
;
haribu jina
; nia
njema ni tabibu, nia mbaya
huharibu .
,
8) ,
(,
. .)
. -haribisha
. -haribia
.-. -jiharibia
.-. -haribikana
.-. haribikia
@ haribiwa
1)
()
2)
3)
@ haribika
1)
(,
)
2) , ,
3)
(); safari
imeharibika
4)
5) ;
kwa muda kidogo ufalme
huo uliharibika
@ haribikiwa
1)
2)
(-.)
3)
()
haridali
(-)
. <<haradali>>
harija
(-)
. <<haraja>>
(-)
, ;
mwenye harija mno .
hariji
()
. -harijiwa
@ harijia
1) ;
2) .
3)
-.
4) ,
harikisha
. <<harakisha>>
harima
(-)
. <<harimu>>
harimu
1) , ;
,
2) ,
3)
4)
5) ,
. -harimisha.
-haramisha
.-. -harimishwa
. -harimia
. -harimiwa
. -harimika
(m-)
1) -.
()
2)
3) ,
a
(ma-)
1)
2) ,
hario
. !
harioe
. ,
hariri
(-)
, ;
mtu hariri . )
() )
1) (
..),
2)
. -haririsha
. -hariria
. -haririwa
. -haririka
harisho
(-; ma-)
1)
2)
()
harita
(-)
, -
harmuni
(-)
. <<harumuni>>
haro
(-)
;
harubu
(-)
1) ,
2) ,
3) ;
harufi
(-)
. <<herufi>>
harufu
(-)
1) ; harufu nzuri
; harufu
mbaya ;
harufu nyama
kuchomwa imenipiga
puani
2) , ;
harufu maua
; harufu kunukia
(-)
. <<herufi>>
harumuni
(-)
; piga harumuni
harusi
(-)
. <<arusi>>
hasa
1) ,
2) ,
3) ,
4)
5)
1)
2)
3) , ;
hakika hasa
4) ,
,
; mzalendo
hasa )
)
(-)
1)
2)
1) ;
(
)
. -haswa
. -hasika
hasada
(-)
(-)
. <<husuda>>
hasama
(-)
1)
2) , ,
3) , ;
fanya hasama ,
,
4) .
hasanati
(-)
.
1)
2)
hasara
(-)
1) , , ;
hasara mali
;
faida n hasara
; -n
(-) hasara ;
pata (l) hasara
,
; tia (leta, sababisha)
hasara ,
; lipa
(fidia, ziba)
hasara ,
,
;
kwa hasara
,
2) , ;
hasara mazao ;
-n (-) hasara ,
3) . ,
4) ,
5) ,
hasha
. !, !,
!,
!,
!,
!, hasha
lilah[i] ) !,
! ) !
hashakum
. !,
!
hasharati
(ma-; -)
. <<asherati>>
hashiki
(-)
. <<ashiki>>
hashiri
,
()
. -hashiria
. -hashiriwa
. -hashirika
1) ;
(.)
2) ;
. -hashiria
. -hashiriwa
. -hashirika
hasho
(ma-)
. 1) ()
(cya); ti hasho
,
()
2) , ; ti
hasho ) )
hashuo
(ma-)
[)
,
hasi
,
. -hasiana
. -hasisha
. -hasia
. -hasiwa
. -hasika
1) ; chaji
hasi .
2) . ,
; wa hasi )
(
) )
hasibu
(ma-; -)
. <<mhasibu>>
hasidi
. <<husudu>>
(ma-)
1)
2)
3) ,
4) (-) ;
5) (-)
6) (-)
7) (-) ;
hasika
1) ,
2) ,
hasimu
1) ,
;
2) ,
3) ,
4) (-.
);
(
)
5)
(,
)
. -hasimia
(ma-; -)
1) ,
2) , ,
3) ;
4)
@ hasimiana
1) ;
2) ,
3) ;
kuhasimiana kimataifa
hasira
(-)
, ; ;
; pata (piga,
n) hasira, wa (pandwa,
ingiwa, shikwa,
patwa) na hasira ,
, ;
; tia hasira ,
; tawala (zuia)
hasira
(); hasira [ni] hasara
.
- (= -
); hasira mkizi,
furaha a mvuvi .
hasiri
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ;
(-.)
6) ,
. -hasiriana
. -hasirisha
. -hasiria
. -hasiriwa
@ hasirika
1)
()
2)
3) ,
4)
()
hassa
. <<hasa>>
hasua
(-)
1) .
2) . ;
hasusa
(-)
. <<asusa>>
hata
1) , [] ; kutoka
hapa hata huko
; tangu asubuhi
hata
jioni
2) []; ,
;
3) , ,
4) ;
;
5) ; ; hata
hivyo ,
,
6) ; hata chembe
(punje, kidogo) ,
; sifahamu hata
chembe
7) , ; hata asubuhi
8) , ,
, ;
wakubali? Hata
? -
hatamu
(-)
1) , ;
2) , ; hatamu
za uongozi (utawala)
. ;
tia hatamu )
).
, ;
shika hatamu )
)
.
[]
3) .
; hatamu za
uchumi zimo mikononi
mwa wananchi
pyx
hatari
(-)
1) ; ; hali
hatari
; sheria hatari
a
; hatari vita
; wa n hatari
; -
hatari ,
; hatari
kifo ;
kabiliwa n hatari
;
leta (sababisha) hatari
; tia hatarini
2) ; ;
sias hatari
; -
hatari ;
jitia hatarini
hatarisha
1) ;
; siasa hii
inahatarisha ulimwengu
wote ()
2)
3)
. -hatarishana
. -hatarishwa
@ jihatarisha
1)
2) ;
wajihatarisha bure
hataza
(-)
. hati kukataza
kuiga uvumbuzi
hati
(-)
1) , a
; hati za utambulisho
;
hati
urafiki o
2) ;
; hati kifo
)
)
; hati
uanchama
; hati utalii
,
; hati fedha
,
; hati dhamana
;
3) ; ; jaza hati
()
4) ;
5) ,
6)
7) hati mkono ,
8) ,
; hati kiarabu
; hati
kirumi
hatia
(-)
1) , ;
mwenye hatia ,
; asiye n hatia
,
; wa n hatia
2) . ,
;
patikana n hatia
; tia hatiani )
, a
) ,
)
3)
4) ,
5) ;
hatibu
(ma-)
1)
2) ()
3) a
hatihati
(-)
1) ,
2) ,
3) ;
hatiki
1) ,
2) ,
hatima
(-)
1) , ;
2) ,
. hatimaye 1) ,
,
; -
hatimaye ;
lengo l hatimaye
2) ,
hatimaye
. hatima yake .
. <<hatima>>
hatimkato
(-)
1)
2) ; andika
hatimkato
hatimu
. <<hitimu>>
hatinafsi
(-)
1)
2) ; ,
1) ;
hatirisha
. <<hatarisha>>
hatua
(-)
1) ; hatua kwa hatua
. .
, ;
kwa hatua )
)
; fanya
(piga, vuta) hatua .
. ,
; piga hatua kubwa
,
;
wa hatua
[]
; hatua
kwanza . .
, , ,
; pima kwa hatua
; hatua
mbili mbele
; piga
hatua nyuma .
.
2) , ;
, , ,
; hatua juu
ubepari
;
ingia hatua mpya
(
. .); hatua
kubwa maendeleo
o ;
hatua za mlo
3) , ;
4) ,
5) ; ;
waliohitimu hatua a III n
IV
6) ,
7) ; ;
chukua hatua []
; hatua za
kujihadhari
8) []
, ;
nitakuja nipatapo hatua
,
hatujambo
. . <<jambo>>
hau
(-)
,
haula
. . <<l>>
hauli
. <<hawili>>
(-)
(
)
hawa
(-)
1) ,
2) ;
; hawa moyo
;
3) ,
;
; ,
4) ,
(-)
. ;
; Adamu
n Hawa
., . ; watu hawa
hawaa
(-)
. <<hawa>>
(-)
. <<hawara>>
hawafu
(-)
1) ,
2) ;
3)
hawaiji
(-)
.
;
hawajambo
. . <<jambo>>
hawaji
(-)
()
hawala
(-)
1) . , ;
; hawala n hisa
2) ; hawala kulipa
(-.),
hawala chapa ,
hawara
(-; ma-)
1) ;
2) ;
3)
4)
hawili
1) , ;
hawili hawala )
( -.)
2) (),
hawili deni
( )
3) (-.
)
4) ;
()
5) ,
6) () (
)
. -hawilisha, -haulisha
.-. -jihawilisha,
-jihaulisha
. -hawilia
. -hawiliwa
. -hawilika
hawilisho
(ma-)
1) ,
(-., -.)
2)
3) ,
(
)
hawinde
(ma-)
,
haya
. 1) !, !
!
2) !, , !,
haya, haya !,
!
3) . haya basi! !,
!
(-)
1) , ; tia
haya ; n haya, wa
(shikwa) n haya
,
; asiye n
haya ;
mwenye haya hazai .
2) , ;
kijana mwenye haya
3) ,
4) ,
5) ;
;
; n haya,
wa n haya
,
; tafadhali,
usione haya! ,
6)
7) ,
8) ,
9) ;
., . ; mambo
haya
hayati
(-)
1) , ;
hayati alikuwa mtu adhimu
2) ; ;
wakati wa hayati yake yote
alifanya kazi
3) , ; si
hayati si mamati )
, ) =
!
hayatinafsi
(-)
. <<hatinafsi>>
hayawani
(-; ma-)
1) . .
, ;
2)
3)
4) . , ,
,
hayo
., .
; maneno hayo
[]
haza
1) ,
2)
. -hazana
. -hazisha
. -hazia
. -hazwa
. -hazika
. -hazahaza
,
hazama
(-)
1)
(, . .)
2) (
)
hazamu
(ma-)
. <<mahazamu>>
hazina
(-)
1) . . ,
; hazina
utamaduni
2) , ;
mweka (msimamizi wa)
hazina
3) ;
4) ,
; hazina
bunduki .
hazini
()
()
. -hazinisha
. -hazinia
. -haziniwa
. -hazinika
hazuma
(-)
. <<hazama>>
he
.,
,
heba
(-)
. <<haiba>>
hebaria
(-)
hebo
.,
,
hebu
. <<ebu>>
1) ,
2)
hechi
(-)
hedashara
.
hedaya
(-)
, (,
)
(-)
1)
2) ; ;
hedhi
(-)
. ; wa
n hedhi
hedikota
(-)
. <<hedikwota>>
hedikwata
(-)
. <<hedikwota>>
hedikwota
(-)
1) ,
2) ,
hedimasta
(ma-; -)
1) (,
..)
2)
hedimistresi
(ma-; -)
1) (,
. .)
2)
heiba
(-)
. <<haiba>>
hekaheka
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5)
()
;
hekalu
(ma-; -)
; ;
hekaya
(-)
1) ; ;
; hekaya
Muhamadi mtepetevu
2) ,
3)
4) , ; ghafla
ikapita hekaya
hekemua
1)
. -hekemulia
1) ,
. -hekemulia
. -hekemulika
hekima
(-)
1) , ; wa
n hekima
(); mwenye hekima
) ; )
2) ,
3) ,
4) ; ; wa n
hekima ;
mwenye hekima
5) ; ;
tumia hekima )
(-.
)
)
hekimiza
1) ,
2) ,
3)
()
. -hekimizwa
heko
. !; !;
!; !
hekta[ri]
(-)
hela
(-)
. ;
. !, -!,
!, !,
!, !
heleleza
1) ,
2) ;
3)
. -helelezana
. -helelezia
. -helelezwa
. -helelezika
heliamu
(-)
.
helikopta
(-)
helmeti
(-)
, []
helo
(-; ma-)
(
a )
hema
(ma-; -)
1) ; ; ;
piga (kita, panga,
simikisha) hema
()
; ng'oa (ondoa)
hema ()
2) ( )
1) ;
;
;
2)
3)
4) ;
; tuachie kuhema
kidogo
. -hemesha
. -hemea
. -hemeka
. -hemahema
@ hemewa
. 1)
2)
( . .)
hemaya
(-)
. <<himaya>>
hembu
. <<ebu>>
hembwe
. <<ebu>>
hemera
1)
(
)
2)
3) ()
. -hemerana
. -hemerea
. -hemereka
hemu
(-)
;
henezi
(-)
1) ; kwa
henezi ) ;
) ;
tafadhali, sema kwa
henezi ,
2) ; kwa
henezi ;
henza
(-)
.
henzarani
(-)
. <<hinzirani>>
henzerani
(-)
. <<hinzirani>>
hepa
. <<>>
. -hepana
. -hepesha
. -hepea
. -hepwa
. -hepeka
heri
(-)
; ; ; -
heri ;
,
; jaliwa heri
; takia (ombea)
heri
; heri
yako! !, kwa
heri [ kuonana]
, ,
1) ,
; heri
adui mwerevu kama
(kuliko) rafiki mpumbavu
. ,
; heri nusu
shari kuliko shari kamili
.
,
(=
)
2) ,
3)
heria
. 1)
2) heria tanga
1) . <<harioe>>
1) . ,
!,
!
herimu
(-)
. <<hirimu>>
herini
(-)
hero
(-; ma-)
. <<helo>>
heroe
(-)
.
(Phoenicopterus
ruber)
herufi
(-)
1)
2) ;
; herufi za italiki
3)
4) ;
hesabati
(-)
. <<hisabati>>
hesabu
1) , ,
2) ,
,
3) ,
4) ,
,
5) ,
,
. -hesabiana
. -jihesabu
. -hesabisha
. -hesabia
ac. -hesabiwa
. -hesabika
;
; isiyohesabika
,
(-; ma-)
1) ,
2) ; hesabu endelezi
3) , ,
, ;
fanya (piga) hesabu
,
,
; hesabu za
kichwani ; tia
hesabuni
,
; hesabu watu
; kwa
hesabu za kichwa
4) ; kitabu
cha hesabu )
)
5) . ; ; fungua
hesabu (
); toa hesabu
; taka hesabu
6)
7)
8) . ; lipa
hesabu ,
(
)
9) .
heshima
(-)
1) , []
; vunja heshima
; okoa
heshima
2) , ;
hana heshima
()
3) , , ;
kwa heshima (.), chukua heshima
(-. ); wekea
mtu heshima .; -.
;
mgeni wa heshima
4) , , ;
5) ,
;
; heshima ni kitu
cha bure .
6) ;
mavazi heshima
()
7) ,
8)
()
9) ; heshima
nchi
heshimu
1) , ;
2)
()
3) , ,
. -heshimiana; kwa
msingi wa kuheshimiana
. -heshimisha
. -heshimia
. -heshimiwa
. -heshimika
hesi
(-)
1) , ;
2) , ,
; kata hesi
,
3) . ,
heti
(-)
;
hewa
(-)
1) ; hali hewa
; hali nzuri hewa
; punga
hewa
,
2)
3) ,
; hewa kutoa
machozi ;
hewa iwakayo
moto ; ingiza
hewa
4) ; wa hewani
; ingia
hewa ; l
hewa
;
hewa
hewaa
. !, !,
!, !
heza
(-)
. <<henza>>
(-.)
. -hezana
. -hezea
. -hezwa
hezaya
(-)
. <<hizaya>>
hiana
(-)
1) ;
, ;
fanya hiana
2) ;
3) , ,
; bila (pasina)
hiana ,
(
-.)
4) (ma-) ,
;
5) (ma-)
1) , ;
,
2) ;
3) ,
hiari
1) ;
2) ;
. -hiarisha
()
. -hiaria
. -hiariwa
. -hiarika
(-)
1) , ;
kwa hiari ; -
hiari ; hiari
yako!
!, !;
hiari hushinda utumwa
.
2) ; ;
wa n hiari
3) ,
4)
hiba
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
hibu
,
hicho
. .
;
;
; kitabu hicho
[]
hidaya
(-)
. <<hedaya>>
hidi
1) ( -.)
2) (
); (
)
. -hidia
. -hidiwa
. -hidika
hidima
;
hifadhi
1) , ,
2) [] ,
; hifadhi
mazingira
;
hifadhi amani
3) , ,
; ungu
amhifadhi! ,
!
4) ,
; hifadhi
chupani
. -hifadhisha
. -hifadhia; mbuga
z kuhifadhia wanyama
. -hifadhiwa
. -hifadhika
(-)
1) , ;
; hifadhi kisiasa
2) ;
; hifadhi a
nishati .
; hifadhi
momenta .
3)
4) ,
; hifadhi
mimea
hii
. . 1) ; ;
; nyumba hii ;
hii ina maana gani?
?
2) ; miti hii
hija
(-)
, (
)
(-)
,
hijabu
(-)
1) .
2)
3)
;
4) . ,
(
)
(-)
. ;
hiji
,
; hiji Maka
. -hijisha
. -hijia
. -hijiwa
. -hijika
hijira
(-)
hikaya
(-)
. <<hekaya>>
hiki
. . ; ; ;
kisu hiki ; kitabu
hiki
hikima
(-)
. <<hekima>>
hila
(-)
1) ; ; - (n) hila ; kwa hila
; fanya hila
2) ;
, ; -
(-n) hila ;
; kwa hila
,
; fanya hila
,
3) , ;
(.)
4) , ,
5) ,
; ; tumia
hila za kikoloni
6) ,
7) ,
(, )
hilafu
(-)
. <<halafa>>
(ma-)
. <<mhalifu>>
hilaki
(-)
1) ,
2) ,
hilali
(-)
1) ; Chama cha
Hilali nyekundu
2)
hili
. . ; ; ;
jambo hili ; kasha
hili
hiliki
(-)
. <<iliki>>
1)
2)
()
3)
(,
)
. -hilikia
. -hilikiwa
. -hilikika
@ hilikisha
1) , ,
; siasa
kuhilikisha watu
2) ,
hilo
., .
;
;
; jina hilo
[]
hima
(-)
1) , ,
; ;
kwa hima ,
, ;
; fn hima )
, )
(),
(); - hima
,
2) ,
1) , ;
, ;
hima!, hima! ,
!
2) , ,
3) ,
himaya
(-)
1) , ,
2) ,
3) ;
4) ,
himdu
(-)
. <<hamdu>>
himidi
1) (,
. .)
2) , ,
(,
. .)
. -himidisha
. -himidia
. -himidiwa
. -himidika
(-)
. <<hamdu>>
himila
(-)
1) , ;
2)
himili
1) ; (
. .)
2) ;
,
(-. ); nyumba
udongo
haihimili kishindo .
3) ,
; ,
4) , ,
5)
. -himiliana
. -himilisha
. -himilia
. -himiliwa
. himilika
himoglobini
(-)
.
himu
. . . . .
.
. -jihimu
,
.-. -himizana
.-. -himizia
.-. -himizwa
.-. -himizika
@ himiza
1) ,
2) ,
3) ,
,
( )
4) ,
;
5) ,
6) ;
7)
hina
(-)
1) (
mhina); tn
(paka, tia) hina
2)
( )
hindi
(ma-)
1) ; unga
wa mahindi
2) Bara Hindi ;
Bahari Hindi
hini
1) ;
2) ,
3)
(-.)
4)
()
5) ,
. -jihini
( -.),
. -hiniana
. -hinisha
.-. -jihinisha
. . . .
. -hinia
. -hiniwa
. -hinika
hinika
. <<inika>>
hinikiza
. <<hanikiza>>
hinzirani
(-)
1)
mhinzirani; kiti cha
hinzirani ;
kama hinzirani
.
2) ,
hinziri
(-)
. <<hanziri>>
hiri
1)
()
2)
( )
. -hiria
hirimia
1) ;
2) ,
3) (),
hirimu
(-)
1) ( 10 25
); katika hirimu
2)
3) ,
4)
5) ,
hirini
(-)
. <<herini>>
hirizi
(-)
,
hirola
(-)
(Hunter's
hartebeest)
hisa
(-)
1) ,
2) .
3) .
hisabati
(-)
;
hisabu
. <<hesabu>>
hisani
(-)
1) ;
; kwa
hisani yako! !,
!; hisani
haiozi .
2) ;
;
hishima
(-)
. <<heshima>>
hishimu
. <<heshimu>>
hisi
1) ,
2) , ;
3) []
. -jihisi
. -hisisha
. -hisiwa
. -hisika
(-)
. <<hisia>>
hisia
(-)
1) , ,
; hisia za umama
; kwa
hisia
upendo
; hisia za unyonge
.
2) ;
;
3) ,
historia
(-)
; uyakinifu wa
kihistoria
; mabadiliko
kihistoria
; ingia
katika historia
; weka historia
hita
(-)
[]
hitaji
1) ,
, ;
anahitaji kusaidiwa
2) ,
3) ;
. -hitajiana
. -hitajisha
. -hitajia
ac. -hitajiwa
. -hitajika
()
;
wataalamu wa kitaifa
wanahitajika sana katika
nchi changa
(ma-)
. <<mahitaji>>
hitari
, ;
katika mambo mawili hitari
mojawapo
. -hitarisha
. -hitaria
. -hitariwa
hitiari
(-)
1) , ;
2)
3)
hitilafu
()
. -hitilafisha
. -hitilafiwa
. -hitilafika
(-)
1) ; ,
2) , ;
3) ,
4) , ,
;
5) ;
(-.)
1) (
), ,
@ hitilafiana
1) ,
2) (
),
hitima
(-)
. 1)
2)
(
-.
,
. .); soma
hitima
3) ; fanya hitima
hitimisho
(ma-)
,
hitimu
1) , ,
;
; hitimu skuli
; hitimu mtihani
2)
.-.-.
-hitimishiwa
.-ac. -hitimishwa
. -hitimia
. -hitimiwa
. -hitimika
@ hitimisha
1) ,
2) ;
(. )
3)
()
hitma
(-)
. <<hitima>>
hivi
1) . a. ; vitabu
hivi
1) , ;
; nani amekupiga
hivi? ?;
sasa hivi,
hivi sasa ) ,
,
) ; hivi
punde
(karibuni) )
, )
, -; l
hivi , hivi l
; kwa hivi
; hivi ndivyo ilivyo
- ,
;
hivi tu, vivi hivi )
, ) ; kaa vivi hivi
,
hivyo
1) . .
; vitabu hivyo
[]
1) hivyo ,
, ;
kwa hivyo ; hivyo
hivyo tu )
, ,
) -; hivyo ndivyo
; hivyo ndivyo
ilivyo
;
; vivyo
hivyo ,
,
hiyo
. . 1)
;
;
; nyumba hiyo
[]
2) ; miti
hiyo []
3) ; hiyo yamaanisha
nini? ?; kwa
hiyo
hizaya
(-)
1) , ;
mwana hizaya
2)
hizi
1) , ;
2) ,
3) ;
4)
. -hiziana
. -jihizi
. -hizisha
. -hizia
ac. -hiziwa
. -hizika
();
1) ., . ; nyumba
hizi ; siku hizi
; ,
hizo
. .
; nyumba hizo
[]
hluki
(-; ma-)
. <<huluki>>
hm
.,
,
. . =
..., ...
hobe
. hobe!, hobe!
. 1) !, !
2) !
3) !, !, !
hobela
hobela! hobela! .,
. ,
. .
;
hobelahobela )
,
(
. .) )
, -;
(.)
hodari
1) , ;
2) ,
,
3) , ,
(ma-)
,
(-.)
(); hodari wa
kwenda
; hodari wa kuiga
;
hodari wa lugha
1) , ; fanya
kazi hodari
2) ,
hodhi
(ma-; -)
1) ;
2) ; ;
3) ;
1) , ;
; hodhi rasilmali
2) ;
,
3) ;
kampuni (shirika) la
kuhodhi [mali] ;
mwenye kuhodhi
[mali]
4) ,
()
. -hodhisha
. -hodhia
. -hodhiwa
. -hodhika
(-)
1) []
2) ,
3) ()
;
()
hodi
. = ?,
?; piga
hodi ) )
hodiya
(-)
.
(
)
hoehoe
. <<hoihoi>>
hofu
, ,
; usihofu kitu!
!, !
. -hofiana
. -hofisha ,
,
. -hofia
. -hofiwa
. -hofika
(-)
1) , , kwa
hofu ,
2) , ; hofu
ghafula ; -n hofu
, ; fanya
(n,
tiwa) hofu, patwa (shikwa,
wa, ingiwa) na hofu
, ,
,
3) , ; ti
hofu ,
hogo
(ma-)
. muhogo
hohehahe
(-)
1) ()
2) ()
[]
3) ,
4) ;
alibaki hohehahe
1) , ;
uchumi hohehahe
hohehiho
(-)
. <<hohehahe>>
hoho
(-)
pilipili hoho
hoi
,
, ;
(
), u hoi kwa
ugonjwa
hoihoi
(-)
1) , ; ;
hoihoi karamu
2) (,
, ..);
; piga hoihoi
; pokea kwa hoihoi
hoja
(-)
1) ,
,
; hoja utu =
;
hoja
nia [tu]
2) ;
;
;
; ; toa
hoja
,
3) ( ),
4) , ,
; hiyo si hoja
; hakuna
hoja
kugombana
; kwa hoja
-,
5) ,
6) , ; una
hoja? ?
7) .
hojaji
(-)
1) ,
2)
3)
4)
hojatama
(-)
hoji
1)
[],
2) , ;
3) ,
4)
(
)
. -hojiana
. -hojisha
. -hojia
. -hojiwa
. -hojika
. -hojihoji
hojiano
(ma-)
. <<mahojiano>>
hoka
(ma-)
1)
2)
3) , ;
4) . ,
5) . ,
6) . ,
;
1)
,
2)
hokei
(-)
. <<hoki>>
hoki
(-)
(
)
(-)
. . mchezo wa hoki
; hoki barafu[ni]
( , ,
)
hoko
(-)
holela
. holelaholela,
horerahorera 1)
; - holela
2) ,
;
3) , ,
4) ,
holelaholela
. . <<holela>>
holi
(ma-)
; holi l dansi
holwaho
.,
, ,
homa
(-)
; ; wa
(shikwa) n homa
; homa
vipindi
; homa a
malaria ; homa a
chawa ;
homa matumbo
; homa
nyekundu ;
homa nyongo )
)
homanyonga
(-)
. . homa nyongo
) )
hombo
(ma-)
. 1) ,
; l
sokoni kuna hombo la
samaki
1) ,
(-)
,
hombwe
(-)
homoa
1)
()
2)
;
. -homosha
. -homolea
. -homolewa
. -homoka
homoni
(-)
. ; dawa a
homoni
homu
(-)
hondo
. hondohondo
(-)
-,
(Buceros cristatus)
hondohondo
(-)
. . <<hondo>>
honga
1) (-. .)
2) ,
;
3) , (
)
. -hongana
.-. -hongezana
.-. -hongezea
.-. -hongezwa
.-. -hongezeka
. . -hongelea,
-hongerea
. .-.
-hongeleka, -hongereka
.-.
-hongeana, -hongerana
.-ac. -hongewa,
-hongerwa
. -hongwa
. -hongeka
@ hongeza
1)
2)
3) , (
-.)
4) ,
@ hongea
1) ,
2) (
)
3)
4)
hongela
. . <<honga>>
hongera
. . <<honga>>
(-)
1) ; toa (pa)
hongera ,
2)
hongo
(-; ma-)
1) []
2) . , ,
3) ; toa hongo
, ;
dai hongo
()
4) ,
hongwe
(-)
honi
(-)
1) , ; ;
piga honi
2) (, .
.)
honyoa
.
. -honyoana
. -honyolea
.-. -honyolesha
.-. -honyoleka
. -honyolewa
honza
(-)
(
)
horera
. <<holela>>
horerahorera
. . <<holela>>
hori
(-)
1) ,
2)
(-; ma-)
1) ;
2) , (
)
3) ;
horji
(-)
,
hospitali
(-)
; ,
; hospitali
kijeshi ; hospitali
kuzalia (uzazi)
; chukua
(peleka, laza) hospitali
()
hosteli
(-)
1) ;
2) ,
hostie
(-)
.
hota
. 1)
2) ,
. -hotesha
. -hotea
. -hotwa
. -hoteka
hoteli
(ma-; -)
1) ,
2) , (
)
hoto
(-; ma-)
. . dawa hoto
hotuba
(-)
1) , ;
; toa hotuba
()
2) . ;
; toa hotuba
,
hovyo
. <<ovyo>>
howa
. !, !
( )
hoza
(-)
.
hozahoza
hua
(-)
(Streptopelia
semitorquatus)
huba
(-; ma-)
. <<haba>>
hubba
(-; ma-)
. <<haba>>
hubiri
1) , ;
;
2) ,
; hubiri Injili
;
hubiri mawazo
kuishi pamoja kwa amani
3) ;
4) , ;
matendo huhubiri zaidi
kuliko maneno .
,
. -hubiriana
. -hubirisha
. -hubiria
. -hubiriwa
. -hubirika
(ma-; -)
1) ; ,
,
2)
hudhud
(-)
.
hudhuria
1) ,
;
( ,
..);
wanaohudhuria ukumbini
2) ; hudhuria
masomo
. -hudhuriwa
. -hudhurika
@ hudhurisha
1) ,
2) , (
)
hudhurio
(ma-)
1) ,
2)
hudhurungi
(-)
1) -
; ; -
hudhurungi ;
2)
-
kanzu
hudihudi
(-)
. <<hudhud>>
hududi
(-)
huduma
(-)
1) , ;
huduma kijeshi
2) ; ; toa
huduma ;
huduma za kila siku
; huduma za
afya
; huduma
kwanza .
3) ; toa huduma
; huduma
kisheria
4) ;
; huduma za reli
; huduma za
nyumbani
hudumu
1) ,
,
2) ,
;
3) ;
4) ,
. -hudumiana
. -hudumisha
. -hudumia
. -hudumiwa
. -hudumika
huduru
;
huenda
1) . <<enda>>
2) , ;
hueni
(-)
. <<ahueni>>
huhaba
(-)
. huduma hadi
bandarini . -
huhaga
(-)
. huduma hadi
gatini . -
huhare
(-)
. or huduma hadi
relini . -
hui
1)
2) ,
. -huiwa
. -huika
@ huisha
1) ,
2)
3)
()
huja
(-)
. <<hoja>>
hujaji
(ma-)
. <<hajaji>>
hujambo
. . <<jambo>>
huji
. <<hoji>>
hujma
(-)
. <<hujuma>>
hujuma
(-)
1) , ;
, ;
;
fanya (fumua) hujuma
, ;
,
2) ; ,
3) ,
4) ,
5)
hujumu
1) , ;
,
2) ;
,
3)
4)
5) , ;
hujumu uchumi
. -hujumiana
. -hujumisha
. -hujumia
. -hujumiwa
. -hujumika
hujuru
. <<hajiri>>
huka
(-)
. <<hoko>>
huko
1) . .
;
;
; kupenda huko
[] ;
nyumbani huko
[]
1) , ; ; huko
Tabora ; huko n
huko ) )
)
;
kuko huko )
) )
; huko nyuma )
,
) , )
,
; huko huko )
, )
; enda
huko
watu wasikorudi ,
;
huku
1) ., . ; ;
; kupenda huku
; nyumbani huku
1) , , ; kutoka
huku mpaka huko
; huku n
huko, huku
na huku ;
; angalia huku
n huko
; huku
kuzuri ;
kuku huku ;
huku nyuma ,
hukumu
1) ,
2)
3)
[]
4) ,
5)
. -hukumiana
. -hukumiza,
-hukumisha
. -hukumia
. -hukumiwa
. -hukumika
(-)
1) ,
; toa (kata) hukumu
;
hukumu a kifo
(kunyongwa)
2)
()
3) , ,
;
peleka hukumuni
4) ; ;
mwenye hukumu
,
5) , ,
6) , ;
hukumu ,
; hukumu
saa kumi
hulka
(-)
1) ;
2) ,
3) ,
4)
;
5) ,
hulu
(-.
); hahulu kuja kwao
. -hulisha
huluka
(-)
. <<hulka>>
huluki
(-; ma-)
1) (
)
2) ,
huluku
, (.
. ); kazi
kuhuluku
. -hulukia
. -hulukiwa
huluti
, ;
. -hulutisha
. -hulutia
. -hulutiwa
. -hulutika
humo
. .
;
;
; nyumbani
humo
[]
1) , ; nani wakaao
mjini humo?
?
2) , ; humo humo
,
; mumo humo
,
humu
. . ; ; ;
nyumbani humu
1) , ; hali
kisiasa humu nchini
2) , ;
humu humu ;
mumu humu ,
,
humusi
(-)
. <<hamusi>>
hundi
(-)
1) ;
2)
3)
huni
1) ,
2) ,
;
3) ;
4) (-.
);
5) ,
()
huntha
(ma-; -)
huo
. .
;
;
; mti huo
[]
hurafa
(-)
huri
(-; ma-)
1)
2) .
huria
1) (-) ,
2) (ma-) . <<huri>>
1)
. -hurisha
.-. -hurishwa
1) . <<huru>>
huru
,
,
;
achilia (weka, andikia) huru
)
;
)
( );
(ma-)
. <<huri>>
hurulaini
(ma-)
. ,
huruma
(-)
1) ,
; fanya (n,
ingia) huruma, wa (ingiwa)
n huruma
,
; ombea huruma
2) ,
; mwen
huruma ,
3) ; ,
; mwenye
huruma ;
; wa na
huruma
4) , ;
n huruma )
)
5) ,
6) ,
7) , ;
n huruma, wa n
huruma
hurumia
1) ;
2)
3) ,
;
4) ,
5) , ;
. -hurumiana
. -hurumiwa
. -hurumika
hurunzi
(-)
. <<kurunzi>>
huss
!, !
husu
1) ,
, ; hii
hainihusu
2) (
-., -.),
; haki
ituhusuyo
3)
( -.)
( .), hayo yanawahusu
wote
4) (
-.), ananihusu
[]
. -husiana
. -jihusu
. -husisha; .-.
-jihusisha
. -husia
. -husiwa
.-. -husikana
1) (-. .); (-. .)
. -husiana
. -husisha
. -husia
-. (-.),
-.
()
. -husiwa
. -husika
@ husika
1) ,
2) (
-.)
3)
( -.)
husuda
(-)
1)
2)
3) ;
4) ,
husudi
. <<husudu>>
husudu
1)
2)
3)
(, )
4)
5) ,
(-.)
6) ,
. -husudiana
. -husudisha
. -husudia
. -husudiwa
. -husudika
husuma
(-)
. <<hasama>>
husumu
. <<hasimu>>
husuni
(-)
1) ,
2)
husuru
1) ,
2) ;
(, . .)
. -husuria
. -husuriwa
. -husurika
hususa
. <<hasa>>
hususan
. <<hasa>>
hutuba
(-)
. <<hotuba>>
hutubu
1)
2) ,
3) ,
()
. -hutubiana
. -hutubisha
. -hutubia
. -hutubiwa
. -hutubika
hututi
(ma-)
. <<mahututi>>
huu
. . ; ; ;
mwaka huu ;
; huu huu ,
huwa
1) . wa
2) ; ,
; kila siku huwa
tumesoma magazeti
3) , ,
4) ,
huyo
. .
,
;
, mtu huyo
[] ;
huyo! huyo ! !,
!
huyu
. . ; ; ;
mtu huyu ;
mwanamke huyu
huzuni
(-)
1) , ;
, ; -n (-)
huzuni
2) , ; -enye () huzuni ,
; fanya (n,
ingia) huzuni,
ingiwa (wa, patwa, shikwa)
na huzuni ;
; ,
huzunia
,
. -huzunisha ,
. -huzuniwa
. -huzunika
()
.-. -huzunikia
, ;
.-.-.
-huzunikiwa
i
1) (, ) ; njia i
wazi
2) ; miti i mizuri
iba
, ,
,
. -ibisha, -ibiza
. -ibia
-.
.-. -ibiana
.-. -ibiwa;
tumeibiwa
()
. -ibika
@ ibana
1) ()
2)
ibada
(-)
1) , ;
ibada injili
2) , ,
3) ,
; mtu wa ibada
(e)
4) . ;
,
5)
ibara
(-)
1) (,
)
2) ; ;
ib[i]lisi
(-; ma-)
1) , ; ibilisi
wa mtu ni mtu . -
2) . ,
ibra
(-)
. <<ibura>>
(-)
. <<bikari>>
ibua
1) ,
(
); ibua
meli
2) , ;
ibua mashairi
; ibua fikra
. -ibulia
. -ibuliwa
.-. -ibusha
.-. -ibukia
@ ibuka
1) ,
2) , ;
ibuka kama (kuwa)...
(-.)
ibura
(-)
1) ; ,
2)
3) . ,
(),
4) ;
()
5) ,
idadi
(-)
1) , ;
; idadi watu
2) , ; bila
idadi ) )
,
,
1) ,
. -idadika
idara
(-)
1) , ;
; ;
idara mizani na vipimo
; idara
ushuru n forodha
;
idara rli
2) ();
idara siasa ;
idara uchukuzi
3) . idara kuu
; idara [kuu] a
kilimo n msitu
4) ; idara
kutunga mipango
idd
(-)
. <<idi>>
idhaa
(-)
1) ; idhaa []
redio ;
;
2)
idhara
, ;
(-)
. <<izara>>
idhika
1) ,
,
;
2) ,
idhilali
(-)
1)
2)
idhini
, ;
co ( -.),
. -idhinia
. -idhiniwa
. -idhinika
(-)
1) ;
( -.), ,
, ;
taka idhini
;
;
idhini
();
toa idhini ;
, ,
2)
3) .
@ idhinisha
1) ,
, ,
2) ,
idi
(-)
;
mkono wa idi
;
sikukuu idi, idi kubwa,
idi l haji
; idi
ndogo, idi el fitri
(
)
idili
(-)
1) ; ,
,
2) ,
3)
. <<adili>>
idilika
1)
(-),
();
,
2) ,
. -idilisha
.-. -idilishwa
ifu
(-; maifu)
1) ,
2) .
ifya
, ;
,
iga
1) ; ,
;
(. -.);
2) ,
( )
. -igana
.-. -igizana
. -. -igizwa: ni
mfano wa kuigizwa
. -igia
. -igwa
. -igika
@ igiza
1) . . . .;
igiza mfano
; jina la kuigiza
; -
kuigiza
2) , (
); mchezo wa kuigiza
igizo
(ma-)
, ;
matendo a maigizo )
(-.)
)
ihramu
(-)
(ma-)
. <<haram>>
ihsani
(-)
. <<hisani>>
ihtiari
(-)
. <<hitiari>>
ihtilafu
(-)
. <<hitilafu>>
ijabu
(-)
. <<hijabu>>
ijapo[kuwa]
1) ; ;
2) , ;
ijapokuwa baridi
; ijapokuwa yote
ijara
(-)
1) []
2) ,
3) ,
ijaza
(-)
1) ,
2) . <<jaza>>
ijazi
(-)
. <<ijaza>>
Ijumaa
(-)
; Ijumaa Kuu .
ika
(-.
); ( )
. -ikisha
. -ikia
. -ikwa
. -ikika
. <<wika>>
ikabu
(-)
;
ikama
(-)
.
ikhiari
ikhlasi
(-)
, ;
ikibali
(-)
. <<kibali>>
ikiraha
(-)
. <<karaha>>
ikirahi
(-)
. <<karaha>>
ikiwa
[ ,] ;
ikiza
1) ;
;
2) ikiza sukari
; kuikiza
,
. -ikizisha
. -ikizia
. -ikizwa
. -ikizika
ikolojia
(-)
ikraha
(-)
. <<karaha>>
ikrahi
(-)
. <<karaha>>
iktisadi
(-)
1) ,
2) ,
,
ikulu
(-)
1)
;
()
2)
ikungu
(m-)
ikweta
(-)
ila
(-)
, , ;
; -mtia mtu ila
-.
1) , ,
2) ,
3) ,
4) ,
Ilahi
(.)
.
ilakini
. il lakini ,
,
ilani
(-)
1) ,
;
2)
;
3) ;
4) ;
ile
. . 1) ; ; ;
nyumba ile
2) ; miti ile
ilhali
; ;
ili
[ ,]
iliki
(-)
(;
mhiliki)
ilimradi
. <<alimradi>>
ilimu
(-)
. <<elimu>>
illa
. <<ila>>
ilmu
(-)
. <<elimu>>
ima
. <<wima>>
; ima ... ima ...
; ima fa ima
,
;
imamu
(-; ma-)
.
imani
(-)
1) , ; imani
uchawi
; ingiwa n
imani
2) ; wa n imani
n mtu
-.; ()
-.;
ingiwa n imani
3) ;
; imani za
itikadi
4) ,
5) ;
imanika
. -imanisha
;
imara
(-)
1) , ;
;
2) ,
3) . ,
,
4) . ,
;
5)
1) , ;
;
2) ,
3) . ,
4) . ,
5) ;
6) ,
imarika
1)
(, )
2)
()
3)
()
4)
()
.-. jiimarisha
;
(, .)
. -. -imarishwa
@ imarisha
1) ,
2) ,
;
3) (.
),
imba
;
. -imbana
. -. -imbizana
. -imbia
. -imbwa
. -imbika
@ imbisha
1) ()
2)
@ imbiana
1)
()
2)
imbua
. <<limbua>>
imi
. . . mimi
imla
(-)
1)
2) . ; serikali
imla
ina
, , ,
inadi
(-)
. <<inda>>
inama
1) ,
, ,
2) (
)
3) .
,
;
4) . (.
)
5) , ,
, (
. . . .);
madongo
kilinama
. -inamisha ,
, ;
; inamisha kichwa
; inamisha uso
; inamisha
macho
.-. -jiinamia
;
;
; jiinamia katika
mawazo
. -inamika
@ inamia
1) (-.)
2) ,
3) . ,
; ;
nyumba inaniinamia
4) . (
.-.)
5) .
(-.)
inamo
(ma-)
inchi
(-)
. <<nchi>>
(-)
(= 2,54 )
inda
(-)
1) (
-.), (
-), wa n inda
3) ;
,
4) ,
; -enye inda
,
5) , ;
ana inda
inde
(-)
(,
Panicum maximum)
indiketa
(-)
inesha
(-)
.
inga
. <<winga>>
ingawaje
. <<ingawa>>
ingi
, ;
miaka mingi ;
watu wengi ,
,
, chakula kingi
, hasira nyingi
,
upepo mwingi
; moshi mwingi
ingia
1); ingia chumbani
, ingia
motakaa
; ingia
merikebu
, ingia nchini
,
, ingia bandarini
.
()
2) ; ingia katika
chama ;
ingia ujeshini
; ingia vitani
3) ,
4) ( )
5) , ,
6) (
-.); ingia safarini
7) ( -.
); ingia furaha
; ingia hofu
;
ingia huzuni ;
ingia mashaka
; ingia kutu
. -ingilia
( -.);
ingilia katika mambo ya
ndani ya nchi
.-. -jiingilia
.-.
-ingiliana; kutoingiliana
katika mambo ya ndani
. -ingiwa; ingiwa na
baridi ; ingiwa n
hasira
. -ingika
@ ingiana
1) ,
2) ;
; katika
uhusiano huo kumeingiana
siasa na uchumi
3) ;
@ ingiza
ingisha
1) (-., -.
-.); ingiza nguvu ya
umeme
;
2) ,
3)
4) (. )
5) , ,
, ingiza mkono
mfukoni
6) ; ingiza katika
jumla
@ jiingiza
1) . ,
jiingiza katikati umma
2) ,
(.); jiingiza
katika mambo ya mtu
(.)
@ ingiliza
1) . . . .
2) (.
), ( -
@ ingilika
1)
(); mji huu
hauingiliki
2) ;
msitu isiyoingilika
ingine
1) , ;
; mji mwingine
; namna
nyingine ,
; wakati
mwingine []
; ingine... ingine
...
2) ; wasomaji
wengine
ingizo
(ma-)
; ,
ini
(-; ma-)
.
inika
1) , ,
, ; inika
kichwa (uso)
();
inika tawi ;
( ),
inika chuma
; inika
chombo
2)
3) ,
(
)
4) .
. -inikiza, -inikisha
. -inikia
. -inikwa
. -inikika
@ jiinika
1)
2)
3) .
()
Injili
(-)
. ;
injini
(-)
; ,
; injini moshi
; injini
dizeli ,
;
-enye injini mbili
injinia
(ma-)
inkishafi
(-)
1) .
2) Inkishafi
inna
. <<ina>>
insafu
(-)
;
, wa n insafu
(); fanya insafu
()
insaidi
(-)
. ; insaidi
kuume (wa raiti)
; insaidi
kushoto (wa
lefti)
insani
(-)
insha
(-)
1) ; , ;
2)
3)
()
inshallah
.
! (
, )
insi
(-)
. .
inspekta
(-; m-)
; inspekta wa
polisi
insulini
(-)
.
insurensi
(-)
;
insurensi maisha
intonesheni
(-)
inua
1) ; inua mizigo
; inua
chombo cha simu
; inua
macho
2) . ,
; ;
inua hali maisha
()
; inua mazao
kazi
3) . ,
()
4) . ,
;
. -inuliza
. inuli
.-. -inulika; kitu
hiki hakiinuliki
. -inuliwa
@ inuka
1) ;
,
;
( , )
2) ,
(
), nchi
iliyoinuka
3) ,
@ inukia
1) [];
-mwinukia mtu
-
2) ,
3)
4) ;
inuko
(ma-)
1) ,
2) (
)
3) . ,
invatesi
(-)
.
inza
, ( .)
. -inzana
. -inzia
. -inzwa
inzi
(-; ma-)
inzirani
(-)
. <<hinzirani>>
iowe
(-)
. <<yowe>>
ipango
(-)
.
ipi
. <<pi>> ; nyumba ipi ?
?; miti ipi
?
1)
2) .
ipu
(ma-)
. <<jipu>>
ipua
. <<u>>
irabu
(-)
. [];
; irabu fupi
; irabu
ndefu
; irabu
unganifu
iriba
(-)
. <<riba>>
isha
1) , ;
; nimekwisha
kazi yangu
;
isha yake (zake)
,
2) ,
;
; kazi imekwisha
3) .
; nimekwisha
(nimesha) sema
. . -ishilia
. .-. -ishiliza
.-. -ishiwa;
ameishiwa na chakula
. -ishwa
. -ishika
(-)
,
( 6.30 8.30
)
@ ishia
1) ,
; sukari
imetuishia
; ishia katika
kushindwa
2) -.;
hawakuishia katika miradi
hiyo
ishara
(-)
1) ,
2) , ;
3)
4)
ishi
1) , ;
ishi kwa amani
; ishi nyumba moja )
(
) ) .
;
; ishi milele
-
2) ,
ishirini
isi
(-)
isimu
(-)
1) ,
; isimu
fafanuzi
; isimu nafsia
; isimu
jamii
2) , (,
)
3) .
4) ,
isipokuwa
1) ,
2) ; ;
isipokuwa kama
isitoshe
, ,
islamu
(-)
1) ; ingia islamu
2) (ma-)
ismu
(-)
. <<isimu>>
istakabadhi
(-)
. <<stakabadhi>>
istiara
(-)
1)
2)
istiimari
(-)
istilahi
(-)
1) ; istilahi kali
; istilahi
butu
2)
istiska
(-)
.
istiskaa
(-)
istiwai
(-)
. <<ikweta>>
ita
1) , ;
2) , ,
3) ;
4) ,
(, . .)
. -itana
. -jiita ;
(-.);
(-.)
. -itia
. -itwa; anaitwa Juma
. -itika
, ,
.-. -itikiza
@ itisha
1)
(-.)
2) ()
3) (-. .)
@ itikia
1) -.,
()
-.
2) (
)
3) ()
4) ( ), (-.)
5)
()
6) ,
itabiri
1)
2) . <<tabiri>>
itakadi
( -.)
itale
(ma-)
italiki
(-)
.
ithibati
(-)
,
;
;
itibari
(-)
1) , ; wa n
itibari n mtu
-.;
-.
2) ,
itifaki
(-)
1) ;
2) ; ; idara
itifaki
3)
itikadi
(-)
1) ( -.)
2)
3) ;
itikeli
(-)
; itikeli za
jamii ()
itikio
(ma-)
1) ,
2) ,
itiko
(ma-)
. <<itikio>>
ituri
(-)
1)
2) ,
iva
1) , ;
matunda meiva
2) ( ),
nm imeiva
3) ( )
4) ,
; uso umemwiva
;
kikaango
kimeiva
; mwili wake
uliiva kwa majeraha na
damu
5) . ,
(
)
. -ivisha
. -ivia
ivu
(ma-)
. <<jivu>>
iwapo
1) [ ,] ;
2) [];
iza
1) , ;
2) ,
(),
izara
(-)
1)
2) ,
izu
(ma-)
ja
1) ; ;
; njoo! !;
njoeni! !, ja
u
( ), ja vita
( ), ja
juu ) ,
)
. (
), (-.
) ) .
,
2) ,
; ja mbio
,
3) ,
( )
. -jia
. . -jilia
. . -jiajia
,
. -jiwa
. -jika; njia hii
haijiki
1) ; ;
mwangalie, uso ja paka
,
[ ],
jaa
1)
();
(); kisima kimejaa maji
; watu wamejaa
uwanjani
; maji
ya kujaa ;
jaa tele ()
; (); jaa
tope
2) ,
; historia yetu
imejaa matukio
3) , ;
midomo yake imejaa
()
.-. -jazana
.-. -jazwa
. -jalia
.-. -jaliza
, ;
.-. -.
-jalizia
.-.-. -jaliziwa
.-.-.
-jalizika; isiyojalizika
. -ja[li]wa
. -jalika
(-; ma-)
1) ; ;
2) ( )
3) , ;
4) ()
@ jaza
1) , ;
jaza mafuta
; jaza ghala
; jaza saa
2) ;
; jaza fomu (hati)
()
3)
1) ,
; ;
Mungu akujazi heri!
[]!;
2) ,
3) ,
4) ,
5)
6) ()
jaala
(-)
jaalia
. <<jalia>>
jaamati
(ma-)
. <<jamati>>
jabali
(ma-)
1) ; ;
2) .
;
3) .
()
4)
(
kanzu)
jabara
(-)
jabari
(-)
1) ,
()
2) ,
3)
(, )
4) ,
jabiri
(-)
kikoi cha jabiri
kikoi
jadhba
(-)
. <<jazba>>
jadhiba
(-)
. <<jazba>>
jadhibika
. <<jazibika>>
jadhubika
. <<jazibika>>
jadi
(-)
1) ,
2) ,
,
3) , ;
; [hayo] yamekuwa ni
jadi [] ;
- jadi
1)
2) []
(-)
1) . . ,
2) (ma-) . <<majadi>>
1) [];
(-)
(
)
jadidi
,
; jadidi
hawala
, ; ,
; si mzima
jadidi
jadili
; ;
;
. -jadiliana
[];
(-.)
;
( -.)
. -jadilia
. -jadiliwa
. -jadilika
jadiliano
(ma-)
. . .
majadiliano 1) ,
2) ,
; ;
; shiriki [katika]
majadiliano
; katika
meza majadiliano
jafu
(-)
(
)
jagi
(ma-)
; jagi l maji
(maziwa)
(); jagi l maua
jagina
(ma-)
,
,
jaha
(-)
1) ,
2) , ,
; jaha
3) ,
4) , , ;
. ; ameona
nyota jaha
(.
);
kilango cha jaha
5) ,
jahabu
. 1)
2)
. -jahabisha
. -jahabia
. -jahabiwa
. -jahabika
(ma-)
1)
2) ,
jahanam
(-)
. <<jahanamu>>
jahanamu
(-)
,
jahanum
. <<jahanamu>>
jahara
1) , ;
; eleza jahara
2) ; ; sema
jahara
jahazi
(-; ma-)
jahi
(-)
jahili
(-; ma-)
1)
,
2)
()
3) ,
4) . ,
1) ,
1) ,
jahim[u]
(-)
,
jahina
(ma-)
. <<jagina>>
jaja
(-)
1)
(
,
-
, Aneilema
aequinoctiale)
2)
(
,
ommelina
imberbis)
jaji
(ma-)
jajua
(); ()
jakamoyo
(-)
, ,
; usinitie jakamoyo
jaketi
(-; ma-)
;
jalada
(-; m-)
1) , ;
jalada gumu
; jalada laini
;
jalada nusu mtindo
2) ( ),
jalala
(-)
, (,
, ),
jalaleni
(-)
1) ;
2)
jalali
(-)
1) ,
( )
2) ;
3) ;
(-)
jali
1)
(), ;
2) ;
jali sana ; bila
[] kujali, kwa kutojali
;
; usijali! )
! )
!,
! (
), tojali
,
3) (,
)
. -jaliana
. -jalisha
. -jalia
. -jaliwa
. -jalika
(ma-)
.
jalia
1)
; Mungu
akitujalia...
...
2) ,
;
. -jaliwa ;
; wakijaliwa
wataokoka
, ;
nimejaliwa kutoka msituni
(-)
( )
jalibosi
(ma-)
. <<jaribosi>>
jalidi
1) (),
kazi kujalidi
()
2) ,
3) ,
. -jalidisha
. -jalidia
. -jalidiwa
. -jalidika
(-)
1)
2)
jaliko
(ma-)
1)
2) . ,
jalili
,
jalisi
. <<jilisi>>
jaluba
(-; ma-)
[]
(
,
); ,
(-)
jam
(-)
. <<jemu>>
jama
. <<jamani>>
jamaa
(-)
1) ; ,
2) ,
3) , ,
4)
(, )
5) ,
6) .
7) ,
jamadari
(ma-)
. <<jemadari>>
jamala
(-)
1) ,
; ;
; han jamaa wala
jamala . =
(.
, )
2) ,
3)
. jumla jamala .
<<jumla>>
jamali
(-)
1) ;
2)
,
1) ;
2) ;
(-)
.
jamanda
(-; ma-)
( )
jamani
. jamaa ninyi!
!, !,
!; !; ,
!
jamati
(ma-)
. 1)
2)
jamatkhana
(ma-)
. <<jamati>>
jamatkhane
(ma-)
. <<jamati>>
jamba
. -jambisha
. -jambia
. -jambwa
. -jambika
(ma-)
()
jambazi
(ma-)
1) , ,
2) ,
3) , ,
;
4)
jambeni
(-; ma-)
jambia
(-)
; piga
jambia ;
jambika
(
)
. -jambikana
. -jambikia
. -jambikwa
. -jambikika
jambo
(mambo)
1) , ; mambo ya
kale ()
; mambo yalivyo
)
)
,
2) ; ;
jambo waziwazi
; jambo dogo
3) , ;
jambo l peke yake
;
4) ,
5) ,
6) -, ;
7)
(. ),
hujambo? ?;
?; sijambo
;
;
hajambo
?; hajambo
;
hamjambo?
?;
?;
hatujambo
; hawajambo?
?
hawajambo
(-)
, (
)
jambwe
.,
, ;
jambwe! !
jamchungu
(-)
. . jam[u] chungu
jamda
(-)
. (rum carvil)
jamdani
(-)
;
jamhuri
(-)
1) ; Jamhuri
Muungano wa Tanzania
; jamhuri watu
;
jamhuri kidemokrasi
; tangaza nchi
iwe jamhuri
2) ; jamhuri
watu
jamia
(-)
,
jamidi
, ;
. -jamidisha
. -jamidia
. -jamidiwa
. -jamidika
1) ;
jamii
1) ;
2) ,
. -jamiiana
. -jamiisha .
a
. -jamiia
. -jamiiwa
. -jamiika
(-)
1) ,
(, )
2) ();
o, ; jamii
a kimwinyi
o; -
jamii (kijamii) )
)
,
; hadhi a jamii
,
; mfumo
wa jamii
3) , ; jamii
Bunge
4) ; ;
5) , ; jamii
majina .
1) ; ; wote
jamii
jamiikunde
(-)
. jamii kunde
jamili
. <<jamali>>
jampa
(ma-)
,
jamu
(-)
. <<jemu>>
jamuhuri
(-)
. <<jamhuri>>
jamvi
(ma-)
1) (
), kunja jamvi )
)
.
2) .
jamvia
(-)
. <<jambia>>
jana
(-)
. siku jana
; mwaka
[wa] jana
1)
(ma-)
1)
2) ();
majana nyuki
janaa
(-)
, ,
janaba
(-)
1) .
2) ,
janabi
(-)
, ,
( ,
.
. ,
)
janaha
(-)
. <<janaa>>
janda
(ma-)
, ;
,
jandala
(-)
;
jandaru
(-)
,
jando
(ma-)
1)
2)
janga
(ma-)
1) , ,
2) , ;
3) , ; patwa
n janga
1) ,
2) ;
1) , ,
jangili
(ma-)
1)
2)
janguo
(ma-)
1)
( 4
)
2)
3) .
jangwa
(ma-)
;
;
jangwa mchanga
;
jani
(ma-)
1) ;
2) . ; ;
; majani makavu
; majani mabichi
;
majani mwaka ,
;
majani kuokea moto
; ingia
majanini
3) . . ;
shilingi 500 majani miamia 500
; vuta majani
mabichi
1)
janibu
(-)
1) ()
2) ; []
; mimi
nakaa janibu hizi
janja
(ma-)
, ; ,
; janja n janjuzi
1) ;
janjaruka
();
()
. -janjarusha
janjuzi
(ma-)
, ;
janja n janjuzi
janna
(-)
.
jano
(-)
( )
jansi
(-)
. ,
Januari
(-)
japo
1) ;
2)
japokuwa
;
jarabati
. <<mjarabati>>
jaraha
(ma-)
. <<jeraha>>
jaraka
(ma-)
. <<jeraha>>
jarari
(-)
.
(-)
1)
2)
jaribio
(ma-)
. . . majaribio
1) , ;
jaribio la bomu la kiatomiki
2) , ;
jaribio dhibiti
3) ,
jaribosi
(ma-)
(
),
jaribosi l bati
jaribu
1) , ,
2) , ;
kujaribu si kushindwa .
(=
- )
3) . jaribu nguo
,
()
. -jaribiana
. -jaribisha
. -jaribia
. -jaribiwa
. -jaribika
(ma-)
1) , ,
; majaribu
magumu
2) , ;
jarida
(-; ma-)
; jarida l mambo
maalum
jarifa
(ma-)
. <<jarife>>
jarife
(ma-)
1)
; ;
2) ; jarife l nailon
jaruba
(-; ma-)
. <<jaluba>>
jasadi
(-)
. ; ,
jasara
(-)
, ,
;
jasho
(-; ma-)
1) , ;
;
2) , ; jasho
jembamba ;
fanya (toka, tokwa n) jasho
,
o; kazi
jasho
3)
4) . , ;
watu watumiao jasho lao
wenyewe
; ishi kwa
jasho lake mwenyewe
; ishi kwa
jasho la mtu mwengine
; toa jasho
[ ];
usile jasho l wenzio
jasi
(ma-)
(
),
(ma-)
1)
2)
3)
jasiri
1) ,
, ;
2)
(, )
. -jasirisha
. -jasiria
. -jasiriwa
. -jasirika
(ma-)
, ,
1) , ,
jasisi
1) ,
;
;
2) ,
. -jasisiana
. -jasisisha
. -jasisia
. -jasisiwa
. -jasisika
jasmini
(-)
. <<yasmini>>
jasusi
. <<jasisi>>
(ma-)
1) ;
2) ;
3) , ,
4) ,
jauri
(-)
. <<jeuri>>
java
(ma-)
, ; java l
magma .
jawabu
(-; ma-)
1) ; jawabu barua
2) . , ;
jawabu hesabu
3) , ,
; n liwe
jawabu lo lote
jazaa
(-)
. <<jazua>>
jazba
(-)
1) , ;
patwa na jazba
,
2) ; ;
jazba yangu
kukizungumzia kitabu
hicho
jazi
. <<jaza>>
(-)
. <<jazo>>
(-)
1) ;
; ; jazi a
mwanasoka
2) . kitambaa cha jazi
,
(ma-)
,
jaziba
(-)
. <<jazba>>
jazibika
. -jazibisha
jazila
(-)
= 160
jazo
(-; ma-)
1) ,
2) ,
jazua
(-)
1) . ,
; (
)
2) ,
3) ,
je
, )
; nifanyeje?
?; je,
amepata vitabu?
?; je,
hujambo? ,
?; waonaje?
? )
!; !; ?;
?; eh
nitakupataje? !
?
jebali
(ma-)
. <<jabali>>
jebu
(ma-)
(
); jebu l
kuning'inia
jedhamu
(-)
.
jedwali
(-; ma-)
1) ;
2)
3) ;
jefua
;
jefule
(-)
1) ;
2) ; ,
jego
(ma-)
. <<gego>>
jehanamu
(-)
. <<jahanamu>>
jehannum
(-)
. <<jahanamu>>
jekejeke
(-)
1) ,
2) [] ,
3) . ,
;
; n jekejeke
;
jeki
(-)
; ;
; tia jeki
[] ; nitie
(nipige) jeki! )
! ) .
!
jela
(-)
; funga jela
jelada
(-; ma-)
. <<jalada>>
jelatini
(-)
jelbe
(-)
piga jelbe ,
;
()
jelebi
(-)
( )
jelezi
(-)
jeli
(-)
jelidi
. <<jalidi>>
jem
(-)
. <<jemu>>
jemadari
(ma-)
1) [] ;
, ;
jemadari mkuu
;
2)
jembe
(ma-)
; jembe la Ulaya
(kizungu) ) ;
) . jembe l plau ;
jembe l
kukotwa n farasi
; piga jembe
(),
jemu
(-)
1) ;
2)
jenabi
(-)
. <<janabi>>
jenabu
(-)
. <<janabi>>
jenerali
(ma-)
,
jenereta
(-)
, jenereta ya
umeme
jenetiki
(-)
jeneza
(-; ma-)
;
jenga
1) , ,
2) ,
; jenga lugha
; jenga fikira
3) ,
4) . ,
(,
..); -mjenga mtu
kimawazo
-.
5) , ;
jenga nchi
. -jengana
. -jijenga
. -jengesha
. -jengea
. -jengua, -jangua
,
(), kazi yetu ni
kujenga sio kujengua
- ,
.-. -jengusha
.-. -jengulia
.-. -jengu [li] ka
. -jengwa
. -jengeka
jengelele
(-)
. 1)
2)
jengo
(ma-)
1) , ,
,
2) ,
3) . ,
jeni
(-)
.
jenzi
(ma-)
1) ;
,
2)
jeraa
(-)
. <<jeraha>>
jeraha
(ma-)
1) , ; tia
jeraha ; pata jeraha
2) ;
3) ,
jeremani
(ma-)
. <<mjerumani>>
jeruhi
. -jeruhiana
. -jeruhisha
. -jeruhia
. -jeruhiwa
. -jeruhika
(ma-)
jeshi
(ma-)
1) , ; fanya
(changa, kusanya) jeshi
; jeshi la
anga ; jeshi la
vifaru ;
jeshi la wananchi (umma)
; jeshi la kawaida
(kudumu, kanuni, nidhamu)
; jeshi la
wanamaji
2) . ;
jeta
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
1)
()
2) ;
3) ,
. -jetesha
. -jetea
.-. -jijetea
()
.-. -jeteana
. -jetwa
. -jeteka
jethamu
(-)
. <<jedhamu>>
jeti
(-)
. ndege ya jeti
jeuri
(-)
1)
2) ,
; maneno
kijeuri ,
3)
4) , ;
fanya (toa) jeuri
5)
6) ,
; mwenye jeuri
a,
7)
1)
2) ;
3) ,
4) ;
; mtu mjeuri
) )
jezi
(-)
. <<jazi>>
jezwa
(-)
. <<jazua>>
jia
(ma-)
. njia
jibari
1)
()
2) ,
jibini
(-)
; jibini mkate
jibio
(ma-)
;
jibiwi
(ma-)
. <<biwi>>
jibu
1) ,
2) ,
3) ;
4)
( )
. -jibiana
. -jibiza, jibisha
.-. jibizana
. -jibia; jibia vikali
. -jibiwa
. -jibika; swali hili
halijibiki
(ma-)
, ; leta jibu
; (toa) jibu
(-)
.
jibwa
(ma-)
. mbwa
jicho
(macho)
1) ; finya jicho
; pepesa
jicho , ;
angaza jicho
; tupa
jicho ,
; kwa
kutupia jicho
; tazama
kwa jicho baya
(); toka
machoni )
) ; macho
kali ) )
; kunja
macho ;
ziba macho
; kufumba
n kufumbua macho
(.
); onekana
machoni mwa
-. ; kaza
macho ) (
)
)
; wa (kaa) macho )
)
; ana
(u) macho
; tuwe macho
; langu
macho
(
), mbele macho
[yetu]
[]
2) ; jicho l wavu
; jicho l maji
,
3) ; ; jicho la
u
4)
; jicho l ng'ombe
-
jichupa
(ma-)
. chupa ;
[]
jifia
(mafia)
. <<jifya>>
jifu
(-)
1) . ;
2)
(ma-)
. <<jivu>>
jifya
(mafya)
jigija
(-)
[] ,
jiguzo
(-)
. nguzo; .
;
jiha
(-)
, ; kwa kila
jiha
(); kwa jiha hii
,
()
jihadi
(-)
. ,
jihimu
jiji
(ma-)
1) . mji
2)
jijiji
(ma-)
. jiji,
jika
,
(. )
. -jikisha
. -jikia
. -jikwa
. -jikika
jike
(ma-)
1) ; punda jike
; farasi jike ;
ng'ombe jike
2) . ;
(.); (.)
3) . ;
jiketua
jiko
(meko)
1) ; ; mkaa jikoni
; pata jiko
; hajapata jiko
(.
)
2) ; jiko l gesi
; jiko l
umeme (stimu)
; jiko l mkaa
; ;
kazi kijungu jiko ,
jili
. <<jiri>>
jilio
(ma-)
, ; majilio
kiangazi
jilisi
,
jiliwa
(-)
. <<jiriwa>>
jimamasa
1) ,
2)
jimbi
(ma-)
(ma-)
1) . (Colocasia
antiquorum)
2) -
(Pteridium aquilinum)
jimbo
(ma-)
,
; ;
;
; ; jimbo l
uchaguzi
(ma-)
( -
, .
. )
jimbu
(ma-)
. 1)
2)
jina
(ma-)
1) ; ; jina lake
nani? ?;
jina , ;
jina l
ukoo ; jina l
pekee ;
jina l kupang[w]a
(kupachika)
, ; jina l
kuigiza (fumbo)
; jina la dhihaka
(utani)
;
jina la kukebehi
()
; - jina
tu
2) .
; ngeli
majina ;
jina-sifa
jinai
(-)
[] ;
; - jinai
, ;
kesi jinai
jinaki
jinakolojia
(-)
jinamizi
(ma-)
1)
2)
3) ,
(ma-)
1) ;
2)
3)
jinga
, ;
jingi
(ma-)
,
,
(ma-)
,
, bao la
jingi
jingizi
(-)
,
jini
(ma-)
,
jinjiroo
(-)
jino
(mno)
1) ; jino la mbele
, ; jino la
nyuma ; meno
juu
; meno
chini ; jino la
bandia (kubandika)
() ;
ameshikwa n jino
; ota jino
(
); toa meno .
. ;
ng'oa jino ;
tafuna meno )
, )
; kwa jino
n kucha
(.
); nunuza
meno
2) , ; ;
meno msumeno
; jino la gurudumu
, ;
menopacha .
; -
mn mn ) )
; jino zima la
tumbako
; ja
kwa meno juu
()
jinsi
(-)
1) ; ;
2) , ; ;
jinsi a kuishi
; siku jinsi hii
;
jinsi gani? ?,
?
3) .
jinsia
(-)
1) . ; mambo
jinsia
2)
;
jio
(ma-)
1) ; ;
2) , ; jio la
usiku
3) .
jiografia
(-)
; jiografia
jamii ; jiografia
uchumi
jioni
(-)
; chakula cha jioni
; leo jioni
jipu
(ma-)
, ; jipu
limeiva ; jipu
limetumbuka
jira
(-)
( a;
Cuminum Cyminum)
(ma-)
. ; majira
Katishani
()
jirafu
(ma-)
,
jiramlalo
(m-)
.
jirani
(-; ma-)
1) , jirani mwema
; - jirani
; heri jirani
karibu kuliko ndugu
mbali .
,
2) , ;
; - jirani
, ;
,
1) , ;
shamba jirani
1) , ;
tunakaa jirani
( );
nyumba
yangu iko jirani n yake
[]
jirawima
(ma-)
.
jiri
1) , ;
2) , (
)
3) ( ),
,
4) (
)
. -jirisha
. -jiria
. -jiriwa
. -jirika
jirim
(-)
,
jiriwa
(-)
1) . ;
2) ; ingia katika
jiriwa
jisa
1) ( )
2) ( -.,
)
. -jisisha
. -jisia
. -jiswa
. -jisika
jisadi
(-)
. <<jasadi>>
jisimu
(ma-)
. ,
jismi
(ma-)
(
)
jisu
(ma-)
. kisu
jitahidi
1) ,
2)
. -jitahidisha
jitanibu
1)
;
,
2) ;
3)
()
jiti
(ma-)
. mti ;
jitihada
(-; ma)
1) ,
2) ,
3)
jitihadi
(-; ma-)
. <<jitihada>>
jitimai
(-)
, , ;
; wa n jitimai
()
jito
(ma-)
. mto
jitu
(ma-)
. mtu; ;
, ; jitu lenye
miguu udongo
jituka
, ;
( )
jivi
(ma-)
. mwivi;
;
(ma)
jivii
(-)
. ,
, ,
jivu
(ma-)
,
jivujivu
, ,
jivuli
(-)
jiwe
(mawe)
1) ; nyumba
mawe ; jiwe
la msingi . .
,
; weka (tia) jiwe la
msingi
,
; jiwe la
kusagia ; jiwe la
kunolea
, ; jiwe la
tochi (kurunzi)
; jiwe la
kibiriti
2) . ; ;
jiwe la volkeno
;
jiwe la thamani
3) . ; ;
kuota mawe
;
4)
jiza
(ma-)
. giza
jizi
(ma-)
1) . mwizi
2)
jizia
(-)
. ,
jizla
(-)
. <<jazila>>
jizya
(-)
. <<jazua>>
jodari
(-)
jogoo
(ma-)
1) ; jogoo la kwanza
(
2 ); jogoo la pili
( 4
)
2) .
; jogoo lake haliwiki
3) . ,
; jogoo la shamba
haliwiki mjini .
jografia
(-)
. <<jiografia>>
johari
(-; ma-)
1) ,
; johari za mtu
ni mbili, akili n haya .
:
2)
joho
(-; ma-)
1) []
2) []
(
)
joka
(ma-)
. nyoka 1
joko
(ma-)
(
), ;
jokofu
(-; ma-)
,
jometri
(-)
; jometri
uchambuzi
; jometri endelezi
jongea
1)
2) ,
3) ;
. -jongeza
. -jongelea
. -jongewa
-jongeleka
jongeo
(ma-)
,
jongo
(ma-)
1) . mgongo
2) . ugonjwa wa jongo
;
3) ; aina za majongo
(
), jongo wazi
; jongo
wima
jongomeo
(-)
(o) ;
enda jongomeo
jongonene
jongoo
(ma-)
1) . ;
jongoo panda
; tu jongoo
n mti wake )
. (-.,
-.) ) . ,
(-.)
2) .
; jongoo lake halipandi
mtungi, jongoo hapandi
mtungi
jongoonene
(-)
. <<jongonene>>
jopo
(-)
1) (,
. .), jopo la
kamusi ,
2) ;
3) ,
; fanya jopo
,
jora
(-; ma-)
1) (
27 ); ,
2) =
27
jore
(-)
(; Eurystomus afer)
(-)
jori
(-)
. <<jore>>
joshi
(-)
1)
2) .
3) .
4)
1)
1) ) ,
; enda joshi
( ), dau
la mnyonge haliendi
joshi .
) , ;
jostrofiki
u wa jostrofiki .
joto
(ma-)
1) . moto
2)
3) , ; -
joto
4) (
)
5) ; pima joto
jouli
(-)
.
joya
(ma-)
1)
(
), joya
mviringo .
; kama
joya ) ;
).
( )
1) ; ;
keki joya ; chui
joya .
; nyumba
yangu ni joya atakaye
huingia .
: ,
joyo
(-)
1) . moyo
2) ,
jozi
(-; ma-)
1) ; jozi a viatu
; [-] jozi .
; tendo jozi
2) ,
3)
(-)
jua
(ma-)
1) ; jua kali
() ; jua
kichwani (utosini)
(.
); jua
kucha (kupanda, kutoka,
kuchomoza) ;
jua
kuchwa (kutwa, kutua,
kushuka) ,
; huwezi kuficha jua
n ungo .
2)
3) ()
; jua jingi )
)
1) ;
; namjua
mtu huyu
2)
3)
4) ; jua kusoma
; jua kuogelea
. -juana
.-jijua; bila []
kujijua ,
-. -jijulisha
,
(
);
. -ju[l]ia
ac. -juliwa
. -julika
@ julisha
1) ,
2) (-.);
(-.);
@ julikana
1)
; julikana n
Ahmed
;
julikana kwa jina
;
inajulikana
2)
juba
(-)
(-; ma-)
(
)
1) ,
jubuni
, ;
juburu
, ,
jugumu
1)
()
2) ,
( .),
jugwe
(-)
.
(
12 ),
vuta jugwe
juha
(ma-)
1) , ; juha
kalulu . ;
2)
juhudi
(-)
1) , ;
weka juhudi katika...
(-.)
2) , ,
; ; -enye
juhudi ,
; fanya
juhudi ; juhudi za
kazi watu wasoviet
jujumka
;
jukumu
(-; ma-)
1) ;
; chukua jukumu
)
)
;
; kwepa
jukumu
2) , ;
tekeleza jukumu
[]
3) ,
; jiwekea jukumu
4) ; ; lipa
jukumu )
)
5) ,
6) ,
7) , ;
jukumu jinai
8) ,
jukwaa
(ma-)
1) , ;
jukwaa l siasa
;
kutoka kwenye jukwaa
; jukwaa la kutoa
hotuba
2) , ,
3) ,
4) ;
jukwari
(ma-)
. <<jukwaa>>
Julai
(-)
julfa
(-)
; ; nywele
zilizofungika julfa ,
juludi
(-)
;
julusi
. <<jilisi>>
juma
(-; ma-)
; juma moja
; juma zima
Jumamosi
(-)
Jumanne
(-)
Jumapili
(-)
Jumatano
(-)
Jumatatu
(-)
jumba
(ma-)
1) . nyumba;
; jumba la Rais
; jumba la
mkumbusho
2) [] ;
jumba la maakuli ;
jumba la kufanyia majaribio
3) , ; jumba la
wazee ;
jumba l kulala
; jumba
la nyoka ;
jumba la ndege
; jumba la mishale
jumbe
(m-)
1)
2) ,
3) ,
jumbereru
(-)
jumbo
(m-)
. umbo;
;
jumla
(-)
1) ,
2) ; kwa
jumla ,
3) ; ;
jumla biashara
4) . ,
1) , ; ;
jumla jamala ;
jumlika
, ;
siku zimejumlika katika
majuma
.-. -jumlishwa
. -jumlikia
@ jumlisha
1) ,
2) ,
[] ; jumlisha
matokeo
jumlisho
(ma-)
1) .
2) ,
jumu
(ma-)
(
)
(ma-)
(-)
; ,
jumuia
(-)
1) ;
; ;
jumuia ya umma
;
jumuia taaluma
kiswahili
;
jumuia
michezo
2) ,
, ;
jumuia [nchi z]
kisoshalisti
; Jumuia
uchumi wa Ulaya
; jumuia
kimataifa
; Jumuia
Madola
(); Jumuia ya
Madola Huru
(-)
. <<jamati>>
jumuika
1) ,
;
2) ,
3) ( ,
. .)
@ jumuisha
1) ,
,
2) ,
jumuiko
(ma-)
(, ),
,
jumuisho
(ma-)
1)
2)
jumuiya
(-)
. <<jumuia>>
junaa
(-)
1) , ,
2) ;
jungu
(ma-)
1) . chungu 1
2) . . ; pika
majungu )
)
Juni
(-)
junju
(-)
jura
(ma-)
1) . chura 1
2) ; (.)
(ma-)
jurawa
(-)
juruhi
. <<jeruhi>>
jusiri
. <<jasiri>>
jusuru
. <<jasiri>>
. -jijusuru
,
juta
1) , ;
;
2)
. -jutisha
. -jutia
(- -., -.)
. -jutwa
. -jutika
juto
(ma-)
. <<majuto>>
juu
(-)
, ; juu
nyumba ; -
juu ) )
1) , ; ,
; ; juu kwa
juu
2) ; juujuu
; - juu juu )
)
; juu
) ; ; juu kichwa
; juu mawe
; juu ya alama
() ( ) ) ,
,
, juu mambo
3) , ; juu
hivyo ;
juu yako )
,
)
juvi
juwa
. <<jua>>
juya
(ma-)
( )
juzi
(ma-)
1) ;
majuzi yale
; majuzi ya kijomba
; mwaka juzi
; juzi
(majuzi) hivi ,
1) ; aliwasili juzi
;
juzijuzi
,
juzijuzi
. <<juzi>>
juzu
1) , ;
nguo hii inamjuzu
2)
(); inajuzu
kuingia nyumbani
()
3)
4) ,
; jambo hili
lanijuzu
. -juzia
. -juzika
juzuu
(-)
1) , ,
2) (; . .
)
3)
4) .
ka
.,
kaa
1) , ;
; kaa mjini
2) , ;
3) ,
; ;
kaa zamu
; kaa kungojea
-.;
vyombo vimekaa sana
;
mambo
yalikaa vibaya
4) ; itakaa siku
nyingi
5) ; kaa kitako
; kaa bure (kivivu)
;
; kaa
kimya ) o )
6) (o ),
, ; kanzu
inamkaa vizuri
. -kalisha
.-. -jikalia
.-. -kaliana
()
. -kalika
.-. -kalikana
. -kaakaa
(,
)
(-)
1) ; kaa koko
2) (
)
(ma-)
1) ; makaa miti
; makaa
mawe ;
choma
makaa ;
makaa [] moshi ;
makaa [] [ma]zimwi
;
2) (. )
@ kalia
1) (,
. .), -mkalia
mtu juu ya kichwa chake
. .
-.
2) . ,
3) , -.,
-.
@ kaliwa
1)
(); nchi a
Tanzania inakaliwa n
makabila mengi
2) (
, . .)
Kaaba
(-)
. (
)
kaaka[a]
(m-)
.
kaanga
, a;
; kaanga nm
(kwa mafuta) co
[ ];
kaanga moto ;
; kaanga
tumbako
; kaanga
ngoma
(
),
ngoma kukaanga
. ; -
kukaang[w]a ;
; kaanga bisi
,
; kaanga vitunguu
.
;
. -kaangia
. -kaangwa
(ma-)
, ;
@ ka[a]nza
1) . kaanza moto
; kaanza
mikono
2) ,
()
kaango
(ma-)
1) (
)
2) ( ,
. .)
3)
kaanzo
(ma-)
. <<kanzo>>
kaba
1) ,
2) , ;
kaba roho
3) ;
,
4) (
), shati hili
linamkaba
; kaba mvinyo
, ;
. -kabana
. -kabia
(-)
hana kaba a ulimi ) .
=
)
(-)
1)
kanzu
2)
kanzu
3) ,
kababu
(-)
.
kabaila
(ma-)
1) .
;
2) ;
kabaila mdogo
; kabaila
mkubwa
3) ; kabaila wa
kimwinyi
4) . ,
,
kabaka
(-)
. (
)
(-)
.
kabali
(-; ma-)
. <<kabari>>
kabambe
1) ,
2) ,
;
; mradi
kabambe
3) ; kampeni
kabambe
4) ;
ujumbe kabambe
5) ,
;
; mafunzo
kabambe
; ratiba kabambe
ziara
6) ;
(
,
. .), wataalamu kabambe
; timu
kabambe
7) .
-.
1) , ; ,
;
sherehe zinakwenda
kabambe
kabari
(-; ma-)
; kaza kwa kabari
; piga (tia) kabari
kabati
(ma-; -)
; kabati la vitabu
; kabati la
nguo , kabati la
barafu
kabe
(-)
.
kabeji
(-)
. <<kabichi>>
kabibu
1)
2) ( )
kabichi
()
(-)
; kabichi nyekundu
, kabichi
vifundo
kabidhi
1) ; ;
( -. ),
kabidhi kombe .
;
kabidhi zawadi
;
kabidhi madaraka
()
2) , (. -.)
3) ,
4) . ,
;
. -kabidhisha
. -kabidhia
. -kabidhiwa
(-)
1) ,
2) , ;
3) , (.) ();
kabidhi wasii mkuu
1) ,
2) ,
kabila
(ma-; -)
1) ,
;
2)
3) . ; ;
kabili
1) . .
(-.),
(-.); kabili uso
kwa uso, kabili ana kwa
ana ;
kabili u
; matatizo mengi
yalimkabili
2) ,
;
; njia imekabili
nyumba ile
3) ;
4) . (
-.)
5) ,
,
;
(.
)
6) ,
7) . ,
;
8)
() ( -.)
. -kabiliana
. -kabilisha; kabilisha
mtu -.;
kabilisha barua
; kabilisha
moyo ( .)
. -kabilia
. -kabiliwa;
tumekabiliwa n matatizo
kiuchumi
(-)
1) ;
2) , ;
;
(-)
,
kabiliano
(ma-)
. <<makabiliano>>
kabiri
(-)
. <<kabili>>
. , ;
kabisa
1) , ;
; ;
e ni mzima kabisa
; mji huu
umeharibika kabisa
;
habari hizi si hakika
kabisa
2) , ;
nimechoka kabisa
3) ,
kabla
, ,
, [ ,] ;
kabla hawajaja tumalize
kazi hii
,
;
kabla , ,
, , ;
kabohaidreti
(-)
.
kaboni
(-)
1) . ; kaboni
monoksaidi (dayoksaidi)
() ;
kaboni
tetrakloraidi
2) . karatasi kaboni
,
kabsa
(-)
. <<kamsa>>
kabuleta
(-)
. <<kabureta>>
kabuli
(-)
;
. <<kubali>>
(-)
,
kabureta
(-)
.
kaburi
(ma-)
1) ;
; ,
; kaburi kubwa
; jiwe la kaburi
;
-mchimbia kaburi .
; karibia
kaburi .
; chungulia kaburini
.
,
2) . ; kama
hujui kufa tazama makaburi
. ,
-
kaburu
(ma-)
1)
;
2) ,
kabuti
(ma-)
1)
2) ,
kabwela
(ma-)
1) ()
;
2)
3)
()
4) baba kabwela, .
babakabwela
kabwera
(ma-)
. <<kabwela>>
kabwiri
(-)
( )
kacha
1)
(-.),
; mtoto
amekacha leo, hakwenda
shuleni
2)
(); samli hii
ikipikiwa chakula hukacha
,
3)
4) (
)
1) .,
-.
kachala
(-)
. <<kachara>>
kachara
(-; ma-)
1) (
) ;
kachara la kwako bora
kuliko jadidi
mwenzako .
2) ,
1) ,
,
; gari kachara
2)
kachero
(ma-)
;
,
kachira
(-)
kachiri
(-)
( -
)
(-)
,
,
kachumbari
(-)
1)
(
)
2)
kada
(ma-; -)
1) ,
(-. )
2) . ,
kadamisha
. <<kadimisha>>
kadamnasi
, ,
(-.),
(-.)
kadamu
(ma-)
1) . (
-
)
2) ,
(-)
1)
(
)
2) .
jahazi
kadari
(-)
. <<kudura>>
kadha
-, ;
; miaka kadha
imepita
; kadha
wa kadha ;
pametokea mabadiliko
kadha wa kadha
kadhaa
. <<kadha>>
kadhabu
(-)
. <<kedhabu>>
kadhalika
, ;
; na kadhalika
kadhi
(ma-)
p. ;
kadhia
(-)
, ; ;
kadhibu
. <<kidhibu>>
kadhongo
(-)
1)
2)
kadi
(-)
1) ; ; kadi
uanachama
2) ; kadi a posta
; kadi
hongera (pongezi)
(ma-)
. <<kadhi>>
kadimisha
a ;
;
kadimisho
(-)
; kadimisho
uteuzi
()
kadinali
(ma-)
kadiri
1) , ;
; ;
2) . .
, ,
(,
,
..); kadiri mali
;
kadiri maneno
3) , ,
;
ac. -kadirisha
. -kadiria; kadiria
mahitaji
; kadiria
matumizi
; kutokana n
wataalam walivyokadiria
. -kadiriwa
. -kadirika
(-)
; ;
, ;
, ; kadiri gani?
?,
?;
?; kwa kadiri tu
;
- kadiri )
;
)
;
) .
; ,
(
), kadiri [] )
,
; kadiri watu
kumi
; kadiri siku tano
)
, ;
; kwa kadiri a
,
; kwa kadiri
1:5 1:5;
kadiri -vyo-
;
;
;
..., ;
kadiri ninavyojua
... ; kadiri
nilivyosonga mbele
...
kadirifu
1) ;
2) . ,
3) . ,
kadirio
(ma-)
1) . makadirio
2) .
kadogo
1) . <<dogo>>;
kashamba kadogo kake
1) ,
kadri
(-)
. <<kadiri>>
kafala
(-)
. ,
kafani
(-)
kafara
(ma-; -)
;
; toa
kafara ;
fanya kafara
;
chinja kafara
kafeni
(-)
kafeteria
(-)
;
kafi
(ma-)
; piga kafi
(-)
. <<kahafi>>
kafila
(-)
kafini
, ;
; kafini kwa
sanda
. -kafinisha
. -kafinia
. -kafiniwa
kafiri
(ma-)
1) ,
(), kafiri
akufaaye si Isilamu
asiyekufaa .
,
2) ,
,
1) . .
-.
,
; mrembo yule
kafiri
; kijana
yule kafiri sana,
ningemwona ningemchapa
makonde
,
1) , ; ,
; babake ni
tajiri kafiri
;
kafu
; tende hizi ni
kafukafu, hazijaiva
,
kafua
()
. -kafulisha
. -kafulia
. -kafulika
kafukia
,
kafuri
(-)
,
kaga
1) .
,
2) . ,
. -jikaga
;
; jikaga n
maradhi
;
jikaga juu ndui
(-)
. ,
kago
(ma-)
1)
2) ,
3) . ; mapenzi
hayana kago
(-)
. ,
kagua
,
; ,
,
,
;
kagua shule
;
kagua hesabu
; kagua askari
;
kagua gwaride
. -kaguza
. -kagulia
. -kaguliwa
. -kagulika
kaha
(ma-)
. <<kaka>>
kahaba
(ma-)
1) ;
2) ,
kahafi
(-)
1) . kahafi kofia
(
)
2)
()
kaharabu
(-)
kahari
(-)
1) ,
2) ;
1) (
)
kahati
(-)
, ,
kahawa
(.)
; kahawa inayoyeyuka
kwenye maji [moto]
kahawia
- [rangi ya] kahawia
,
kahini
1)
2)
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
4) , ,
kahiri
,
. -kahirisha
. -kahiria
. -kahiriwa
. -kahirika
kai
,
kaida
(-)
. <<kawaida>>
(-)
; ;
kaidi
1) ;
o,
2)
();
()
. -kaidiana
. -kaidisha
. -kaidia
1) ; ,
,
; mtoto
mkaidi hafaidi mpaka
siku Idi .
2) . ;
; matawi
makaidi
kaifa
(-)
, ; nipe
kaifa safari yako
. <<kefa>>
kaimati
(-)
1) (
,
)
2) ; kaimati tunda
kaimia
()
( -.
, )
kaimu
(ma-)
1)
; kaimu
mkurugeuzi
2)
3) ; ,
4) ;
(ma-)
. yxo
Kaini
1) .
2) (-) . ,
;
kajayeye
(-)
kajekaje
(-)
. ,
kaji
(ma-)
kajia
(-)
kajikaji
(-)
. <<kajekaje>>
kajito
(-)
kajo
(-)
.
kaka
(-)
1) ;
2) ;
()
(m-)
; ; kaka
la kibiriti
(-)
(-)
. ,
(ma-)
. <<kaakaa>>
kakakaka
,
;
kakakuana
(-)
.
(Manis Temmincki)
kakamaa
1)
(, );
amekakamaa
2) ( )
3)
() ( ),
()
4) ,
; karatasi
imekakamaa karibu n
moto
5) .
()
. -kakamaza; mbio
zinamkakamaza
kakamavu
1) ,
2) (.
)
3) ; ,
4)
5)
()
kakamia
1) (.); ( .), kakamia kufanya kazi
;
kakamia maji
2) ,
(
-.)
. -kakamiza
,
();
.-. -kakamizia
.-. -kakamizwa
. -kakamiwa
kakamua
(
)
. -jikakamua
( -.)
.-. -kakamkisha
.-. -kakamkia
.-. -kakamkwa
@ kakam[u]ka
1) ,
( )
2) ( )
kakao
(-)
(, ,
)
kakara
. kakarakakara
1) ;
2) ,
3) ,
4)
5) . kakara kukuru .
<<kukuru>>
kakarakakara
(-)
. . <<kakara>>
kakasi
; ,
(. . ), ndizi
hizi kakasi mn
kakata
;
(.)
. -kakatia
. -kakatwa
. -kakatika
1) ,
()
2)
.-. -kakatulia
.-. -kakatuliwa
op.-. -kakatuka
@ kakatua
1) ;
; kakatua
mayayi (
,
)
2) ,
kakati
(-)
.
kakau
(-)
. <<kakao>>
kakawana
1)
();
2) .
()
(ma-)
;
kaki
(-)
(
)
(-)
( )
kakindu
(-)
(Striga pubiflora)
kakti
(-)
. <<kakati>>
kala
(-; ma-)
(-)
. <<kola>>
kalab
(-)
1) ,
2) ()
kalafati
. ;
. -kalafatia
. -kalafatiwa
(-)
,
kalakonje
(-; ma-)
kalala
(ma-)
1) .
2) (
)
(ma-)
()
kalambezi
(-)
kalamka
1)
(,
)
2)
(,
)
3) ;
4) ,
. -kalamkia,
-karamkia
(, ) .
.-. -kalamkiwa
@ kalamsha
1) ,
2) ,
( . .)
kalamshi
. <<karamshi>>
kalamu
(-)
1) , ; kalamu
wino (mfukoni) ;
kalamu tufe
2) . kalamu risasi
; kalamu rangi
;
chonga kalamu
()
3) . ,
; bila kuleta salam
wala kalamu
; piga kalamu
( ),
( -.)
4)
kalam[u]zi
. <<karamshi>>
kalanga
(-; ma-)
. <<karanga>>
kalasha
(-)
;
kalasi
(ma-)
kalasia
(ma-; -)
kale
(-)
1) , ;
kale z mawe
; tangu kale
; ,
; hapo kale , ; kale n
kale , ; -
kale
; ,
; ;
watu wa kale
, ; zamani
n kale ;
; sheria
hifadhi mambo kale
2) ,
;
(-.)
(-)
kalenda
(-)
1)
2) . ;
kalenda iko mbali
kalfati
. <<kalafati>>
kali
1) ; mkuki mkali
2) , ;
; ;
( ,
. .), tembo kali
3) , (
)
4) ( )
5) , ;
dhoruba kali
; mote mkali
;
dawa kali
; mwendo mkali
()
6) ; .
. ; ,
; mtu mkali
; macho makali
; hukumu kali
7) ,
8) ; chukua
hatua kali
9) ( ,
); mteremko mkali
10) silaha kali
kalibi
. <<kalibu>>
kalibu
. -kalibisha
. -kalibia
. -kalibiwa
(-)
1) .
2)
3)
kalidi
1) , ,
()
2) ,
3) ;
(. )
. -kalidiana
. -kalidisha
. -kalidia
. -kalidiwa
. -kalidika
1)
2)
. -kalidisha
. -kalidia
. -kalidiwa
. -kalidika
kalifa
(ma-)
.
kalifu
,
,
(-. -.),
. -jikalifu
(-. ),
()
.-. -jikalifisha
@ kalifisha
1) ,
( .
.)
2) ,
kalili
. ;
kalima
(-)
.
kalio
(ma-)
,
kalipa
. <<karipa>>
(-)
kalisi
(-; ma-)
.
kalisiamu
(-)
. ; kalisiamu
kloraidi
Kalivari
(-)
. <<Kalvari>>
kalkula
(-)
. ; kalkula
msasanyo
kalme
(-)
. <<galme>>
kalori
(-)
kalshamu
(-)
. <<kalisiamu>>
kaltiveta
(-; ma-)
.-.
kalua
(ma-)
1)
2)
Kalvari
(-)
.
kama
, ,
, kama mafuta
; kama
ng'ombe ;
kama
koo
. -kamisha, -kamiza
.-..
-kamiana
.-. -kamiwa
.-. -kamulisha
.-. -kamulia
.-. -kamuliwa
.-. -kamulika
. -kamika
1) , ; ;
, ; ; li
kama mtoto
;
kama upendavyo
; yeye ni mtu
mrefu kama wewe
,
; kama hivi ,
; ;
; kama vipi?
?,
?; kama
vile -, ; kama
kwamba
2) , ,
; kama u tayari
... ; kama
ukitaka
3) . ya kama ;
walituambia kama..
, ...
4) ( );
heri adui mwerevu kama
rafiki mpumbavu .
,
5) ; sijui kama yuko
, ;
kama...kama ...
6) , ,
; urefu wa
mtu huyu ni kama futi nne
@ kamia
1) ,
2) .
-.;
-.
3) ;
[]
4) ,
@ kamua
1) . . . .;
kamua mafuta
2) .
(-. -.),
(-. -.),
;
; -mkamua
mtu fedha
-. ,
-.
; kamua jasho n
damu ,
;
kamakama
(ma-)
. . .
makamakama ;
; alivaa
makamakama nguo
kamambe
(-)
;
. <<kabambe>>
kamanda
(ma-)
, ;
kamange
(-)
. <<kamango>>
kamangemoto
(ma-)
kamango
(-)
1) .
2) (ma-) .
() ; u
kamango wee! ,
!; tia kamango
masikioni
kamani
(-)
( ),
kikakasi cha kamani
. . kama nini
..., ; ;
ndizi tamu kamani
kamari
(-)
;
cheza kamari )
) .
kamasi
(m-)
. . . makamasi
1) ;
; futa
makamasi
; t
(penga) makamasi
; vuta makamasi
2) ; nimeshikwa
n kamasi
kamata
1) , ;
2) (
)
3) ,
. -kamatana
. -kamatisha, -kamatiza
. -kamatia
. -kamatwa
. -kamatika
. 1)
,
2)
kamati
(-)
; Kamati Kuu
;
kamati ya utendaji
; kamati ya
Mapinduzi
;
kamati ya kutambua
vitambulisho
kamba
(-)
, ; ,
; kamba ya waya
; funga (piga) kamba
() ;
suka (sokota) kamba
, ; legeza
kamba a)
()
) . ;
legeza kamba katika
kupinga
ubeberu
;
kuvuta kamba
(); kamba hukatikia
pembamba .
, (=
,
), kwa
papa kamba hukata jiwe
.
(=
)
4) kata kamba ;
(.)
(-)
1) ; ; meno
kamba
2)
(ma-)
; makamba asali
kambaa
(ma-)
, (
)
kambakachi
(-)
kambamti
(-)
kambarau
(-)
1) ; ;
2)
3) .
kambare
(-; ma-)
(Clarias mosambicus)
kambaremamba
(-)
kambi
(ma-; -)
1) ; kambi la
wafungwa
; piga (panga)
kambi
; vunja kambi
2) ; kambi la NATO
3) .
kambirani
.,
,
, ,
. .;
!, !
kambisi
(-)
kambo
(.)
baba wa kambo
, ; mama wa
kambo ,
; mtoto
wa kambo
; jina la kambo
kambria
(-)
.
; kabla kambria
kambriki
(-)
kambuka
1) , ,
;
2) . , ;
kambusi
(-)
. <<gambusi>>
kame
1) , ,
;
2) ,
3)
4) ,
kamera
(-)
;
kamili
. . .
1)
()
2) ,
.-. -kamilishwa
. -kamilia
. -kamiliwa
1) , ; saa 11
kamili () 5
2) ,
3)
,
; ;
mpango kamili
4)
@ kamilisha
1) ,
,
,
2) ,
,
,
; kamilisha mpango
( )
3)
4) ,
5) . ,
@ kamilika
1)
(,
)
2) ;
kamilifu
1) , , ;
hesabu kamilifu .
2) ,
3) ;
4) ,
kamishna
(ma-)
1) ; kamishna wa
mkoa
2)
kamo
(-)
kampaundi
(-)
; ;
kampeni
(-)
; kampeni
uchaguzi
; piga (fanya)
kampeni
kampenia
,
-. ,
kampuni
(-; ma-)
. , ,
,
;
kampuni kubwa ;
kampuni mama
; kampuni tanzu
kamsa
(-)
1) ;
; piga kamsa
;
2) .
kamusi
(-)
; kamusi mpya
Kiswahili
kamwe
. 1) ,
,
; ,
2)
kana
1) , ;
; kana makosa
;
()
2) ,
( ,
. .)
3)
. -kanana
. -kanisha
. -kania
.-. -kanuka
. -kanwa
. -kanika
.-. -kanikana;
haikanikani kabisa
()
1) . kama kwamba .
<<kama>>
[]; nililikaa
kimya kana kwamba
sikuyasikia maneno
,
(-; m-)
.
@ kanya
1) ,
2)
3) ,
@ kanusha
1) , ,
; kanusha madai
)
() ) .
2) ; kanusha
mashtaka )
) .
3) ,
kanadili
(m-)
.
(
)
kanali
(-)
kanandile
(ma-)
. <<kanadili>>
Kanani
(.)
.
kanchiri
(-)
1) .
(
)
2)
kanda
1) ,
(), kanda unga
; kanda
udongo
2) ,
; kanda mwili
. -kandisha
. -kandia
. . -kandikika
.-. -kandikana
.-. -kandikia
.-. -kandikwa
.-.-.
-kandamizwa
(ma-; -)
(
), mzigo wa mwenzio
ni kanda la usufi .
-
(=
)
(-)
1) , ; ;
kanda saa
2) , ; ,
; ; kanda
za majira
; kanda
vita .
3) . ukanda
(ma-)
1) ,
2)
@ kandika
1) ; kandika
nyumba (kwa) udongo
2)
3)
@ kandamiza
1) , ;
;
2) . ,
;
3) . ;
;
kandanda
(-)
; timu kandanda
;
cheza kandanda
kandarasi
(-)
1)
2) . <<kondrati>>
kandarinya
(ma-; -)
1)
2)
( )
kande
(-)
1) ,
(
, )
2)
3) (
)
kanderinya
(-; ma-)
. <<kandarinya>>
kandiko
(ma-)
kandili
(ma-)
1) (,
)
2)
kandirinya
(ma-)
. <<kandarinya>>
(-)
(. )
kando
(-; ma-)
. kandokando
1) , ; ;
acha kando )
) .
; ;
weka kando )
) .
;
;
ukiweka kando
..., ...;
tenga kando )
) ;
kando ,
; , ,
, ; kando
mto ,
2)
3) .
(), ;
makandokando yote
tatizo hilo
4) .
;
1) , ,
; kando na
(-.)
kandokando
(-; ma-)
. . <<kando>>
kanga
. <<kaanga>>
(ma-)
. <<kaanga>>
(-)
(
;
:
,
)
(-)
(Numida mitrata),
ona kilichomtoa kanga
manyoya ,
;
, ;
kanga hazai ugenini .
(=
)
kang'a
. <<kanganya>>
kangaga
(ma-)
(Scleria
racemosa)
kangaja
(ma-)
(
mkangaja)
(-)
-x (Acanthurus
spp.)
(-; ma-)
. (perus distans)
kanganya
, ;
,
,
. -kanganyana
. -kanganyisha
. -kanganyia
. -kanganywa
. -kanganyika
kangara
(-)
(
)
kangarao
(-)
kang'ata
( )
(-)
( ),
kangiri
(-)
()
kango
(ma-)
. <<kaango>>
kangu
(-)
kangungu
(-)
kani
(-)
1) , ;
2) . ; ;
kani kitovu
; kani msawazo
;
kani mwendo-umeme
;
kani
mwondoko
; kani sumaku
;
kani
uvutano ;
3) .
4) . ,
; ;
shika kani ) ,
) ,
5) , ,
; ameweka kani
moyoni mwake
(-)
.
; kani omo
;
kani tezi
(-)
( ), gea kani
kania
(-)
. ,
(.
)
kanieneo
(-)
. . kani [] eneo
; kanieneo
damu .
kaniki
(-)
(-
,
:
,
)
kanio
(ma-)
1) ;
2) ;
(.)
kanisa
(ma-; -)
; kanisa kuu ;
kanisa la Kikristo
;
kanisa la Katoliki
;
Baraza la Makanisa la
Ulimwengu
kanja
(ma-)
1)
(
)
2)
kanji
(-)
kanju
(ma-)
-[]
(
mkanju)
kanka
(-)
. <<kansa>>
kano
(ma-)
. ;
(ma-)
1) ; ;
2) ;
(.)
kansa
(-)
.
kanta
(-)
kantara
(-)
kantini
(-)
1) ,
2)
kanu
(-)
. (Bdeogale
puisa)
kanuni
(-)
1) , ;
; ; ;
; Kanuni Adhabu
; kanuni
zisizotanguka
; fuata
kanuni
,
(. );
- kanuni ,
();
2) ., ., .
3) . ;
4) ,
kanusho
(ma-)
;
,
kanwa
(ma-)
. <<kinywa>>
kanyaga
1) [] (
-.),
(); ,
(); usithubutu
kukanyaga mguu wake
katika pahali pangu
2) ( -.
)
3) . ,
;
4) .
( -. ); kanyaga
mma (
),
; ukanyage!
!, !
. -kanyagana
. -kanyagisha
. -kanyagia
. -kanyagwa
. -kanyagika
@ kanyagakanyaga
1) ()
2) ,
()
kanyagio
(ma-)
1) (.
)
2)
(,
)
kanyo
(ma-)
1) ,
2) ,
3)
kanzi
(-)
1) ,
(, )
2)
3)
4)
5)
(-)
.
(
)
kanzo
(ma-)
1) ;
;
2) (
)
kanzu
(-)
( ),
kanzu kike
kanzu
( ),
kanzu mfuto (kufuta)
kanzu;
kanzu darizi
kanzu; kanzu kazi (ziki)
kanzu
kao
(ma-)
. <<makao>>
kaoleni
(-, ma-)
. <<kauleni>>
kapa
(-; ma-)
1) , (
)
2) (
)
1) enda kapa )
(
) )
,
(
)
(-)
1) ,
2)
kapani
(-)
kapatula
(-)
. <<kaputula>>
kapela
(m-)
. <<kapera>>
kapera
(ma-)
,
kapi
(ma-)
, ,
(ma-)
. ,
kapilari
(-)
kapile
(-)
1) []
( )
2)
kapteni
(ma-)
1) . ; kapteni
meja -
2) ,
( ,
)
3) .
kaptura
(-)
. <<kaputula>>
kapu
(ma-)
. kikapu; kapu
la karatasi
; tupa (tia) katika
kapu .
. ,
jambo hili ni la kutupwa
katika kapu la karatasi
kapuku
(ma-)
,
kapungu
(-)
(-)
kaputa
(-)
.
(
)
kaputi
(m-)
. <<kabuti>>
(-)
kaputula
(-)
1) (
), ; kaputula
mkuruzo
2) []
3)
(
;
1917
,
)
kara
(ma-)
1)
2)
3)
(ma-)
. 1)
()
2)
(-; ma-)
. <<kala>>
karaa
(-)
1) ;
2) (ma-) . <<kara>>
karabai
(ma-; -)
1)
2)
3) .
karabati
, ,
karadha
(-)
1) , ,
2) , ; karadha
ya mshahara
karafuu
(-)
(;
mkarafuu); mafuta
karafuu
; karafuu maiti
karagosi
(ma-)
1) ()
2) . ;
,
karaha
(-)
1) , ,
,
2) ,
3) ; ona
karaha
karahana
(-)
. <<karakhana>>
karai
(ma-)
1) , ( )
2) , (
)
3) ,
( )
karakana
(-)
. <<karakhana>>
karakhana
(-; ma-)
1) ; ;
karakhana ukerezaji
vyuma
2) ; ;
; karakhana
kupasulia mbao
karakoni
(-)
. <<korokoni>>
karama
(-)
1) ,
2) , , ;
3) ;
4) (),
5) ,
karamala
(-)
()
karambisi
(-)
. <<kambisi>>
karambizi
(-)
. <<kambisi>>
karameli
(-)
1)
2) (
)
karamka
. <<kalamka>>
karamshi
1) ,
2) ;
;
3) , ,
4) ,
karamu
(-)
; ,
; , ;
fanya (andaa) karamu
;
enda karamuni
(, .
.), karamu vinywaji
karandinga
(ma-)
(
); ""
karanga
. <<kaanga>>
(-; ma-)
1) ,
2) karanga mwitu
(Desmodium
adscendens)
karange
(-)
(Apagon
nigripes)
karani
(ma-)
1) ; ,
2) , ;
karani wa serikali
karantini
(-)
. ; weka
karantini
karara
(ma-)
. <<kalala>>
karasa
(-)
. ( Herpestes
ichneumon)
karasia
(-)
. <<kalasia>>
karata
(-)
; jozi
karata ; piga
(changanya) karata
;
gawa karata
; nyumba karata
.
karatasi
(-; ma-)
1) ; ;
karatasi kukaushia wino
;
karatasi
a kunakilisha (kaboni)
;
karatasi inan ;
karatasi
ukuta ; karatasi
shashi )
)
; karatasi
kuukuu, makaratasi
yaliyotumika ;
2) ,
3) , ;
karatasi simu
;
karatasi kura
4)
kardinali
(ma-)
. <<kadinali>>
karela
(-)
.
(Momordica charantia
Momordica morgose)
karia
(-)
(
)
(-)
.
karibiano
(-; ma-)
; ;
( ),
(
)
karibio
(ma-)
1)
2) .
( ),
karibisho
(ma-)
1) ; kadi
makaribisho
2) ,
3) ; hotuba
makaribisho
karibu
. . .
. ., karibu! )
!, !, ! )
!,
!
(), karibuni
chai! []
!, , !
) .
; haya,
nakwenda!- Karibu! ,
! !
.-. -karibishwa;
tulikaribishwa vizuri
.-.
-karibiana ,
; misimamo
inakaribiana
(); vibanda
vimekaribiana sana
.-. -karibiwa
. -karibika
(-)
1) ; - karibu )
, )
, ;
ushirikiano wa
karibu
; karibu
, ,
; alikaa karibu
mlango
; [hivi] karibuni )
, ) ,
; -
karibuni ; wakati
wa karibuni
2) . .
, ;
watu hawa karibu zangu
-
1) , ,
, ; heri
jirani karibu kuliko ndugu
mbali .
,
(=
,
), karibu n ,
...; ...;
karibu na mji
;
mapigano karibu n
Moscow
; kenda karibu n
kumi .
,
2) ,
, ; karibu
saa tatu
,
3) ; karibu habari
zote zilisema...
...
@ karibisha
1) ;
;
; karibisha
chakula
; karibisha kiti
()
2) , ;
@ karibia
1) ,
[]
2) ; ;
karidhi
1) ,
, ;
2) ,
. -jikaridhi
. -karidhisha
. -karidhia
.-.
-karidhiana
. -karidhiwa
. -karidhika
karii
(-; ma-)
1) .
2) ;
karikopwa
(-)
,
karimu
(ma-)
1)
2)
1) ;
; mtu
mkarimu
2) ,
3)
4) .
karina
(-)
;
karini
(-)
. <<karne>>
karipa
. . . .
. ,
.-.
-karipiana
.-. -karipiwa
.-. -karipika
.-.-.
-karipisha
@ karipia
1) , ,
2) ;
karipio
(ma-)
1) ,
2)
kariri
1)
2) ,
3) .
. -karirisha
.-kariria
. -kaririwa
. -karirika
karisaji
(-)
[] ( ,
. .)
karne
(-)
, ; karne
sasa (l) ()
karni
(-)
. <<karne>>
karo
(-)
1)
2) , ;
(
)
karoti
(-)
karotini
(-)
kartuni
(-)
; sinema a
kartuni
karua
(ma-)
. <<kalua>>
karwe
(-)
kasa
(-)
[],
[]; saa tatu kasa robo
kasabu
(-)
kasama
(-)
1) , ,
2) .
(-)
;
(-)
(-)
( )
kasarobo
. . kasa robo
kaseni
(-)
.
kasenojeni
(-)
.
kaseti
(-)
kasha
(ma-)
, ; ;
kasha la fedha ,
kashabi
kashabu
(-)
( )
(-)
,
kashata
(-)
kashfa
(-)
1) ,
(-.
..);
2) , ;
eneza kashfa
,
;
3) , ;
fanya kashfa
,
(-.
); cheza
kashfa .
,
kashida
(-)
1) ,
2)
kashifa
(-)
. <<kashfa>>
kashifu
1) , ,
,
(-. -.)
2) ; .
3) ;
4) , ;
,
. -kashifia
, ;
()
.-.
-kashifiana
. -kashifiwa
. -kashifika
kasi
(-)
1) ; ;
; tia (piga) kasi
(-.)
();
(); kwa kasi
, ,
;
; vuma kwa
kasi
( ), sokota kwa kasi
(),
(); kasikasi
; uso
wake una
kasikasi
( ,
. .)
2) ,
;
[] ; kwa
kasi ,
,
; enda kwa kasi
( ),
(
, .
.)
1) ,
,
2) , ;
; ;
ondoka kasi
;
(-; ma-)
[] (
)
kasia
(ma-)
; piga (vuta) makasia
; kasia la nyuma
kasiba
(-)
, ; bunduki
kasiba mbili ;
mdomo kama kasiba ,
kasida
(-)
. <<kaswida>>
(-)
. <<kusudi>>
kasifero
(-)
kasikasi
(-)
. . <<kasi>>
kasiki
(-; ma-)
1)
2)
3) .
kasimile
(-)
. tui la kasimile
kasimu
,
. -kasimisha
. -kasimia
. -kasimiwa
. -kasimika
kasirani
(-)
. <<kisirani>>
kasiri
1) , ;
;
()
2) ,
.-. -kasirishwa
. -kasiria
. -kasiriwa
. -kasirika
,
, ;
,
;
kasirika juu a mtu
[] -.
.-. -kasirikia;
kasirikia mtu
() -.
(-)
; alasiri kasiri
,
(.
)
@ kasirisha
1) , ;
();
2) ,
kasisi
(ma-)
; ;
kaskazi
(-)
1) ,
; kaskazini
,
; -
kaskazini ; ncha
kaskazini ulimwengu
2)
3)
-
(
)
kasoko
(-)
kasoro
(-)
1) , ,
; mtu mzuri
lakini ana kasoro
,
1)
()
1) [],
[]; saa tisa kasoro robo
2) []
kasorobo
. kasoro robo
kasri
(-)
,
kastabini
(-)
kastadi
(-)
, (-.)
(
),
kastadi mchele
, ,
kastoma
(ma-)
;
kasuku
(-)
(Psittacus
erythraseus), kama kasuku
. .
kasumba
(-)
1)
2)
3) . ,
4) []
,
(), kasumba
elimu
kikoloni
5) (
),
6) (),
kasumba a ukoloni
7)
kaswende
(-)
.
kaswida
(-)
. ,
kata
1) , ,
; kata [kwa] kisu
; kata kwa
msumeno
; kata nakshi
;
; kata nguo
(kitambaa)
; kata
pingu za kikoloni
; kata
vipande
; kata
kanga (nguo)
kanga (); kata tikiti
() ; kata vito
,
2) .
3) , ;
; kata kuni
(); kata miti
()
4) ,
, ,
5) . ()
6) , ,
; kata mshahara
;
; kata njia
,
; kata barabara
, ;
kata bei
[) ; kata
choo
(-. -.) ,
; kata mate
(. .
), kata hukumu
. ;
kata jongoo kwa
meno (-.)
; kata kamba
. )
; )
; ; kata
karata .
; kata kauli
) (-.) )
(-
); kata kiu (njaa)
(); kata maji )
;
;
)
( ) ) .
; kata maneno )
,
)
(-.)
( . .);
kata mirija
;
; kata pumzi
(roho) ,
;
kata rufani .
; kata shauri
,
; kata
simu ;
; kata tamaa
, ;
kata urithi
. -katana
. -katia
. . -katilia
. .-. -katiliza;
katiliza mtu
-.
.-.-. -katizwa
. -katwa
. -katika
(, ,
..); uzi
umekatika
; mawasiliano
yamekatika
; tumaini la
mrejeo yake limekatika
.-. -katikana
.-. -katisha; katisha
barabara
(); katisha maisha
; katisha tamaa
.-.-. -katishwa
.-. -katikia
(-)
(-)
1) (,
)
2) . <<kataa>>
(-; ma-)
, (. .
)
(-; ma-)
1) (
, ,
-
)
2) (,
)
3) . (.
)
(-)
;
1) kata dole (-) .
<<katadole>>
@ katiana
1)
2)
@ katiza
1) ,
; katiza maneno
,
(-.)
; katiza mawazo
(-.)
; katiza kazi
(-.)
,
2) ;
,
@ katakata
1)
2) ;
tumbo langu linakatakata
1) . kata kata ;
kataa katakata a)
)
2) ,
kataa
1) , ,
; (.
)
2) ;
.-. -katazwa
. -katalia
. -kataliwa
. -katalika
1) ,
;
; neno
kataa
(-; ma-)
1) ; ; ;
kataa shamba
; kataa chumba
; , ;
kataa ya (la) kitabu
;
2) , (,
. .)
3) . <<kata>>
@ kataza
1) ,
; kitendo hicho si
halali kwa sababu sheria
inakataza
kisitendwe
,
2) ,
katabahu
(-)
; katabahu
fulani bin fulani
- (
)
kataboli
(-)
.
katadole
(-)
.
(Amblyospiza albifrons)
katalogi
(-)
; tengeneza
katalogi
,
katani
(-)
1) (
mkatani)
2)
3) . ;
katao
(ma-)
. <<makatao>>
katapila
(-; ma-)
;
katara
(ma-)
(,
..),
(.)
katavu
1) ,
2) ,
katazo
(ma-)
1) , ;
;
2) ,
katekisimu
(-)
.
katena
(-)
, ,
katheta
(-)
.
kathodi
(-)
.
kati
(-)
. katikati ,
; katikati mji
; kati usiku
;
ingilia kati ;
simama kati )
)
; - kati ,
; Mashariki
Kati ; kati
(katikati) ,
, ,
; ,
katiba
(-)
1) ; tunga
katiba
; rekebisha
katiba
2) ; katiba chama
cha Mapinduzi
3) ; ;
4)
katibu
1)
2)
()
. -katibia
. -katibiwa
(m-; -)
1) ; Katibu Mkuu
;
Katibu Mtendaji
; Katibu Myeka
(Shakhsiya)
;
2) . , ,
@ katibiana
1)
2)
()
katidi
(ma-)
.
katika
; ; ; (
. .),ingia
katika
mji ;
ondoka katika nyumba
; panda
katika mlima
; pita
katika barabara
; katika muda wote
, ;
katika kujengwa
katikati
(-)
. . <<kati>>
katikiro
(-; ma-)
1) ,
2) .
(
)
katileji
(-)
.
katili
;
; ;
(ma-)
1) ;
2) . ,
(,
)
1) ; ;
;
;
katimoja
(-)
duara za katimoja .
katipande
(-)
duara za katipande .
katiti
1) ,
, ;
1) ,
, -
katizo
(ma-)
1) ;
;
; katizo la
nguvu umeme .
2)
3)
katlesi
(-)
. <<koteleti>>
katmiri
(-)
. <<kotimiri>>
kato
(ma-)
1) ; ;
2) , ;
(. )
3) ,
4) ,
katoliki
(ma-)
; - katoliki
; kanisa
katoliki
katoni
(-; ma-)
,
katriji
(-)
katu
(-)
(.
)
. katukatu .
!, !,
! (. .
. .),
hatanusurika, katu!
!
katua
. <<kwatua>>
katukatu
. . <<katu>>
kauka
1)
, , ,
; maji yamekauka
mtoni
; sauti
imemkauka ,
; mate
(kinywani)
yalimkauka kwa woga
; damu imemkauka )
)
2) ,
( );
kauka kwa vicheko
,
;
nimekauka
.-. -kaushia
.-. -kaushwa
. -kaukia
.-.-.
-kaukianwa
@ kausha
1) , ;
; kausha tumbaku
2) ; ; kausha
kwa (katika) moshi
3)
4) . (. ),
(-. ),
(-)
,
@ kaukiana
1)
2) . ,
; askari
wamekaukiana
,
kaule
(-)
. <<kaure>>
kauleni
(-; ma-)
1) ;
.
2)
kauli
(-)
1) , ;
, ; kwa
kauli moja ,
2) ,
3) ; ;
kauli huzuni ilimtoka
4) , ;
; sina kauli
,
5) ,
6) . ; kauli
kutenda ;
kauli kutendwa
kauma
(-)
. <<kaumu>>
kaumu
(-)
1)
2) , ;
kaumu watu
()
3) . ;
4)
kaumwa
(-; ma-)
( mkaumwa;
.
.
)
kaunta
(-)
1) ; ()
2) , (,
. .)
kaure
(-)
1) ()
2)
3) ; kaure za
kichina ;
vyombo vya kaure
4) kaure jicho .
kauri
(-)
. <<kaure>>
kausa
(-)
. <<kausha>>
kauta
(-)
1)
2) ;
3)
kauzu
(-)
kavu
1) , ,
; ; mto
mkavu ;
nchi kavu
; maji mafu, mvuvi
mkavu .
-
2) ()
3) ,
5) ,
()
6) ()
7) . ,
;
8) . ;
, ;
(mtu) mkavu wa macho
,
9) . ;
;
kawa
. . ,
;
. . -kawilia
. .-.
-kawilisha, -kawiliza;
kukawilish[wa]
(ma-)
[]
(, . .);
lingana kama sahani na
kawa
,
,
(-)
, ; fanya
(ingia) kawa
@ kawisha
1) ,
; ;
kawiza kodi
2) ,
@ kawia
1) , ;
; hakukawia
kuuliza
2) ,
, ;
; [heri] kawia
ufike! .
[] ,
! (= ,
)
kawadi
(ma-)
kawadia
kawafi
(-)
()
kawaida
(-)
1) ; ;
; ,
, kawaida [ni]
kama sheria .
- ; -
kawaida ,
, ;
;
elimu kawaida
()
; mambo
kawaida
() ; kitu
kisicho cha kawaida -.
(); kwa
(kama) kawaida
, ;
2) , ; -
kawaida
3) ,
4) .
kawio
(ma-)
;
kaya
(-)
1) ; wanakaya
2) ; enda kaya
; kijiji hicho kilikuwa
na kaya mia
(); kaya
watoto
3) (ma-) ; kaya la
kasa
4) domo kaya ;
,
(-)
. <<kayakaya>>
kayakaya
(-)
kayamba
(ma-; -)
.
kayambanjuga
(-)
.
kayambarungu
(-)
.
kayambatoazi
(-)
.
kayaya
(-)
()
( )
1) ; ,
;
anakula kayaya
2) .
- .
(-)
, ,
,
kayekaye
(-)
. ;
kaza
1) , ;
; ;
kaza kamba )
) )
; kaza
kamba ilil .
-.,
2) . ;
3) . ,
; ;
kaza vikwazo vya biashara
4) ();
(-.) ;
kaza musuli za mwili
; kaza macho
,
; kaza
mbio
5) ,
( )
6) . ,
( -.
); likaze neno hili
7)
(); .
.
()
.-. -kazania;
kazania kielelezo darasani
;
kazania lugha
() (.
); kazania
kuongezeka kwa idadi
bidhaa
;
kazania kufanya lo lote
, -.
. -jikaza ,
;
. -kazisha
. -kazia; kazia
macho
-. (.)
. -kazwa
. -kazika
@ kazana
1) []
();
();
kazana n )
(-.)
) . []
(-.)
2) .
()
;
(
-.)
3) ;
kazi
(-)
1) , ,
; kazi
kujitolea
(-.)
; kazi
kufanyishwa
;
kazi ngumu na za
kuchosha
,
; kazi moto
() ;
kazi
n ujuzi
; kazi mikono
; vitu vya
kazi za
mikono
; kazi bure
,
; fanya
kazi ; anafanya
kazi ualimu
; kazi zinalala
; si kazi yangu .
. ;
kazi kijungu jiko ,
; kazi
mbaya si mchezo mwema
.
-
2) ;
3) , ,
4) ;
5) . . ;
kazi kisarufi .
6) (
),
- kazi )
)
;
kofia kazi
; kanzu kazi
kanzu
;
mkeka wa kazi
kazo
(ma-)
1) ;
2) ,
3)
4) . <<mkazo>>; tilia
kazo )
... ) ,
(
)
kazoakazoa
(-)
,
ke
,
. , ; ; ke bado )
, ? ) ,
;
keba[r]
., ,
, .
kebe
(ma-)
. mkebe
kebeha
(-)
. <<kebehi>>
kebehi
,
; ,
. -kebehiana
. -kebehisha
. -kebehia
. -kebehiwa
(-)
kebo
(-)
1)
2)
kebu
(-)
. <<kebo>>
kecha
(-)
1)
2)
keche
. kechekeche ,
-. ;
keche ;
vunjika keche
;
kechekeche
. . <<keche>>
kecheka
1)
2)
. -kechekea
kedhabu
(ma-; -)
,
kedi
(-)
1)
2) , ; kedi
kike
3) ,
keekee
(-)
. <<kekee>>
kefa
?, ?
...,
...,
...
kefle
. <<kefule>>
kefu
.,
. <<kefa>>
. <<kifu>>
kefule
., 1)
, ;
kefuleni! . ,
!
2)
kefure
. <<kefule>>
kefya
. . . . .
. -kefyakefya 1)
, ;
2) ,
; ,
3)
4)
kejekeje
, ;
kejeli
1) ;
; ,
2)
. -kejelisha
. -kejelia
. -kejeliwa
. -kejelika
(-)
1) ,
2) ;
kekee
(-)
, ; [mashine ]
kekee
(-)
( )
keketa
1) , ,
(
)
2) ,
3)
; keketa meno
kekevu
(-)
; fanya kekevu
keki
(-)
; ; ;
; keki jabali
;
keki joya
kelele
(-; ma-)
1) , ; ; kelele
z kulia ; piga kelele )
; )
,
) .
( ,
),
[ma]kelele! !,
!; kelele za mlango
haziniwasi usingizi .
(=
, )
2) ; mwenye kelele
nyingi ,
3) . []
keleza
. <<kereza>>
kem
1) ; ,
2) kem kem .
<<kemkemu>>
(-)
. <<kemu>>
kema
1) ,
2) , (
),
. -kemesha
.-. -kemeza
.-. -kemewa
. -kemwa
@ kemea
1) -;
, ,
-.;
-.
2) ; ;
kemba
(, );
; kemba
muhogo
. -kembesha
. -kembea
. -kembwa
. -kembeka
keme
(-)
1) ;
2) , ;
kemeo
(ma-)
, ,
kemestri
(-)
. <<kemia>>
kemia
(-)
kemikali
(-)
. (.)
kemkem[u]
, ;
shindano hili litakuwa n
zawadi kemkemu
kemu
(-)
. ; ,
kenda
. ; - kenda
; kenda karibu
kumi . ,
kende
(ma-)
. ,
()
kenga
;
;
. -kengana
. -kengea
.-. -kengeza
. -kengeka
kenge
(-)
.
(Varanus niloticus)
kengee
(-; ma-)
; ; kengee
jua
( )
kengele
(-; ma-)
; ;
; ; kengele
simu ;
kengele
umeme
; kengele hatari
; saa
(n) kengele
; piga (gonga)
kengele ; kengele
inalia
kengelebama
(-; ma-)
.
kengelehindi
(-; ma-)
.
kengemeka
, ;
. -kengemekea
. -kengemekwa
. -kengemekeka
keng'eta
. <<kang'ata>>
kengeua
1) ,
( ),
( )
2) .
3) , ;
. -kengeuana
. -kengeusha
. -kengeulia
. -kengeuka; u
unaokengeuka
@ jikengeua
1) ,
; ;
( )
2) .
kengewa
(-)
kengeza
()
(m-)
1) ; mwenye
makengeza [ macho]
; piga
makengeza
2)
1) ; macho
makengeza
kengo
(-)
, ,
kenua
. kenua meno
(
, .
.);
kenua mdomo
. -kenulisha
. -kenulia
. -kenuliwa
. -kenulika
kenyekenye
1) ,
,
2)
kenyua
. <<kenua>>
kepteni
(-; ma-)
. <<kapteni>>
kera
1) ,
; suala hilo linanikera
()
2) , ;
; (
,
. .;
.)
. -kerana
. -kerea
. -kerwa
. -kereka
keratatisi
(-)
.
keratini
(-)
.
keratomalisia
(-)
. <<keratatisi>>
kereketa
1) ,
(,
); dawa hii
yanikereketa
; koo langu
linanikereketa
()
2) , ,
. -kereketesha
. -kereketea
. -kereketwa
. -kereketeka
keremkerem[u]
(-)
(,
; Merops)
kereng'ende
(-)
(;
Frankolinus Grantii)
(-)
kereng'enje
(-)
. <<kereng'ende>>
kereza
1) , ;
;
2)
; kereza
meno
. -kerezesha
. -kerezea
. -kerezwa
. -kerezeka
kerezo
(-; ma-)
(-)
, (
,
)
kerimu
. <<kirimu>>
kero
(-; ma-)
1)
2) ,
;
,
; mwenye kero
kerosini
(-)
kesa
,
( )
kesha
, ;
kesha kucha
;
kesha na
mgonjwa
[]
. -kesheza, -keshesha
. -keshea
. -keshwa
. -kesheka
(-; ma-)
,
; ;
siku kesha mwisho
. <<kisha>>
. . -ka- + -isha; .
<<isha>>
keshia
(ma-)
kesho
(-)
1) ,
kesho yake
2) . <<kiyama>>
1) ; kesho kutwa
(kuchwa) ;
kushinda kesho kutwa
kesi
(-; ma-)
. ; kesi
jinai ;
sikiliza kesi
( );
fanya kesi
; poteza kesi
()
keta
,
. -ketana
. -ketesha
. -ketea
. -ketwa
. -keteka
kete
(-)
1) (, .
, . .);
meno kama kete
2) ( bao
)
(ma-)
1) .
( =
0,914 ; 2 makete = timba,
10 makete =
fundo)
1) , ;
usiku wa leo u kete
( ,
. .)
(vy-)
. <<chete>>
keti
1) ; tafadhali uketi
,
2) ; keti katika
Baraza
()
3) ,
,
(- .)
. -ketiana
. -ketia
. -ketiwa
. -ketika
@ ketisha
1) , ;
ketisha kwenye kiti cha
ufalme
2) , ;
ketisha n njaa
keto
keu
(-; ma-)
(
)
(-)
piga keu
keua
()
(
)
. -keulia
. -keuliwa
. -keulika
keuka
. <<kiuka>>
khaa
., ,
khaki
(-)
. <<kaki>>
khatibu
(ma-)
. <<hatibu>>
kheri
(-)
. <<heri>>
khitari
. <<hitari>>
khitimu
. <<hitimu>>
khitma
(-)
. <<hitima>>
khofu
(-)
. <<hofu>>
ki
(, ) ; kitu
hiki ki kizuri
[]
ki ki ki . <<kikiki>>
kia
,
;
. -kiana
. -kilia
. -kiwa
. -kilika
(vi-)
1) ,
,
2) .
kiada
1) ;
;
(,
. .)
2) ;
3) , ;
- kiada ,
; maneno
kiada
()
4) , ; sema
kiada
()
5) , ;
fanya mambo kiada
(
)
(vi-)
. kitabu (cha) kiada
kiadui
-, ;
; - kiadui
,
;
kiafrika
- kiafrika ;
nchi za kiafrika
kiaga
(vi-)
1)
2) ;
kiagano
(e.)
,
;
kiagizo
(vi-)
.
kiagizwaji
(vi-)
kiago
(vi-)
Kiajemi
(.)
; -
kiajemi
kiakia
1) ,
;
2) ;
3)
kiakili
1)
;
2) ;
kiali
(vi-)
1) . mwali;
()
2)
kialio
(vi-)
1) . ,
-
( ,
)
2) kialio cha mvua
kialjebra
[-] kialjebra
kiama
(e.)
. <<kiyama>>
kiamba
(vi-)
. mwamba;
,
[]
kiambatanisho
(vi-)
(.
), (
)
kiambatisho
(vi-)
kiambato
(vi-)
,
;
kiambaza
(vi-)
1) ;
2) . []
kiambishi
(vi-)
. ; kiambishi
awali (cha mbele, cha
mwanzoni) ;
kiambishi [cha]
kati ; kiambishi
tamati (cha nyuma)
; kiambishi sifuri
kiambisho
(vi-)
. <<kiambishi>>
kiambo
(vi-)
1) [] ;
, ; kiambo
cha nani hapa?
?,
?
2) ;
mwanamke mwenye
kuendesha kiambo
(vi-)
. <<kiwambo>>
kiamerika
. <<kimarekani>>
kiamshakinywa
(vi-)
Kiamu
(.)
,
-
kiana
(vi-)
(
)
kiandamaswala
(vi-)
kianga
(vi-)
1)
,
2) ;
3) . , ,
; uso ulio n
kianga cha furaha ,
(
); kianga cha
macho ) )
kiangalizo
(vi-)
1)
2) ,
kiangama
(vi-)
.
kiangaza
(vi-)
kiangaza macho .
<<kiangazamacho>>
kiangazamacho
(vi-)
kiangazi
(vi-)
1)
(
), ; kiangazi
kikubwa )
) ;
barabara kiangazi
,
(
)
2) ; mapumziko wakati
wa kiangazi ,
kiangi
(vi-)
.
kiango
(vi-)
( ,
)
kiangu
(vi-)
kiangulio
(vi-)
kianguo
(vi-)
. <<kiangulio>>
kiangushio
(vi-)
kianio
(vi-)
()
kianzio
(vi-)
1) ; kama kianzio
2) ;
kianzo
(vi-)
(
)
kiapo
(vi-)
1) , ; l
(fanya) kiapo
, ; lisha
kiapo
; kiapo cha
uaminifu
2) . " ",
; kiapo cha moto
; piga
(shika) kiapo
"
"
3)
( )
Kiarabu
(.)
; - kiarabu
kiarifa
(vi-)
.
kiashirio
(vi-)
,
kiasi
(vi-)
1) ; ;
; , ;
kiasi gani? )
? )
?; kiasi cha
juu ,
,
; kiasi cha
chini ,
, ;
bila kiasi ,
,
; kiasi kidogo cha
fedha
; kiasi kilichopangwa
; shughulika kwa
kiasi kikubwa
2)
3) ;
; mvua kiasi
; mtu wa
kiasi
;
kwa kiasi ;
; kiasi cha
sehemu .
1) ; ; l
kiasi
2) ; ;
tembea kiasi
(vi-)
. ;
Kiasia
- Kiasia ; nchi
za Kiasia
kiasili
1) ,
[]
2) ;
; - kiasili
,
,
; uzuri wa
kiasili
kiaskari
, -;
-; - kiaskari
; ; nguo
za
kiaskari []
kiatomiki
- kiatomiki ;
nguvu za kiatomiki
kiatu
(vi-)
1) ; ;
; ; avaaye
kiatu ndiye ajuaye msumari
uchomapo
. ,
, ,
2) . ; mshona
(mshoni) viatu ;
viatu vyenye soli ya ngozi
(mpira)
()
kiazi
(vi-)
1) . kiazi kitamu
, ;
kiazi sena (kindoro)
()
; kiazi kikuu
2) . kiazi cha mviringo
(kizungu, Ulaya)
; viazi vya
kukaanga
; kiazi vya
kupondwa
kibaazi
(vi-)
(Tephrosia
Vogelii, Tephrosia
noctiflora, Tephrosla
ehrenbergiana, Crotalaria
emarginata Cadaba
farinosa; ,
,
.
, .
)
kibaba
(vi-)
1)
,
0,57 1
; . . = 0,7 ; 4
vibaba = pishi
2) ; haba na
haba hujaza kibaba .
-
(=
-
)
kibadala
(vi-)
kibadili
(vi-)
, []
(-.), kibadili umbo
,
kibadilihewa
(vi-)
. . kibadili hewa
kibadilimwendo
(vi-)
. . kibadili mwendo
.
kibadilishio
(vi-)
. 1)
2)
kibadilisho
(vi-)
.
kibaf[u]te
(vi-)
( -
,
)
kibago
(vi-)
;
kibaguzi
- kibaguzi )
)
; siasa
kibaguzi
kibahaluli
(vi-)
1) ,
,
2) ;
(vi-)
; (.)
kibakora
(vi-)
1) . bakora
2) ,
kibakuli
(vi-)
. bakuli;
kibakuli cha chumvi
kibali
(vi-)
1) , ;
; ; toa
kibali
();
kwa kibali
,
2) ,
3) .
kibalozi
,
;
; tambua nchi
kibalozi
; -
kibalozi ;
;
anzisha uhusiano w
kibalozi
kibama
(vi-)
(
)
kibamba
(vi-)
1) . bamba ;
(.
. )
2) ;
kibambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kibana
(vi-)
1) ,
(); kibana
sindano
(
)
2) . <<kibanio>>
kibanda
(vi-)
. banda;
[] ;
; ; ;
; kibanda
cha kuku ;
kibanda cha ndege ;
kibanda cha simu
;
kibanda cha maonyesho
kibandiko
(vi-)
1) ;
2)
3)
kibango
(vi-)
1)
(
)
2)
(
)
3)
(
)
kibaniko
(vi-)
1) ;
2)
kibanio
(vi-)
1) ,
(); kibanio cha
nguo ;
kibanio cha
karatasi ; kibanio
cha kaa la moto
; kibanio cha
nywele
2)
kibano
(vi-)
1) ;
2)
3) . <<kibanio>>
Kibantu
- Kibantu
;
; lugha za
Kibantu
kibanzi
(vi-)
; ; vibanzi
vya msumeno ;
-msakama mtu kama
kibanzi cha ukuni
. -.
(=
), kibanzi
banduka
nami nae
,
kibao
(vi-)
1) . ubao;
; kibao cha
kusukumia chapati
; ngazi n kibao
2) , ;
()
3)
[]
4)
5) (
)
6) ;
7) (
)
8)
9) ,
kibapara
(vi-)
, ;
(vi-)
1) []
()
2) ()
,
kibaraka
(vi-)
1) ,
; ;
serikali kibaraka
2) ; .
kibaramwezi
(vi-)
(
)
kibarango
(vi-)
1) . mbarango
2)
()
kibaraza
(vi-)
1) . baraza;
[]
2) ,
( )
kibarua
(vi-)
1) . barua;
;
2) ,
; kibarua wa
kijijini ; kibarua
asiye n ujuzi
,
3) . kazi kibarua
; siku hizi hana
kibarua
4)
5)
kibaruasiafu
(vi-)
kibata
(vi-)
. bata; .
kibatabata , ; enda kibata ,
kibatabata
. . <<kibata>>
kibatali
(vi-)
;
kibatari
(vi-)
. <<kibatali>>
kibati
(vi-)
1) . bati;
2) , (
), kibati cha podari
3)
()
kibatobato
(vi-)
. batobato;
(
), ,
( ),
- kibatobato ,
kibavu
(vi-)
1) . ubavu
2) ,
1) ; ; ;
2) , ;
3) ,
kibavubavu
. <<kibavu>>
kibawa
(vi-)
. bawa
kibawanta
(vi-)
(Colious leucotis)
kibe
(-; vi-)
1) ( );
kibe? =
?
2) , .
; n kibe kimoja
(
), -mtia
mtu kibe . ( )
3) , ;
kibeberu
(vi-; -)
1) . beberu
2)
1) - kibeberu
; nchi
za kibeberu
kibemasa
(-; vi-)
( )
kibembeo
(vi-)
kibendo
(vi-)
();
kibepari
- kibepari ;
;
muundo wa kibepari
kiberenge
(vi-)
1)
2)
(vi-)
1) ,
;
2)
kiberiti
(vi-)
. <<kibiriti>>
kiberitishamba
(vi-)
-
kibete
(vi-)
; kuku kibete
kibeti
(vi-)
. beti;
;
(vi-)
. <<kibete>>
kibia
(vi-)
1) ;
2) ;
3) . (
)
kibiashara
- kibiashara ;
; makampuni
kibiashara
kibibi
(vi-)
1) . bibi;
(
)
2) ,
( ), shikwa n
kibibi
1) , ; hawezi kibibi =
()
(
)
(vi-)
(
)
kibilifitina
(vi-)
,
()
kibinadamu
, ; -
kibinadamu ;
, ;
haki za
kibinadamu
kibinafsi
;
; [-] kibinafsi
, ,
,
;
kibindo
(vi-)
(
), hamadi
kibindoni, silaha iliyo
mkononi . ,
,- ,
-
kibinja
(vi-)
, ; piga
kibinja ,
kibiongo
(vi-)
1)
2) . mwenye kibiongo
;
kibiri
(vi-)
kibirika
(vi-)
1) . birika;
2) .
kibirikizi
(vi-)
1) ; ;
piga kibirikizi
,
2) ; eneza
vibirikizi
3) , (
-.),
(-)
(vi-)
1) ,
2) ,
()
3)
kibiringo
(vi-)
1) . ,
2)
3)
( ,
)
kibirinzi
(vi-)
(
)
kibiriti
(vi-)
1) ; chemchem za
kibiriti
2) ; kijiti cha (ujiti
wa) kibiriti ;
kijisanduku cha (ganda la)
kibiriti
;
kibiriti cha chuma
(petroli)
3)
kibiritingoma
(vi-)
1)
2)
kibla
(-)
1) (
- , -
)
2)
3) (
), nyumba
hii inatazama kibla
kibobwe
(vi-)
. <<kibwebwe>>
kibofu
(vi-)
1) ; kibofu cha koo
( )
2) . . kibofu cha
mkojo
3)
( )
kibogoshi
(vi-)
1) ;
; []
2) (
)
kibogoyo
(vi-)
kiboko
(vi-)
1) (Hippopotamus
amphibius)
2) .
3) (
)
4)
()
5)
(
kanzu)
6) . kiboko cha chupa
kibole
(vi-)
.
kiboleini
(vi-)
kibomba
(vi-)
1) . bomba;
2)
3)
kibombahewa
(vi-)
.
kibonde
(vi-)
. bonde;
kibonge
(vi-)
. bonge,
kibonge cha sufu
(vi-)
(, )
kibonye
(vi-)
., .
kibonyezo
(vi-)
. []; ;
; kibonyezo
cha kamera
kibua
(vi-)
1) . bua;
; [] ;
()
2) -.
();
(vi-)
kibubu
(.)
; sema
kibubu
; maneno ya kibubu
kibubusa
, ; chukua
kibubusa ;
kibubutu
(vi-)
1)
2) ; kibubutu cha
mti ;
kibubutu cha mkia
kibudu
(vi-)
;
; fa kibudu )
()
) )
(.
,
)
kibuhuti
(vi-)
1) ;
, ; shikwa
(patwa) na kibuhuti
2)
kibuja
(vi-)
;
kibula
(-)
. <<kibla>>
kibuli
(vi-)
. buli;
kibuluu
- kibuluu ; rangi
a kibuluu ;
macho kibuluu
(-)
kibumba
(vi-)
1) . bumba;
; ;
kibumba cha uzi
2) ,
kibumbu
(vi-)
. ;
kibunju
(vi-)
kibunzi
(.)
()
(vi-)
. (
)
(vi-)
( -
)
(vi-)
. bunzi;
(vi-)
kiburi
(.)
1) ,
;
;
; fanya (onyesha,
piga)
kiburi )
;
)
(),
; kiburi si
maungwana .
-
2) ;
kiburudishaji
(vi-)
1)
()
2) []
kiburudisho
(vi-)
1) , ;
2) ;
(. )
3) ;
4) . <<kiburudishaji>>
kiburuji
(vi-)
. buruji;
;
(, )
kiburunzi
(.)
. <<kibunzi>>
kibuyu
(vi-)
. buyu;
kibwagizo
(vi-)
1)
(
)
2) (
)
kibwana
(vi-)
. bwana;
();
;
kibwando
(-)
kibwanyenye
(vi-)
. kibwanyenye uchwara
;
; -
kibwanyenye )
[];
serikali kibwanyenye
)
; utaratibu wa
kibwanyenye
,
)
.
kibwe
(vi-)
kibwebwe
(vi-)
(
);
funga
(jifunga) kibwebwe
(vibwebwe) )
)
. ,
;
)
( )
kibwengo
(vi-)
. 1)
(), komoa
kibwengo
2)
kibweshu[na]
(vi-)
1)
2)
kibweta
(vi-)
. bweta;
;
()
kibwiko
(vi-)
1)
2) (
)
(vi-)
, (
, . .)
kibyongo
(vi-)
. <<kibiongo>>
kicha
(vi-)
, (,
. .)
kichaa
(vi-)
1) ;
, ;
wa n kichaa
; ingia
kichaa ;
2)
()
(vi-)
. <<kichala>>
kichaani
(vi-)
,
(Striga
elegans)
kichaazi
(vi-)
kichafuko
(vi-)
. kichafuko cha roho
;
kichaga
(vi-)
1)
,
(
)
2) (
)
kichaka
(vi-)
; ;
, ; vichaka vya
miiba
(vi-)
,
kichala
(vi-)
, ()
kichali
. kichalichali ;
; lala kichali
; anguka
kichali
kichalichali
. . <<kichali>>
kichama
-; -
kichama
kichana
(vi-)
. <<kitana>>
kichane
(vi-)
1)
2)
(vi-)
( )
kichangamko
(vi-)
1) ;
2) ,
kichangamsha
(vi-)
kichangamsha kinywa
kichangamshi
(vi-)
1) ,
(
. .)
2) ; vichaagamshi
vya hali n mali
kichanganya
(vi-)
1)
2)
kichanganyiko
(vi-)
. 1)
2)
kichango
(vi-)
(); changa
kichango
(vi-)
1)
2)
kichanio
(vi-)
1)
2)
kichanyango
(vi-)
kichapuo
(vi-)
1)
2) .
kichawi
- kichawi ;
,
kichaza
(vi-)
kichea
(.)
1)
2) ()
kicheche
(vi-)
. cheche; ,
kichefuchefu
1) ; ; ona
kichefuchefu
2) .
kichekesha
(vi-)
1) ,
,
2)
kicheko
(vi-)
1) , ; angua
kicheko
,
(.)
2) ;
kichele
1) ,
2) . ,
3) ; []
1) , ;
ameniambia kichele sana
; fedha za
kichele ,
kichelele
. <<kichele>>
kichelema
(vi-)
1)
2) .
(vi-)
kichembe
(vi-)
. chembe; sema
kichembe
,
;
;
kichembelele
(vi-)
kichepe
(vi-)
kichepe cha kitambaa
kicherema
(vi-)
. <<kichelema>>
kichichi
. <<kichikichi>>
kichikichi
kata kichikichi ,
;
( )
(vi-)
. chikichi
Kichina
(.)
1)
2) -. ;
(.)
1) - kichina
kichimbakazi
(vi-)
. (),
kichinichini
1) , ,
; ; -
kichinichini ;
2) ,
3) ,
kichinja
(vi-)
1) kichinja mimba, .
kichinjamimba
,
2) kichinja udhia, .
kichinjaudhia
(Dissotis
prostrata)
kichinjamimba
(vi-)
. . <<kichinja>>
kichinjaudhia
(vi-)
. . <<kichinja>>
kichinjo
(vi-)
()
kichipukizi
(vi-)
1) . chipukizi;
, ;
2) .
[]
kicho
(vi-)
1) , ;
2) ,
( )
kichocheo
(vi-)
1) ( ),
2) .
( )
3) . ;
,
; kichocheo cha
uadili
; kichocheo cha
mali
; vichocheo vya
uchumi
4) . ;
5) .
,
6).
kichochezi
(vi-)
1); ,
2)
kichocho
(vi-)
. ,
kichochoro
(vi-)
1) ;
[ ]
2)
kichogo
(vi-)
. <<kisogo>>
kichokoo
(vi-)
kichoma
(vi-)
kichoma nguo (mguu), .
kichomanguo a)
(Bidens
leucantha Bidens
pilosa) )
(Hetero pogon
contortus)
kichomanguo
(vi-)
. . <<kichom>>
kichomi
(vi-)
1)
2) ;
3) ;
; kichomi [cha
mapafu]
,
kichomo
(vi-)
1) ,
,
2)
3) . <<kichomi>>
kichongeo
(vi-)
( )
kichongo
. <<kitongo>>
kichongochongo
. kitongotongo .
<<kitongo>>
kichopa
(vi-)
. chopa; ,
;
kichopo
(vi-)
1) ,
( -.,
)
2) , ;
akrabu za saa zilionyesha
saa nne n vichopo
kichoro
(vi-)
1) . choro;
;
2) ;
kichozi
(vi-)
1) ,
tembo
(Nectarinia
gutturalis)
2) .
kichuguu
(vi-)
. chuguu;
;
kichujio
(vi-)
; kichujio cha
mafuta (oili)
kichujo
(vi-)
1) . chujo;
,
2) . ,
kichumba
(vi-)
1) . chumba;
; kichumba cha
dereva ;
kichumba cha
kupigia kura
; kichumba cha
kupigia simu
2) ;
kichungu
(vi-)
1) . chungu
1) , ; ;
1) ; ; ; -
kichungu ; ;
kichupa
(vi-)
1) . chupa;
; ; kichupa
cha uturi
2)
kichusi
(vi-)
,
( )
kichwa
(vi-)
1) ; kichwa
kinaniuma, ninaumwa n
kichwa
; kichwa wazi
; kata
kichwa ,
; nikate
kichwa!
!; panda
kichwani )
(. ) )
.
(-.)
; kichwa cha kuku
hakistahamili kilemba
.
2) . ,
3) . , ; n
kichwa [kizuri]
; kichwa baridi
() ; kichwa
kigumu ; kichwa
kikubwa
()
;
;
fn kichwa kikubwa
; jipa (pata) kichwa )
)
();
-mpa
mtu kichwa
-.
(); vimba
kichwa
(); vimbisha
kichwa .
; kichwani
; hesabu za kichwani
4) ; (
); mapato kwa kila
kichwa cha mwananchi
kichwajanizi
(vi-)
kichwangomba
(vi-)
[-];
1) ; ;
amepinduka kichwangomba
2) ,
Kidachi
(.)
; -
kidachi
kidadisi
(vi-)
,
;
kidahizo
(vi-)
( )
kidaka
(vi-)
1)
(
,
)
2) (
); ti
kidaka cha mdomo
(-.)
(vi-)
1) . daka;
,
2) . ; ; kidaka
tonge, . kidakatonge,
kidakadonge .
kidakadonge
(vi-)
. . <<kidaka>>
kidakatonge
(vi-)
. . <<kidaka>>
kidakizo
(vi-)
1) , ;
mbubujiko wa vidakizo
2)
()
kidalali
(vi-)
. dalali;
,
kidaktari
- kidaktari ,
kidamu
(vi-)
,
()
kidanga
(vi-)
;
mchungwa kidanga
kidani
(vi-)
1) (
),
2) ; kidani cha
taa za rangi
kidao
(vi-)
. <<kidau>>
kidaraja
(vi-)
1) . daraja
2) . ;
kukimbia na vidaraja
kidari
(vi-)
1) , ;
enda kidari nje
; toa kidari
.
2) . nyama kidari
kidato
(vi-)
1) , (
,
)
2) ()
3) . ,
, ; ;
kidato cha ubingwa
()
; kwenye kidato
cha lugha mazungumzo
kila siku
4)
( ), mada
za kidato cha nne
5) .
6)
kidau
(vi-)
. dau
(vi-)
1) ;
kidau cha wino
; kidau cha
mchanga .
(
)
2) ()
1)
kidawa
(vi-)
. <<kidau>>
kidawati
(vi-)
1) . dawati
2) . <<kidau>>
kidazi
(vi-)
; ,
kidei
(-)
. <<kideri>>
kidemokrasi
; -
kidemokrasi
; serikali
a kidemokrasi
; Jamhuri y
kidemokrasi
kidemu
(vi-)
1) . demu;
;
kideri
(-)
.
kidevu
(vi-)
; videvu vitatu
;
ndevu za kidevu
kidhabidhabina
(vi-)
. <<mdhabidhabina>>
kidhabu
(ma-; -)
. <<kedhabu>>
kidhalimu
-a kidhalimu a) ;
)
,
;
kidhanifu
- kidhanifu ,
;
;
mtazamo wa kidhanifu
,
kidhi
1) ,
; kidhi
mahitaji
2) ;
3) (.
. )
(
)
. -kidhisha
. -kidhia
. -kidhiwa
. -kidhika
kidhibu
,
.-.
-kidhibishana
.-. -kidhibishia
.-. -kidhibishwa
. -kidhibia
. -kidhibiwa
. -kidhibika
@ kidhibisha
1)
2) , ;
kidialektiki
- kidialektiki
kidigi
kidiku
(vi-)
, (
-. ),
, ; kidiku
cha kalamu
kidimbwi
(vi-)
1) . dimbwi;
;
2) ; kiuka kidimbwi
3) . , ;
kidevu kilicho na kidimbwi
kidogo
kidimu
(vi-)
. kuku wa kidimu
,
(vi-)
kidimu msitu, .
kidimumsitu
(Citrus
sp.)
kidimumsitu
(vi-)
. . <<kidimu>>
kidindia
mvua inanyesha kidindia
kidingapopo
(vi-)
.
kidini
; - kidini
kidinindi
, ; -shika
kidinindi (-.
-.)
kidinya
. <<kidigi>>
kidiri
(-)
. (Otolicnus
galago Illig.)
kidirisha
(vi-)
1) . dirisha;
2)
kidishi
(vi-)
. dishi; ;
; kidishi cha sabuni
kidividivi
(vi-)
,
kidoa
(vi-)
. doa;
, ; uso
wake ulifanya vidoadoa
vyekundu
kidodezi
(vi-)
kidogo
. <<dogo>>; kikombe
kidogo
1) , ; ; maziwa kidogo
; subiri
kidogo!
!; kidogo kidogo,
. kidogokidogo a)
, - )
-, ;
hata kidogo ,
,
kidogokidogo
. . <<kidogo>>
kidokezi
(vi-)
1) ,
2) ,
3) ,
(. )
4)
(-)
. <<kidokozi>>
kidokezo
(vi-)
. <<kidokezi>>
kidoko
(vi-)
1) ()
2) .
; piga kidoko
; lugha n
vidoko .
kidokoo
(vi-)
;
kidokozi
(vi-)
kidole
(vi-)
; kidole gumba
; kidole cha
shahada
; kidole
cha kati ;
kidole cha pete (kati ya
kando)
; kidole cha
mwisho ; kama
pete na kidole ,
(.
);
chezesha kidole
,
kidoletumbo
(vi-)
.
kidomo
(vi-)
1) . domo
2) ; mwenye
kidomo
kidomodomo
(vi-)
1) ,
2)
3) ; n
kidomodomo
kidonda
(vi-)
. donda; ;
;
kidondo
(vi-)
,
(vi-)
kidondoo
(vi-)
. <<kidondo>>
kidonge
(vi-)
1) . donge;
, ; kidonge
cha kulevya ; weka
(wa na)
kidonge .
();
2) ,
3)
kidosho
(vi-)
1)
2)
kidoso
(vi-)
. <<kidosho>>
kidotia
(vi-)
kidoto
(vi-)
(
)
(vi-)
1)
2) ( )
kidu
(vi-)
1)
( )
2) (
)
kidubwana
(vi-)
1) . dubwana
2) -.
kidubwasha
(vi-)
. <<kidubwana>>
kidubweshu
(vi-)
. <<kidubwana>>
kiduchu
(vi-)
; . (
); kitoto kiduchu
, ,
kidude
(vi-)
1) . dude;
() ;
-. ,
; kidude gani?
?
2) , ,
3)
( , . .)
kidudu
(vi-)
. dudu; ;
; vidudu venye
dhara
;
wa n kidudu
; hana kidudu
kidudusi
(vi-)
1) ,
2)
3) .
kidugu
-, ;
saidiana kidugu
-;
pendana kidugu
; - kidugu
; msaada wa
kidugu
kiduhushi
(vi-)
,
(
)
kiduka
(vi-)
. <<kijiduka>>
kiduko
(vi-)
[]
kiduku
(vi-)
. (
; Cephalophus
mergens Wagn.)
kidumbwi
(vi-)
cm. <<kidimbwi>>
kidunavi
(vi-)
. <<kikwekwe>>
kidundu
(vi-)
1) . dundu,
2) . kidundu cha uso a)
)
kidungadunga
(vi-)
.
kidungu
(vi-)
. dungu;
; kidungu cha
[kuingia] ndege
kidurango
(vi-)
kidurazi
(vi-)
. <<kidurusi>>
kidurusi
(vi-)
kidusi
(vi-)
1)
2)
( )
kiduta
(vi-)
; ;
kiduva
(vi-)
. <<kibiongo>>
kiduvya
(vi-)
. <<kibiongo>>
kiegama
(vi-)
.
kielekezi
(vi-)
; ;
kielekezo
(vi-)
. <<kielekezi>>
kielelezo
(vi-)
1) ; ; ;
();
kielelezo cha sentensi
.
2) ;
3) ; ;
; ;
(-)
4) ; kielelezo
rasmi
5)
6) ( );
kielelezo cha mita cha redio
kieleo
(vi-)
;
kielezi
(vi-)
1) ,
2) ,
3) ; ;
4) .
kielezo
(vi-)
. <<kielezi>>
kielimu
- kielimu
kiendeleo
(vi-)
1) ,
2) ,
kiendelezo
(vi-)
,
();
kieneo
(vi-)
1) . eneo
2) . <<cheneo>>
kienezi
[-a] kienezi .
(.
)
kienezo
(vi-)
1)
()
2) ,
() (,
. .)
3) . <<chenezo>>
kienge
(vi-)
1) . mwenge
2)
(.
)
kienyeji
- kienyeji 1) ,
, ; sheria
za kienyeji .
2) ; ngoma
za kienyeji
kienzo
(vi-)
1) , ,
(.
)
2)
3) ; ;
kifa
(vi-)
1) ; ;
kifa-uongo, . kifauongo,
kifauwongo )
(Mimosa
pudica) )
(Biophytum sensitivum) )
.
2) . ,
(vi-)
1) (
)
2) (),
()
(vi-)
. <<kifua>>
kifaa
(vi-)
1)
2) ,
[]
; ; vifaa
vya uchaguzi
( ,
. .), vifaa
vya chuoni
3) ;
; vifaa vya
nyumbani
;
vifaa vya kuandikia
4) ;
, ;
, ;
kifaa cha
kusikilizia ; weka
vifaa kwenye maabara
kifabakazi
(vi-)
( 12
,
- ,
Spathodea nilotica)
kifadulo
(vi-)
. <<kifaduro>>
kifaduro
(vi-)
.
kifafa
(vi-)
1) ,
2) . ;
mwenye kifafa ;
patwa (shikwa, kamatwa)
na kifafa
; ugua
kifafa
3) ,
kifagio
(vi-)
. ufagio; kifagio
cha mvua
kifalme
(vi-)
. mfalme; ; -; -
kifalme ;
; nguo
za kifalme
()
kifalsafa
- kifalsafa
kifandugu
(vi-)
.
kifani
(vi-)
, ;
kutokuwa kifani cha mtu
-.;
kutokuwa n kifani
[] (
-.), kitu kisicho n
kifani
; ujasiri
usio n kifani
kifano
(vi-)
1) . <<kifani>>
2) ;
()
kifanyakazi
- kifanyakazi ;
chama cha kifanyakazi
; tabaka la
()
kifanyakazi
kifaranga
(vi-)
. faranga
Kifaransa
(.)
; -
kifaransa
kifarasi
(vi-)
. farasi; ; enda mbio
kifarasi
kifaru
(vi-)
1)
2)
kifarujoho
(vi-)
-
kifashisti
-; -
kifashisti ;
utawala wa kifashisti
kifau[w]ongo
(vi-)
. . <<kifa>>
kifedha
;
;
- kifedha ;
matatizo
kifedha
kifefe
(vi-)
1) ()
; (.)
2)
1) ,
kifeshisti
. <<kifashisti>>
kifichifichi
. kifichoficho .
<<kificho>>
kificho
(vi-)
,
. kifichoficho 1) ,
; ,
; -
kifichoficho ,
; mambo
kifichoficho
2) ,
kifichoficho
. . <<kificho>>
kifichuo
(vi-)
1) ,
() (-.
, )
2)
kifidio
(vi-)
1) ;
2)
kifijo
(vi-)
. . . vifijo
1)
()
2) .
kifik[i]o
(vi-)
;
kifimbo
(vi-)
1) . fimbo
2) (
)
3)
kifinyo
(vi-)
,
; [];
kifinyo cha jicho
; kifinyo
cha
uso []
kifisadi
1) ,
2) . ; -
kifisadi
kifisi
(vi-)
. fisi
. kifisi-fisi, kifisifisi
, ,
(.
)
kifisifisi
. . <<kifisi>>
kifo
(vi-)
1) , ;
; hukumiwa kifo
;
kifo cha wengi harusi
. -
2)
3)
kifoli
(vi-)
(
)
kiforongo
(-)
. kifauongo .
<<kifa>>
kifu
(vi-)
1) ,
1) ; lala kifu
1) ,
. -kifisha
. -kifiwa
(-)
1)
(-.),
2)
@ kifia
1) ; kifia
haja -.
2) , (
-. )
kifua
(vi-)
1) , ;
kifuani ) )
.
2)
;
; kifua kikuu
,
3) , ,
4) ,
kifuasi
(vi-)
1) () ;
(-.)
2) ,
3) .
4) .
kifuatajua
(vi-)
kifuatizo
(vi-)
,
kifudifudi
, ; lala
kifudifudi
,
kifufu
(vi-)
. <<kifuu>>
kifufukunye
(vi-)
. <<kifufumkunye>>
kifufumkunye
(vi-)
1) -.
() (, ,
. .)
2) -.
()
3) -.
kifujo
(vi-)
. <<fujo>>
. kifujofujo
,
kifujofujo
. . <<kifujo>>
kifuka
(vi-)
(Vernonia
cinerea)
kifukara
; - kifukara
, ;
vibanda vya kifukara
;
;
kifukiz[i]o
(vi-)
1) ;
2)
kifuko
(vi-)
1) . mfuko;
; ,
; kifuko cha
tumbaku
2) . ;
(vi-)
(
)
kifukofuko
(vi-)
kifuku
(vi-)
kifukulile
(vi-)
( )
kifulifuli
. <<kifudifudi>>
1) , ,
2) ,
kifumanzi
(vi-)
(
)
kifumba
(vi-)
. fumba;
kifumbambegu
(vi-)
.
kifumbo
(vi-)
. fumbo; piga
kifumbo
; - kifumbo
,
kifumbu
(vi-)
(
;
,
. .)
kifumbuzi
(vi-)
. <<kivumbasi>>
kifumufumu
(vi-)
kifundi
,
;
- kifundi
kifundiro
(vi-)
1)
[];
nguo hizi ni kifundiro cha
pamba
2) . []
; []
kifundo
(vi-)
1) . fundo; ,
; piga kifundo
2) . ; kifundo
cha mkono ,
; kifundo
cha mguu
;
; kifundoni
3) . kifundofundo
4) , ;
kifundofundo
(vi-)
. . <<kifundo>>
kifunga
(vi-)
1) , ,
;
kifunga cha umeme .
2) , (.
.
)
kifungambuzi
(vi-)
(Eleusine indica)
kifungaji
(vi-)
[] ,
,
kifungo
(vi-)
1) ;
,
2) ; ,
3) ;
4)
5) kifungo cha kubana
6) , ,
7) []
, ;
; peleka (tia)
kifungoni
,
;
hukumiwa kifungo cha
maisha
8) . ,
9) [] ; ti
(andika) vifungoni
10) .
11) . ,
; kifungo cha
maneno ) ;
)
. ;
kifungu
(vi-)
1) . fungu;
, ; ;
; ; kifungu
cha kanuni
adhabu
; kifungu cha
maneno . []
2) .
3) ; weka katika
vifungu
kifungua
(vi-)
1) kifungua kinywa a)
(
) )
2) kifungua mimba
3) kifungua chupa
; ; kifungua
makopo
4) kifungua mlango .
,
5) kifungua mkoba
kifungulima
(vi-)
kifungulio
(vi-)
(.
,
)
kifunguo
(vi-)
. ufunguo;
; kifunguo cha
makopo ;
kifunguo cha
uwako
kifunifuni
. <<kifudifudi>>
kifunika
(vi-)
kifunika sakafu
kifuniko
(vi-)
1) ;
(.); kifuniko cha chungu
; kifuniko
cha taa
; kifuniko cha
mfuko ;
kifuniko cha uso ;
ondoa kifuniko
cha uso .
,
2) . ,
3) .
,
kifuo
(vi-)
kifupi
(vi-)
1) ; kwa kifupi
, ; ;
eleza kwa kifupi
(-.)
2) . <<kifupisho>>
1) . <<fupi>>; kiti kifupi
1) ; ,
kifupisho
(vi-)
,
kifupizo
(vi-)
. <<kifupi>>
kifurushi
(vi-)
. furushi;
kifurushi cha posta
;
kifusi
(vi-)
1) . fusi;
[] ;
[]
;
2) , ; kifusi cha
dongo (jivu)
()
kifuta
(vi-)
1) kifuta jasho (vumbi)
,
2) kifuta machozi
[] ,
(]
(vi-)
1)
2)
3) .
kifutio
(vi-)
; (.)
kifuu
1) (vi-) []
( ), kifuu
cha yai ;
maji
kifuu ni bahari chungu
.
-
2) . kifuu cha ngisi
""
(. )
3) , -
(Muripristis murdjan)
kifuvu
(vi-)
. <<kifuu>>
kifyonza
(vi-)
kifyonza vumbi, .
kifyonzavumbi
kifyonzamboge
(vi-)
kiga
(vi-)
1) ,
2)
kigae
(vi-)
1) . gae;
; ; vigae
vitupu a)
() )
; - kigae
;
2) ; - vigae
; la vigae
kigaga
(vi-)
1) . gaga;
( ),
2) .
kigagazi
(vi-)
1) ;
2)
3)
kigambo
(vi-)
1) [] ;
[]
2) ;
kiganda
(vi-)
. ganda;
(,
)
- kiganda
kigandamizio
(vi-)
. <<kigandamizo>>
kigandamizo
(vi-)
kigando
(vi-)
1) . gando;
()
2) ; ;
kiganga
(vi-)
1) ,
; kiganga cha maji
; kiganga cha
chumvi .
2) .
;
kigango
(vi-)
. gango
kiganja
(vi-)
; kiganja cha mguu
kigano
(vi-)
. ngano;
kigari
(vi-)
. gari;
; ; kigari
cha mkono
kigaro
(vi-)
kigasha
(vi-)
.
kigauni
(vi-)
. gauni; ,
( ),
kigauni cha usiku []
kigawa
(vi-)
, ();
kigawa kati .
; kigawa mito
kigawakati
(vi-)
. . kigawa kati .
. <<kigawa>>
kigawanye
(vi-)
. 1)
2)
kigawanyiko
(vi-)
1) . ; -
kigawanyiko
,
2) . <<kigawanye>>
kigawanyo
(vi-)
1) , ;
,
2) .
3) . <<kigawe>>
kigawe
(vi-)
. ; kigawe
kikubwa cha shirika
kigawo
(vi-)
. ;
kigawo kidogo cha shirika
kigegezi
(vi-)
. <<kigagazi>>
kigego
(vi-)
1) ,
(o ,
)
2)
,
()
1) ,
kigelegele
(vi-)
(
)
kigenge
(vi-)
. genge; kigenge
cha akina mama
kigeni
1) -;
; - kigeni
; fedha za
kigeni
2) , ;
; - kigeni )
, ;
)
,
kigeregenja
(vi-)
. <<kigereng'enza>>
kigereng'enza
(vi-)
1) ; ;
2) ;
kigesi
(vi-)
kigeugeu
(vi-)
1) .
(Cameleo vulgaris)
2) .
3) ,
; ;
1) ,
kigeuza
(vi-)
kigeuza mvuke
kigeuzio
(vi-)
kigeuzo
(vi-)
.
kigezanguo
(vi-)
kigezi
(vi-)
. <<kigesi>>
kigezo
(vi-)
1) . .
2) , ;
3) ; ,
4)
5) (
)
6)
kigingi
(vi-)
;
Kigiriki
(.)
; -
kigiriki
kigo
(.)
. <<ukigo>>
kigoda
(vi-)
[] (
); mshono
kigoda
kigodo
(vi-)
(
,
)
kigoe
(vi-)
1) . <<kingoe>>
2) (
)
kigogo
(vi-)
. gogo
. ; lala
kigogo
kigogota
(vi-)
kigoli
(vi-)
,
-
kigoma
(vi-)
1) . ngoma
2)
kigomba
(vi-)
1) . mgomba;
2)
kigombegombe
(vi-)
kigongo
(vi-)
1) . gongo;
,
; ukitaja nyoka,
shika kigongo
.
2) ()
3) . ;
(vi-)
1) . mgongo;
; kigongo .
. ,
(
-., -.)
2) , mwenye kigongo
; kigongo cha
ngamia
kigong'ondo
(vi-)
(.
,
)
kigong'ota
(vi-)
. <<kigogota>>
kigono
(vi-)
1) (
, );
; tulilala
njiani vigono
kumi
2) ; ;
; vigononi wazee!
!
kigori
(vi-)
. <<kigoli>>
kigosho
(vi-)
, ,
; fimbo yenye
kigosho ;
kigosho cha mkono
(mguu)
()
kigotagota
(vi-)
. <<kigogota>>
kigovya
(vi-)
. <<kingoe>>
kigozi
(vi-)
. ngozi; ;
; ;
vigozi vilimning'inia usoni
mwake
Kigriki
. <<Kigiriki>>
kigubiko
(vi-)
1) ;
()
2) . <<kifuniko>>
kigugu
(vi-)
1) . gugu
1) ,
; panda kigugu
;
; ota kigugu
;
kigugumiza
(vi-)
. <<kigugumizi>>
kigugumizi
(vi-)
; mwen
kigugumizi ; sema
kwa kigugumizi
;
kiguguta
(vi-)
. guguta;
;
kigumba
(vi-)
(),
(),
kigumba kwa nguruwe kwa
binadamu ki uchungu
.
,
kigumugumu
(-)
kigundu
(vi-)
kiguni
(vi-)
. guni;
(vi-)
(
)
kigunzi
(vi-)
. <<kibunzi>>
kiguo
(vi-)
1) . <<kinguo>>
2)
kiguru
(vi-)
1) []
2) . <<kiguu>>
kigurudumu
(vi-)
. gurudumu;
kigurudumu cha uzi
(
)
kigutu
(vi-)
. gutu
kiguu
(vi-)
1) . mguu
2)
()
3)
, [],
; kiguu na njia =
; wa
kiguu na njia
; anza kiguu [na njia]
. -.;
kigwaru
(vi-)
1) . gwaru
2) , (
)
2) .
(
-)
kigwe
(vi-)
1) . ugwe
2) (
)
3)
(
,
)
kigwena
(vi-)
1) , ;
nendeni kigwena
2) (
-)
kigwingwi
(vi-)
. <<kigingi>>
kihali
,
(); kihali halisi
,
kihalifu
- kihalifu
kihalua
(vi-)
kihamaki
, ,
kihame
(vi-)
()
(, )
kihami
(vi-)
. . kihami cha umeme
;
; ,
kiharara
(vi-)
.
(vi-)
. <<kodi>>
(vi-)
(:
Casuarina equisetifolia)
kiharusi
(vi-)
. 1) ;
2) . ,
kihembe
(.)
( ,
,
)
kihere
(vi-)
. <<kiherehere>>; -
kihere ,
;
kiherehere
(vi-)
1) , ;
; kiherehere cha
moyo
2) . ,
, ;
kihero
(vi-)
1) . hero;
2)
kihesabio
(vi-)
; kihesabio cha
Geiga .
Kihindi
(e.)
; - kihindi
Kihispania
(.)
; -
kihispania
Kihispaniola
(.)
. <<Kihispania>>
kihistoria
; - kihistoria
kihoda
(vi-)
kihodhi
(vi-)
.
kiholela
, -;
; ;
acha mambo ndelee
kiholela
kihongwe
(vi-)
1) . punda kihongwe
2) .
kihori
(vi-)
. hori
kihoro
(vi-)
, ; amekufa
[kwa] kihoro
; pata kihoro
; tia kihoro
,
kihunzi
(.)
1) .
2) ,
kihusiano
(vi-)
.
kihusishi
(vi-)
. <<kihusiano>>
kiibara
(vi-)
. ibara;
kiichi
(vi-)
, (.
)
kiigizo
(vi-)
1) , ;
( )
2)
kiikizo
(vi-)
; ;
kiiktisadi
,
; - kiiktisadi
; msaada
wa kiiktisadi
kiima
(vi-)
. ,
kiimbo
(vi-)
., .
kiimla
- kiimla
kiinamizi
(vi-)
1)
2) .
Kiingereza
(.)
; -
kiingereza
kiingilio
(vi-)
1) ; kiingilio
bure
2)
3)
kiingio
(vi-)
. <<kiingilio>>
kiingizahewa
(vi-)
. . kiingiza hewa
kiingizi
(vi-)
.
kiini
(vi-)
1) ,
, ;
kiini jicho ; kiini cha
yai
2) ;
(), ();
()
3) .
()
4) . ()
5) (
-.), viini vya
vyakula ,
6) . , ;
7) . ; ; kiini
cha hatari
kiinikizo
(vi-)
1)
2) ,
kiinimacho
(vi-)
. . kiini macho
; ,
kiinitete
(vi-)
. . kiini [cha] tete
.
kiiniyai
(vi-)
. . . kiini [cha] yai
kiinua
(vi-)
kiinua mgongo, .
kiinuamgongo
1) ,
(
)
2)
(.
)
3)
4)
5)
kiinuamgongo
(vi-)
. . <<kiinua>>
kiinuzi
(vi-)
;
kiislamu
, ;
; - kiislamu
,
Kiitalia
(.)
. <<Kiitaliani>>
Kiitaliani
(.)
; -
kiitaliani
Kiitaliano
(.)
. <<Kiitaliani>>
kiitikadi
,
,
; - kiitikadi
;
mapambano kiitikadi
kiitik[i]o
(vi-)
1) (
)
2) ,
3) , ;
kijaa
(vi-)
kijakazi
(vi-)
1) . ;
2)
3)
kijalizo
(vi-)
,
kijaluba
(vi-)
. jaluba;
( ,
),
; kijaluba cha
miwani
; kijaluba
cha
kibiringo .
kijamaa
- kijamaa )
;
) . <<kiujamaa>>
kijamanda
(vi-)
1) . jmanda
2) . ,
( )
kijambia
(vi-)
1) . jambia
2) , (
kanzu)
kijambo
(vi-)
1) . jambo;
(.); kuna
kijambo fulani
2) . ,
; vijambo vyenye
kuchagiza
kijamii
- kijamii ,
; magonjwa
kijamii
;
maisha kijamii
kijamvi
(vi-)
. jamvi
kijana
(vi-)
1) ; ,
( 7 12 )
2) ;
3) .
4) (
30 50 )
kijani
(vi-)
. jani; ;
kijani kibichi
; [-] kijani ,
(); - kijani kibichi
-, ,
(.); miti n
rangi
kijarida
(vi-)
. jarida;
kijaruba
(vi-)
. <<kijaluba>>
kijasho
(.)
. jasho; kijasho
kipevu
( -.)
kijasumu
(vi-)
; ;
kijazilizo
(vi-)
. <<kijalizo>>
kijazio
(vi-)
;
kijazo
(vi-)
1) ,
(), ;
2) ,
3) ,
kijego
(vi-)
. <<kigego>>
kijelezi
(vi-)
, ;
kijelezi cha woga
kijembe
(vi-)
1) . jembe
2)
3) []
; piga kijembe
(vijembe)
Kijeremani
(.)
. <<Kijerumani>>
Kijerumani
(.)
; -
kigerumani
kijeshi
-;
, ;
shikilia nchi kijeshi
; - kijeshi ;
; nguo za kijeshi
; cheo cha
kijeshi ,
kijia
(vi-)
. njia; ,
; kijia cha wenda
miguu
kijibanda
(vi-)
. <<kibanda>>
kijibarua
(vi-)
. <<kibarua>>
kijibwa
(vi-)
1) . mbwa;
,
2) . . kijibwa
kitumishi ,
; kijibwa
kitumishi cha
wakoloni .
kijicho
(vi-)
1) . jicho;
kijicho cha [kijani cha]
redio
(.
)
2)
3) ; ;
fanya (wa n) kijicho
, ;
-mwonea
mtu kijicho
-.; .
4) ()
5) ,
; tia
kijicho
kijichumba
(vi-)
1) . chumba;
2) ;
kijidonda
(vi-)
. <<kidonda>>
kijiduka
(vi-)
1) . duka
2) ; kijiduka cha
magazeti
kijigari
(vi-)
1) .<<kigari>>
2)
kijigazeti
(vi-)
. gazeti;
,
kijihospitali
(vi-)
. hospitali;
kijiji
(vi-)
. mji; ;
; kijiji cha ujamaa
""
kijikabila
(vi-)
. kabila;
kijike
(vi-)
. jike
kijiko
(vi-)
1) . mwiko;
; kijiko cha supu
; kijiko cha
chai
2) ,
-
kijilugha
(vi-)
. lugha; ,
kijidudu
(vi-)
1) . <<kidudu>>
2) . ,
; nyumba (shule)
vijidudu []
kijilima
(vi-)
. <<kilima>>
kijimbi
(vi-)
kijimbi msitu, .
kijimbimsitu
(Halcyon senegaloides)
kijimbimsitu
(vi-)
. . <<kijimbi>>
kijimea
(vi-)
;
kijimeza
(vi-)
. meza;
(. )
kijimo
(vi-)
kijina
(vi-)
1) . jina
2) .
kijineno
(vi-)
1) . neno
2)
kijinga
(vi-)
, ;
kijinga cha moto
()
(vi-)
1) . mjinga
1) . kijingajinga ,
; - kijinga )
, )
kijingajinga
. . <<kijinga>>
kijini
(vi-)
. jini ;
kijino
(vi-)
1) . jino
2)
(,
,
)
kijio
(vi-)
kijipochi
(vi-)
. pochi,
kijiri
(vi-)
;
kijisanduku
(vi-)
. sanduku;
, ; kijisanduku
cha posta ;
kijisanduku
cha kulilia karatasi za kura
kijisehemu
(vi-)
1) . sehemu;
(-.),
kijisehemu cha mji
2) .
kijitabu
(vi-)
1) . kitabu;
2) ;
; kijitabu cha
kuandikia mambo kila
siku
3)
4)
kijiti
(vi-)
1) . mti
2) ; ;
; ; kijiti cha
kibiriti
3) ()
kijito
(vi-)
. mto; ,
kijitone
(vi-)
. tone;
ambukizwa kwa vijitone
kijitu
(vi-)
1) . mtu;
2) . kijitu kiovu .
,
kijivi
(vi-)
1) . mwivi
1) [-],
; - kijivi
,
kijivu
- kijivu , . - kijivujivu
) ; )
( )
(vi-)
kijivujivu
. . <<kijivu>>
kijiwe
(vi-)
1) . jiwe;
;
2) ;
kijogoo
(vi-)
1) . jogoo;
2)
3)
4) (; Alectis
indicus)
kijoka
(vi-)
. nyoka; .
.
kijoli
(vi-)
. mjoli; - kijoli
. ,
(
)
Kijomba
(.)
. , -
,
,
kijombo
(vi-)
. chombo
kijongo
(vi-)
. mwongo;
; mwenye kijongo
kijoyo
(vi-)
1) . moyo
2) . ;
; sebusebu
n kijoyo ki mumo
,
,
-.
kijoyojoyo
(vi-)
1) . <<kijoyo>>
2) ;
,
kijua
(vi-)
. jua;
;
;
; kijua kilikuwa
kikali mno
kijukuu
(vi-)
. mjukuu,
;
kijulanga
(vi-)
(
7 12 )
kijumba
(vi-)
1) . nyumba;
, ; ;
2) ; ;
kijumba cha simu
3) ., .
kijumbamshale
(vi-)
kijumbe
(vi-)
1) . mjumbe
2) ,
3) ,
; ;
(vi-)
a
kijungu
(vi-)
. chungu;
,
kijusi
(.)
(.)
1) . (
40
)
2)
3) (vi-) . ,
[];
()
(vi-)
. mjusi
kijuso
(vi-)
. uso; ,
kijusu
(vi-)
. <<kijusi>>
kijuujuu
1) ; ;
tazama kijuujuu
2) . ,
-; ,
kijuvi
(vi-)
1) ;
;
; ;
2) ;
()
1) ; ;
; ; - kijuvi
; ;
,
kijuzuu
(vi-)
. juzuu; ,
()
kikaango
(vi-)
. kaango;
; ; toka
kikaangoni na kuingia
motoni
kikabila
(vi-)
. <<kijikabila>>
1)
; - kikabila )
) ,
; mielekeo
kikabila
2) ;
mielekeo kikabila
kikafiri
(), -
kikafiri ) )
kikaimati
(vi-)
1)
2)
kikaka
(vi-)
1) ;
,
; usifanye
kikaka ; enda kwa
kikaka
2) ,
. kikakakaka 1)
, ,
,
2)
(vi-)
. kaka
kikakakaka
. . <<kikaka>>
kikalasha
(vi-)
. kalasha;
kikale
1) (
); - kikale
, ;
;
2) (,
); - kikale
,
kikalibu
(vi-)
. kalibu;
kikalio
(vi-)
1) (,
. .)
2) (,
. .)
3) .
(. , ,
)
kikalori
[-] kikalori ;
thamani kikalori
kikambo
; ;
, ; -
kikambo ,
(
)
kikamilifu
1) ,
; ;
; unga mkono
kikamilifu
( -.,
-), - kikamilifu
, ;
2) ,
;
kikamilisho
(vi-)
1) ;
; vikamilisho
pembemraba .
2) . (
)
kikamizo
(vi-)
kikamua
(vi-)
. <<kikamulio>>;
kikamua machungwa
kikamulio
(vi-)
1)
2)
kikanda
(vi-)
1) . kanda
2) .
(, ,
)
kikande
(-; vi-)
( Balistes
nnthus)
kikano
(vi-)
. . ;
kikano cha usawa .
kikanyagio
(vi-)
kikanza
(vi-)
,
( );
kikao
(vi-)
1) ;
;
2)
()
3) ()
4) ; ;
kikao cha Bunge
7)
kikapu
(vi-)
1) ; kikapu cha
karatasi
2) . []
; mashindano
(mpira wa) kikapu
kikaragosi
(vi-)
1) . karagosi
2) . ;
, ;
vikaragosi wa ubeberu
; -
kikaragosi ;
serikali kikaragosi
kikaramba
(vi-)
1) ,
2) . ,
kikaratasi
(vi-)
. karatasi;
kikaratasi cha bei ,
kikariri
(vi-)
,
,
kikarwe
(vi-)
. karwe
kikasha
(vi-)
. kasha; kikasha
cha mbegu .
kikasiki
(vi-)
. kasiki
kikasuku
1) ,
; iga kikasuku
(.
),
;
(.)
2) . ,
,
kikataa
(vi-)
1) . kataa
2)
,
kikataduara
(vi-)
.
kikate
(vi-)
. mkate; kikate
cha kukaanga ;
kikatiba
,
; - kikatiba
; serikali
kikatiba
kikatoliki
- kikatoliki
kikaufu
(.)
kikaushio
(vi-)
kikausho
(vi-)
1) ,
()
2) . <<kikaushio>>
kikavu
(vi-)
, ;
; - kikavu ) ,
, )
.
;
)
. ,
;
kikawaida
- kikawaida ,
, ;
kikawe
(vi-)
. <<kijiwe>>
kikaza
(vi-)
1) ,
()
2) . ; ;
3)
kikazi
1) ,
, ;
- kikazi ; ziara
kikazi
2)
kikazio
(vi-)
.
kikazo
(vi-)
1) ,
,
2) . <<kikaza>>
3) ,
4) . <<mkazo>>
kike
(.)
;
; - kike
, ;
sehemu kike .
; sehemu za
kike .
; mtoto wa
kike ;
nguo za kike
-,
; ;
mkono wa kike
py
kikebe
(vi-)
. mkebe
kikemia
- kikemia
kikengele
(vi-)
. kengele;
kikero
(vi-)
kiki
(-)
. ; kiki adhabu
; kiki
kona ; piga
kiki
kikia
(vi-)
. mkia
kikiki
; ;
funga kikiki
kikinga
(vi-)
1) . kinga;
kikinga hatari
2) .-.
kikingio
(vi-)
. kingio;
kikingio cha kukingilizia
taa
kikingo
(vi-)
1) . kingo
2)
kikiri
(-)
1)
2) ,
3) . , ;
maisha kikiri kakara
,
4) ;
kikirika
1) ;
2)
. -kikirikia
. -kikirikwa
kikisa
1) ; ;
(), maneno ke
yalinikikisa
; kazi hii yanikikisa
2)
(); kikisa
maneno
. -kikisia
kiko
(vi-)
;
; vuta kiko
(vi-)
1)
2)
kikoa
(vi-)
1) ,
2) .
3) . ,
,
;
la kikoa ) .
-.
(
) )
4) .
(
)
5) ,
;
(vi-)
. koa; vikoa vya
bunduki
()
kikoba
(vi-)
. mkoba; kalia
vikoba
( )
kikohozi
(vi-)
, ;
umwa [na] kikohozi
, ; mapenzi
ni
kikohozi, hayawezi
kufichika . ,
, -
kikoi
(vi-)
(
)
kikojozi
(vi-)
,
; dawa kikojozi
; ndizi
kikojozi ,
kikoko
(vi-)
; kikoko cha mkate
; kikoko cha
kidonda
kikokoro
(vi-)
kikolombwezo
(vi-)
kikoloni
- kikoloni ;
utawala wa kikoloni
;
unyonyaji wa
kikoloni
kikomba
(vi-)
njaa kikomba, kikomba
cha njaa
kikombe
(vi-)
1) . kombe;
; ; kikombe
cha chai
2) . . ;
mashindano kugombea
kikombe
3) .
4) (
)
kikombo
(vi-)
,
. kikombokombo ;
; , ; -
kikombo ) ;
;
) .
, ;
maneno kikombo
kikombokombo
. . <<kikombo>>
kikome
(vi-)
,
kikomo
(vi-)
1) , (.
, ),
,
; bila
kikomo ;
2) , ; -enye
kikomo ;
kikomo cha juu ;
kikomo cha
chini ; kikomo
cha uso (.
)
3) . ,
; maadhimisho
yalifikii kikomo chake
4) . ,
kikomoupeo
(vi-)
. . kikomo u
,
,
kikomredi
- kikomredi
, ;
mazungumzo kikomredi
kikomunisti
- kikomunisti
; chama
cha kikomunisti
;
nyendo za kikomunisti
kikomwe
(vi-)
1) . komwe
2)
kikondo
(vi-)
1) . mkondo
2)
kikondoo
(vi-)
1) . kondoo;
1) ; ,
kikongwe
(vi-)
. mkongwe;
,
; ,
-; -
kikongwe ) ,
)
kikono
(vi-)
1) . mkono;
kikono cha kitoto
2)
3)
4)
5) ()
6) ()
7)
(-.), kikono cha
mlingoti ;
kikono cha m
; kikono cha ayari
,
8) .
kikonomtungidalia
(vi-)
kikonomtungishanga
(vi-)
-
kikonyo
(vi-)
. ,
; ;
(), kikonyo
cha zabibu
kikope
(vi-)
1) . ukope;
2) .
kikopesa
(vi-)
1) ( )
2) ( ),
kikopo
- kikopo
; mtoto
wa kikopo
kikora
(vi-)
;
(vi-)
( mwaa)
kikore
(vi-)
,
( )
kikorogeo
(vi-)
kikorogeo rangi .
kikorokoro
(vi-)
. <<vikorokoro>>
kikorombwe
(vi-)
; , (
), piga
kikorombwe ;
()
kikoromeo
(vi-)
. koromeo
kikororo
(vi-)
. <<kikokoro>>
kikosi
(vi-)
(vi-)
1) , , ;
kikosi cha wazima moto
2) . ;
kikota
(vi-)
; kikota cha
mtama cha kutafuna
,
(vi-)
kikotama
(vi-)
. kotama;
[]
kikoto
(vi-)
; ; (
)
(vi-)
, ;
songa (piga) vikoto
(vi-)
. <<kikota>>
kikotwe
(vi-)
kikowe
(vi-)
kikristo
-a kikristo ;
jina la kikristo
kikuba
(vi-)
(
)
(vi-)
. kuba; - kikuba
kikucha
(vi-)
1) . ukucha;
;
2)
3) vikucha vya mkeka
,
kikuchia
(vi-)
kikuku
(vi-)
1) (. )
2)
; kikuku cha
kupandia farasi
(vi-)
. kuku
kikuli
(vi-)
1) ;
; ;
kikuli cha hofu
()
2) ;
kikulia
(vi-)
,
(- .) (
)
kikumbatio
(vi-)
kikumbo
(vi-)
; ;
; piga
kikumbo , ;
sukumana vikumbo
kikumbuko
(vi-)
,
( -., .),
,
kikumi
(vi-)
kikunazi
(vi-)
1) ,
2)
(vi-)
1) . kunazi
2) .
kikundi
(vi-)
1) . kundi
2) ;
1) ; ; enda
kikundi
kikundu
(vi-)
1) . mkundu
2) .
3) ( ); kikundu
cha dafu
(
)
kikungu
(vi-)
. ,
kikunio
(vi-)
kikunja
(vi-)
kikunja jamvi, .
kikunjajamvi .
( )
kikunjo
(vi-)
1)
2) ; ; ;
3)
kikuta
(vi-)
1) . ukuta
2) ;
3) , (
); kikuta cha masafa
kikuti
(vi-)
1) . kuti;
ameangukiwa kikuti
kibichi =
(.
)
2) . []
; ;
kikuto
(vi-)
1) ; ; kikuto
cha mkeka
2) . <<kikunjo>>
(vi-)
[]
kikuukuu
(vi-)
1) -. (
)
2) -.
()
(. ,
)
1) , ;
- kikuukuu ) ,
) ,
kikuza
(vi-)
kikuza sauti, .
kikuzasauti ,
; []
kikuzasauti
(vi-)
. . <<kikuza>>
kikwakwa
(vi-)
,
kikwamizo
(vi-)
,
kikwamo
(vi-)
, ;
(.)
kikwangulio
(vi-)
1) ,
2) .
kikwapa
(vi-)
1) . kwapa
2)
3)
4) ;
kikwara
(vi-)
kikwaru
(vi-)
kikwaruzo
(vi-)
1)
2)
kikwata
(vi-)
(Acacia
mellifera)
; enda
kikwata ; -
kikwata ; safari
kikwata
kikwato
(vi-)
. ukwato
kikwazo
(vi-)
1) , ,
2)
( ),
vikwazo vya [ki]uchumi
;
vikwazo vya silaha
; weka
vikwazo
3) .
kikwekwe
(vi-)
,
; kuku kikwekwe
;
mtu kikwekwe
)
) ,
kikweli
,
, ; -
kikweli ,
;
,
kikweukweu
(vi-)
. <<kikwifukwifu>>
kikwi
(vi-)
1)
, ,
2) .
kikwifukwifu
(.)
kikwikwi
(vi-)
. kwikwi; ;
wa n kikwikwi
(vi-)
. <<kikwekwe>>
kila
, ; ;
; ; ; kila mtu
; kila
mara
, ; kila kitu
; ; kila
aendako
; kila atakapo
kilabu
(vi-)
. <<klabu>>
kilaji
(vi-)
, ,
kilala
(vi-)
kilala nungu, .
kilalanungu
(Callopsis volkensii)
(vi-)
c.-x. 1) ,
2)
kilalanungu
(vi-)
. . <<kilala>>
kilalio
(vi-)
1) ;
;
2)
kilalo
(vi-)
1)
( , ),
; tulilala vilalo sita
njiani
2) , ,
3) ,
() ( )
kilango
(vi-)
1) . mlango;
kilango cha bahari )
)
; kilango
cha mlima ;
; .
2) . ;
kilarineti
(vi-)
.
Kilatini
(.)
; - kilatini
kile
. . ; ; ; kiti
kile ; kitabu kile
kilegesambwa
(vi-)
.
kilegeza
(vi-)
,
() (-.),
kilegeza kwaso
kileji
(vi-)
(
)
kilele
(vi-)
1) (-.);
, ; kilele
cha mlima ;
kilele
cha mti ;
kilele barafu .
2) . ,
, ; fikia kilele
kilelecha
(vi-)
. <<kileleta>>
kileleta
(vi-)
. kilele nta
(ncha)
(-.),
(), (
)
kilema
(vi-)
1) ;
; wa n kilema
()
2)
()
; , ;
kilema wa jicho
()
; cheka uchafu,
usicheke kilema c.
,
kilemba
(vi-)
1) ;
; piga (vaa)
kilemba
()
; vunja kilemba
()
; kilemba cha jogoo
; kilemba cha
bwana
(Emilia sagittata)
2) . ,
; ; -mpiga
(-mvika, -mvisha) mtu
kilemba cha ukoka
-.;
-.
3) .
4) ,
(-.
-. , .
)
kilembwa
(vi-)
, ; kilembwa
cha titi
kilembwe
(vi-)
. <<kilembwa>>
(vi-)
;
kilembwekeni
(vi-)
. <<kilembwekeza>>
kilembwekeza
(vi-)
;
kilemeanembo
(vi-)
(Cremaspora africana)
kilendo
(vi-)
kilenga
(vi-)
()
kilenge
(vi-)
. <<kilenga>>
(vi-)
,
kilengelenge
(vi-)
. kilenge-lenge .
lengelenge; ,
; mkono umetoka
vilengelenge
kileo
(vi-)
1)
2) ;
3)
1) ; kwa kileo
-; - kileo
kiletajoto
(vi-)
kilete
(vi-)
1) ,
(
. .)
2) . <<kileti>>
kileti
(vi-)
kilevi
(vi-)
. mlevi;
; enda kilevi
; - kilevi
kilifi
(vi-)
. <<kilindi>>
kilifu
(vi-)
(
)
kilihafu
(vi-)
. (
)
kilili
(vi-)
1) . ulili;
( .
), tembeza
katika kilili
(-.)
2)
()
kililimawe
(vi-)
kilima
(vi-)
1) . mlima;
, , ;
2) . . a kilima
( ,
.
)
kilimbili
(vi-)
kilimi
(vi-)
1) . ulimi
2) .
3)
;
4) . ,
kilimia
(.)
(,
-
)
kilimiladha
(vi-)
; kilimiladha
kitupu
kilimilimi
(vi-)
1)
()
2)
kilimo
(vi-)
1) ;
;
() ; kilimo
cha
kujikimu
2)
[]
3)
[]
kilinda
(vi-)
1) , ,
, (
), kilinda chozi
(
),
kilinda shamba
(
, ,
)
2) -.
; kilinda
elementi
kilindachozi
(vi-)
. . <<kilinda>>
kilindawakfu
(vi-)
kilindi
(vi-)
1) ;
2) ;
kilindo
(-)
1) (
)
2) (
)
(vi-)
1) ; ,
,
2) (
)
3) , (
, . .)
kilinge
(vi-)
1) ;
; ,
; maneno a kilinge
()
2) .
;
wa (kaa) kilingeni
3) .
kilingo
(vi-)
1)
(
)
2) , (
)
3)
(vi-)
1) (. )
2) ; ,
kilinzi
(vi-)
( ,
. .)
kilio
(vi-)
1) ; kilio cha simu
2) ; ;
3) ,
4) ,
5) . ,
6) ,
7) ,
8) .
kilishatete
(vi-)
.
kiliwa
(vi-)
1) ,
2) []
kilo
(-)
1)
2) ()
kiloaka
(-)
.
kilogram
(-)
. <<kilo>>
kilokalori
(-)
kilometa
(-)
kilomita
(-)
. <<kilometa>>
kilongozi
(vi-)
.
(Indicator
indicator)
kiloo
(vi-)
;
kilosaiko
(-)
,
kilotia
(vi-)
kilowezi
- kilowezi 1)
;
2)
kilua
(vi-)
1) mkilua
2) .
( )
kiludhu
(.; -)
;
kilugha
(vi-)
. lugha
;
; -
kilugha ) )
kiluwiluwi
(vi-)
1) ()
2)
3) .
, ,
[]; shule
viluwiluwi
4)
kima
(-; ma-)
1)
2)
(Cereopithecus
pygerythrus)
(vi-)
1) , ; piga
kima ;
kima chake kadiri gani?
?
2) , ; kima
cha karo (
)
3) ; kima cha chini
; kima cha juu
; kima cha
kinadharia
;
kima cha ufundi
; kima
cha uzazi
; kima cha
mchapuko []
(.)
;
kimaada
,
; [-] kimaada )
, ,
)
, ;
kimaandishi
1) ,
2) ( )
kimacho
. <<kimachomacho>>
kimachomacho
1) ,
; lala
kimachomacho
,
,
2) ;
; wa
kimachomacho
3) , ;
zungumza n mtu
kimachomacho
-. ; -
kimachomacho ,
; ; uhalifu
wa kimachomacho
; wizi wa
kimachomacho
kimada
(vi-)
1) ,
;
2)
,
kimaendeleo
- kimaendeleo
; watu wa
kimaendeleo
kimagamaga
1) , ;
2) ,
kimagharibi
- kimagharibi ;
;
wanahistoria wa
kimagharibi
kimaji[maji]
1) ; , ;
- kimaji ; ,
;
2) . ;
hisi kimaji
(
)
kimajumui
- kimajumui ;
,
kimako
(.)
1) ,
2)
()
kimalidadi
. <<kimaridadi>>
kimama
(vi-)
. mama; .
( )
-, ;
- kimama
kimanda
(vi-)
.
(,
)
(vi-)
. <<kiwanda>>
(vi-)
( )
Kimanga
(.)
.
(
-
)
-,
(
-
,
-
), - Kimanga )
)
(,
, ,
, .
. -
,
)
kimangalingali
. <<kingalingali>>
kimangare
(vi-)
,
kimangari
(vi-)
(Rhamphicarpa
veronicaefolia)
kimango
(vi-)
. mango;
; chui kimango
kimanjano
-a kimanjano ;
rangi ya kimanjano a)
)
kimanzi
(vi-)
kimapinduzi
,
,
; -
kimapinduzi
; chama
cha kimapinduzi
kimarekani
- kimarekani
; silaha za
kimarekani
kimaridadi
- kimaridadi ;
kimashamba
(.)
1) ,
2) .
3) .
1) -; -
kimashamba ) ,
) .
;
kimasomaso
(.)
, ; jitoa
(fanya) kimasomaso
( ,
..),
;
(.)
(.)
1)
2) ;
;
kimasomaso usimwone
kimataifa
- kimataifa
; mkutano
wa kimataifa
kimatendo
1) , ; ; - kimatendo
, ;
2) ,
kimatu
(vi-)
kimau
(vi-)
(
)
kimaumbile
,
; dunia
yetu imetokeza kimaumbile
; -
kimaumbile ;
; vifaa vya
kimaumbile
kimavi
(vi-)
kimavi cha kuku
(Ageratum
conyzoides)
kimawazo
1) , ;
;
; -
kimawazo ;
watu wa kimawazo
2) ,
, ;
gawanyika kimawazo juu
suala lo lote
-.
3) ; -
kimawazo
4) ,
; -
kimawazo ,
kimazeru
(vi-)
. mtu wa kimazeru
kimba
(vi-)
; anguka kimba kimba
(kimbakimba) a)
)
,
; bwaga
kimba ,
(vi-)
()
kimbakimba
. . <<kimba>>
kimbaombao
(vi-)
. <<kimbaumbau>>
kimbati[r]o
(vi-)
kimbaumbau
(vi-)
( )
(vi-)
(
,
..), .
kimbele
1) ; ; enda
(pita) kimbele
()
2) , ; jua
kimbele
kimbelembele
(vi-)
1)
2) ,
. <<kimbele>>
kimbia
1) , ;
; kimbia
hatari
; kimbia
mbio
2) , ;
3) ; kimbia na mpira
.
. -kimbiana
.-. -kimbizana
.-. -kimbizia
.-. -kimbiliwa
.-. -kimbilika
. -kimbiwa
. -kimbika
. -kimbiakimbia
@ kimbiza
1)
2) ,
;
; kimbiza roho
3) ,
()
@ kimbilia
1) -.
(-.),
-.;
-.; kimbilia roho
()
2)
-.;
-.
@ kimbiliza
1) ;
2) (-.);
(-.) ;
; kimbiliza kazi
; kimbiliza maneno
;
(.)
kimbilio
(ma-)
1) , ,
;
2) ,
kimbimbi
(vi-)
, ;
fanya kimbimbi
;
(
, )
kimbio
. kimbiombio 1)
2) ; ,
kimbiombio
. . <<kimbio>>
kimbizi
- kimbizi ; maji
kimbizi
( );
kimboya
(vi-)
(
, )
kimbugibugi
(vi-)
(Dactyloctenium
aegyptiacum)
kimbunga
(vi-)
1) ; ;
; ; ;
kimbunga cha mchanga
;
kimbunga cha vita .
2) ; kimbunga
cha nma
kimburu
(vi-)
1)
(Nerpestes gracilis)
2)
kimchanganua
- kimchanganua
kimchezo
-;
,
kimea
(vi-)
1) ();
; mtama
niliopanda haukupata
kimea
2)
(.
)
kimelea
(vi-)
1)
2) -; -
kimelea
3) . ,
; kimelea cha
ubepari
kimene
(.)
1) ; ,
2) ;
kimeng'enya
(vi-)
,
kimenomeno
(vi-)
1)
2) .
kimenya
(vi-)
kimenya mboga
kimeo
(vi-)
. <<kimio>>
kimeremeta
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimerimeta
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimerimeti
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimeta
(vi-)
1) . <<kimeto>>
2) .
kimetameta
(vi-)
.
kimete
(vi-)
. <<kimeto>>
kimetemete
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimeti
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimeto
(vi-)
1) , ;
; toa (fanya)
vimeto ,
2) -.
kimeza
(vi-)
. meza
kimia
(vi-)
1)
2) ,
3) .
1) ; - kimia
, ;
chuma cha kimia
;
nguo kimia
(, ,
. .)
(-)
kimiminiko
(vi-)
; [-] kimiminiko
,
kimio
(vi-)
1) . umio; .
2) ,
3) (.
, ,
)
4)
5)
kimisingi
. <<kimsingi>>
kimisri
- kimisri
kimizio
(vi-)
. <<kimio>>
kimkumku
(.)
1) ;
2) ,
3) ;
kimo
(vi-)
1) ; kimo cha mtu
; [mtu] mkubwa
wa kimo
;
kimo cha wastani (kadiri)
; vuta vimo
, ;
mimea
inavuta vimo
; -mpita mtu
kimo ) . )
. . ; jambo hilo
lilimpita kimo chake
; -mshinda
mtu kimo .
-.
(,
..); kazi
hii imenishinda kimo
2) , ; kimo
cha mti
3) ,
4)
5) .
,
6)
(. , ,
)
7) .
8)
kanzu
kimombo
(.)
.
kimondo
(vi-)
. ; kimondo
cha nyota
(vi-)
; (.)
(vi-)
(
,
)
(vi-)
1) , ;
2)
kimono
(.)
mkono kimono
kimori
(vi-)
,
kimoto
(vi-)
. moto; ,
kimoyo
(.)
. kimoyomoyo 1)
,
2) ,
3) ;
kimoyomoyo
(.)
. . <<kimoyo>>
1) , ;
; soma kimoyomoyo
2) ,
Kimrima
(.)
,
kimsingi
, ;
, ,
; kubali
mapendekezo
kimsingi
;
eleza swali kimsingi
; -
kimsingi ) ,
, ; sababu
ya kimsingi
()
)
;
makubaliano ya kimsingi
)
(
), elimu
kimsingi
kimto
(vi-)
. mto;
(), kimto cha pini
kimu
1) (),
,
(-.), (
)
2) (
)
3)
kimua
. <<kimwa>>
kimulikio
(vi-)
kimulimuli
(vi-)
1) , ;
kimulimuli hewa
2)
3) .
4) .
kimungu
(vi-)
.
kimurimuri
(vi-)
. <<kimulimuli>>
kimuyemuye
(.)
, ;
ona kimuyemuye
Kimvita
(.)
,
-
kimvugu
(vi-)
kimwa
1) , ;
2) .
. -kimwisha
kimwezi
(vi-)
1) . mwezi
2)
; ; rusha
kimwezi
kimwiko
(vi-)
1) . <<kijiko>>
2) . kimwiko cha chuma
. []
kimwili
, ;
jirekebisha kiakili na
kimwili
; -
kimwili ) )
kimwinyi
- kimwinyi ;
utawala wa kimwinyi
kimwondo
(vi-)
. <<kimondo>>
kimya
(.)
1) , ;
nyamaza kimya
,
;
kimya kirefu
()
2) , ;
[-] kimya ,
; kimya! !,
!; kimya
kingi kina mshindo mkuu
.
(=
)
. kimya kimya 1)
; , soma
kimya ; kaa
kimya
2) , ; kaa
kimya
kina
(vi-)
; kina cha bahari
(vi-)
; tia vina
;
; shairi la (lenye) vina
(-)
. <<akina>>
kinaa
(-)
;
,
; mwenye
kinaa
()
kinadhari
; ;
, ; andika
kinadhari ( -.)
kinadharia
1) , ;
- kinadharia
2)
kinadhifu
, ;
; valia kinadhifu
kinaganaga
. <<kinagaubaga>>
kinagaubaga
1) , ;
; ;
jadili kinagaubaga matatizo
()
2) ,
; ,
; eleza
kinagaubaga
(-.)
()
3) ,
kinagiri
(vi-)
,
kinai
1)
,
()
2)
,
3) .
,
;
( - .)
.-. -kinaisha
.-. -kinaishia
.-. -kinaishwa
. -kinaia
. -kinaiwa
. -kinaika
@ jikinai
1)
2) () (
)
@ kinaisha
1) ,
;
,
2)
,
3) . ,
;
kinaifu
1)
;
2) ,
( ),
kinakilo
(vi-)
kinamama
(-)
. kina mama . .
<<akina>>
kinamasi
(vi-)
1) ,
; - kinamasi
2)
3) . . ,
,
kinamizi
(vi-)
. .
(
)
kinamo
(.)
1) ;
; - kinamo
; ;
udongo (wa) kinamo )
)
; kinamo
mchanga
1) ,
kinamu
(.)
. <<kinamo>>
kinana
(vi-)
kinanasi
(vi-)
(Anthericum. sp.)
kinanda
(vi-)
1)
; kinanda cha
piano (mikono) ;
; kinanda cha
mifereji ; kinanda
cha midomo
; kinanda cha
sitima
;
kinanda cha rekodi
2) .
3) ;
kinandatawa
(vi-)
.
kinanga
(vi-)
1) . nanga
2)
kinara
(vi-)
1) . mnara
2)
3)
()
4) . (
V)
kanzu
kinasasauti
(vi-)
kinathari
. <<kinadhari>>
kinaya
(-)
1) ,
2) ;
,
3) ,
(-)
. <<kifani>>
kinazi
- kinazi
kinda
(ma-)
1) (),
kinda la kuku
2) ;
kinda la mnazi
3) ,
1) (. .
), mnazi mkinda
(ma-)
.
(
)
. <<kinza>>
. -kindana
; ;
. -kindia
. -kindwa
. -kindika
kindakindaki
1) , ;
chukua kindakindaki
(-.)
,
. .
2) .
-., -., ni
Mtanzania
kindakindaki
kindani
; - kindani
, mambo
kindani nchi
kindanindani
1) , ;
; cheka kindani
; -
kindani
; vita vya kindani
) )
2) ;
kindano
(ma-)
. <<makindano>>
kindengereka
(vi-)
1) ()
2) -.
,
kindi
(-)
. (Galago
senegalensis)
kindoro
(vi-)
1)
,
muhogo wa kindoro
2)
3) . kofia a kindoro
,
kindu
(ma-)
(
mkindu)
kindugu
. <<kidugu>>
kindumbwendumbwe
(vi-)
1) ,
;
2) ,
3) .
,
( -
,
,
)
kinega
(vi-)
1)
2) (Melittophagus)
kinegwe
(-)
1)
2)
kinembe
(vi-)
.
kinena
(vi-)
.
kinga
1) ;
; ,
; kinga macho na
jua
; kinga mwili kwa
ngao
2) ,
()
3) . ;
,
4) . ,
(),
5) . ,
;
6) (-.
-.), kinga ndoo
; kinga
mkono )
)
(),
kinga maji mvua
(-.)
. -kingana
. -jikinga
. -kingiza
.-. -kingizia
. -kingia
. -kingwa
. -kingika
.-.
-kingamana
.-.-.
-kingamanisha
.-. -kingamiza,
-kingamisha
.-.
-kingamia
(-)
1) ,
();
(,
, . .),
kinga macho
; kinga
ugonjwa
2) . . ,
; kutojua sheria si
kinga
( )
3)
(), dawa kinga
4) , ,
; kura kinga
.
5) . ; (
)
(vi-)
(), kinga
n kinga ndipo moto
uwakapo .
- (=
-
)
@ kingama
1)
( )
2) ;
;
,
3)
1) mtililio kingama
; kingo
kingama
()
kingaja
(vi-)
1) (
)
2)
kingalingali
1) ; anguka
kingalingali
; lala kingalingali
2) ,
kingamo
(vi-)
. ,
kinganga
(vi-)
1)
2)
king'arisha
(vi-)
. <<king'arishio>>
king'arishio
(vi-)
Kingazija
(.)
,
-
kingebwe
(vi-)
. <<kingwebe>>
kingilizi
(-; ma-)
. <<kingio>>
kingio
(-; ma-)
,
(, );
(, , ,
..), kingio
taa ; kingio maji
()
kingo
(-)
1) ()
2) . <<kingio>>
3) .
(.)
. <<ukingo>>; kingo za
kitabu
(vi-)
(),
kingo cha kukalia
kingoe
(vi-)
1) . ngoe;
(
)
2)
kingojeo
(vi-)
. <<kingojo>>
kingojezi
(vi-)
1) . mngojezi
2) . <<kingojo>>
kingojo
(vi-)
1) ,
[];
2) , , ;
kingojo cha shamba
; kingojo cha
nani hapa?
?; kaa
(keti, linda) kingojo
, ,
3)
king'oleo
(vi-)
()
(.
)
king'ong'o
(vi-)
1) ; ana
king'ong'o
( )
2) .
king'onyo
(vi-)
1) (,
)
2) ,
3)
king'ora
(vi-)
1) , , ;
king'ora cha meli
2) ()
kingoringori
. <<kinjorinjori>>
king'ota
(vi-)
. <<kigogota>>
kingoto
fa kingoto
();
,
kingowe
(vi-)
. <<kingoe>>
Kingozi
(.)
1)
,
2) .
kingubwa
(vi-)
. <<kingugwa>>
kingugwa
(vi-)
kingulima
(vi-)
kingune
(vi-)
;
,
; kingune cha mnazi
kinguo
(vi-)
. nguo
Kingwana
(.)
,
.
king'weng'we
(vi-)
.
kingwebe
(vi-)
kini
1)
()
2)
3)
4) . <<yakini>>
. -kinika 1) .
. . .
2) . -yakinika .
<<yakini>>
kining'ina
(vi-)
;
kinini
(-)
. <<kwinini>>
kinjia
(vi-)
. <<kijia>>
kinjori[n]jori
(vi-)
1) ;
kata kinjorinjori
,
1) , ;
kinjurinjuri
(vi-)
. <<kinjorinjori>>
kinofu
(vi-)
( ),
,
kinokera
(vi-)
. <<kinokero>>
kinokero
(vi-)
.
kinongo
(vi-)
( .
)
kinono
(vi-)
()
kinoo
(vi-)
1)
()
2) , ; ;
kinoo cha dhahabu
; kinoo cha sabuni
kinu
(vi-)
1)
2) ; kinu cha
kusindikia mafuta
3) ; kinu cha
kahawa
4) , ;
; kinu cha
[kuchambulia] pamba
5) ()
Kinubi
(.)
; -
kinubi
(vi-)
. ,
,
kinubi cha miguu
kinufaisha
(vi-)
,
()
kinuka
(vi-)
1) kinuka jio .
<<kinukajio>>
2) kinuka mito .
<<kinukamito>>
3) kinuka uvundo .
<<kinukauvundo>>
kinukajio
(vi-)
-,
(Miribilis jalapa)
kinukamito
(vi-)
1) (Sideroxylon
diospiroides)
2) .
(
,
)
kinukauvundo
(vi-)
. (Cassia
Occidentalis)
kinundu
(vi-)
1) . o nundu;
2) ;
3) ,
1) . kinundunundu
, ,
kinundunundu
. . <<kinundu>>
kinungu
(vi-)
1) ,
2)
(vi-)
. nungu
kinwa
(vi-)
. <<kinywa>>
kinyaa
(vi-)
1) . ;
2)
3) ,
4) ,
; [ji]ona
kinyaa
; ti kinyaa
kinyago
(vi-)
1)
2)
(,
. .
)
3) ;
;
4)
5) ;
6)
7) .
(vi-)
( )
, .
- (
unyago)
kinyakuzi
(vi-)
. ,
kinyama
(vi-)
1) . nyama;
,
2)
3)
1) ; ,
; ; -
kinyama ,
;
;
kinyamkela
(vi-)
1) .
( ,
)
2)
kinyamkera
(vi-)
. <<kinyamkela>>
kinyangalele
(vi-)
1) ()
2) ,
3) ()
kinyangalika
(vi-)
1)
(,
)
2) -.
();
kinyang'anyi
- kinyang'anyi
;
;
; kwa njia
kinyang'anyi
kinyang'anyiro
(vi-)
, (
..)
kinyangarika
(vi-)
. <<kinyangalika>>
kinyanyavu
(vi-)
(
,
)
kinyegele
(vi-)
. <<kinyegere>>
kinyegere
(vi-)
. nyegere
kinyele
(vi-)
kinyeleo
(vi-)
. <<kinyweleo>>
kinyemi
(.)
-.
(); ;
, ; kipya
kinyemi kingawa kidonda
(kiovu) . [] ,
() (= ,
)
kinyenyefu
(vi-)
. <<kinyevunyevu>>
kinyenyevu
(.)
. <<kinyevunyevu>>
kinyenyezi
(.)
1)
() ,
2) c. <<kinyevunyevu>>
kinyerenyere
1) , ;
2)
kinyesi
(vi-)
1) , ,
; vinyesi vya
kuku ;
kinyesi cha
majimaji
2)
kinyevu
(.)
,
(.)
1) . <<kinyevunyevu>>
2) ,
kinyevunyevu
(.)
; ; ;
ona kinyevunyevu
kinyezi
(.)
,
(vi-)
. <<kinyesi>>
kinying'inya
(vi-)
. <<kining'ina>>
kinyo
(vi-)
.
kinyonga
(vi-)
.
(vi-)
.
(vi-)
kinyonge
(vi-)
()
; ;
. kinyongenyonge 1)
, ,
[-]; kaa
kinyonge
2) ,
3) ; - kinyonge
,
kinyongenyonge
. . <<kinyonge>>
kinyongo
(.)
1) ()
; , ;
; mwenye
kinyongo )
,
(-.) ) ,
; kwa kinyongo
, ;
(.)
2) , ;
;
; mpenzi hana
kinyongo
3) , ; ,
4) -.
() ;
kinyongo cha uhaba
5) ,
kinyong'onyo
(.)
, ;
,
kinyonyaji
- kinyonyaji
,
kinyonyo
(vi-)
; kinyonyo cha mpira
kinyoya
(vi-)
1) . nyoya
2) . ; mchezo
wa mpira wa vinyoya
kinyozi
(vi-)
1) ; chumba
cha kinyozi
; kinyozi
hajinyoi n akijinyoa
hujikata .
,
- (=
)
2)
kinyuma
. <<kinyume>>
kinyumba
(vi-)
. nyumba; .
-; ; kaa (ishi)
kinyumba
; weka
kinyumba
;
- kinyumba ,
(); watu
wa kinyumba
, ;
mwanamke wa kinyumba
,
kinyumbu
(vi-)
. nyumbu
kinyume
(vi-)
1) , ();
()
2) . .
()
, ;
3) ;
; [kwa] kinyume
chake , ;
kinyume
cha )
(., -.) ) ,
, ; kinyume
cha matakwa
; kinyume cha
sheria ,
4) .
5) [],
6) kinyume logi .
7) , ( -
, . ndetwe nimto
twende mtoni)
. kinyumenyume 1)
, ; ; rudi
kinyumenyume hatua tatu
; enda kinyume
2)
; kinyume saa
;
tamka
maneno kinyume
3) . ;
; ; enda
kinyume na...
(-.)
kinyumenyume
. . <<kinyume>>
kinyunga
(vi-)
(, ..);
kinyunga ujeya
"";
kinyunga fura ,
kinyunya
(vi-)
1) a
2) ;
kinyunyizio
(vi-)
; .
kinywa
(vi-)
1) ; tia kinywani
; kinywa wazi )
)
;
kinywa mchuzi
2)
kinywajasho
(vi-)
(Libythea
laius)
kinywaji
(vi-)
,
kinyweleo
(vi-)
()
kinyweo
(vi-)
kinza
1) ,
;
2) ;
,
. -kinzana; kinzana
na mtu
() -.
. -kinzisha
. -kinzia
. -kinzwa
. -kinzika
kinzani
1)
2) ;
3) ,
kinzano
(ma-)
1) , ;
2) ;
, ;
kioga
(vi-)
, (
)
kiogajivu
(vi-)
. <<kinega>>
kiogeo
(vi-)
kioja
(vi-)
. <<kiroja>>
kiokea
(vi-)
kiokea keki
[]
kiokosi
(vi-)
(
)
kiokote
(vi-)
kioleza
(vi-)
1) . <<kiolezo>>
2) ,
kiolezo
(vi-)
1) , ,
2) ; , ;
,
kiomo
(vi-)
1) . omo; kiomo
cha chombo
; kiomo cha
nchi
2) ; kiomo cha
juu
1)
kionambali
(vi-)
1) ; kionambali
cha rangi
; kionambali
kinachoonyesha
picha nyeusi na nyeupe
-
2)
kiondoa
(vi-)
,
() (-.); kiondoa
madoa
kiongezo
(vi-)
, ;
kiongozi
(vi-)
1) , ;
kiongozi wa Serikali
; viongozi
wa chama
na Serikali
2) ,
[] ,
(,
. .)
3) .
4) . ,
5) .
6) ,
; kiongozi cha
mwalimu
kiongwe
(vi-)
. <<kihongwe>>
kionjamchuzi
(vi-)
kionjo
(vi-)
1) , ;
2) (),
kionyesho
(vi-)
1)
2) .
kionyo
(vi-)
1) ,
2) ,
3) ;
kioo
(vi-)
1) ; kioo cha dirisha
; kioo cha
kujitazamia ; kioo
cheupe
; - kioo
; kioo mbinuko
;
kioo mbonyeo
(vi-)
kiopoo
(vi-)
1) ,
2) (
)
3)
kiosha
(vi-)
1) kiosha vyombo
2) kiosha miguu .
,
,
kiosho
(vi-)
1) ,
2)
3)
4)
kiota
(vi-)
; ; kiota cha
chungu
kioteo
(vi-)
, ;
kioto
(vi-)
. <<kiota>>
kiotomatiki
- kiotomatiki
kiovu
- kiovu ) ,
) ,
;
) ,
kiowe
(vi-)
. yowe
kiowevu
(vi-)
; kitu kiowevu
kioza
(.)
1) , ;
, ; nyama hii
ina kioza
2) .
3) . ,
kipa
(vi-)
1) kipa imara .
<<kipaimara>>
2) kipa mkono .
<<kipamkono>>
(-)
1) , ;
2) ,
3) .
kipaa
(vi-)
. ;
(), kipaa cha mbele
; kipaa cha
nyuma
(vi-)
; nyumba yake ina
vipaa vitatu na ukumbi
()
(vi-)
. <<kipara>>
kipagio
(vi-)
. <<kipago>>
kipago
(vi-)
1) ()
2) ()
kipaimara
(.)
.
kipaji
(vi-)
1) . kipaji cha uso ;
kunja kipaji
2) , ;
; ndege yule ana
kipaji cheusi kifuani
; paka
vipaji (
)
3)
4) (
kanzu)
(vi-)
, , ;
; wa na kipaji
(); vijana
wenye vipaji
kipaka
(vi-)
. paka; ;
;
kipakacha
(vi-)
. pakacha;
(
)
kipakasa
(.)
.
,
kipamkono
kipaku
(vi-)
, ( ,
, ),
; [-] kipaku, . [-]
kipakupaku ,
kipakupaku
. . <<kipaku>>
kipalio
(vi-)
1)
2)
kipamba
(vi-)
. pamba;
; ; .
kipambio
(vi-)
1) . <<kipambo>>
2) ( )
3)
( )
kipambo
(vi-)
1) . pambo
2)
3)
4) ,
;
(,
. .), nyumba isiyo na
kipambo
()
kipambulio
(vi-)
.
kipamkono
(vi-)
. ,
,
kipanda
(vi-)
kipanda cha uso
kipande
(vi-)
1) , , ;
; kipande cha mkate
() ;
kipande cha
ubavu ;
kipande cha karatasi
; kipande cha
asbesto
; kipande
cha ardhi ;
kipande cha homa
; vipande
vipande, .
vipandevipande ,
; kata
vipandevipande
; pasuka
vipandevipande
2) ;
kutoka hapa mpaka kwake
ni kipande
3) ,
4) (
)
5) , ,
; vipande
vya kupimia
; kipande [cha
kupigilia sakafu]
,
6)
7) (
), kazi
kipande ,
8) ; kipande
cha mtu ;
kipandikizi
(vi-)
; ;
kipandikizi cha mtu
()
; ;
kipandikizi cha baridi
kipandikizo
(vi-)
1)
2) ,
( ; . ),
()
kipandio
(vi-)
()
kipandisho
(vi-)
.
kipando
(vi-)
kipanga
(vi-)
1) (Falco
Dickinsoni)
2)
(vi-)
. uanga
kipango
(vi-)
. pango; kipango
cha panya
kipangusia
(vi-)
kipangusia mdomo
kipanya
(vi-)
1) . panya;
2)
3)
kipao
(vi-)
,
kipapa
(vi-)
1) , ;
2)
kipapae
(vi-)
. <<kipapai>>
kipapai
(vi-)
, []
kipapatiko
(vi-)
1) ,
()
2)
kipapatio
(vi-)
. <<kipapatiko>>
kipara
(vi-)
1) ; ;
2)
kipasha
(vi-)
kipasha moto )
)
kipasuasanda
(vi-)
(,
.,
)
kipasuo
(vi-)
. ;
kipasuo chenye mpumuo
;
kipasuo
ndani
Kipate
(.)
-
kipato
(vi-)
1) , ,
kipaumbele
(vi-)
kipawa
(vi-)
, , ;
. ; mwenye
vipawa vingi
;
kipawa cha uchezaji
(vi-)
. upawa;
;
(vi-) ,
(
)
kipaza
(vi-)
kipaza sauti .
<<kipazasauti>>
kipazasauti
(vi-)
;
kipee
(vi-)
. <<kipele>>
kipele
(vi-)
1) . upele;
;
2) .
kipemba
(vi-)
. <<kitamli>>
(.)
,
kipembe
(vi-)
. pembe;
[]; vipembeni .
.
. kipembepembe
; ; [-]
kipembe ;
kipembepembe
. . <<kipembe>>
kipendelea
(.)
kipendi
(vi-)
. <<kipenzi>>
kipendo
(e.)
1) ;
2)
3)
()
kipendwa
(vi-)
, ;
()
kipenga
(vi-)
kipengee
(vi-)
. <<kipengele>>
kipengele
(vi-)
1) . . ;
; ,
; kipengele cha mto
; -
kipengele ,
2) . , ;
, ;
chini kipengele, kwa
kipengele
3) . , ;
; , ;
vipengele mbalimbali vya
maisha
; vipengele vya lugha
; muziki ni
mojawapo ya
vipengele vya sanaa
-
; - kipengele
;
4) ; ;
; kipengele cha
mkataba
kipengere
(vi-)
. <<kipengele>>
kipengo
(vi-)
1) . pengo;
2) .
kipenu
(vi-)
1) . upenu
2) .
kipenya
(vi-)
1) . kipenya duara
; nusu kipenya
[duara]
2) ();
kombora lenye kipenya cha
150 milimita
150
3) .
4) [] ; []
; kipenya cha
kifungo
kipenzi
(vi-)
1) ; ;
2)
; kipenzi changu
kipeo
(vi-)
1) ;
; kipeo cha macho
2) ; - kipeo
3) ; furaha yake
haina kipeo
4)
,
5) .
6) ,
7) . ; kipeo
shufwa ;
kipeo witiri
; mbili
kipeo cha nne
(vi-)
( )
(vi-)
. u; ,
kipeozio
(vi-)
. ; kipeozio
kawaida
kipepeo
(vi-)
1) ,
2)
3) ,
4) (;
Zanclus cornutus)
kipepo
(.)
;
1) ,
2) , ,
; anasema kipepo
kipera
(vi-)
1) ()
2)
kiperea
(vi-)
()
kipete
(vi-)
1) . pete;
; ; kipete cha
sikio
2) (,
)
3) ()
kipeto
(vi-)
1) . upeto;
[] (
)
2) ( );
kipeto cha barua
3) ;
kipeuo
(vi-)
. ; kipeuo cha
tatu
kipi
. <<i>>; kitabu kipi?
?
(vi-)
kipia
(vi-)
1) ,
2) ,
3) . <<kipi>>
4)
(vi-)
( ,
. .); piga kipia
,
kipigambio
(vi-)
kipigi
(vi-)
. kipikipiki
(
)
kipigo
(vi-)
; ; piga kipigo
cha kumwua mtu
; kipigo
cha
kichwa )
)
kipiki
(vi-)
. <<kipigi>>
kipikipiki
(vi-)
. . <<kipigi>>
kipila
(vi-)
(; Numenius arquata)
kipilipili
(vi-)
1)
2)
- kipilipili 1) ,
; ;
2) . ,
3) ,
; nywele za kipilipili
,
kipima
(vi-)
;
kipima joto ;
kipima utego ;
kipima nuru
; kipima mita
;
kipima mshono
(
)
kipimahalijoto
(vi-)
. . kipima hali []
joto
kipimajoto
(vi-)
. . kipima joto .
. <<kipima>>
kipimamvua
(vi-)
. . kipima mvua
kipimanuru
(vi-)
. . kipima nuru .
. <<kipima>>
kipimatetemeko
(vi-)
. . kipima tetemeko
kipimia
(vi-)
. <<kipima>>; kipimia
joto
kipimio
(vi-)
1) ; ;
kipimio halisi
;
;
kipimio wiano .
2)
()
kipimo
(vi-)
1) ;
; kipimo cha
eneo ,
; kipimo
ghafi ; tetemeko
lina kipimo cha 8 kwenye
vipimo vya Richter
8
; kipimo cha urefu
(uzito) ();
kipimo cha
ujazo (nafasi)
; kipimo cha
ramani ;
kipimo cha thamani
; vipimo
vya jamii ya meta
2) (,
), kipimo mzunguko
kifua ; kipimo
cha kiuno
; chukua
kipimo
3) ()
; kipimo cha
mwanga
;
kipimo cha mita
4) ; kipimo halisi
5) . ; kipimo
cha kuangalia maendeleo
nchi
kipindi
(vi-)
()
; fa kipindi
(vi-)
1) ()
, ; ;
kila kipindi, kipindi chote
, ; kipindi
hadi kipindi
; kwa kipindi
,
; kwa vipindi )
)
, ;
kipindi cha asubuhi
(adhuhuri) ();
kipindi cha historia nchi
;
kipindi cha ugombeaji
uanachama wa chama
; kipindi
cha mpito
2) ; ,
; kipindi cha
kwanza
(), ;
kipindi cha masomo
;
3) . ; kipindi cha
ziada (nyongeza)
(. )
4) ; kipindi
cha muziki
5) , ;
kipindi cha homa
; kipindi cha
hasira
1) , ;
kipindo
(vi-)
1) ( )
2)
(
, )
3) ; ;
kipinduayai
(vi-)
kipinduka
(vi-)
.
kipindupindu
(.)
1) .
2) ,
3) ();
4) (),
; kipindupindu
cha wanyama
1) ; anguka
kipindupindu
; enda
kipindupindu
kipingamizi
(vi-)
, ;
,
kipingili
(vi-)
1) . ,
(
)
2)
; kipingili cha
mkono
; kipingili
mguu ;
kipingiri
(vi-)
. <<kipingili>>
kipingiti
(vi-)
. pingiti
kipingo
(vi-)
1)
(-.)
(-.) ;
, ;
; , ;
.., kipingo cha nywele
2) , ,
;
(vi-)
(
)
kipingwa
(vi-)
1) , ,
2) ( )
kipini
(vi-)
1) . mpini;
, , ;
kipini cha kisu
; kipini cha
upanga
2) ,
kipipa
(vi-)
. pipa; ;
kipira
(vi-)
1)
2) ()
,
kipira
kipitishio
(vi-)
1) .
2) . <<kipitisho>>
kipitisho
(vi-)
1)
();
2) .
3)
kipito
(vi-)
1) , ;
2)
kipochi
(vi-)
. <<kijipochi>>
kipofu
(vi-)
; kipofu wa rangi
1)
2) . ;
kipokee
, ;
chukua mzigo kipokee
kipokeo
(vi-)
,
kipolepole
. polepole .
<<pole>>
(vi-)
kipondeo
(vi-)
1) (
;
.)
2) ;
kipondo
(vi-)
. upondo
(vi-)
. <<kipondwe>>
kipondwe
(.)
(
)
kiponya
(vi-)
,
kipooza
(.)
1)
2) ,
1) ;
;
kipopo
piga kipopo
(-.)
kipora
(vi-)
. pora
kiporo
(vi-)
1) ,
;
kiporo cha mchana ,
; kiporo cha jana
,
2) ,
kiporomoko
(vi-)
. poromoko;
kiporomoko cha maji (mto)
kiposho
(vi-)
. posho;
; ,
kipovu
(vi-)
(.
)
kipoza
(vi-)
; ;
kipoza injini (
)
kipozamataza
(vi-)
kipozeo
(vi-)
. <<kipoza>>
kipozi
(vi-)
. <<kipoza>>
kipozo
(vi-)
. <<kipoza>>
kiprotestanti
-a kiprotestanti
kipua
(vi-)
1) . pua; sema
kipuani ,
1) , ; sema
kipua ,
kipuku
. kipukupuku
,
; (.);
maradhi
kipuku ; watu
wanakufa kipuku
kipukupuku
. . <<kipuku>>
kipukusa
(vi-)
1) -.
() (, ,
,
. .)
2)
(vi-)
1) -
2)
kipukute
(vi-)
kipuli
(vi-)
;
(vi-)
. <<kipuri>>
kipuliza
(vi-)
kipuliza upepo
kipumba
(vi-)
. <<kibumba>>
kipumbavu
, -;
(.); -
kipumbavu ) ;
(.)
) ;
kipumbu
(vi-)
.
kipumziko
(.)
1)
2) ;
3) ,
kipungu
(vi-)
1) (,
, ); angenda
(mwenda) juu kipungu
hafiki[li]i
mbinguni .
,
2)
kipunguo
(vi-)
1) ,
,
2) ,
(vi-)
. ,
( )
kipunguzi
(vi-)
; ,
kipunguzo
(vi-)
. ; kipunguzo
cha taslimu
kipunjo
(vi-)
1) ; ,
1) , ;
;
kipupa
(.)
1) ,
( )
2) , ; kipupa
cha kazi
3) ,
1)
2)
3) ,
kipupwe
(.)
1)
,
-
2)
3)
kipura
(vi-)
(Chalcopeleia afra)
kipure
(vi-)
. <<kipura>>
(vi-)
. pure
kipuri
(vi-)
. ,
kipusa
(vi-)
1)
2) ,
, (.)
kipuuzi
, ; -
kipuuzi ) ,
)
,
; tofauti
za kipuuzi
kipwa
(vi-)
,
kipwe
(-)
.
( ,
,
Dryoscopus
senegalensis)
(vi-)
()
kipwepwe
(vi-)
1)
(
)
2) .
kipwi
(vi-)
.
kirafiki
-;
; ; - kirafiki
,
; mkutano
wa kirafiki
kirago
(vi-)
1) . rago
2)
3) . ; funga
virago )
) . .
;
()
(vi-)
kirahi
(-)
. <<karaha>>
kiraia
-,
; - kiraia
; wajibu wa
kiraia
; suti kiraia
kiraka
(vi-)
1)
, ;
; ti kiraka )
)
. . ,
(.
), nguo viraka
;
tilia mtu kiraka .
-.,
-.
( -.
, . .)
2) , ;
; kirakaraka . ()
1) . kirakaraka ;
kirakaraka
. . <<kiraka>>
kiramba
(vi-)
kiramba mchuzi, .
kirambamchuzi
kiranja
(vi-)
1) .
(,
)
2) ,
3) . , ;
Marekani ni kiranja wa
ubeberu -
kirasa
(vi-)
kirauni
(vi-)
,
kirefu
. <<refu>>; kitu kirefu
; kwa
kirefu a) ; )
; ,
; eleza kwa kirefu
(.)
kirehani
(vi-)
kirekebisha
(vi-)
,
() (-.);
kirekebisha kwaso
(
)
kirekebisho
(vi-)
. ;
kirembo
(vi-)
1)
1) , ,
Kireno
(.)
; -
kireno
kireta
(vi-)
kiri
1) ,
; kiri kosa )
) .
2) ;
. -kiriana
. -kirisha
. -kiria
. -kirika
. -kiriwa
kiriba
(vi-)
1)
2) . , ;
( )
kiridhi
. <<karidhi>>
kirihi
1)
();
2) ;
3) ;
. -kirihiana
. -kirihisha
. -kirihia
. -kirihiwa
. -kirihika
kirimba
(vi-)
1)
(,
,
)
2) ( ,
)
kirimu
1) ,
2) ;
3)
();
4) , ;
. -kirimiana
. -jikirimu
. -kirimia
. -kirimiwa
. -kirimika
(-)
. <<krimu>>
kirinda
(vi-)
. rinda;
kiriri
(vi-)
. <<kilili>>
kiritimba
(-.)
(
),
(-.)
kiroboto
(vi-)
1)
2) . .
,
kiroho
. kirohoroho ;
; soma kirohoroho
; - kiroho
;
kiongozi wa kiroho
kirohoroho
. . <<kiroho>>
kiroja
(vi-)
1) -.
() (
); ;
; fanya
kiroja
2) ,
kirudio
(vi-)
., .
kirudisha
(vi-)
,
(-.); kirudisha kwaso
(
)
kirugu
(vi-)
1) ;
()
2) ()
(vi-)
( , .
, ), mwana wa
ndugu kirugu, mjukuu ni
mwanangwa (mtu mbali)
. =
- ,
-
kiruhu
(vi-)
. <<kiruu>>
kiruka
(vi-)
kiruka njia .
<<kirukanjia>>
kirukanjia
(vi-)
1) -
2) ()
3) .
4)
kirukia
(vi-)
1) ,
(Loranthus sp.),
- kirukia
2) ; madirisha
yenye virukia ,
kirumbizi
(vi-)
(vi-)
1) ,
2)
Kirumi
(.)
; - kirumi
; ;
herufi za kirumi
kirungu
(vi-)
1) . rungu;
;
; askari kirungu
; virungu vya
marimba
;
kirungu cha ndani
cha kengele
2) .
3)
Kirusi
(.)
; - kirusi
kirusu
(-)
(
)
kirutubisho
(vi-)
. kirutubisho cha mimea
kiruu
(-)
; []
kisa
(vi-)
1) , ;
; ; buni kisa
. .
2) ,
3)
(); ; nipe kisa
chako
(
)
4) , ; ,
(. .
, ,
),
kisa cha majuto
; kisa gani?
?; baada
kisa,
mkasa; baada a chanzo,
kitendo .
- , -
(=
,
)
5) .
6) ,
(); ()
kisaa
(vi-)
1) . saa
1)
2)
(vi-)
,
(vi-)
kisababu
(vi-)
. sababu;
,
kisabeho
(vi-)
1)
2)
kisabuni
(vi-)
. sabuni; jikaza
kisabuni
, ,
; alikuwa
na huzuni lakini
hakuonyesha alijikaza
kisabuni
,
kisafu
(vi-)
. 1)
2)
kisaga
(vi-)
= 2 kibaba = 1,13
(vi-)
-
(e
)
kisagalima
(vi-)
kisagamafuta
(vi-)
()
kisagaunga
(vi-)
,
kisahani
(vi-)
1) . sahani;
2) ; ,
kisahani cha kizimia sigara
3) . ; tupa
kisahani
4) , . kisahani cha
santuri
kisaidizi
(vi-)
kitenzi kisaidizi .
kisaikolojia
- kisaikolojia
kisaka
(vi-)
;
kisaki
, , ;
funga kisaki ,
(-.)
kisalisali
(.)
1) .
2)
(
)
kisamaki
(vi-)
(
)
kisambale
(vi-)
. <<kisambare>>
kisambare
(vi-)
(Lobelia fervens)
kisambo
(.)
. <<kisamvu>>
kisamli
(vi-)
. <<kitamli>>
-a kisamli ;
ushanga wa kisamli
c-
kisamvu
(.)
1)
2) (
)
kisanaa
,
;
;
?
kisanamu
(vi-)
1) . sanamu;
2) []
kisanduku
(vi-)
1) . sanduku;
; ;
kisanduku cha kura
;
kisanduku cha saa
2) ; kisanduku cha
kupigia simu
(); kisanduku
cha sauti
.
kisangati
(vi-)
,
kisango
(vi-)
.
kisarambe
(vi-)
(
)
kisarawanda
(vi-)
. (
)
kisasa
1) , ;
- kisasa ,
2) , -;
; - kisasa ;
kisasi
(.)
1) , ;
; lipa (toa, )
kisasi ( );
.
; lipiza (toza)
kisasi ( .); ;
mwekaji
kisasi haambiwi mwerevu
.
2) ,
kisawazisha
(vi-)
. ;
kisawazisha joto
kisayansi
, ; - kisayansi
; uyakinifu wa
kisayansi
kisebeho
. <<kisabeho>>
kisebusebu
(.)
1) []
2) , []
( .); kisebusebu na kiroho ki
papo =
kisegemnege
, ,
; ongea
kisegemnege
kisehemu
(vi-)
1) . sehemu
2) ;
kiselema
(vi-)
1) ;
usidharau kiselema chalima
kikapita jembe zima .
-
(=
)
2) ,
; ,
kisengenya
(vi-)
kisengesenge
; enda
kisengesenge
kiserema
(vi-)
. <<kiselema>>
kiserikali
;
3) ,
kiseyeye
(.)
1)
2) .
kisha
1) , ,
;
2) , ,
,
kishada
(vi-)
1) . shada;
(. . ),
kishada cha mzabibu
()
2) , (,
)
3) ;
4) ; ;
. . (
),
kishada cha kofia
.
5)
kishairi
;
hadithi iliyoandikwa
kishairi
kishale
(vi-)
1) . mshale
2) (.
)
3)
kishamba
(vi-)
1) . shamba
2) (.)
;
; -
kishamba )
) .
,
. kimashamba ; .
,
;
kishamia
(vi-)
, (
)
kishando
(vi-)
kishanzu
(vi-)
; toa (weka)
kishanzu
kisharabio
(vi-)
.
kisharifu
(-)
.
(Ispidina picta)
kishati
(vi-)
. shati; ,
kishaufu
(vi-)
1) ;
2)
()
3) ;
(.)
kishaushi
(vi-)
. <<kishawishi>>
kishavu
(vi-)
. shavu;
vimbisha vishavu
kishawishi
(vi-)
1) ,
2)
3)
kishazi
(vi-)
1) . shazi;
kishazi cha samaki
2) . ;
kishazi huru
; kishazi
tegemezi
kishenzi
(.)
1) .
2) ,
1) ,
; -
kishenzi ,
2) ,
; - kishenzi
,
;
(.)
kisheria
,
,
; - kisheria
;
kisheta
(vi-)
;
1)
2)
kisheti
(vi-)
( ,
)
kishigino
(vi-)
. <<kisigino>>
kishika
(vi-)
; kishika taa .
; kishika uzi
,
(
);
kishika mkono ,
; kishika kalamu .
,
kishiki
(vi-)
kishiki cha buga
(
-
, -
, Cissampelos
pareira)
kishikilio
(vi-)
kishikilizo
(vi-)
1) ;
2) ()
kishikio
(vi-)
1) . shikio;
kishikio cha nguo
2) kishikio cha buga .
. <<kishiki>>
kishikizo
(vi-)
1) . shikizo
2) . ; ;
3) . ;
kishikizo herufi .
4) .
5) ( )
6) ;
kishiko
(vi-)
.
kishiku
(vi-)
1) . shiku;
; ; kishiku cha
jino .
2)
kishimo
(vi-)
. shimo;
,
kishina
(vi-)
1) . shina
2)
3) .
kishinda
(vi-)
1) . shinda;
, ;
; kishinda cha maji
mtungini
,
2) , (. .
)
3) -.
() (
, )
4) -.
-.
(.-.) (,
. .); mtu
huyu ni kishinda waganga
.
kishindikizo
(vi-)
1) . shindikizo
2) .
kishindo
(vi-)
1) ; ; ; ;
kwa kishindo ,
; funga kitabu kwa
kishindo
; enda
kishindo
2) ; ;
3) ; habari
mbali ina kishindo .
; habari hizo
zilikuwa kishindo
4) ;
kishingo
(vi-)
. shingo
kishipi
(vi-)
. mshipi
kishirazi
(vi-)
. <<kichuguu>>
-a kishirazi
kishirika
, ,
;
; - kishirika )
) ,
kishiriki
(vi-)
(-.)
; ;
vishiriki vya nguo
kishoga
(vi-)
. shoga; -
kishoga ,
kishogo
(vi-)
. <<kisogo>>; mwana
hufuata kishogo cha nina
.
kishoka
(vi-)
. shoka
kishomanguo
(vi-)
. <<kichomanguo>>
kishona
(vi-)
kishona nguo
(Heteropogon contortus)
kishoroba
(vi-)
1) . ushoroba;
,
2) ( )
kishubaka
(vi-)
. shubaka
kishujaa
1) ;
,
; - kishujaa
; ,
2) ,
kishuka
(vi-)
. shuka;
;
kishungi
(vi-)
1) . shungi
2) ; ;
(
)
3)
4)
(Colius leucotis)
kishupavu
1) ,
,
; - kishupavu
,
;
2) , ; -
kishupavu ,
kishupi
(vi-)
1)
(
)
2)
kishutuo
(vi-)
. <<kisutuo>>
kishwara
(vi-)
.
kisi
1) ,
; ;
,
2) ,
()
. -kisiana
. -jikisi
. -kisisha
. -kisia .
. . ., nakisia kuwa
, ...; unaweza
kukisia
ni nani?
, ?; kwa
kukisia
. -kisiwa
. -kisika
(ma-)
1) ,
2) ,
1) .
(-)
; piga () kisi
kisiasa
1) ,
; - kisiasa
; chama cha
kisiasa
2) ;
kisibau
(vi-)
. <<kizibao>>
kisibiti
(.)
(), mboga
za kisibiti ()
kisichana
(vi-)
. msichana;
(
)
kisifa
(vi-)
.
kisigino
(vi-)
1) ; ;
kisigino cha mkono
; kisigino cha mguu
2)
kisiki
(vi-)
1) ; ; ;
2) . . ,
,
3) ,
4) .
kisikilizaji
(vi-)
;
nyanyua kisikilizaji
kisikusiku
(vi-)
,
, ,
,
kisilima
(vi-)
. <<kiselema>>
kisima
(vi-)
1) ;
2) ; mchimba
kisima huingia mwenyewe
.
(=
,
)
3) ; kisima cha
mafuta
4) . ;
; kisima cha
neema
kisimbo
(vi-)
1)
2) ,
(vi-)
. simbo
kisimi
(vi-)
.
kisingino
(vi-)
. <<kisigino>>
kisingizio
(vi-)
1) ;
;
2) , ,
;
; kwa
kisingizio
) )
; toa
kisingizio )
kisio
(ma-)
. . . makisio 1)
,
2) ()
; ; ;
; makisio matumizi
na mapato
; makisio fedha
kisirani
(-; .)
1) , ;
;
kisirani gani hicho!
!
2)
;
;
(.)
3) ,
;
4) , ,
; ingia kisirani
,
kisiri
. kisirisiri 1) ;
; ; -
kisiri ; ;
,
2)
3)
kisirisiri
. . <<kisiri>>
kisitiri
(vi-)
. <<kisetiri>>
kisiwa
(vi-)
kisogezeo
(vi-)
.
kisogo
(vi-)
; pa kisogo a)
. .
;
;
)
, ; aku
kisogo si mwenzio .
- ;
kisogoni ;
kisogoni
. . <<kisogo>>
kisokota
(.)
. <<kisokoto>>
kisokoto
(vi-)
. <<msokoto>>
(.)
.
kisomari
(vi-)
. <<kisumari>>
kisombo
(vi-)
(
)
kisomo
(vi-)
1)
(); ;
[] ; pata
(jipatia) kisomo cha
sekondari
;
,
2) . ;
(.)
kisonge
(.)
.
- kisonge (
), nyumba y
kisonge
kisongo
(vi-)
1) , ;
kisongo cha moyo
; ti mtu
kisongo
-.
2) ,
3)
(, , ,
,
. .)
kisonono
(.)
.
kisosa
(vi-)
kisoshalist[i]
-; -
kisoshalisti
; nchi za
kisoshalisti
kisoviet
-; - kisoviet
; Umoja wa
Kisoviet
kisoze
(vi-)
. <<kisozi>>
kisozi
(vi-)
.
(Nectariidae)
Kispain[i]
(.)
. <<kihispania>>
kispoti
,
;
- kispoti
kistaarabu
; -
kistaarabu
kistadi
, ,
; - kistadi )
, ,
)
kistarehe
;
; -
kistarehe ;
;
biashara za
kistarehe
;
kituo cha kistarehe
kistari
(vi-)
. mstari,
kistari kifupi ; kistari
kirefu
kistiri
(vi-)
. <<kisetiri>>
kisu
(vi-)
; kisu cha kukunja
; wewe kisu
mimi nyama . , -
(=
); mtoto
ukimnyang'anya kisu, mpe
banzi achezee .
-
kisua
(vi-)
. <<kiswa>>
kisufugutu
(vi-)
. . kisu fugutu .
kisugodi
(vi-)
. kisugodi cha mkono
kisuguawaridi
(vi-)
kisugu[l]u
(vi-)
;
( )
kisukani
(vi-)
. usukani
kisukari
(vi-)
1)
2) (.) .
1) , ; -
kisukari ,
kisukio
(vi-)
kisukuku
(vi-)
;
kisukuma
(vi-)
. <<kisukumi>>
kisukumi
(.)
1) .
(
)
2) . mwenye kisukumi
,
()
kisukumizi
(vi-)
1) . <<kisukumi>>
2) . (
)
kisukusuku
(vi-)
. kisukusuku cha mkono
,
kisuli
(.)
. <<kisulisuli>>
kisulisuli
(vi-)
1) ; ona
kisulisuli
; upepo wa
kisulisuli
,
2)
(vi-)
kisultani
- kisultani ;
serikali a kisultani
Zanzibar .
kisulubi
(vi-)
. ,
kisumari
(vi-)
. msumari;
kisumeno
(vi-)
. msumeno
kisungura
(vi-)
1) . sungura
2)
3) .
1) . , ,
; fanya
kisungura ,
; lala
kisungura
(
)
kisunzi
(vi-)
. <<kisuunzi>>
kisunzu
(vi-)
1) . sunzu
2) (
)
kisura
(vi-)
1) [] ;
(.)
2)
, kisura wangu =
kisuse
(vi-)
kisusi
(vi-)
. 1)
[]
2)
kisusu
(vi-)
kisusu cha takataka
kisusuli
(vi-)
1) -.
,
2)
3)
( )
4) . <<kisulisuli>>;
kisulisuli cha mchanga
(vi-)
kisusulinzi
(vi-)
kisutu
(vi-)
(
,
)
kisutuo
(vi-)
1)
(. .
),
( )
2) . []
kisuunzi
(vi-)
kiswa
(vi-)
1) ,
2) ; ,
; vaa
kiswa
3)
Kiswahili
(.)
; -
kiswahili
kita
1)
2)
3) ,
(-.,
), kita
mkuki
( ), kita
nguzo
4) , ,
. -kitakita
kitaa
(vi-)
. mtaa;
;
(vi-)
kitaalamu
,
; ;
- kitaalamu ) )
kitabaka
- kitabaka ;
harakati kitabaka
kitabibu
; - kitabibu
,
kitabu
(vi-)
; ; kitabu cha
kuandik[i]a [habari za kila
siku] ;
;
kitabu cha kutilia picha
; kitabu cha
marejeo
;
kitabu cha orodha ya simu
; kitabu
cha sala
kitadali
(vi-)
(Euphorbia hirta)
kitafunio
(vi-)
1)
2) . . ,
kitafuti
(vi-)
. <<kitefute>>
kitagaa
(vi-)
1) . tagaa
2) [],
3) ,
(, )
4) ,
5) ,
kitaifa
1)
; - kitaifa
, ;
uchumi wa kitaifa
;
hifadhi kitaifa
2) -
kitaji
(vi-)
. taji; kitaji cha
dhahabu
kitakataka
(vi-)
1) . takataka
2) ; ;
3)
( , ..),
kitakataka kimeingia
jichoni -
4) , ,
kitakizo
(vi-)
(
)
kitako
(vi-)
1) , ; kitako
cha pembetatu .
;
kitako cha
bunduki . ;
kitako cha chupa
2) ; kitako cha
baisikeli
3)
4) .
5) .
1) ,
; weka kitako
(-.), kaa
kitako
; ; -mkalia
mtu kitako .
-.
kitakwimu
; -
kitakwimu ) )
kitala
(vi-)
.
;
kitale
(vi-)
(
kidaka dafu
,
)
kitali
(vi-)
; kitali cha vita
; kitali cha masumbwi
(vi-)
Kitaliani
(.)
. <<Kiitaliani>>
kitalifa
(.)
1) , ;
; kitalifa kirefu
;
1) ,
(vi-)
,
( halua)
kitalii
- kitalii ,
kitalu
(vi-)
1) [] ;
; (
, . .,
),
kitalu cha miche miti
,
;
2) ; ; kitalu
cha maua
3) , ;
( ,
, )
kitamaduni
. <<kiutamaduni>>; -
kitamaduni ,
,
kitambaa
(vi-)
1) , ;
vitambaa vya suti
(magauni)
() ;
kitambaa kutoka kwa
mwombaji
; kitambaa cha
mkono ;
kitambaa cha meza
; kitambaa cha
kukaushia vyombo
2) ;
3) .
kitambi
(vi-)
( ,
)
(vi-)
1) . ;
;
2) ; ota
kitambi
; mwenye kitambi )
() )
. ,
,
3) kitambi cha maskini
. ) (Portulaca
oleracea) )
(Talinum cuneifolium)
kitambikwira
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitambo
(vi-)
1)
,
; kitambo kidogo
(kifupi)
, ; ,
; kwa kitambo kidogo
-.
,
; -
kitambo ) )
2)
,
; hapa mpaka
mjini ni kitambo
kitambulishi
(vi-)
; ;
kitambulisho
(vi-)
,
;
kitamkwa
(vi-)
. ; vitamkwa vya
lugha
kitamle
(vi-)
. <<kitamli>>
kitamli
(vi-)
1) . mnazi wa kitamli,
mdafu wa kitamli
,
-
2)
( kitamli)
kitana
(vi-)
, ,
kitanda
(vi-)
1) ; ; ;
enda kitandani
2) .
,
,
,
3) ; kitanda cha
mfumi
kitandawili
(vi-)
. <<kitendawili>>
kitandikio
(vi-)
. <<vitandikio>>
kitandiko
(vi-)
. tandiko
kitanga
(vi-)
. tanga
(vi-)
1)
(
,
. );
kitanga cha [kufutia] miguu
; vika mtu
vitanga vya macho .
(-.)
2) kitanga cha mkono
; kitanga cha mguu
[]; kitanga
cha kiatu
()
kitangatangae
(vi-)
kitango
(vi-)
. tango; kitango
nyoka
(vi-)
1) ; ,
2) .
,
(.)
,
kitangulizi
(vi-)
1) -.
(-.)
2)
3)
4) .
5) .
kitanguo
(vi-)
1) , ,
;
2) ,
kitani
(-)
. <<katani>>
kitanitani
, ; lala
kitanitani
kitano
(vi-)
.
kitanzi
(vi-)
1) . tanzi;
, ; kitanzi cha
roho
2) ; l kitanzi
(); hukumiwa
kula kitanzi
; tia kitanzi
;
3) . ; ;
kitanzu
(vi-)
. utanzu
kitao
(vi-)
1) . tao
2) .
kitapitapi
(vi-)
(
)
kitapo
(.)
, ; ingiwa
(shikwa) na kitapo
[];
kitara
(vi-)
,
(vi-)
(vi-)
. <<kitala>>
kitaroharo
(vi-)
. -
(Sagittarius serpentarius)
kitaru
(vi-)
. <<kitalu>>
kitasa
(vi-)
. tasa
(vi-)
1) ,
2) , ;
vunja kitasa
kitata
(vi-)
. tata;
, ,
; wa na kitata
cha ulimi
(.
, )
(vi-)
. , ;
amefungwa vitata mkononi
(vi-)
1) . kitata cha mafuta
()
2) kitata cha asali
kitatange
(vi-)
1) -,
(Holocenthum sp.)
2) (;
Chaetodon auriga)
3) . ,
kitatizo
(vi-)
. tatizo
kitawa
(.)
. <<utawa>>
1) , ; fanya kitawa
.
; - kitawa
; nguo za
kitawa
2)
3) ; kaa kitawa
,
kitawi
(vi-)
1) . tawi
2) ,
kitaya
(vi-)
. taya
kite
(vi-)
1) , ; piga kite
,
2) ,
3) ( )
(.)
1) ,
; ;
kata kite
()
2) ,
kitefu
(vi-)
. <<kitetefya>>
kitefute
(vi-)
kitefutefu
(vi-)
(vi-)
. <<kitetefya>>
kitega
(vi-)
kitega uchumi .
<<kitegauchumi>>
kitegauchumi
(vi-)
,
kiteku
(vi-)
1) ,
2) ; ;
kitelemsho
(vi-)
1) -.
2) .
kitema
(vi-)
1) .
2) ; kitema
kifupi -
3) ;
(vi-)
. kitematema ,
, ; ,
kitematema
. . <<kitema>>
kitembe
(vi-)
. <<kichembe>>; ana
kitembe
(vi-)
. tembe
kitembo
(vi-)
1) , ;
kitembo cha elimu mtu
.;
-.
2)
kitembwe
(vi-)
1)
2) ;
(vi-)
kitenda
(vi-)
. ,
;
kitendakazi
(vi-)
,
kitendawili
(vi-)
; tega kitendawili
kitende
(vi-)
,
(ma-)
( )
kitendewa
(vi-)
. ,
;
kitendo
(vi-)
1) , , ;
, ;
; kitendo cha
ushujaa
, ; kitendo
cha utumiaji nguvu
;
kitendo kisicho
halali
; tenda kitendo
(, );
kitendo cha kuzini
2) . ; weka
(tia) vitendoni
,
; -
vitendo ;
mazoezi vitendo
(. )
3) . ;
4) . ;
kitendo-jamii
kitendwa
(vi-)
. <<kitendewa>>
kitenge
(vi-)
,
kitenge
kitengele
(vi-)
, ,
(); jua limefanya
kitengele
(vi-)
1)
(.
)
2)
( )
(vi-)
kitengeneza
(vi-)
kitengeneza uvuke
kitengenya
(vi-)
. <<kisengenya>>
kitengo
(vi-)
1)
2)
()
kitengua
(vi-)
kitengua kimbunga
kitenguo
(vi-)
,
kitengwa
(vi-)
. ,
kitenzi
(vi-)
1) . ; kitenzi
jina ; kitenzi
kisaidizi
2) ,
kiteo
(vi-)
1) . uteo;
; peleka mtu
kiteo -.
2)
(. .
),
kitete
(vi-)
;
(vi-)
. tete
(vi-)
. <<kicheche>>
kitetefya
(vi-)
kitetemeko
(vi-)
. <<kitetemko>>
kitetemeshi
(vi-)
. <<kitetemko>>
kitetemko
(vi-)
, ,
kitetemo
(vi-)
. <<kitetemko>>
kiteuzi
(vi-)
kitewatewa
(vi-)
kitezo
(vi-)
(),
(vi-)
. tezo
kithibitisho
(vi-)
,
,
kithiri
1) , ,
;
2) ,
;
. -kithirisha .
. 2) . .
. -kithiria
. -kithiriwa
. -kithirika
kiti
(vi-)
1) ; ; kiti
chen mikono ; kiti
cha kulala ;
; kiti cha
kifalme
2) , ; kalia
kiti ,
3) ( ),
4) . ,
5) (
); kiti cha pweza
kitia
()
. -kitiana
. -kitisha
. -kitilia
. -kitiwa
(vi-)
kitia hamu
kitiba
(vi-)
, ;
kitimba
(vi-)
kitimba kwiri, .
kitimbakwiri .
<<kitimbakwira>>
kitimbakwira
(vi-)
1) ,
,
; ;
ubeberu na vitimbwakwira
vyao
2) ,
; ,
(
);
kitimbi
(vi-)
1) ,
2) , ,
; ; vitimbi
vya wakoloni
;
weka vitimbi
3) ,
kitimbo
(vi-)
1) ;
2) . , ,
kitimbwa
(vi-)
kitimbwa kwiri, .
kitimbwakwiri .
<<kitimbakwira>>
kitimbwakwira
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitimbwakwiiri
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitimiri
(-)
.
(-)
. <<kotimiri>>
kitinda
(vi-)
1) kitinda mimba
2) kitinda mlo
3) . .
<<kisukumi>>
kitindamimba
(vi-)
. . kitinda mimba
. . <<kitinda>>
kitindamlo
(vi-)
. . kitinda mlo .
. <<kitinda>>
kitingisha
(vi-)
;
kitisho
(vi-)
1) ; ,
; kitisho cha
kutumia nguvu
; fanya kitisho
2) ; ,
3) ,
kitita
(vi-)
, ;
; kitita
cha pesa ; kitita
cha kuni
; lipa kwa
kitita
1) ,
;
2) . <<kititi>>
(vi-)
. tita
kititi
(vi-)
1) . titi
2)
3) .
1) ,
; ,
; ;
kutana na mtu
kititi -.
2) ; ;
; simama
kititi
3) , ,
4) . <<kitita>>
(vi-)
(. )
kititi cha bahari
kititia
(vi-)
1) (
)
2)
3)
kititimo
(vi-)
1) , ;
2) .
kitivo
(vi-)
1) ; kitivo cha
tiba
; kitivo cha sheria
; mkuu wa kitivo
2)
3) (,
),
kito
(vi-)
1)
2) ,
,
-.
,
kitoa
(vi-)
1) kitoa madoa
2) . vitoa takamwili
.
kitobo
(vi)
. tobo; .
<<kitobwe>>
kitobonya
(vi-)
. <<kitobosha>>
kitobosha
(vi- )
(
, ,
)
kitobwe
(vi-)
1) . tobwe;
,
()
2) , ( ,
)
kitoeleo
(vi-)
. <<kitoweo>>
kitojo
(.)
kitokoni
(vi-)
. <<kitokono>>
kitokono
(vi-)
.
kitoleo
(vi-)
.
kitoma
(vi-)
1) ( )
2) [] ( )
3)
4) .
kitomeo
(vi-)
kitonge
(vi-)
( . , -
)
kitongo
(vi-)
. kitongotongo,
kichongochongo ,
; tazama kitongo 1)
;
2) . (
)
kitongoji
(vi-)
1) ,
2) ;
kitongotongo
. . <<kitongo>>
kitopa
(vi-)
1) . <<kichopa>>
2) ,
( halua)
kitope
(.)
. tope; ;
- kitope )
)
kitoria
(vi-)
mtoria ()
kitoroli
(vi-)
kitororo
(vi-)
(Pogoniulus
bilineatus)
kitoto
(vi-)
1) . mtoto; ,
,
2) ; kitoto cha
mbuzi
1) -, ,
- kitoto ; mchezo
wa kitoto
kitotoa
(vi-)
kitovu
(vi-)
1) [];
2) . ;
; ; kitovu
cha ujamaa ni wakulima
""
; kitovu cha
tetemeko
; kitovu
cha uvutano .
3) .
4) . ();
5) . ;
(, .
.); enda kitovuni
kitoweo
(vi-)
, (
), tumekula wali
kwa kitoweo cha kuku
kitropiki
- kitropiki ;
misitu kitropiki
kitu
(vi-)
1) , ; vitu vya
kuandikia
; kitu cha
kuonyesha
; vitu vya starehe
; kitu
kisicho cha kawaida
2) .
3) , ;
; mpini huu kitu
chake [ni] chuma
4) , -, ; . ;
kitu gani hicho?
?; hapana
kitu ; sikufanya
kitu ; si
kitu , (
), kutofaa
kitu
; wa kitu
kimoja
kitua
(.)
, (
, . .)
(vi-)
kitubio
(vi-)
1) ,
2) . ; siri
kitubio
3)
kitufe
(vi-)
1) . tufe; ,
; kitufe cha theluji
2) (.
, )
kituguta
(vi-)
.
kituka
(vi-)
;
kituko
(vi-)
1) ; ;
; wa na kituko
()
2) []
, ;
mtiririko wa vituko
(,
. .)
3) ; ;
kituku
(vi-)
.
kitukutuku
(vi-)
1)
2) . . <<kitukuu>>
kitukuu
(vi-)
;
kitulio
(vi-)
1) , ,
2) . <<kitulizo>>
kitulivu
; ,
kitulizo
(vi-)
, ;
dawa hii ni kitulizo cha
maumivu
kitumba
(vi-)
1) . tumba;
; ; ;
2)
kitumbaku
(vi-)
kitumbo
(vi-)
1) . tumbo
2) . ; usinitie
kitumbo uchungu .
3)
4) , ; wa
na kitumbo
5) . ; kitumbo
huyo anakuja
6) .
. . .
kitumbotumbo ;
; lala
kitumbotumbo
; cheka
kitumbotumbo
kitumbotumbo
. . <<kitumbo>>
kitumbua
(vi-)
1)
,
( )
2) .
, ;
jipatia kitumbua
;
tilia
kitumbua cha fulani
mchanga )
-. )
.
-. ;
-.
kitumishi
(vi-)
1) . mtumishi
2) , ,
kitumwa
(vi-)
. mtumwa
; ; -
kitumwa ,
kitunda
(vi-)
1) . tunda
2) .
. utunda
kitundik[i]o
(vi-)
; ;
kitundikio cha nguo
kitundu
(vi-)
1) . tundu;
,
2) ; ; uingize
sarafu ndani kitundu
()
kitunga
(vi-)
. kofia kitunga
(vi-)
. tunga;
; vitunga vya
ngamia
kitungo
(vi-)
. utungo
kitungule
(vi-)
1)
2) . , ;
(.)
kitunguu
(vi-)
1) (Allium )
2) ( ;
Allium ascalonicum),
kitunguu saumu (thomo)
(Allium
sativum)
kituo
(vi-)
1) ; ,
; hana kituo .
. ;
tazama kwa kituo
;
(
-.)
2) , ;
kituo cha basi
;
3) []
; ; kituo
cha garimoshi
4) , ; kituo
cha simu
; kituo cha redio
;
kituo cha kuliza petroli,
kituo cha [kujazia] mafuta
; kituo cha
[nguvu za] umeme
; kituo cha
afya
5) ,
; kituo cha
angani
9) ;
; weka kituo .
.
10) .
11) ,
12) ()
Kitur[u]ki
(.)
; - kituruki
kitusho
(vi-)
. <<kitisho>>
kituta
(vi-)
,
kitutu
piga kitutu (.)
kitutumi
(vi-)
,
kitutusho
(vi-)
kitututu
(vi-)
kitwa
(vi-)
. <<kichwa>>
kitwana
(vi-)
1) . mtwana;
. -
2) . ;
kitwangomba
(vi-)
. <<kichwangomba>>
kitwea
(.)
; ;
kaa kitwea )
)
kitwitwi
(vi-)
kiu
(-)
. . ; kiu
maarifa ;
kiu elimu
;
ona (wa na, shikwa na) kiu
,
; zima (kata, tuliza,
poza) kiu
; mnywa
maji kwa mkono, kiu yake i
pale pale .
kiua
(vi-)
1) . ua
2) , ,
( )
3) ,
4) kiua mwitu, .
kiuamwitu
(vi-)
. ua
(vi-)
(vi-)
kiuaji
(vi-)
, (
) (.
, , )
kiuamwitu
(vi-)
. . <<kiua>>
kiuavijasumu
(vi-)
.
kiuavijidudu
(vi-)
1) ()
2)
kiuchambuzi
kiuchumi
,
[]
; -
kiuchumi ;
; msaada
wa kiuchumi
kiujamaa
1)
"",
""; - kiujamaa
"";
vijiji vya kiujamaa
""
2) ; -
kiujamaa
kiuka
1) ,
;
; kiuka
vidimbwi
2) . ,
; ;
kiuka mpaka wa nchi
; kiuka sheria
; kiuka
mkataba ;
kiuka misingi
Umoja wa Mataifa
()
; kwa
kukiuka azimio
,
. -kiukisha
. -kiukia; kipindi
cha kukiukia
. -kiukwa
. -kiukika
kiukulima
; - kiukulima
,
kiulaya
-; - kiulaya
kiulimazi
(vi-)
kiulizi
(vi-)
.
kiuma
(vi-)
1) , (,
) (. , ,
)
2) . uma
3) kiuma mbuzi, .
kiumambuzi
(Lagosoma
sundevallii)
kiumambuzi
(vi-)
. . <<kiuma>>
kiumbe
(vi-)
1) , ;
; kiumbe chenye
uhai ;
elimu viumbe
2) (. .
), kiumbe kimoja
na
wanyama wawili
kiumbile
. <<kimaumbile>>
kiumbizi
(vi-)
. <<kirumbizi>>
kiumbo
(.)
, ,
(vi-)
,
kiume
(.)
1) ; - kiume
; mtoto wa kiume
; sehemu kiume
.
2) ;
3) ; ,
1) -,
2) ; simama
kiume
()
kiunda
(vi-)
;
kiunga
(vi-)
1) ; ,
2) ;
3) ,
; kiunga cha
minazi
(vi-)
kiungamwana
(vi-)
.
kiunganishi
(vi-)
. ;
kiunganisho
(vi-)
,
kiungio
(vi-)
. 1)
2)
kiungo
(vi-)
1) ,
() (. ,
, ),
; ;
. .
(. ), kamati hii
ni kiungo
kati a wananchi, chama
na serikali
,
; makuti
kiungo (viungo)
( )
2) ; ;
; ; viungo
vya sauti ;
viungo vya
uzazi vya kike
; viungo
vya ndani
; kiungo
cha goti ;
mazoezi viungo [vya
mwili]
3) . ; ;
4) .
5) .
6) . . . viungo,
(. ,
), , ;
viungo vya
majani ; maneno
yake hayana kiungo .
Kiunguja
(.)
,
-
;- kiunguja
kiungulia
(vi-)
1)
2) ; kiungulia cha
moyo ; fanya (wa na)
kiungulia ,
kiunguza
(vi-)
,
(.
, ,
)
kiunguzo
(vi-)
1) . <<kiunguza>>
2) . ,
3)
kiungwana
(.)
(
) (
.
kishenzi)
1)
() ,
2)
kiuno
(vi-)
1) ; ;
jifunga kiunoni
; jambia
kiunoni na bakora mkononi
.
(=
)
2) ;
3) .
kiunza
(vi-)
. ubao wa kiunza
,
kiunzi
(vi-)
1) , ,
3) .
4) .
()
5) . ; mbio za
kuruka viunzi
6) ,
kiusouso
; anguka
kiusouso
kiutamaduni
;
; - kiutamaduni
,
,
kiutu
, ; -
kiutu ;
kiva
(vi-)
(
)
(.)
,
kivangaito
(vi-)
1) , ,
2) ,
kivazi
(vi-)
1) . vazi;
,
2) ,
( ); kivazi
chake kizuri ()
kivi
(vi-)
(vi-)
. <<kiwi>>
kivimba
(vi-)
1) , ,
2) , ;
3) , ;
( ),
kivimba cha mti
;
kivimba cha dunia
4)
kivimbe
(vi-)
1) . uvimbe
2) . <<kivimba>>
kivimbo
(vi-)
. <<kivimba>>
kivinyovinyo
(vi-)
1) , ;
,
2) .
;
1) , ;
kiviringamavi
(vi-)
kiviringisho
(vi-)
. ; , ;
kiviringo
(vi-)
. mviringo; -
kiviringo ,
; meza kiviringo
kivita
, ; - kivita
; mambo kivita
;
michezo kivita ,
kivitendo
, ,
,
kivivu
. kivivuvivu ,
;
kivivuvivu
. . <<kivivu>>
kivo
(vi-)
1) ,
2) ,
(vi-)
kivoloya
, -;
kivoteo
(vi-)
kivoto
(vi-)
kivukio
(vi-)
; kivukio kwa
watembeaji wa miguu
(.
)
kivukiza
(vi-)
kivukiza yai
kivukizo
(vi-)
. <<kifukizo>>
(vi-)
. <<kivuko>>
kivuko
(vi-)
1) ,
()
; kivuko
cha miguu
; kivuko kikavu .
2)
3)
4) ; ;
kivuko cha reli
kivulana
(vi-)
1) . mvulana;
;
1) , ;
kivuli
(vi-)
1) , ;
weka kivuli kwenye... .
.
(-.,
-.), kivuli cha fimbo
hakimfichi mtu jua .
; kivuli cha
mvumo humfunika aliye
mbali .
,
2) , ,
; l mtu kivuli
-.
(
);
; kaa katika kivuli cha
mumewe
kivulio
(vi-)
,
kivumanyuki
(vi-)
(Pentas
purpurea)
kivumanzi
(vi-)
(
)
kivumbasi
(vi-)
.
(Ocimum canum)
kivumbazi
(vi-)
. <<kivumbasi>>
kivumbi
(vi-)
1) ; ;
kivumbi cha moshi
2) ;
3) . , ,
4) . ;
; kivumbi kikubwa!
!, !
kivumi
(vi-)
1) (, .
.), ; ;
2) . ; ,
kivumishi
(vi-)
. 1)
2)
kivumo
(vi-)
. <<kivumi>>
kivumvu
(.)
1) ,
( )
2)
kivunde
(vi-)
;
unga (ugali) wa kivunde
(),
kivunga
(vi-)
; ; . .
. kivunga cha nywele
(,
, ), weka
kivunga cha nywele
(
, -.
,
,
)
kivunge
(vi-)
1) ; , ;
kivunge cha nguo
2) ., .
( ),
(),
kivunge cha kani
3) .
kivunjajungu
(vi-)
.
kivunjo
(vi-)
1) ;
; .
2) . ,
; ,
3)
() (.
, )
kivuno
(vi-)
1) ;
2) ,
kivuo
(vi-)
; pana
vivuo hapa na pale katika
kanuni fulani
kivurugo
(vi-)
1) , ;
2) ,
kivusho
(vi-)
. <<kivuko>>
kivuta
(vi-)
kivuta vumbi
kivutio
(vi-)
1)
; ,
2) []
; []
;
; pata
kivutio
,
3) -.
; -.,
kivyao
(vi-)
. <<kizao>>
kivyazi
(vi-)
. <<kizazi>>
kiwa
1) , ;
; yu mkiwa
2) ;
3) ,
(vi-)
,
kiwaa
(vi-)
1) . waa; ,
(. .
), viwaa vya uso
2) . , ;
wa na ulimi wa kiwaa
( -.), ,
(-.)
3) ; ana
kiwaa
kiwakilishi
(vi-)
1) . ;
kiwakilishi kionyeshi
;
kiwakilishi
kiulizi
; kiwakilishi
kimilikishi
2) . <<kiwakilisho>>
kiwakilisho
(vi-)
, ;
, ;
lugha kuandika ni
kiwakilisho cha
lugha a kusema
kiwala
(vi-)
. <<kiwara>>
kiwamba
(vi-)
1) . <<kiwambo>>
2)
(,
. .)
kiwambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kiwambo
(vi-)
1) ,
() ( -.;
,
..),
kiwambo cha ngoma
; kiwambo cha
kitanda
;
kiwambo cha sinema
2)
3) . kiwambo cha sikio
.
; kiwambo [cha
moyo] .
4)
(); ;
(. )
5)
,
kiwamwitu
(vi-)
kiwanda
(vi-)
1) , ,
; kiwanda cha
[kutengeneza] magari
; kiwanda cha
kufungia chai
;
kiwanda cha uchapishaji
; kiwanda cha
ujenzi wa meli
2) .
3)
4) .
; kiwanda cha
mhunzi
(vi-)
. kiwanda cha mayai
; -;
kiwanda cha mkate
(vi-)
. uwanda
kiwango
(vi-)
1) ; ;
; kiwango cha
elimu
; kiwango
cha kuganda
; kiwango cha
kuchemka ;
kiwango cha
maisha ;
kiwango cha uzalishaji
mali
; mkutano
katika kiwango cha
mawaziri
; weka
kiwango
()
; fikia kiwango
; vuka
kiwango
;
kiwango cha juu .
. ;
;
kiwango cha chini .
. ;
; katika kiwango
kikubwa
2) , ;
, , ;
viwango vya gharama za
ujenzi
3) []
; ; ;
kiwango cha mjumbe
4)
5)
6) (, )
7)
(vi-)
. <<kiwangwa>>
kiwangwa
(vi-)
(.
)
kiwanio
(vi-)
();
kiwanja
(vi-)
1) . uwanja
2) ; ;
kiwanja cha ndege
; kiwanja cha
michezo ;
kiwanja cha chuo
3) kiwanja cha sumaku
.
4) . ;
(),
kiwara
(vi-)
;
;
kiwasho
(.)
kiwasilisho
(vi-)
, ,
kiwavi
(vi-)
1) .
(Tragia
furialis, Tragia Scheffleri),
2) . ,
; kiwavi cha nondo
3)
kiwe
(vi-)
1) . jiwe;
2) ; . ; wa na
viwe usoni
3) . ,
" "
kiwekea
(vi-)
, ;
kiwekea viungo
()
kiweko
(vi-)
1) , ,
(-.
)
2) []
(-. , .
, ,
,
), hapo ndipo
kiweko chake
(-.)
3) ;
4) . <<kiwiko>>
kiwele
(vi-)
(
),
(vi-)
()
kiwembe
(vi-)
. wembe
kiweo
(vi-)
;
kiwete
(vi-)
1) ; ; wa na
kiwete
2) ( );
1) ; enda kiwete
,
kiweto
(vi-)
(-
)
kiwewe
(vi-)
1) ; ,
2) , ;
kiwewe cha mapenzi
3) ,
, ; jitia
kiwewe ,
4) ,
; ingiwa na
kiwewe
kiwi
(vi-)
[] ,
, (
)
(vi-)
1)
(.
);
( ); wa
na kiwi cha macho
,
, (.
); ana kiwi )
) .
,
(); kiwi
cha yule ni chema cha
yule, hata ulimwengu wishe
. -
,
(= ,
)
2) (
); -mtia mtu kiwi
-.
(vi-)
(-)
( ,
ngisi)
kiwida
(vi-)
. (
)
kiwiko
(vi-)
1) . kiwiko cha mkono
,
; , kiwiko cha
mguu
2)
kiwili
(.)
. kazi kiwili
(.
); kiwili cha shamba
; kiwili
cha nyumba
; pombe kiwili
(
)
kiwiliwili
(vi-)
1) ,
2) ; kiwiliwili cha
bandia
3)
4) (,
..); kiwiliwili chake
chapataje?
?
kiwima
. kiwimawima 1)
, ;
; simama
kiwima
()
2) , ,
; nywa kiwima
kiwimawima
. . <<kiwima>>
kiwimbi
(vi-)
1) . wimbi
2) .
1) ;
kiwinda
(vi-)
. winda;
; funga kiwinda
kiwindu
(vi-)
. nanga kiwindu
(
),
kamba
kiwindu (
)
kiwingu
(vi-)
. wingu;
kiwingu cha mvua
kiwiwi
(vi-)
. <<kiwewe>>
(vi-)
. <<kiwi>>
Kiyahudi
(.)
; -a kiyahudi )
)
kiyaka
(vi-)
. <<kichaka>>
kiyakinifu
- kiyakinifu 1) ,
2)
3) ;
falsafa kiyakinifu
kiyama
(.)
. ,
(
), siku kiyama
) (
) ) .
;
,
; =
kiyambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kiyana
(vi-)
(
)
(vi-)
. . <<kijana>>
kiyeye
(vi-)
,
(,
)
kiyeyusho
(vi-)
kiyoga
(vi-)
. uyoga
kiyombo
(vi-)
1) ;
2)
kiyowe
(vi-)
. yowe
Kiyunani
(.)
; -a
kiyunani
kiyunga
(vi-)
. ()
kiyuyu
(vi-)
(Synadenium carinatum)
kiza
(-)
. <<giza>>
kizaameme
(vi-)
. kizaa umeme
kizaaparafujo
(vi-)
kizaazaa
(vi-)
1) ,
2) ; ;
kizalendo
1) - kizalendo ;
; wataalam
w kizalendo
;
2)
kizalia
(vi-)
1) (-.)
2) . (
, )
kizaliatofaa
(vi-)
kizamani
, ,
; - kizamani
, ;
,
kizambaraubato
(vi)
-
kizamiadagaa
(vi-)
.
(Corythornis cristata)
kizao
(vi-)
, (.
); ,
() (.
,
)
kizazi
(vi-)
1)
2) ; ana kizazi
mno ()
; hana kizazi
3) ; kizazi hiki,
kizazi cha kisasa
;
kizazi hadi kizazi
4) ;
; ana kizazi
; nchi
kizazi
5) .
kizee
(vi-)
. mzee;
[] ;
[] ; bi (bibi)
kizee
(); kizee cha
Mungu . =
, ; - kizee
; ,
kizelele
(vi-)
(Hirundo
abyssinica Hirundo
Smithii)
kizembe
(vi-)
1) . mzembe
2) ; ,
; wa na
kizembe ;
()
. kizembezembe
; ,
, ; -
kizembe ;
, ,
kizembezembe
. . <<kizembe>>
kizibao
(vi-)
; kizibao cha kwapa
; kizibao
cha mikono
;
kizibau
(vi-)
. <<kizibao>>
kizibo
(vi-)
1) ; ;
;
2) . ;
3)
4) . ,
kizibuo
(vi-)
,
kizidishe
(vi-)
. <<kizidishio>>
kizidishio
(vi-)
.
kizidisho
(vi-)
.
kiziduo
(vi-)
1) ,
2) ,
kizigeu
(vi-)
. kizio geugeu .,
. ; kizigeu
cha mpanuko
(
)
kizimamlio
(vi-)
(Lissochilus
calopterus)
kizimamoto
(vi-)
kizimba
(vi-)
1) [] (
, )
2)
;
3)
( )
4)
5)
kizimbi
(vi-)
. <<kizimba>>
kizimbwi
(vi-)
( ,
,
, ,
)
kizimwi
(vi-)
( );
mweusi kama kizimwi
, ,
( )
(vi-)
. zimwi; ;
kizimwili
(vi-)
. <<kizimwi>>
kizinda
(vi-)
1) ; weka
kizinda
; vunja
(tomoa, la, toboa,
haribu) kizinda
2) .
kizinga
(vi-)
. mzinga
kizingatine
(vi-)
. ,
kizingia
(vi-)
1) ,
(, );
kizingia cha maji
2) ( )
kizingiti
(vi-)
1)
; ;
;
2) ( );
()
3) . ;
weka (tia) vizingiti
kizingo
(vi-)
1) (. ),
();
(), vizingo-zingo
;
; - kizingo )
;
)
2) .
(vi-)
( )
kizio
(vi-)
1) (
, . .);
kizio cha chungwa
2) . ;
kizio cha Kaskazini
(Kusini) ()
3) ;
kizio cha ukubwa
; kizio cha
kuhesabia
kizionisti
- kizionisti ;
siasa kizionisti
Uyahudi
kizivilio
(.)
. <<kizuilio>>
kizivio
(vi-)
. <<kizuio>>
kiziwa
(vi-)
. <<ziwa>>
kiziwi
(vi-)
1) [];
[]
2) ; wa na kiziwi
; - kiziwi
3) [ ]
kiziwizo
(vi-)
. <<kizuio>>
kizizi
(vi-)
. zizi
kizongo
(vi-)
. (Felis serval)
kizuia
(vi-)
,
(-.); kizuia mwendo
(.
)
kizuilio
(vi-)
1) . <<kizuio>>
2) ;
3) ( )
kizuio
(vi-)
1) , ,
; . ;
kizuizi
(vi-)
1) , ;
weka kizuizi barabarani
; kizuizi
cha
kukatisha reli .-.
2) , ;
weka kizuizini ,
;
3) . <<kizuio>>
kizuizo
(vi-)
. <<kizuio>>
kizuizui
(vi-)
1)
2)
kizuka
(vi-)
1) . (
)
2) ; ,
kizuli
(vi-)
1) . <<kisulisuli>>
2) ,
kizulia
(vi-)
. zulia
kizulizuli
(vi-)
. <<kisulisuli>>
kizumba
(vi-)
,
(
)
kizungu
(.)
1) ;
()
1) , ; - kizungu
kizunguko
(vi-)
1)
, ;
,
2) ; ;
kizungumzo
(vi-)
,
kizunguzungu
(vi-)
1) . ;
shikwa na kizunguzungu
2) . , ;
3) ;
kizunguzungu cha upepo
; kizunguzungu cha
maji
kizushi
(vi-)
1)
(.
), ,
;
,
;
, ; mwana
wa mtu ni kizushi akizuka,
zuka naye .
:
,
, (=
- - )
2) ;
;
3) ,
4) ;
kizuu
(vi-)
(vi-)
. 1)
2)
(
)
klabu
(-; vi-)
1) ; klabu usiku
; klabu ya
michezo
2) . klabu pombe
()
klachi
(-)
klamidamona
(-)
.
klasi
(-)
1) ( )
2) .
( )
klempu
(-)
. ;
kliniki
(-)
[]; kliniki
watoto
klorini
(-)
. ; takasa kwa
klorini
;
koa
(ma-)
1)
;
; koa la fedha
2) . ukoa;
( ,
..);
koa la duara
; koa la bunduki .
3)
()
(-; ma-)
1) ; ute wa koa
2) ()
3) . makoa
(
)
(ma-)
uzio
1) ; kisu
kinakoa
2) (
, )
3) .
(.
), koa
moto
, ;
; chungu
kimekoa moto
. -kolewa
@ koza
1) ; koza moto
,
(
, . .);
rangi mdomo imemkoza
2) (. )
3) . . .. .
@ kolea
1) . .
, ;
-mkolea mtu mali zake
-.
; hofu
ilimkolea
2) ;
3) (-.)
4)
;
( );
. .
; wali
haukukolea
( ), chakula
changu kikolee
sana viungo
;
ubishi wake haukukolea
.
5) []
( -.);
, ;
;
(); chai
imekolea sukari yote
(.
);
sumu hii inakolea vyema
majini
; samii imekolea
katika ugali
[]
6) .
();
();
;
maneno yake yalinikolea
;
siasa hii haikuwakolea vya
kutosha
7) . kolea moto
, ;
[] ;
chuma kimekolea
8) (
); kitambaa hiki
@ koleza
1) (-.;
. )
2) (
)
3) ();
. .
4) ; koleza moto
[],
; koleza
kiko
(
); koleza maneno
(
-.)
5)
6) ,
koana
(-)
. <<kowana>>
koakoa
(ma-)
koba
(ma-)
. mkoba; fanya
koba ) (
) )
kobati
(-)
.
kobe
(ma-)
1) (Festudo
moresca); pole pole kobe
humfisha mbali .
(=
, )
2) ,
,
kobeamiti
(ma-)
kobiro
(-)
.
koboa
1)
(); mashine
kukoboa na kupepeta
mpunga
pca;
2) . <<goboa>>
3) ,
(. . .
), koboa
shoka (jembe)
(); koboa mtu
.
-.,
-.
; koboa macho )
)
( -.; )
kobwe
(ma-; -)
1)
2)
(-; ma-)
; piga kobwe
(ma-)
(
)
kocha
(ma-; -)
. ; ;
kocha wa timu
koche
(ma-)
mkoche
(ma-)
kochi
(ma-)
;
kocho
(-)
1) (
,
)
2)
1)
2) ;
kochokocho
, ;
; ;
miti ilizaa kochokocho
kode
(-)
. <<kodwa>>
kodi
, ,
;
. -kodisha
( )
. -kodia
. -kodiwa; askari wa
kukodiwa .
. -kodika
(-)
1)
2) ; toza kodi
; toa (lipa)
kodi ; kodi
urithi
; kodi
mshahara (mapato)
kodoa
. kodoa macho
( )
. -kodosha
;
(.); ,
(.)
. -kodolea
@ kodoka
1)
( )
2) ;
macho yake yalikodoka nje
kidogo
kodwa
(-)
1)
(-
)
2)
kodwa
kodwe
(-)
. <<kodwa>>
koefishenti
(-)
.
koeka
1) ,
2) . . koeka mwari
. -koekesha
. -koekea
. -koekwa
. -koekeka
kofi
(ma-)
1)
2) . ; piga
makofi ;
3) . kofi la mashavuni
4) ;
5)
(-)
.
kofia
(-; ma-)
(. , ,
, ), kofia
bulibuli
; kofia barizi
;
kofia
kibandiko
; kofia zari
; kofia chuma
; vaa
kofia
;
; vua kofia
. -kogana
. -kogesha
. -kogea
. -kogwa
. -kogeka
. <<oga>>; sherehe
kukogwa mwaka .
(
,
)
koge
mchafu koge ,
-; vitabu
viwetawanywa mchafu
koge juu meza
kogo
(-; ma-)
(ma-)
(
)
(ma-)
. . . makogo
, ;
kogo macho
kohani
(ma-)
. <<kahini>>
kohl[i]
(-)
(
)
koho
(-)
.
(Gypohierax angoliensis)
kohoa
. -kohoza
.-. -jikohoza
,
. -koholea
. -koholewa
. -koholeka
kohoo
(ma-)
,
kohozi
(ma-)
1)
2) . <<kohoo>>
koikoi
(ma-)
. ; ngoma
koikoi
(-)
.
koili
(-)
. ; koili
sumaku
koja
(ma-)
1) (
), koja la dhahabu
;
koja la mbe
(
), kila mtoto na koja
lake
.
2)
3) . ; koja la
mashairi
(ma-)
.
(-)
kojo
(-)
. <<mkojo>>
kojoa
. -kojoza, -kojosha;
dawa kukojosha
. -kojolea
. -kojolewa
. -kojoleka
kojojo
(ma-)
kojozi
(-)
1)
2) ,
3)
(
)
4) . <<kojojo>>
koka
1) , ;
koka moto
; koka jiko
() ,
2)
3) . <<oka>>
. -kokesha
. -kokea
. -kokwa
. -kokeka
kokakuu
nywele kokakuu
(
)
koko
(ma-)
,
()
1) ; mbwa koko
. . ;
; , we mbwa
koko! ,
!
2)
(-; ma-)
,
(); koko embe
; koko za
pumbu .
(ma-)
1) . ukoko;
(. , ),
koko la utope
2) . ukoko
(ma-)
. ,
(-)
. <<kakao>>
kokoa
1) ,
()
2) ()
3)
()
. -kokoza, -kokolesha
. -kokolea
. -kokolewa; mchanga
unakokolewa na maji
. -koko[le]ka
kokocha
. <<kokota>>
kokochi
(-; ma-)
, ; mwanzo
kokochi, mwisho nazi .
,
ko-ko-ko
-; gonga
mlango kokoko
kokoleka
. <<kokoreka>>
kokomea
1) ();
2) ,
(-.
); kokomea mpini
kwenye jembe
3) ,
. -kokomeza
. -kokomelea
. -kokomewa
. -kokomeka
kokomoa
1) ( );
2) ;
3) .
(. )
4) . . ;
. -kokomolea
. -kokomoka .
. . .
.-. -kokomosha
kokona
1) ()
2)
( )
. -kokonesha
()
. -kokonea
. -kokonoa ,
; kokona
ukoko kwenye kijungu
.-. -kokonosha
.-. -kokonolea
.-. -kokonolewa
.-. -kokonoleka
. -kokonwa
. -kokoneka
kokoneka
1)
2) , (
)
3)
. -kokonekea
. -kokonekeka
kokonyaa
kokoreka
;
kokorikoo
(ma-)
kokota
1) , ;
; kokota gari
()
2) . ,
; kokota kazi
,
;
kokota maneno
; kokota roho
3) , ;
nguo ilikokota nyuma yake
(
)
. -kokotana
. -kokoteza
. -kokotea
. -kokotoa
,
, ;
. -kokotwa
. -kokoteka
@ jikokota
1) ; anajikokota
kwa nguvu ,
2) (
-.)
kokotevu
1) ;
2) ,
kokoto
(-; ma-)
; ;
; (. .
),
kokoto
nazi
kokotoaji
(-)
kokwa
(-; ma-)
1) ,
()
2) ( )
3) ,
, ; kokwa
jicho ;
kokwa za chini
(za pumbu) .
kola
. <<koa>>
(-)
, ;
kola wima , ;
kola kulala
(-)
kolajeni
(-)
.
kole
(ma-)
(
), kole la nazi
;
kole la tende
(ma-)
; kamata (shika)
kole (-.)
; toa kole
kolega
(-; ma-)
. <<koleo>>
kolekole
(-)
(; Caranx
Spp.)
koleo
(-; ma-)
1) ; ;
kuzima koleo si mwisho wa
uhunzi .
-
2)
3) ;
4) .
5) (
)
koli
(-)
.
1) ,
2)
(
)
koliflari
(-)
koliflauwa
(-)
. <<koliflari>>
kololo
(-)
1) , ;
2) ,
(ma-)
. <<kororo>>
kolongo
(ma-)
. <<koongo>>
koloni
(-; ma-)
kolwa
1)
();
2)
3)
koma
1) ,
, ;
; maumivu
yamekoma
; maji
yamekoma ;
jua limekoma
2) ,
(-.
); koma
kujidanganya!
!
. -jikoma; lisilo na
mkoma hujikoma lenyewe
. ,
,
,
. -komesha
, ;
,
, komesha
vita
.-. -komeshwa
. -komea
. -komeka
(ma-)
mkoma; koma-manga .
<<komamanga>>
(-)
. ; koma
za wazee
(-)
komaa
1)
( ,
),
(
)
2) (
)
3) . .
;
kuzaliwa kwa
kumethibitisha wazi
kukomaa kwetu kisiasa
; mwanasiasa
aliyekomaa
4) ;
,
@ komaza
1)
;
2) , ,
komafi
(ma-)
mkomafi
komakanga
(-)
komamanga
(ma-)
(
mkomamanga)
komando
(ma-)
,
,
komanga
; ; komanga
mkeka
( )
. -komangisha
. -komangia
. -komangwa
. -komangika
komango
(ma-)
(.
)
(-; ma-)
1) ,
2) []
(-)
. <<kamango>>
komanguku
(-)
.
(Crotalaria senegalensis)
komanya
, ;
komanza
1) ,
(-.; -.
)
2) ,
komba
1) ,
; ,
; komba kinu
(ngoma)
()
( ), komba dafu
; komba
bakuli
, (
),
2) ,
3) ; komba mtu
mali -.;
-. (.)
. -jikomba
. -kombesha
. -kombea
. . -kombelea
. -kombwa
. -kombeka;
amekombeka
(-)
1) . (Galago;
)
2) . .
(-)
kombaiko
(ma-)
. <<kombamwiko>>
kombaini
(-; ma-)
.
kombamoyo
(ma-)
kombamwiko
(m-)
1)
2)
kombania
(-)
.
kombati
(.)
. <<ukombati>>
kombe
(-; ma-)
1)
; kombe za pwani
(
)
2) , . . ;
mashindano kugombea
kombe la vijana
3) ; ; kombe la
harusi .
4) kombe la mkono .
; kombe la kichwa
.
(ma-)
1) . ukombe;
(,
, . .)
2) ()
3) . ukombe
(-)
. (
, -
), andika
kombe
; nywa kombe
(-)
(
)
kombeo
(ma-)
; vurumisha (piga)
kombeo
kombo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) .
4) ;
(-; ma-)
1) , ;
mti huu una kombo
2) . ,
,; asiye na
kombo ana doa .
,
3) .
4) ,
; ;
hamna kombo
1) , ; ,
; angalia kombo
. .
; enda
kombo ) )
.
; shingo lake
(limekwenda) kombo
; mambo
yanakwenda kombo
(-; ma-)
, ;
; omba kombo
; pata
kombo
komboa
1) ; komboa
[kutoka) katika utumwa
;
komboa nchi
()
2) . ;
walikomboa mabao matatu
3) .
;
4) (. );
(. ,
)
. -jikomboa
. -komboza
. -kombolea
. -kombolewa
. -komboka,
-komboleka
1) ,
,
2) .
. -komboka
()
kombola
(ma-)
. <<kombora>>
kombora
(ma-)
1) ; ; kombora
la atomiki ;
kombora la mzinga
;
kombora la mikono
; piga makombora
a)
2) ; kombora la
masafa kati
,
; kombora la
masafa mafupi
,
;
kombora la masafa marefu
,
kombozi
(ma-)
. <<ukombozi>>
kombweo
(ma-)
. <<kombeo>>
kome
(-; ma-)
1)
(Cassis
madagascariensis)
2)
(-; ma-)
., .
( ,
)
(-)
( -
)
komea
()
. -komeza
. -komelea
. -komewa
. -komeka
.-. -komesha
komedi
(-)
komeo
(ma-)
1) , ;
;
2) ,
komeshena
(-; ma-)
komishena
(-)
. <<komeshena>>
komisheni
(-)
komiti
(-)
. <<kamati>>
komo
(ma-)
1) . komo la uso
()
2) . <<kikomo>>
komoa
1) ,
();
2) ,
3) (-.)
(
)
4) . (.)
. -komoza
. -komolea
. -komolewa
. -komo[le]ka
komoo
(-)
.
kompasi
(-)
1)
2)
kompyuta
(-)
,
komredi
(ma-)
komunio
(-)
. ; pokea
komunio
komunyo
(-)
. <<komunio>>
komwe
(-; ma-)
1) mkomwe
(.
bao)
2)
3) . ukomwe
(ma-)
. <<komo>>
komyuteta
(-)
1) .
2)
kona
(-)
1) . ()
2) . shuti ya kona .
; piga kona
3) (. )
(-)
;
konda
,; ,
. -kondesha
.-. -jikondesha
. ,
,
. -kondea
. -kondeka
kondakta
(ma-)
; ;
kondakta wa basi
kondavi
(-; ma-)
(
)
kondawi
(-; ma-)
. <<kondavi>>
konde
(ma-)
1) ; ;
piga konde
; tupiana makonde
; -mrushia mtu
makonde
-.
2) .
3) .
4) ; piga
moyo konde
();
jipiga moyo konde
(); piga
konde la nyuma
,
(ma-)
, ,
1) . . =
?
(
,
)
kondo
(-)
1) . , ;
2) ,
(ma-; -)
. kondo la () nyuma
. ,
, ; siku za
kondoni
kondoo
(-)
1) ; ; kondoo
dume ; kondoo jike
; kondoo wa kutoa sufu
;
manyoya ya kondoo
; nyama
kondoo ;
mwenye kuvaa ngozi
kondoo . =
; mwana wa
kondoo )
; ) .
2) (
); inama kama
kondoo ) )
kondrati
(-)
1) , ,
; kondrati a
bima
2)
konea
(-)
. ,
()
konesha
.
koneti
(-)
. ;
konga
1) , ;
2) .
. -kongesha
. -kongea
. -kongwa
. -kongeka
(),
(); nipe
maji nikonge roho
. -kongesha
. -kongea
1) (., -.)
2)
. -kongana
. -kongesha
. -kongea
. -kongwa
. -kongeka
(-)
1)
2)
kongamana
1)
(
-.
),
,
2) . <<kongomana>>
kongamano
(ma-; -)
1) ; ,
;
2)
(
-.
)
konganya
;
. -konganyisha
. -konganyia
. -konganywa
. -konganyika
kongeza
(),
( )
kongo
(-)
.
. kongowee kongo
.=
!;
kongoni!
! (
)
mwezi kongo
kongoa
1) [ ],
, ;
; kongoa
msumari
;
kongoa shoka
2)
. -kongolea
.-. -kongoleka
( )
. -kongolewa
.-. -kongosha
@ kongoka
1)
2) . ;
;
();
()
kongoja
1) ,
2) . . . .
. -jikongoja ,
;
. -kongojesha
. -kongojea
.-. jikongojea;
fimbo (la) kujikongojea
, , (
)
. -kongojwa
. -kongojeka
kongojo
(ma-)
. <<mkongojo>>
kongomana
1) ,
2) ; ,
3) ,
;
4) ,
;
(
)
5) . <<kongamana>>
. -kongomanisha
kongomano
(ma-)
. <<kongamano>>
kongomea
1) ,
2) . <<gongomea>>
. -kongomelea
. -kongomewa
. -kongomeka
kongomeo
(ma-)
1) ,
;
2)
(ma-)
.
kongomero
(ma-)
. <<kongomeo>>
kongoni
(-)
. (Alcelaphus
buselaphus)
. . <<kongo>>
kongonyoa
, ;
( )
. -kongonyosha
kongoro
(ma-)
( )
(-)
(
)
kongosho
(-)
.
; maji kongosho
kong'ota
1) , ,
( ,
. -kong'otesha
. -kong'otea
. -kong'otwa
. -kong'oteka
kongota
, (
,
,
)
kongoti
(-; ma-)
1)
2)
3)
kongowea
1)
;
2)
. -kongoweana
. -kongowelea
. -kongowewa
. -kongoweleka
kongozoka
,
(. )
kongwa
(ma-)
. (
)
(-)
(Commelina Forskalei
Commelina bracteosa)
(-)
,
()
kongwe
1) ,
2) ,
3) . ,
;
; ulimwengu
mkongwe ;
ukoloni mkongwe
[""]
(-; ma-)
( ), ;
toa kongwe ;
(-)
(Aneilema acquinoctiale
Aneilema sinicum)
koni
(-)
. -
(Rhynchocyon
Petersii)
(-)
konifera
(-)
; msitu wa
konifera
konje
(-)
. <<kalakonje>>
konkriti
(-)
; sakafu konkriti
kono
(ma-)
1) . mkono;
; . ; kono la
tembo
2) , ,
3) . kipa mkono .
<<kipa>>
4)
konokono
(-; ma-)
,
(-)
. ( ;
Anona squamosa)
konsati
(-)
konsatina
(-)
.
konoa
. <<konyoa>>
konsela
(ma-)
; konsela mkuu
konserti
(-)
. <<konsati>>
konsonanti
(-)
.
konstebo
(-; ma-)
kontinenti
(-; -ma)
, ;
kontinenti la Afrika
kontrakta
(ma-)
; kontrakta wa
ujenzi
kontrakti
(-)
. <<kondrati>>
kontua
(-)
.
konveja
(-)
,
konveya
(-)
. <<konveja>>
konya
, ; ,
. -konyeza
; konya [kwa] mkono
(-.)
; konya kwa
macho ,
(-.)
. . -konyezesha
.-. -konyezana
.-. -konyezea
.-. -konyezwa
(-)
. mchezo wa konya
konyagi
(-)
, .
; konyagi kavu
konyagi ( ,
)
konyezo
(ma-)
1) [] ,
;
2)
konyoa
1)
(, ), ,
(
,
o . .)
2) ,
. -konyolesha
. -konyolea
. -konyolewa
. -konyo[le]ka
konyo
(ma-)
. , ,
; konyo la
zabibu ;
konyo la nazi
konzi
(-; ma-)
1) , ;
konzi maji haifumbatiki
.
2)
3) ;
;
iga (gota)
konzi
konzo
(ma-)
1) . ukonzo
2) . ukonzo
koo
(ma-)
1) . , ,
; umwa (wa) na koo
;
(
-.; )
2) .
,
3) ( )
4) .
; ;
(ma-)
1) , ; koo la
nguruwe ; koo
la kuku
-
2) .
3) . ; koo la
ndui .
(.)
. <<ukoo>>
koongo
(ma-)
1) ()
; piga
makoongo
(. )
2) ; ;
kopa
1) ,
, nunua kwa
kukopa ;
kukopa harusi,
kulipa matanga .
- ,
-
2) .
3) ,
(, )
4) ;
(.)
. -kopana
. -kopesha
, ,
.-. -jikopesha
. -kopea
. -kopwa
. -kopeka
(ma-)
1)
; muhogo wa
makopa, makopa a
muhogo
2)
(-; ma-)
.
kope
(ma-)
1) . ukope
. -kopesesha
. -kopesea
. -kopeswa
. -kopeseka
kopi
(-)
1) ;
2)
(ma-)
. ukopi
koplo
(ma-)
koplousu
(-)
. koplo nusu
kopo
(ma-)
; ,
(ma-)
1)
(. , ,
)
2) ;
makopo ya samaki
; maziwa
koponi
3) ,
kopoa
,
. -kopolesha
. -kopolea
. -kopolewa
. -kopo[le]ka
kopolo
(ma-)
. <<koplo>>
kora
1) . . . ;
koro manza
;
mkewe
amemkora sana .
2) ; ,
, ;
chakula kimenikora
. -korana
(ma-)
,
koramu
(-)
Korani
(-)
. ; Korani Tukufu
korasi
(-)
kore
(-)
(-)
. ,
korekore
(-)
. <<kolekole>>
korho
(-)
. (Haliaeetus
albicilla)
korija
(-; ma-)
1)
(-.), korija
mishelisheli
; korija
[u]shanga
2) (ma-) . ,
;
korja
(-; ma-)
. <<korija>>
koroboi
(-)
. <<karabai>>
(-)
.: bunduki ya koroboi
korocha
1) ;
(. )
2) .
. -korochakorocha,
-kokorocha
korodani
(-)
. ;
(-)
,
korofi
1) , ;
2) ;
;
.-. -korofishana
.-. -korofishia
.-. -korofishwa
. -korofia
1) ; ,
2) ,
;
();
madereva wakorofi
,
3) (.) ,
; ndege korofi )
,
) .
@ korofisha
1) (
-.)
2)
();
3) ( -.)
4)
5)
()
@ korofika
1)
2)
();
3)
4)
korofindo
(-)
. bunduki korofindo
. ,
koroga
1) , ;
; koroga unga
katika maji
2) .
(. )
3) .
(. , );
();
,
. -korogesha
. -korogea
. -korogwa
. -korogeka
korokoni
(-)
. korokoroni .
<<korokoro>>
korokoro
(-)
(-)
1) ;
2) ;
; tia korokoroni
(ma-)
. <<makorokoro>>
koroma
(ma-)
(
);
nazi hii ni koroma
; mchagua
nazi hupata koroma .
,
,
1)
2)
3) ;
. -koromesha
. -koromea
. -koromwa
. -koromeka
(ma-)
. <<koromo>>
koromeo
(ma-; -)
. 1)
2) ;
3)
4) ,
koromo
(ma-)
1)
2)
3) ;
4)
korona
(ma-; -)
korongo
(ma-)
1) .
2) .
3) .
(ma-)
1) ,
2) ; ; basi
lilitumbukia korongoni
3) . <<koongo>>
kororo
(ma-)
.
(Guttera pucherani)
(ma-)
1)
2) ,
(. )
(-)
; ;
vuta kororo
,
korosho
(ma-)
1)
2)
( )
korota
1) (, )
2)
3) ,
. -korotesha
. -korotea
. -korotwa
. -koroteka
korowai
(-)
koroweza
1)
,
,
2) ,
. -korowezana
. -korowezesha
. -korowezea
. -korowezwa
. -korowezeka
korti
(-; ma-)
; korti kuu
; korti rufaa
; korti
kijeshi
kosa
1) ,
;
2) ,
3) ;
4) ; ,
, ; kosa
garimoshi
; kosa
shabaha ;
kosa [kuhudhuria]
mkutano
,
; kosa njia
5) ;
( -.)
6) ,
;
7) (
-.) (
),
( -.)
; haikosi
, ,
. -kosana
,
; ;
.-. -kosanya
. -kosesha, -koseza
. -kosea; kosea
maana
(-.)
.-. -kosewa;
nilikosewa na maneno
kumshukuru
(
) ,
. -kosoa ,
.-. -jikosoa
.-. -kosoana;
kukosoana
.-. -kosolea
. -koswa 1)
. . . .; 2)
(
)
. -koseka
. -. -kosekana
, ;
, ;
kukosekana ,
. -kosakosa
(ma-)
1) , ;
; kosa la kuchapa
; si kosa lake
; tia kosani
,
2) ;
; kosa la jinai
;
tenda kosa
;
kana makosa
(.
);
kiri makosa
, ()
; kosa (moja (la
kwanza)
haliachi mke .
3) . ; kosa
la kudhamiria
4) ,
(-)
60
kosahewa
. . kosa hewa
kosakosa
, [] ,
kosefu
1)
2) (-.)
3)
kosekanti
(-)
.
kosha
(-)
. <<osha>>
koshi
(-; ma-)
kosi
(ma-)
1) ;
; vunja kosi .
.
2) . <<ukosi>>
(-; ma-)
. <<kozi>>
kosini
(-)
.
kota
(ma-)
, ; kota la
miguu
(ma-)
. <<ota>>
1) [] (-.)
2) , ;
kota mwizi
. -kotana
. -kotesha
. -kotea
. -kotwa
. -koteka
kotama
(-)
(
)
kotanjiti
(-)
.
kote
. <<ote>>
1) ,
2) ,
koteleti
(-)
koti
(ma-)
; ;
; ; koti la
baridi ; koti
la mvua
, ; koti fupi
; ; koti la
nyumbani
kotimiri
(-)
.
koto
(-)
(-)
(-)
1) , ;
; nywele za koto
2) ,
(-)
1) .
(
)
2) [] (),
(, -
)
(-; ma-)
1) .
(,
)
2)
kotokoto
(-)
1)
2)
kotoni
(-)
kotwe
(-)
(halassornis
leuconatus)
kovu
(ma-; -)
, ; mwenye
kovu ;
makovu vita .
;
hucheka kovu asiyefikwa
na jeraha .
,
; mwenye kovu
usidhani kupoa, mwenye
kovu simtaraji kupoa
.
kowana
(-)
koya
1)
();
(.
,
)
2) (
)
. -koyesha
. -koyea
. -koywa
. -koyeka
(-)
;
koyo
(-)
. koyokoyo
(-)
(
)
koyokoyo
(-)
. . <<koyo>>
(-)
kozi
(-)
1) . kozi-kishungi
2) . kozi-mwamba
(ma-)
; makozi makavu
( )
(-; ma-)
[]; kozi lugha za
kigeni
krankshafti
(-)
.
krenkshafti
(-)
. <<krankshafti>>
kriketi
(-)
. mchezo wa kriketi
krimu
(-)
1) ; krimu ya viatu
2)
krini
(-)
. []
krismasi
(-)
Kristo
(-)
. ; Jesu Kristo
Kristu
(-)
. <<Kristo>>
kroketi
(-)
1) .
2) .
kromiamu
(-)
. ; paka kwa
kromiamu
kua
1) , ;
; mtoto
umleavyo ndivyo akuavyo
.
,
(=
, )
2)
3) ,
. -. -kuzwa
@ kuza
1) ,
2) ,
;
kuza fikira za mtoto
; kuza
uchumi
; kuza miji
3) ;
; ;
; kuza uhusiano
; kuza picha
4) ,
1) ,
( ,
. .),
; miti
mikuza ;
nazi kuza
2)
; wa na umbo
kuza
()
@ kulia
1) , (
),
hii ndiyo hali aliyokulia
,
2) . ,
(
)
3) .
(. ),
, ;
mambo
yamemkulia
1) ; ; -
kulia ; mkono wa
kulia
kuba
(ma-; -)
,
kubadhi
(ma-)
. <<kubazi>>
kubali
1) ;
;
2) ,
(. )
3)
. -.
-kubalishana; -
kukubalishana
. -kubalia
. -kubaliwa; pendekezo
hilo halikukubaliwa
. -. -kubalikana
@ kubaliana
1)
,
;
;
hatuwezi kukubaliana na
mapendekezo yake
,
; pande zote
mbili
zimekubaliana kuwa...
, ...
(
)
2)
,
@ kubalisha
1) ,
(-.,
),
2)
()
@ kubalika
1)
()
2)
kubaliano
(ma-)
. <<makubaliano>>
kubaza
, ;
. -kubazisha
. -kubazia
. -kubazwa
. -kubazika
kubazi
(ma-)
(
)
kubba
(ma-; -)
. <<kuba>>
kubikubi
. <<gubigubi>>
kubo
(-)
(Laniarius
ferrugineus Dryoscopus
affinis)
kubuhu
1)
();
1) ,
(.
)
kubuli
(-)
. <<kabuli>>
kubwa
1) ; kubwa sana
; mji mkubwa
2) ,
3) , ;
mtu mkubwa
() ;
maneno makubwa
4) ; ;
mvua kubwa
; ugomvi mkubwa
;
sauti kubwa
() ; ugonjwa
mkubwa ;
adhabu
kubwa
5) , ;
sababu kubwa
6) ; kaka mkubwa
kubwebwe
(ma-)
kucha
(ma-)
1) . ukucha; si
kila mwenye makucha
huwa simba .
,
, - (=
, )
2) . ukucha
1) . <<cha>>
2) , ; [usiku]
kucha (
); kucha kutwa
kuchakulo
(-)
. <<kidiri>>
kuchi
(ma-; -)
()
kuchwa
1) . <<cha>>
2) . <<kutwa>>
kuda
. -kudana
. -kudisha
. -kudia
. -kudwa
. -kudika
(-)
(
)
kudhumani
(ma-)
()
kudra
(-)
. <<kudura>>
kudu
(-)
. ,
(
)
(-)
kuduku
(-)
1)
()
2)
kudura
(-)
. , ,
, (), kudura
Allah
kufu
(-)
1) ,
2) ,
( ,
. .),
aliolewa na mtu
aliye kufu yake
,
1) ;
;
kufuli
(-; ma-)
; ti kufuli
kufungachoo
(.)
. . kufunga choo
.
kufuru
1) . ,
,
2) ,
,
3) ,
. -kufurisha
. -kufuria
. -kufuriwa
. -kufurika
(-; ma-)
1) ,
, ;
ingia kufuruni )
)
2)
kugesi
(-)
. <<kigesi>>
kuguni
(-)
. <<kongoni>>
kuhani
(ma-)
. <<kahini>>
kuhusu
. <<husu>>
1) [],
kuju
(ma-)
(
)
kuke
(.)
; kukeni
( ), jamaa
kukeni
; mkono wa kuke
(.
)
(-)
( )
kuki
(ma-)
. mkuki
kuko
kuko huko 1)
(, )
2) ,
(-)
(
)
kuku
(-)
; kuku wa mayai
[-] ; mtoto
wa kuku ; kuku
mweupe
. ; jiona
kuku mweupe
; kuku
na yai
=
(. );
kuku havunji yaile .
(=
)
1) kuku huku ,
kukumia
. <<gugumia>>
kukurika
1) ,
()
2) ;
(.)
3) ; ,
,
. -kukurisha
kukuru
(-)
1) ,
; ,
2) , ; kakara
kukuru, kukuru kakara
3) , ,
(.)
kukusa
1) ( );
2) (-.)
;
( -.; .)
. -kukusana
. -kukusisha
. -kukusia
. -kukuswa
. -kukusika
kukuta
1)
2) , ,
; kukuta zulia
kwa timbo
3) ,
. -kukutisha
. -kukutia
. -kukutwa
@ kukutaa
1) , (
)
2)
()
3) ,
( )
@ kukutika
1) ,
2) ,
3) . ,
kukutu
kauka kukutu
[] ,
[]
kukuu
. <<kuukuu>>
kukuziwa
(-)
. . kuku ziwa
(Gallinula
chlorupus)
kula
. . <<kila>>
kulabu
(-; ma-)
1) ,
2) ; ( .
.
-.)
3) . ;
ulimi wangu umetiwa
kulabu, siwezi kunena
4) ( 8
)
kulasitara
(-)
. <<kulastara>>
kulastara
(-)
(Melanophois
ardesiaca)
kule
1) . . ; ; ;
mahali kule ;
nyumbani kule ;
kukiri kule
1) , ; kule
kule
kuli
. .
(ma-)
,
kulihali
,
kuliko
( );
, ;
, ; yu mrefu
kuliko wao
, ; tumia
Kiswahili kuliko lugha
kigeni
,
kulomu
(-)
.
kulula
1) ; ;
2)
3)
. -kululisha
. -kululia
. -kululwa
. -kululika
kululu
(ma-)
1) (
); amepata kululu
2) (
)
3) .
kulumbizi
(-)
. <<kurumbizi>>
kulungu
(-)
.
(Tragelaphus sylvaticus)
kuma
(-)
.
kumba
1) ; ,
2) ;
; kumba taka
();
kumba maji
(.
); -mkumba mali
zake zote [
]
;
(.)
3) . ,
; ;
mafuriko yamelikumba
jimbo zima
; wimbo
uliwakumba wasikilizaji
4) ,
,
. -kumbiza, -kumbisha
. -kumbia
. -kumbwa
. -kumbika
(ma-)
. kuti la kumba
(. . .
)
(ma-)
(-)
.
@ kumbana
1) ;
2) . .
,
,
; kumbana na
dhoruba
;
kumbana na upinzani
kumbaa
,
. -kumbaza
kumbakumba
(-)
1) ,
; -
kumbakumba ,
;
1) .,
-.
kumbano
(ma-)
. .
kumbati
(.)
. <<ukombati>>
kumbatia
1) ,
;
; kumbatia kifuani
2) ;
. -kumbatiana
. -kumbatilia
. -kumbatiwa
. -kumbatika
kumbazi
(-)
kumbe
.,
,
!, !,
!, !; kumbe
sivyo! !,
!
1) ,
,
2) , [] ;
kumbewe
(ma-)
. <<kubwebwe>>
kumbi
(ma-)
(. .
,
,
, )
(ma-)
1) . ukumbi;
;
2) .
,
3) . ukumbi; kumbi
za sinema
kumbikumbi
(-)
kumbo
(-; ma-)
1) , ;
2) , ,
3) ,
kumbu
(-)
kumbuka
1) ; ,
2) ,
. -kumbusha
,
;
. -kumbukia
. -kumbukwa
. -kumbukika
kumbukizi
(-)
. <<kurumbizi>>
kumbuko
(ma-; -)
1)
2) ; ana kumbuko
zuri
3)
kumbukumbu
(-; ma-)
1) -.,
[] ( -.;
, , ,
. .), kumbukumbu
mgonjwa
, ;
tunza
kumbukumbu [z hesabu]
()
2) ; ;
; kitabu hiki ni
kumbukumbu (kwa)
hayati rafiki
yangu
[]
; jina
lake litachorwa
katika kumbukumbu za
nchi
; -
kumbukumbu
,
; busu
kwa mapenzi
kumbukumbu
3) ,
(-.), ;
Kumbukumbu
Muungano
4) ; ;
;
kumbukumbu za mkutano
;
kumbukumbu shughuli
za Bunge
5) ;
6) ; pitisha
kumbukumbu
; toa kumbukumbu
kumbusho
(ma-)
1) ; ;
jumba la makumbusho
2)
3) ,
kumbuu
(-)
kumbwaya
(-)
1)
2)
(-)
kumbwe
(ma-)
1)
2) ; kumbwe
na kinyweo .
kumbwewe
(ma-)
. <<kubwebwe>>
kumi
; - kumi ;
watu kumi ;
nyumba kumi
; moja
shika si kumi nenda uje
. (-.) ,
,
(=
,
)
(ma-)
1)
2) ; kumbi la
kwanza (kati, mwisho)
(, )
kumoja
(.)
1) ,
,
1) ,
kumradhi
. <<kunradhi>>
kumunta
. <<kung'uta>>
kumunto
(-; ma-)
. <<kung'uto>>
kumvi
(ma-)
. <<kumbi>>
(ma-)
1) . ukumvi
2) . ukumvi; kumwi
za mpunga
kuna
1) ; ,
2) ; ; kuna
kichwa ) )
.
. -kunana
. -jikuna
. -kunisha
. -kunia
. -kunwa
. -kunika
. -kunakuna
.-. -jikunakuna
kunako
; , (
)
kunazi
(ma-)
( mkunazi)
kunda
(ma-)
( )
(ma-)
. <<kunja>>
kundaa
1) ;
()
; mtu
aliyekundaa ,
;
2) ,
,
. -kundalisha
. -kundalia
. -kundalika
kundavi
(-)
. <<kondavi>>
kunde
(ma-)
1) . ukunde
2) . ukunde; kunde
zake ; maji
kunde ;
(
),
kundi
(ma-)
. . ;
kundi la watu
; kundi la damu
; kundi
la manowari ;
; wa kundini
( -.),
.
.
; kundi la nyuki
; kundi la
ndege ;
kundi la wanyama
; kundi la kidini
;
makundi
makundi, .
makundimakundi
;
kundu
(ma-)
. mkundu
kunga
1) , ;
(.
, ),
(.
, )
2)
() (
)
. -kungia
. -kungwa
1) (.
,
),
2) .
. -kungia
. -kungwa
(-; ma-)
1) , ; -mpa
mtu kunga . (); kazi
haifai ila kwa
kunga .
; mtume wa kunga
haambiwi
maana .
2) . kunga uzazi
.
3) (ma-) ( -.
)
4) (ma-) ,
5) . <<mkunga>>
kung'atua
. . . .
. .
.-. -kung'atuliwa
@ kung'atulia
1) ,
2)
@ kung'atuka
1)
2)
(),
3)
kunge
(-)
. <<kungu>>
(-)
1)
2) ()
kungu
(ma-)
. ukungu;
; kungu la usingizi
. ,
(ma-)
mkungu;
kungu manga
(ma-)
. mkungu
(-)
(; Lutjanus
spp.)
(-)
. <<kulungu>>
kungugu
(.)
; kungugu jingi
kunguia
(-)
. <<kungwia>>
kungumaji
(-)
kungumanga
(ma-; -)
. . kungu manga
. . <<kungu>>
kungungu
(.)
co. kungu-kungu .
kungu; , ;
kungungu la moshi hewani
()
kunguni
(-)
; kunguni mgunda
,
;
kitanda
usichokilalia, hujui
kunguni wake .
,
kunguru
(-; ma-)
(Corvus albus);
kama kunguru na mwewe
.
(=
); kunguru
mwoga . .
; kunguru
mwoga
hukimbiza bawa lake .
=
(
,
)
(ma-)
( - )
(-; ma-)
(, ,
)
kung'uta
1) , ;
; ,
2)
3) . []
, ;
. -jikung'uta;
jikung'uta mavumbi )
)
.
[]
. -kung'utisha
.-. -kung'utishwa
. -kung'utia
. -kung'utika
. -kung'utakung'uta
(-)
.
kung'uto
(ma-)
1)
2) , (
)
3) (
. .)
kunguwaa
1) , ;
2) ,
; kunguwaa jiwe
;
kunguwaa ulimi
. ,
(-.
)
. -kunguwana
. -jikunguwaa; heri
kujikunguwaa guu kuliko
kujikunguwaa ulimi .
. -kunguwaza
. -kunguwalia
kunguwala
. <<kunguwaa>>
kunguwia
(-)
. <<kungwia>>
kungwaa
. <<kunguwaa>>
kungwi
(ma-)
. 1)
( )
(
)
2)
,
(
)
kungwia
(-)
kuni
(.)
. ukuni ; kolea
kuni katika moto )
) .
kunja
1) ; ,
; ;
kunja ngumi
; kunja
mabawa ;
kunja tanga )
)
; kunja
msumari ;
kisu cha kukunja
2) ;
; kunja uzi
(
)
3) ; kunja kipaji
; kunja uso
,
;
; kunja
macho ; kunja
mabega
4) . . ,
. -jikunja
. -kunjisha
. -kunjia
. -kunjua
;
;
, ,
kunjua barua
;
kunjua miguu
; kunjua mabawa
; kunjua uso
(),
.-. -jikunjua
()
.-. -kunjulia
.-. -kunjuliwa
.-. -kunjuka;
kunakunjuka
.-. -kunjuakunjua;
kunjakunja karatasi
()
. -kunjwa
. -kunjika
. -kunjama
.-.
-kunjamana ;
; kitambaa
kinachokunjamana
; uso
uliokunjamana
;
isiyokunjamana
. -kunjakunja
@ kunjana
1) ;
;
,
2)
()
kunjo
(ma-)
1) ; ;
; kunjo la nywele
; kunjo bonde .
;
kunjo kigongo .
2) ; .
3) . -.
(,
. .); makunjo mshipi
kunjufu
1) ,
2) ,
, ;
kwa moyo mkunjufu )
)
)
3) ,
kuno
(ma-)
-. ;
-. ;
kunradhi
!, !,
!
kununu
(ma-)
. ; kununu
la mawele
kunusi
(-)
,
kunutu
( -.
)
. -kunutisha
. -kunutia
. -kunutiwa
kunyaa
()
. -kunyaakunyaa; uso
wake umekunyaakunyaa
kunyanzi
(ma-)
;
kunyata
,
.-. -jikunyatia;
jikunyatia uso
(
-.)
@ jikunyata
1) ,
( ,
. .), .
2)
()
3) . .
4) (
)
5) (
)
kunyua
1) ,
()
2) , (. , ,
,
. .)
3)
(-.)
. -kunyuana
. -jikunyua
. -kunyulisha
. -kunyulia
. -kunyuliwa
. -kunyu[li]ka
kunyugu
(ma-)
(),
[]
kunyura
. <<kunyua>>
kuo
(ma-)
1) ;
2) ,
3) , (
)
4) ,
( -.),
nyosha kuo
kupa
. kupa macho ,
. . -kupilia
.-. -kupiana
.-. -kupiwa
. -kupakupa
(ma-)
(ma-)
muwaa (.
)
@ kupia
1)
2) ,
kupe
(-)
1) (
), kama kupe
na mkia wa ng'ombe
.
2) . ,
,
3) .
kupindukia
. pindukia .
<<pindua>>
, ; silaha
kali kupindukia
kupita
. <<pita>>
( ); yule
ni mzuri kupita wenzake
,
;
kupita kiasi
kuponi
(-)
.
kupua
1) ,
; ;
kupua nguo
; kupua vumbi
2) (.
)
3) (
)
4) . kupua mbio .
,
5) ; ,
6) ,
(,
. .)
7) , ()
8) ,
;
()
. -kupuana
. -kupulia
. -kupuliwa
.-. -kupulika
@ kupuka
1)
()
2) . kupuka mbio .
,
3) .
kupuo
(ma-)
. mkupuo; kupuo la
upepo []
kura
(-)
1) ; ;
piga kura ;
kura ilimwangukia
2) ,
; kura siri
;
matokeo ya kura
;
kadi kura
; kura
(za) maoni
3) (
); piga kura
; pigia kura
-.
(-.); piga kura
kupinga ;
kura uamuzi
;
kura imani
; kura lawama
(kulaumu)
; kura
veto
Kuraani
(-)
. <<Korani>>
Kurani
(-)
. <<Korani>>
kurea
(-)
.
kuri
(-)
. (
)
kuro
(-)
1) (
; Kobus
ellipsiprimnus)
2) (
), kuro haisemi
uongo . =
(
)
kuru
(-)
1)
2) .
Kuruani
(-)
. <<Korani>>
kuruba
(-)
; ()
kurugenzi
(-)
[],
kurugo
(-)
. <<kuungo>>
kurumbiza
(-)
. <<kurumbizi>>
kurumbizi
(-)
.
(Oriolus oriolus)
kurumluzi
(-)
(; Colious
leucotis)
kurunge
(-)
. <<kunge>>
kurungu
(-)
. <<kulungu>>
kurunzi
(-)
1) ;
2) [] ,
kurupua
,
. -kurupuana
. -kurupulia
. -kurupuliwa
. -kurupuka
;
.-.-.
-jikurupusha
.-.-.
-kurupushwa
@ kurupusha
1) [],
2) [] ;
kurura
;
kururu
(-)
(-)
. <<kululu>>
kuruta
,
(-. )
. -kurutisha
. -kurutia
. -kurutwa
. -kurutika
kurutu
(ma-)
;
kuruwiji
(-)
kuruza
1) ,
( )
2) (-.)
(-)
. -kuruzisha
. -kuruzia
. -kuruzwa
. -kuruzika
kusa
. <<kuta>>
kusanisi
(-)
kusanya
1) , ;
,
; kusanya
watu
; kusanya jeshi
;
kusanya majeshi
;
kusanya mali
2) , ;
. -kusanyana
()
. -kusanyia
.-. -jikusanyia
. -kusanywa
. -kusanyika
, ;
@ jikusanya
1) ()
2) .
kusanyiko
(ma-)
1) , ;
; kusanyiko
la watu ;
;
2) ; kusanyiko
la mimea
3) ()
kusanyo
(ma-)
. <<kusanyiko>>
kushoto
(.)
; - kushoto
; mkono wa kushoto
, ; ;
kutoka kushoto kwenda
kuume (kulia)
kusi
(-)
1) ;
-
2) ,
(-)
. ,
.
kusini
(.)
; kusini magharibi ; kusini mashariki
-; kusini mji
; - kusini
kustabani
(-)
. <<kastabini>>
kustabini
(-)
. <<kastabini>>
kustubani
(-)
. <<kastabini>>
kusudi
. . . .
. -kusudisha
. -kusudiwa; siku
iliyokusudiwa
()
. -kusudika
(ma-)
1) , ,
; ; [kwa]
makusudi
[-],
,
(- .)
1) [ ]
@ kusudia
1) ,
,
(-. ), bila
kukusudia
2) , ;
kusudio
(-; ma-)
;
kusuru
1) []
(
-.),
( -.),
( -.)
2)
( -.)
. -jikusuru
1) ,
,
(, . .)
2) .
(.
)
kuta
1) []
(-.),
( -.), alimkuta
njiani
;
;
.-. -kutanisha
, ,
(,
);
kutanisha pande zote
zinazohusika
( ,
); kutanisha
kundi la watu
;
kutanisha bidii
;
.-. -kutania
.-. -kutanika
.-.-.
-kutanikia
.-. -jikutisha
.-. -kutishia
.-. -kutishwa
. -kutia
.-. -kutiwa;
kutiwa na mvua []
. -kutwa
. -kutika
.-. -kutikana
()
1) ,
1) kuta mayai
(ma-)
1) . ukuta
2) . ukuta; kuta za
nyumba
@ kutana
1) , ;
l Rais alikutana na...
...
2) ,
@ jikuta
1) ,
(-. -.
)
2) ;
alijikuta naogelea katika
maelfu juzuu za elimu
mbalimbali
katika maktaba
3) []
(, )
( -.)
@ kutisha
-kusa, -kusha
1) ,
(,
..), (-.)
2) (,
. .)
kutaa
, ;
kutanio
(ma-)
1) ; ;
;
2) .
kutano
(ma-)
1) ,
2) ,
()
kuti
(ma-)
1) (. .
)
2)
(.
,
..); kuti la
kumba (fumba)
; kuti la
pande
(
)
;
kuti la viungo
,
(-)
. . ;
(-)
kutoka
, ; safari yetu ilianza
kutoka Mombasa
;
kutoka huko ;
kutoka pale
kutokana
kutokana na ,
,
kutu
(-)
; metali
isiyoshika kutu
;
kutu shaba ; ota
(ingia) kutu )
) . ,
; kutu
kuu ni la mgeni .
(= , ,
)
kutua
1) [] ,
; ; kamba
usiikutue mno, itakatika
2) .
()
3) . <<gutua>>
. -kutuana
. -jikutua
. -kutulia
. -kutuliwa
.-.-. -kutushwa
@ kutuka
1) ,
[]
2) ,
;
@ kutusha
1) []
2) ,
kutuli
()
kutumiri
(-)
. <<kotimiri>>
kutuzi
(.)
1) [] ;
nuka kutuzi []
2)
kutwa
(.)
. mchana kutwa, kutwa
nzima ,
; kutwa yake ilipita
katika
uvumilivu
; kwa
kutwa ) []
)
; kutwa kucha
; kesho
kutwa ; habari
za
kutwa ! = !
()
kuu
1) . .
2) , ;
; Kamati Kuu
3) ,
4) , ;
; Mahakama
Kuu
5) ,
6) ,
(-)
( bao)
kuuke
(-)
. <<kuke>>
kuukuu
; ;
;
kuume
(.)
1)
; kuumeni
; jamaa ya
kuume
2) ; kaa
kuumeni ; -
kuume ; mkono wa
kuume
; wa kuume
haukati wa kushoto .
(=
)
1) ;
kuungo
(-)
(.
)
kuungu
(-)
. <<kulungu>>
kuvu
(-; ma-)
,
kuvuli
(-)
mkono wa kuvuli
kuwa
. <<wa>>
. kuwa ; tunajua
kuwa... , ...;
kwa kuwa ,
,
kuwadi
(-)
. <<kawadi>>
kuwadia
. <<kawadia>>
. -kuwadilia
. -kuwadiwa
. -kuwadika
.-. -kuwadisha
kuwako
(.)
. <<kuweko>
kuwapo
(.)
. <<kuweko>>
kuwazikatu
- kuwazikatu
kuweko
(.)
1)
2) , ;
kuweko kwa majeshi
kigeni
; kuweko kwa
uhusiano mzuri baina
nchi
3) . ; kuweko
kunahakikisha fikra
kuwepo
(.)
. <<kuweko>>
kuwi
(-)
kuwili
; ; ona
kuwili
; kisu kikali kuwili
kuyu
(-)
(
mkuyu)
(-)
(-)
kuzi
(-; ma-)
(
)
kuzimu
(.)
. ,
; enda kuzimu
kuzimu[ni]
; chungulia
kuzimu .
kuzumburu
(-)
(Colius leucotis)
kwa
. <<>>; kuanzishwa
kwa chama
; nyumbani kwa
fulani (
) -
1) ; , (
), kaa kwa
rafiki
; enda kwa
daktari ; barua
imetoka kwa ndugu yangu
2) , (
,
-
),
rejesha imani kwa serikali
; medali kwa
championi
3) ,
, ;
, (
, ,
,
,
. .); andika
kwa kalamu ;
enda kwa miguu
; safiri kwa motakaa
; kwa
posta ; tafsiri kwa
Kiswahili
; tazama kwa
darubini
(
)
4) , , , ,
( ,
); ja kwa shauri
;
kwa nini? ?;
jitayarisha kwa mtihani
5) , ,
(), (,
-
), kwa
majuma matatu yaliyopita
; tulimaliza kazi hii
kwa saa
mbili
;
makadirio mapato na
matumizi kwa
mwaka
6) , ,
; kwa maoni yetu
7) , , -;
(
), fa kwa homa
; amka kwa
makelele
; kwa nini? -
?, ?,
?
8)
,
;
.
;
kwa haraka ,
; kwa
siri ; kwa kweli
, ,
; moja kwa
moja ;
mara kwa mara
;
9)
, kwa kuwa ,
; kwa sababu
, ,
-; kwa hivi ,
10) ... ; ... ; mzee
kwa kijana
, ;
wanaume kwa
wanawake ,
11) ; (
, ,
. .);
tano kwa kumi
; nunua kwa
shilingi mbili
; pata fedha kwa
kazi
12) [] ; l
wali kwa samaki
kwaa
1) ; ,
; ,
; kwaa [na] jiwe
;
kwaa ulimi ) ,
) ;
heri
kukwaa kidole kuliko
kukwaa ulimi .
,
; mwenda
pole hajikwai .
2) . ,
,
3) ,
4) . (.), ( -.)
. -kwaana
. -jikwaa; usijikwae
mguu jiweni
. -kwaza
.-. -kwazana
. -kwalia
.-.-.
-kwamishwa
.-. -kwamia
.-.-.
-kwamiza
.-.-.
-kwamulia
.-.-.
-kwamuliwa
.-.-.
-kwamuka; yowe
limekwamuka katika koo
lake
@ kwama
1) ; ;
; mwiba wa
samaki umekwama katika
kongomeo
2) ;
[];
(.)
3) ;
(.),
majadiliano yamekwama
4) .
()
5) (),
; mlango
umekwama
6) .
@ kwamisha
1) . ;
, ;
kwamisha maendeleo
2)
,
;
@ kwamua
1) ,
(-.
)
2) ,
3) .
()
4) (,
), kwamua
majadiliano
kwache
(-)
kwaheri
. . kwa heri =
kwaje
?, ?,
?
kwaju
(-)
(
mkwaju 1)
kwajuka
1) ();
2) . ; uso
wake ulikwajuka
3) ;
4) ,
. -kwajukia
kwake
. <<ake>>; siku
kuzaliwa kwake
() ; shambani
kwake ()
; ()
1) ; ; (
) ; ; ;
( )
; alirudi kwake
2) ; ; woga
kwake ulikuwa kitu kigeni
kwako
. <<ako>>; kuzaliwa
kwako ;
shambani kwako
;
1) ;
; ;
2)
kwakura
1) ,
(, )
2) ,
()
. -kwakuria
kwakwa
(ma-)
mkwakwa
kwale
(-; ma-)
. ,
(Perdix gen.)
kwamba
. <<amba>>
. ya kwamba ;
alisema kwamba ,
...; kama (kana)
kwamba
kwanga
(-)
kwangu
. <<angu>>; kuzaliwa
kwangu ;
shambani kwangu
;
1) ;
; ;
2) ; ni fahari
kubwa kwangu
kukaribishwa
kwangua
, ,
; kwangua
matope juu viatu
; kwangua sufuria
( ,
. .),
kwangua kucha
. -kwangulisha
. -kwangulia
. -kwanguliwa
. -kwangu[li]ka
kwangura
. <<kwangua>>
kwani
. kwa nini 1)
?, ?, ?
2) ?
3) ,
kwanta
(-)
.
kwan[y]ua
, ,
(, . .)
. -kwan[y]ulia
. -kwan[]uliwa
. -kwan[y]uka
.-. -kwan[y]usha
kwanza
-, ,
; - kwanza )
; somo la kwanza
) )
; matokeo
kwanza
kwao
. <<>>; kuja kwao
; shambani kwao
;
(ma-)
,
; hana kwao
(, )
1) ;
;
2)
(ma-)
1) ,
; njia kwao
()
2) . ,
;
(.)
(-)
(Poicephalus
fuscicapillus)
kwapa
(-; ma-)
1) .
, ; chini
kwapa ;
chukua
kwapani
; weka kwapani )
)
.
2) . -. ;
kwapa za siasa
kwapua
. <<kwepua>>
kwarara
(-)
. (Ibis
hagedash)
(ma-)
. <<kalala>>
kware
(-; ma-)
. <<kwale>>
, ;
kwaresima
(.)
.
kwaru
(-)
kwaruza
1) , (
), kwaruza
nambari
2) , ;
kwaruza meno
; sauti kukwaruza
() ; chombo
kimekwaruza mwamba
[ ]
; wali
unakwaruza meno
3)
(); njia
kukwaruza
. -kwaruzana
.
;
. -kwaruzisha
. -kwaruzia
. -kwaruzwa
. -kwaruzika
kwasi
(-.)
(),
,
kwasa
(-)
(
), kilegeza kwasa
;
kirudisha kwasa
;
kirekebisha kwasa
kwata
(-)
. 1)
2)
3)
4) .
(ma-)
. kiazi cha kwata .
; kwata jeupe
(jekundu) ()
. <<kikwata>>
(ma-)
. <<kwato>>
(-)
,
kwato
(ma-)
1) []
2) ()
3) (-) . ukwato
kwatua
1) , ;
kwatua shamba
; ;
kwatua uso
2) ; ,
; kwatua fedha
(
)
3)
4)
. -jikwatua
;
;
. -kwatulia
. -kwatuliwa
.-. -kwatusha
@ kwatuka
1)
()
2)
kwaya
(-)
1)
2)
kwazi
(-)
. -
(Haliaetos vocifer)
kwazo
(ma-)
. <<kwao>>
kwea
; ;
, ; kwea
mlima ;
kwea
chombo
. -kweana
.-. -kwezana
.-. -jikweza
[] ;
(),
.-. -kwezea
.-. -kwezeka
. -kwelea
.-. -kweleza;
kweleza juu
. -kwelewa
. -kweleka; mti huu
haukweleki
@ kweza
1) [];
( . .);
kweza suruali
) )
; kweza
mashua
;
kweza bei
2) . ,
kweche
(-)
()
kwekwe
(-; ma-)
kweleo
(ma-)
(
)
(ma-)
. <<koleo>>
kweli
(-)
1) , ;
; - kweli
, ;
2)
3) ; kweli kisheria
; kwa
kweli ,
;
kweli iliyo uchungu si
uwongo ulio mtamu .
;
kweli ikidhihiri uwongo
hujitenga .
1) , ,
,
kwembe
(-; ma-)
. -
(Buceros melanoleucus),
kwembe maji
kweme
(-)
mkweme (
)
kwenchi
(-)
kwenda
. <<enda>>
, , (
);
ameondoka kwenda
Mombasa
kwenu
. <<enu>>; kuja kwenu
; shambani
kwenu ;
1) ;
; ;
2)
kwenye
. <<enye>>
, ; (
), karibisha
kwenye sinema
; wa
kwenye maktaba
kwenzi
(-)
(-)
,
kwepa
. <<>>
. -kwepesha
. -kwepea
. -kwepwa
. -kwepeka
kwepua
1) ( ),
; ;
2) ( -.
, )
. -kwepuana
. -kwepulia
. -kwepuliwa
. -kwepu [li]ka
.-. -kwepusha
kwera
. <<kwea>>
kwesha
. -kweshea
, ;
kweta
,
. -kwetesha
. -kwetea
. -kwetwa
. -kweteka
kwetu
. <<etu>>; kuzaliwa
kwetu ;
shambani kwetu
;
1) ;
; ;
2)
kweupe
(.)
1) ; ;
2)
3)
. <<eupe>>
kweu
(.)
1) (
)
2) . <<kweupe>>
kwezi
(-)
. <<kwazi>>
( )
kwida
1) ()
2)
( -.
-.)
. -kwidana
. -kwidisha
. -kwidia
. -kwidwa
. -kwidika
(-)
[]
kwikwi
(-)
1)
2) ; li kwa
kwikwi
; kwikwi
kilio ,
kwinini
(-)
.
kwisha
. <<isha>>; amekwisha
[ku-]fika ;
- kwisha ,
,
kwiu
(-)
1) []
2) . <<kiu>>
la
. <<>>; jicho la mtu
. ; la
hasha , ,
; la haula!,
. lahaula!
) !, !,
! ) !,
!
1) , ; .
. ; kula
tafadhali! ,
!; la
chakula cha mchana
; la chajio ;
jitimai inamla .
;
wageni wamenila
; la chambo
.
,
; kikulacho
kimo nguoni mwako .
, -
;
ulacho ndicho chako,
kilichobaki ni cha mchimba
lindi . -
,
,
2) ,
; la matunda
uhuru
; la
fadhili
(-.)
; la
pensheni
; la
raha ,
3) ,
(, ..), kazi
hii itakula siku nyingi
4) , ;
; la rushwa
(mrungula) ; la
fedha (mali)
(); la jasho l
wengine
; la nyara
,
; siasa kuyala
nyara makoloni
; amewala kabisa
5) ( )
6) (-.);
la risasi )
( ) )
();
la hasara ,
; la kibao cha
shavu
.
7) ; ,
; kutu inakula
chuma
;
wadudu waharibifu huila
mimea
8) ; la chumvi
nyingi
(=
), la bikira
(embe)
; la raha
,
; la
ngano
; la karamu
wengine
; la
kiapo ,
; la
njama
. -lana
.-. -lishisha, -lishiza
.-. -lishana
.-. -lishia
.-. -lishika
.-. -lishwa
. -li; chumba cha
kulia ; vyombo
vya kulia ; kulia
,
; - kulia ;
upinzani wa mrengo wa
kulia
.-. -jilia
,
. -liwa
@ lisha
1) , ;
lisha sumu ; lisha
kasumba .
;
2) ,
3) ,
4) . ,
@ lika
1) ;
chakula hiki hakiliki
2) . .
laabu
1) ,
2) ,
laana
(ma-)
1) , ;
2) , ;
(.)
3)
laani
1) ,
2) , ;
3) ()
. -laaniana
. -laanisha
. -laania
. -laaniwa
@ laanika
1) ;
2)
laanifu
1) ,
2) ,
3)
laasiri
(-)
. <<alasiri>>
laazizi
. <<azizi>>
labda
, ,
labeka
= ; ,
;
labizi
1) ,
,
2)
()
. -labizia
laboratori
(-)
labua
1) .
, (
, )
2) ,
( )
. -labulia
. -labuliwa
. -labuka
labuda
. <<labda>>
ladha
(.)
1) . . ;
-enye ladha ; ladha
nzuri (tamu)
; haina
ladha ; ladha
mbaya ; onja
ladha
2)
3) .
ladu
(-)
( ,
,
)
lafdhi
(-)
. <<lafudhi>>
lafidhi
(-)
. <<lafudhi>>
lafua
1) [] ,
2)
3) .
()
. -lafuka
lafudhi
(-)
1)
2) , ;
lafudhi maneno
;
3) ,
4) , ; lafudhi
za Kiswahili
5)
laghai
1) , ,
2) ,
3) , ;
. -laghaiana
. -laghaia
. -laghaiwa
. -laghaika
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
4) . <<mlaghai>>
laha
(-)
(,
. .)
lahaja
(-)
1) , ; ongea
lahaja Kiunguja
(
)
2) ,
lahaki
. <<laki>>
lahamu
. <<lehemu>>
(-)
lahani
(-)
. 1) ;
2)
lahaula
. . <<la>>; viatu vya
lahaula
lahiki
,
( ,
)
. -lahikia
. -lahikiwa
. -lahikika
, ,
; mtu aliye lahiki
yako
lahisi
,
lahja
(-)
. <<lahaja>>
laika
(ma-)
1) , (
)
2) ()
laiki
1) ,
,
; matendo
yake yanamlaiki
,
2)
(-)
1) [] ,
2) -. []
()
3) -.
(,
); mwenendo
huo si laiki yake
laili
(-)
. <<lela>>
laini
(-)
1) ,
2) . .
, ; moyo
laini ; uso
laini
3) ,
,
4) . . ,
5) . ,
6) ,
; lugha laini
; nguo laini
lainika
1) ()
2) . .
(); moyo
wake umelainika
3)
()
4)
()
.-. -lainishwa
@ lainisha
1) , ;
; lainisha [nguo]
kwa pasi
2) ;
3)
4) . ,
; lainisha
chakula
lainifu
. <<laini>>
lainzimani
(-)
.
1)
2) (
. .)
laisensi
(-)
. <<leseni>>
laiti
1) ,
; laiti angalikuja
mapema, angalikukuta
hapa
,
2) , ;
; laiti safari hii ngumu
ingalikwisha upesii
!
(-)
. <<ulaiti>>
laka
(-)
. <<lakiri>>
lakabu
(-)
,
lake
. <<ake>>; tatizo lake
()
laki
(ma-;.)
1)
2) ,
1) []
2)
();
(, )
3) );
(
-)
. -lakiana
. -lakia
. -lakiwa
lakini
1) , ,
; lakini wapi!
!
2) ,
lakinia
.
lakiri
(-)
lakki
(-)
. <<laki>>
lako
. <<ako>>; jina lako
lakri
(-)
. <<lakiri>>
laktesi
(-)
. <<laktosi>>
laktosi
(-)
. ,
lakwati
(-)
mlakwati
lala
1) ; lala chali
; lala
kifudifudi
2) [] ;
chumba cha kulala
; lala unono!
! lala
kigogo (kifu, fofofo, kama
pono)
; lala chini
();
lala macho
(kimachomacho)
,
3) ,
; ulilala wapi?
?
4) ;
5)
,
6) ,
.-. -jilaza
,
.-. -lazwa, -lalishwa
. -lalia
.-. -jilalia
.-. -laliwa
. -lalwa
. -lalika
@ lalana
1)
,
2) ,
@ laza
1) , [];
laza hospitali
; Mungu amlaze
[mahali]
pema! =
!
2)
3) ,
(, );
laza reli
,
4) laza chini .
. , ,
; timu mpya
imeilaza
[chini] ile ya zamani
5) . ,
lalachini
(-)
(Euphaedra
neophron)
lalaika
1) ; (.)
2) ,
3)
lalama
1) ,
2) ,
3) ;
4) ,
5) ,
. -lalamisha
. -lalamia
. -lalamiwa
.-. -lalamikia
.-.-.
-lalalmikiwa
@ lalamika
1) ,
2)
3) ,
,
4) ,
lalamiko
(ma-)
1)
(, )
2) , ; t
lalamiko ;
peleka lalamiko
3)
;
(.)
4) ,
5) ,
lalamishi
(ma-)
. <<lalamisho>>
lalamisho
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
lalamizi
(ma-)
. <<lalamisho>>
lama
[];
,
lamba
, ;
; lamba ulimi
. .
. -lambana
. -lambisha; lambisha
vibao
.-. -lambishwa
. -lambia
. -lambwa; mkono
mtupu haulambwi .
. -lambika
@ lambitia
1) ;
;
2) ,
3) (-.)
;
(.)
lambo
(ma-)
1) ;
2) , ,
lami
(-)
1) ; ; ;
2) ; njia lami
;
ti lami
lana
(ma-)
. <<laana>>
landa
. <<randa>>
,
( -.)
. -landana
lango
(ma-)
1) . mlango
2) (.
); mlinda lango
3) . . ,
langu
. <<angu>>; jina langu
langua
1) , (
)
2)
3) []
()
4) ,
. -langulia
. -languliwa
lani
. <<laani>>
lao
. <<>>; swali lao
lapa
(ma-)
( ,
)
1)
2) ,
3) , ,
. -lapisha
. -lapia
. -lapwa
. -lapika
(ma-)
. . . .
.: piga [ma]lapa )
(
,
. .) )
)
, )
lapulapu
(-)
. 1)
;
2) , ;
(-)
. <<lapa>>
lasi
(-)
latamia
1) ,
2) ,
latifu
(.)
1) ; ;
2) , ;
1) ;
;
2) , ;
3) (
)
latitudo
(-)
. 1)
2)
lau
1) ; aomba umzuru
lau dakika chache
2) ; lau usingekuja,
ungenichoma moyo
[ ],
3) . <<walau>>,
<<angalau>>
laula
. laula kama 1)
[] ; laula si msaada
wake ningekufa
,
2) ;
3) [, ]
laumu
1) , ,
2) , ;
3)
4) ,
. -laumiana
. -jilaumu
. -laumisha
. -laumia
. -laumiwa
. -laumika
(ma-)
. <<lawama>>
launi
(-)
. 1) ,
2)
3) ,
1) ,
2)
lava
(-)
;
lavani
(-)
lawa
. -lavya ,
,
. -lawia
. -lauka, -rauka
.-. -laukia
@ jilawa
1)
2) (
. .)
lawalawa
(-)
1)
2) ;
lawama
(-; ma-)
1) ,
2) , ;
toa lawama
3) ;
4) , ;
; toa lawama
; kiri (ungama,
tambua, kubali)
lawama
5) ; toa (peleka,
weka) lawama
6) ; jitia
(jiwekea) lawama
,
..); jitoa lawamani (katika
lawama)
lawaridi
(-)
. <<waridi>>
lawiti
1)
2)
. -lawitiana
. -lawitisha
. -lawitia
. -lawitiwa
. -lawitika
lazima
(-)
1) , ,
; - lazima
; mahitaji
lazima
2)
3) , ; ni
lazima ufanye kazi hii
4) ;
1) ,
; ;
atembelee kwetu lazima
; atakuja lazima
lazimu
1) , ,
2)
();
inanilazimu kwenda
3)
(); sheria
inakulazimu kufika
mahakamani
.-. -jilazimisha
.-. -lazimishwa
. -lazimia
. -lazimiwa
. -lazimika
@ lazimisha
1) ,
2) , ,
le
. . ; ; ; ;
mtu yule ; watu
wale ; nyumba ile
; mahali pale
lea
1) ,
(); (
)
2) ;
, ; lea
watumishi ;
mwana (mtoto)
umleavyo ndivyo akuavyo
.
,
(=
, )
. -leana
. -lelea
. -le[le]wa; amele[le]wa
vizuri
. -leleka
leba
(-)
1) ,
2) ,
(-)
1) , ; chama cha
Leba
; Waziri wa leba
2) Leba
(-)
,
lebasi
(.)
, , ;
usiku ni lebasi bora .
- (=
)
lebeka
. <<labeka>>
lebo
(-)
, ,
lebu
(-)
,
lega
. . ,
,
(
. . .
. . .)
.-. -jilegeza
.-. -legezwa
. . -legelea
@ legeza
1) ,
, ;
legeza kamba )
) .
;
(.
);
(.)
2)
@ legea
1)
(,
); jino hili
linalegea
2)
()
3) ,
4) , ;
@ legalega
1) . .
,
2) ,
legelege
(.)
1) ,
2) ,
3) ; mtu wa
legelege
4) ,
legeni
(-)
1) []
2) ;
legeo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ; .
legevu
1) ; ;
2) . ,
;
3) ,
4) ,
lehamu
. <<lehemu>>
lehemio
(-)
. 1)
2) ()
lehemu
(), ;
. -lehemisha
. -lehemia
. -lehemiwa
. -lehemika
(-)
1) . ; tia lehemu
a) ,
2) ; tia lehemu
()
leila
(-)
. <<lela>>
leja
(ma-; -)
,
Lejiko[o]
(-)
. . Legislative
Council
(
)
lela
(-)
; elfu lela u lela
lelam
(-)
. <<lilamu>>
lele
(-)
;
; mwanzo wa ngoma
ni lele .
(ma-)
. kilele
leleja
1) ,
2) . []
lelemama
(-)
1) . ,
,
"Lelemama!"
2) . ; ;
; vita siyo lelemama
-
lema
(-)
.
. -lemana
. -lemesha
. -lemea
. -lemwa
. -lemeka
, ;
mapishi yamelema leo
lemaa
1)
()
2)
()
3)
. -lemaza .
. ,
.-. -lemazwa
(-)
,
; mwenye lemaa
,
lemba
(ma-)
. kilemba
. <<remba>>
1) , ;
2) (-.)
. -lembana
. -lembesha
. -lembea
()
(
-.)
. -lembwa
. -lembeka
lembelembe
1) , ;
2) ;
lemea
. <<elemea>>
. -lemeana
.-. -lemezana
.-. -lemezwa
. -lemewa; lemewa na
uzito wa...
(-.)
. -lemeka
@ lemeza
1)
2) ,
lenga
1) ,
,
; lenga shabaha
(); kulenga si
kufuma . -
2) ,
. -lengana
. -lengesha
. -lengea
.-. -lengewa
. -lengwa
. -lengeka
1) , ;
;
2) ;
3) ,
. -lengesha
. -lengea
.-. -lengewa
. -lengwa
. -lengeka
lengalenga
,
( );
( );
machozi
yalikuwa karibu
kutulengalenga
. -lengwalengwa
lengelenge
(ma-)
. lenge lenge ,
; fanya
(toka, tokwa na)
malengelenge
lengeta
1) (-.
-.), ,
2) ;
. -lengetesha
. -lengetea
. -lengetwa
. -lengeteka
[]
(
)
. -lengetea
. -lengetwa
. -lengeteka
lengo
(ma-)
1) ,
2) ;
3) , ; ;
lengo la tabaka
wafanyakazi
; weka
(amua, fafanua) lengo
,
4) ,
lensi
(-)
. <<lenzi>>
lenu
. <<enu>>; lengo lenu
lenye
. <<enye>>
lenyewe
. <<enyewe>>
lenzi
(-)
1) ; ,
2)
leo
(-)
1) ;
; kila leo
, ,
;
hivi (hii) leo, leo hivi (hii)
; leo ni leo asemaye
kesho ni mwongo .
-
, ,
, ,
1) ; - leo
,
; mambo leo
lepe
(ma-)
1) . lepelepe ,
; lepe la usingizi
() ;
lepe la
usingizi wa mwisho
(); -enye
lepe ) )
;
; pata lepe la
usingizi ,
2) ;
(.)
lepelepe
(ma-)
. . <<lepe>>
lesani
(-)
. 1) ,
2) ,
3) .
leseni
(-)
1) , ; leseni
biashara
2) ;
( ..)
lesensi
(-)
. <<leseni>>
leso
(-; ma-)
1) [] ;
2) ;
3) . leso ya mafua
(kamasi)
4) ;
leta
1) . .
; leta matata
;
leta matunda
2) . .
; ; leta
vita ;
italeta nini?
?,
?
3) ; ;
leta mizigo
4) ,
. -letana
. -jileta
. -letesha
. -letea
.-. -leteana
.-. -letewa
. -letwa
. -leteka
letina
(ma-; )
. <<luteni>>
letitudi
(-)
. <<latitudo>>
letu
. <<etu>>; azimio letu
leuleu
(ma-)
levi
,
lewa
1) ,
()
2) . .
; ,
; lewa na (kwa)
furaha
3) ,
( )
4) ( )
5)
6)
7)
. -levya, -lewesha
.-. -jilevya,
-jilewesha
. . -levyesha
.-. -levyalevya
. -lewea
.-. -levusha
.-. -levuka
,
. -leweka
@ lewalewa
1) ,
2) , ;
makundi ndege
yalilewalewa mbele yake
li
(, ) ; jibu li
wazi []
lia
1) , ;
simu inalia
; honi inalia
;
bunduki inalia
; ndege analia
2) ,
3) ; lia machozi
; lia ngoa
) )
. -liana
.-. -jililia
.-. -liliana
. -liliwa
. -lialia
libasi
(-)
. <<lebasi>>
licha
. licha ya 1)
[], ,
, ;
. hata;
licha kazi hii hata
nyingine naweza
,
[]
2) ....
3)
lifti
(-)
, ; panda
kwa lifti
; piga lifti
(-.
)
liga
,
. -ligia
. -ligwa
. -ligika
(-; ma-)
,
ligi
(-)
, ,
lihamu
. <<lehemu>>
lihimu
. <<lehemu>>
lijamu
(-)
; ;
tia lijamu[ni] .
.
liki
(.)
-
likiza
1) (
, . .)
2)
()
3) ;
4) ,
5) ,
(-., -.)
6) , ;
likiza mtoto kunyonya
. -likizana
. -jilikiza
. -likizisha
. -likizia
.-. -likiziana
. -likizwa
likizo
(-; ma-)
1) ,
2) ; ; enda
likizoni ,
liko
(ma-)
. <<diko>>
likwama
(ma-)
. <<rukwama>>
lila
(-)
lila na fila a)
) ;
lila na fila haitangamani
.
)
lilahi
1) ()
2) ; ukifanya
jambo fanya kwa lilahi
-
(.
)
lilamu
(-)
, ; nadi katika
lilamu
lilandi
(-)
.
lile
. . ; ; ,
jambo lile
lima
1) ,
; lima ardhi
bikira
2) , ;
,
3) ,
(.-. )
. -limisha
. -limia
.-. -jilimia
.-. -limiwa
. -limwa
. -limika
(-)
; ;
pika lima
limao
(ma-)
. <<limau>>
limatia
1) ,
2) ,
3) ;
(-. )
. -limatisha, -limatiza
. -limatilia
. -limatiwa
. -limatika
,
,
; shati
limelimatia mwilini
. -limatisha
. -limatilia
. -limatiwa
. -limatika
limau
(ma-)
limba
,
. -limbia
. -limbwa
. -limbika
(.
),
limbika
1)
(-.
-. ),
limbika ndizi
(
)
2) . . ,
; limbika watu
; limbika
nywele
3) , ,
;
limbika fedha
4) ,
5)
.-. -limbikizwa
. -limbikia
.-limbikwa
@ limbikiza
1) ,
; limbikiza silaha
2)
limbikizo
(ma-)
, [];
, ; limbikizo
la silaha
;
limbikizo la mafuta na gesi
()
limbiko
(ma-)
. <<limbikizo>>
limbua
1)
2) ()
(-.)
3) ,
4) (-.
,
. .)
. -limbuka .
. . .
.-. -limbush
.-. -limbukia
.-. -limbukwa
limbukeni
(ma-; -)
,
(-.)
(.); limbukeni
hana siri . ,
-. ,
limbuko
(ma-)
1) (.
)
2) ,
3) (-.
,
. .)
4) ,
(
)
5) ,
(-.
)
limfu
(-)
; giligili ya limfu
;
mfumo wa limfu
limka
. <<limuka>>
limki
1)
()
2)
()
limuka
1)
(, )
2)
()
. -limusha
limuko
(ma-)
, ,
linda
1) , ;
; linda doria
2) ; ;
linda amani
; Baraza la kulinda
amani
3) ,
. -lindana
. -jilinda
. -lindisha
. -lindia
. -lindwa
. -lindika
lindi
(ma-)
1) ; ; lindi
la choo ;
; lindi la
sahau .
; didimia katika
lindi la sahau =
2) ,
(. ),
lindi la msiba .
3) ,
lindo
(ma-)
1) ;
2) ,
(ma-)
linga
1) ; ;
(.)
2) ,
,
3)
4) ;
;
.-.-.
-linganyika
()
.- . -lingania
.-. -linganika
()
.-.
-lingamana
;
. -lingia
. -lingika
. <<lenga>>
@ lingana
1) ,
;
; vitendo vyake
havilingani na
maneno yake
;
lingana na maslahi
wafanyakazi
; kwa kulingana
na...
(-.)
2)
(,
);
; tulingane
sawasawa kama sahani na
kawa . ,
3) ,
4) ,
(
)
1) ,
; mlingane Mungu
2)
. -linganisha
. -lingania
. -linganwa
. -linganika
@ linganisha
1) ,
, ; kwa
kulinganisha na...
(-.)
2)
3) ,
;
4) ;
@ lingwa
1)
(,
)
2)
;
(.)
3) [];
alilingwa na nyasi
akaanguka
linganifu
1) ,
2) ,
3) ;
4)
linganyifu
. <<linganifu>>
lini
[?],
[?]; ulifika Moscow lini?
?; sijui
nitarudi lini ,
linoliamu
(-)
linta
(-)
(
)
lio
(ma-)
. mlio
lipa
1) , ;
; lipa kodi
; lipa
mshahara
2) ,
; lipa
hasara
3) . ;
lipa mara mia moja
; lipa
kisasi ;
lipa juu msumari
; kukopa
harusi, kulipa matanga
. ,
. -lipisha, -lipiza; lipiza
kisasi
.-. -jilipiza
.-.-.
-jilipizia; jilipizia kisasi
.-. -lipizia
.-. -lipizika
()
. -lipia
(-. -.)
.-. -lipiwa
. -lipwa
. -lipika
; deni
lisilolipika
lipi
. <<pi>>; jembe lipi?
?
lipizi
(ma-)
. <<malipizi>>
lipizo
(ma-)
. <<malipizo>>
lipo
(ma-)
. <<malipo>>
lipu
(-)
1) ; piga lipu
2)
3)
lipua
1) , ;
lipua bomu
2) ,
3) .
. -lipuana
. -lipusha
. -liulia
. -lipuliwa
@ lipuka
1)
2)
3) .
lipyoto
(-; ma-)
1)
2) . ,
3)
lisani
(-)
1)
kanzu
2) ,
(-)
. <<lesani>>
lisasi
(-)
. <<risasi>>
liseni
(-)
. <<leseni>>
lishe
(-)
, ; lishe
bora ;
lishe duni
listi
(-)
; ;
lita
(-)
litania
(-)
. , (
)
litena
(-; ma-)
. <<luteni>>
litre
(-)
. <<lita>>
litungu
(-)
.
( )
livu
(-)
; ; livu
kujifungua
; enda livu
; chukua livu
liwa
(-)
mliwa
(. )
(-)
- (
, .
.)
(-)
liwado
(ma-; -)
. <<liwato>>
liwali
(ma-; -)
. 1)
2) ,
liwata
, ;
()
. -liwatana
. -liwatisha
. -liwatia
. -liwatwa
. -liwatika
liwato
(ma-; -)
1) ()
2)
(ma-; -)
1)
()
2) (,
. .)
liwaza
1) ,
2) ,
3) ,
. -liwazana
. -jiliwaza
. -liwazisha
. -liwazia
. -liwazwa
. -liwazika
liwazo
(ma-)
1) ,
2) -.
() (,
, . .)
liza
(-)
. <<riza>>
lizi
(-)
1) ;
2)
(); lizi kujenga
[]
lo
1) .,
,
, . .
lo lote 1) -, ; kabla lo lote
2) -; jambo lo
lote -
loa
1) ,
(-.
)
2) ,
()
. -loana
. -loesha
. -loea
. -loeka
. <<lowa>>
lodi
(-)
. <<rodi>>
(ma-; -)
1) , ; Baraza la
Malodi
2)
()
lofa
(ma-)
1) ,
2) ,
loga
1) ,
2) ,
3) ,
. -logwa
@ logoa
1)
,
2) ;
.
(-. -.)
logi
(-)
logo
(ma-)
,
loho
(-)
-.,
(, .
.)
loja
. <<roja>>
loloma
;
(.)
. -lolomesha
. -lolomea
. -lolomwa
. -lolomeka
loma
(-)
.
lomba
(ma-)
londa
,
. -londesha
.-. -jilondesha
. -. -londeshana
. -londea, -rondea
longa
, ,
. -longesha
. -longea
. -longwa
. -longeka
longitudo
(-)
.
lonjo
;
lonyo
(-; ma-)
1) ;
, ; -
lonyo ) ,
) , )
,
2) ,
; - lonyo
;
loo[h]
. <<lo>>
lopoka
. <<ropoka>>
lori
(ma-; -)
1) ,
2) .-. ;
3) ;
lote
. <<ote>>; tatizo lote
lovulovu
(-)
. <<lawalawa>>
lowa
1) ,
2)
()
. -lowana
. -. -lowanisha
. -lowesha
. -lowea
.-. -lowekwa
. -lowama
()
@ loweka
1) . . . .
2) ,
(.
)
3)
4) (.
)
5) .
lowea
1) (,
)
2)
()
. -loweana
. -lowelesha
. -lowelea
. -lowewa
. -loweleka
lowefu
1) ,
2) ,
lowela
. <<lowea>>
lozi
(ma-)
( mlozi)
luanga
(-)
luba
(-)
. <<ruba>>
lubega
(-)
ludha
(-)
. <<ladha>>
lufufu
,
, ; kuna
watu lufufu katika uwanja
lugha
(-)
1) ; ; lugha
Kiswahili ;
lugha Taifa
;
lugha rasmi
; lugha mawasiliano
; lugha
mitaani
; lugha
kusema ;
lugha kuandika )
)
2) , ; lugha
kienyeji ;
lugha mitaani
3) ,
luhudi
(-)
;
luja
(-)
,
(-)
1) ,
2) ,
3) .
,
; wa katika luja
lukaka
(-)
lukuki
(ma-; -)
. laki
lukuma
(-)
1) , ()
2) .
3) . ,
lulu
(-)
1) ; zamia
(vua) lulu
2) . -.
(); lulu
yangu! !
(-)
lulumizi
(-)
lumatia
. <<limatia>>
lumba
1) ;
2) ;
,
3) (-.)
4) ;
. -lumbana
. -lumbia
. -lumbwa
. -lumbika
lumbika
1) ; ,
( )
2) . <<limbika>>
lumbui
(-)
. <<lumbwi>>
lumbwi
(-)
lundika
1) [
]
2) ; ;
lundika silaha
3) ,
4) ;
. -lundikia
.-. -jilundikia
. -lundikwa
@ lundikana
1) ,
2)
lundo
(ma-)
1) , ; ;
malundo silaha .
2) ; ;
(. ); lundo la
barua
3) . ; lundo la
madeni
lunga
()
. -lungana
. -lungia
. -lungwa
. -lungika
lungo
(-)
. <<ungo>>
lungu
(-; ma-)
. <<rungu>>
lungula
1) ;
2) ;
3) (-.)
;
lusu
(-)
1) ,
2)
3) ,
;
luteka
(-)
1) .
2) ,
luteni
(ma-; -)
; luteninusu )
)
; luteni
kanali
; luteni
jenerali -
luva
(-)
. <<liwa>>
luwali
(ma-)
. <<liwali>>
luzu
.
lweya
(-)
,
m
. <<mu>>
ma
. .
maa
, ng'ombe hulia
maa "!"
maabaa
(-)
. <<maabara>>
maabadi
(-; .)
(.
, )
maabara
(-)
1) ; maabara
fizikia
; fundi
maabara
2) maabara la
maabudu
(-; .)
1)
2) , ,
3)
(. )
4) , ;
maadam[u]
1) , ;
2) ; ;
; maadamu )
, ;
)
maadeni
(.)
. <<madini>>
maadili
(.)
. <<adili>>; sayansi
(elimu) maadili ;
maadili jamii
maadilisho
(.)
1) ;
2)
()
3) ; shule
maadilisho
maadini
(.)
. <<madini>>
maafa
(.)
1) , ,
2)
3) , ;
; waliopatwa
na maafa
4) (.
),
5) ()
()
6) ; ;
maafikiano
(.)
. <<afikiano>>
maafuu
(-)
,
()
(. )
maakuli
(.)
; ,
;
ukumbi wa maakuli
maalum[u]
1) ,
;
2) ,
,
3) , ,
; mwandishi
maalumu
, ; leo
atakuja Hamisi? maalumu?
,
?
maambukizo
(.)
. <<ambukizo>>
maamkiano
(.)
, ;
maamkio
(.)
. <<amkio>>
maamkizi
(.)
. <<maamkiano>>
maamuma
(-)
1) (
)
2) . ,
3) . ;
maamuzi
(.)
1) ,
(. )
2)
3)
4)
5) . <<uamuzi>>
maana
(-)
1) , ; hiyo
ndiyo maana kwa nini...
...; maana yake, .
maanake ;
; asiyejua maana
haambiwi maana .
,
,
; ti[li]a maanani
;
weka
maanani
; toa maanani
2) , ; -
maana ;
; ; potosha
maana
3) ,
4) ; nieleze maana
kumpiga ,
; kwa
maana
, -
5) , ;
; huna maana
6) .
1)
maanake
. . <<maana>>
maandalio
(.)
. <<maandalizi>>
maandalizi
(.)
,
; maandalizi
mkutano
maandamano
(.)
1)
()
2) , ;
;
maandamano umati
maandamizi
(.)
. <<maandamano>>
maandamo
(.)
1) , ;
maandamo mienge
2) ;
maandao
(.)
1) ,
2) ,
maandikio
(.)
. <<maandiko>>
maandiko
(.)
1) -. ;
; kwa maandiko
2) ; ;
maandiko matakatifu
3)
4) ,
5)
maandishi
(.)
. <<andishi>>
maanga
(.; -)
( -
)
,
; maji maanga
maangalio
(.)
1) ;
2) ,
maangalizi
(.)
1) ,
2) ;
3)
maangamizi
(.)
1) ,
() (.
)
2) . ,
maangamizo
(.)
1) ; ,
2) ,
3) . <<maangamizi>>
maanisha
1)
(); ,
2)
3)
maanzilishi
(.)
,
,
maanzilisho
(.)
. <<maanzilishi>>
maao
(.)
. <<maawio>>
maarasi
(.; -)
1) ,
2)
3) = 2
debe (= 36 ); lete maji
maarasi moja
( )
(-)
,
maaribu
(.)
. <<maarubu>>
maarifa
(.)
1) ; ;
2)
3) , ;
; maarifa nyumbani
; maarifa
ubalozi
4) ; maarifa
uchumi
maarifiano
(.)
maarifu
. <<maarufu>>
maarubu
(.)
1) ;
2) , ;
maarufu
, ,
maarusi
(.)
;
,
maa-shaa-Allah
. <<mashalla>>
maasi
(.)
1) ,
2) ; ;
; ;
3)
maasia
(.)
; ,
maasumu
,
maawio
(.)
1) ()
2)
3) .
maazimo
(.)
,
mabadilishano
(.)
. <<badilishano>>
mabadilishiano
(.)
. <<badilishiano>>
mabadilisho
(.)
. <<badilisho>>
mabaki
(.)
1) ; mabaki
chakula
2) . . <<baki>>
mabakio
(.)
mabavu
(.)
. <<bavu>>
mabaya
. <<baya>>
(.)
1) -. ()
2) ()
3) ()
4) ;
5) ,
6)
mabembelezo
(.)
1) ;
2)
3)
mabingobingo
(.)
mabishano
(.)
1) ,
2) ;
3) ,
; - mabishano
mabomoko
(.)
. <<bomoko>>
mabruki
1) ;
2) , ;
maburudiko
(.)
1)
2) ;
3)
maburudisho
(.)
. <<burudisho>>
maburudu
(.)
. <<maburudiko>>
maburuzo
(.)
1) ,
2) , ( ,
-.
)
maburuzu
(.)
. <<maburuzo>>
mabutu
. <<butu>>
(.)
()
machachari
(.)
. <<chachari>>
machache
. <<chache>>
(.)
, ;
kwa machache ,
machafuko
(.)
. <<chafuko>>
machagu
(-; .)
1)
()
,
2)
() ,
machaguzi
(.)
. <<uchaguzi>>
machakura
(.)
1) . <<mchakuro>>
2) ( ),
[]
(,
,
)
machapwi
(.)
. ,
machaza
(.)
1)
2)
3) ,
macheche
(-; .)
1) ,
2)
3) (-)
()
machege
(.)
. <<matege>>
machela
(-)
;
macheleo
(.)
;
macheo
(.)
;
, ; tangu
macheo hadi machweo
;
macheo jua
machera
(-)
. <<machela>>
machezo
(.)
1) . <<chezo>>
2) ,
(.)
,
Machi
(-)
(-)
1) ; ; enda
(endesha) machi
2) . ; piga machi
machinjioni
(.)
1)
2) . <<machinjoni>>
machinjoni
(.)
. . <<chinjo>>
macho
(.)
. <<jicho>>
machubwichubwi
(.)
. <<matubwitubwi>>
machug[w]achug[w]a
(.)
1) , ;
2)
machukio
(.)
. <<chukio>>
machukizo
(.)
. <<chukizo>>
machumbwichumbwi
(.)
. <<matubwitubwi>>
machunda
(.)
;
machunga
(.)
(),
machungani ,
,
machungani
(.)
. . <<machunga>>
machungu
(.)
. <<uchungu>>
machuno
(.)
. <<chuno>>
machwa
(.)
. <<machweo>>
machwea
(.)
. <<machweo>>
machweo
(.)
1) ,
2) ,
machwiojua
(-)
-
(Charaxes eupale)
mada
(-)
1) ,
(, .
.)
2)
;
sikiliza mada []
()
(-)
1) .
2) ,
madadi
; ;
; pandwa (shikwa)
na madadi
(-)
(
)
madaha
(.)
1) ;
2) ;
,
3) ; fanya
(iga) madaha
();
4)
5) ,
madahala
(.)
1) ,
2)
madahili
(.)
. <<dahili>>
madahiliano
(.)
1) ; madahiliano
mataifa
2) ;
madahiro
(.)
1) ;
;
2) ;
madakata
(.)
madaluga
(.)
;
madamu
. <<maadamu>>
madanganyo
(.)
. <<danganyo>>
madaraka
(.)
. <<daraka>>
madarasa
(.)
. <<darasa>>
madati
(-)
. <<madadi>>
madenda
(.)
(
)
madende
(.)
1)
2) , ;
sauti madende
madevu
(.)
;
fuga madevu )
)
( )
madhabahu
(-)
1) .
;
2) .
3) .
madhabihu
(-)
. <<madhabahu>>
madhabuha
(-)
madhali
1) , ;
2) , ;
madhara
(.)
. <<dhara>>
madhehebu
(.)
. <<dhehebu>>
madhii
(-)
. ,
madhila
(.)
1) ,
2) ,
madhilifu
. <<dhilifu>>
(.)
; ,
madhubuti
1) ;
2) ; ;
utafiti madhubuti
3) ; ,
; ; kanuni
madhubuti
4) ,
madhumuni
(.)
; ;
; kwa
madhumuni )
)
;
; weka
madhumuni
madigadi
(-)
; .
madini
(-)
1)
2)
3) .
4) ; madini chuma
5) ; madini nyepesi
; paka
madini
6)
madobini
(.)
;
madoido
(.)
1) ;
2) ,
()
3)
madolematano
(.)
(lypodium
phymatodes)
madrasa
(.)
maduhuli
(.)
1) []
2)
maduyuni
(-)
maegesho
(.)
1) ;
2)
3) ;
maegesho magari
maelekeo
(.)
1) ;
; maelekeo
maono ) )
2) ,
;
maelekezo
(.)
1) , ,
; toa maelekezo
2)
maelezi
(.)
,
maelezo
(.)
. <<elezo>>
maendeleo
(.)
1) ; ;
2) , ;
maendeleo kamili pande
zote
;
maendeleo ulinganifu
;
maendeleo uhusiano
baina nchi
3) ,
; maendeleo
kisayansi na kiufundi
-
4) ;
maendesho
(.)
(); maendesho
sheria
maenenzi
(.)
. <<enenzi>>
maenezi
(.)
. <<enezi>>
maezi
(.)
,
mafa
(.)
1) . <<mava>>
2) ingia mafa )
( ) )
)
mafaa
(.)
1) , ;
2)
mafafanuzi
(.)
,
mafamba
(.)
1)
;
2) ; ;
piga mafamba ,
3) ,
mafanikio
(.)
. <<fanikio>>
mafao
(.)
. <<mafaa>>
mafasa
(-)
mafia
(.)
. <<mafya>>
maficho
(.)
. <<ficho>>
mafichuo
(.)
. <<fichuo>>
mafikirio
(.)
1) ;
2) ;
;
mafindofindo
(.)
.
mafu
(.)
1)
2)
; maji mafu
mafua
(.)
1)
2)
;
; ana mafua
3) ; siwezi mafua
mafuatano
(.)
. <<fuatano>>
mafukizo
(.)
. <<fukizo>>
mafukuzano
(.)
1)
2) ,
mafumukano
(.)
. <<fumukano>>
mafunde
(.)
. <<mavunde>>
mafungia
(.)
1) ;
2) , ;
mafungia ng'ombe (nyama),
. mafungianyama
mafungianyama
(.)
. . <<mafungia>>
mafungulia
(.)
;
; mafungulia
ng'ombe
mafunjo
(.)
; ; bwawa
la mafunjo ) ,
)
mafunzi
(.)
. <<funzo>>
mafunzo
(.)
. <<funzo>>
mafupisho
(.)
1)
2) ;
mafuriko
(.)
. <<furiko>>
mafusho
(.)
.
(
)
mafusi
(.)
mafuta
(.)
1) , ; mafuta
nyama ;
mafuta mboga, mafuta
[mbegu za]
mimea
;
; mafuta kupikia
;
-enye mafuta ) ;
)
; ongeza
2) ; ,
; mafuta dizeli
; mafuta
taa
3) . ;
; tia mafuta
mafutu
(.)
;
(.)
(, . .)
mafutuni
(.)
. <<mafutu>>
mafuu
(.)
1) ,
2) ,
mafya
(.)
. <<jifya>>
mafyeko
(.)
. <<fyeko>>
mafyongo
(.)
1)
2) ,
magadi
(.)
1) ; magadi soda
2)
magamaga
;
; enda
magamaga
magandi
(.)
maganga
(.)
. <<uganga>>
magangao
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
magaogao
(.)
. <<magangao>>
magazini
(-)
magazo
(.)
.
magendo
(.)
; biashara
magendo
; ;
ingiza kwa
magendo
(.)
,
mageuko
(.)
; ,
; -
mageuko ,
;
mageuko kimaendeleo
mageuzi
(.)
. <<geuzi>>
mageuzo
(.)
. <<geuzo>>
magharibi
(-)
1) ;
2)
3)
maghufira
(.)
.
maghusubo
(.)
, ;
magi
(-)
, ()
magigimo
(.)
,
,
magineziamu
(-)
magma
(-)
magnetisi
(-)
1)
2) ,
magombezi
(.)
1) ;
2)
3)
magombezo
(.)
; ,
magomvi
(.)
. <<ugomvi>>
magongano
(.)
, ,
magonjwa
(.)
. <<ugonjwa>>
magube
(.)
. <<gube>>
magubiko
(.)
. ()
(
)
mahaba
(.)
; ;
; mahaba hayana
dawa .
mahabubu
(-)
,
mahabusi
(-)
1)
2) ; funga (tia)
mahabusi
3)
4)
mahabusu
(-)
. <<mahabusi>>
mahadhi
(.)
1) ,
2)
mahafali
(.; - )
1) (
)
2) ,
3)
mahafara
(.)
()
mahakama
(.; - )
; ;
mahakama kuu
; mahakama kwanza
(mwanzo)
;
mahakama kijeshi
; fikishwa
mahakamani
mahala
(.)
. <<mahali>>
mahali
(.)
1) ,
; mahali
kufanya kazi
; mahali ujenzi
;
mahali kuegesha magari
; twaa
mahali
( ),
weka mahali anapostahili
. (-.)
;
kila mahali ,
; hakuna mahali
kukaa ; mahali
2) , ,
; - mahali
3) ;
4) . , ;
usiende mahali
mahame
(.)
;
mahameli
(-)
. <<bahameli>>
mahamia
(-)
1)
2)
mahamiaji
(.)
. <<uhamiaji>>
mahamisho
(.)
. <<uhamisho>>
mahamo
(.)
. <<mahame>>
mahamumu
(-)
; ,
mahamuna
(-)
. <<maamuma>>
maharazi
(-)
mahari
(-)
. (-
)
maharimu
(.)
,
maharusi
(.)
. <<maarusi>>
mahashumu
(-)
()
mahasiano
(.)
, ; mahasiano
yaliyopo baina makabila
mahati
(-)
.
mahazamu
(-)
; ,
mahepe
(; - )
.
mahiri
(-.)
(-)
1)
2) ;
3) ;
1) , ;
2) ;
3) ;
4) ,
mahitaji
(.)
1) , ;
; mahitaji
msingi (kila siku)
; bidhaa za
mahitaji muhimu
;
mahitaji
ufundi
; tosheleza
mahitaji
;
2) ; ;
mahitaji msimu
mahluki
(-)
. <<mahuluku>>
mahluku
(-)
. <<mahuluku>>
mahmia
(-)
;
mahojiano
(.)
, ;
mahoka
(.)
1) ;
; usijitie
mahoka
2)
mahonyo
(-)
()
; - mahonyo
; ;
kwa mahonyo )
; )
1) ,
2)
mahsai
(-)
. <<maksai>>
mahsusi
. <<mahususi>>
mahudhurio
(.)
,
mahuluki
(-)
. <<mahuluku>>
mahulku
(-)
.
mahuluti
(-)
1) ,
2) ,
; ;
serikali mahuluti
mahushumu
(-)
. <<mahashumu>>
mahusiano
(.)
. <<uhusiano>>
mahusuli
(.)
;
,
mahususi
1) ,
2) ;
3) ,
mahututi
, (
); ugonjwa
mahututi ;
yuko mahututi
, ; jeruhiwa
mahututi
mahuzuni
(-)
()
maidani
(-)
[]
maige
(.)
maikolojia
(-)
.
maikrofoni
(-)
maikrometa
(-)
.
maili
(-)
(=1609 )
maingiano
(.)
;
maingiliano
(.)
1) ;
maingiliano lugha
;
2) ,
; maingiliano
biashara
;
maingiliano na watu
wengine
maingilio
(.)
maisha
(.)
1) ; ;
maisha faraghani
; maisha mengi
; - maisha
2) ; maisha
yasiyo na doa
3) []
4) ()
1) ;
; ; kumbuka
maisha
(.)
,
maishilio
(.)
1)
2) ,
(.)
, ; hayo ni
maishilio yangu, sina
maneno tena =
maiti
(-)
, ;
; nyumba
kuhifadhia maiti
maiza
(-)
. <<maizi>>
maizi
; ;
,
(-)
1) ;
pata maizi
2) ;
3) (ma-) . <<mmaizi>>
majaaliwa
(.)
. <<majaliwa>>
majadi
(.)
. <<madadi>>
majadiliano
(.)
. <<jadiliano>>
majahabu
(.)
. <<jahabu>>
majaliwa
(.)
1) []
2)
3) ,
majani
(.)
. <<jani>>
majaribio
(.)
. <<jaribio>>
majarini
(-)
majazi
(.)
majazo
(.)
. <<ujazo>>
majengeo
(.)
majenzi
(.)
1) . <<ujenzi>>
2) . <<majengeo>>
majeruhi
(-)
()
maji
(.)
1) ; , ;
maji baridi, . majibaridi
) )
;
maji [] moto, .
majimoto ;
maji magumu
; maji
machafu, . majimachafu
; maji meupe
; maji makuu
(kujaa)
; maji ardhi
; maji ya
bomba
; maji
kunywa ;
maji nyanya
; maji dafu
;
maji mchele
; maji shahada
, ,
,
; tia (tilia) maji
; rangi maji
2) ,
3) . ; maji
[] kongosho
4) .
; tia maji maziwani
; wa
maji
; f maji ;
piga maji
.
. - maji 1) ,
;
2) ; gesi maji
majibaridi
(.)
. . <<maji>>;
kukanda kwa majibaridi
majibishano
(.)
,
majibizano
(.)
1) ;
2) -
majichumvi
(.)
. maji ya chumvi
,
majidi
(-)
majikwezo
(.)
majili
(-)
majilio
(.)
1) . <<jilio>>
2) .
majilipio
(.)
. <<majilipo>>
majilipizi
()
. <<majilipo>>
majilipo
(.)
, , ;
majilis[i]
(.; -)
1) ;
2) ,
3) ,
4) , c
majimachafu
(.)
. . <<maji>>;
mabomba majimachafu
majimaji
(.)
. - majimaji )
, ;
)
majimoto
(.)
. . <<maji>>;
kukanda kwa majimoto
(-)
majinuni
(-)
1) ,
,
2) ,
majira
(.)
1) ;
; ; majira
,
,
; saa imepotea
(haishiki) majira
; majira
Moskow
2) , ; majira
mvua ; majira
mazima baridi ;
; majira mwaka
; majira ya
joto ; majira ya tanga
mbili .
<<malelezi>>; majira ya
majani kupukutika ;
majira ya kuchipua
3) .
4) ., . ;
majira nukta
majirani
(.)
1)
2)
3) . <<jirani>>
majisifu
(.)
, ,
majitumbo
(.)
. maji tumbo
majivuno
(.)
1) , ,
; -enye
majivuno ,
2) ,
; -enye
majivuno
majnun
(-)
. <<majinuni>>
majojo
(.)
1)
;
2) ,
majonzi
(.)
1) ; ; ;
fanya (ona, ingiwa na, wa
na) majonzi
()
2)
majuano
(.)
;
majuni
(.)
,
.
majununi
(-)
. <<majinuni>>
majusi
(ma-)
1) ;
2) ,
majuto
(.)
1)
2) , ;
fanya (ona) majuto
,
; shikwa (patwa) na
majuto
majuzo
(.)
Maka
(-)
1)
1)
;
. -makisha
. -makia
ac. -makwa
. -makika
makaa
(.)
; makaa miti
; makaa
mawe ;
makaa
magumu ; makaa
machanga ;
makaa zimwe
( [ma]zimwi), .
makaazimwe ; makaa
laini ; makaa moto
; makaa []
moshi
; choma makaa
makaazi
(.)
. <<makazi>>
makaazimwe
(.)
. . <<makaa>>
makabidhiano
(.)
; ,
(. ,
)
makabiliano
(.)
;
makadara
(.)
1)
2)
3) ()
4)
,
5) ,
6) .
makadari
(.)
. <<makadara>>
makadirio
(.)
1) ,
2) , ;
makadirio matumizi
;
makadirio fedha
(mapato na matumizi)
makala
(.; -)
1) ;
2) , ;
wasilisha makala
makali
. <<kali>>
(.)
1) (-.),
,
2)
3) ,
4) ;
5)
makalio
(.)
,
(-.)
makamasi
(.)
. <<kamasi>>
makame
(-)
-
makamio
(.)
.
makamo
(.)
;
( 35 50 ); mtu wa
makamo
makamu
(.)
. <<makamo>>
(-)
1) , ;
2) ,
3) ; Makamu
wa Rais -
makandamizo
(.)
, ;
makani
(.)
1) []
; ;
2) ,
makanika
(ma-; -)
1) ; makanika wa
magari
2)
makao
(.)
1) ,
2)
3) ; makao
makuu -;
4)
makapo
(.)
1)
2) .
makaribisho
(.)
;
makaroni
(-)
makasi
(.)
makataa
(.)
1) ,
;
2) []
,
3)
; kazi
makataa
1) ,
,
,
makatao
(.)
;
( ..)
makatazo
(.)
1) ;
2) ,
makazi
(.; - )
1) ; ;
;
; - makazi
; makazi watoto
yatima ;
makazi mbu
2)
3) . ,
4) . , ;
makazi ya utambuzi
5)
makeke
(.)
1) ,
2) , ;
3) ,
4) (-)
() ,
makenika
(ma-; -)
. <<makanika>>
makeruhi
(-)
. <<makuruhu>>
maki
(-; .)
1) ; ;
midomo yenye maki
; kiza chenye
maki
; nguo a
maki
2) ; ; ana
maki
makindano
(.)
,
makini
(-)
1) ;
2) ;
; kwa makini
,
;
3) ;
,
; kwa makini
,
4) , ,
1) ,
2)
3)
makinika
1)
()
2)
()
. -makinisha
makintoshi
(-)
, mpira wa
makintoshi )
)
makinzano
(.)
. <<makindano>>
makiri
(-)
; (
)
makisio
(.)
. <<kisio>>
makiwa
(.)
1) .
,
;
makiwani!
!, hapa pana makiwa
( )
2) (-)
makogo
(.)
. <<kogo>>
makohoo
(.)
. <<kohoo>>
makokoto
(.)
1) ; ;
; makokoto
kupigilia
; makokoto
kutomelea
2) (
)
makolokolo
(.)
1)
2) , ;
makomba
(.)
makombozi
(.)
. <<ukombozi>>
makopa
(.)
1) ;
2)
makoroa
(.)
. (
)
makorokoro
(.)
; ;
makororo
(.)
1) .
2) (
),
vuta makororo
;
makorowezo
(.)
1)
2) , ;
,
makosekano
(.)
, ;
makosi
(.)
.
makri
(-)
; ,
maksai
(-)
;
ng'ombe maksai ; farasi
maksai
maksi
(-)
1) ;
2) , ;
; maksi
(katika) mtihani
maksudi
(.)
. <<makusudi>>
maksusi
. <<mahususi>>
maktaba
(-)
;
; maktaba Taifa
; maktaba
kuu
; maktaba
inayosafiri
; maktaba
marejeo
(
)
maktabu
(-)
makubadhi
(-)
. <<makubazi>>
makubaliano
(.)
1)
2) ; kwa
makubaliano ya...
...
3) ,
makubazi
(-)
makubwa
. <<kubwa>>
(.)
1) ;
2) ()
; fanya makubwa
mengi
makucha
(.)
. <<ukucha>>
makufuru
(.)
. <<kufuru>>
makulaji
(.)
. <<malaji>>
makuli
(.)
. <<maakuli>>
makulima
(.)
1)
2) ,
makumi
(.)
; makumi elfu
makungu
(.)
1) . <<ukungu>>
2) , []
makunjubo
(.)
1) ,
2) ,
makupwa
(.)
.
makuru
(-)
1)
2)
makurubundi
(.)
;
(
(.)
makurubunji
(.)
. <<makurubundi>>
makuruhu
(-)
,
; ,
makusanyiko
(.)
1) ,
2)
makusanyo
(.)
, ;
makusanyo maandishi
makusudi
(.)
1) ; ;
; tendo la
makusudi
; mauaji
makusudi
,
kwa makusudi
,
;
bila (pasi) makusudi
,
1) [] ,
1) , , [ ]
makusudio
(.)
. <<makusudi>>
makutaniko
(.)
;
makuu
. <<kuu>>
(.)
1) ;
2) ;
; ;
- [kutaka] makuu
; piga
makuu
3) , ;
wa na makuu
,
4) ,
; -enye
makuu ,
makuyuni
(-)
(mauris
makuyuensis)
makwa
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
makwao
(.)
; [
]; walirudi makwao
[,
]
makwenu
(.)
; [
]; [ ]
makwetu
(.)
; [
]; [ ]
malai
(.)
malaika
(-)
1) , ;
malaika wa ulinzi ; malaika mkuu
2) . ,
(.)
. <<laika>>
malaji
(.)
;
malale
(.)
. ugonjwa wa malale
.
malalo
(.)
. <<malazi>>
malaria
(-; .)
; homa malaria
malau
(-)
,
malaya
(-)
1) ,
2) ;
malazi
(.)
1) ;
2)
malazo
(.)
. <<malazi>>
malele
(.)
.
(
;
Roccella
Montagnei Roccella
tinctoria)
maleleji
(.)
-
kusi
-
kaskazi,
malelezi
(.)
. <<maleleji>>
malendalenda
(.)
. <<marendarenda>>
malenga
(-; wamalenga)
-
(
),
maleti
(-)
maleuni
(-)
1) ()
; ,
2)
1) ;
malevi
(.)
. <<ulevi>>
malezi
(.)
,
(); malezi mabaya
malhamu
(-)
1)
2)
3) ;
mali
(-)
1) ;
; mali
mwenyewe
; mali
umma
; mali akiba
3) ; ; mali
halisi ya taifa
; mali
asilia
,
maliasili
(-) . . mali asili
,
malidadi
(-)
. <<maridadi>>
malighafi
(-)
. . mali ghafi
, ;
malighafi za madini
; malighafi za msingi
malihai
(-)
. . mali hai
;
maliki
(-)
, ;
,
1) (.), (-.
), maliki shamba
2)
. -malikisha
. -malikia
. -malikiwa
(-)
. ,
malikia
(-)
. <<malkia>>
malimati
(.)
. 1) 10
,
-
2) ,
malimbiko
(.)
. <<mlimbiko>>
malimo
(.)
1)
()
2)
malimwengu
(.)
1) .
2) . <<ulimwengu>>
malindi
(.)
(-)
(.)
. <<lindi>>; malindi ya
bahari
malipisho
(.)
,
malipizi
(.)
1) ;
2) ;
3) ,
malipizo
(.)
. <<malipizi>>
malipo
(.)
1) , ; ;
malipo pole pole
;
malipo ya
kwanza ; malipo
baadaye ;
malipo uzeeni
;
malipo vilema (ulema)
;
malipo wanafunzi
;
malipo posta
2) , ;
malipo safari
3) ;
4) ;
malisaa
(-)
. <<marisau>>
malisao
(-)
. <<marisau>>
malisha
(.)
. <<malisho>>
malisho
(.)
1) ,
2) ,
malishoni
(.)
, ,
maliumati
(.)
. <<malimati>>
maliwato
(.)
1)
();
2) ,
maliwaza
(.)
. <<maliwazo>>
maliwazo
(.)
, ;
maliza
1) , ,
; maliza kazi
; maliza
shule
; maliza
deni ,
; maliza kiu
;
maliza mahitaji
2) ;
,
3) ; ;
; anataka
kunimaliza .
. -malizana
. -malizisha
. -malizia
. -malizwa
. -malizika
malizano
(.)
1) [] ,
2) ; ,
3)
()
malizi
(.)
,
malki
(-)
. <<maliki>>
malkia
(-)
;
maltosi
(-)
.
malu
(-)
-
(Strepsiceros strepsiceros)
maluilui
(.)
1)
2)
malumbano
(.)
;
malumbanu
(.)
. <<malumbano>>
malupulupu
(.)
. <<marupurupu>>
maluuni
(-)
. <<maleuni>>
mama
(-)
1) ; mama mkubwa
;
mama mdogo
;
mama wa kambo ;
mama mlezi ;
; mama
mzazi
; mama anyonyeshaye
; mama
watoto (mtu), mame mtu
-
2) ; mama mja
mzito
3) .
4) .
; je,
mama unalia nini? ,
,
?
5) :
kiwanda mama
; mama
[yangu] wee! =
! ( ,
,
), mama wa
maovu
mamake
. . mama yake
mamako
. . mama yako
mamaledi
(-)
mamangu
. . mama yangu
mamanua
1) ,
2) ,
3)
. -mamanuana
. -mamanusha
. -mamanulia
. -mamanuliwa
. -mamanuka
mamba
(-)
1) ; toa machozi
ya mamba .
2)
3)
4) []
(-)
,
mambeta
(.; -)
mambo
(.)
1) . <<jambo>>
2) , ,
; ulimwengu una
mambo .
; mambo
makuu
;
; jitia katika
mambo makuu
(.)
. <<uwambo>>
(-)
1) (
),
2) . ,
mamboleo
; mwanamke
mamboleo
; ukoloni
mamboleo
mame
. mame mtu .
<<mama>>
mametu
. . mama yetu
mamia
1) , (
);
2) ( -.)
mamlaka
(-; ma-)
1) , ;
; mamlaka
kujitawala
; nitafanya
kila niwezavyo katika
mamlaka yangu
,
2) ;
3) , ;
; Mamlaka y Pamba
Tanzania
4) ; ;
mamlaka baba
5) ; wa na mamlaka
kuendesha gari
mamluki
(-)
,
mamoja
(.)
;
; ; haya si
mamoja
; yote ni
mamoja ,
; ukija usije,
kwangu ni mamoja
, ;
wa mamoja
; mamoja yote
mamsahib
(-)
.
man
(-)
. <<mani>>
manamba
(.)
-
manane
usiku wa manane ;
( 2
)
manani
,
( )
manati
(-)
1)
2) a
manawa
(-)
. ( )
manaya
(.)
,
manda
(-)
mandakozi
(-)
.
( 2
)
mandalina
(-)
mandanda
(-)
mwenye mandanda
, (
kozi); kozi mwana
mandanda, kulala na njaa
kupenda . ,
, ,
mandar[i]
(-)
1) , ;
2) , ; enda
mandari
3) ;
mandazi
(.)
. <<andazi>>
mandhari
(-; .)
1) [] ,
2) ;
3) ; mandhari ya
nyuma ;
4) , ;
mandhari mabaya
5) , ; ;
mandhari yote ya maisha
6) . ;
mando
(-)
(
)
mandolini
(-)
. <<mandalina>>
mandondo
(.)
mandusi
(-)
;
manemane
(-)
. 1)
(Commiphora abyssinica)
2) (
)
manemane
manena
(-; .)
.
maneva
(-; .)
1)
2)
,
manga
1)
2)
. -mangia
(-)
1) .
2)
mang'amung'amu
(.)
1) ;
2) ;
(); usingizi
wa mang'amung'amu
mang'ang'amu
(.)
. <<mang'amung'amu>>
manganisi
(-)
. <<manganizi>>
manganizi
(-)
.
manganja
(-)
1)
2)
3)
mangati
(-)
( ),
mangazimbwe
(.)
; ;
usiku mangazimbwe
mangi
(-; ma-)
mangili
(-)
. (
)
mangimeza
(ma-)
1)
2)
mangisi
(-)
. kuku wa mangisi
mango
(-)
1)
2)
3) .
4) .
5) .
1) ( ,
), fueli
mango
mangrini
(-)
mangumburi
(.)
1) ,
2) ,
;
mangungumbaro
(.)
; ,
mang'ungumu
, ;
,
mangwaji
(.)
1) ;
2) ,
mani
(-)
(= 1,4 )
(.)
. <<jani>>;
mshubiri mani
manibari
nguo manibari
-
manifesto
(-)
manii
(-)
. ,
manimani
(-)
. <<manemane>>
manispa
(-)
. <<manispaa>>
manispaa
(-)
. ofisi ya manispaa
,
manisipali
(-)
. <<manispaa>>
manja
(-)
. (;
Zosterops vaughani)
manjali
(-)
.
manjanika
(-)
, (
)
manjano
(-; .)
1) . (
; Curcuma
longa)
2) . rangi [] manjano
; rangi
manjano mabivu
; piga
manjano ;
manjilili
(-)
manju
(-)
-
(
)
manjunju
(-)
[],
manoari
(-)
. <<manowari>>
manoleo
(-)
(
)
manometa
(-)
manong'onezo
(.)
1) ,
2) ,
manong'ono
(.)
. <<manong'onezo>>
manowari
(-)
mansuli
(-; .)
mantiki
(-)
; - mantiki
manufaa
(.)
1) , ;
; kitabu cha
manufaa
2) ; manufaa
wafanyao kazi
3)
()
manukato
(.)
1) . <<nukato>>
2) ,
manuku
(.)
. <<manukuu>>
manukuu
(.)
1) ,
2)
3)
4) ,
manuni
(.)
,
manuwari
(-)
. <<manowari>>
manuwio
(.)
;
manuwiyo
(.)
. <<manuwio>>
manyago
(.)
. <<unyago>>
manyalia
,
manyata
(-)
(.
-)
manyonyota
(.)
. <<nyonyota>>
manyoya
(.)
. unyonya; -enye
manyoya ) )
) )
manyunyu
(.)
. <<nyunyu>>
manza
(-)
1) , ; []
2) ;
3) ,
manzao
mshale wa manzao
manzili
(-; .)
1) ,
2) ; ,
; kwa manzili haya
3) ;
4) , ; manzili
juu
maokozi
(.)
1) ;
2) ;
3) . <<uokozi>>
maombezi
(.)
1) ,
2)
3) ,
maombo
(.)
. <<maombezi>>
maombolezi
(.)
. <<maombolezo>>
maombolezo
(.)
. <<ombolezo>>
maonano
(.)
maondokeo
(.)
. <<ondokeo>>
maondoleo
(.)
. <<ondoleo>>
maoneo
(.)
. <<oneo>>
maonevu
. <<onevu>>
(.)
1)
2) ,
maonezi
(.)
; ,
maongezi
(.)
1) , ;
(pa.); tabia ya
maongezi
2) , ;
maongozi
(.)
1) ,
2)
3) ,
maongozo
(.)
. <<maongozi>>
maoni
(.)
1) , ,
; maoni wananchi
2) , ,
; watu wenye
maoni sawa
3) ,
maono
(.)
1) . <<maoni>>
2) ,
( -.)
maonyesho
(.)
. <<onyesho>>
maotea
(.)
maovu
. <<ovu>>
(.)
1) ;
2) ,
3)
maovyo
(.)
, ;
maowidha
(.)
. <<mawaidha>>
maozi
(.)
mapacha
(.)
1) . <<pacha>>
2) (
)
mapakio
(.)
1)
2)
3) ,
( )
mapakizi
(.)
. <<mapakio>>
mapali[li]o
(.)
1) ;
2)
()
mapambazuko
(.)
; ;
mapambazuko yameingia
mapana
. <<pana>>
(.)
1) ; [kwa] mapana
na marefu
2) , ;
punguza mapana
3)
mapangilio
(.)
. <<pangilio>>
maparuzo
(.)
1) ,
2) ,
;
mapatanisho
(.)
1) ;
2) ;
mapatano
(.)
. <<patano>>
mapatilizano
(.)
,
mapatilizo
(.)
1) ,
; ,
2) ,
mapayo
(.)
. <<mapayuko>>
mapayuko
(.)
1) ;
(.)
2)
mapema
(.)
1) ; asubuhi na
mapema ;
mapema mwaka
; - mapema
mno
2)
3) ,
4) ,
mapendano
(.)
,
,
mapendeleano
(.)
. <<mapendano>>
mapendeleo
(.)
1) . <<pendeleo>>
2) . <<upendeleo>>
mapendezi
(.)
,
;
mapenzi
(.)
1) , []
; vunja mapenzi
2) ;
mapeo
(.)
mapepe
(.)
1) . <<>>
2) . ,
;
3) .
mapepeta
(.)
1) . mapepeta a
mpunga
2) ;
mapigano
(.)
1) , ;
2)
mapinduzi
(.)
1) ;
2) , ;
mapinduzi viwanda
(ufundi)
3) ;
; ;
mapinduzi kidemokrasi
ya ukulima
mapishi
(.)
,
;
mapiswa
(.)
1) ,
2) ,
3) ;
mapitio
(.)
, ;
mapito
(.)
. mapitopito ,
mapitopito
(.)
. . <<mapito>>
mapochopocho
(.)
1)
;
2)
mapokeo
(.)
. <<pokeo>>
mapokezi
(.)
1) ()
2) , ()
3) (
)
maponea
(.)
1)
2)
maponya
(.)
. <<maponea>>
maponyea
(.)
,
maponyo
(.)
1) ,
2) ; (
)
maposo
(.)
(),
mapoza
(.)
,
mapumziko
(.)
. <<pumziko>>
mapune
(.)
. <<punye>>
mapunguo
(.)
. <<upunguo>>
mapunye
(.)
. <<punye>>
mapurende
(.)
1)
2)
mapurendi
(.)
. <<mapurende>>
mapute
(.)
mapuya
(.)
,
, . .
mapwa
(.)
maji mapwa
()
mapwaji
(.)
. <<mapwa>>
mapyoro
(.)
1) ,
;
2)
mara
(-)
1) , ; ;
mara hii ) )
, ; ;
mara moja )
) ;
; ; mara
nyingi ; mara kwa
mara )
)
; mbili mara mbili
ni nne (.
"" ...)
1) [], ;
1) ,
, ; mara
atakapokuja...
...
maradhi
(.)
, ;
maradhi wanyama
;
maradhi nyogea
maradufu
(.)
,
,
marahaba
., . )
,
:
, ,
)
shikamoo )
; enda njia
marahaba
marahamu
(-)
. <<malhamu>>
marakaraka
(.)
[]
;
. - marakaraka
, ;
maramba
(.)
;
mararu
(.)
. <<raru>>
marashi
(.)
;
marasi
(., -)
. <<maarasi>>
mardadi
(-)
. <<maridadi>>
mardudi
(-)
1) , ;
zawadi mardudi
2) ;
mardufu
(.)
. <<maradufu>>
(-)
(
)
marefu
. <<refu>>
(.)
; ; ;
marefu kutosha
marehemu
(-)
,
[]
marekani
(-)
(-)
()
marekebisho
(.)
. <<rekebisho>>
marendarenda
(.)
1) ,
2)
;
marengu
(.)
marfaa
(-)
. <<marufaa>>
marhamu
(-)
. <<malhamu>>
maridadi
(-)
1)
; ,
2) , (
)
1) ;
1) ;
maridhawa
;
, []
; ,
[]
maridhia
(-)
()
1) ;
; mtu maridhia
() ;
maneno
maridhia
2) ,
marigedi
(-)
marijani
(-)
1) ; marijani
fedhaluka
2) ( )
marikani
(-)
. <<marekani>>
marikebu
(-)
. <<merikebu>>
marikiti
(-)
marimba
(-)
. marimba vibao
,
marinadi
(-)
marinedi
(-)
. <<marinadi>>
maringo
(.)
1) ,
2)
3) ,,
4)
marini
1) (
), ;
;
2) ,
marisaa
(.)
. <<marisau>>
marisao
(.)
. <<marisau>>
marisau
(.)
(); piga
marisau
marisawa
(.)
. <<marisau>>
marjani
(-)
. <<marijani>>
markebu
(-)
. <<merikebu>>
marki
(-)
(
)
markiti
(-)
. <<marikiti>>
marmar
(-)
. <<marumaru>>
marmari
(-)
. <<marumaru>>
maro
(-)
1)
2)
marshali
(ma-)
marshi
. marshi marshi ,
,
marudi
(.)
. <<marudio>>
marudiano
(.)
, ;
marudio
(.)
1) ; ,
;
;
2)
3) , ,
marudufu
(-)
. <<maradufu>>
marufaa
(-)
1) .
;
2) ;
3) .
(
)
4)
kitanda
marufuku
(.)
; ; piga
(toa) marufuku ;
; marufuku
usafirishaji
. ; marufuku
kuvuta hapa!
!;
marufuku kusimama
;
; chama
marufuku
()
marugurugu
(.)
,
(.
)
maruirui
(.)
, ; tokwa
na maruirui
marumaru
(-)
marumvirumvi
(.)
,
(.
)
marupurupu
(.)
1) , ;
2) , ;
3) ;
4) (
)
masa
(-)
1) ;
2) ;
masaa
(.)
. <<masao>>
masafa
(.)
1) , ;
masafa mafupi
,
;
masafa marefu
; makombora
(maroketi) masafa kati
2) ; masafa
mafupi
masahaba
(.)
.
masahala
(-)
. <<msaala>>
masa[h]ibu
(.)
, ; fikwa
na masahibu
; (.)
masakasaka
(.)
1)
2) ;
3)
,
masala
(-)
(
, .
.)
(-)
,
masalala
. <<masalale>>
masalale
.,
= !,
!, !,
!
masalan
(-)
. <<mathalani>>
masalia
(.)
. <<masalio>>
masalio
(.)
. <<salio>>
masalkheri
. <<msalkheri>>
masamaha
(.)
,
masangao
(.)
. <<mashangao>>
masango
(.)
(
)
masao
(.)
1) ,
(, ,
. .)
2)
3) ,
,
4)
masarifu
(.)
. <<masurufu>>
masazo
(.)
. <<masao>>
mashaka
(.)
1) ,
2) ;
3) , ; -
mashaka ;
; -enye
mashaka
,
4) , ,
mashalla
.,
mashambizo
(.)
1)
2) , -
mashambulizi
(.)
. <<shambulizi>>
mashamshamu
(.)
, ,
mashangao
(.)
, ;
mashapo
(.)
;
mashariki
(-)
1)
2) Mashariki ,
; Mashariki
Kati ;
Mashariki
Mbali
mashauriano
(.)
;
mashenaka
(-)
mashendea
(.)
;
mashikamano
(.)
. <<ushikamano>>
mashine
(-)
; ;
; mashine tata
;
mashine kuandika
;
mashine barafu
; mashine
kerezo
; mashine kekee
;
mashine ufumaji
;
mashine kusaga unga
; mashine
kuvunia ; mashine
kupukuchulia mahindi
; mashine
kuvuta (kusukuma) maji
, ; mashine
kupepetea ; mashine
kuonyesha filamu
;
mashine za kompyuta
;
mashine
kutengeneza nguvu za
umeme ;
mashine kutoa nguvu
kiatomiki
; mashine
kujiendesha yenyewe
; mashine
kupooza hewa
; mashine
simu za maandishi ;
-a mashine ,
; mashine ya
kufulia nguo
mashingan[i]
(-)
mashini
(-)
. <<mashine>>
mashirikiano
(.)
. <<ushirikiano>>
mashitaka
(.)
. <<mashtaka>>
mashizi
(.)
. <<masizi>>
mashobo
(-)
1) , ,
()
2) ; ,
mashono
(.)
1) ,
2) ;
3) ; mashono mapya
mashtaka
(.)
1) ; ,
2) . ; ;
upande wa mashtaka
(
),
fanya mashtaka
;
mashua
(-)
; ; mashua
yenye tako
mashudu
(.)
. <<shudu>>
mashuhuri
1) ,
2) ,
, ;
mji mashuhuri
; msikilizaji
mashuhuri wa sauti
Kenya
Mashuke
(.)
(
)
mashukio
(.)
1) ; ,
2) .
mashumshumu
(.)
mashurutisho
(.)
1) ,
a,
2)
mashuuri
. <<mashuhuri>>
mashuzi
(.)
. <<shuzi>>
masi
(-)
;
; msongamano wa
masi
masia
(-)
enda masia )
)
;
masifu
(.)
1) , ;
2)
masihara
(-)
1)
2) ; ;
fanya masihara ;
masihi
(-)
.
masihiya
(-; ma-)
masijala
(-)
masika
(-)
- ,
-
masikani
(.)
. <<maskani>>
masikilizano
(.)
1)
(); ;
masikilizano ya taifa
2)
; hana
masikilizano na wazazi
wake
masikini
(-)
. <<maskini>>
masikizano
(.)
. <<sikizano>>
masilaha
(.; -)
. <<masilahi>>
masilahi
(.; -)
1) ;
; kwa
masilahi wafanyao kazi
; kwa masilahi
yake binafsi
;
2) ;
masilahi wafanyakazi
3) , ;
4) ; masilahi
bima ;
masilahi kustaafu
masimbi
(.)
, ; masimbi
tembo
masinde
(.)
(Phragmites communis)
masinzi
(.)
. <<masizi>>
masira
(-)
, (,
)
masirahi
(.)
masito
(-)
1)
( )
2) ,
masiya
(-)
. <<masihi>>
masizi
(.)
. <<sizi>>
masjala
(-)
. <<masijala>>
maskani
(.)
,
maskhara
(.)
. <<masihara>>
maskini
(-)
1) ,
;
2) .
1) ; ;
; nchi maskini
maslaha
(., -)
. <<masilahi>>
maslahi
(.; -)
. <<masilahi>>
masoka
(-)
(.)
. <<mahoka>>
masombo
(-)
. <<sombo>>
masrufu
(.)
. <<masurufu>>
masta
(-)
, ; masta
wa stesheni
mastaajabu
(.)
1) ,
2) ,
mastakimu
(.)
1)
; ;
2) ;
mastamu
(-)
()
masturi
(.)
, ,
masua
(-)
;
masubutu
(-)
. <<mathubuti>>
masuko
(.)
1) ; ,
2) .
masukosuko
(.)
. <<masuko>>
masumbufu
. <<sumbufu>>
(.)
. <<usumbufu>>
masumbuko
(.)
. <<sumbuko>>
masumbuo
(.)
. <<sumbuo>>
masumbulizi
(.)
1) ;
2) ;
masumbwi
(.)
. <<sumbwi>>
masuo
(.)
masurufu
(.; -)
1) ( )
2)
3) ,
mata
( .)
(-)
. , ;
hali za mata
; hifadhi mata
mataboti
(-)
. <<motaboti>>
matabwatabwa
(.)
1) ;
matabwatabwa wali
2) []
matafiti
(.)
. <<utafiti>>
matafuni
(.)
1)
2)
matafuno
(.)
. <<matafuni>>
matagataga
(.)
enda matagataga )
)
mataka
(.)
. <<matakwa>>
matakwa
(.)
. <<takwa>>
matamalaki
(.)
; ;
matambuzi
(.)
1) ,
2) . <<utambuzi>>
matamshi
(.)
1) . <<tamshi>>
2)
3) .
;
matamvua
(.)
. <<tamvua>>
matana
(.)
.
matandu
(.)
(), (
)
matanga
(.)
. <<tanga>>
matangulizi
(.)
1) . <<utangulizi>>
2) . <<mtangulizi>>
matapishi
(.)
1) (
)
2) ,
matari
(.)
; kama matari ya
mchana yasiyokuwa na
wingu
(=
)
matata
(.)
. <<tata>>
matayarisho
(.)
. <<tayarisho>>
matazamio
(.)
1) ,
2) ;
matbaa
(-)
mate
(.)
; tema mate ,
; tema mate usoni
, ;
nafasi
kutemea mate haipatikani
(=
); meza mate
machungu =
matege
(.)
1) ; mwenye
matege
2) .
mategemezi
(.)
,
()
mategu
(.)
; makala haya
yana mategu mengi
mateka
(-)
1) , ;
; mateka wa vita
; -mshikilia
mateka
waziri
2) (.) ,
;
matembele
(.)
(.
)
matembezi
(.)
. <<tembezi>>;
matembezi ya mjini
; enda
matembezi
matemo
(.)
; ; mwitu wa
matemo
(.)
; ;
, ;
matengano
(.)
1) . <<utengano>>
2) , ;
milima haikutana lakini
watu baada ya matengano
wamepata
kukutana .
,
matengenezo
(.)
. <<tengenezo>>
matengo
(.)
. ,
matengu
(.)
. <<matengo>>
materesi
(.)
mateteo
(.)
,
matetezi
(.)
. <<utetezi>>
mateto
(.)
1) . <<uteto>>
2) ,
3) ,
mateuzi
(.)
. <<uteuzi>>
mathalan[i]
mathali
,
mathilisha
, ,
mathubuti
(-)
,
1) , ,
2)
3) ,
mathubutu
(-)
. <<mathubuti>>
mathulubu
(-)
. ,
matibabu
(.)
. <<utibabu>>
matibwitibwi
(.)
maji matibwitibwi
matiko
(.)
; tia kisu matiko
matilaba
(.)
1) ; ;
2)
3) ,
4) ,
5)
matilabu
(.)
. <<matilaba>>
matilo
(-)
.
matiloi
(-)
. <<matlai>>
matimutimu
(.)
1) matimutimu nywele,
. nywele za matimutimu
()
1) ,
;
matindi
(.)
1) (
)
2) ,
; tandika matindi .
matindija
(.)
1) ;
;
2)
matini
(-)
matiti
(.)
enda matiti
(.)
. <<titi>>
matlaa
(-)
. <<matlai>>
matlai
(-)
1)
2)
3)
4)
matokezo
(.)
;
matokezo ghafi
matoki
(.)
. <<mtoki>>
matu
(.)
(,
)
matubwitubwi
(.)
. 1) ,
2)
(.)
(
)
matuko
(.)
,
;
matule
(.)
1)
2) , ,
matulubu
(.)
. <<matilaba>>
matumainio
1) ,
2) ,
; - matumainio
matumatu
(.)
;
(
)
matumbo
(.)
. <<tumbo>>; homa
matumbo
matumbotumbo
(.)
;
matumishi
(.)
matumizi
(.)
1) ,
,
; matumizi
madawa shambani
2) , ,
; makadirio
matumizi ;
matumizi
jumuia
; matumizi
binafsi
3) ; ;
matumizi maji
4)
() ;
matungazi
(.)
.
matungizi
(.)
(
-
)
matunguu
(.)
1)
(Aframomum
angustifolium)
2)
matwana
(-)
(
)
mauaji
(.)
; kikosi cha
mauaji ;
askari wa mauaji ;
mauaji
makusudi
maudhi
(.)
;
,
maudhiko
(.)
1) ,
2) ,
3) ;
maudhui
(.)
; ,
mauguzi
(.)
1) , (
)
2) []
3) . <<uguzi>>
mauidha
(.)
. <<mawaidha>>
mauja
(.)
1) ,
2)
3) ( ),
(.)
. <<miuja>>
maujudi
(.)
, ;
, (-.) ;
, ;
vitu vile
maujudi madukani
mauko
(.)
1) , ;
;
2) ,
maulana
(-)
1) [] ,
2) . []
()
maulaya
(-)
[] ,
mauli
(-)
,
maulidi
(-)
1) ;
2) .
;
;
3)
maulisho
(.)
, ;
mauliwa
. . mauli wangu =
maulizio
(.)
maulizo
(.)
1) ; [idara ]
maulizo
2) ;
3) . <<ulizo>>
maumbufu
(.)
,
maumivu
(.)
; ;
maumivu kichwa
; maumivu
tumboni
maumizi
(.)
. <<maumivu>>
maundifu
(.)
maji [] maundifu
maunzi
(.)
, ;
mauthui
(.)
. <<maudhui>>
mauti
(.)
, ; patwa
(kutwa, patikana, fikwa,
kutana) na mauti
,
, ;
mauti yalimfika njiani
mauwidha
(.)
. <<mawaidha>>
mauzaji
(.)
. <<uuzaji>>
mauzauza
(.)
1) ;
2) ,
3) ,
mauzo
(.)
1)
2)
mava
(.)
;
mavi
(.)
1) ,
,
2) , ; mavi
chuma
3) , ,
1) .,
,
mavilio
(.)
, ;
mavilio damu ,
mavu
(.)
.
mavulia
(.)
,
mavumba
(.)
( )
mavumbuzi
(.)
. <<uvumbuzi>>;
mavumbuzi mapya
ufundi
mavunde
(.)
. mavundevunde 1)
2) ;
3) ,
4) -.
mavundevunde
(.)
. . <<mavunde>>
mavune
(.)
. mavunevune 1)
, ; ona
mavune
()
2) ( ); mwili
wangu u mavune
mavunevune
(.)
. . <<mavune>>
mavungu
(.)
1) , ,
2) . ,
(-.) ;
(.)
(.)
mavuno
(.)
1)
2) ,
3)
4) . ,
mavurugano
(.)
1)
2) ,
mavurugo
(.)
, ,
mavusho
(.)
,
mawaidha
(.)
1) ; ,
2) , ;
kitabu cha mawaidha
mawani
(.)
. <<miwani>>
mawanio
(.)
; ;
mawano
(.)
.
" "
(
,
)
mawanyo
(.)
1) ,
2)
mawasiliano
(.)
1) ,
; mawasiliano
mtoto na watu wazima
2) , ,
,
; mawasiliano ya simu
mawe
(.)
. <<jiwe>>
mawe! = !,
!, ! unasema
utanipiga! mawe!
? - !
mawele
(.)
()
(.)
mawenge
(.)
1)
2) ;
maweo
(.)
. <<maawio>>
mawese
(.)
. mafuta mawese
mawewa
(.)
mawi
(.)
1) -. ()
2)
3) ,
maya
(.)
1) ; ;
ona maya
2)
3) ; ; kwa
maya
mayiti
(-)
. <<maiti>>
mayonesi
(-)
mayoneze
(-)
. <<mayonesi>>
mayugwa
(.)
(.
)
mayungiyungi
(.)
[]
mazeka
(ma-)
;
maziara
(.)
mazidadi
(.)
; ;
mazigazi
(.)
,
maziko
(.)
1) ;
2) ,
mazimbwezimbwe
(.)
1) ,
2)
mazingaombwe
(.)
1) ;
2) [] ,
mazingara
(.)
. <<mazingira>>
mazingaumbo
(.)
. <<mazingaombwe>>
mazingazinga
(.)
1)
2) ;
mazingira
(.)
1) ;
;
;
;
uchafuzi wa mazingira
; utunzaji wa
mazingira
()
; elimu mazingira
2) ,
; mazingira
magumu
()
mazingo
(.)
1) . <<mazingira>>
2)
mazishi
(.)
1) ;
, ;
hudhuria mazishi
; ibada
mazishi
2)
maziwa
(.)
;
; maziwa mabichi
; maziwa
unga (poda)
;
maziwa kopo (mkebe)
;
maziwa
mtindi ) )
; ng'ombe wa
maziwa ;
kutoka maziwa
mama .
; maziwa watu
wawili
(
. )
mazoea
(.)
1) ,
,
2) ,
3) ;
mazoeo
(.)
. <<mazoea>>
mazoezi
(.)
. <<zoezi>>
mazoezo
(.)
1) . <<mazoea>>
2)
mazonge
(.)
1)
(
)
2) , ;
- mazonge ,
(
), hali
mazonge
3) ,
mazongezonge
(.)
1) . <<mazonge>>
2)
mazowea
(.)
. <<mazoea>>
mazu
(.)
mazunguko
(.)
1)
, ;
,
2)
mazungumzo
(.)
. <<zungumzo>>
mba
(-)
1)
2)
(. , )
mbaa
(-)
. <<mbawala>>
mbaamwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
mbaazi
(mi-)
1) ,
(Cajanus
indicus)
2) (-) ; mbaazi
ukikosa maua husingizia
jua .
,
[ ]
mbabaiko
(mi-)
,
mbabe
(wa-)
1) ., ;
2)
3)
mbacha
(mi-)
()
; usiache mbachao
kwa mswala upitao .
(=
)
mbadala
(mi-)
. ,
mbadhiri[fu]
(wa-)
,
mbadiliko
(mi-)
1) ,
2) .
mbadilishaji
(wa-)
1) , (.), ;
mbadilishaji wa mazingira
2)
mbago
enda mbago )
)
mbagombago
(-)
,
; -;
mambo yake ni
mbagombago
mbahatishaji
(wa-)
mbahili
(wa-)
()
,
mbaiolojia
(wa-)
mbala
(-)
-
(Tragelaphus scriptus Pall)
mbalamwezi
(-)
1) ; usiku wa
mbalamwezi
2)
(-)
mbalanga
(-)
. [] ;
mbalanga nyeupe
; mabalanga nyeusi
mbalasi
(-)
. <<balasi>>
mbalehe
(wa-)
1) ,
2)
[]
mbali
1) , ;
, []
; mbali na ()
(-.), kwa mbali
, , ; -
mbali ,
2) ; mbali na hayo
3) , ; mbali na
()
4) . mbalimbali
, -,
; - mbali[mbali]
,
5) . . .
, ,
1) , ;
; mtu
mbali kabisa
2) ,
mbalimbali
. <<mbali>>
Mbaluchi
(wa-)
. <<Mbalushi>>
mbalungi
(mi-)
. (Citrus
paradisi),
(Citrus grandis)
Mbalushi
(wa-)
mbamba
(mi-)
1) ;
2) . <<bamba>>
(mi-)
.
(Euphorbia abyssinica)
mbambakofi
(mi-)
(Afzelia
quanzensis)
mbambangoma
(mi-)
1)
2) ,
mbamia
(mi-)
. ,
(
, -
; Hibiscus
esculentus)
mbandarini
(wa-)
mbande
(-)
; maji mbande
mbandiko
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ; ;
mbanduko
(mi-)
; ;
; mbanduko [wa
majani]
mbangi
(mi-)
1)
(Cannabis sativa)
2)
( ;
Cannabis indica)
mbango
(-)
(Phacochoerus aethiopicus)
(-)
; ,
mbanjo
(mi-)
; ,
[]
(-)
(. .
. )
mbano
(mi-)
1) ;
2) , ;
3) ;
4)
5) ,
(
),
6) , ; wavu
wa mbano
7) ; mbano wa
duara ;
mbano wa mraba
mbao
(.; -)
1) . <<ubao>>
2) , ;
;
; mbao
nyekundu ,
- mbao
3)
mbaraka
(mi-)
. <<baraka>>
mbaramba
(-)
. <<mlamba>>
mbaramwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
mbarango
(mi-)
;
mbarapi
(-)
mbarawaji
(-)
joho
mbaraza
(wa-)
mbarazi
(mi-)
. <<mbaazi>>
mbari
(-)
; ;
mbarika
(mi-)
. (
;
Ricinus communis), kokwa
mbarika
; mafuta
mbarika
(-)
mbaro
(mi-)
,
; tia mbaroni
mbaruti
(mi-)
.
(
;
Argemone
mexicana)
mbaruwae
(-)
. <<mbayuwayu>>
mbasa
(-)
mbashiri
(wa-)
1) ;
2) []
mbasi
(-)
,
mbasua
(-)
1)
2) ,
,
mbata
(-)
1)
(
)
2)
mbatata
(-; mi-)
1)
2)
mbati
(.)
. <<uwati>>
mbatilifu
(wa-)
,
mbatilisho
(mi-)
, ,
;
mbatizaji
(wa-)
. ,
mbavu
(.)
. <<ubavu>>; mbavuni
, ; ;
vunja mbavu
;
vunjika mbavu
mbawa
(.)
. <<ubawa>>; mbawa
za ndege )
) ;
; ota mbawa )
,
( ,
. .) )
;
mbawaa
(-)
( )
mbawala
(-)
(),
mbawala pongo .
(Sylvicapra
grimmia)
mbawara
(-)
. <<mbawala>>
mbawawa
(-)
mbawazi
(-)
1) ,
2) ;
mbaya
. <<baya>>
(mi-)
. <<mbayaya>>
mbayana
(wa-)
,
,
, ;
mbayaya
(mi-)
,
mbayolojia
(wa-)
mbayuwayu
(-)
;
mbazazi
(wa-)
1)
2)
mbazi
(-)
. <<mbawazi>>
mbe
.,
, :
mbe! sifikiri hili! ,
!
mbea
(wa-)
1) ,
;
2) (mi-) ,
mbeba
(wa-)
, -.;
mbeba maji
mbeberu
(wa-; ma-)
mbega
(-)
1) .
(; Colobus
vellerosus); mbega
mwekundu
(Red Colobus)
2) ,
mbegu
(-)
1) ; ; ;
panda mbegu ; chipua
mbegu (
),
. . ;
mbegu za kutoaminiana
. ;
mbegu bora
. .
2) ; ;
3) ; ,
mbei
(mi-)
. ,
(Pimenta aris)
mbeja
(wa-)
()
(. .
), ; mbeja
wa kano ,
mbeko
(-)
1) . , ;
; mtu mwenye
(wa) mbeko
() ;
mtu mbeko
-. ; ondoa
(vunja)
mbeko )
)
,
2) ,
mbele
(-)
1) , ;
- mbele ;
; mambo mbele
;
maoni mbele
; mbele ,
; mbele yangu
(yako n. k.)
(
. .); mbele macho
yetu (
), mbeleni )
) ;
akiba mbeleni
)
) ;
1) ,
2) , ; na
mbele ; enda
(endelea) mbele
; tokeza
mbele
(,
)
3) ;
; hapo mbele
4) , ,
; hana mbele
wala nyuma
(=
),
mtu asiye na mbele wala
nyuma ; ,
mbeleko
(-)
1) , -
2) ; usikate
mbeleko kabla mtoto
hajazaliwa .
(=
,
), kutoka
mbelekoni
mbelekomkono
(-)
. mbeleko mkono
mbelele
(-)
mbeleni
. . <<mbele>>
mbelewele
(-)
Mbelgiji
(wa-)
mbembe
(wa-)
1) ;
()
2)
3)
4) ,
(mi-)
mbemabelezi
(wa-)
. <<mbembe>>
mbembeo
(mi-)
1) ; ,
2) .
mbembezi
(wa-)
. <<mbembe>>
mbende
fa mbende
(
)
mbenuko
(mi-)
1) ; lenzi
mbenuko
2) ,
;
mbenzi
(wa-)
1)
2) ;
,
mbera
(-)
,
mbesi
(-)
.
mbetuko
(mi-)
, ;
()
mbeu
(-)
. <<mbegu>>
mbeuzi
(wa-)
()
mbeya
(wa-)
1)
()
2) ;
mbezi
(wa-)
1)
2) ;
mbi
. , ,
; kazi mbi si
mchezo mwema .
mbia
(wa-)
,
mbibo
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mbigili
(-; mi-)
1) .
(
;Tribulus
terrestris)
2) ; ;
3) . ,
;
mbigiri
(-)
. <<mbigili>>
mbiginyo
(-)
1)
2) ,
mbiha
(mi-)
(Abutilon
zanzibaricum)
mbiji
(-)
[) ;
mbili
1)
2) . <<wili>>; mara
mbili
mbilikimo
(-; wa-)
1) ;
2)
mbilimbi
(mi-)
. <<mbirimbi>>
mbilingani
(mi-)
. <<mbiringani>>
mbiliwili
(-)
1)
2) (mi-) . <<mbigili>>
mbinda
(mi-)
. , (Hibiscus
esculentus)
mbingiri
(mi-)
,
mbingiriaji
(wa-)
,
() (.
)
mbingiriko
(mi-)
.
mbingiro
(mi-)
, ;
mbingu
(-)
1) , ; katika
mbingu saba .
; teremka
mbinguni
. ;
2) . <<uwingu>>
mbingusi
(-)
- (Sphirna
Zigaena)
mbini
(wa-)
1) ,
(-.)
(
)
2) .
mbinja
(-)
1)
2) ; piga mbinja
mbinu
(-)
1) , ; ,
; mbinu za mafunzo
;
mbinu za lugha
;
mbinu za ufundi
2) ; mbinu za kivita
; -enye
mbinu
3) . . . ,
, ;
; mbinu mpya za
kuzuia malaria
4) , ;
; (.)
(-)
1) ,
; ; mbinu
kalamu ;
mbinu mkono
;
;
mbinu mguu
;
2) . . ;
mbinuko
(-)
; ;
; kioo [cha]
mbinuko
mbio
(-)
1) ; ; mbio za
motokaa
; mbio za kupokezana
; mbio
ndefu ( umbali mrefu)
;
mbio za
kuruka viunzi
;
; mbio za
timu ;
piga (enda) mbio )
; )
; wa (wako, wamo)
mbioni )
, ; tuko
mbioni kuchunguza tatizo
hili
)
. ()
(-.);
( -.)
2) , ;
mbio ( wa) wastani
. mbiombio 1) ,
2) ;
(-)
mbiomba
(-)
(
)
mbiombio
(-)
. . <<mbio>>
mbirambi
(-)
,
, ;
mbirambi
(
), pokea
mbirambi zangu
mbirimbi
(mi-)
1)
(Averrhoa bilimbi)
2) . <<birimbi>>
mbiringani
(mi-)
. (Solanum
melongena)
mbiringiani
(mi-)
. <<mbiringani>>
mbiringo
(mi-)
, ,
mbiru
(-)
mbishanaji
(wa-)
;
mbishi
(wa-)
1)
2)
3)
4)
5)
mbisho
(mi-)
1) , ( )
2) . ;
za mbisho
3) ,
mbisi
(mi-)
mbiu
(-)
1)
2)
; piga
mbiu
3) , ;
; mbiu za
mikoa
(
)
mbiya
(-)
tia mbiya
()
mbizi
(-)
; ;
piga (enda) mbizi ;
maji mbizi
(-)
mbobo
(-)
1) ,
2)
mboga
(mi-)
1)
(Cucurbita moschata)
2) (-) . mbogamboga,
mboga za majani ;
; mboga ya pwani
(Portulacca oleracea
Sesuvium portulacastrum)
(-)
1) ;
2) , ,
mbogamaji
(-)
-
mbogamboga
(-)
. . <<mboga>>
mbogo
(-)
; ja mbogo
mboji
(-)
1)
2) ()
3) ;
;
mboko
(-)
(
)
mbokora
(-)
[a]
( )
mbokwe
(mi-)
mbolea
(-)
1) ; mbolea za
asili
; mbolea za
chumvi[chumvi]
(madawa)
; mbolea za
madini
; tia
mbolea . .
2)
mbomoko
(mi-)
, ,
()
mbomoshi
(wa-)
,
mbona
?, ?; mbona
nini? ?; mbona
tena? ?
mboni
(-)
1)
(), mboni jicho
2) -.
3) ;
; mtumwa wa
mboni .
4)
5)
mbono
(mi-)
1)
(.
, Jatropha
curcas), mbono
mdogo .
(Ricinus communis),
mafuta mbono
2)
mbonyeo
(mi-)
;
mboo
(-)
mbora
(wa-)
1) ,
;
2) .
mborigini
(wa-)
; waborigini wa
Australia
mboro
(-)
. <<mboo>>
mbota
(-)
(Perca
nilotica)
mboza
(mi-)
,
-
(Stercutia cinerea)
(-)
mbu
(-)
;
mbuai
. <<mbuaji>>
mbuaji
. ;
; mnyama
mbuaji ,
mbuba
(-)
1)
2)
mbubujiko
(mi-)
; (),
mbubujiko wa maisha
.
mbuda
(-)
, (
)
mbuga
(-)
1) , ; mbuga
za majani
2) . mbuga za
[kuhifadhia] wanyama
; mbuga za
masokwe
mbuge
(-)
,
(-. ),
mbugi
(-)
1) (
,
)
2) (
)
mbugu
(mi-)
mbuguma
(-)
mbuji
(wa-)
; ni mbuji wa
kusema
(-)
1) .
2)
mbuki
(wa-)
;
mbuku
(wa-)
1) ()
2)
mbukulia
(wa-)
. <<mbukuzi>>
mbukuzi
(wa-)
;
mbukwa
(-)
1) ; piga
mbukwa ;
2) ,
mbulia
(mi-)
;
mbulu
(wa-)
1) ,
2)
3) (-) ,
mbulukwa
(wa-)
[],
; fanya
mbulukwa
mbumbumbu
(wa-)
,
mbumburuzano
(mi-)
,
mbundugo
(-)
.
( ,
. .)
mbungati
(mi-)
(Kigelia
pinnata)
mbunge
(wa-)
,
mbungo
(mi-)
(Landolphia florida)
(-)
. <<mbung'o>>
mbung'o
(-)
mbungu
(-)
(Taurotragus oryx)
mbuni
(mi-)
(Coffea
sp.)
(wa-)
1) ,
2)
3)
(-)
mbuniaji
(wa-)
;
mbuniji
(wa-)
, ;
mbuniji wa jukwaa
mbuo
(mi-)
, ;
mbura
(mi-)
1)
(Parinari
curatellifolia)
2) mbura
mburuga
(-)
. (
), piga
mburuga
mburugo
(mi-)
, ;
mburukenge
(-)
. (Varanus
ocellatus)
mbururo
(mi-)
1) . <<mburuzo>>
2) ;
mburuzo
(mi-)
1)
2) , (
), mburuzo wa
nyoka
mbuta
(-)
1) (
),
2)
3)
mbuti
(-)
.
mbuuzo
(mi-)
. <<mburuzo>>
mbuya
(-; wa-)
;
mbuyembuye
; ; ;
nywele mbuyembuye
mbuyo
(-)
.
; enda mbuyo
mbuyu
(mi-)
. (Adansonia
digitata); zunguka mbuyu
mbuzi
(-)
1)
2) (
)
(-)
(
)
mbwa
(-)
; mbwa [wa] mwitu
; mbwa koko
; mbwa
wa
kuwinda
; kama mbwa
; fa kama mbwa
; mbwa hafi maji
akiona ufuko .
,
mbwabwajo
(-)
1) ;
()
2)
mbwago
(mi-)
(.
, ), mbwago
wa bei ,
mbwanda
(mi-)
. <<mbwende>>
mbwato
(mi-)
,
mbwe
(-)
;
mbwedu
(wa-)
1) ,
2) (mi-) ,
mbweha
(-)
(Canis mesomelas)
mbweko
(mi-)
,
mbwembwe
(-)
1) ,
; mwaga (tia)
mbwembwe
,
2) ,
mbwende
(mi-)
( ),
(-)
1)
2)
; la mbwende )
,
(=
) )
,
mbweu
(-)
; piga (enda)
mbweu
mbwiji
(-)
(Lycaon
pictus)
mbwisho
(mi-)
. <<mgwisho>>
mbwoji
(mi-)
,
mcha
(wa-)
, ; ;
mcha Mungu
() ;
mcha maji
baridi hakogi . ,
,
(=
-
)
mchachago
(mi-)
[] (
, )
mchachatochachato
(mi-)
mchache
(wa-)
, (.) ; mchache wa
subira
;
mchache wa muhali
,
mchafi
(mi-)
; mchafi baridi
mchafuji
(wa-)
1)
2) (mi-)
mchafuko
(mi-)
, ,
mchafukoge
. mchafu koge
, -;
; vitabu vimekaa
mchafukoge juu ya
meza
mchafuzi
(wa-)
,
();
(.)
mchago
(mi-)
(),
mchagoni
mchagouzi
(mi-)
.
mchaguo
(mi-)
,
mchaguzi
(wa-)
1)
2) ,
3)
mchai
(mi-)
(Thea
sinensis)
mchaichai
(mi-)
(Andropogon citriodorus)
mchaji
(wa-)
. <<mcha>>
mchakacho
(mi-)
1) ;
2) ; ;
3) ; ;
mchakacho wa miguu
mchakamchaka
(-)
. mchaka mchaka 1)
(
)
2) , (
, ), kimbia
mchakamchaka
1) ; ,
mchakato
(mi-)
. <<mchakacho>>
mchakuro
(mi-)
1)
2) . ,
3) .
;
mchambuzi
(wa-)
1)
2) ; mchambuzi
wa habari
mchamvya
(mi-)
(Pachystela
Sacleuxii)
mchana
(.)
1) , (
6 18 ), mchana
kutwa (kuchwa)
() ;
mchana kweupe
2) ; mchana
mdogo ;
chakula cha mchana ;
;
mchana kuzimu hakuna
nyota . []
mchanga
(mi-)
; ;
mchanga mnene
; mchanga
mwembamba
; mchanga
mtifu ;
mchanga sukari, sukari
mchanga
; chembe mchanga
; mchanga wa
maiti ; tia mchanga
;
; ;
uma mchanga
( ,
..)
1) . <<changa>>; mtoto
mchanga
mchangamano
(mi-)
; ; neno
mchangamano .
mchangamfu
(wa-)
()
mchanganuo
(mi-)
. . ; -
kimchanganuo
mchanganuzi
(wa-)
,
(-., .
, )
mchanganya
(wa-)
mchanganya [wa] dawa
,
mchanganyaji
(wa-)
. <<mchanganya>>
mchanganyiko
(mi-)
1) , ;
mchanganyiko wa dawa
; mlo uwe wa
mchanganyiko
; sehemu
mchanganyiko .
; riba
mchanganyiko .
2) ,
3)
4) , ;
mchanganyiko wa mawazo
) )
mchanganyizo
(mi-)
. <<mchanganyo>>
mchanganyo
(mi-)
1) ,
;
2) .
3) ;
4) ; ;
5) , ;
6)
mchango
(mi-)
1) , , ;
mchango wenye manufaa
; toa
mchango )
) .
2) ; ;
mchango wa askari
(mi-)
(mi-)
mchanjo
(mi-)
1)
()
;
2) .
3)
4) . ; cheti
cha michanjo
mchanougo
(mi-)
1)
2) ;
mchanyato
(mi-)
1) ;
2)
mchapa
(wa-)
1) , (-.)
; mchapa kazi
,
;
; mchapa maji
2) ,
(); mchapa ramani
.
mchapaji
(wa-)
, ;
mchapishaji
(wa-)
mchapo
(mi-)
1) (, ,
, .
.)
2) ; ;
3) ,
( )
mchapuko
(mi-)
; ;
mchapuko kitovu
mchapuo
(mi-)
. <<mchapuko>>
mcharazo
(mi-)
.
mchawi
(wa-)
;
mche
(mi-)
1) ,
, ; ;
kitalu cha kukuza miche
2)
3) . ,
4) .
(mi-)
1) . <<mchi>>
2)
mchea
(wa-)
. <<mcha>>; mchea
mwana kulia hulia yeye
. ,
,
[ ]
mcheaji
(wa-)
. <<mcha>>
mcheche
(mi-)
1) (.
)
2) (, )
(mi-)
(mi-)
. <<cheche>>
mcheduara
(mi-)
.
mchegamo
(mi-)
1) , ,
2) .
3) ,
(
)
mchegeleko
(mi-)
(
),
(.
,
)
mcheja
(wa-)
(); wacheja wangu
( )
mchekecheke
(mi-)
,
-
mchekecho
(mi-)
1) ,
2) ,
mchekele
(mi-)
mchekeshaji
(wa-)
1) ;
2) ()
;
mchekeshi
(wa-)
. <<mchekeshaji>>
mcheko
(mi-)
;
mchele
(mi-)
1) ;
; mchele mmoja
mapishi mbalimbali .
,
;
mchele ni mbi na wapishi
nao . ,
2) ; mchele wa
mtama
()
mchelea
(wa-)
()
; ; mchelea
bahari si msafiri .
(=
-
)
mcheleaji
(wa-)
. <<mchelea>>
mchelema
(mi-)
mchembe
(-)
mchemko
(mi-)
, ;
mchemko wa bahari
mchemrabasawa
(mi-)
.
mchemsho
(mi-)
,
mchemu
(mi-)
mchemuo
(mi-)
;
;
mchengo
(mi-)
1) ,
( )
2)
3)
mchenza
(mi-)
[ ]
(Citrus nobilis)
mchepuo
(mi-)
1) ; ;
shule mchepuo wa
ufundi
2) ;
mcheshi
(wa-)
mcheu
(mi-)
. <<mteo>>
mcheza
(wa-)
1) ; mcheza mpira
; mcheza
sataranji (chesi)
; mcheza ngoma
;
; mcheza kamari )
) .
2) , ; mcheza
sarakasi ;
mcheza sinema
mchezaji
(wa-)
1) . ;
; mchezaji kikazi
(wa kulipwa)
;
mchezaji wa akiba
; mchezaji
aliyetolewa
2) , ; mchezaji
mashuhuri wa sinema
mchezo
(mi-)
1) ; ,
; ;
mcheza umekwisha!
; mcheza huja
ngomani .
(=
)
2) ; ,
; ;
ulimwengu wa michezo
;
mchezo wa kimataifa
;
mchezo wa mpira [wa
miguu] ;
mchezo wa mpira wa
mikono a) )
; mchezo wa ngumi
; mchezo
wa hoki ; mchezo
wa kuruka juu
; mchezo wa kutupa
visahani
; mchezo wa
kuvutana kamba
;
mchezo wa fahali
; mchezo wa
marudiano
; ;
michezo
maonyesho
3) . mchezo wa
kuigiza , ;
mchezo wa kuchekeza
; mchezo
wa kutisha
4) ;
5) michezo vita
mchi
(mi-)
1)
2) .
3)
; ; mchi wa
sabuni
; mchi wa dhahabu
mchicha
(mi-)
. 1)
(Amaranthus spinosus)
2)
mchikichi
(mi-)
(Elaeis guineensis)
mchikicho
(mi-)
1) ()
2) ,
( )
3) , (
,
)
mchimba
(wa-)
, ; ,
(-.) -
; mchimba makaa
(migodi)
; mchimba mafuta
; mchimba kaburi
; mchimba
kisima
huingia mwenyewe .
(=
, )
mchimbaji
(wa-)
1) . <<mchimba>>
2) ; mchimbaji
wa dhahabu
; mchimbaji
wa madini
mchimbi
(wa-)
. <<mchimvi>>
mchimbuaji
(wa-)
. <<mchimbaji>>
mchimbuzi
(wa)
. <<mchimbaji>>
mchimvi
(wa-)
1) . ,
()
2)
Mchina
(wa-)
mchinja
(wa-)
1) . <<mchinjaji>>
2) ;
mchinjadamu
(mi-)
mchinjaji
(wa-)
, ( );
mchinjaji hataki kumwona
mwingine akichinja .
,
[]
mchinjiko
(-)
(-
)
mchinjo
(mi-)
1) ()
2)
3)
mchipuo
(mi-)
;
();
wakati wa mchipuo
mchipwi
(-)
mchiririko
(mi-)
1)
2) ,
;
3)
mchirizi
(mi-)
1) , ; mchirizi
wa damu .
2) , ,
3)
4) ; ;
mchirizo
(mi-)
1) . <<mchirizi>>
2) []; ;
mchirizo wa mahitaji
; grafu
mchirizo
()
mchobeo
(mi-)
mchocha
(mi-)
mchocheaji
(wa-)
mchocheaji wa moto
,
mchocheamvua
(-)
mchocheo
(mi-)
1)
2) ; ;
3) . ,
mchochezi
(wa-)
1) ;
2)
mchocho
(mi-)
. <<mchocheo>>
mchochole
(wa-)
, (
-.)
(-.); mimi si
mchochole wa kutumia
shilingi 200
200
mchochoni
(mi-)
.
(Dioscorea sp.)
mchochoro
(mi-)
,
;
mchochota
(mi-)
()
mchokocho
(mi-)
1) (
-.)
2) ,
3) ,
()
mchokochore
(mi-)
,
,
-
mchokoo
(mi-)
1)
2) .
mchokore
(mi-)
; mchokore
dume ,
mchokozi
(wa-)
1)
() ;
()
2)
3) , ,
mchomanguo
(mi-)
. kichomanguo .
<<kichoma>>
mchomo
(mi-)
1) ,
2) ()
3) .
;
4) . ;
5) ;
6) . ,
; toa mchomo
(),
mchomoko
(mi-)
, ;
mchomoko mpya wa
mikutano (mazungumzo)
mchomozo
(mi-)
,
mchomwaji
(wa-)
mchongaji
(wa-)
;
mchonge[le]zi
(wa-)
1) ; ;
2) ; ,
mchongo
(mi-)
1) ,
; mchongo
wa kalamu
2)
mchongoma
(mi-)
(
;
Flacourtia indica); kupanda
mchongoma kushuka ndio
ngoma .
[ ] -
[]
mchoo
(.)
- ,
, kilimo cha
mchoo
mchopozi
(wa-)
1)
2)
mchora
(wa-)
. <<mchoraji>>
mchorachora
(wa-)
,
();
mchoraji
(wa-)
1) , ;
; mchoraji [wa]
ramani ;
mchoraji [wa] ramani za
nyumba
2)
3)
mchoro
(mi-)
1)
2)
3)
4) ; mchoro
usiomalizika ; mchoro
wa utengenezaji ;
mchoro wa
kuchekesha ;
5) , ; ;
piga mchoro ,
6) ; mchoro kazi
; michoro
ufundi
7)
8)
9)
mchorochoro
(mi-)
1) ,
;
2) .
mchoroko
(mi-)
. ( ;
Phaseolus mungo)
mchororo
(mi-)
. <<mchoro>>;
mchororo wa kuchekesha
mchoshi
(wa-)
()
mchoto
(mi-)
1)
(-.); ;
2) ,
mchovu
(wa-)
. <<mchoshi>>
mchovya
(wa-)
, (),
(); mchovya asali
hachovyi mara moja .
mchovyo
(mi-)
1)
2)
3) (,
, ..);
dhahabu mchovyo
4) ;
5)
mchoyo
(wa-)
1) ()
2)
mchu
(mi-)
(
;
Avicennia officinalis
Avicennia marina)
mchuano
(mi-)
1) []
,
2) ,
mchubuko
(mi-)
, ;
mchuchu
(wa-)
;
mchujano
(mi-)
.
(. , , )
mchukuzi
(wa-)
mchuma
(wa-)
; mchuma chai
; mchuma
riziki
mchumba
(wa-)
1) ;
2)
mchumbururu
(mi-)
(; Strongylura
crocodila)
mchumi
(wa-)
1) ,
(); mchumi wa mali
, ;
2)
mchunaji
(wa-)
1) ,
2)
mchundo
(mi-)
; fundi
mchundo
mchunga
(wa-)
. <<mchungaji>>
(mi-)
mchungaji
(wa-)
1) ,
(.
, )
2)
3) . []
;
mchunguti
(mi-)
. <<msunguti>>
mchunguzi
(wa-)
1)
() ; ,
2) ,
3)
4) ,
; mchunguzi
wa kisiasa
5)
6) ;
7) ;
; mchunguzi wa
habari
8)
mchungwa
(mi-)
[ ]
(Citrus aurantium)
mchuni
(wa-)
. <<mchunaji>>
mchuno
(mi-)
,
mchupo
(mi-)
, ;
;
mwenendo wa michupo
; mchupo wa
maendeleo
mchu[r]uzi
(wa-)
, []
; mchuruzi msafiri
,
;
mchuruzi asimamaye watu
wa nje
mchuzi
(mi-)
[] , ;
mchuzi wa nyama
mchuzirojo
(mi-)
,
mchwa
(-)
mdaa
(mi-)
( -
; Euclea
multiflora)
mdaawa
(wa-)
1) ,
2) ,
(mi-)
. <<dai>>
Mdachi
(wa-)
mdadisi
(wa-)
1) ;
2)
()
3)
mdafu
(mi-)
(
-
,
)
mdago
(mi-)
(Adenium
coetaneum)
mdahala
(mi-)
. <<mdahalo>>
mdahalo
(mi-)
;
, ;
,
mdai
(wa-)
1) . ,
2) ,
mdaiwa
(wa-)
1) .
2) ,
mdakale
(mi-)
mdakali
(mi-)
. <<mdakale>>
mdakizi
(wa-)
,
mdako
(mi-)
mdaku
(wa-)
1)
2)
3) ;
(.)
mdakulizi
(wa-)
1) ,
2) . <<mdaku>>
3)
mdakuzi
(wa-)
. <<mdakizi>>
mdalahani
(mi-; -)
. <<mderahani>>
mdalasini
(mi-)
(Cinnamomum
zeylanicum)
mdambi
(mi-)
(Erica sp.)
mdamu
(wa-)
mdandamo
(mi-)
, (. .
)
mdanganyi
(wa-)
,
mdanganyifu
(wa-)
()
mdanzi
(mi-)
. (Citrus
bigaradia)
mdarabi
(mi-)
(Eugenia
jambosa)
mdarahani
(mi-; -)
. <<mderahani>>
mdarisi
(wa-)
1)
2)
mdato
(mi-)
, ; mdato wa
barafu
mdauyuni
(wa-)
mdeke
(mi-)
. <<mdeki>>
mdeki
(mi-)
1)
2)
mdela
(mi-)
(), mdela
wa shaba nyekundu
mdema
(wa-)
( 9
2 )
mdemokrasi
(wa-)
mdengu
(mi-)
. ,
(Cicer arietinum)
mdeni
(wa-)
Mdenmarki
(wa-)
mderahani
(mi-; -)
mdewere
(-)
.
mdhabidhabina
(wa-)
1) ,
2)
3) , ;
mdhahara
(mi-)
; ,
mdhalimu
(wa-)
1)
2) ,
;
3) ,
mdhamana
(wa-)
. <<mdhamini>>
mdhamini
(wa-)
1)
2) ;
mdhana
(-)
1) ;
2)
mdhibiti
(wa-)
; ;
mdhibiti mkuu
mdhihaki
(wa-)
;
mdidimio
(mi-)
,
(); (
, )
mdila
(mi-)
. <<mdela>>
mdima
(wa-)
. <<mdema>>
mdimu
(mi-)
[ ]
(Citrus aurantifolia)
mdiplomasi
(wa-)
mdiria
(-; mi-)
.
mdirifu
(wa-)
mdodoki
(mi-)
. (Luffa
acutangula)
mdoea
(wa-)
1) ,
2) . . ,
mdoezi
(wa-)
. <<mdoea>>
mdogo
(wa-)
(. , , ,
), mdogo wa asili
. <<dogo>>; mtoto
mdogo
mdokozi
(wa-)
,
mdomo
(mi-)
1) ; mdomo wa chini
; mdomo wa
pande ; kinanda
cha
mdomo ;
piga m[i]domo ;
bana midomo
2) ; kwa mdomo ;
taarifa ya mdomo
; fungua (amsha)
midomo
a) ) .
; ziba midomo
.
(); wamo
midomoni .
; mwenye mdomo,
mdomo mrefu ; ana
mdomo
mchafu
(); kwa
mdomo na kwa vitendo
3)
4) ()
5) ;
6) ; ;
mdomo wa chupa
;
bunduki midomo miwili
; uza
mdomo kwa...
() (-.,
.
), tia mdomo
mdomwa
(mi-)
( ,
,
,
;
)
mdondoakupe
(wa-)
,
mdongea
(mi-)
1)
( );
kanga
2) ,
3) ;
mdono
(mi-)
mdoriani
(mi-)
. (Durio
zibethinus)
mdoshi
(mi-)
( ,
. .)
mdoya
(wa-)
. <<mdukizi>>
mduara
(mi-)
,
,
,
mdubira
(wa-)
mdubiri
(wa-)
mdudu
(wa-)
1) ; ;
; tofaa lin wadudu
; mdudu
wa tumboni
2) , ; mdudu
wa kidole
(mi-)
(Thylachium africanum)
mdukizi
(wa-)
,
;
mdukuo
(mi-)
1) ; ;
( )
2) , ;
mdume
(mi-)
1)
2) . .
; ,
mdumizi
(wa-)
,
mdumu
(mi-)
1) ;
2) ;
3) ;
4)
mdundo
(mi-)
1) (
); ( ,
, . )
2)
()
()
3) [] ;
; mdundo wa damu
4) .
5) ;
; midundo moto moto
6)
mdundugo
(mi-)
. ( ,
)
mdunzi
(wa-)
1)
2)
mdunzidunzi
(wa-)
. <<mdunzi>>
mdurenge
(-)
(
,
)
mduriani
(mi-)
. <<mdoriani>>
mdwere
(mi-)
mea
(-)
. (
)
1) ,
;
2) ( , ,
)
3)
(); mea meno
. -melesha, -meleza
. -melea
. -meleka
mechi
(-)
. ; mechi
mpira ;
mechi kuondoana
(-)
medali
(-)
; medali dhahabu
medani
(-)
1) . ; ;
medani vita
; medani
kilimwengu
2) , ; medani
elimu kitaifa
mede
(-)
( );
(-)
1) . ;
2) (
, .
)
Mediterania[ni]
bahari Mediteraniani
mega
1) (
-.); mega kwa meno
2) , ;
3)
. -megana
. -megesha
. -megea
. -megwa
. -megeka
@ jimegea
1) ,
2) .
megawati
(-)
.
mego
(ma-)
1) (-.;
);
2) ,
Mei
(-)
; Mosi Mei
meja
(-; ma-)
. ; meja jenerali
-
meka
1)
;
2) . ,
mekanika
(ma-; -)
. <<makanika>>
meko
(.)
c. <<jiko>>; meko
kuyeyusha shaba
melezi
(-; .)
,
meli
(-)
1) ; ;
; meli baharini
; meli yenye
kubeba uzito
mkubwa
; meli ya [kubeba]
mafuta ; meli ya
abiria
;
; meli ya mizigo
; meli
ndogo ya doria
; chumba
cha meli ; ingia
(pakia) meli
2) ,
(-)
. <<melikora>>
(-)
. <<melimeli>>
melikora
(-)
melimeli
(-)
; ;
melmeli
(-)
. <<melimeli>>
mema
(.)
1)
2) ; ,
; mema na
maovu ndio ulimwengu
.
-
. <<ema>>; matunda
mema
memba
(-; ma-)
1) ; memba wa Bunge
2) ,
membe
(-)
(Numenius phaeopus)
memeta
. . . .
. -memetesha
. -memetea
.-. -memetuka
. . . .
. -memetwa
.-. -memetekea
.-. -memetekwa
@ memeteka
1) ,
2) , ,
;
3) . (
)
memetuko
(-)
1) ;
2)
memsahib
(-)
. <<mamsahib>>
mena
1) ;
2)
()
mende
(-)
1) (Per Blatta
americana)
2) .
meneja
(ma-; -)
1) ; ;
;
;
; meneja mkuu
2) . ; meneja
wa timu
menejimaenti
(-)
; ;
fundisha menejimaenti
meng'enya
,
. -meng'enyana
. -meng'enyesha
. -meng'enyea
. -meng'enywa
. -meng'enyeka
mengie
. <<ingi>>; matatizo
mengi
meno
(.)
. <<jino>>
mentaa
(-)
. <<mentari>>
mentari
(-)
; (
)
menya
1) ()
();
; ,
2) ;
3) , ,
. -menyana
. -menyesha
. -menyea
. -menywa
. -menyeka
; menyeka rumba
.
menyu
(-)
,
, ;
dutu menyu
menzili
(-)
. <<manzili>>
merekani
(-)
. <<marekani>>
meremeta
, ,
;
. -meremetesha
. -meremetea
. -meremetwa
. -meremeteka
meridiani
(-)
; - meridiani
merikani
(-)
. <<marekani>>
merikebu
(-)
, ;
merimeri
(-)
;
meringe
(-)
. ,
merino
(-)
( )
mesenja
(-; ma-)
,
mesi
(-)
1) ,
( );
2)
mesiya
(-)
. ,
( )
meskiti
(-)
. <<msikiti>>
meta
1) , ,
;
2) ;
3) . ,
( )
. -metesha
. -metea
. -metwa
. -meteka
. -metameta .
. . .
(-)
. <<mita>>
(.)
. <<uta>>
metaboli
(-)
. ,
metafizikia
(-)
metaloidi
(-)
.
metali
(-)
; - metali
; metali
myeyuko
()
methalan
. <<mathalan>>
methali
(-)
1) , ;
methali [];
;
2) ;
3)
methili
(-)
. ; methili
alkoholi
metriki
kipimo cha metriki, mfumo
wa metriki
meya
(ma-)
meza
(-)
; meza kuvalia
;
kitambaa cha meza
; chumba cha
mezani ; katika
meza ya mkutano
(majadiliano)
1) , ,
; ;
meza fundo kubwa la mate
machungu .
2) . ; meza
sauti ;
haya imemeza heshima
yangu
(.
)
. -mezesha
. -mezea; mezea
mate .
( -.)
. -mezeka
@ mezwa
. . 1)
2) ( )
mfaa
(mi-)
mfadhili
(wa-)
1) ;
,
2) ,
3) .
mfadhiliwa
(wa-)
,
;
mfafanusi
(wa-)
. <<mfafanuzi>>
mfafanuzi
(wa-)
1)
2)
3) ,
mfagia
(wa-)
, ; mfagia
mji ;
mfagiaji
(wa-)
1) .-.
2) ;
mfagio
(mi-)
, -
,
(Sida carpinifolia)
mfagizi
(wa-)
,
mfalme
(wa-)
; ; ;
mfanano
(mi-)
, ,
mfani
(wa-)
,
mfanidi
(wa-)
mfanidi ngozi ,
,
mfano
(mi-)
1) , ;
kama mfano ;
2) , ; mfano
hai ; kwa
mfano ; wa mfano
bora
kwa... []
(-.),
onyesha mfano mwema
(mbaya)
() ; -
kupigiwa mfano
,
, mfano wa
kuigia
; mfano wa
dunia ; -
mfano hasa
3) ; ;
; mfano wa
maneno ) )
; mfano
wa usemi
mfanya
(wa-)
1) ,
; mfanya fujo
(.
)
2) , ,
; mfanya kazi
; mfanya miwani
; mfanya
biashara ,
; mfanya
biashara (mambo)
magendo
mfanyaji
(wa-)
. <<mfanya>>
mfanyakazi
(wa-)
; ;
mfanyakazi stadi ; mfanyakazi wa
mawasiliano
a) )
; mfanyakazi
wa bandarini ,
;
mfanyakazi wa viwandani
;
mfanyakazi wa kilimo
; wafanyakazi wa
dunia unganeni!
, !
mfanyi
(wa-)
. <<mfanya>>
mfanyizaji
(wa-)
,
;
mfarakano
(mi-)
1) ;
,
2) ;
Mfaransa
(wa-)
mfariji
(wa-)
mfarika
(mi-)
(. , )
mfariki
(wa-)
, ;
(mi-)
. <<faraka>>
mfarisha
(mi-)
;
mfarishi
(mi-)
1) . <<mfarisha>>
2) (wa-) ,
; (
)
mfaruku
(wa-)
1) ,
(-.)
2)
3)
mfarukwa
(wa-)
. <<mfaruku>>
mfasa
(mi-)
(Veronica
obconica)
mfasiri
(wa-)
1) ,
2)
mfawidhi
(wa-)
1)
2)
mfedha
(mi-)
.
mfedhuli
(wa-)
. <<mfidhuli>>
mfeleji
(mi-)
. <<mfereji>>
mfenesi
(mi-)
.
(Artocarpus integra),
mfenesi wa kizungu a)
(Artocarpus communis) )
(
)
mfereji
(mi-)
1) , , ,
; mfereji wa
kupitishia takataka
; mfereji
wa maji safi ;
mfereji wa mafuta
2) . , ,
3) ( )
mfichachana
(mi-)
. <<mfichachani>>
mfichachani
(mi-)
mfichaji
(wa-)
1) ,
() (-.)
2) , ,
3) ()
mfichifichi
(wa-)
mficho
(mi-)
1) , ;
mshono mficho
2) ,
mfidhuli
(wa-)
;
mfigili
(mi-)
(Raphanus sativus)
mfigiri
(mi-)
. <<mfigili>>
mfiko
(mi-)
1) , ;
(
)
2) , ,
; mfiko wa
risasi . )
)
()
mfilisi
(wa-)
. <<muflisi>>
mfilisika
(wa-)
mfiniko
(mi-)
. <<mfuniko>>
mfinyanzi
(wa-)
;
mfinyo
(mi-)
1) ()
2) ; mfinyo mmoja
wa chumvi
mfiraji
(wa-)
mfirashi
(mi-; -)
. <<mfarisha>>
mfisadi
(wa-)
1) ;
;
2)
mfisha
(wa-)
1) ;
2) ( )
mfishaji
(wa-)
. <<mfisha>>
mfitini
(wa-)
, ;
;
mfiwa
(wa-)
, -. ;
;
mfiwa na wazazi ;
kilio huanza
mfiwa ndipo wa mbali
wakaingia . []
,
[]
mfiwi
(mi-)
(Phaseolus
lunatus)
mfizikia
(wa-)
mfo
(mi-)
. <<mvo>>
Mfoeniki
(wa-)
mforsadi
(mi-)
(Morus
alba)
mfu
(wa-)
, ; mfu
maji ; nusu mfu
kwa woga
mfua
(wa-)
1) ,
() ;
mfua chuma, .
mfuachuma ; mfua
dhahabu
; mfua fedha
;
mfua kufuli
2) (mi-) ;
3) (mi-) ;
mfua wa mawimbi
(wa-)
. mfua nguo ,
; ; mfua nazi
,
mfuachuma
(wa-)
. . mfua chuma
. . <<mfua>>
mfuaji
(wa-)
. <<mfua>>
mfuasi
(wa-)
1) ;
,
2) . ;
3) ,
mfuataji
(wa-)
1) ,
2) , (.
)
3)
mfuatano
(mi-)
1) ;
;
; mfuatano wa
uundaji
2) , ;
mfuato
(mi-)
;
mfufu
(mi-)
. <<mfuru>>
mfufuaji
(wa-)
;
mfufuo
(mi-)
,
;
mfufuzi
(wa-)
. <<mfufuaji>>
mfuga
(wa-)
1) ,
;
; ;
; mfuga nyuki
2) ,
mfugaji
(wa-)
. <<mfuga>>
mfugo
(mi-)
1) (
)
2)
(),
3) ;
4) . ; , ;
mifugo maziwa
; mifugo
nyama
; mifugo nasaba safi
; daktari wa
mifugo
mfujaji
(wa-)
1) (.);
(.);
(.)
2) . mfujaji mali
,
mfukizo
(mi-)
;
mfuko
(mi-)
1) ; mfuko wa
kubandika
2) ; ; mfuko
wa plastiki
(); mfuko wa
barua ; mfuko wa
kubeba mgongoni ;
mfuko wa mto ;
mfuko
wa risasi ,
3) , ; toboka
mfuko .
4) ; ; mfuko
wa limbikizo
; mfuko wa
matumizi
;mfuko wa
fedha wa mataifa
mfukuaji
(wa-)
; ;
mfukuto
(mi-)
1) ,
2) ;
3) []
,
mfukuzi
(wa-)
,
(wa-)
. <<mfukuaji>>
mfuli[li]zo
(mi-)
. <<mfululizo>>
mfululizo
(mi-)
1) ,
;
; -
mfululizo
; kwa
mfululizo ;
vuta sigara kwa mfululizo
2) ;
mfululizo wa siku
[]
3) ; ; ;
mfululizo wa milima
, ;
mfululizo wa masomo
1) , ;
siku nne mfululizo
; miaka mingi
mfululizo
mfuma
(wa-)
. <<mfumaji>>
mfumaji
(wa-)
1)
2)
mfumba[ji]
(wa-)
1)
2)
mfumbati
(mi-)
1)
2)
mfumbato
(mi-)
, ;
mfumbi
(mi-)
1) (
)
2) ; ()
mfumbua
(wa-)
1) (
)
2) ,
mfumbuaji
(wa-)
. <<mfumbua>>
mfumi
(wa-)
. <<mfumaji>>; kitanda
cha mfumi
mfumo
(mi-)
1)
2) ,
3) , ;
; ;
; mfumo wa jamii
,
; mfumo wa elimu
;
mfumo wa lugha
; mfumo
mpya wa uchumi
;
mfumo wa
uzalishaji mali
; mfumo wa
jua ;
mfumo mkuu
wa neva
(wa-)
mfumua
(wa-)
. mfumua maneno nje
, ;
mfumuaji
(wa-)
. <<mfumua>>
mfumukano
(mi-)
;
pa;
()
mfumuko
(mi-)
mfumuko wa bei [na
mapato]
mfundi
(wa-)
1) ,
2) (,
, ..)
mfundishaji
(wa-)
1) . <<mfundi>>
2)
mfundo
(mi-)
1) ;
2) , ;
3) ,
4) . ,
mfune
(mi-)
(Sterculia
appendiculata)
mfunga
(wa-)
1) , ;
mfunga hesabu )
)
2) ,
mfungaji
(wa-)
. 1)
2) , ,
mfungamano
(mi-)
1) ,
,
,
mfungamano wa
kilimwengu wa
Wakomunisti
2) [] , ;
mfungamano wa vyama vya
kindugu
; mfungamano wa
kudumu
mfungizo
(mi-)
1) , ;
mvua mfungizo ,
2) ,
mfungo
(mi-)
1) ;
,
2)
3) ;
4) .
5) .
mfunguo
(mi-)
1) ;
2) ;
3) ,
4) .
5)
; mfunguo
wa tatu
mfungwa
(wa-)
1) , ;
mfungwa wa [ki]siasa
2) ; mfungwa wa
vita
mfuniko
(mi-)
1)
2) ; ;
mfunzaji
(wa-)
. <<mfunzi>>
mfunzi
(wa-)
,
mfuo
(mi-)
1)
2) ; ; piga mfuo
; chuma mfuo
3)
(mi-)
1) ; , ;
; karatasi mfuo
; nguo
mifuo
; piga
(andika, weka) mfuo
,
2) ; ;
,
3) ; ; chora
mfuo shambani ;
4) ( )
5) , ;
mfupa
(mi-)
1) ; mfupa (wa) bega
; mfupa [wa]
kiuno ;
mifupa
mbavu ;
tupia mfupa . .
(-.)
2) .
mfupisho
(mi-)
1) ;
2) ,
mfuradi
(mi-)
,
mfuraha
(mi-)
(
,
),
mfurahivu
(wa-)
mfure
(mi-)
mfuria
(-)
1)
,
2) -
mfuriko
(mi-)
1) ,
2) ; mfuriko wa
maneno .
mfuru
(mi-)
. <<mfuu>>
mfurukutwa
(wa-)
,
( )
mfurungu
(mi-)
(Citrus
medica)
mfutafuta
(mi-)
(Clitoria
ternatea)
mfuto
(mi-)
1)
2) ;
; - mfuto )
,
) (
), mlango wa
mfuto
; mkeka wa
mfuto
; kofia mfuto
3) []
(
)
4) ( ),
(mi-)
,
; kidevu cha
mfuto )
) .
mfuu
(mi-)
(Vitex cuneata)
mfyambo
(mi-)
mfyatuko
(mi-)
1)
2)
mfyeka
(wa-)
,
mfyekaji
(wa-)
. <<mfyeka>>
mfyeko
(mi-)
1)
2) (
)
mfyonyo
(mi-)
(
)
mfyonza
(mi-)
1)
2) , ; mfyonza
vumbi
mfyosi
(wa-)
,
mfyozaji
(wa-)
,
mfyozi
(wa-)
. <<mfyosi>>
mfyuko
(mi-)
(. ,
)
mfyuso
(mi-)
. <<mfyuko>>
mgaagaa
(wa-)
1)
()
2) (mi-)
mgaagazo
(mi-)
. <<mgaragazo>>
mgagani
(mi-)
mgahawa
(mi-)
. <<mkahawa>>
mgala
(wa-)
; mgala muue na haki
umpe . ,
(
)
mgambaji
(wa-)
,
mgambakangu
(mi-)
mgambo
(mi-)
1) [] ;
; mbiu
mgamba ikilia ina
jambo .
, ,
2) kumbi la mgambo
,
3) ;
4) ;
mafunzo ya mgambo
(
), ulinzi wa
mgambo
; walinzi
(askari) wa mgambo
mganda
(mi-)
, ()
(mi-)
( -
)
(wa-)
(mi-)
1) ,
2)
3)
mgandamizaji
(wa-)
,
mgandamizo
(mi-)
1) ,
2) .
3) ;
mgandamizwaji
(wa-)
,
[]
mgandisho
(mi-)
1) (,
), mgandisho wa
maziwa
2) ;
mgando
(mi-)
. <<mgandisho>>
(mi-)
(, )
mganga
(wa-)
1) , ; mganga
mkuu ; mganga
mdogo ; mganga
wa
wanyama (mifugo)
2)
3)
4) ,
mgangaji
(wa-)
mgangaungo
(mi-)
, -
mgange
(mi-)
(.
)
mgango
(mi-)
1) ,
2) ,
()
3)
mganguzi
(wa-)
. <<mganga>>
mgao
(mi-)
. <<mgawo>>; mgao wa
kazi
mgaragazo
(mi-)
1) , ;
(.)
2) ( )
mgatuo
(mi-)
mgatuo wa madaraka
mgawaji
(wa-)
,
(); mgawaji
dawa ;
mgawano
(mi-)
. <<mgawo>>
mgawanya[ji]
(wa-)
,
;
mgawanyi
(wa-)
. <<mgawanyaji>>
mgawanyiko
(mi-)
1) ,
2) , ;
mgawanyiko wa biashara )
)
mgawanyo
(mi-)
1) ; ,
; mgawanyo wa kazi
2) .
mgawiaji
(wa-)
mgawiaji dawa
mgawo
(mi-)
1) , ;
,
2) ,
mgazi
(mi-)
mgema
(wa-)
(
), mgema
akisifiwa tembo hulitia maji
.
,
mgemaji
(wa-)
. <<mgema>>
mgemi
(wa-)
. <<mgema>>
mgemo
(mi-)
(.
)
mgeni
(wa-)
1)
2)
3) ;
;
mgeni mkuu
; kitabu cha wageni
4) ; mgeni wa kazi
;
mgeni wa lugha ,
; ,
mgeu
mkondo mgeu .
mgeufu
(wa-)
() ;
,
mgeuko
(mi-)
1) ,
2) . ;
mgeuko wa joto
3)
mgeuzi
(wa-)
,
() (-.);
mgeuzo
(mi-)
,
mghafala
(wa-)
1)
;
(.)
2) (mi-)
,
, ,
mghalaba
(mi-)
1) ,
2) .
mghani
(wa-)
1)
2) -;
( 15
20 )
mghibu
(wa-)
.
mghoshi
(wa-)
,
; mghoshi
fedha
mgigisi
(wa-)
1) ()
; ;
2)
mgiligilani
(mi-)
.
(riandrum sativum)
Mgiriki
(wa-)
mgo
(mi-)
(Flacourtis indica)
Mgoa
(wa-)
(
)
(mi-)
(Lanuginia variegata)
mgobo
(wa-)
;
mgodi
(mi-)
; ; ;
mgodi wa changarawe
,
mgogadima
(mi-)
(Capparis corymbosa)
mgogoro
(mi-)
1) ;
;
2) ,
3) ,
4)
mgogoyo
(mi-)
; ,
mgoli
(wa-)
1) []
2)
(mi-)
mgolole
(mi-)
(
)
mgomaji
(wa-)
mgomba
(wa-)
. <<mgomvi>>
(mi-)
(Musa sapientum);
mgomba-mwitu
(Musa ensete)
mgombakofi
(mi-)
(Typhonodorum
lindleyanum)
mgombea
(wa-)
1) , ;
mgombea uchaguzi (kura)
;
mgombea
kiti
; mgombea
pekee wa kiti cha Urais
2) (-.
); ( -.);
mgombea uhuru
mgombeaji
(wa-)
. <<mgombea>>
mgombezi
(wa-)
1) . <<mgombea>>
2) ;
mgombozi
(wa-)
. <<mkombozi>>
mgomo
(mi-)
1) , ; ita
mgomo
;
;
mgomo baridi
2)
mgomvi
(wa-)
1) ,
()
2) ,
mgongano
(mi-)
, ;
; mgongano
wa bahati
; mgongano
wa mawazo
mgongo
(mi-)
1) ; ;
geuka (elekeza, ) mgongo
. .
( -,
-.), panda juu
mgongo .
2) ; ngamia wa
migongo miwili
3) , ;
mgongo wa nyumba
(), njia mgongo
, mgongo wa mlima
mgong'oto
(mi-)
, ;
(mi-)
; (. ),
mgoni
(wa-)
,
;
mgonjwa
(wa-)
; ; cheti
cha kumlikizia mgonjwa
,
mgono
(mi-)
mgonzo
(-)
. ,
mgorole
(mi-)
. <<mgolole>>
mgorore
(mi-)
. <<mgolole>>
mgoto
(mi-)
; ; ; mgoto
wa maji ; mgoto
wa makasia
mgoza
(mi-)
,
mgozi
(wa-)
mgude
(mi-)
(Sterculia
appendiculata)
mgulabi
(mi-)
. (;
Nephelium lappasceum)
mgumba
(wa-)
1)
2) ,
3) ;
nyumba mgumba haina
matanga .
; mgumba hana kilio
.
mgumio
(mi-)
1) ; (
)
2) ,
mgunda
(mi-)
,
mgunduzi
(wa-)
1)
2) ,
mgunga
(wa-)
1) ,
( -.)
2) ,
(mi-)
. (Acacia
horrida)
mguno
(mi-)
, ;
Mgunya
(wa-)
( -
)
mguruguru
(mi-)
(, Gerrhosaurus
major)
mguruto
(mi-)
;
mgusano
(mi-)
, ;
ugonjwa wa mgusano
,
;
mguso
(mi-)
1)
2) ,
; miguso miwili
. ; -
mguso
,
; majina
mguso
;
lugha mguso )
)
3)
,
,
""
4) .
mguto
(mi-)
, ;
mgutuko
(mi-)
( ),
mgutusho
(mi-)
[] ;
; ,
mguu
(mi-)
1) , ; enda kwa
miguu ; enda
miguu chini
;
panua (tanua) miguu
,
; weka mguu
[]; tia
mguu ; kata
mguu )
( -.) ) ;
twanga
mguu ;
mguu juu . ;
;
shika miguu )
(
, )
)
.
2) ();
mguu wa meza
3) ;
()
4) .
mgwaru
(mi-)
.
(Cyamopsis psoraloides)
mgwisho
(mi-)
1)
( , ,
. .)
2)
mgwizi
(wa-)
mh.
. <<mheshimiwa>>
Mhabeshi
(wa-)
,
mhadarati
(mi-)
mhadhara
(mi-)
1) ; ukumbi wa
mihadhara
2)
mhadhiri
(wa-)
1) ;
2)
Mhadimu
(wa-)
-
mhaini
(wa-)
,
mhajiri
(wa-)
;
mhajirina
(wa-)
. ;
( )
mhakiki
(wa-)
1) ;
2)
3) ,
(); mhakiki
wa miradi
4) , ;
mhali
(-)
. <<muhali>>
mhalibori
(mi-)
kanzu
mhalifu
(wa-)
;
mhalizeti
(mi-)
. (Ol europea)
mhalmashauri
(wa-)
;
mhamaji
(wa-)
;
mhambarashi
(mi-)
,
mhamiaji
(wa-)
1) ;
2)
3) ,
;
mhamishi
(wa-)
1) ,
2)
3) .
mhamisho
(mi-)
1) ,
2) .
mhamuni
(mi-)
,
mhandisi
(wa-)
1) ; (
); majeshi
wahandisi
2)
mhanga
.
(Myrmecofaga tridactyla)
(mi-)
;
; jitoa
(jitolea) mhanga )
,
)
mhangaiko
(mi-)
;
;
mhanuni
(mi-)
. <<mhina>>
mharabu
(wa-)
. <<mharibifu>>
mharag[w]e
(mi-)
. (Phaseolus
communis)
mharaji
(mi-)
. <<mharagwe>>
mharama
(mi-)
. <<mharuma>>
mharara
(mi-)
1) , ;
2) .
mharibifu
(wa-)
1) ,
2)
mhariri
(wa-)
1) ; mhariri mkuu
2) ;
mharita
(mi-)
(Sapindus
saponaria)
mharuma
(mi-)
(. );
mhashamu
(wa-)
()
;
(
);
mhashamu kardinali
mhashiri
(mi-)
. ,
mhasi
(wa-)
1) ;
2) ,
mhasibu
(wa-)
;
mhazigi
(wa-)
;
mhazili
(wa-)
1) ()
2) ; ,
mhenga
(wa-)
1) . ,
2)
mhesabu
(wa-)
, ; mhesabu
watu (
)
mheshimiwa
(wa-)
()
; mgeni
mheshimiwa
mhidi
(wa-)
1) ,
(
)
2)
mhifadhi
(wa-)
,
(); ;
mhifadhi nyaraka
mhiliki
(mi-)
. (Elettaria
cardamonum)
mhimili
(mi-)
1) , ; ;
; mhimili wa
mlango
2) ; mhimili ulio wima
; mhimili
uliolala
;
mhimili wa dunia
(wa-)
()
mhina
(mi-)
. ,
(Lawsonia inermis)
mhindi
(mi-)
1) . (Z
mays)
2) (); unga
wa mhindi
(wa-)
; Mhindi
mwekundu
mhinzirani
(mi-)
,
- ,
. .
mhirabu
(mi-)
(
)
mhisabati
(wa-)
mhisani
(wa-)
;
Mhispania
(wa-)
mhitaji
(wa-)
;
mhitasari
(mi-)
. <<muhtasari>>
mhodhi
(wa-)
mhogo
(mi-)
. <<muhogo>>
mhojaji
(wa-)
1) ,
();
2) . ,
;
mhoji
(wa-)
. <<mhojaji>>
mhojiwa
(wa-)
1) ,
;
2) . ,
;
Mholanzi
(wa-)
mhonyoaji
(wa-)
;
mhoro
(mi-)
(
-
)
mhubiri
(wa-)
1)
( )
2) . mhubiri msikitini
.
mhudhuriaji
(wa-)
mhudumiaji
(wa-)
, ;
mhudumiaji wageni hotelini
; mhudumiaji
katika baa
; mhudumiaji wa
banda
mhudumu
(wa-)
. <<mhudumiaji>>;
mhudumu wa kituo cha
mafuta
mhujumu
(wa-)
mhuni
(wa-)
1) ;
2)
3) ;
; ,
;
4) ,
mhunzi
(wa-)
. mhunzi wa chuma
; mhunzi wa bati
; mhunzi wa
dhahabu
;
mhunzi wa mawe
; mwana wa
mhunzi asiposana
huvuvia . []
,
(=
)
mhuri
(mi-)
1) ; piga (tia) mhuri
; pata mhuri
2) . ; piga
mhuri
( -.)
3) , ;
mhuri wa posta
; mhuri wa
kudhibiti
( )
4) ,
mhurumiwa
(wa-)
1) ,
2)
3) ,
(
)
mhusika
(wa-)
1) . ;
; ; mhusika
mkuu
2) , (
-.),
;
,
(
-.)
mhutasari
(mi-)
. <<muhtasari>>
mhutubiaji
(wa-)
. <<mhutubu>>
mhutubu
(wa-)
, ;
mia
(-; ma-)
; ; -a mia ;
mia mia, . mamia ;
kwa mamia
miadi
(-)
1) ; peana miadi
2) ; piga miadi
; enda
kwenye miadi
mialamo
(-; .)
. <<mwalamu>>
midadi
(-)
.
mie
. <<mimi>>
mihadi
(-)
. <<miadi>>
mihirabu
(.; -)
. <<mhirabu>>
Mijikenda
(-)
(,
, ,
. .)
mikaha
(-)
. <<nikaha>>
miko
(.)
. <<mwiko>>
mikokoni
(.)
. . <<mkoko>>
mikrofoni
(-)
. <<maikrofoni>>
mila
(-)
, ;
; sheria za mila
.
milele
(-)
1)
2) ; - milele
) ; )
1) , ; daima na
milele ,
, ; maisha
na milele
; mashujaa
watukuzwe milele!
!; chama chetu
kidumu
milele!
!
2)
milia
(.)
. <<mlia>>
; punda milia
miliardi
(-)
miligram[u]
(-)
milihoi
(-)
1)
2)
miliki
, ;
, ;
. -milikiana
. -milikisha
. -milikia
. -milikiwa
. -milikika
(-)
1) ; ,
;
2) ,
mililita
(-)
milimeta
(-)
. <<milimita>>
milimetre
(-)
. <<milimita>>
milimita
(-)
milionea
(ma-)
milioni
(-; ma-)
militia
(-)
,
milki
(-)
. <<miliki>>
mimba
(-)
1) , ; tia
mimba ; toa
mimba ,
2)
3) ; shika
(chukua, tunga, wa na,
pata) mimba ,
; haribu
mimba
;
; -enye mimba
;
kulea mimba si kazi, kazi
kulea mwana .
,
4) . ,
; mtama unafanya
mimba ()
mimbari
(-)
, (
)
mimi
. . . 1 .
. .; mimi mwenyewe
(nafsi yangu) ; -angu
mimi
; kama mimi
ndio wewe...
...
mimina
1) , ;
; ;
; mimina maji
mtungini
2) ,
3) ; ,
4) .
()
. -miminisha
. -miminia
. -miminwa
. -miminika .
; ;
watu wamemiminika
katika mkutano
miminiko
(ma-)
1) ;
2) ,
();
3) ,
4) . (),
minajili
(-)
. <<ajili>>; kwa minajili
hiyo ;
; kwa minajili
,
1) -,
2)
3)
mindi
(-)
minghairi
; ,
ming'inya
1)
2) , ,
. -ming'inyana
. -ming'inyisha
. -ming'inyia
. -ming'inywa
. -ming'inyika
minika
(),
miniti
(-)
()
minta[a]rafu
. kwa mintaarafu,
mintaarafu ya
,
; ,
minteen
. <<miteni>>
minya
1) ,
2) ; ,
; ;
minya koo ; minya
jipu
. -minyana
. -minyia
. -minywa
. -minyika
. -minyaminya;
minyaminya tumbo
minyara
(-)
(
;
Euphorbia tirucalli)
minzani
(-)
. <<mizani>>
mio
(ma-)
. umio
miongoni
(.)
miongoni mwa . .
<<mwongo>>
mirabaraba
(.)
1) ;
2)
mirathi
(.)
1) ; ;
funga mirathi
; mirathi
utamaduni
2) ()
(
)
mirihi
(.)
.
mirimo
(. )
1) ,
2) ,
(, . .),
fichua mirimo
,
misa
(-)
. 1) ; endesha
(soma) misa
2) ; toa misa
misale
(-)
misheni
(-)
; skuli misheni
;
stesheni misheni
misionari
(ma-)
miski
(-)
; panya miski
Misri
(.)
missa
(-)
. <<misa>>
mita
(-)
1) ; mita ujazo
2) . ,
miteen
. <<miteni>>
mitembo
(-)
. (
)
miteni
mithaki
, ;
; ahadi mithaki
mithali
(-)
. <<methali>>
mitheni
(-)
. ,
mithili
, ,
. -mithilia
. -mithiliwa
. -mithilika
, ,
alimithilika na ua
(-)
, ; mithili
[] , ;
mitu
(-)
. []
miuja
(-)
. 1) ,
2)
miwa
(.)
. <<muwa>>
miwani
(.)
; miwani myeusi
; vaa miwani
) ) .
)
.
; valia kitu (mtu)
miwani .
-.
(-.)
miyaa
(.)
. <<muwaa>>
miyayo
(.)
. <<mwayo>>
miye
. <<mimi>>
mizani
(-)
1)
2) ,
3) ,
, ; mizani
nguvu
4) (
)
5)
mizania
(-)
mizungu
(.)
1) . <<mzungu>>
2) .
()
mizungusho
(.)
1) . <<mzungusho>>
2) .
mja
(wa-)
1) , ;
; mja mzito
[]
2) ;
3) .
mjadala
(mi-)
1) , ;
2)
3) (wa-)
mjafari
(mi-)
1)
(Erythrina tomentosa)
2)
(Fagara
sp.)
mjakazi
(wa-)
-
mjali
(mi-)
mjamaa
(wa-)
"";
""; ;
mjamaa wa
njozi ,
mjampani
(wa-)
. <<mjapani>>
mjane
(wa-)
1) ;
2) ;
mjango
(-)
1)
2)
mjanja
(wa-)
1) , ,
2) ()
, u mjanja kama
sungura
(.
)
Mjapani
(wa-)
mjarabati
(-)
1)
2) -.
()
1) ,
;
2) ,
3) ,
; dawa
mjarabati
mjarabu
. <<mjarabati>>
mjarari
(mi-)
mjari
(mi-)
. <<ujari>>
mjaribati
(-)
. <<mjarabati>>
mjaribu
(wa-)
,
();
mjasiri
(wa-)
1) (,
)
2)
mjasusi
(wa-)
1)
()
2) ;
mjatete
(mi-)
. (Acacia
horrida)
mjazo
(mi-)
1) ,
2) (
,
)
3) ,
mjeledi
(mi-)
1) ; ; ; tia
(piga) mjeledi
(, )
2)
mjenga
(wa-)
. <<mjengaji>>
mjengaji
(wa-)
1) ;
2)
mjengo
(mi-)
1)
()
2) ,
()
3) ,
4)
5)
( )
mjenzi
(wa-)
; mjenzi wa
ukomunist
mjeredi
(mi-)
. <<mjeledi>>
Mjeremani
(wa-)
. <<Mjerumani>>
Mjerumani
(wa-)
mjeuri
(wa-)
,
mji
(mi-)
1) , ;
; mji mkuu
2) , ()
(mi-)
. 1)
2) , ,
(mi-)
. <<mwanandani>>
mjiari
(mi-)
. <<mjarari>>
mjibu[ji]
(wa-)
1) , (
)
2)
mjifunza
(wa-)
, (.); mjigunza lugha
mjiguu
(mi-)
1) . mguu
2) (wa-) ,
mjiko
(mi-)
1) .
2) .
mjima
(wa-)
,
[] (
), ;
mjinga
(wa-)
, ;
(.); mjinga wa wajinga
. ;
mjinga
akierevuka mwerevu
lazima kutafuta
kukimbilia .
,
[],
(mi-)
-
(Plumeria acuminata)
mjio
(mi-)
1) ; ;
2) ; ; mjio
wa kiserikali
mjiografia
(wa-)
. <<mjografia>>
mjiolojia
(wa-)
mjisifu
(wa-)
,
mjivuni
(wa-)
;
mjo
(mi-)
; ;
mjografia
(wa-)
mjoho
(mi-)
(Diospyros sp.)
mjohoro
(mi-)
,
(Cassia siamea)
mjoja
(mi-)
,
mjoli
(wa-)
. 1)
2)
mjomba
(wa-)
1) ,
2) .
-
(mi-)
mjomabakaka
(mi-)
mjombo
(mi-)
. <<mjomba>>
mjongeo
(mi-)
1) ,
2) .
mjoo
(mi-)
1) . <<mjoja>>
2)
mjuaji
(wa-)
,
mjuba
(wa-)
1) , ; mtoto
huyu ni mjuba
2) ()
;
mjuha
(wa-)
.
mjukuu
(wa-)
; ;
[]
(. .
), majuto ni mjukuu
. -
(=
)
mjumbe
(wa-)
1) ; ;
mjumbe hauawi .
2) ; ;
3) ; mjumbe wa
serikali
mjume
(wa-)
1) ,
2)
mjumu
(wa-)
,
(-; mi-)
1) ;
2) ;
mjumuiko
(mi-)
; ;
,
mjusi
(mi-)
1)
2)
( )
(mi-)
mjuto
(mi-)
. 1)
[]
2) ()
mjuu
(-)
,
mjuvi
(wa-)
1) ,
2) ,
3) ,
mjuzi
(wa-)
,
() ;
; mjuzi wa
hesabu
mkaa
(wa-)
1) ,
2)
(mi-)
,
(Aleurites motuccana)
(-; wa-)
(mi-)
[] ; mkaa
wa mawe
; jiko la mkaa ,
; jipalilia
mkaa .
mkaajabali
(mi-)
mkaaji
(wa-)
1) ,
2)
mkaazi
(wa-)
. <<mkazi>>
mkabaila
(wa-)
. <<kabaila>>
mkabala
(mi-)
1) ; ;
; mkabala kwenye
matatizo
;
mkabala mwema
;
;
mkabala mzuri na jirani
2)
, ;
mkabala wa ) ,
; )
( -.)
) ,
mkabidhi
(wa-)
1) ; ;
2) ;
mkabilishamsi
(mi-)
mkadamu
(wa-)
(
)
mkadi
(mi-)
. (Pandanus
kirkii Pandanus
tectorius)
mkadiria
(wa-)
. <<mkadiriaji>>
mkadiriaji
(wa-)
[-]
mkagua
(wa-)
. <<mkaguaji>>
mkaguaji
(wa-)
;
mkaguo
(mi-)
,
;
;
mkaguo wa hesabu
mkaguzi
(wa-)
1) ;
; mkaguzi wa
mashule ;
mkaguzi wa siha
2) ;
3)
mkahaba
(wa-)
mkahale
(mi-)
;
mkahawa
(mi-)
; -;
,
(mi-)
mkaidi
(wa-)
1)
()
2)
()
mkaja
(mi-)
1)
,
2) .
(
)
mkaka
(mi-)
(Acacia verek)
mkakamao
(mi-)
(),
(. ),
; mkakamao ateri,
.
mkakamaoateri .
mkakamaoateri
(mi-)
. . mkakamao ateri
. . <<mkakamao>>
mkakamavu
(wa-)
()
mkakao
(mi-)
. <<mkakau>>
mkakasi
(mi-)
(mi-)
(
)
mkakati
(mi-)
;
mkakato
(mi-)
1) ;
2)
mkakau
(mi-)
()
mkakavu
(wa-)
1) ,
2)
mkakaya
(mi-)
. <<mkayakaya>>
mkalamshi
(wa-)
. <<mkalamuzi>>
mkalamu
(mi-)
(
-)
mkalamuzi
(wa-)
1) (,
)
2)
3)
mkalamzi
(wa-)
. <<mkalamuzi>>
mkale
(wa-)
;
,
mkaliliaji
(wa-)
,
(
)
mkalimana
(mi-)
mkalimani
(wa-)
(
)
mkalimu
(wa-)
,
;
mkalio
(mi-)
. 1) ,
(
7 )
2) ,
mkama
(wa-)
, ; mkama
maziwa []
(wa-)
-
mkamachuma
(mi-)
mkamadume
(-)
. <<makame>>
mkamamamba
(mi-)
mkamasi
(mi-)
(Cordia
latifolia)
mkamata
(wa-)
1) ,
mkamavu
(wa-)
. <<mkakavu>>
mkamba
(mi-)
[]
(-)
.
mkamba[l]a
(mi-)
(Acacia brosigii)
mkambi
(mi-)
(
)
mkame
(-)
. <<makame>>
mkamia
(wa-)
. <<mkama>>; mkamia
maji hayanywi . ,
,
mkamo
(mi-)
,
mkamshe
(mi-)
. <<mkamshi>>
mkamashi
(mi-)
(
)
mkana
(wa-)
,
(); mkana Mungu
mkanda
(mi-)
1) ; ; mkanda
wa saa ;
mkanda wa kujiokolea
; mkanda wa
usalama
; jifunga
mkanda )
( ,
) ) .
[] ;
legeza mkanda
. ;
2) .
3) . ; mkanda wa
kunasia sauti
; mkanda wa filamu
(mi-)
mkandaa
(mi-)
(Ceriops candolliana); chai
mkandaa
mkandaji
(wa-)
mkandamizaji
(wa-)
. <<mgandamizaji>>
mkandamizwaji
(wa-)
. <<mgandamizwaji>>
mkando
(mi-)
,
(mi-)
();
(, )
mkangaja
(mi-)
[ ] (
)
mkanganyiko
(mi-)
;
;
; mkanganyiko
kati mikataba mipya na
kizamani
mkangazi
(mi-)
(
,
, Khaya
nyasica Khaya
senegalensis)
mkanju
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mkano
(mi-)
(mi-)
. <<mkanyo>>
mkanya
(wa-)
1) ,
2) ,
( )
(mi-)
mkanyo
(mi-)
1)
2) ;
3) . ;
kanuni kuukanya
mkanyo
mkao
(mi-)
1) ;
2) ,
mkarabaka
(mi-)
.
(Encephalartos villosus)
mkarafuu
(mi-)
(Eugenia caryosus
Eugenia aromati)
mkarafuumaiti
(mi-)
. mkarafuu-maiti
(Cinnamomum
camphora)
mkaragazo
(mi-)
,
(mi-)
mkarakala
(mi-)
mkarambati
(mi-)
mkarati
(mi-)
mkarara
(mi-)
,
mkaribishaji
(wa-)
1)
(,
)
2) ,
(, ),
(. )
mkarimu
(wa-)
1)
2)
mkaripiaji
(wa-)
,
(); ;
mkasa
(mi-)
1) , ,
2) ,
3) ; maneno ya
mikasa
4) , , ;
mikasa haipati mtu mara
moja bali mara nyingi
.
, (=
)
mkasama
(mi-)
1) , ;
2) ,
3) .
(mi-)
mkasasi
(mi-)
; uzuri wa
mkasasi ukipata maji basi
.
mkasasi
mkasi
(mi-)
; mkasi wa nguo
mkasiri
(mi-)
1) . <<mpesi>>
2) (
- .
,
Phyllanthus floribindus)
mkassi
(mi-)
. <<mkasi>>
mkata
(wa-)
1) ,
(); mkata
magauni ;
mkata mkonge
2) ,
; mkata hana
kinyongo .
mkataa
(mi-; -)
1)
; onyo la mkataa
2) (wa-) ,
1) ;
1) ,
mkataba
(mi-)
1) , ;
; ;
mkataba wa kazi
; mkataba wa
ujenzi
; mkataba wa
mali .
; mkataba wa amani
; fanya
mkataba
; tia saini
(sahihi) mkataba
2) .
mkatafungo
(mi-)
mkataji
(wa-)
, ();
mkatale
(mi-)
1)
2) . , ;
mkatale wa kikoloni
3) . ;
mkatani
(mi-)
(,
,
. .; Agave sisalana)
mkatavu
(wa-)
1) ; ,
(
)
2)
mkate
(mi-)
1) ; ; ;
mkate mdogo ,
2) (-.), mkate
wa tumbako
; mkate wa nyuki
mkati
(wa-)
. <<mkataji>>
mkatili
(wa-)
1)
()
2)
mkatizo
(mi-)
, ; a
mkato
(mi-)
1) ;
2) .
3) , ; ,
4) , ;
5) ;
, ;
; kwa mkato
; njia
mkato
; jawabu la mkato
6) ,
7) ; maneno
mkato
8) . ,
9)
mkatoliki
(wa-)
mkaumwa
(mi-)
(Jateorrhiza palmata)
mkausho
(mi-)
;
;
mkavu
(wa-)
mkavu wa macho
()
mkawini
(-)
, (
), mkawini mbingu
mkayakaya
(mi-)
(
,
Poinciana regia)
mkaza
(wa-)
; mkaza mjomba
mkazi
(wa-)
, a
mkazo
(mi-)
1) ,
2) , ;
3) , ;
4) . ; mkazo
wa gesi
5) ;
6) , ;
mkazo wa sauti
; mkazo mkubwa
; mkazo mdogo
;
2) , ;
mkebe wa sigara
3) ;
chakula cha mkebeni
4) ,
mkeka
(mi-)
mkeketo
(mi-)
, (
-.); ,
( .);
watoto hawa wote ni
mkeketo mmoja
(mi-)
1) ,
(-.
)
2) ;
mkekewa
(mi-)
(Smilax kraussiana)
mkembe
(wa-)
1) ;
(
1 6 )
2) ;
(),
mkemeo
(mi-)
1) ; ,
2) , ;
mkemia
(wa-)
mkeneko
(mi-)
,
mkenge
(mi-)
Mkenya
(wa-)
mkeo
. . mke wake
mkereketwa
(wa-)
, ,
mkereko
(mi-)
,
mkereza
(wa-)
1)
2)
mkero
(wa-)
mkesha
(mi-)
( )
(mi-)
1)
2) . . ;
; usiku wa
mkesha wa mwaka mpya
[]
; mkesha
wa Krismasi
(mi-)
mkewe
. . mke wake
mkia
(mi-)
1) ; suka mkia
; kunja
mkia ;
fuata mkiani .
; mkia
wa nywele
(); mkia wa mbuzi
. ) ,
) ; kama
mkia wa nguruwe .
(
)
2) (,
)
3) ; (
)
mkichaa
(wa-)
,
[],
mkidhi
(wa-)
, () (
)
mkikamkika
(mi-)
. <<mkikimkiki>>
mkiki
(-; mi-)
1) (
), mkiki wa kona
2) , ;
; tia mkiki
) )
.
3) , ;
(-)
mkikimkiki
(mi-)
1) ; ,
;
mkikimkiki wa safari
2) ;
; mkikimkiki
wa siasa
1) ,
; ;
mkilemba
(wa-)
. ,
kilemba
mkilua
(mi-)
( - .
)
mkilungwana
(mi-)
.
(Landolphia kirkii)
mkimbiaji
(wa-)
; mkimbiaji wa
baisikeli
mkimbizi
(wa-)
1) ; mkimbizi wa
siasa
2) ; ; mtoto
huyu ni mkimbizi sana
hapendi kwenda shule
[
],
3) ,
(.
, )
4) . ,
5) .
mkimu
(wa-)
, (-.)
;
mkimwa
(wa-)
1)
2) ()
mkimya
(wa-)
,
mkinaifu
(wa-)
1)
()
2)
()
mkinara
(wa-)
mkinda
(mi-)
. <<kinda>>; mti
mkinda ( ),
minazi mikinda
(mi-)
1)
2)
3)
mkindani
(wa-)
. <<mkinzani>>
mkindu
(mi-)
(Phoenix reclinata)
mkinga
(mi-)
1) ,
; mkinga wa maji
,
2) ,
3) (wa-) ,
(, )
mkingaji
(wa-)
mkingamo
(mi-)
1) , ;
njia mkingamo )
,
)
2)
mkingiko
(mi-)
,
mkingiri
(mi-)
(
;
Dichrostachys glomerata)
mkingu
(mi-)
-
(Albizzia lebbek)
mkinzani
(wa-)
; ;
; ,
mkirika
(mi-)
(
)
mkiristo
(wa-)
. <<mkristo>>
mkiritimba
(wa-)
1) ,
(. )
2) ,
mkirizi
(mi-)
. <<mchirizi>>
mkitamli
(mi-)
(Cocos
nucifera)
mkiukaji
(wa-)
; ;
mkiukaji wa makubaliano
mkiwa
(wa-)
1) ;
2)
3) ,
mkizi
(-; mi-)
mkoa
(mi-)
1)
(
)
2) ; ;
; ;
(mi-)
. <<mkuo>>
(mi-)
. <<mkole>>
mkoba
(mi-)
1) , ; mkoba
wa kike
2) ;
3) . ,
; kifungua mkoba
,
( .);
ameachiwa mkoba
mkoche
(mi-)
(Hyphoene coriacea)
mkodi
(wa-)
, (
);
(wa-)
.
mkodishaji
(wa-)
mkodisho
(mi-)
,
mkodo
1) (wa-) .
3)
,
(mi-)
mkogo wa kichwa
mkoi
(wa-)
( ,
)
mkojo
(mi-)
; mwaga mkojo
; kibofu cha mkojo
.
mkojozi
(wa-)
,
mkokeaji
(wa-)
mkokeaji moto
mkoko
(mi-)
(Rhizophora mucronata);
mikokoni
mkokoteni
(mi-)
, ; mkokoteni
wa magurudumu manne
mkokoto
(mi-)
1) no .
, ,
2) , ( ,
)
mkokotoo
(mi-)
, ,
,
mkole
(mi-)
(
-
,
, .
,
), amekwenda
mkoleni
(mi-)
, ; ;
mkole wa nazi
; mkole
wa mvua
mkoloni
(wa-)
1) ; mkoloni
mambo leo
2)
mkoma
(mi-)
,
"" (Hyphoene
coriacea)
(wa-)
,
(wa-)
1) ,
() (-.), ,
()
; lisilo
[na] mkoma hujikoma lilo
. ,
,
,
; asiye [na]
mkoma hujikoma
mwenyewe .
, ,
,
2) . ,
mkomafi
(mi-)
1) ,
-
(Carapa
moluccensis)
2) ,
(Xylocaprus noluccensis)
mkomamanga
(mi-)
. (Punica
granatum)
mkomba
(wa-)
.
mkombo
(mi-)
mkombozi
(wa-)
1) , ;
2)
3) ( ,
. .)
mkombwe
(mi-)
. <<mkomwe>>
mkomo
(mi-)
1) , ,
2) .
(,
,
, -
)
mkomoka
(mi-)
mkomunisti
(wa-)
mkomwe
(mi-)
1)
(Casalpinia
Bonducella)
2) mkomwe
(mi-)
. <<mkomo>>
mkondo
(mi-)
1) [) ;
, ; enda dhidi
mkondo . .
; ingia mkondoni
. .
; maji hufuata
mkondo wake
.
; mkondo wa hewa
2) , ; ;
geuza mkondo wa mto
3) . ; [];
katika mkondo wa
maendeleo
; mikondo
ugawaji
4) . ,
, ; mkondo wa
mambo
5) . mkondo wa umeme
;
mkondo mgeu
; mkondo
mfululizo ;
mkondo myuko
6) ( )
7) , (),
mkondo wa simba
mkonga
(mi-)
mkonge
(mi-)
( ,
-
)
(-)
,
ana umbo la mkonge
,
mkongoja
(mi-)
. <<mkongojo>>
mkongojo
(mi-)
;
mkongwe
(wa-)
[] ;
[]
mkoniferasi
(mi-)
mkonjo
(mi-)
;
mkono
(mi-)
1) ; mkono wa kulia
(kuume) ;
mkono wa kushoto
; mkono wa
tembo ; mkono wa
ndizi ;
mkono wa pweza
(,
), mkono
; peana
mikono
;
ana mkono ,
; ana mkono mtupu
(.
); na mkono
mrefu (.
); ana
mkono
mzuri .
ana mkono
mbaya .
; ana
mkono mzito
, ; ana
mkono mwepesi
,
; kwa mikono
miwili
; unga mkono
;
; nyo[o]sha
mkono wa urafiki
; acha mkono
a;
( ); funga
mikono .
. ;
mikono ni mifupi kwa...
.
2) ; mkono wa
sufuria ;
mkono wa simu
;
mkono wa kiti
3) ; tia mkono
()
4) (
= 45 )
5) ; shati la (lenye)
mikono mirefu
;
mkono shingo
6) ; (),
mkono wa bahari
; mkono wa nchi
;
mwenye mkono wa jumbe
mkonokono
(wa-)
[]
(
)
mkonzo
(mi-)
1)
( )
2)
mkoo
(wa-)
, ;
()
mkopaji
(wa-)
. <<mkopi>>
mkopeshaji
(wa-)
;
mkopeshi
(wa-)
. <<mkopeshaji>>
mkopi
(wa-)
1) , ,
2) ,
mkopo
(mi-)
1) , ; ;
ununuzi wa mkopo
2) . ;
kitenzi cha mkopo
3)
mkora
(mi-; wa-)
1)
2)
3) ,
mkorofi
(wa-)
1)
2) ,
3) ;
4) ,
mkoroga
(wa-)
; ,
mkorogaji
(wa-)
. <<mkoroga>>
mkorogano
(mi-)
, ;
mkoroganyo
(mi-)
1) . <<mkorogano>>
2) []
;
mkorogi
(wa-)
. <<mkoroga>>
mkorogo
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ,
4)
mkoromaji
(wa-)
mkoromo
(mi-)
1) , ,
2)
mkoroshi
(mi-)
. <<mkorosho>>
mkorosho
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mkosaji
(wa-)
1) ,
2)
3) , (
) (-.)
mkosefu
(wa-)
. <<mkosaji>>; mkosefu
wa heshima
mkosi
(wa-)
1) ()
2) . <<mkosaji>>
3)
(mi-)
1) .
;
2) ; ;
safari imeingia mkosi
mkoswa
(wa-)
.
mkota
(mi-; wa-)
()
;
(mi-)
. 1)
(Sorghum saccharatum)
2)
mkowa
(mi-)
. <<mkoa>>
(mi-)
,
(-
),
(
)
mkristo
(wa-)
mkristu
(wa-)
. <<mkristo>>
mkubaliano
(mi-)
1) ;
2) .
mkubwa
. <<kubwa>>
(wa-)
1) ( )
2) ; ; bi
mkubwa
3) ;
mkucha
(-)
(Oriolus larvatus)
mkudhumani
(mi-)
mkufu
(mi-)
, ; mkufu wa
saa
mkufunzi
(wa-)
1) ,
,
2) ;
3) ;
4) []
5) .
mkugenzi
(wa-)
. <<mkurugenzi>>
mkuki
(mi-)
; mkuki wa neno
,
mkuku
(mi-)
(); mkuku
ng'ombe -,
mkukumkuku
,
mkukuto
(mi-)
(
),
(
)
mkule
(mi-, -)
mkulia
(wa-)
, -.,
;
; mkulia Kongo
,
mkulima
(wa-)
, ;
mkulima mtumwa
; mkulima
mwajiriwa ;
mkulima wa pamba
; mkulima wa
ng'ano
mkulivu
(wa-)
1) ,
2)
()
mkulo
(mi-)
(
)
mkumbi
(mi-)
,
-
(Ochna
alboserrata)
(mi-)
(, )
mkumbizi
(wa-)
1)
2)
mkumbo
(mi-)
1) ;
, ;
mkumbo wa mali
2) , ; kwa
mkumbo mmoja
3)
(); ; katika
mkumbo wa shule
mkumbufu
(wa-)
,
mkumbuu
(mi-)
1) ;
2)
mkunaji
(wa-)
,
mkunatuu
(mi-)
(
- .
)
mkunazi
(mi-)
. (Zizyphus
jujuba)
mkundaji
(mi-)
1) (;
Parupeneus spp.)
2)
(, Upeneus vittatus)
mkunde
(mi-)
. (Phaseolus
vulgaris)
mkundu
(mi-)
. ,
mkunga
(wa-)
;
(mi-)
1) []
2)
mkungaji
(wa-)
.
mkungano
(mi-)
,
mkunge
(-)
. ( )
mkungu
(mi-)
(Ferminalia catappa)
(mi-)
1) ;
2) []
3) []
()
(mi-)
; mkungu wa ndizi
(wa-)
(
)
mkunguma
(mi-)
(Sorindeia usambaraensis)
mkungumanga
(mi-)
(Myristica fragrans)
mkunguni
(wa-)
;
(mi-)
1) (Ferminalia
Fatraea)
2)
mkunguru
(mi-)
1) ,
(
)
2) ,
(mi-)
(
)
mkung'uto
(mi-)
1) ,
2) . <<mkukuto>>
mkunguzi
(mi-)
mkunjaji
(wa-)
1) ,
() (-.);
mkunjaji uso . ,
;
2) . <<mkungaji>>
mkunjano
(mi-)
,
mkunjo
(mi-)
1) , ;
mkunjo wa suruali
2) .
3) , ; gauni
lenye mikunjo
4) ( );
mkunjuo
(mi-)
1)
()
2) ,
mkuno
(mi-)
1)
2) ,
mkunungu
(mi-)
,
- .
(Zanthoxylon
olitorium)
mkunya
(wa-)
. <<mkunga>>
mkunyati
(mi-)
-
mkunyuo
(mi-)
1) ,
()
2)
mkunzo
(mi-)
(
)
mkuo
(mi-)
(, );
();
; mkuo
wa sabuni
mkupi
(mi-)
mkupuo
(mi-)
1) ;
2) , ; kwa
mkupuo mmoja )
, )
3) ; ; mkupuo
wa mlo ; piga
mkupuo
[]
(-.)
4) ; tekeleza
mkupuo wa pili wa
karakana
5) ; peleka mikupuo
miwili watoto
mkupuzi
(wa-)
1) ,
();
2)
mkuranga
(mi-)
;
mkuro
(mi-)
1) . <<mkulo>>
2) ,
mkuru
(wa-)
. <<mkuu>>
mkurufunzi
(wa-)
. <<mkufunzi>>
mkurugenzi
(wa-)
1) ; ;
; mkurugenzi wa
Taasisi [-]
2) .
mkurungu
(mi-)
(Pterocarpus
chrysothrix)
mkurupusho
(mi-)
; ,
mkururo
(mi-)
1) ,
;
2) ; ; ;
mkururo wa magari
mkururu
(mi-)
. <<mkururo>>
mkuruti
(mi-)
. <<mkarati>>
mkuruzo
(mi-)
1) ()
( ,
..), suruali
mkuruzo
2) ,
mkuruzu
(mi-)
. <<mkuruzo>>
mkusanya
(wa-)
,
mkusanyaji
(wa-)
, ;
;
(); maelezo
mkusanyaji
; mkusanyaji
wa stempu
mkusanyi
(wa-)
. <<mkusanyaji>>
mkusanyiko
(mi-)
1) ,
(); mkusanyiko wa
vitabu
2) ,
3) , ;
mkusanyiko wa wanashule
wa kila mwaka
mkusanyo
(mi-)
1)
2) , ; ;
mkusanyo wa watu
mkusi
(mi-)
();
mkutanisho
(mi-)
, ;
mkutano
(mi-)
1) ; mkutano wa
mito
2) , ,
; mkutano mkuu
; ,
;
mkutano wa waandishi [wa
magazeti, wa habari] ;
mkutano wa kilimwengu
3) ;
4) ; ,
mkuto
(mi-)
1) ,
2) , ; kunja
nguo mkuto
mkutubi
(wa-)
. <<mkutubu>>
mkutubu
(wa-)
; mkutubu
mkuu
mkutuo
(mi-)
1) ;
2)
3) ()
mkuu
(wa-)
( ,
), ;
, ;
; mkuu
wa chama ;
mkuu wa shule
; mkuu wa bendi
; mkuu wa
manowari
; mkuu wa kitivo
; asiyesikia la
mkuu huvunjika guu .
,
,
mkuwadi
(wa-)
1) ,
2) (-) ,
mkuwiyati
(mi-)
. <<mkuyati>>
mkuyati
(-; mi-)
.
(
)
mkuyu
(mi-)
,
(Ficus
capensis)
mkuza
(wa-)
1) ,
;
( ,
); paka
mkuza sana
2) ,
(); mkuza
muhtasari
mkuzaji
(wa-)
1) ,
()
2)
3) ,
(-., ), ,
; mkuzaji
lugha ,
; mkuzaji wa kampuni
mkuzo
(mi-)
1) ,
;
2)
mkwachuro
(mi-)
mkwadi
(wa-)
. <<mkuwadi>>
mkwaju
(mi-)
1)
(Tamarindus indica)
2) ; piga
mkwaju ;
chomoa mkwaju []
;
(.)
3) ( ),
mkwaju wa mbali
(mi-)
;
mkwakwa
(mi-)
,
(Strychnos
guerckeana)
mkwakwara
(mi-)
mkwamba
(mi-)
(Fluggea
microcarpa)
mkwangwachare
(mi-)
(Smilax
Kraussiana)
mkwao
(wa-)
[]
mkwara
(mi-)
; mkwara
hauhitaji mafuta .
mkwara
(
,
)
mkware
(wa-)
1) ;
2) ,
mkwaruzano
(mi-)
1)
2) (.),
mkwaruzo
(mi-)
1) ;
2)
3)
mkwasi
(wa-)
()
mkwayakwaya
(mi-)
mkwe
(wa-)
(); wakwe wangu
( )
mkweaji
(wa-)
mkweli
(wa-)
mkweme
(mi-)
,
(Telfairia pedata)
mkwende
(mi-)
mkweo
(mi-)
1) ,
2)
(wa-)
. mke wako
( )
mkwepuzi
(wa-)
1) ;
2) ,
mkwezi
(wa-)
1) ,
()
2) . <<mkweaji>>
3) (mi-)
;
mkwiji
(mi-)
( )
mkwiro
(mi-)
mla
(wa-)
; ; mla
mboga, . mlamboga
; mla ndizi
; mla watu
; mla rushwa
; mla riba
mlaanifu
(wa-)
1)
2)
mlaanizi
(wa-)
,
()
mladi
(mi-)
(-
)
mlafi
(wa-)
1) ,
; ,
2)
3) ,
,
mlaghai
(wa-)
mlahaka
(mi-)
1) [] ,
[]
2)
mlainisha
(wa-)
mlainisha ngozi
;
mlaji
(wa-)
1) ; ;
ni mlaji wa machungwa
2) (,
. .)
3)
4) ()
mlakasa
(mi-)
, -
;
mlakungu
(mi-)
(.
)
mlakwati
(mi-)
mlala
(mi-)
mlalafi
(wa-)
. <<mlalavi>>
mlalaji
(wa-)
1) ,
; (.)
2) (
)
mlalamikaji
(wa-)
. ;
mlalamishi
(wa-)
1) , ;
2)
mlalamizi
(wa-)
. <<mlalamishi>>
mlalangwa
(mi-)
. (Ficus bussei)
mlalavi
(wa-)
1)
2) ,
; (.); mlafi
na mlalavi
3)
mlalazamu
(wa-)
; ;
mlale
(mi-)
mlama
(mi-)
,
mlamba
(wa-)
,
()
(mi-)
(
; Dicrurus),
mlamba mweusi
(mi-)
mlambizu
(wa-)
mlamboga
(wa-)
. . mla mboga
; chakula cha
mlamboga
mlamu
(wa-)
. <<muamu>>
mlandano
(mi-)
,
mlandawa
(mi-)
(Ficus indica)
mlandege
(mi-)
1) - (Ficus
natalensis)
2)
(
)
mlanga
(mi-)
.
( pinatifida)
mlangalanga
(mi-)
. ,
(Persea americana)
mlangali
(mi-)
.
mlangamia
(mi-)
-
(Cassytha filiformis)
mlangilangi
(mi-)
, -
(Cananga odorata)
mlango
(mi-)
1) ; ; mlango
mkubwa ;
; mlango wa kutokea
;
mlango wa mto
; mlango wa bahari
();
mlango wa
uzazi . ;
funga mlango )
) .
;
bana mlango kwa kishindo
. .
; mlango wa nyuma
.
. ; pitia
mlango wa nyuma )
)
(-.)
2) .
3) , ; mlango
wa maji ; mlango wa
bahari
4) ,
5) ; ;
6) ;
7) ,
(); milango
maarifa []
(mi-)
. <<mwango>>
mlanguzi
(wa-)
1) ;
2)
3)
mlariba
(wa-)
. . mla riba
mlasa
(mi-)
,
(Hibiscus
micranthus)
mlaso
(-)
(
)
mlazi
(wa-)
1) ,
;
2) (mi-) ,
mlazo
(mi-)
1) ;
2) ;
; mkono wa mlazo
mle
. . ()
[]; mle mle
[]
mlea
(-)
(; Gaterinus
gaterinus)
mleaji
(wa-)
mlegeo
(mi-)
; ,
mlegevu
(wa-)
1) (,
)
2)
()
mlehemu
(wa-)
mlejileji
(wa-)
1)
()
2)
()
1) ,
; chombo
mlejileji
mlele
(mi-)
( .
); ametoa mlele
.
mleli
(mi-)
. <<mlele>>
mlemavu
(wa-)
;
;
mlembe
(mi-)
( )
(wa-)
(; Indicator indicator)
mlembo
(mi-)
. <<mlembe>>
mlenge
(mi-)
mlengu
(mi-)
. <<mrengu>>
mleo
(mi-)
1)
2) , ;
3) ,
4) .
mleoleo
(mi-)
1) . <<mleo>>
2) ,
mlepo
(mi-)
mlepo wa akili .
[]
mleta[ji]
(wa-)
1) ,
()
2)
3)
4) ();
mletaji mvua .
mlete
(mi-)
mlevi
(wa-)
; mlevi [wa]
kupindukia ) .
() )
mlewolewo
(mi-)
. <<mleomleo>>
mlezi
(wa-)
1) ;
[]; mlezi
wa shule ya watoto
[]
2) ;
3) (mi-) . kitanda cha
mlezi ,
(mi-)
;
(-)
. ;
(mi-)
(
; Eleusina
corocana)
mli
(mi-)
1)
2) (
)
3)
mlia
(wa-)
; mlia choyo
; mlia wivu
(mi-)
;
; piga mlia
; punda
milia
mliko
(mi-)
1) ,
2) (,
)
3) ,
( , ), mtililio
wa mliko
mlilana
(mi-)
(Sonneratia caesolaria
Sonneratia acida)
mlima
(mi-)
, ; mlima wa
moto
(wa-)
. mlimaji; mlima
tumbaku ,
;
mlima mkonge
,
mlimaji
(wa-)
,
mlimao
(mi-)
. <<mlimau>>
mlimau
(mi-)
(, Citrus
limonum)
mlimbiko
(mi-)
1) , ;
2)
3)
4)
5) ; ujao ni
mlimbiko wangu
mlimbolimbo
(mi-)
(Euphorbia cuneata)
mlimbuko
(mi-)
1) (
)
2) ,
3) (
, )
mlimbwende
(wa-)
;
mlimi
(wa-)
1) []
2) ;
3)
mlimo
(mi-)
,
mlimwengu
(wa-)
1) ,
2)
3) ,
mlinda
(wa-)
1) ; ;
mlinda mlango .
; mlinda ndege
,
2) ;
;
3)
mlindaji
(wa-)
. <<mlinda>>
mlindo
(mi-)
; ;
mlinganisho
(mi-)
,
mlingano
(mi-)
1) , ;
; mlingano wa
maoni
2) .
3) ,
4) ;
5)
mlinganyo
(mi-)
1) . <<mlingano>>
2) . ;
mlinganyo ambatiko
;
mlinganyo mstari
;
mlinganyo piadufu
;
mlinganyo tenguo
mlingo
(mi-)
.
(mi-)
. <<mlinganisho>>
mlingoti
(mi-)
. ; mlingoti wa
maji ; mlingoti wa
mbele -; mlingoti
wa
galmi -;
mlingoti wa bendera
mlinzi
(wa-)
1) ; ;
; mlinzi wa
sheria
2) ;
,
; mlinzi wa
amani .
3)
4) ;
5) ,
6) . ; mlinzi
wa pembeni
mlio
(mi-)
1) , ; ;
2) ; ; mlio wa
bunduki
; mlio wa simu
;
mlio wa simba
; isiyo na mlio
(mi-)
,
mlipa
(wa-)
. <<mlipaji>>; mlipa
kodi ;
mlipa kisasi
mlipaji
(wa-)
mlipi
(wa-)
. <<mlipaji>>
mlipizi
(wa-)
1) ,
2) . mlipizi kisasi
mlipu
(mi-)
,
mlipuaji
(wa-)
mlipuaji wa baruti (moto)
mlipuko
(mi-)
1) ()
2)
mlipwaji
(wa-)
1) ,
2)
mlisha
(wa-)
1) , ;
; mlisha sumu
2) ,
[];
3) mlisha majani
mlishaji
(wa-)
mlishangwa
(mi-)
mlishi
(wa-)
. <<mlisha>>
mlishizo
(mi-)
()
mlisho
(mi-)
1) ; mlisho wa
samaki (mshipi) ,
( )
2) 11-
mliwa
(mi-)
(Spirostachys
africana)
mlizamu
(mi-)
1)
2) ,
3)
4) , ()
mlizi
(wa-)
1)
2) ,
3) (. .
),
mlo
(mi-)
1) , ; mlo
wa nyama ;
idadi milo
2) , ; mlo wa
mchana, . mlo mkuu, .
mlomkuu , mlo wa
usiku ;
hatua kwanza mlo
3)
4) ,
5) ,
mlohasi
(mi-)
,
mlolongo
(mi-)
1) (,
, . .)
,
2) ; (.)
mlombo
(mi-)
(.
)
mlomkuu
(mi-)
. . mlo mkuu .
. <<mlo>>
mlomo
(mi-)
. <<mdomo>>
mlongama
(mi-)
,
mlonge
(mi-)
. <<mronge>>
mlongo
(mi-)
. <<mwongo>>
mlonje
(mi-)
. <<mronge>>
mlonjo
(mi-)
. <<mronjo>>
mlowezi
(wa-)
1) [] ,
; ,
2)
mlozi
(wa-)
; ,
(mi-)
.
mlulu
(mi-)
mlumbaji
(wa-)
,
mlumbi
(wa-)
;
(.)
mlundikano
(mi-)
1) , , ;
mlundikano wa maazimio
.
2) ;
mlungula
(wa-; mi-)
. <<mrungura>>
mlungura
(wa-; mi-)
. <<mrungura>>
mluzi
(mi-)
. <<mruzi>>
mma
piga mma . ,
mmaizi
(wa-)
1) ()
2) []
, ;
mmaka
(mi-)
. <<msanapiti>>
mmako
(mi-)
,
mmalizio
(mi-)
1) ,
2)
3) (
-. ),
mmalizio kinga moto
()
Mmanga
(wa-)
(
)
mmangimeza
(wa-)
. <<mangimeza>>
Mmarekani
(wa-)
mmasihii
(wa-)
. <<mmasihiya>>
mmasihiya
(wa-)
mmavimavi
(mi-)
,
(Celtis Durandii)
mmbea
(wa-)
1) ;
2)
mmbuji
(wa-)
. <<mbuji>>
mmea
(mi-)
1) , ;
2)
3) .-.
4) . ;
mimea asilia
; mimea
kupandwa
mmego
(mi-)
1) ;
( )
2)
3) ;
mmelea
(mi-)
1)
2) -
mmeng'enyo
(mi-)
,
,
; mmeng'enyo wa
chakula
; mfumo wa
mmeng'enyo
mmeo
(wa-)
; ,
mmeto
(mi-)
, , ;
mmeto wa macho
mmetuko
(mi-)
; ,
; ; mmetuko
wa vimulimuli
mmeza
(wa-)
mmeza ng'ongo .
,
mmigizo
(mi-)
. <<mwigizo>>
mmikio
(mi-)
;
;
mmilikaji
(wa-)
. <<mmiliki>>
mmiliki
(wa-)
1) , (.); ; ;
mmiliki biashara
2) ,
() (-.)
mmisheni
(wa-)
. <<mmisionari>>
mmisionari
(wa-)
Mmisri
(wa-)
mmoja
(wa-)
[]; ;
; kila mmoja
[];
mmoja wa
wenyekiti ;
tuwe wamoja
mmomonyoko
(mi-)
1) ; mmomonyoko
wa udongo, mmomonyoko
wa ardhi
2)
mmong'onyoko
(mi-)
. <<mmomonyoko>>
mmoyomoyo
(mi-)
(Deinbollia borbonica)
Mmsumbiji
(wa-)
mmula
(wa-)
.
mmumunye
(mi-)
. <<mmung'unye>>
mmung'unye
(mi-)
(
,
-
,
. .: Lagenaria
vulgaris)
mmunina
(wa-)
. <<muminina>>
Mmvita
(wa-)
mmwaka
(mi-)
(Sapindus saponaria)
mmwangaluchi
(mi-)
mmweko
(mi-)
();
mnaana[a]
(mi-)
. <<mnanaa>>
mnada
(mi-)
; ;
mnada wa hadhara
; tia
(piga) mnada, uza kwa
mnada
mnadi
(wa-)
1) ; mnadi swala
2) ,
;
mnafiki
(wa-)
; ;
mnajimu
(wa-)
1) ,
2)
mnajiri
(mi-)
mnajisi
(wa-)
1)
2) ;
(
)
3)
mnamo
(mi-)
()
(.
,
-.), mnamo saa mbili
; mnamo siku
kwanza mwaka
mpya
mnana
(-; mi-)
1)
2)
(mi-)
(
)
mnanaa
(mi-)
1) (Mentha
viridis)
2) (Mentha
piperita)
mnanasi
(mi-)
. (Ananas
sativa)
mnandi
(-)
. 1)
(Phalacrocorax)
2) ,
mnangwa
(wa-)
(
)
mnara
(mi-)
1) ; ; mnara
wa taa ; mnara wa
tanki la maji
;
mnara wa ukumbusho
2) ;
3) ,
4) .
,
mnaraha
(mi-)
. (Datura
fastuosa)
mnasaba
(mi-)
,
mnasara
(wa-)
. <<nasara>>
mnasarani
(wa-)
. <<mnasara>>
mnaso
(mi-)
1) ,
(), (
,
)
2) ,
3) ,
4) . , ;
(.
)
5) . , ,
;
mnato
(mi-)
1) ;
2) ()
3) , ,
;
mnavu
(mi-)
. (Solanum
nigrum Solanum
nodiflorum)
mnawili
(mi-)
mnazaa
(mi-)
1) ,
2) , ;
3) ,
4) (wa-)
()
mnazi
(mi-)
(Cocos
nucifera)
mnda
(mi-)
1)
2)
mndewa
(wa-)
;
()
mndimu
(mi-)
. <<mdimu>>
mndule
(mi-)
, ;
mndunga
(mi-)
mnena
(wa-)
1) ,
(); mnena kweli
;
mnena uwongo
, , ; mnena
watu
2)
;
mnenaji
(wa-)
1) ; ;
2) . <<mnena>>
mnenea
(wa-)
1) ,
2)
3) ,
mnenguo
(mi-)
.
mneni
(wa-)
. <<mnenaji>>
mnepo
(mi-)
mneso
(mi-)
(-.)
(.
, .
.)
mng'ang'anio
(mi-)
1) ,
2) . ,
mng'ao
(mi-)
1) , ,
2) ,
3) . ,
mngao
(mi-)
. <<mng'ao>>
mngarengare
(mi-)
mng'ariza
(wa-)
1)
2)
; ,
(-., -.)
mngarizo
(mi-)
. <<mng'arizo>>
mng'arizo
(mi-)
, ; mng'arizo
wa macho a)
)
mng'aro
(mi-)
. <<mng'ao>>
Mngazija
(wa-)
mng'oaji
(wa-)
1) ,
(, )
( )
2) . ,
(,
. .)
mngoja
(wa-)
1) ; ;
, ;
mngoja mlango
,
;
2) . mngoja zamu
mngojaji
(wa-)
. <<mngoja>>
mngoje
(wa-)
. <<mngoja>>
mngojea
(wa-)
. <<mngoja>>
mngojezi
(wa-)
; ;
mng'ongo
(mi-)
;
.
(mi-)
; ; ;
mnguri
(mi-)
(. )
mngurumizi
(wa-)
1) ,
2) ,
; ,
mngurumo
(mi-)
1) ; , ;
2) ; ;
mnguvu
(wa-)
;
mngwana
(wa-)
. <<mwungwana>>
mnikulu
(wa-)
; ;
mnili
(mi-)
(
2 ;
Indigofera
tinctoria)
mnimbi
(mi-)
mninga
(mi-)
,
(Pterocarpus bussei)
mnju
(mi-)
mnjugu
(mi-)
()
()
mnjugumawe
(mi-)
. ,
(Voandzeia
subterranea)
mnjugunyasa
(mi-)
,
(Arachis hypogaea)
mno
1) , ;
,
2) ; sana mno, mno
ajabu ) ,
)
mnofu
(mi-)
, ; mnofu wa
nyama ;
mnofu paja ; mnofu
wa
samaki
mnoga
(mi-)
(
)
(mi-)
1)
2) ( )
mnokoa
(mi-)
, .
mnong'onezi
(wa-)
1) ,
2)
mnong'oni
(wa-)
. <<mnong'onezi>>
mnong'ono
(mi-)
1) ,
2)
3) ,
mnovisi
(wa-)
.
Mnubi
(wa-)
mnukauvundo
(mi-)
(;
Cassia occidentalis)
mnukio
(mi-)
mnuko
(mi-)
1)
2) ; ,
mnumanuma
(wa-)
1) ;
2) ,
;
mnuna
(wa-)
1)
2) . <<mnunaji>>
mnunaji
(wa-)
;
mnunda
(mi-)
1) ;
2) (wa-)
()
mnung'unikaji
(wa-)
()
; ,
mnung'uniko
(mi-)
1) ; ,
2) ,
mnunguri
(wa-)
(
)
mnuni
(wa-)
. <<mnunaji>>
mnuno
(mi-)
, ;
mnunuaji
(wa-)
(
)
mnunuzi
(wa-)
, ;
mnurisho
(mi-)
1)
2) ,
mnururisho
(mi-)
1)
2) . <<mnurisho>>
mnyaa
(mi-)
1)
(Hyphaena coriacea
Hyphaena crinita)
2)
3)
(
)
mnyakuzi
(wa-)
1) ( -.
)
2) , ;
;
mnyama
(wa-)
1) , ;
; mnyama wa
mfugo
; mnyama mwitu
(pori), mnyama wa porini
; wanyama wa
kulimia ;
mnyama
mtambaazi
,
; mnyama
mharibifu
2) .
mnyamapori
(wa-)
. . mnyama [wa]
pori . . <<mnyama>>
mnyamata
(mi-)
(Pseudarthria
hookeri)
mnyamavu
(wa-)
()
mnyambuko
(mi-)
. <<mnyumbuko>>
mnyambuliko
(mi-)
. []
;
;
[]
mnyampara
(wa-)
. <<mnyapara>>
mnyangalika
(wa-)
mnyang'anyi
(wa-)
1) ; ;
mnyang'anyi wa farasi
2) ;
,
mnyange
(wa-)
1)
;
2)
mnyanya
(mi-)
. ,
(Lycopersicum
cerasiforme); mnyanya
mshumaa
(Lycopersicum pyriforme)
mnyanyua
(wa-)
, (.), mnyanyua vyuma
vizito .
mnyanyumbuko
(mi-)
. ,
mnyanyuo
(mi-)
, (.)
mnyapala
(wa-)
. <<mnyapara>>
mnyapara
(wa-)
1) ;
2) (,
),
mnyara
(mi-)
(.
)
mnyefu
(mi-)
. <<mnyevu>>
mnyegea
(mi-)
(Kigelia
pinnata)
mnyegeo
(mi-)
,
mnyenyekeo
(mi-)
1) ;
;
2) ,
mnyenyekevu
(wa-)
;
()
;
()
mnyenyereko
(mi-)
. <<mnyiririko>>
mnyeo
(mi-)
; ; mnyeo wa
njaa
mnyerereko
(mi-)
. <<mnyiririko>>
mnyevu
(mi-)
. mnyevunyevu ,
mnyevunyevu
(mi-)
. . <<mnyevu>>
mnyima
(wa-)
. <<mnyimi>>
mnyimaji
(wa-)
. <<mnyimi>>
mnyimi
(wa-)
1) ,
(); mnyimi uhuru
,
2) ,
mnyimo
(mi-)
1) ; ,
2) ,
mnyiri
(mi-)
(
); mnyiri wa
pweza
()
mnyiririko
(mi-)
()
mnyo
(mi-)
()
mnyofu
(wa-)
1) ()
2) ,
mnyongaji
(wa-)
(
)
mnyonge
(wa-)
1) ()
2)
()
3)
4) ()
mnyonyaji
(wa-)
;
mnyonyore
(mi-)
(Poinciana
pulcherrima)
mnyonywaji
(wa-)
( )
mnyoo
(mi-)
();
(mi-)
. <<mnyororo>>
mnyororo
(mi-)
1) [] ,
; mnyororo wa
baisikeli
2) ; ; ;
funga minyororo )
;
) .
3) .
4)
mnyosho
(mi-)
;
mnyozi
(wa-)
()
mnyumbuko
(mi-)
1) . ;
2) ., . mnyumbuko
wa ardhi
() ();
;
mnyumabulisho
(mi-)
;
mnyumabulisho wa maneno
mnyunyizo
(mi-)
1) ();
2) ;
(. )
mnyunyo
(mi-)
1) ,
2) ,
mnyunywe
(mi-)
. <<mnywanywa>>
mnyuso
(mi-)
(
)
mnywa
(wa-)
, (
);
; mnywa pombe
;
mnywa vidonge vya
kulevya
mnywaji
(wa-)
. <<mnywa>>
mnywanywa
(wa-)
1) ,
2) ,
3)
()
(mi-)
(Pluchea
dioscoridis)
mnywo
(mi-)
1) ()
2)
mo
mo mote 1) -,
-
2) ,
modeli
(-)
,
moduleta
(-)
.
modulo
(-)
,
mofa
(-)
1)
( )
2) . mkate wa mofa
;
,
mofimo
(-)
. <<mofimu>>
mofimu
(-)
.
mofti
. <<mufti>>
mogo
(mi-)
. <<mwogo>>
moja
(-; ma-)
, ();
moja kwa mia
; mamoja na
makumi
; moja moja .
mojamoja a)
,
)
) )
; ;
moja kwa moja ) ,
) ,
) ,
1) , ;
siku moja ; mara
moja ) ) ;
2) , ;
; moyo
mmoja ;
mojawapo
; -, ;
mmojawapo wa watu
; kitabu
kimojawapo
mola
(-)
( ); mola
wangu! !,
!
molekiule
(-)
molina
(-)
. <<mola>>
moliwa
(-)
. <<mola>>
moma
(ma-)
(Bitis gabonica)
1) (
)
2) .
( ,
)
3)
[
] (
,
. .),
. -momea
. -momwa
momenta
(-)
.
;
,
( ),
momenti
(-)
, ,
momonyoa
1) ;
2) ,
(),
()
3) ,
. -momonyosha
. -momonyolea
.-.
-momonyoleka
. -momonywa
. -momonyoka
monaki
(ma-)
monasteri
(-)
mondo
(-)
. (Felis serval)
mong'onyoa
. <<momonyoa>>
monosakaraidi
(-)
.
monsuni
(-)
. upepo wa monsuni
monyoa
[
] (-. ,
. )
. -monyosha
. -monyolea
. -monyoka
(.
)
. -monyosha
. -monyolea
.-. -monyoleka
. <<momonyoa>>
morani
(-)
mori
(-; mi-)
1) ;
mori ng'ombe ;
mori farasi
2) , ;
(-)
1) ; ; ; la
mori ,
2) ,
3) ,
4)
mor[i]ta
(-)
(
)
moshi
(mioshi)
1) ; gari [la] moshi
, ; ;
- (-enye) moshi ,
; harufu moshi
();
palipo na moshi pana moto,
panapofuka moshi
hapakosi (pana, panaficha)
moshi .
2) ; ;
merikebu moshi
3) ,
4)
5)
mosi
; Mei Mosi
-; mosi lazima
niendi pili... -,
, -...
mota
(-)
, ; mota ya
umeme
motaboti
(-)
motakaa
(-)
. <<motokaa>>
mote
. <<ote>>; ;
nyumbani mote
; ; mo
mote )
, )
,
motifu
(-)
(
)
motisha
(mi-)
1) ,
,
2) ; ; toa
motisha ,
1) ;
2) ;
motisho
(mi-)
. <<motisha>>
moto
(mioto)
1) , ; ;
; moto wa kizungu
; koka moto )
,
) ;
washa (fanya) moto
; zima moto
;
ongeza mafuta katika moto
. .
; piga moto
( ), - (enye) moto ) ;
)
, ; maji
moto hayachomi nyumba
.
; dawa moto ni
moto .
- [] (=
)
2) . .
; ; ;
makaa ya moto
; moto mmoja
; wa moto
; ;
pamba moto .
,
3) ,
4) , ;
5) ;
6) , ; kazi
moto
7) ,
. motomoto ,
;
; wa motomoto
motokaa
(-)
;
motokaa ya abiria )
) ; motokaa ya resi
motokari
(-)
. <<motokaa>>
motomoto
. . <<moto>>
moyo
(mioyo, nyoyo)
1) , , ;
- moyo ,
; - (-enye) moyo
mwema
(mkuu) ;
-enye moyo mgumu
(mzito) ) ,
) ;
; -enye moyo
mweupe )
)
;
; kwa moyo
mweupe ;
kwa moyo mkunjufu
;
,
; kwa moyo wote )
)
;
kutoka moyoni ;
; moyo si wangu
.
()
; moyo wa bua
, ;
pasua moyo
() ;
jeruhi moyo ;
vimbisha moyo .
; ingia
nyonyoni
(),
tuliza moyo
; tia moyoni
,
; moyo
unanyonga (unapiga fundo)
() ;
lisilokuwamo
moyoni halipo mdomoni
. ,
2) ; , ; -
moyoni tu ;
shupaza moyo
;
shuka (legea) moyo
()
3) , ;
,
, ; vunja
(vunjika) moyo
,
; sema kwa
moyo ;
moyo ,
; fa moyo
,
(); fuata moyo
(-.)
( )...
4) , , ;
moyo wa mti
; moyo wa jipu
5) ; ,
; ji moyo, piga
moyo konde ,
, (
-.), moyo
,
; ;
tia
(simika, kuza) moyo
; ;
; moyo
mchache
6) ,
7) , ; tia
moyo ; pata
moyo ;
kazi hii
imempa moyo
8) ,
, ;
mwenye moyo ;
jenga moyo
9) ,
; wa na
moyo juu
10) , ,
wa na moyo (
-.), ingiza moyo mpya
11) , ;
huyu ndiye moyo wake
moza
(-)
; watu
wamejipanga moza
mpaazo
(mi-)
()
mpagaro
(mi-)
1) (),
2)
mpagata
(mi-)
mpagazi
(wa-)
mpaje
(mi-)
mpaji
(wa-)
1) ,
2) ;
3) ,
()
mpaka
(mi-)
1) ; ; ;
bila (pasipo) mpaka
;
; - bila
(pasipo) mpaka
;
; -enye
mpaka mmoja ,
, ;
piga (weka) mpaka )
)
.
; ruka (vuka,
pita, kiuka) mpaka )
)
.
; pindukia
mipaka, enda ng'ambo ya
mipaka .
;
2) , ; mpaka wa
mwisho
1) , [],
; mpaka sasa
,
;
mpaka lini?
?; toka... mpaka
... ; mpaka karibu na
(wa-)
mpaka chokaa ;
mpaka rangi
mpakaji
(wa-)
1) . <<mpaka>>
2) ,
( . .)
mpakamezo
(mi-)
mpakato
(mi-)
1)
2)
3)
mpaki
(wa-)
. <<mpaka>>
mpakizi
(wa-)
(-
-.)
mpako
(mi-)
1)
2) ; mpako wa
chokaa ; mpako
wa rangi
,
mpakuzi
(wa-)
1) (-
-.)
2) ;
Mpalestina
(wa-)
mpalilio
(mi-)
;
mpalilizi
(wa-)
. <<mpalizi>>
mpalio
(mi-)
,
(mi-)
mpalizi
(wa-)
mpamba
(mi-)
.
(Gossypium
herbaceum)
(wa-)
. <<mpambaji>>
mpambaji
(wa-)
1) ,
2) ,
mpambanisho
(mi-)
1) ;
2) ,
;
3) ;
4)
mpambano
(mi-)
1) ;
2) .
3) . ; ,
mpambanuo
(mi-)
, ; ,
mpambauke
(mi-)
(Lippia
asperifolia)
mpambe
(wa-)
1)
(
)
2) . ,
;
3)
mpambi
(wa-)
. <<mpambaji>>
mpanda
(wa-)
, ;
mpanda farasi ;
; mpanda milima
; mpanda
baisikeli
(wa-)
, ();
mpanda mbegu ;
mpanda ovyo hula ovyo
. ,
-,
- (= ,
)
(mi-)
1) ,
; mti wenye
mpanda
2) ,
; nchi
mpanda
mpandaji
(wa-)
. <<mpanda>>
mpandano
(mi-)
,
;
; mpandano
wa mambo
mpande
(mi-)
1) ,
2) ;
3) (-),
4) ( )
mpandi
(wa-)
. <<mpanda>>
mpando
(mi-)
; ,
(mi-)
1) ;
()
2) ; ,
3)
4) ;
mpandomshuko
(mi-)
,
mpanga
(wa-)
, ;
mpanga vyumba
;
mpanga ardhi
(wa-)
1) ,
(-.); mpanga
herufi [z chapa] .
;
mpanga vyombo ,
; mpanga
utaratibu
2) ,
mpangaji
(wa-)
1) . <<mpanga>>
2) [],
(wa-)
. <<mpanga>>
mpangani
(wa-)
mpangilio
(mi-)
1) ,
;
mpangilio wa maneno
; mpangilio
wa
rangi
2) (-.),
mpangishaji
(wa-)
, (
)
mpangishi
(wa-)
. <<mpangishaji>>
mpango
(mi-)
1) , ;
mpango wa uchumi [wa
kitaifa]
;
mpango [wa maendeleo]
wa miaka mitano
;
; mpango wa siku
zijazo
; mpango wa masomo
(mafunzo)
; -
(-enye) mpango ;
bila [] mpango
2) ;
;
3) ; ;
mpango wa maji
; mpango
wa alfabeti
4) ; mpango wa
masomo
5) , ,
6) .
(mi-)
( );
mpanje
(mi-)
mpanuko
(mi-)
.
mpanzi
(wa-)
mpapai
(mi-)
,
(Carica papaya), mpapai
mwitu
mpapatiko
(mi-)
1) , ;
2) ,
3) , ;
mpapayu
(mi-)
. <<mpapai>>
mpapindi
(mi-)
. (;
Cycas thouarsii)
mpapurano
(mi-)
,
mpapuro
(mi-)
1)
2)
3) .
mparachichi
(mi-)
. ,
(Persea americana)
mparaganyo
(mi-)
, ; ,
(.)
mparamuzi
(mi-)
(Sterculia appendiculata)
mpare
(mi-)
1) ;
2) ;
mparuzi
(wa-)
1) ,
2) ;
(.),
; mparuzi wa
mbao ;
mparuzi wa karatasi
; mparuzi
wa kazi
mparuzo
(mi-)
1) ; ,
2)
()
3) ,
(mi-)
;
(.)
mpasi
(wa-)
1)
2) ;
3) ,
mpasua
(wa-)
, ; mpasua
mbao
mpasuaji
(wa-)
. <<mpasua>>
mpasuasanda
(wa-)
.
mpasuka
(mi-)
. <<mpasuko>>
mpasuko
(mi-)
1) ;
2) ,
3) ; ;
mpasuko wa bomu
4) ;
mpasuliaji
(wa-)
. daktari mpasualiaji
mpasuo
(mi-)
1) ,
; ;
2)
3) ; mpasuo wa sketi
4) ()
mpatanishi
(wa-)
mpatilivu
(wa-)
mpato
(mi-)
1) ;
2)
(mi-)
( )
mpayukaji
(wa-)
1) ;
2) ;
mpe
(mi-)
.
mpea
(mi-)
.
mpekecho
(mi-)
1) ,
2) (
)
3) ()
4) .
,
;
()
mpeketevu
(wa-)
1)
; ,
()
2)
()
mpeketo
(mi-)
. <<mpekecho>>
mpekuzi
(wa-)
1)
2) ,
(-.),
3) ,
( ),
mpelekaji
(wa-)
1) ()
2) ; mpelekaji
barua
mpelekwa
(wa-)
1) ; ,
2) ,
mpelelezi
(wa-)
1) , ;
mpelelezi wa siri
2) ,
3)
mpemba
(mi-)
(wa-)
()
mpembuo
(mi-)
1) ,
; ; bila
(pasina) mpembuo
2) ; ;
mipembuo inathibitisha
kanuni
mpembuzi
(wa-)
, ;
mpenda
(wa-)
1)
()
2) ; (
-.); mpenda kula )
) ; mpenda
muziki
,
; mpenda michezo
. ; mpenda
maisha
; mpenda taifa
mpendekezaji
(wa-)
,
(
);
mpendelevu
(wa-)
, ;
mpendependapo
(mi-)
(Canthium zanzibaricum)
mpendevu
(wa-)
()
mpendezi
(wa-)
. <<mpendevu>>
mpendi
(wa-)
. <<mpenda>>
mpendwa
(wa-)
1) ,
2) ,
mpenyezaji
(wa-)
. <<mpenyezi>>
mpenyezi
(wa-)
1) ,
;
2) ;
3)
mpenyezo
(mi-)
1)
2)
3) ,
mpenyo
(mi-)
; mpenyo
wa maji ,
mpenzi
(wa-)
1) ,
2) ; mpenzi wa
kusoma vitabu
; mpenzi wa
michezo
3) ,
; mpenzi mchezo
() ;
mpenzi wa timu
(kilabu)
()
mpepea
(mi-)
1) () ,
2) [] ;
3)
( );
mvua mpepea
mpepeaji
(wa-)
mpepetaji
(wa-)
mpepezi
(wa-)
. <<mpepeaji>>
mpera
(mi-)
(
; Psidium
guayava);
mpera wa kizungu a)
(Jambosa
vulgaris) ) (Persea
gratissima)
mpesi
(mi-)
( -
.
;
Trema guineensis)
mpeta
(mi-)
()
mpetaji
(wa-)
. <<mpepetaji>>
mpevu
(wa-)
()
; huyu si mtoto
mchanga, ni mpevu
,
mpevuko
(mi-)
1) ,
2)
mpevushi
(wa-)
;
mpewa
(wa-)
; (.)
mpiga
(wa-)
, ();
mpiga taipu (mashine)
; mpiga cha,
.
mpigachapa ;
(); mpiga
ngoma
; mpiga
kinanda (piano) ;
mpiga tarumbeta ;
mpiga muziki
; mpiga filimbi
. ; mpiga kasia
; mpiga ngumi
; mpiga
picha ; mpiga
simu [];
mpiga kura ;
mpiga mzinga
; mpiga mbizi,
. mpigambizi
; ;
; mpiga
domo ; mpiga ripoti
; ;
mpiga bendi
; mpiga picha,
. mpigapicha
mpigachapa
(wa-)
. . mpiga chapa .
. <<mpiga>>
mpigaji
(wa-)
. <<mpiga>>
mpigambizi
(wa-)
. . mpiga mbizi .
. <<mpiga>>
mpiganaji
(wa-)
1) ;
,
2) ;
mpigani
(wa-)
; ,
mpigania
(wa-)
( -.);
mpigania uhuru
; mpigania amani
mpiganiaji
(wa-)
. <<mpigania>>;
mpiganiaji wa amani
mpiganisho
(mi-)
1) ,
2) ; ;
; mpiganisho wa
majogoo
mpigano
(mi-)
1)
2) ,
mpigapicha
(wa-)
. . mpiga picha .
. <<mpiga>>
mpigi
(wa-)
. <<mpiga>>
mpigisha
(wa-)
mpigisha chapa
mpigo
(mi-)
1) ; mpigo wa damu
2) ; ; ;
kwa mpigo [mmoja]
;
3)
(
); mpigo wa
wimbo
mpigwa
(wa-)
1)
2)
mpika
(wa-)
. <<mpikaji>>; mpika
[ma]jungu ,
; (.)
mpikaji
(wa-)
, , ;
nani ni mpikaji leo?
?
mpiko
(mi-)
(, , )
(mi-)
1)
(
)
2)
3)
mpilipili
(mi-)
. (Capsicum
annuum); mpilipili hoho
[]
(Capsicum
frutescens), mpilipili
manga
(Piper nigrum)
mpima
(wa-)
,
(); mpima ardhi
; mpima nchi
, mpima
picha, . mpimapicha
mpimaji
(wa-)
. <<mpima>>
mpimapicha
(wa-)
. . mpima picha .
. <<mpima>>
mpimo
(mi-)
1) ,
2)
mpindani[fu]
(wa-)
1)
2) .
() ;
mpindano
(mi-)
1)
2)
3) ,
mpindia
(mi-)
,
mpinduko
(mi-)
. ,
mpinduzi
(wa-)
1)
2) (,
, ),
(), ,
mpinga
(wa-)
, ;
mpinga maendeleo
; mpinga
mapinduzi
;
mpinga vita ;
mpingaji
(wa-)
1) . . ;
2) , (.)
mpingamapinduzi
(wa-)
. . mpinga
mapinduzi . .
<<mpinga>>
mpingani
(wa-)
1) ;
2) ;
mpingi
(mi-)
.
(),
(Ximenia americana)
mpingo
(mi-)
(Dalbergia
melanoxylon Diospyros
ebenum)
(mi-)
,
mpini
(mi-)
[] ,
; mpini wa kisu
; mipini
uongozi .
mpinzani
(wa-)
1) ;
,
2) ; . .
mpira
(mi-)
1) .
2) ; ; -
mpira ; gema
mpira ;
mpira wa
kuponda
3) ;
mpira wa maji moto
; mpira wa kufutia
;
(.)
4) ()
5) ; ; mpira wa
adhabu . ;
tema mpira
6) . , -
, mpira
wa meza
;
mpira wa miguu ;
mpira wa mkono ;
mpira wa kikapu
; mpira
wa magongo ; mpira
wa vinyoya ;
mpira wa rugby ;
mpira wa
wavu
7) ;
8) . mpira wa ndani
; jaza mpira
; mpira
wa nje
9)
mpishi
(wa-)
;
mpita[ji]
(wa-)
1) ; ;
; mpitaji njia
2)
3)
mpitiaji
(wa-)
mpito
(mi-)
1) ;
2)
mpoa
(mi-)
mpoa wa bahari
;
mpofu
(-)
-
(Boselaphus canna)
(wa-)
mpokea[ji]
(wa-)
; ;
mpokeaji kodi
; mpokeaji simu
;
; mpokeaji
katika hoteli
mpokeasimu
(wa-)
; ;
mpokezi
(wa-)
,
(),
()
mpoko
(mi-)
1) ;
2) ;
mpombo
(mi-)
mponda
(wa-)
, (,
,
); mponda mawe
;
mponda mali (fedha)
. ,
mpondo
(mi-)
;
(mi-)
; ;
,
mponyeshaji
(wa-)
;
mponyi
(wa-)
. <<mponyeshaji>>
mpoopoo
(mi-)
. <<mpopoo>>
mpopo
(mi-)
. <<mpopoo>>
mpopoo
(mi-)
,
(Areca catechu)
mporaji
(wa-)
; ;
mporomoko
(mi-)
1)
2) ; mporomoko wa
maji
mpororo
(mi-)
1) , , ;
waliandamana mpororo
2) ,
( )
Mportugesi
(wa-)
mposa
(wa-)
,
, ;
mposaji
(wa-)
. <<mposa>>
mposeaji
(wa-)
. <<mposa>>
mposo
(mi-)
;
mposta
(wa-)
mpotefu
(wa-)
. <<mpotevu>>
mpotevu
(wa-)
1) []
2) , ;
mpotevu wa maneno
3) ,
;
4) ,
mpotezi
(wa-)
. <<mpotevu>>
mpoto
(mi-)
, ;
()
mpotoe
(wa-)
()
mpotofu
(wa-)
. <<mpotovu>>
mpotovu
(wa-)
1) ,
2) ,
[]
mpozi
(wa-)
. <<mponyeshaji>>
mprotestanti
(wa-)
.
mpua
(mi-)
. <<mpoa>>
mpujufu
(wa-)
1)
2) ()
;
mpukuti
(mi-)
.
mpukutuo
(mi-)
(),
; wakati wa
mpukutuo wa majani
mpulizo
(mi-)
, ;
; mpulizo wa
upepo mpole
mpumbafu
(wa-)
. <<mpumbavu>>
mpumbao
(mi-)
,
mpumbavu
(wa-)
, ;
mpumuo
(mi-)
. ,
; kipasuo chenye
mpumuo
a
mpunga
(mi-)
1) .
(Oryza sativa)
2)
mpungate
(mi-)
(; Opuntia
indica)
mpungatemiiba
(mi-)
mpungati
(mi-)
. <<mpungate>>
mpungufu
(wa-)
,
(-.); mpungufu wa
akili a) )
;
mpungufu wa uwezo wa
mawazo ;
(.)
mpunguo
(mi-)
; . .
mpupu
(mi-)
1)
(Mucuna
pruriens)
2)
(Canavalia ensiformis)
mpurukushani
(wa-)
()
mpururo
(mi-)
1) ;
2) ,
3) ;
(mi-)
. <<mpororo>>
mpu[u]zi
(wa-)
1) ; ,
2)
3) ;
mpwa
(wa-)
,
( )
(-)
mpwamu
(wa-)
()
mpweke
(wa-)
(mi-)
1) (
, . .)
2) ,
3) . ,
mpweo
(mi-)
,
()
mpwito
(mi-)
1) ,
2) ,
mpwitompwito
(mi-)
(
)
mpyaro
(wa-)
. <<mpyoro>>
mpyo
(mi-)
(Landolphia petersiana
Landolphia kirkii)
mpyoro
(wa-)
1) ;
2) ()
3) ;
mraa
(mi-)
() ,
(Catha
edulis)
mraba
(mi-)
1) ; ;
; - mraba
; meta mraba
; kukata mraba
; miraba minne
; miraba sita ;
mtu wa
(mwenye) miraba minne
.
, ;
(.),
2) ; ; shati
lenye miraba myeusi
;
kwa utaratibu wa
miraba
3) ,
(), ;
piga miraha katika shamba
4) . .
(mi-)
1) ,
2) ; mraba wa
tangawizi
; njugu za mraba
; mraba wa
matunda
mrabaha
(mi-)
1) . a,
(
)
2) , (
)
3)
4)
(, . .)
mradi
(mi-)
1) ; ;
; ; pata (timiza)
mradi
2) ; ;
, ; jipatia
mradi
3)
4) ,
5) ; mradi wa
umeme
; mradi wa ujenzi
1) ; ,
2) [ ] ,
3) ,
4)
1) ,
(mi-)
. <<muradi>>
mrahatillayl
(mi-)
,
mrajisi
(wa-)
mrakibu
(wa-)
1) ; mrakibu
magereza
2) ;
; mrakibu
masjala
3) . mrakibu wa polisi
mrama
(mi-)
1) . ;
enda mrama
2)
(
); enda mrama
. .
; mambo
yamewaendea mrama
mramali
(wa-)
,
mramba
(-)
. <<mlamba>>
mranaa
(mi-)
. <<mnaraha>>
mranaha
(mi-)
. <<mnaraha>>
mrao
(mi-)
1) , ; bunduki
ya mrao
; fuatia
mrao .
2)
(mi-)
1)
2)
mrarua
(wa-)
, (,
)
mraruasanda
(wa-)
.
mraruo
(mi-)
1) ;
2)
mrasharasha
(mi-)
, ;
mrasharasha wa mvua
mrashi
(mi-)
(
:
Nephelium lappaceum)
(mi-)
1)
2) . <<marashi>>
mrasho
(mi-)
1) . <<mrasharasha>>
2)
mrasimu
(wa-)
1) ; mrasimu
ramani
2) ,
3) ,
mratabu
(mi-)
(Achras sapota)
mratibu
(wa-)
; ;
mrau
(mi-)
. <<mrao>>
mregaa
(-)
. <<mrejaa>>
mrehani
(mi-)
. <<mrihani>>
mrejaa
(-)
; bei ya mrejaa
;
biashara ya mrejaa
mrela
(mi-)
kanzu
mreli
(wa-)
mrembe
(mi-)
[]
,
(mi-)
()
mrembo
(wa-)
1) ;
2) ; ,
3) (mi-) ;
,
mrenaha
(mi-)
. <<mnaraha>>
mrenda
(mi-)
, .
mrengo
(mi-)
.
Mreno
(wa-)
mrera
(mi-)
(
kanzu)
mriba
(mi-)
(mi-)
(
)
mridhia
(wa-)
(,
)
mrihani
(mi-)
. (Ocinum
basilicum)
mrihi
(mi-)
(rchystegia
edulis)
mrija
(mi-)
1) (.
)
2)
3) ,
( ), mirija
falopio .
4) ; ;
mirija va ukoloni .
5) . ;
wenye mirija
; kata mrija
,
mrijonzi
(mi-)
.
mrima
(mi-)
1)
2) ,
(
20 )
mrina
(wa-)
mrina asali (nyuki)
mrinaji
(wa-)
. <<mrina>>
mrindimo
(mi-)
; ;
(, ,
. .)
mripuko
(mi-)
. <<mlipuko>>
mrisho
(-)
9-
mrisi
(-)
. ; peleka mrisi
; enda
mrisi )
) .
mritadi
(wa-)
. <<muritadi>>
mrithi
(wa-)
;
mrithisha
(wa-)
. <<mrithishi>>
mrithishi
(wa-)
mriti
(mi-)
. <<mrihi>>
mrizabu
(mi-)
()
mroho
(wa-)
1) ,
2) ()
mronge
(mi-)
, -
.
(Moringa pterigosperma)
mrongi
(mi-)
. <<mraa>>
mrongo
(wa-)
1) . <<mwongo>>
2) ,
mronjo
(mi-)
mrua
(-)
. <<murua>>
mruba
(mi-; -)
; ganda kama mruba
.
mrudio
(mi-)
.
mrufani
(wa-)
.
mrugaruga
(wa-)
1)
;
2)
3) ( )
mruka
(wa-)
. <<mrukaji>>; mruka
mbali ;
mruka juu
mrukaji
(wa-)
1) .
2) ,
mruko
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ; ;
mruma
(wa-)
. <<mrumi>>
mrumani
(mi-)
.
mrumba
(wa-)
Mrumi
(wa-)
mrungungula
(mi-)
. <<mrungura>>
mrungura
(mi-)
1) ; , la
mrungura
2)
3) (wa-)
4) (wa-) a;
(-; mi-)
1) []
2)
(
)
mrusho
(mi-)
1)
2)
3)
Mrusi
(wa-)
mrututi
(-)
. <<mrututu>>
mrututu
(-)
1) .
,
2)
(
,
. .)
mruzi
(mi-)
; piga mruzi
msaada
(mi-)
, ,
; msaada wa
fedha ;
,
; msaada wa
damu ; msaada
wa masomo ;
kwa msaada
wa Mungu
; msaada
; t
msaada wa hali
na mali )
)
msaajaji
(wa-)
msaala
(-; mi-)
, ; msaala
siasa (dini)
()
msabaka
(mi-)
1)
2)
msadikifu
(wa-)
1)
2) ,
msafa
(mi-)
, ; ,
; msafa wa makochi
msafara
(mi-)
1)
2) ; ; msafara
wa magari (motakaa)
; panga
msafara
,
;
msafara wa wapiganiaji
amani
3) ,
; msafara wa
kivita ;
msafara wa
uwindaji
msafini
(wa-)
1) ,
2)
() ,
msafii
(wa-)
. <<msafihi>>
msafiri
(wa-)
1) ;
msafiri wa kutalii
2) ;
msafirishaji
(wa-)
,
,
msafishaji
(wa-)
1) ,
2)
msafu
(mi-)
. <<msafa>>
(mi-)
. <<msahafu>>
msaga
(wa-)
msagaliwa
(wa-)
1) ,
liwa
2) ; ,
(.)
3)
msagi
(wa-)
. <<msaga>>
msagiko
(mi-)
. <<msago>>
msago
(mi-)
1) ,
,
(); msago
wa chakula
; mfumo wa
msago
2)
3) ;
;
1) ;
;
(mi-)
msaha
(mi-)
1)
2) ;
msahafu
(mi-)
1)
2)
3)
msahala
(mi-)
.
msahau
(wa-)
msahaulifu
(wa-)
. <<msahau>>
msahaulizi
(wa-)
. <<msahau>>
msahihishaji
(wa-)
1) ,
(),
2) ,
() (-.)
msahla
(mi-)
. <<msala>>
msaidiaji
(wa-)
. <<msaidizi>>
msaidizi
(wa-)
1) , ;
msaidizi mahsusi
2)
msaikolojia
(wa-)
msaji
(mi-)
. ,
(Tectona grandis)
msajili
(wa-)
1) ;
; ;
msajili wa hazina
2) ,
; msajili wa
nyumba (majumba)
msaka
(wa-)
. <<msakaji>>
msakaji
(wa-)
,
(); ; msakaji
wanyama ,
Msakalawa
(wa-)
(
-
)
msakamo
(mi-)
, (
)
msako
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ();
msala
(mi-)
. <<mswala>>
(mi-)
;
;
msalaba
(mi-)
, Msalaba Mwekundu
msalata
(wa-)
. <<msaliti>>
msali[k]hina
(wa-)
1)
()
2)
()
msalimina
(wa-)
msalimu
(wa-)
. <<msalimina>>
msaliti
(wa-)
1)
2) ,
3)
4)
msalheri
. <<msalkheri>>
msalkheri
()
msamaha
(mi-)
1) , ;
omba (taka) msamaha
2) ,
( ,
..)
3) ;
; msamaha
,
msamaria
(wa-)
.
msamba
(mi-)
. ;
mpanda farasi wawili
hupasuka msamba .
(=
,
)
msambale
(mi-)
(
, Lobelia teroeus)
msambamba
(-; mi-)
. ;
mche msambamba
;
msambamba sawa
msambasawa
(mi-)
,
msambazo
(mi-)
1) ,
2) ; duka
msambazo ,
msambia
(mi-)
(Pachystela
brevipes)
msameha
(wa-)
;
msamehaji
(wa-)
. <<msameha>>
msamehe
(mi-)
. <<msamaha>>
msameheji
(wa-)
. <<msameha>>
msameheo
(mi-)
. <<msamaha>>
msamiati
(mi-)
1) ; ;
2) ,
msamilo
(mi-)
;
( )
msana
(mi-)
;
(wa-)
. msana chuma ;
msana majembe ,
msanaa
(wa-)
. <<msani>>
msanaka
(mi-)
. (Pandanus
sp.)
msanapichi
(mi-)
. <<msanapiti>>
msanapiti
(mi-)
(Plumeria
acuminata)
msandali
(mi-)
(Santalum album)
msandarusi
(mi-)
.
(Trachylobium verrucosum
Trachylobium
hornemannianum)
msangao
(mi-)
. <<mshangao>>
msani
(wa-)
1) ()
2) ;
msanifu
(wa-)
1)
;
2) ; msanifu
wa mitindo ;
msanifu wa ramani za
majengo,
msanifu ujenzi
3) ;
msanii
(wa-)
1)
(, ,
. .)
2) ; ;
msapata
(mi-)
,
msaragambo
(mi-)
;
msarifu
(wa-)
1)
()
2)
()
3)
()
4)
msaro
(mi-)
msasa
(mi-)
1) ( -
)
2) .
; piga msasa )
) .
msasanya
(mi-)
. ; msasanya
kizingo
; msasanya dhahiri
; msasanya rudufu
;
msasanya usio dhahiri
msasi
(wa-)
, ; mbwa
wa msasi mkali ni mkali
pia .
msawazisho
(mi-)
;
;
msawazisho wa bei
msawazo
(mi-)
msawidi
(wa-)
1)
( )
2) ;
msawidi sheria
msazo
(mi-)
1)
2) ,; ;
mse
(mi-)
msegemnege
, ;
;
msegese
(mi-)
, -
(Bauhinia Thonningii)
msego
-a msego , ;
mseja
(wa-)
1)
2)
mselego
(mi-)
()
; ,
msema
(wa-)
,
(); msema
ukweli ;
msema uwongo
msemaji
(wa-)
1) ; ;
2)
3) ; msemaji
wa kijeshi
; msemaji wa
Serikali
msemi
(wa-)
. <<msema>>
msemo
(mi-)
1) ;
2) , ; ;
tumia msemo wa kirusi
3) ,
(); kwa msemo
mwingine
;
4) ;
5) ;
6)
msena
(wa-)
,
msenganyo
(mi-)
; ,
msenge
(wa-)
1)
2)
msengenya[ji]
(wa-)
1) ,
2)
3) . ,
msengenyano
(mi-)
,
;
msengenyi
(wa-)
. <<msengenyaji>>
msengenyo
(mi-)
1)
2) , , ;
;
msepetuko
(mi-)
, ;
mserego
(mi-)
msese
(-)
msetiri
(wa-)
. <<msitiri>>
mseto
(mi-)
1) ; ;
mseto wa mchele na
choroko
; shule
mseto
[ ]
2) , ;
serikali mseto
msewe
(mi-)
1) ,
-
2)
(
)
3)
4)
mshabaha
(mi-)
, ; baba
na mwana ni mshabaha
mshabiki
(wa-)
1) ()
2) ; mshabiki wa
karata
3) ; ;
mshabiki wa mpira
4) ,
(.
)
mshadhari
(-)
. <<mshazari>>
mshahara
(mi-)
1) , ;
mshahara wa dhambi ni
mauti .
2) ,
, ;
mshahara mnono
; mshahara wa chini
;
mshahara halisi (hakika)
(
); la mshahara
mshairi
(wa-)
,
mshakiki
(mi-)
. <<mshikaki>>
mshale
(mi-)
1) ; mshale uchungu
(wa sumu)
; mshale wa jua
.
; mshale
mzuri haukai ziakani .
2) (
)
3) ; mshale wa
(kuonyesha) nukta
mshamara
(mi-)
.
(-.)
mshamba
(wa-)
1) ;
2) . . ,
;
mshambakuche
(mi-)
mshambuliaji
(wa-)
1) . ;
mshambuliaji wa kati
;
mshambuliaji wa pembeni
2) , a
(); ;
mshambulizi
(wa-)
. <<mshambuliaji>>
mshamo
(mi-)
1)
2) ; . ,
3)
mshana
(-)
.
mshangao
(mi-)
1) , ;
onyesha mshangao
;
pigwa na
mshangao ,
; - mshangao
2) ,
; pigwa na
mshangao
3) ,
mshangiliaji
(wa-)
1) ,
() -. (-.)
2) .
msharafu
(wa-)
()
;
mshari
(wa-)
1) () ;
,
(, )
2) ,
msharifu
(wa-)
1) . <<msharafu>>
2) (-) .
(Ispidina picta)
msharika
(wa-)
. <<mshirika>>
mshaufu
(wa-)
1) ,
2)
3)
4)
;
mshauri
(wa-)
; ;
mshauri mambo sheria
;
mshauri wa mahakama
;
mshauri balozi
mshawara
(mi-)
1) ,
2) , ;
sikia mshawara
,
mshawasha
(mi-)
, ; ti
mshawasha ) ;
, )
mshawishi
(wa-)
1) ,
;
2)
3) (mi-) ,
mshazari
(-)
1) ; ;
2) ,
3) ; ;
; - mshazari
; ;
1) , ; ;
; enda
mshazari (
)
1) ; ; upapi
mshazari
mshelisheli
(mi-)
(Artocarpus incisa)
Mshemali
(wa-)
mshenga
(wa-)
1) ;
;
2) ,
;
( )
3) ,
mshenzi
(wa-)
1) ,
2) ,
;
3) ; ;
mshenzi wa kivita
Mshihiri
(wa-)
mshika
(wa-)
, (), mshika usukani
; mshika zamu
;
; ; mshika
duru ) .
duru )
;
mshika filimbi .
; mshika kibendera
. ;
mshika fedha
; mshika mbili
lazima kimoja kimponyoke
mshika mawili moja
humponyoka . ,
[],
[ ]
(=
,
)
mshikaki
(mi-)
1)
2)
(
),
mshikamano
(mi-)
1) ; ;
mshikamano wa matawi
2) .
3) .
4) . ,
5) ,
,
mshikano
(mi-)
1) ; ;
2) ; ,
mshiki
(ma-)
. <<mshika>>
mshikilizo
(mi-)
; ;
mshono mshikilizo
mshikio
(mi-)
(,
. .)
mshikizo
(mi-)
. <<mshikilizo>>
mshinda[ji]
(wa-)
,
();
mshindani
(wa-)
1) , ,
2)
(,
)
3) ()
mshindanizi
(wa-)
. <<mshindani>>
mshindano
(mi-)
, ;
mshindazi
(wa-)
. <<mshindaji>>
mshinde
(wa-)
1) , ;
paka na mbwa ni
washinde wa daima
2)
()
mshindi
(wa-)
1) ,
2)
(, .
.)
mshindikizo
(mi-)
1) . <<mshindilio>>;
mshindikizo wa mawazo
yetu
2) ;
3) , ;
4)
mshindilio
(mi-)
1) ,
2) (
)
mshindio
(mi-)
. 1) []
( ,
. .),
2)
(mi-)
; chakula cha mshindio
mshindo
(mi-)
1) ; mshindo
wa miguu
; mshindo wa miguu
farasi
; mshindo
wa ngoma
; mshindo wa ngurumo
; mshindo wa
bunduki
2) ;
3) ; ; ;
kimya kingi kina mshindo
mkubwa .
[ ]
(=
)
4) . ,
()
5) , ;
sina mshindo ,
mshindwa
(wa-)
1) , ,
;
()
2) .
mshipa
(mi-)
1) ;
2) ;
mshipa wa damu ;
papasa mshipa
; toja
mshipa
3) . mshipa wa fahamu
; ; gusa
mshipa . ,
(mi-)
. ugonjwa wa mshipa,
maradhi mshipa .
mshipi
(mi-)
1) ;
2) , ; mshipi
wa kioo
3) ( ),
;
4)
5) , ;
Mshirazi
(wa-)
mshirika
(wa-)
1) []; ;
mshirika shupavu
;
mshirika biashara
;
mshirika wa (katika)
mazungumzo
2) (,
), ;
mshiriki
(wa-)
1) ,
()
( ); ;
mshiriki wa
semina
; mshiriki wa
kozi
2) . <<mshirika>>
mshirikina
(wa-)
1)
2)
, ,
mshirikio
(mi-)
[] ;
mshitaki
(wa-)
. <<mshtaki>>
mshitakiwa
(wa-)
. <<mshtakiwa>>
mshitiri
(wa-)
;
mshokishoki
(mi-)
(
; Nephelium
lappaceum)
mshona
(wa-)
, ; mshona
nguo ; mshona
viatu
mshonaji
(wa-)
mshongo
(wa-)
1)
2) ,
mshonde
(wa-)
1) ,
2) ,
mshoni
(wa-)
. <<mshona>>; mshoni
wa viatu
mshono
(mi-)
1) ,
2)
3) ; ; mshono
wa tundu kifungo
; mshono
wa operesheni
;
pinda mshono
4) ; ()
5) ; mshono
kingama
mshtaka
(mi-)
; ; fanya
mshtaka
;
mshtaki
(wa-)
. 1)
2) ; mshtaki wa
serikali
,
mshtakiwa
(wa-)
. ;
Mshtarii
(-)
.
mshtiri
(wa-)
. <<mshitiri>>
mshtuko
(mi-)
1) ; ;
2)
3) .
mshtuo
(mi-)
1)
()
2) . <<mshtuko>>
mshubiri
(mi-)
. , (Aloe
spicata)
mshuko
(mi-)
1) , ; mshuko
wa Ijumaa
,
mshuko wa magharibi
2) , ;
; mshuko wa
jua
3) . , ;
mshuko wa muda
4) . ;
mshuku
(mi-)
;
meno mshuku
mshulu
(mi-)
mshumaa
(mi-)
; washa (zima)
mshumaa
()
mshumbi
(mi-)
1) ,
2) ,
;
amenitilia mshumbi wa
wali
mshupavu
(wa-)
1) ()
2)
()
3)
()
4)
mshuru
(mi-)
. <<mshulu>>
mshurutisho
(mi-)
,
mshurutizo
(mi-)
1) . <<mshurutisho>>
2)
mshushio
(mi-)
1)
2) ()
3) . <<mshusho>>
mshusho
(mi-)
1) , ;
mshusho wa pumzi
2) ; mshusho wa
bei
msiba
(mi-)
1) , ,
;
; - (-enye) msiba
;
hakuna msiba usio (kuwa
na) mwenziwe (mwenzake)
.
2) ; , ;
msiba mkuu (mkubwa,
mgumu) ;
fanya (ingia,
ona, pata) msiba ,
; shikwa (patwa)
na msiba ,
3) ; nguo za msiba
; kaa
msiba
4) ,
; mkono
wa msiba
(),
; kitabu cha
msiba
msibu
(wa-)
,
()
msichana
(wa-)
1) ;
; msichana
mwuzaji
2)
msidari
(mi-)
msifu
(wa-)
1) ,
()
2) , ; msifu
mno
msiga
(mi-)
( -
; Dobera
loranthifolia)
msigano
(mi-)
. ;
msihaya
(wa-)
. mtu asiye na
haya , ,
msikiaji
(wa-)
. <<msikivu>>
msikilivu
(wa-)
. <<msikivu>>
msikilizaji
(wa-)
1) ; msikilizaji
wa redio
2) ; hudhuria
mkutano kama msikilizaji
3) (mi-) []
msikilizano
(mi-)
1)
2)
msikio
(mi-)
; msikio mwema
msikita
(mi-)
msikiti
(mi-)
msikivu
(wa-)
()
msikizi
(wa-)
1) ,
()
2)
msikundazi
(mi-)
, -
,
(Heritiera littoralis)
msikwao
(wa-)
. mtu asiye na kwao
1) ;
;
2)
msilimu
(wa-)
. <<mwislamu>>
msimacho
(wa-)
. mtu asiye na
macho 1)
2) .
msimamizi
(wa-)
1) ,
; msimamizi
wa mwitu
2) ;
; ,
;
3) . ,
4) , ;
5) (
)
msimamo
(mi-)
1) , ,
; msimamo wa
viambishi katika neno
2) ; ;
; msimamo thabiti
; msimamo
kuhusiana
na... (.); tunga msimamo
;
chukua msimamo
;
shikilia misimamo
3) , ;
msimamo wa hazina
msimbe
(wa-)
msimbo
(mi-)
1) ;
2)
3) (wa-) ()
;
msimo
(mi-)
. <<simo>>
msimu
(mi-)
1) -
2)
3) , ; msimu
wa watalii
; msimu wa kupanda
;
msimu wa kuzaliana
samaki ;
msimu wa maembe
4) ; msimu wa
masomo
msimulizi
(wa-)
1) ,
(); ;
msimulizi wa visa
2) ,
; msimulizi wa
habari
msindi
(mi-)
(
;
Rhizophora
mucronata)
msindikizo
(mi-)
;
( )
msindusi
(mi-)
, -
, (
Croton)
msinga
(mi-)
(
,
-
;
Trema guineensis)
msingaji
(wa-)
; ,
msingefuri
(mi-)
. <<mzingifuri>>
msingi
(mi-)
1) , ; ;
2) ; piga (weka)
msingi . .
;
jiwe la
msingi )
(
) ) .
; msingi unateleza
chini miguu .
-
3) , ; - msingi
;
;
; kwenye msingi
(-.); wa
kwenye msingi
(-.),
gharama msingi
; shule
msingi
4) ; misingi
mikuu
5) .
msingiziaji
(wa-)
,
msinji
(mi-)
. . <<msingi>>
msinzi
(mi-)
. <<msindi>>
(wa-)
. <<msingaji>>
msinziaji
(wa-)
[]
; (.)
msio
(mi-)
1) []
2) (.
)
msira
(wa-)
1) ,
( -.)
2) ,
, ; kazi
msira huisirasira .
msiri
1) ;
2) ,
;
3)
(wa-)
1) ;
2) ,
msirimbo
(mi-)
1)
2)
; usifanye
msirimbo, paka taratibu
-,
msirisha
(mi-)
, .
(Euclea
multiflora)
msisimko
(mi-)
1) , ;
2) ; ;
shikwa na msisimko
3) , ,
msisimuko
(mi-)
. <<msisimko>>
msisimuo
(mi-)
,
msisitizo
(mi-)
1) ,
2)
msitamu
(mi-)
. <<mstamu>>
msitari
(mi-)
. <<mstari>>
msitiri
(wa-)
1) ,
(-.)
2) ,
(-.)
msitu
(mi-)
; msitu mnene
; msitu chipukizi
msiwana
(wa-)
. mtu asiye na wana
msizi
(mi-)
, - .
msoa
(mi-)
,
msobemsobe
1) ,
; -;
2) ,
msogeleo
(mi-)
,
msogeo
(mi-)
; ,
msogezo
(mi-)
,
a
msokotano
(mi-)
, ;
msokoto
(mi-)
1) (),
(), msokoto
wa nywele a)
)
; msokoto wa
tumbo . ) )
2) ,
,
(. ,
. .)
msolo
(mi-)
(Caesalpinia
crista)
msoma
(wa-)
. <<msomaji>>
(-; mi-)
, -
msomaji
(wa-)
1) ; msomaji wa
gazeti ,
msomaji wa kawaida )
)
2)
Msomali
(wa-)
msomari
(mi-)
. <<msumari>>
msombo
(mi-)
( , ,
. .)
msomeshaji
(wa-)
1) ,
2) ,
msomeshi
(wa-)
. <<msomeshaji>>
msomi
(wa-)
1) , ;
; vijana wasomi
2) ,
; .
3)
msomo
(mi-)
1) ,
2) ,
3)
4) ;
5)
msonde
(mi-)
msondo
(mi-)
1)
2)
3) ,
msonga
(wa-)
1) , (),
()
2) ,
()
msongamano
(mi-)
1) ,
; msongamano
wa magari .
2) , ;
chumba cha msongamano
3) ;
4) .
msongano
(mi-)
1) . <<msongamano>>
2) , ;
msongano wa hewa
3) ; ()
4)
msonge
(mi-)
. nyumba msonge
; - msonge
;
; msonge wa
nywele .
(mi-)
, ; mtawala
msonge ; utawala
msonge
msongi
(wa-)
. <<msonga>>; msonga
wa nywele
()
msongo
(mi-)
1) , ;
2) ; ;
msongo wa nywele )
)
;
msongo wa maua
3) ,
4) . ,
msongora
(wa-)
.
msono
(mi-)
; ,
msonobari
(mi-)
; ; msonobari wa
kihindi, . msonobari
maua
(Poinciana
regia)
msonyo
(mi-)
,
(
)
msonzi
(wa-)
,
( ),
msoo
(mi-)
,
- -
bao
msoshalist[i]
(wa-)
,
,
msoto
(mi-)
1) ., . msoto wa
ardhi
;
2) .
,
Mspaini
(wa-)
. <<Mhispania>>
mstaafeli
(mi-)
. <<mstafeli>>
mstaarabu
(wa-)
()
mstadi
(wa-)
1) ,
; mstadi wa
sanaa ;
2)
mstafeli
(mi-)
. (
; Anona muricata)
mstahamilivu
(wa-)
1)
() ;
mstahamilivu hula mbivu
.
[]
2)
()
mstahifu
(wa-)
1)
()
2)
(, )
mstahiki
(wa-)
1) , (
-.), ,
(-)
2) ,
mstahimilivu
(wa-)
. <<mstahamilivu>>
mstahivu
(wa-)
. <<mstahifu>>
mstahiwa
(wa-)
1) ,
2) ,
()
mstaki
(wa-)
. <<mshtaki>>
mstemu
(mi-)
.
mstarehe
(wa-)
. <<mustarehe>>
mstari
(mi-)
1) ; piga mstari a)
;
, ) ;
karatasi mistari
; mstari
mficho ;
mstari mawimbi
, mstari umbo
; mstari
sulubi
; mstari
uliolala (mtambaa)
;
mstari kiuno ; mstari
wa ainisho joto
. ; mstari wa
ainisho mvua .
; mistari ramani
.
2) ; taarifa hii
itachukua mstari mmoja
; piga
mistari wazi maradufu
3) , ;
(); mstari wa mbele
) , )
.
; wa mstari wa
mbele ;
weka kwenye mstari wa...
[] ( -.),
( -.), jipanga mstari
4)
mstarihi
(mi-)
. mstari wa tarehe
mstarikani
(mi-)
.
mstatili
(mi-)
1) . ;
chumba cha mstatili
2) ;
mstawishaji
(wa-)
,
();
mstawishaji wa lugha ,
mstiri
(wa-)
. <<msitiri>>
mstuko
(mi-)
. <<mshtuko>>
mstuo
(mi-)
. <<mshtuo>>
msuaki
(mi-)
. <<mswaki>>
msuani
(mi-)
1)
2)
(
)
msubili
(mi-)
. <<mshubiri>>
msubukuo
(mi-)
(
), piga mtu
msubukuo -.
msudukishi
(wa-)
, (-.)
[]
msufi
(mi-)
(
;
Eriodendron anfractuosum)
msufule
(mi-)
msuguano
(mi-)
1) (
),
2) . ;
; wa katika
misuguano na...
(
-.)
msuguo
(mi-)
. ; msuguo
husababisha joto
msuka
(w-)
, ; msuka
mikeka ,
; msuka nywele
,
(mi-)
( -
)
(mi-)
,
-
msukaji
(wa-)
(,
, . .)
msukani
(wa-)
1) .
2)
msukano
(mi-)
. <<msukwano>>
msuki
(wa-)
. <<msuka>>
msuko
(mi-)
1) (,
. .), ()
2)
msukosuko
(mi-)
1) ; ;
( );
; msukosuko wa ardhi
2) . ,
3) . ,
msuku
(mi-)
msuku wa nywele
msukumano
(mi-)
1) , ;
2) . ;
msukumano wa damu
msukumizi
(wa-)
1) ()
2) ,
3) ,
msukumo
(mi-)
1) ,
2) , .
. ;
msukumo .
(-.)
msukuo
(mi-)
( ),
( )
msukwano
(mi-)
1) ()
2) (
)
msuli
(mi-)
; kaza kila mshipa
wa msuli
; msuli
mwingi, . misuli
mingi
(wa-)
. -
(
-
- )
msuluhifu
(wa-)
. <<msuluhivu>>
msuluhisha
(wa-)
. <<msuluhishi>>
msuluhishaji
(wa-)
. <<msuluhishi>>
msuluhishi
(wa-)
1) ,
;
2)
3) ,
; ;
msuluhisho
(mi-)
,
;
()
msuluhivu
(wa-)
1) ,
()
2) ,
( .); ,
3) ; ,
msuluhu
(mi-)
1) ; msuluhu
unaokuja
2) ;
msuluhu wa magari
msuluhushi
(wa-)
. <<msuluhishi>>
msululu
(mi-)
. <<msururu>>
msumari
(mi-)
1) ; msumari wa
parafujo ; ; pigilia
msumari ;
ng'oa
msumari
2) (,
); msumari wa
nyuki ;
suala msumari
,
, "
"
msumbi
(wa-)
,
Msumbiji
(.)
msumbufu
(wa-)
1)
()
2)
msumeno
(mi-)
; msumeno wa kitanda
;
msumeno wa kamba
; msumeno wa
kukatia chuma ;
msumeno wa utepe
; msumeno
wa mviringo
; unga wa
msumeno ; piga
(kata kwa) msumeno
; noa
msumeno
() ; sheria ni
msumeno hukata huku na
huku .
, , -
msungo
(wa-)
. ,
msungululu
(mi-)
(
,
;
Strophanthus eminii)
msunguti
(mi-)
(
-
, Acokanthera
Schimperi
kanthera longiflora)
(mi-)
chai msunguti
, ;
tumbaku msunguti
msunobari
(mi-)
. <<msonobari>>
msununu
(wa-)
()
msuraki
(mi-)
(
)
msuruaki
(mi-)
. <<msuraki>>
msurupwenye
(mi-)
()
msururu
(mi-)
, ; ; msururu
wa watu ; msururu
wa magari
;
msururu wa majeshi
; msururu wa
njama
msusa
(mi-)
msusi
(wa-)
1) ,
(, . .)
2) ,
();
msusi wa nywele
msuso
(mi-)
msusu
(mi-)
, -
(mi-)
msusumo
(mi-)
, ;
imekuwa si hiari, ni
msusumo
,
msutaji
(wa-)
; ,
[) (.)
msutano
(mi-)
;
msuto
(mi-)
. <<msutano>>
(mi-)
. <<msutu>>
msutu
(mi-)
1) (
-
)
2) ()
msuuzo
(mi-)
(mi-)
()
msuzo
(mi-)
. <<msuuzo>>
mswada
(mi-)
. <<muswada>>
mswahili
(wa-)
1)
2) ;
mswaki
(mi-)
1) ,
2)
3) . , ,
; hesabu hizi ni
mswaki tu
mswala
(mi-)
. []
; (
)
mswalihina
(wa-)
[]
Mswedi
(wa-)
mswele
(mi-)
mtaa
(mi-)
1) (), kaa
mtaa mmoja
;
; mwenye
mitaa miwili ,
,
2)
mtaala
(mi-)
. <<mtalaa>>
mtaalam
(wa-)
. <<mtaalamu>>
mtaalamnafsi
(wa-)
mtaalamu
(wa-)
1) ;
2) ; mtaalamu
wa sayansi
; mtaalamu wa
fizikia ;
mtaalamu wa filosofia
; mtaalamu wa
historia ; mtaalamu
wa sanaa
; mtaalamu
wa [elimu ] lugha
mtaaradhi
(wa-)
;
,
mtaawa
(wa-)
. <<mtawa>>
mtaba
(mi-)
(
)
mtabiri
(wa-)
1) ()
2) ; ;
3) ;
mtadaruki
(wa-)
,
(-.)
mtafara
(mi-)
(
),
( )
mtafaruku
(mi-)
1) , ;
2) ,
;
mtafitafi
(wa-)
. <<mtapitapi>>
mtafiti
(wa-)
1)
()
2) ,
mtafsiri
(wa-)
mtafuni
(wa-)
,
mtafuno
(mi-)
mtafura
(mi-)
. <<mtafara>>
mtafuruku
(mi-)
c. <<mtafaruku>>
mtafuta[ji]
(wa-)
, (-,
-.), ;
mtafutaji kazi ,
;
kikundi cha watafutaji
;
mtafutaji chakula
( )
mtafuto
(mi-)
, ; mtafuto
vigawo .
mtago
(mi-)
1) ;
2)
mtaguso
(mi-)
;
(-)
mtahamari
(wa-)
mtahini
(wa-)
mtahiniwa
(wa-)
mtai
(mi-)
1) ; ; ,
; piga mtai
2) ; ,
; kata mtai .
. ;
ziba mtai
. .
mtaimbo
(mi-)
[] ;
mtajaji
(wa-)
1) ,
(-.) (
)
2) ( )
mtaji
(mi-)
; bao la mtaji
(mi-)
; uwekaji wa mtaji
,
; mtaji
wa biashara
,
; mtaji wa fedha
wa kiuanafunzi
mtajiri
(wa-)
1)
2)
mtajo
(mi-)
1) ,
2)
3) mtajo vipeo, .
mtajovipeo . ,
mtajovipeo
(mi-)
. . mtajo vipeo .
. <<mtajo>>
mtaka
(wa-)
, ();
mtaka kura (uchaguzi)
;
mtaka majilipo
(kulipiza) ;
mtaka yote hukosa yote
.
(=
,
)
mtakadamu
(wa-)
1) ,
;
2) ;
,
mtakaji
(wa-)
. <<mtaka>>
mtakalamu
(wa-)
. <<mutakalamu>>
mtakaso
(mi-)
1) ;
2)
3)
mtakata
Mungu mtakata
()
mtakatifu
(wa-)
1) ;
;
;
2) . <<takatifu>>; mgeni
mtakatifu
mtakato
(mi-)
. <<mtakaso>>
mtakawa
(mi-)
(Thespesia populnea)
mtako
(mi-)
;
mtakwimu
(wa-)
mtala[a]
(mi-)
1) ,
2) ,
;
3) ; ;
mtalaa wa lugha
; mtalaa wa
fasihi
4) ();
( );
elimu bila mtalaa
hupotea
mtalaka
(wa-)
;
mtalaleshi
(wa-)
1) ;
2) ;
3) ;
4) ,
mtalalishi
(wa-)
. <<mtalaleshi>>
mtalamia
(wa-)
1)
2)
mtalawanda
(mi-)
. <<mtarawanda>>
mtale
(mi-)
[]
mtali
(mi-)
Mtaliana
(wa-)
Mtaliani
(wa-)
. <<Mtaliana>>
mtalii
(wa-)
mtaliki
(wa-)
,
mtalimbo
(mi-)
. <<mtaimbo>>
mtama
(mi-)
1) . (Andropogon
sorghum), (Panicum
L.); mtama mtindi
(); mtama mtete
(),
(
)
2)
(); penye kuku wengi
usimwage mtama .
,
,
()
mtamaduni
(wa-)
1)
()
2)
()
mtamani[fu]
(wa-)
() (-.)
; (
-.)
mtamba
(mi-)
( -
), mtamba
wa ng'ombe ;
mtambaa
(wa-)
1) , ;
mtambaa miti ,
;
mtambaa chini )
,
)
2) (mi-) ;
mtambaa mstari
(mi-)
,
mtambaachi
(wa-)
. mtambaa hini .
. <<mtambaa>>
mtambaajongoo
(mi-)
,
mtambaanyuki
(mi-)
. <<mvumanyuki>>
mtambaapanya
(mi-)
[] ;
[]
mtambaazi
(wa-)
1)
2) ,
mtambaji
(wa-)
1) ; mtambaji
hadithi
2) ;
(.)
3) ;
(.)
mtambao
(mi-)
1) (,
)
2) ,
mtambatamba
(wa-)
1)
2)
mtambazi
(wa-)
. <<mtambaazi>>
mtambika
(wa-)
. <<mtambikaji>>
mtambikaji
(wa-)
,
mtambiko
(mi-)
mtambo
(mi-)
1) ; ,
; ;
mtambo wa kupima gesi
;
mtambo wa barafu
,
; mtambo wa
kupiga chapa
,
; mtambo wa
kurushia maneno, mtambo
wa kutangazia habari
; mtambo
wa kuzimisha moto
; mtambo wa
stimu .
;
; mtambo
wa saa ;
mtambo wa reli .-.
; mtambo wa
kumulikia
2) , ; toka
mtamboni
( ) ( ..)
3) . ,
4) ,
5) ; mtambo wa
feleji
6) ;
tega mtambo
7)
(mi-)
1) ; mtambo
wa kimo
2) ;
mtambo wa mwili ,
(mi-)
(
)
mtambua
(wa-)
. <<mtambuzi>>
mtambuko
(mi-)
1) . (
)
2) .
mtambuu
(mi-)
(
; Piper
betle)
mtambuzaji
(wa-)
mtambuzi
(wa-)
1)
()
2) ;
[-];
mtanabahisho
(mi-)
, ;
mtanashati
(wa-)
1)
()
2)
mtanato
(mi-)
( ), ,
mtanda
(wa-)
,
() (-.);
mtanda dagaa ,
; mtanda
miongo ,
;
;
(mi-)
,
(); mtanda wa
nguo (),
mtanda wa kitambaa
; mtanda wa
kitanda
kitanda; nyama
(samaki)
mtanda, mtanda wa
nyama (samaki)
() (
)
mtande
(mi-)
. <<mtanda>>
mtandika
(wa-)
, ();
mtandika reli
mtandio
(mi-)
mtando
(mi-)
1) ,
2) ; ; mtando
wa viwanda ;
mtando wa vituo vya elimu
mtanduo
(mi-)
1) (-
,
)
2) .
mtanga
(wa-)
. <<mtangatanga>>
mtangao
(mi-)
,
mtangatanga
(wa-)
1) ;
2)
Mtang'ata
(.)
. (
Kimtang'ata)
mtangauko
(mi-)
, ,
,
mtangawizi
(mi-)
. (Zingiber
officinale)
mtangazaji
(wa-)
1)
2) ;
mtangazaji wa michezo
mtangazi
(wa-)
. <<mtangazaji>>
mtangazo
(mi-)
, ;
mtange
(mi-)
mtango
(mi-)
. 1) (Cucumis
sativus)
2) (Cucumis
metuliferus Cucumis
melo)
(mi-)
;
mtangulizi
(wa-)
1) ,
2) ;
3) , ;
mtanguo
(mi-)
, ,
mtani
(wa-)
1)
()
2)
3) , (-
)
(wa-)
1) ;
( -.)
2)
3)
mtanuko
(mi-)
1) ;
, ;
mtanuko wa urefu
;
mtanuko wa ujazo
2) ; - mtanuko
Mtanzania
(wa-)
mtanzi
(wa-)
, []
(
)
mtanzuko
(mi-)
1) ,
;
2) . ,
mtapa
(mi-)
. ,
mtapaso
(mi-)
1) ,
2) .
mtapisha
(mi-)
1) , -
(Synaptolepis
kirkii)
2) .
mtapishi
(mi-)
. <<mtapisha>>
mtapisho
(mi-)
. <<mtapisha>>
mtapitapi
(wa-)
1)
()
2) ;
mtapo
(mi-)
. (Cycas
Thouarsii ycas
circinrsalis)
(mi-)
1)
2) (,
, )
(mi-)
( ,);
mtapta
(wa-)
(
, .
)
mtarakimu
(wa-)
mtarawanda
(mi-)
1) ,
,
. . (Mimusops densiflora)
2) ;
;
mtarijumani
(wa-)
. <<mkalimani>>
mtarimbo
(mi-)
. <<mtaimbo>>
mtarizi
(wa-)
1) ,
2) ;
mtaro
(mi-)
1) ; , ;
; mtaro wa maji
2) ,
mtasbihi
(mi-)
. (Canna indica
Canna bidentata)
mtashi
(wa-)
,
; ;
mtashi hana haya .
;
mtashi hana kinyongo
ajapowaswa hakomi .
, []
,
[]
mtata
(mi-)
1) ,
(Alypha sp.)
2)
mtatago
(mi-)
1) ,
(,
)
2) ;
mtataniko
(mi-)
, ; -
mtataniko ;
,
mtatariko
(mi-)
1) ,
2) ;
mtatifu
(wa-)
;
mtatio
(mi-)
1) (epe,
. .)
2) ,
3) ,
4) ,
( )
mtatizi
(wa-)
,
,
mtatizo
(mi-)
1) . <<mtatio>>
2) ,
3) ,
mtato
(mi-)
, ;
mitato isiyo sahala
mtatuo
(mi-)
(,
. .)
mtawa
(wa-)
1)
()
2) ; ;
nyumba watawa
3) ,
4)
mtawafu
(wa-)
. ,
(
)
mtawaji
(wa-)
. <<mtawa>>
mtawala
(wa-)
, ,
; mtawala wa
kiimla ; mtawala
wa mabavu
; mtawala msonge
mtawalaji
(wa-)
. <<mtawala>>
mtawali
(wa-)
. <<mtawala>>
mtawalia
, ;
; siku tatu
mtawalia
mtawalio
. <<mtawalia>>
mtawaliwa
(wa-)
(,
)
mtawanda
(mi-)
. <<mtarawanda>>
mtawanya
(wa-)
1) ,
(, )
2)
3) , ,
mtawanyiko
(mi-)
1) ;
,
, makazi
mtawanyiko
2) ;
3) .
mtawanyo
(mi-)
1) ;
2) ,
3) ,
4) ., .
mtaya
(mi-)
. <<mtai>>
mtayarishaji
(wa-)
,
mtazamaji
(wa-)
; ,
;
; mtazamaji tu
; mtazamaji
asiyehusika
mtazamo
(mi-)
1) ,
2) , ,
; mtazamo wa
ulimwenguni
; mtazamo
wa jamii
mteba
(mi-)
,
(Flabellaria
guineensis)
mtega
(wa-)
. <<mtegaji>>; mtega
ndege ; mtega
mabomu
mtegaji
(wa-)
1) ,
()
2) , ,
(.); mtegaji wa
kutoa mchango [,]
; mtegaji kazi
;
,
mtege
(wa-)
. <<mteja>>
mtegemea
(wa-)
1)
2)
()
3) .
mtego
(mi-)
1) . .
, , ;
; mtego wa samaki
;
mtego wa panya
2) ; fichia mtego
mteguaji
(wa-)
,
();
mteguaji wa mabomu
mteguko
(mi-)
mteja
(wa-)
1) . ,
( )
2) .
mganga (
)
3) ; ;
4)
mteje
(wa-)
. <<mteja>>
mteji
(wa-)
. <<mteja>>
mteka[ji]
(wa-)
1) . mtekaji maji
;
2) . mteka (nyara)
;
mteke
(wa-)
1) ()
(-
)
2)
mtekelezaji
(wa-)
,
() (-.
),
mtekenyo
(mi-)
,
mtekete[z]o
(mi-)
1)
2) . ,
; ;
mtelemko
(mi-)
. <<mteremko>>
mtema
(wa-)
,
(); ,
(wa-)
. <<mtemi>>; mtema
kuni ; ona cha
mtema kuni ,
;
onyesha cha mtema kuni
,
(wa-)
. <<mtemi>>; mtema
mate ,
( )
mtemba
(mi-)
mtembeza
(wa-)
. <<mtembezi>>;
mtembeza biashara
,
mtembezaji
(wa-)
. <<mtembezi>>
mtembezi
(wa-)
1)
2) . ;
;
(.); mtembezi
hula miguu yake
.
(= )
3)
4)
5) ,
mtembo
(mi-)
1)
2) ()
3) .
4) , ;
(mi-)
1) , (
)
2) ( ),
3) . <<mitembo>>
(-; mi-)
. bikira ya mtembo
mtemedeni
(wa-)
. <<mtamaduni>>
mtemi
(wa-)
, ();
mtemi wa nakshi ,
(wa-)
,
(wa-)
1)
2) , ;
mtemo
(mi-)
1) ,
2) ( ,
)
(mi-)
1) ;
2)
mtenda
(wa-)
; mtenda kazi
; mtenda mbaya
; mtenda
dhambi )
. )
mtendaji
(wa-)
1)
()
2) ,
;
; mtendaji wa
mambo uchumi
; mtendaji
wa kamusi
; katibu mtendaji
mtendakazi
(wa-)
. . mtenda kazi .
. <<mtenda>>
mtende
(mi-)
(Phoenix dactylifera)
(mi-)
,
;
mtendea
(wa-)
mtendea mema
,
mtendikani
(mi-)
mtendo
(mi-)
1) , ;
2) ,
;
3) ,
mtenga
(wa-)
1) ,
()
2)
(mi-)
( -
)
mtengano
(mi-)
; ,
;
mtenge
(mi-)
.
mtengeneza
(wa-)
. <<mtengenezaji>>;
mtengeneza katalogi
mtengenezaji
(wa-)
1) ;
; mtengenezaji
wa meno ;
mtengenezaji
wa picha za sinema
2) ;
,
3) ; ;
mtengenezaji mkuu
4) ;
mtengezaji
(wa-)
. <<mtengenezaji>>
mtengo
(mi-)
1) ,
2) ,
; mtengo katika
kazi
3) , ;
mtengo w shingo
4) ;
mtengwa
(wa-)
1) , (
-.)
2) ,
(); mtengwa wa
Mungu
3) , (,
)
mtenzi
(wa-)
1) ;
; jina la
mtenzi .
2) ,
;
3) ,
mteo
(mi-)
; ;
piga mteo ) ,
)
mtepe
(mi-)
mtepetepe
(wa-)
. <<mtepetevu>>
mtepetevu
(wa-)
1) (,
)
2) ,
mterehemeshi
(wa-)
()
mterehemezi
(wa-)
()
mterela
. <<mterera>>
mteremeshi
(wa)
. <<mterehemeshi>>
mteremezi
(wa-)
. <<mterehemezi>>
<<mterehemeshi>>
mteremko
(mi-)
1) , ;
mteremko mkali
2) ; ; ;
mteremko (. ), pata
mteremko (
-. ),
nilipata mteremko )
)
(-.)
mteremo
(mi-)
1) ; ;
2) ;
mteremuko
(mi-)
. <<mteremko>>
mterera
, ,
nilipewa vitu mterera
mtesa[ji]
(wa-)
,
mtesi
(wa-)
1) ,
2)
3)
4) ,
(wa-)
mtesi wa maji
mteswa
(wa-)
()
; mteswa bure
mteta[ji]
(wa-)
1) , ;
2)
mtete
(wa-)
;
,
(mi-)
(Phragmites
communis)
mtetea
(wa-)
. <<mteteaji>>
(mi-)
-
mteteaji
(wa-)
1) ,
2) ,
mtetemeko
(mi-)
1) , ;
,
; mtetemeko wa
nchi (ardhi)
; mtetemeko
wa meno
2) .
mtetemko
(mi-)
. <<mtetemeko>>
mtetemo
(mi-)
. <<mtetemeko>>;
mtetemo wa homa
;
mtetemo wa baridi
mteteo
(mi-)
1)
2) . .
mtetezi
(wa-)
1) ,
2) ,
3) , ;
; mtetezi wa
mashindano
kutengeneza silaha
mteua
(wa-)
. <<mteuzi>>
mteuko
(mi-)
. <<mteguko>>
mteule
(wa-)
1) ,
-. (
); ofisa mteule
2) ,
3) . ,
mteuliwa
(wa-)
. <<mteule>>
mteuo
(mi-)
,
mteuzi
(wa-)
1) ,
()
2)
() ;
mthamini
(wa-)
,
();
mthibiti
(wa-)
,
(-.),
mthibiti wa maandishi
mti
(mi-)
1) ; mti wa matunda
2) ,
; kaa la mti
; mti
mkavu
3) ;
- mti ;
nyumba mti
4) ; ; mti wa
simu ;
mti [wa] taa
; mti
kali ( -
); mti
shamba, .
mtishamba
(mi-)
. ugonjwa wa mti ,
(,
. .)
mtia
(wa-)
,
() (-. .); mtia rangi ; mtia
dawa ,
; mtia jalada
; mtia moyo
mtiaji
(wa-)
. <<mtia>>; mtiaji moto
) )
mtibuko
(mi-)
1) ( ),
mtibuka wa maji
2) . ,
;
mtihani
(mi-)
1) ; ;
mtihani wa kuingilia
;
mtihani wa Taifa
;
mtihani wa udaktari
;
mtihani wa afya
;
fanya (chukua) mtihani
()
; -mfanyisha
mtu mtihani, tia mtu katika
mtihani (.) ,
(-.), pita mtihani
[]
; faulu (shinda)
mtihani
; feli (shindwa)
katika mtihani
;
(.)
2) ; fanya
mtihani
; kutana na
mtihani
mtii
(wa-)
. <<mtiifu>>
mtiifu
(wa-)
()
; wako mtiifu
(
)
mtiivu
(wa-)
. <<mtiifu>>
mtikinyiko
(mi-)
, ;
(
, . .)
mtikisiko
(mi-)
1) , ;
; mtikisiko wa
ubongo .
2)
mtikiso
(mi-)
,
mtikiti
(mi-)
. (Citrullus
vulgaris)
mtilili
(wa-)
-
(
)
mtililio
(mi-)
. mtililio wa kitobo
; mtililio mfumo
; mtililio
wa mliko
mtima
(mi-)
1)
2) . ;
mtimaji
(mi-)
-
,
-
(Trichilia emetica)
mtimbi
(wa-)
. <<mchimvi>>
mtimizo
(mi-)
; ;
mtimvi
(wa-)
. <<mchimvi>>
mtinda
(wa-)
,
mtindi
(mi-)
, -
(mi-)
1) ;
2) ; ;
; engua mtindi .
.
3) ;
[ji]piga mtindi ,
mtindikani
(mi-)
mtindo
(mi-)
1) , ;
;
2) ; ; ; mtindo
wa lugha
3) , ; ;
mtindo wa fedha kimataifa
4) , ; ,
; mtindo wa maisha
; acha mtindo
wa
kuwaajiri wageni
(mi-)
, ;
mtindo wa kusi
-
mtingisho
(mi-)
; ;
mtini
(mi-)
,
(Ficus carica)
(wa-)
. , ,
mtipitipi
(mi-)
. <<mturituri>>
mtiriko
(mi-)
. <<mtiririko>>
mtiriri
(wa-)
1)
2)
()
3)
() ;
(-)
mtiririko
(mi-)
1) ; ;
(); mtiririko wa
maji ; mtiririko wa
elektroni .
; mtiririko bara
2) , ; mtiririko
wa vitendo ;
mtiririko wa hadithi
; mtiririko wa
biashara
3) ;
; ; zao
mtiririko .
mtisha
(wa-)
. <<mtishaji>>; mtisha
wanyama
mtishaji
(wa-)
,
mtishamba
(mi-)
. . mti shamba .
. <<mti>>
mtite
(wa-)
mtiti
(mi-)
.
mtitigo
(mi-)
1) ; (.)
2) ; ;
(
)
mtitimuko
(mi-)
mtitimo
(mi-)
. <<mtitio>>
mtitio
(mi-)
1)
2) ,
()
3) ;
4) (
)
mtizamo
(mi-)
. <<mtazamo>>; mtu
mwenye mtizamo sahihi
mto
(mi-)
; , ; mkono
wa mto ; ;
mto wa mkono (mikono)
;
mto wa bahari ,
; mto mkavu
;
; fuata mto
; kata mto
; mito
maziwa na asali =
(. )
(mi-)
1) ; mto wa chai
; mto wa
pini
2) ; mto wa kiti
mtoa
(wa-)
1) , (,
); mtoa damu
; mtoa dawa
, ;
; mtoa gazeti
; mtoa
hotuba ;
; mtoa roho
;
2)
mtoaji
(wa-)
1) . <<mtoa>>; mtoaji
huduma ,
,
; mtoaji
[wa] msaada ,
2)
3) . ,
mtoamali
(mi-)
mtoaulimi
(mi-)
(Rauwolfia sp.)
mtobwe
(mi-)
1)
, -
(Strophanthus courmonti)
2) fimbo mtobwe
mtoe
(mi-)
mtofa[h]a
(mi-)
1)
(Eugenia jambosa
Eugenia malaccensis)
2) . mtofa[h]a wa
kizungu
mtohara
(wa-)
1)
()
2) .
()
3) ,
mtoka
(wa-)
mtoka jasho ) ,
(
) ) ,
,
mtokaji
(wa-)
, []
(-.), (.)
mtokezo
(mi-)
; ; mtokezo
wa mazingira
mtoki
(mi-)
1)
2)
mtokoso
(mi-)
1)
()
2) ;
mtokwe
(mi-)
(
; Annona
senegalensis)
mtoleo
(mi-)
;
mtolilio
(mi-)
,
mtombo
(mi-)
. <<mtembo>>
(mi-)
(
)
mtombwe
(mi-)
. <<mtembo>>
mtomeo
(mi-)
(
)
mtomo
(mi-)
, ; .
. ; fanya
mtomo ;
mtomo wa hewa
.
(mi-)
1)
2)
3)
mtomoko
(mi-)
,
(
;
Annona
reticulata)
mtomondo
(mi-)
(Eugenia malaccensis)
mtondo
(mi-)
,
;
kushinda mtondo
; tukutane
mtondo
3
mtondogoo
(mi-)
(
);
mtondogoo itakuwa zamu
yangu
mtondoo
(mi-)
1)
(Calophyllum inophyllum),
mtondoo haufi maji .
2) .
3) (
)
1) piga mtondoo
,
mtonga
(mi-)
1) . (Solanum
obliquum)
2) ( ;
Strychnos Engleri)
mtongonya
(mi-)
(
;
yphonodorum
lindleyanum)
mtongotongo
(mi-)
.
(Euphorbia abyssinica)
mtongoza
(wa-)
. <<mtongozi>>
mtongozaji
(wa-)
. <<mtongozi>>
mtongozi
(wa-)
,
,
mtopetope
(mi-)
,
(
;
Annona squamosa)
mtoria
(mi-)
(Landolphia petersiana)
mtoriri
(mi-)
();
( )
mtotiro
(mi-)
mtoro
(wa-)
1) ,
2)
mtoshelezeko
(mi-)
;
mtoto
(wa-)
1) ; ;
; mtoto
mwanamume (mume),
mtoto wa kiume ;
; mtoto mwanamke
(mke), mtoto wa kike
; ; mtoto
mchanga ;
; mtoto wa watu
)
)
[),
; mtoto wa
kamba ;
; mtoto wa
skuli ;
mtoto chipukizi
2) ; mtoto wa
ng'ombe ; mtoto
wa nguruwe ;
mtoto wa kuku
; mtoto wa simba
; mtoto wa kondoo
; kama mtoto wa
kondoo
;
(.)
3) ,
; mtoto wa
meza
; mtoto wa kabati
; mtoto wa mto
; mtoto wa
mgomba
4) , ;
chama hiki ni mtoto wa
semina
mtovu
(wa-)
, (-.)
( );
mtovu wa adabu
() ;
mtovu wa haya
() ;
mtovu wa
heshima
mtoza
(wa-)
, (-.);
mtoza kodi (ushuru)
()
mtozaji
(wa-)
. <<mtoza>>
mtozi
(wa-)
. <<mtoza>>
mtu
(wa-)
1) ,
; ;
mtu mume ; mtu
mke
; mtu mzima )
)
; mtu
mdogo )
a )
() ; mtu
wa kazi ;
mtu afanyaye kazi
; mtu wa spoti
; mtu wa mbele
;
-a mtu mwenyewe ,
; mtu
asiyeajiriwa
2) -,
3) ,
sioni mtu
4) . , ;
; - watu )
) ; kitu
cha watu
; Jamhuri watu
wa Hungari
mtua
(mi-)
.
(Solanum bojeri)
mtuamo
(mi-)
1) ; ; ;
mtuamo wa kiuchumi
()
2) . .
mtubwi
(mi-)
(
, Dioscorea sp.)
mtuchi
(mi-)
,
mtufa[h]a
(mi-)
. <<mtofa[h]a>>
mtuhumiwa
(wa-)
, ,
mtukufu
(wa-)
;
;
Mungu mtukufu
()
mtukuru
(-)
mtukutu
(wa-)
(, )
; mtoto mtukutu )
-,
)
(mi-)
, .
(Vernonia
senegalensis),
nywa mtukutu
mtukutu
mtukuu
(wa-)
mtula
(mi-)
. <<mtua>>
mtule
(wa-)
()
mtulinga
(mi-)
.
mtulivu
(wa-)
()
mtulwa
(mi-)
. <<mtua>>
mtuma
(wa-)
. <<mtumaji>>; mtuma
barua
mtumainifu
(wa-)
1)
2)
mtumaji
(wa-)
,
() (-., .);
mtumba
(mi-)
1) , ; ;
; mtumba wa noti
2) ,
mtumbako
(mi-)
. <<mtumbaku>>
mtumbaku
(mi-)
. (Nicotina
tabacum)
mtumbati
(mi-)
(Pterocarpus
bussei)
mtumbuizi
(wa-)
1) ,
2) ()
mtumbuu
(mi-)
mtumbwi
(mi-)
mtume
(wa-)
1) , ;
; mtume wa
kidiplomasi
2) (mi-) . ;
mtumi
(wa-)
. <<mtumishi>>
mtumia
(wa-)
. <<mtumiaji>>;
mtumia nguvu ,
;
mtumiaji
(wa-)
,
(-.),
; mtumiaji
(wa) umeme
; mtumiaji
wa maktaba
, ;
mtumiaji wa lugha
( -.
); mtumiaji barabara
,
(, ..)
mtumiki
(wa-)
. <<mtumishi>>
mtumishi
(wa-)
1) (-.
), mtumishi moto
, ;
mtumishi wa kazi
ngumu
2) ,
3) , ;
mtumishi wa serikali
4) .
mtumisho
(mi-)
. <<mtumo>>
mtumizi
(wa-)
, (.); mtumizi wa barabara
;
mtumizi wa
Kiswahili
mtumo
(mi-)
,
,
mtumwa
(wa-)
1) ; mtumwa
mwanamke
2) . <<mtume>>
mtumwaji
(wa-)
1) ;
2)
mtundu
(wa-)
1)
(, )
(. .
)
2) ()
3) ,
4)
mtunduizi
(wa-)
1) ;
; ;
2)
mtunga[ji]
(wa-)
1)
2) ; ;
; mtungaji
mashairi ,
; mtungaji kitabu
; mtungaji
nyimbo ,
; ;
mtungaji mchezo [wa
kuigiza]
3)
mtungamano
(mi-)
(-.); ;
mtungamano wa majina
mtungi
(mi-)
1) []
( )
2)
mtungiko
(mi-)
;
mtungo
(mi-)
1) ;
;
; mtungo wa
habari ;
;
2) ,
( );
mtungo wa
samaki ,
;
mtungo wa tumbili
3) (),
mtunguja
(mi-)
.
(Solanum bojeri)
mtungule
(mi-)
. (Solanum
lycopersicum)
mtunguo
(mi-)
1)
(-.)
2)
( ),
suruali mtunguo
(
)
mtunza
(wa-)
, ,
; mtunza wakati
. ;
mtunza
fedha ; ;
mtunza maktaba
; mtunza
nyumba )
)
mtunzaji
(wa-)
. <<mtunza>>; mtunzaji
[wa wanyama] ,
;
(,
. .)
mtunzi
(wa-)
; ;
mtunzi wa muziki,
mwanamuziki mtunzi
mtuo
(mi-)
; ;
mwali mtuo
mtupa
(wa-)
, (); mtupa mkuki ) ,
) .
(mi-)
mtupio
(mi-)
1)
2) ,
; vazi la
mtupio
;
mtupo
(mi-)
1) ,
2)
3) . ; mtupo
sulubi
; mtupo ramani
.
mtura
(mi-)
.
mturituri
(mi-)
(
; Abrus
precatorius)
Mtur[u]ki
(wa-)
mtutu
(mi-)
, (); kwa
mtutu wa bunduki
,
(.
)
mtutumko
(mi-)
1) ,
2)
(, )
mtutumo
(mi-)
[]
; mtutumo wa mvua
; mtutumo wa
ngurumo
; mtutumo
wa moto ;
mtutumo wa bahari
;
mtutumo wa mizinga
; mtutumo wa
tumbo
mtututu
(mi-)
(Bridelia zanzibarensis)
mtwa
(wa-)
; ;
hawaachani, kijibwa na
mtwawe .
(wa-)
1)
2)
mtwaa[ji]
(wa-)
,
mtwana
(wa-)
1) . a-;
[] ;
mkulima mtwana
2)
(mi-)
1) .
2)
mtwango
(mi-)
1) , ;
2)
mtwanzi
(wa-)
,
(. ),
mtweko
(mi-)
(. ,
)
mtweto
(mi-)
;
mtwiko
(mi-)
. <<mtweko>>
m[u]
; mu
wanamichezo?
?
mua
(miwa)
. <<muwa>>
muaa
(mi-)
. <<muwaa>>
muachano
(mi-)
1) ; .
2) ,
muadhamu
(-; wa-)
[]
()
( -.)
muafaka
(mi-)
. <<mwafaka>>
muahada
(mi-)
, ; muahada
wa Warsaw
muakilishi
(wa-)
. <<mwakilishi>>
muala
(.)
. <<muwala>>
muale
(mi-; nyali)
1) ;
2) ; ; miale gama
. -; miale
ulimwengu
; muale
wa mvi (
)
muali
(mi-)
. <<muale>>
mualisaji
(wa-)
(, . .)
muamala
(mi-)
1) ;
;
2) ,
3) ,
()
muamana
(mi-)
1) ,
2) ;
Juma hana muamana
3) (wa-) ;
muambatano
(mi-)
1) , ,
2)
muamko
(mi-)
. <<mwamko>>
muamu
(wa-)
,
(
;
,
, )
muamuzi
(wa-)
. <<mwamuzi>>
muanga
(mi-)
. <<mwangaza>>
muanglikana
(wa-)
. <<mwanglikana>>
muasisi
(wa-)
. <<mwasisi>>
muatuko
(mi-)
. <<mwatuko>>
muawana
(-; mi-)
1) , ;
muawana wa kiuchumi
2) ,
mubaalagha
(mi-)
mubaha
(-)
;
mubalighi
(wa-)
muchanga
(mi-)
.
(
)
muda
(mi-)
,
, ; muda wa,
. kwa muda [wa]
; muda wa
saa mbili
; muda wa shule
; muda
wa majaribio
;
muda wa kulipa
; - muda
; serikali
muda
; homa
muda
; katika
muda uliopangwa
; muda
mchache (mfupi)
; muda
mkubwa (mrefu)
; -
muda mfupi
; -
muda mrefu
; muda hata
muda ;
; muda si muda,
muda si kitambo (mwingi)
;
; ,
;
mpaka muda huu
; sina muda
mudir[i]
(wamudiri)
, ;
; mudiri wa
kijiji
;
mudiri wa idara
kiswahili
;
mudiri wa
forodha
a; mudiri wa sheria
mudiria
(-)
(
)
mudu
1) ,
(-. ,
. .)
2) [ ]
, kitu hiki
sikimudu
3) ( .), ,
; mudu
jukumu
; mudu
maili kumi
4) , ;
mudu lugha
; mudu kazi
5) ;
(-.); mudu
pasipo msaada
6) ,
7) ,
, ;
. -mudiana
. -mudia
. -mudika
@ jimudu
1) [ ]
2) ()
3) ,
,
4) ,
muendeshaji
(wa)
. <<mwendeshaji>>
muezzin
(-)
mufidi
muhtasari mufidi
,
mufilisi
(-)
. <<muflisi>>
muflisi
(-)
1) ;
2) (wa-)
;
mufti
(ma-)
1) .
2) (
),
1) (.
),
(. )
2) ,
(
), vaa nguo mufti,
valia mufti
()
mugharighari
(mi-)
1) []
2) ,
muhadhara
(mi-)
. <<mhadhara>>
muhadhiri
(wa-)
. <<mhadhiri>>
muhagata
(mi-)
muhajirina
(wa-)
. <<mhajirina>>
muhakara
(wa-)
,
muhali
(-)
1) -.
(); ananitaka
muhali
2) -.
()
3) , ;
1) ; ; ni
muhali kubishana juu
mapendeleo kibinafsi
muhanga
(-)
. <<mhanga>>
(mi-)
. <<mhanga>>
Muharamu
(-)
(
)
muhariri
(wa-)
. <<mhariri>>
muhashamu
(wa-)
. <<mhashamu>>
muhebi
(-)
. <<muhibu>>
muhemo
(mi-)
muhibu
(-)
,
, (
)
muhimu
(-; mi-)
. <<umuhimu>>
1) ;
2) ,
1) ;
2)
muhina
(-)
( ); kutokwa
na muhina
muhindi
(mi-)
. <<mhindi>>
(wa-)
. <<mhindi>>
muhogo
(mi-)
. (Manihot
utilissima, Manihot aipi,
Manihot palmata)
muhtaramu
(-)
,
[]
( -.)
muhtari
(-)
. <<mukhtari>>
muhtasari
(mi-)
1)
(-.), ;
; ; ;
muhtasari wa
mambo muhimu
; tunga muhtasari
;
andaa muhtasari wa kitabu
; kwa
muhtasari
2) [] ;
; muhtasari wa
mafundisho
;
muhtasari wa shule
sekondari
3)
muhtasi
1) , ;
hati muhtasi
2) ,
3) ; ,
; katibu
muhtasi
(-)
muhu
(-)
, ,
muhubiri
(wa-)
. <<mhubiri>>
muhudi
(-)
. (-
)
muhula
(-; mi-)
1) ; ; ;
; muhula wetu huu
;
; ingia
muhula mpya
; mauti hayana
muhula .
2) ; muhula wa
pili ; kuna
muhula mbili kwa mwaka
wa masomo
muhuni
(wa-)
. <<mhuni>>
muhunzi
(wa-)
. <<mhunzi>>
muhuri
(mi-)
. <<mhuri>>
mui
1) ,
2) , ; mtu
mui
mujarabu
. mujarabu wa
; [], ;
mujarabu wa kumtaja
akatokea
,
[ ]
,
;
; dawa
mujarabu )
) .
,
mujibu
(mi-)
,
; kwa mujibu
wa ,
; [kwa] mujibu wa
sheria
mukafaa
(mi-)
;
mukdir
(-)
1) ,
;
2)
mukhtari
(-)
1) . ()
2) (-)
( )
3) ; mukhtari hiari
na mukhtari juu yako
.
[]
muktadha
(mi-)
1) ; ;
muktadha wa maneno
2) (,
)
3) muktadha kisiasa
muktasi
. <<muhtasi>>
mukofu
(-)
. <<mukafaa>>
muku
(-)
;
la muku
mula
(-)
,
mulika
1) ( , )
2) , ;
mulika njia
; akumulikaye
mchana usiku
atakuchoma . ,
,
. -mulikana
. -jimulika
. -mulikisha
. -mulikia
. -mulikwa
. -mulikika
mulimwengu
(wa-)
. <<mlimwengu>>
mumbi
(-)
1) ,
,
,
2) , ;
, ; utakula
mumbi ,
(. )
mume
(waume)
, ; mume-mke
mumeo
(wa-) . . mume
wako
mumewe
(wa-) . . mume
wake
mumiani
(.; ma-)
1) ( ,
.
, ,
)
2) (-)
muminina
(wa-)
;
(. . )
mumrima
(-)
(Papilio
hornimani)
mumucha
,
()
. -mumuchisha
. -mumuchia
. -mumuchwa
. -mumuchika
mumunya
1) , ;
2) ,
3) ; mumunya
peremende
. -mumunyisha
. -mumunyia
. -mumunywa
(ma-)
. <<mung'unye>>
@ mumunyika
1)
2) ,
; ;
udongo ulimung'unyika
kutoka darini
mumunye
(ma-)
. <<mung'unye>>
munadi
(wa-)
. <<mnadi>>
munda
(miunda)
(
), ;
piga munda ;
()
(miunda)
1) ; []
; []
; []
; munda
wa mtofaa
; tia (tilia) munda
.
;
,
()
2) (
)
mundu
(miundu)
1)
2) ; mundu mkubwa
Mungu
(Miungu)
1) , ;
Mwenyezi Mungu
;
; Mungu wangu!
. !; amri
Mungu ;
Mungu mengi
; Mungu
ndiye sayidi yako =
; Mungu akipenda
; ;
Mungu
ajalie ; Mungu
bariki ; Mungu
amrehemu
;
Mungu anajua!
!
2) ,
mung'unya
. <<mumunya>>
mung'unye
(ma-)
1) ()
2) ()
mungwana
(wa-)
. <<muungwana>>
munispaa
(-)
. <<manispaa>>
munisipali
(-)
. <<manispaa>>
munkari
(-)
1)
2) ()
3)
,
4) ,
,
mununya
. <<mumunya>>
munya
. <<mumunya>>
munyamunya
( )
. -munyamunyana
. -munyishamunyisha
. -munyiamunyia
, ;
munyiamunyia midomo
. -munywamunywa
. -munyikamunyika
munye
. <<mwenye>>
munyi
. <<mwenye>>
munyu
(-)
muo
(miuo)
(
,
. .)
muoano
(mi-)
1)
2) , ;
muombaji
(wa-)
. <<mwombaji>>
muomo
(mi-)
. <<mdomo>>
muonjo
(mi-)
. <<mwonjo>>
muovu
(wa-)
,
muradi
(mi-)
. <<mradi>>
(mi-)
muridi
(-)
(-.)
;
(-.)
;
muritadi
(wa-)
; ,
()
muru
(mi-)
,
murua
(-)
1) , ,
; hana
murua
()
2) , ;
3) (wa-)
()
1) ;
;
2) ,
3) , ;
mwanamapinduzi murua
4) ; mwenendo
murua
muruwa
(-)
. <<murua>>
musamiati
(mi-)
. <<msamiati>>
mushikeli
(mi-)
. <<mushkili>>
mushkeli
(mi-)
. <<mushkili>>
mushkeri
(mi-)
. <<mushkili>>
mushkili
(mi-)
1) ; ,
; ;
letea mushkili
;
musuli
(mi-)
. <<msuli>>
muswada
(mi-)
1) ; ;
muswada wa barua
2) ; muswada wa
sheria
mutakalamu
(wa-)
mutasari
(mi-)
. <<muhtasari>>
mutia
(mi-)
1) ()
2) ()
3) .
mutlaki
haramu mutlaki
; kwa Waislamu, kula
nguruwe ni haramu mutlaki
mutribu
(wa-)
,
;
taarab
muuaji
(wa-)
; muuaji wa siri ,
( -. )
muufi
(wa-)
muuguzi
(wa-)
. <<mwuguzi>>
muuja
(mi-)
. <<muujiza>>
muujibu
(mi-)
. <<mujibu>>
muujiza
(mi-)
1)
(); ,
; onyesha miujiza
.
.
2)
muumba
(wa-)
1) ;
2) . muumba yote
( )
muumbaji
(wa-)
. <<muumba>>
muumbi
(mi-)
(
),
muumbuaji
(wa-)
1) , ;
2) ;
(.)
3) ,
;
muumbufu
(wa-)
. <<muumbuaji>>
muumbuzi
(wa-)
. <<muumbuaji>>
muumbo
(mi-)
; ;
muumikaji
(wa-)
. , ;
,
muumini
(wa-)
1)
() ;
muumini wa dini
kiislamu ;
muumini wa kanisa la
kikatoliki
2) ()
; muumini wa
mapinduzi
muumishi
(wa-)
. <<muumikaji>>
muumko
(mi-)
, ;
; muumko wa
mashavu
muunda
(mi-)
. <<munda>>
(wa-)
. <<muundaji>>
muundaji
(wa-)
,
; ,
muundaji wa chombo
muundi
(wa-)
. <<muundaji>>
(mi-)
1) . muundi wa mguu
2)
3) , ;
miundi kunyoka )
)
muundo
(mi-)
1) ,
(-.)
2) , ;
muundo wa kijamii
;
muundo wa uchumi
wa kibepari
; muundo wa
lugha ;
muundo wa neno
; muundo
mbinu
3) , ;
, ; kwa
kufuata muundo
,
muungamaji
(wa-)
. <<mwungamaji>>
muungamo
(mi-)
. <<mwungamo>>
muunganisho
(mi-)
, ;
; muunganisho
wa mambo
muungano
(mi-)
1) , ;
muungano wa kisiasa na
kijeshi ;
muungano wa viwanda
vikubwa
; Jamhuri
Muungano wa
Tanzania
;
Muungano wa Nchi za
Amerika
2)
muunganyo
(mi-)
. <<mwunganyo>>
muungo
(mi-)
;
;
muungu
(mi-)
. <<mungu>>
muungwana
(wa-)
1) .
( . mtumwa)
2)
3) ,
4)
muunzi
(wa-)
. <<mhunzi>>
muuya
(mi-)
1) ,
2) ( )
3)
muuza
(wa-)
. <<mwuza>>
muuzaji
(wa-)
. <<mwuzaji>>
muwa
(miwa)
(Saccharum officinarum)
muwaa
(mi-; miyaa, myaa)
1)
(Hyphaena coriacea
Hyphaena crinita)
2)
3)
(
)
muwadi
(wa-)
, ;
muwadi wangu
muwako
(mi-)
. <<mwako>>
muwala
(mi-)
1) ,
2) . ;
1) ,
2)
muwele
(waele, wawele)
[]
; ,
(miwele)
.
(Pennicillaria
spicata)
muwi
(miwi)
(Bruguiera gymnorrhiza)
muye
(-)
; ; ; avya
muye ,
muyombo
(mi-)
. <<myombo>>
muziki
(-; mi-)
; muziki ya kiasili
(kienyeji)
; muziki kizungu
mvaa
(wa-)
. <<mvaaji>>; mvaa
mavazi ya kizungu ,
-
mvaaji
(wa-)
, (,
..),
,
mvamizi
(wa-)
, ;
;
mvange
-; ,
; mambo
yamekwenda mvange
mvanila
(mi-)
.
mvao
(mi-)
1) ()
;
2) ,
3) ; ;
shati hili nimelivaa mvao
mmoja tu
mvi
(-; mi-)
, ;
mwenye mvi
; ndevu za mvi
1)
2)
(mi-)
mviko
(mi-)
. <<mvao>>
(mi-)
mvilio
(mi-)
;
(mi-)
.
mvinje
(mi-)
(,
; Casuarina
equisetifolia)
mvinyo
(-; mi-)
[] , ;
mviringo
(mi-)
1) ; ;
chombo cha kuchorea
mviringo ; -
mviringo ;
ukosi [wa] mviringo
2) ; - mviringo
1) ,
mviru
(mi-)
, -
,
(Vangueria
edulis)
Mvita
(.)
. (
. )
mvivu
(wa-)
mvo
(mi-)
1) (
)
2)
3) ,
mvongonya
(mi-)
. <<mvungunya>>
mvua
(-)
1) ; mvua (za)
mtawanyiko
;
mvua kubwa (nyingi)
; mvua
ngurumo, mvua, radi na
upepo ; upinde wa
mvua ;
wakati wa mvua
; mvua
mawe ; - mvua
; nya
(nyesha) mvua ;
asifuye mvua imemnyeshea
(imemnyea) .
,
2) . ; mvua za
mwaka ;
mvua za hapa na pale
(wa-)
mvua samaki ;
mvugamkubwa
(mi-)
(
;
Senecio sp.)
mvugulio
(mi-)
,
; maji nazi
yatafuta
mvugulio .
[ ]
(=
)
(mi-)
1)
2) ,
mvuja
(wa-)
mvuja jasho ,
;
mvuje
(mi-)
1) ,
-
(Ferula asafoetida)
2) .
(
)
mvujo
(mi-)
,
mvuke
(mi-)
1) , ; pika
kwa mvuke
; injini mvuke
2)
3) ;
4) ;
mvukisho
(mi-)
. <<mvukizo>>
mvukizo
(mi-)
1) ,
2)
mvuko
(mi-)
;
mvukuto
(mi-)
mvulana
(wa-)
1)
2)
( 35
)
3) ,
mvule
(mi-)
,
100
10
(Chlorophora
excelsa)
mvuli
(-; mi-)
1) ; mvulini
2) (
-)
(wa-)
[]
, ;
mwana mvuli
mvuma
(wa-)
. <<mvumi>>
(mi-)
. <<mvumo>>
mvumanyuki
(mi-)
(Premna
chrysoclada)
mvumatiti
(-)
. <<vumatiti>>
mvumbamkuu
(mi-)
(Ocimum
suave)
mvumbasi
(mi-)
.
(Ocimum sp.)
mvumbizi
(wa-)
. <<mvumbuzi>>
mvumbuzi
(wa-)
1)
2) ,
mvumi
(wa-)
;
,
mvumilivu
(wa-)
; mvumilivu hula
mbivu .
;
mvumilivu hushinda
mwenye nguvu .
mvumishaji
(wa-)
,
;
mvumo
(mi-)
1) ; mvumo wa mvua
; mvumo wa
magari
2) ;
3) . ;
4) . ,
5) (
)
(mi-)
.
(Borassus flabellifera var.
aethiopum)
mvunaji
(wa-)
, ;
mvungo
(mi-)
. <<mvungu>>
mvungu
(mi-)
1) , ;
-.; chini mvungu wa
meza
[]; mtaka cha
mvunguni sharti ainame
. ,
[] -.
,
2) , ;
mvungu wa goti .
3)
(
, -
)
mvungunya
(mi-)
(Datura
metel)
mvuni
(wa-)
. <<mvunaji>>
mvunja
(wa-)
,
(, );
mvunja mawe ;
mvunja sheria
; mvunja
fedha (pesa) ,
;
; mvunja
nchi ni mwananchi .
- []
mvunjaji
(wa-)
1) . <<mvunja>>
2) ; mvunjaji
wa sheria za barabara
mvunjiko
(mi-)
; mvunjiko wa
mguu ;
mvunjiko tata
mvunjo
(mi-)
1) ,
2) ; mvunjo
wa sheria
3) .
mvuo
(mi-)
; mchezo wa
mvuo
(mi-)
1) ,
2)
3)
(mi-)
mvure
(mi-)
()
mvurtangi
(mi-)
(Plumeria
acuminata)
mvuruga[ji]
(wa-)
1) ,
();
2) ,
3)
mvurugano
(mi-)
1) ; ;
2) ,
mvurugifu
(wa-)
. <<mvurugaji>>
mvurugo
(mi-)
1) ;
2) ,
3) , ;
mvushaji
(wa-)
;
mvushi
(wa-)
. <<mvushaji>>
mvuta[ji]
(wa-)
,
; mvutaji sigara
, ;
mvutaji bangi
;
; wavutaji!
()
mvutano
(mi-)
1) . ,
; kanuni
mvutano wa kilimwengu
2) ;
; ;
mvutano wa kamba .
3)
4) ;
5) ;
mvutiko
(mi-)
, ;
uwezo wa mvutiko .
mvut[i]o
(mi-)
1) ,
2)
3) . ;
4) ;
5) . <<mvutano>>
6) , ;
7) ;
mvuvi
(wa)
; ; maji
mafu na mvuvi kafu .
-
mvyele
(wa-)
1) ;
2) ;
mwa
. <<>>; nyumbani mwa
mvuvi
mwaa
(mi-)
. <<muwaa>>
mwaandishi
(wa-)
. <<mwandishi>>
Mwabrania
(wa-)
mwabudu
(wa-)
1) , ;
2) ,
(-., -.);
mwabudu [wa] sanamu
mwachaka
(-)
. pilipili mwachaka
mwachio
(mi-)
()
mwadhamu
(wa-)
1)
()
2)
()
mwadhini
(wa-)
. ; hasikii la
mwadhini wala la mtia
maji msikitini .
,
mwafa
(mi-)
1) , ;
2) ,
3) ;
(, )
4)
mwafagiaji
(wa-)
1)
2) .-.
mwafaka
(mi-)
1) ;
;
2) , ;
wa na mwafaka
3) , ,
1) ;
; ;
; hali mwafaka
; fikra mwafaka
; thamani
mwafaka
mwafiki
(wa-)
(
()
Mwafrika
(wa-)
Mwafronodi
(wa-)
mwafu
(mi-)
.
(Jasminum mauritianum)
mwafua
. <<ng'wafua>>
mwafulani
(wa-)
, -, -
mwaga
1) ; ,
; mwaga damu
. ;
mwaga
petroli kwenye moto .
.
2) ;
; ;
mwaga mchele
; mwaga sigara
3) , ;
mwaga moshi
; mwaga kivumbi )
) . ;
. -jimwaga
. -mwagia; mwagia
maji maua
.-. -jimwagia;
jimwagia debe la maji
.-. -mwagiwa
. -mwagwa
.-. -mwagikia
( , )
@ mwagika
1) ;
; damu
isimwagike
;
maji yakimwagika
hayazoleki .
(=
)
2) ;
;
3) ,
( )
mwagano
(mi-)
;
(mi-)
;
mwagizaji
(wa-)
mwago
(mi-)
1) ,
2) ;
3) ;
()
4) ,
(mi-)
. <<mwagano>>
(mi-)
. .
(
)
mwaguzi
(wa-)
1) ;
2) , ;
mwainishi
(wa-)
,
( )
Mwajemi
(wa-)
,
mwajificho
(-)
mwajimbo
(wa-)
1) , -; -
2) ,
; ( )
3) ,
;
mwajiri
(wa-)
,
;
,
mwajirishaji
(wa-)
,
( )
mwajiriwa
(wa-)
,
; []
; ,
mwaka
(mi-)
1) ; mwaka [wa] jana;
mwaka uliopita
; mwaka [wa] juzi
;
mwakilishaji
wa bima
2)
mwakilishi
(wa-)
. <<mwakilishaji>>;
baraza la wawakilishi
mwakilisho
(mi-)
1)
2)
mwakisu
(-)
3) , ,
;
4) ;
(mi-)
1) ()
2) ; mwako wa
nje [] ;
; mwako wa
ndani .
. <<ako>>; nyumbani
mwako
mwalamu
(mi-)
1) ; (
, . .)
2)
3) (
, . .)
mwale
(mi-)
1) (; Raphia
ruffia Raphia
monbuttorum)
2) ()
(mi-)
,
(mi-)
. <<muale>>; mwale
wa jua
mwali
(wali)
. <<mwari>>
(wa-)
. <<mwari>>
(mi-)
. <<muale>>
mwaliko
(mi-)
1) ;
2)
(mi-)
1) ,
2) ;
(mi-)
1)
2)
mwalimu
(wa-; w-)
1) ,
; ;
mwamale
(wa-)
. <<mwamali>>
mwamali
(wa-)
1) ,
( )
2) (mi-) ;
( -., -)
3) []
, ;
mwamana
(mi-)
. <<muamana>>
mwamba
(mi-)
1) [] ; ;
mwamba lalio .
2) ; ;
mwamba nundu .
; mwamba
uyogo .
,
3) .
4) , ;
mwamba wa goli
( )
(wa-)
mwamba ngozi ,
;
mwambaduki
(mi-)
. mwamba dukizi 1)
.
2)
mwambaji
(wa-)
1) ;
2) (mi-) ;
mwambao
(mi-)
(),
; safari
mwambao )
)
mwambata
(wa-)
mwambatope
(mi-)
mwambayavu
(mi-)
.
mwambi
(wa-)
. <<mwambaji>>
mwambiko
(mi-)
,
mwambisho
(mi-)
;
mwambo
(mi-)
1) (.
)
2) .
, ; siku
za mwambo
mwambukizaji
(wa-)
;
(.)
mwambula
(mi-)
(
;
Plumbago zeylanica)
Mwamerika
(wa-)
mwamimba
(-)
. <<mwanamimba>>
mwamini
(wa-)
. <<mwaminifu>>
mwaminifu
(wa-)
1)
2) ,
;
3)
()
mwamizi
(wa-)
(
)
mwamko
(mi-)
1) , ;
mwamko wa kisiasa
2) [];
mwamko wa kitabaka
;
mwamko wa
kizalendo )
)
; mwamko wa
siasa
3) ;
mwamko wa chini
; mwamko
wa [ki]siasa
; kuza
mwamko
; jenga
mwamko
4) []
; mwamko wa
kutofungamana na mataifa
makubwa,
mwamko wa
kutofungamana na upande
wo wote
mwamrishaji
(wa-)
,
();
mwamrisho
(mi-)
;
mwamu
(wa-)
. <<muamu>>
mwamua
(wa-)
. <<mwamuzi>>
mwamuzi
(wa-)
1) ;
2)
3) . , ;
mwamuzi wa katikati
; baraza la waamuzi
mwamvuli
(mi-)
. <<mwavuli>>
mwana
(wana, waana)
1) (, ),
mwana Adamu, .
mwanadamu ;
mwana haramu
()
; mwana wa watu )
)
2) .
; mwana Fatuma
(wana)
mwana wa ndani
mwanaabudu
(w-)
mwanaadamu
(w-)
1)
2)
()
mwanaakademia
(w-)
mwanaanga
(w-)
mwanabaharia
(w-)
;
mwanabima
(w-)
mwanachama
(w-)
(,
. .), mwanachama wa
chama ;
mwanachama
wa ujumbe ,
; mwanachama
wa bunge la wazee ;
asiye
mwanachama
mwanachuo
(w-)
; ;
mwanachuo kikuu
; mwanachuo
wa fizikia
- ;
mwanachuo wa uchumi
-;
mwanachuo wa tiba
-
mwanachuoni
(w-; wanavyuoni,
wanazuoni)
;
mwanadamu
(w-)
. <<mwanaadamu>>
mwanadiplomasi
(w-)
mwanafalsafa
(w-)
mwanafasihi
(w-)
1)
2)
mwanafik[a]ra
(w-)
;
mwanafunzi
(w-)
; ;
mwanagazeti
(w-)
;
(.)
mwanagenzi
(w-)
1) . ,
2) ;
3) ,
(-)
; yeye ni
mwanagenzi
katika kazi hii
mwanahalali
(w-)
mwanahalmashauri
(w-)
mwanaharakati
(w-)
( -),
,
mwanaharamu
(w-)
. . mwana haramu
. . <<mwana>>
mwanahewa
(w-)
,
mwanahistoria
(w-)
mwanahizaya
(w-)
;
, ;
mwanahizaya tayari
mwanaisimu
(w-)
,
mwanaitikadi
(w-)
mwanajamii
(w-)
( )
mwanajeshi
(w-)
;
mwanajopo
(w-)
[] ;
; wanajopo wa
kamusi
mwanakamati
(w-)
mwanakarakana
(w-)
;
mwanakifaru
(w-)
mwanakijiji
(w-; wanavijiji)
;
mwanakikundi
(w-)
mwanakisomo
(w-)
(. .
),
mwanakomiti
(w-)
. <<mwanakamati>>
mwanakondoo
(w-)
mwanakozi
(w-)
1) ,
(-.) ,
2) .
mwanakwaya
(w-)
;
mwanakwetu
(w-)
mwanalugha
(w-)
,
mwanamaarifa
(w-)
; ;
mwanamaji
(w-)
;
mwanamama
(w-)
1)
2) ,
mwanamapinduzi
(w-)
mwanamasumbwi
(w-)
mwanambee
(w-)
mwanambije
(-)
. <<mwambaji>>
mwanambio
(w-)
.
mwanamgambo
(w-)
1)
;
2)
mwanamichezo
(w-)
mwanamigunga
(-)
(Axiocerses
styx)
mwanamimba
(-)
1) .
2) (
),
(
)
mwanamize
(wa-)
,
mwanamizi
(w-)
. <<mwanamize>>
mwanamji
(w-; wanamiji)
mwanamke
(wanawake)
1) ; mwanamke
mtembezi
2)
mwanamkiwa
(wanawakiwa)
mwanamume
(wanaume)
1)
2)
mwanamuziki
(w-)
mwanamwali
(wanawali)
1)
2)
3) (
)
mwananchi
(w-)
;
(); mwananchi wa
Tanzania
,
mwanandani
(w-)
1)
2)
mwanandondi
(w-)
.
<<mwanamasumbwi>>
mwananumbi
(-; mi-)
mwanapwa
(w-)
1) ;
2) ,
( )
mwanaresi
(w-)
();
,
mwanariadha
(w-)
;
mwanasanaa
(w-)
; ,
mwanasarufi
(w-)
,
(-.) ,
mwanasayansi
(w-)
; mwanasayansi
wa madini (mawe)
mwanasemina
(w-)
mwanasesere
(w-)
;
mwanashanga
(-)
-
(
kaskazi)
mwanasheria
(w-)
;
mwanashule
(w-)
mwanasiasa
(w-)
;
mwanasoka
(w-)
mwanataaluma
(w-)
1) ; mwanataaluma
wa lugha
2) (
)
mwanathaura
(w-)
mwanatume
(w-)
mwanauchumi
(w-)
mwandaji
(wa-)
. <<mwandaliaji>>
mwandaliaji
(wa-)
1),
( );
2)
3) [] ;
mwandalizi
(wa-)
; katibu
mwandalizi
mwandamanaji
(wa-)
mwandamano
(mi-)
1) , ;
;
2)
3) ., .
4)
mwandamizi
(wa-)
1) ,
()
2) ,
3) (
, ), mkutubi
mwandamizi
;
mwandamizi mkuu ,
; mhadhiri
mwandamizi
mwandamo
(mi-)
1) ,
2) ;
mwezi mwandamo
mwandani
(wa-)
1)
2) ,
3) ;
(.)
mwandao
(mi-)
,
;
mwandazi
(wa-)
1) ,
;
2) ,
3) ;
4)
mwande
(-)
la mwande )
;
(.) ) .
mwandikaji
(wa-)
1) , ;
2) ;
3) . mwandikaji wa
chakula ,
;
mwandiki
(wa-)
. <<mwandikaji>>
mwandikiaji
(wa-)
[]
mwandiko
(mi-)
1) ;
; mwandiko
wa mwisho
2) () ;
; ; mwandiko
wa michoro
;
; mwandiko chapa
;
mwandiko wa kifupi
3)
4)
5) ;
6) ;
;
mwandishi
(wa-)
1) ; ;
mwandishi wa kitabu
; mwandishi wa barua
; mwandishi wa
rasimu
2) ; ;
mwandishi wa
kumbukumbu za mkutano
( )
3) . mwandishi wa
habari (gazeti, magazeti)
;
; mwandishi
wa habari wa kimataifa
; mkutano
wa waandishi
-
mwanga
(mi-)
1) , ; mwanga
wa jua ;
mwangani , ;
toa
mwanga . .
2) (wa-) .
()
(wa-)
1) ;
2) , ;
(mi-)
1)
2)
-
(
pinnatifilda)
mwangachaa
(mi-)
(Cerbera
Manghas)
mwangala
(mi-)
(
)
mwangalifu
(wa-)
() ;
uwe mwangalifu
mwangalizi
(wa-)
1) ;
mwangalizi asiyeingilia
2) ;
; ,
( ,
. .), mwangalizi [wa]
dahalia
; mwangalizi
maktaba
; mwangalizi
wa mtoto ,
; mwangalizi wa
nyumba
; mwangalizi wa
wenzao ,
;
;
mwangalizi fedha
3)
()
mwangaluchi
(-)
mmwangaluchi
mwangamizi
(wa-)
;
mwangani
(mi-)
mwangao
(mi-)
.
mwangati
(mi-)
(, 1015 ; Juniperus
procera)
mwangavu
(wa-)
mwangaza
(mi-)
1) [] ;
ukitaka kujua asili ya
mwangaza, ingia kizani
.
, ,
;
mwangaza . .
()
2) (. ),
( -
)
3) ; ,
4) . ;
5) . (
)
(mi-; wa-)
, (-.);
mwangaza mbili moja
humponyoka . ,
[ cpy],
(=
,
)
mwangazi
(wa-)
. <<mwangavu>>
mwangele
(mi-)
1)
2) piga mwangele
(,
,
)
mwangeni
(mi-)
. <<mgange>>
mwanglikana
(wa-)
mwango
(mi-)
( )
(mi-)
(
;
Rauwolfia vomitoria)
(mi-)
. <<mlango>>
mwangu
. <<angu>>; nyumbani
mwangu
mwanguko
(mi-)
1) ; ;
mwanguko wa mvua
2) , ;
mwanguko wa biashara
3) , ; mwanguko
wa paa
mwanguo
(wa-)
, ,
, -
mwangushi
(wa-)
. <<mwanguzi>>
mwangusho
(mi-)
1)
2)
mwanguzi
(wa-)
,
(); mwanguzi
wa nazi
;
mwanguzi
wa karafuu
mwangwi
(mi-)
mwani
(mi-)
[]
mwano
(mi-)
. <<mawano>>
mwanya
(mi-)
1) ( ;
.
,
)
2) ; ;
mwanya wa meno
; mwanya wa
kidevu
3) ,
4) ,
5) . , ;
(.)
6) ;
hakunipa mwanya wa
mwanzilizi
(wa-)
. <<mwanzilishi>>
mwanzishaji
(wa-)
1) . <<mwanzilishi>>
2) .
mwanzo
(mi-)
1) , ;
; - mwanzo
; ;
shule
mwanzo ;
matokeo mwanzo
;
mwanzoni
,
1) ,
mwao
(mi-)
1) ; ;
2) . ,
, , (
,
)
3) (
)
(mi-)
1) ,
; habari hizi
sina mwao nazo
2) ,
3) ,
. <<>>; nyumbani
mwao
mwapaji
(wa-)
,
()
mwapizi
(wa-)
1) ,
2) ,
mwapuza
(wa-)
()
Mwarabu
(wa-)
mwaranda
(mi-)
. ,
mwari
(wari)
1) (
)
2)
3) ,
4) ,
5) ;
(wa-)
.
mwaridi
(mi-)
.
(Rosa damascena)
mwarita
(mi-)
. <<mharita>>
mwasha
(wa-)
, ;
mwasha taa ;
mwasha moto ,
(); mwasha stimu ,
[]
()
mwasherati
(wa-)
,
mwashi
(wa-)
;
mwashiri
(mi-)
. <<mhashiri>>
mwasho
(mi-)
1) .
2)
3) , ;
4) . ;
mwasi
(wa-)
1)
()
2) , ;
Mwasia
(wa-)
,
mwasisi
(wa-)
1) , ;
2) , ;
mwasisi wa mapinduzi
mwata
(-)
(
);
la mwasisi
mwati
(mi-)
mwatleti
(wa-)
;
mwatuko
(mi-)
, (
), . ,
, ()
mwavi
(mi-)
1) ,
30 ,
(Erythrophleum guineense)
2) .
; la mwavi
,
mwavuli
(mi-)
1) ,
2) . mwavuli wa
kushukia ; askari
wa mwavuli ;
majeshi
miavuli ;
jitupa kwa mwavuli
;
teremka (shuka)
kwa mwavuli
mwawadhi
(wa-)
. <<mwawazi>>
mwawazi
(wa-)
()
mwayiro
(mi-)
1) ;
2) ;
mwayo
(miayo, miyayo, myao)
; ;
piga mwayo (miayo) ;
piga mwayo mrefu
mwaza[ji]
(wa-)
1)
()
;
2)
mwazi
(wa-)
. <<mwazaji>>
mwazimaji
(wa-)
()
mwazimo
(mi-)
,
mwazo
(mi-)
;
mwega
(mi-)
;
mwegama
(wa-)
1) , (
-.); mwegama
haanguki ila mwega kugwa
. ,
, ,
2) (mi-) ,
3) (mi-) . ,
mwegamo
(mi-)
1) . <<mwega>>
2) (wa-) , ;
,
mwegamu
(wa-)
. <<mwegamo>>
mwegea
(mi-)
mwehu
(wehu)
,
mweka
(wa-)
mweka akiba (amana)
; ;
mweka hesabu ;
mweka hazina
(fedha) ; mweka
bima ,
; mweka
rahani
1) ,
2) ( )
. -mwekesha
. -mwekea
. -mwekwa
mwekaji
(wa-)
. <<mweka>>
mwekevu
(wa-)
. <<mwelekevu>>
mweko
(mi-)
(),
mwele
(wa-)
. <<muwele>>
mweledi
(weledi)
1) ;
; ,
2)
;
(.)
mweleka
(mi-)
. <<mwereka>>
mwelekeo
(mi-)
1) ; ;
mwelekeo wa upepo
2) ; , ;
; mwelekeo wa
maendeleo jamii
;
mwelekeo wa siasa
3)
4) ,
( -.)
5) .
mwelekevu
(wa-)
1)
()
2)
3)
(, )
mwelekezi
(wa-)
; mwelekezi
wa sheria
mweleko
(mi-)
1) . <<mbeleko>>
2)
3)
mwelewa
(wa-)
1)
()
2)
()
mwelezaji
(wa-)
1) ,
()
2) ,
mwelezo
(mi-)
1) , ;
2) ( .)
3) ,
4) ;
mwelu
(.)
,
mwembe
(mi-)
. (Mangifera
indica)
mwenda
(wa-)
; mwenda miguu
; mwenda wazimu
mwendachi
(mi-)
mwendaji
(wa-)
[];
mwendakote
(wa-)
(lotis ione)
mwendakusi
(-)
(Sallya rosa)
mwendambize
(wa-)
.
mwendanguu
(wa-)
(
)
mwendani
(wa-)
. <<mwandani>>
mwendawazimu
(w-)
. . mwenda
wazimu . .
<<mwenda>>
mwendazimu
(w-)
. <<mwendawazimu>>
mwende
(mi-)
mwendeleo
(mi-)
1) ,
2) ,
mwendelezaji
(wa-)
. <<mwendelezi>>
mwendelezi
(wa-)
1) ,
2)
3)
()
4) ,
mwendelezo
(mi-)
1) ,
2)
3) . ,
; mwendelezo wa
sauti
mwendesha
(wa-)
, (-.)
(-.);
mwendesha [wa] motokaa
; ;
mwendesha [wa] ndege
; mwendesha [wa]
trekta
; mwendesha
[wa] gari la moshi
; mwendesha
mashtaka
( ),
mwendeshaji
(wa-)
1) ,
2) , (.); mwendeshaji uchunguzi
,
3) ,
4) ,
; meneja
mwendeshaji ; ofisa
mwendeshaji
; mwendeshaji
nyumba []
mwendo
(mi-)
1) ; [];
mwendo wa jua
; mwendo wa mto
; mwendo wa
kukaribiana
;
2) , ;
mwendo wa wastani
; mwendo
wa juu kabisa
;
mwendo [wa kasi] wa
upepo ;
kaza mwendo
3) ;
, ;
; mwendo wa kunyoka
wima
; piga
mwendo )
)
4) mwendo wa pigo .
; piga mwendo
5) ,
; mwendo mbaya
6)
mwendokasi
(mi-)
,
mwene
. <<mwenye>>
mwenea
(wa-)
mwenea pote
()
mwenendo
(mi-)
1) , ;
; mwenendo wa
mabasi
; mwenendo wa
maendeleo jamii
;
mwenendo wa ukombozi
2) ,
; mwenendo wa
lugha
mwenenzi
(wa-)
1)
2)
mweneo
(mi-)
1) ;
2) . ,
mweneza
(wa-)
1) ,
()
2) ,
() ;
mwenezaji
(wa-)
. <<mweneza>>
mwenezi
(wa-)
. <<mweneza>>; katibu
mwenezi
mwenge
(mi-)
1) ; Mwenge wa
uhuru ;
mwenge wa jua
2)
mwengea
(mi-)
mwengero
(mi-)
1) (
)
2)
(-
)
mwengine
(wengine)
. <<mwingine>>
mwengo
(mi-)
, ,
(
)
(-)
(, . .)
(mi-)
. <<mwangwi>>
mweni
(weni)
. 1)
()
2)
mwenu
. <<enu>>; nyumbani
mwenu
mwenye
(wenye)
(-.);
, ;
mwenye bima
;
mwenye busara
; mwenye cheo
,
[] ;
; mwenye
chombo ;
mwenye choyo ) )
; mwenye
deni ; mwenye
duka ;
mwenye elimu historia
;
mwenye enzi
(); mwenye hatia
; mwenye
hesabu ,
, ;
mwenye hisa ;
mwenye kiburi
() ;
mwenye kiti ;
mwenye kiwanda
;
mwenye kuchelewa ) ,
)
;
mwenye kudhamini
; mwenye
kufilisika ; mwenye
kujitwaza ; mwenye
kujiweza
;
mwenye kupeleka barua
[];
mwenye kuwia
; mwenye kuwiwa
; mwenye maarifa
; mwenye maarifa
mimea
; mwenye maarifa
stempu ;
mwenye mali ;
mwenye
mashamba makubwa
; mwenye nyumba
,
; mwenye
ofisi )
) ,
, mwenye pensheni
;
mwenye simu
(); mwenye tunzo
()
; mwenye utawala
; wenye
utawala ;
mwenye shibe
hamjui mwenye njaa .
,
mwenyeji
(wa-)
1) , ;
2) ,
;
(
), wenyeji
wa mashindano
3) [] ;
mwenyekiti
(wenyekiti, wenyeviti)
(,
, . .)
mwenyewe
(wenyewe)
1) . <<enyewe>>; mimi
mwenyewe ; vita ya
wenyewe kwa wenyewe
; anasema
mwenyewe kwa mwenyewe
2) , ,
mwenyezi
mwenyezi Mungu
mwenyi
(wenyi)
. <<mwenye>>
mwenza
(wa-)
. <<mwenzi>>; meneja
mwenza ;
rubani mwenza
mwenzake
(wenzake)
. . mwenzi wake
()
mwenzako
(wenzako)
. . mwenzi wako
mwenzangu
(wenzangu)
. . mwenzi wangu
mwenzao
(wenzao)
. . mwenzi wa
mwenzenu
(wenzenu)
. . mwenzi wenu
mwenzetu
(wenzetu)
. . mwenzi wetu
mwenzi
(wenzi)
1) ,
2) ; ;
; mwanafunzi
mwenzi
mwenzio
(wenzio)
. . mwenzi wako
mwenziwe
(wenziwe)
. . mwenzi wake
; wanyama
wenziwe
; katika
mashindano hana
mwenziwe
mwepesi
. <<epesi>>
(wepesi)
, (
-.), mwepesi wa
lugha ,
mwere
(mi-)
mwereka
(mi-)
1) , ;
-mpiga mwereka .
. -.
;
angusha mwereka
,
2) [] ;
piga (shika) mwereka
[]
;
; mshindani
mwereka
mweremita
(wa-)
,
mwerevu
(wa-)
1) ()
2) ; mwerevu
hajinyoi .
. <<erevu>>
mwerezi
(mi-)
(Pygeum africanum)
Mweskimo
(wa-)
Mwethiopia
(wa-)
mwetu
. <<etu>>; nyumbani
mwetu
mweuo
(mi-)
(mi-)
. (
; 2 )
(mi-)
(),
mwewe
(-; wewe)
.
(Milvus migrans
parasiticus), dunia ya
mwewe na kuku .
,
(.
)
(-)
mweza
(wa-)
, (
); mweza nchi
; mweza
mwenyewe
;
mweza yote
(); mnunuzi mweza
mwezekaji
(wa-)
mwezeko
(mi-)
mwezi
(mi-)
1) ; ; mwezi
mkuu (mkubwa,
mwangavu, mpevu, kamili,
duara) ;
mwezi mchanga
(mwandamo, mdogo,
kongo, mpya)
; mwezi mchimbu
;
mwezi umepatwa, mwezi
uliliwa na joka
2) [] ; mwezi
mkubwa (kamili)
(31 ), mwezi
mpungufu
(29
); kila mwezi
, ; mwezi
nje
; mwezi
ndani
; mwezi wa mfungo
.
,
3)
; tupa (rusha) mwezi
4) ; ingia
mwezini ;
yupo mwezini
; liwa
na mwezi
(,
. .)
mwia
(wa-)
,
(nyia)
; ,
mwiano
(mi-)
1) ,
2) ; -
mwiano
mwiba
(miiba, miba)
1) , ; mwiba
wa samaki
2) ; ; mwiba wa
nyuki ;
mwiba wa nge
3) ,
(wa-)
. <<mwibaji>>; mwiba
picha
mwibaji
(wa-)
,
mwida
(mi-)
. <<muda>>
mwiga[ji]
(wa-)
1) ,
2) .
3)
mwigizo
(mi-)
;
; mwigizo
dhihaka
mwigo
(mi-)
1) ;
2) . ,
3) ,
(wa-)
mwijiko
(mi-)
. <<mjiko>>
mwiko
(miiko, miko)
[] ;
(.); mwiko
wa kulia ;
mwiko wa
mwashi
; elekezwa
mwiko
(.
)
(miiko)
1) . , ;
; shika mwiko
; vunja
mwiko
; fitina
kwangu mwiko
-
2) . (.), ; mwiko wa
nyama
; mwiko
wa mganga
; maskini hana mwiko
.
(= -
(?))
mwiku
(miiku)
,
mwili
(miili)
1) . .
2) ,
3) , ; tia mwili
, ; wa
na mwili
(); - mwili
; nguvu
mwili
4) , (); nguo
hii ni mwili mweupe na
mistari myeusi
mwima
(wa-)
,
()
(wa-)
,
mwimba
(wa-)
. <<mwimbaji>>
mwimbaji
(wa-)
mwimbishi
(wa-)
1)
2) ;
mwimbo
(mi-)
mwimimba
(-)
. <<mwanamimba>>
mwimo
(miimo)
1) ;
2) (
), mwimo wa
dirisha
mwina
(mi-)
[] ;
, ; mtego
wa mwina -
mwinamishi
(wa-)
1) , (., -.)
()
2)
mwinamo
(mi-)
1) ; mwinamo
kibarometa
2) , ;
3) .
mwinda[ji]
(wa-)
; mwindaji haramu
mwindwa
(wa-)
,
(, . .)
mwingajini
(mi-)
(Cassia
occidentalis)
mwingamano
(mi-)
;
mwingambuu
(mi-)
(Pluchea
Dioscorides)
mwingamo
(mi-)
, -
(Ochna alboserrata)
mwingasiafu
(mi-)
1) (Canavalia
ensiformis)
2)
Mwingereza
(wa-)
mwingi
. <<ingi>>; alikuwa
mwingi wa mawazo
mwingilio
(mi-)
;
mwingilizi
(wa-)
. ,
(o
)
(wa-)
,
;
mwingine
(wengine)
1) . <<ingine>>
2) -,
mwingio
(mi-)
. <<mwingilio>>
mwingizaji
(wa-)
. <<mwingilizi>>
mwingizi
(wa-)
1) . <<mwingilizi>>
2) ,
(); mwingizi muuza
mwinikanguru
(mi-)
.
mwinjilisti
(wa-)
mwinuko
(mi-)
1) , ;
; mwinuko wa
;
mwinuko wa
kisiasa
2) ; ;
; sehemu
mwinuko
3) ; mwinuko
kutoka usawa wa bahari
4) ;
mwinuo
(mi-)
; mwinuo wa ulimi
.
mwinyamwinya
. <<munyamunya>>
mwinyi
(mamwinyi)
1)
2) ; ,
; ;
mwinyi mkubwa
;
serikali ya muda
mamwinyi
3) ;
; bunge la
mamwinyi
4) . <<mwenye>>
mwinyo
(mi-)
(
)
mwinzi
(wa-)
. <<mwindaji>>
mwiro
(mi-)
. mwiro wa tembo
[]
mwishio
(mi-)
. ,
mwisho
(mi-)
1) , ;
; ;
mwisho wa tamaa
;
mwisho wa mchezo .
-; mwisho wa
kitabu ) )
;
- mwisho ) ,
a )
; mjinga wa
mwisho .
; lenye
mwanzo lina mwisho .
, ,
2) . <<mwishio>>
3) .
1) ,
;
2)
mwislamu
(wa-)
Mwisraeli
(wa-)
mwita[ji]
(wa-)
,
()
Mwitalia
(wa-)
mwitifaki
(wa-)
mwitikio
(mi-)
, ; ,
mwitikio kutoka upande
wetu
mwitiko
(mi-)
. <<mwitikio>>
(mi-)
; mwitiko wa bati
mwito
(mi-)
1) , , . .
2) ; mwito wa
simu
3) , ( )
4) . ,
mwitu
(mi-; mitu)
. <<msitu>>; vita vya
mwituni
; mnyama wa mwitu
mwivi
(wevi)
. <<mwizi>>
mwivu
(wa-)
1)
2)
mwiwa
(wa-)
;
mwiza
(mi-)
.
mwizi
(wezi)
, ;
; mwizi wa
mfuko[ni] ;
mwizi wa mali ya
umma
; siku
za mwizi ni arobaini tu
.
- []
(=
,
), mwizi
hushikwa na mwizi
mwenziwe .
mwiziaji
(wa-)
mwiziaji faidia
mwoga
(wa-)
; ;
kunguru mwoga hukimbiza
ubawa wake .
(=
)
(wa-)
. <<mwogaji>>
mwogaji
(wa-)
mwogelea[ji]
(wa-)
; mwogeleaji wa
kuokoa watu (
)
mwogo
(mi-)
1)
2)
mwogofyo
(mi-)
, ;
mwoka
(wa-)
. <<mwokaji>>; mwoka
mikate, . mwokamikate
; mwoka nyama ,
mwokaji
(wa-)
, ();
;
mwokamikate
(wa-)
. . mwoka mikate .
. <<mwoka>>
mwoko
(mi-)
, ;
mwokoa
(wa-)
. <<mwokoaji>>
mwokoaji
(wa-)
; ;
kikundi cha waokoaji
mwokosi
(wa-)
1) , (.);
2) ,
[]
mwokotaji
(wa-)
,
mwokozi
(wa-)
, ;
(wa-)
. <<mwokosi>>
mwomba
(wa-)
1) . <<mwombaji>>
2) ( ),
uteuzi wa mwomba
mwombaji
(wa-)
1) , ;
2) ,
,
mwombelezi
(wa-)
. <<mwombolezi>>
mwombezi
(wa-)
,
mwombi
(wa-)
. <<mwombaji>>
mwombolezi
(wa-)
(
), ,
( )
mwondoa
(wa-)
,
(); mwondoa
ubeberu
mwonevu
(wa-)
;
mwongea
(wa-)
. <<mwongezi>>
mwongeza
(wa-)
. <<mwongezi>>
mwongezi
(wa-)
1)
2)
;
mwongezo
(mi-)
; mwongezo wa
urefu
mwongo
(mi-)
1) , ; hesabu
za miongo ;
2) , ;
mwongo wa kwanza
; pata umri
wamiongo
mitatu .
,
mwezi mmoja una miongo
mitatu
3) , ;
mwongoni mwa, miongoni
mwa (-.,
-.),
; miongoni mwa
majumbe ()
(wa-)
, , ;
njia mwongo ni fupi
(=
)
mwongofu
(wa-)
1) ,
; ,
; mwongofu
wa dini
2) []
; mwongofu wa
kazi ) ,
)
mwongoleo
(mi-)
.
(
)
mwongoni
mwongoni mwa . .
<<mwongo>>
mwongoti
(mi-)
. <<mlingoti>>
mwongozaji
(wa-)
,
; mwongozaji
wa safari za ndege
mwongozi
(wa-)
1) ,
(); mwongozi wa
mashtaka
2) ;
3) ,
mwongozo
(mi-)
1) ,
2) , ,
; miongozo
chama
;
mwongozo wa siasa wa
chama
3) ,
; ;
mwongozo wa mnunuzi
; soma
mwongozo
; hati ya
mwongozo
4) . ;
mwonja[ji]
(wa-)
, (-.
),
mwonjo
(mi-)
1) ; ;
2) . mwonjo wa chakula
mwonyaji
(wa-)
,
()
mwonyeshaji
(wa-)
, (.); mwonyeshaji kibendera
; mwonyeshaji
wa
mambo kale ,
mwonyo
(mi-)
,
mwonywaji
(wa-)
,
mwonzi
(mi-)
(
)
mwosha
(wa-)
. <<mwoshaji>>;
mwosha maiti ,
mwoshaji
(wa-)
1)
2) , (),
()
3) ,
mwotaji
(wa-)
. mwotaji wa ndoto
1) ,
2)
mwote
. <<mote>>
mwoteaji
(wa-)
,
mwoto
(mi-)
. <<moto>>
mwovodhaji
(wa-)
(-
,
)
mwovu
(wa-)
;
mwozi
(wa-)
1) ,
2) , (.
)
mwua
(wa-)
. <<muuaji>>
mwuaji
(wa-)
. <<muuaji>>
mwubia
(wa-)
,
()
mwuguzi
(wa-)
,
(,
, ,
), mwuguzi mkuu
mwuja
(mi-)
1) ;
2) ( ),
mwujibu
(mi-)
. <<mujibu>>
mwujiza
(mi-)
. <<muujiza>>
mwulimwengu
(wa-)
. <<mlimwengu>>
mwulizaji
(wa-)
. mwulizaji wa swali
,
()
mwumba
(wa-)
. <<muumba>>
mwumbaji
(wa-)
. <<muumba>>
mwumikaji
(wa-)
. <<muumikaji>>
mwumini
(wa-)
. <<muumini>>
(wa-)
. <<mwamini>>
mwumishi
(wa-)
. <<muumikaji>>
mwumizi
(wa-)
1) ,
2) . <<muumikaji>>
mwunda
(wa-)
. <<muundaji>>
mwundaji
(wa-)
. <<muundaji>>
mwundi
(wa-)
. <<muundaji>>
(mi-)
. <<muundi>>
mwundiko
(mi-)
, ;
mwundiko wa atom
mwundo
(mi-)
. <<muundo>>
mwunga
(wa-)
mwunga vyuma
mwungama
(wa-)
1) ,
() ( -.)
2) . ,
()
3)
4) (. .
)
mwungamaji
(wa-)
1) . <<mwungama>>
2) ,
;
mwungamishi
(mi-)
1) ,
()
2) ,
; .
mwungamo
(mi-)
1) (); .
2) , (-.,
-.)
mwunganisho
(mi-)
. <<muunganisho>>
mwungano
(mi-)
. <<muungano>>
mwunganyo
(mi-)
mwungo
(mi-)
. <<muungo>>
mwungwana
(wa-)
. <<muungwana>>
mwunzi
(wa-)
. <<muundaji>>
(mi-)
; piga mwunzi
(miunzi)
mwuo
(mi-)
. <<muo>>
mwuza
(wa-)
; mwuza duka
; mwuza jumla
; mwuza
rejareja
;
mwuza madawa ya kulevya
mwuzaji
(wa-)
. <<mwuza>>
myaa
(.)
. <<muwaa>>
Myahudi
(wa-)
;
myao
(.)
. <<mwayo>>
myegeya
(mi-)
myeka
katibu myeka
myeyuko
(mi-)
1) ; ;
2)
myeyusho
(mi-)
,
myombo
(mi-)
(Brachystegia
sp.); myombo kamba
;
peleka myomboni
(-
myombo)
Myuda
(wa-)
myugwa
(mi-)
. (Colocasia
antiquorum Colocasia
indica)
myuko
(mi-)
. ,
; mkondo myuko
myumboyumbo
(mi-)
;
Myunani
(wa-)
,
myungiyungi
(mi-)
. (Nymphaea
stellata)
Myuronodi
(wa-)
mzaa
(wa-)
1) ;
2) mzaa bibi ;
mzaa babu
mzaanyuma
(mi-)
. (.
;
Phyllanthus amarus)
mzabibu
(mi-)
. (Vitis
vinifera), mzabibu mwitu
mzabuni
(wa-)
1) ;
( ,
)
2)
;
mzagao
(mi-)
1) ;
2)
mzaha
(mi-)
1) ; ; -
mzaha ; jina la
mzaha ; fanya
mzaha
2) ,
; fanyizia mzaha
,
mzaituni
(mi-)
. (Olea europea)
mzalendo
(wa-)
1)
2) ; umoja wa
wazalendo
mzalia
(wa-)
; yeye ni mzalia
wa Kenya
mzalianyumaa
(mi-)
. <<mzaanyuma>>
mzalisha
(wa-)
;
mzalishaji
(wa-)
, ;
mzalishaji [wa] mali
mzalishi
(wa-)
. <<mzalisha>>
mzaliwa
(wa-)
1) , ;
mzaliwa mbele
2) . <<mzalia>>;
mzaliwa huko
; mzaliwa wa
lugha ,
3) (mi-)
mzama
(wa-)
,
mzamaji
(wa-)
1) . <<mzama>>
2) ;
3) .
mzambarau
(mi-)
(
; Syzygium
Jambolanum)
mzambarausime
(mi-)
.
Mzambia
(wa-)
mzamia
(wa-)
, ( .), mzamia lulu
mzamili
(wa-)
1) , ;
2)
mzamio
(mi-)
, (
-.)
mzamishi
(wa-)
,
( -.),
mzamisho
(mi-)
(
),
mzamo
(mi-)
; (
)
mzandiki
(wa-)
1)
2)
3)
mzao
(wa-)
1) , ,
2) ,
3) .
4) (mi-) ;
5) (mi-) ;
6) (mi-) ;
mwembe huu mzao wake si
mzuri
mzawa
(wa-)
. <<mzaliwa>>
mzazi
(wa-; ma-)
1) ,
( )
2) []; mzazi
mwenzi , ,
()
;
baba mzazi ;
mama mzazi
3)
4)
5) (mi-)
mzee
(wa-)
1) ;
2) ; mzee
wa kike ; mzee wa
kiume ; mzee ndovu
3)
()
4) .
. <<zee>>
mzega
(mi-)
1) ,
;
2)
= 36
3) (wa-)
mzegamzega
(mi-)
mzegazega
(mi-)
. <<mzegamzega>>
mzeituni
(mi-)
. <<mzaituni>>
mzembe
(wa-)
()
;
mzengwe
(mi-)
()
;
; nendeni
mzengwe
mzeyuni
(wa-)
mzi
(mi-)
. <<mzizi>>
mzia
(-)
(Sphyraena jello)
mziavu
(wa-)
mzibo
(mi-)
1) ,
(,
. .)
2) ,
(,
)
3) ; ,
; .
4) . ,
;
mzidisho
(mi-)
, []
;
mzigo
(mi-)
1) ; ; ; -
mizigo ; funga
mzigo
2) ,
()
3) . ,
; beba
mzigo
; wa na
mzigo
( .); weka mzigo mabegani
(-.)
4) . ,
[]
mziko
(mi-)
,
mzikoziko
(mi-)
. ,
(.
)
mzima
(wa-)
, ()
(, ), mzima
moto ; kikosi
cha wazima moto
(wa-)
1) . <<zima>>
2)
3)
4) . msichana mzima
mzimu
(mi-)
1) ; ,
2)
(mi-)
(-
)
mzinduko
(mi-)
1)
;
2) []
(.
),
mzinduo
(mi-)
. <<mzinduko>>
mzindushi
(wa-)
,
(-.) ;
;
(-.
)
mzinga
(mi-)
1)
; mzinga wa nyuki
(),
mzinga
wa ngoma
2) ; ; piga
mzinga ;
mzinga wa kuangusha
ndege
3) ;
mizinga salamu
4)
5) reale mzinga .
( )
mzingafuri
(mi-)
. <<mzingifuri>>
mzingatiaji
(wa-)
mzingatiaji dini
mzingatifu
(wa-)
. <<mzingativu>>
mzingatio
(mi-)
;
mzingativu
(wa-)
1) ,
2)
()
3)
()
4) ,
mzingefuri
(mi-)
. <<mzingifuri>>
mzingi
(mi-)
.
mzingifuri
(mi-)
. (Bixa orellana)
mzingile
(mi-)
; ;
mzingile mwambaji
(mwanambije) ,
mzingio
(mi-)
, []
; ndani ya mzingio wa
madola ya kibeberu
mzingo
(mi-)
1) ; ,
; mzingo wa
bahari
;
mzingo wa Anta[r]ktiki
;
mzingo wa A[r]ktiki
; shona
mzingo ;
mzingo wa , ,
2) .
3) . ,
;
4) ,
5) . ;
(mi-)
; ,
mzingwi
(mi-)
. <<mzingi>>
mzinifu
(wa-)
, ;
mzinzi
(wa-)
. <<mzinifu>>
mzio
(mi-)
, ;
mzira
(mi-)
mzishi
(wa-)
1) ,
();
2) ,
3)
; ,
mziwanda
(wa-)
mziwaziwa
(mi-)
( , Cyperus
flabelliformis)
mzizi
(mi-)
1) ,
(),
; tia mizizi ardhini
. .
;
chomekwa mzizi
2)
3) . ,
; ; mzizi wa
fitina ; shika
mizizi mirefu
;
-enye mizizi
4) .
mzizimi
(wa-)
. <<mzizimizi>>
mzizimizi
(wa-)
1) ,
(
)
2) ,
mzizimao
(mi-)
, ;
; maji
mzizimao
mzo
(mi-)
1) = 160
2)
(-.)
. mzomzo ,
mzoaji
(wa-)
, ( ),
, ; mzoaji
wa takataka
mzoefu
(wa-)
, (
-.), mzoefu wa
kucheka
; mzoefu
ndani nyumba .
;
; mzoefu wa
bahari
()
;
mzoevu
(wa-)
. <<mzoefu>>
mzofafa
; ; enda
mzofafa ,
;
, ;
tembea mzofafa )
)
mzoga
(mi-)
1) , ;
, ; mzoga
wa mmea
2) .
mzohari
(wa-)
. <<mzuhali>>
mzomari
(mi-)
. <<mzumari>>
mzomeo
(mi-)
1)
();
2) ,
mzomo
(mi-)
. <<mzomeo>>
mzomzo
. . <<mzo>>
mzonazanje
(-)
mzoroteshaji
(wa-)
, ;
mzowefu
(wa-)
. <<mzoefu>>
mzozano
(mi-)
. <<mzozo>>
mzozo
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ; ,
mzubao
(mi-)
;
,
mzuhali
(wa-)
, []
;
mzuka
(wa-; mi-)
,
mzumai
(mi-)
1) ,
-
2) mzumai
( )
(mi-)
1) .
(Andropogon
schoenanthus)
2) (Vetiveria
zizanioides)
mzumari
(mi-)
1)
(-
)
2)
mzumbao
(mi-)
1) ,
2) ,
; pigwa
(shikwa) na mzumbao
()
mzunga
(mi-)
1)
2) .
mzungu
(mi-)
1) , (
)
2) ,
3) , ,
(
)
4) ,
(mi-)
; mzungu wa
mila ()
; mzungu wa
kula haufunzwi mwana
.
(wa-)
1)
2) [] ;
mzungu wa pili ;
mzungu wa tatu ;
mzungu wa nne
mzunguko
(mi-)
1)
, ;
mzunguko jua
;
mzunguko wa mhimili wa
dunia
2) ; ; njia
mzunguko
,
3) ,
; mzunguko [wa
damu] ;
mfumo wa
mzunguko
4) ()
5) , ;
mzunguko [wa] kifua
6) ,
7) ,
8) . , ;
njia mzunguko
mzungumzaji
(wa-)
1) ,
();
2)
mzungumzi
(wa-)
. <<mzungumzaji>>
mzungumziwa
(wa-)
,
; (,
)
mzungupule
(wa-)
;
mzungushi
(wa-)
,
(,
. .),
mzungushi maneno
;
mzungusho
(mi-)
1)
[],
() .
.
2) (-.)
3) ., .
mzururaji
(wa-)
;
mzushi
(wa-)
1)
2) ;
3) ;
mzuwanda
(wa-)
. <<mziwanda>>
mzuza
(wa-)
. ,
mzuzi
(wa-)
1) . <<mzushi>>
2) . <<mzuza>>
mzuzu
(wa-)
1)
(,
)
2) . ; ,
(mi-)
1) ,
-
2)
(mi-)
, -
na
1) ; zungumza na mtu
-.; sawa na
; karibu na
;
pamoja na ; wa na
; nilikuwa na vitabu
vingi
; wa
na njaa ,
; pana (kuna, mna)
; ;
2) . . .
. . .;
alipendwa sana na mamake
1) ; upepo na mawimbi
2) ; ; ninatazama kwa
makini na sioni cho chote
,
naam
1) , , []
,
2) ,
3) ,
4) , ,
5) [ ],
6) ?, ?,
? (
. .
)
7) ?,
[] ?
nabihi
1) ;
2) ,
3)
4) ( .)
. -nabihika
1) ,
[ ]
2) ,
@ nabihisha
1)
2)
3) ,
nabii
(ma-; -)
1) .
2) . ,
;
(.), -
nabii
nachi
(-)
. <<natiki>>
nadama
(-)
. ,
nadhafa
(-)
1) ; ;
mtunzaji wa nadhafa ,
2) ,
nadhari
(-)
1) ,
2) , ,
; kwa nadhari yangu
; shika
nadhari
3) ;
; weka
(toa) nadhari
; vuta (chukua,
tega) nadhari
; legeza nadhari
4) ,
5) ; ;
mtu asiye nadhari ng'ombe
.
()
nadharia
(-)
1) , ,
2) , ;
nadharia ya kisayansi
; kwa
nadharia, kinadharia
3) ,
;
4) ,
nadhifu
. -nadhifiana
. -nadhifisha
,;
.-. -jinadhifisha
. -nadhifia
. -nadhifiwa
. -nadhifika
(-)
. <<nadhafa>>
1) ;
[]
2) ,
nadhimu
1)
2)
nadhiri
(-)
, ,
[]
; weka (funga)
nadhiri
(,
); ondoa (timiza,
tekeleza) nadhiri
(,
); vunja
nadhiri
(, )
nadi
1) (),
;
;
2) ,
( ,
. .)
3)
()
4) ,
5)
6) .
. -nadiana
. -jinadi
. -nadisha
. -nadia
. -nadiwa
. -nadika
(-)
nad[i]ra
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
. kwa nadra ,
,
nafaika
. <<nufaika>>
nafaka
(-)
1) ;
2)
3) . ; zao la
nafaka
nafasi
(-)
1) , ;
-enye nafasi [nyingi]
,
2) , ;
; toa () nafasi
;
chukua nafasi
; alipata
nafasi mwenyekiti
3) (.
, ),
twaa (shika) nafasi
kwanza
; jinyakulia
nafasi kwanza
4) ,
[] ; chukua
(tumia) nafasi
()
5) ,
, ; sina
nafasi
[]
6) , ; nafasi
maskani
nafidhi
1) , ;
2) ,
3) ,
(. )
. -nafidhiana
. -nafidhisha
. -nafidhia
. -nafidhiwa
. -nafidhika
nafisi
. . . . .
.-. -jinafisisha
@ nafisisha
1)
2) ;
3)
@ nafisika
1)
(. )
2) ,
3) (
),
(
)
nafsi
(-)
1) , ,
; walichukizwa nafsi
zao
2) , ,
; [bi] nafsi yangu
; nafsi chungu nzima
zilikufa
vitani
3) , ; kwa
nafsi ,
4) . . ; nafsi
kwanza ;
hadithi imeandikwa katika
nafsi ya
kwanza
5) ,
6) .
nafuika
. <<nufaika>>
nafuu
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
;
; bei ina nafuu
kidogo
4) ,
5) ,
6) ,
(. ); wa
nafuu ,
7) ,
( ),
; amepata
nafuu
;
naga
(-)
. <<nage>>
nage
(-)
1) (
, -
, )
2) nage
nagh[a]ma
(-)
1) ;
2) .
3)
nahara
(-)
. <<nahari>>
nahari
(-)
. , ;
laili wa nahari ) ,
) .
,
(-)
. []
naharia
(-)
. <<nahari>>
nahasi
(-)
nahau
(-)
1) ;
2) ,
3) (, )
4) , (.
)
5) , ;
nahodha
(ma-; -)
1) ,
; [ma]nahodha
wengi chombo huenda
mrama .
-
(=
)
2) . ,
3) .
4) .
nai
(-)
,
,
naibu
(ma-; -)
1) ,
; naibu waziri
2) , ;
3)
nailon[i]
(-)
naima
(-)
. <<neema>>
nairuzi
(-)
. <<nauruzi>>
naitrojeni
(-)
.
najisi
1) ,
2) ,
3) ,
4) [] ;
5)
. -najisiana
. -najisisha
. -najisia
. -najisiwa
(-)
1) ,
2) ; ,
3)
4) ,
5) ,
6) , ,
7) ,
[]
nakala
(-)
1) , ;
; fanya nakala
2) (,
), (,
)
3) (. )
4) (
)
nakama
(-)
1) ; ;
2) , ;
3)
4) ,
nakawa
1) ( );
2) , (
)
nakidi
(-)
. ;
nakili
1) ,
2) ,
3)
4) ,
5)
(
)
6)
. -nakilisha
. -nakilia
. -nakiliwa
. -nakilika
(-)
. <<nakala>>
Nakiri
(-)
. (
)
. <<ukiri>>
nakishi
. <<nakshi>>
nakisi
, ;
(-)
1) ,
2) ,
3) , ;
nakisi ya bajeti
1) ,
2) ,
nako
. na huko ,
nakshi
1) ;
2)
(, )
3) ( ,
, . .)
4) (,
, .
.)
5)
()
. -jinakshi
. -nakshia
. -nakshiwa
. -nakshika
(-)
1)
2) ; ;
piga (kata, chora, tia)
nakshi ;
3) ( ,
, . .),
piga (kata, chora, tia)
nakshi
4) , ,
; piga (kata, chora)
nakshi ,
5) , ;
6) ;
7) .
naksi
. <<nakisi>>
nakudi
(-)
. <<nakidi>>
nakulu
. <<nakili>>
nama
1)
()
2)
()
3) .
()
4) . <<inama>>
1) ,
2) ,
3) . ,
namata
()
@ namatia
1) . .
; ;
alimnamatia baba yake
2) . (
-. -.)
namba
(-; ma-)
1) ; namba simu
2) ; namba tasa .
, namba hasi
.
3) , ; namba
kwanza
4) .
,
(); ; kazi
namba ;
saa za nambani
(
)
nambari
(-)
. <<namba>>
nambawani
(-)
. 1)
( )
2) ,
3)
,
nambo
!,
!
nami
. na mimi ;
namiri
(-)
1)
2)
namna
(-)
1) , , , ;
namna rangi ; -
kila namna ,
, ; -
namna moja
2) ;
3) , ,
4) , ,
(), namna gani?
?; namna
kwa namna
; namna...
-vyo- ... ,
namu
(-)
( bao)
namua
1) ,
( komwe
bao)
2) ,
(. )
3) (.
),
( ,
. .)
. -namuliwa
. -namulika
nana
(-)
; nana Fatuma!
!
nanaa
(-)
.
nanasi
(ma-)
( mnanasi)
nandu
(-)
.
nane
; watu wanane
; vitu
vinane ; -
nane ; siku
nane
nanga
(-)
1) ; tia (puliza, tosa,
funga) nanga .
.
,
; ng'oa nanga .
. ,
2) . ,
(-)
nang'anika
1)
()
2) ,
(. )
3) ,
()
. -nang'anikisha
. -nang'anikia
. -nang'anikwa
. -nang'anikika
nangulu
(-)
,
nangwa
(-)
nani
?; nani huyo? ?;
nani huko? ?; jina
lake [ni] nani ?
?; -
nani ? ?, ?; kitabu
cha nani kipo mezani?
?
nanigwanzula
(-)
nanua
1) ,
( )
2) ,
(- )
3) ,
(-.
)
. -nanulia
.-. -nanulisha
.-. -nanulika
. -nanuliwa
@ nanuka
1) ,
2) ,
(,
)
3) ,
,
(. )
4)
() (-.;
-. )
nanyi
. na nyinyi ;
nao
. na wao ;
napuka
()
. -napukia; mwendo
wa kunapukia
nargisi
(-)
. ; kama nargisi
nari
(-)
. (,
, )
(-)
. ,
nasa
1) , ;
nasa nguvu za umeme
kutoka kwenye jua
; nasa
katika mtego
,
2) . .
, (
, )
3) , ;
,
4) ,
5) . ,
. -nasana
. -nasisha
. -nasia; chombo
cha kunasia sauti
.-. -nasuana
.-. -nasusha
.-. -nasulia
.-. -nasuliwa
.-. -nasu[li]ka
. -naswa
. -nasika
@ nasua
1) (
, . .)
2) (.
)
nasaba
(-)
1) ; ; nasaba
wafalme
2) ,
; kuna nasaba
gani kati yako na
marehemu?
?;
udugu wa nasaba
3)
4) ,
nasaha
(-)
1) ,
; toa
() nasaha
2) , (
);
3) ,
nasara
(ma-)
nasari
(-)
,
nasi
. na sisi ;
(-; ma-)
. <<nesi>>
nasibu
(-)
1) , ; -
nasibu ; kwa
nasibu ,
2) ,
3) , ; bahati
nasibu
1) ( .
.); ( ,
. .)
. -nasibiana
. -jinasibu
.-. -jinasibisha
.-. -nasibishana
.-. -nasibishia
.-. -nasibishwa
.-. -nasibishika
. -nasibiwa
. -nasibika
@ nasibisha
1)
2)
3)
( ,
)
nasiha
(-)
1) ,
2)
nasihi
1) ,
;
2) , ,
; nasihi hisia
3)
()
. -nasihiana
. -nasihisha
. -nasihia
. -nasihiwa
. -nasihika
nasuri
(-)
. ,
nata
1)
2)
()
3) . .
, ,
; macho yake
yamenata
kwenye nyumba
4) ,
. -natana
. -jinata
. -natisha
. -natia
. -natwa
. -natika
nathari
(-)
,
nathiri
(-)
. <<nathari>>
nati
(-)
; kaza kwa nati
natija
(-)
1) ,
2) ,
,
(
. .); - natija
kubwa
,
;
leta (toa) natija
()
;
mazungumzo yenye natija
; ufundi wenye
natija kubwa
()
natiki
(-)
1)
(
; . .
)
2)
3) ;
natma
(-)
natra
(-)
1) ,
2) . <<nathari>>
nauli
1) ()
2)
(,
. .)
3)
. -naulisha
(-)
1) ,
2) ; lipa
nauli
naumi
(-)
. ,
nauruzi
(-)
Hoy (
)
nawa
1) (, ,
),
2) .
. -nawisha, -navya
. -nawia; maji
kunawia
()
. -nawiwa
. -nawika
nawe
. na wewe ;
nawiri
1) . .
, ; uso wake
unanawiri
2) ,
3) ,
()
4) ()
(. )
5) ,
. -jinawiri
. -nawirisha
. -nawiria
. -nawirika
naye
. na e ,
, ;
nazaa
1) ,
2) ,
3) ,
. -naziana
. -nazia
(-)
1) , ;
2) , ;
3) ,
4) ,
5) ()
nazi
(-)
( mnazi); nazi kavu
;
mafuta nazi
; nazi mbovu harabu
nzima .
(=
)
(ma-; -)
,
ncha
(-)
1) , ,
ncha kalamu
()
2) ,
3) , ;
Ncha Kaskazini (a
Kusini)
() ;
habari uwongo ina ncha
saba .
; hakuna refu lisilo
na ncha
.
(=
,
)
4) ,
(, . .)
5) . ,
(-. )
6) .
nchakubanga
(-)
; chora
nchakubanga
nchi
(-)
1) , ;
nchi kavu (
. ), nchi
vuguvugu
; jeshi
la nchi kavu
; nchi kame )
2) ,
3) , ;
nchi uzalendo ( jadi,
kwetu, kuzaliwa,
asili)
; nchi changa
; nchi
iliyojikomboa
; nchi
inayoendelea
;
nchi iliyoendelea
; nchi
Kisovieti
; nchi za nje
(ng'ambo, kigeni)
; nchi
zisizofungamana na upande
wowote [kisiasa]
4) , ,
nchoro
(-)
ndago
(-)
. (rus
rotundus), ndago mwitu
(rus papyrus)
ndakaka
(-)
1)
(
)
2)
ndakata
(-)
ndakozi
(ma-)
.
ndala
(-)
. <<ndara>>
ndama
(-)
1)
; ndama
ng'ombe ; ndama
mbuzi
; ndama
kondoo ,
2) ;
ndani
(-)
1) ,
,
; - ndani
; waziri wa
mambo
ndani
; uchunguzi
wa kupenya ndani [sana]
; maadui wa
ndani ;
kwa ndani ) ;
)
. , ;
; ndani ) ;
ndani meza )
,
; ndani moyo
,
1) , ; ndani
na nje ;
mwana ndani .
mwanandani;
weka (tia) ndani
ndara
(-)
( ),
ndara mpira
ndarama
(-)
. 1)
2)
3) .
ndaraza
(-)
,
ndarire
(-)
;
ndaro
(-)
1) ;
,
(.); sema maneno
ndaro ,
()
2) , ; fanya
ndaro (nyingi)
(),
ndau
(-)
,
ndaza
(-)
(
pombe)
ndefu
. <<refu>>; nyumba
ndefu
ndege
(-)
1) ; ndege wa
kufugwa (mfugo), ndege
waliwao ;
ndege mwitu
(wa hewa)
2) ., . ndege ulaya
; ndege abiria
;
uwanja wa
ndege ;
mawasiliano ndege
;
jeshi la ndege ,
- ;
ndege [ki]vita
; ndege
kushambulia
3) ,
; ndege njema
; ndege mbaya )
; tilia
ndege mbaya
( -.) )
,
; patwa (kutwa,
fikwa) na ndege mbaya
,
4) "" (
)
ndegechai
(-)
(Balearica
regulorum)
ndema
(-)
ndeme
(-)
()
ndenge
(-)
ndeo
(-)
[] ,
ndere
(-)
. unga wa ndere .
()
nderemo
(-)
, ;
nderi
(-)
. ;
ndevu
(.)
1) , ;
mwenye ndevu ;
ndevu za mashavuni ;
nyoa ndevu
) )
2) . udevu
ndewe
(-)
. ndewe sikio
1) ; hainihusu
ndewe wala sikio .
,
2)
( )
ndezi
(-)
(-)
1) , ; wa na
ndezi ,
2) ,
ndi
1) ,
, (,
. .)
2) , ;
maji yamejaa ndi
; lewa ndi
ndia
(-)
. <<njia>>
ndiga
(-)
. (
; Dioscorea
zanzibarensis
Dioscorea dumetorum)
ndigano
(-)
(
)
ndimau
(-)
. <<ndimu>>
ndimi
(.)
. <<ulimi>>
ndimu
(-)
( m[n]dimu); ndimu
tamu ; maji
ndimu
; asidi ya
ndimu
ndio
. <<ndiyo>>
ndiva
(-)
;
()
ndiwa
(-)
. <<njiwa>>
ndiyo
, ,
( )
ndizi
(-)
( mgomba)
ndo
. ndo ndo ,
; chururu si ndo!, ndo!,
ndo! .
,
ndoa
(-)
1) , ;
funga ndoa
; vunja ndoa
;
rajisi ndoa
; ndoa maslahi
2) , ;
; ndoa kuibia
ndoana
(-)
1) ;
2) .
ndoano
(-)
. <<ndoana>>
ndoaro
(-)
1) (
)
2) . ,
(. )
ndobe
(-)
ndoero
(-)
(,
Dromas ardeola)
ndogoro
(-)
(Cobus
ellipsiprimnas)
ndohola
(-)
-
ndoko
(-)
.
ndole
. udole
ndolindoli
(-)
ndondi
(-)
1)
2) , ;
pigana ndondi
,
; mashindano
ndondi
; ,
()
ndonga
(-)
(
)
(-)
(
)
ndongoa
(-)
.
( )
ndongoleo
(-)
1) . <<ndongoa>>
2) ,
ndoni
(-)
. <<ndonya>>
ndono
(-)
.
ndonya
(-)
.
(
)
(
); toga ndonya
(.
)
ndoo
(-)
1) ; beba ndoo
2) ,
3) (
)
ndorobo
(-)
ndoto
(-)
1) , ; ota
ndoto
2) ; ota ndoto
, ; ndoto
imesibu
3) ; ; -
ndotoni ;
ndovi
(-)
ndovu
(-)
; ndovu hashindwi na
mkongawe .
nduara
(-)
- (Isophorus
gladius)
ndubi
(-)
. 1)
2)
ndude
(-)
1) , -
2) . <<dude>>
ndugu
(-)
1)
2) . ndugu mume
; . ndugu mke
; ndugu tumbo moja,
ndugu wa damu
;
; (,
)
;
ndugu wa kunyonya
;
; ndugu wa kupanga
;
3) , ,
(.
4) .
5) ,
ndugubizari
(-)
(
)
ndui
(-)
; dawa ndui
;
chanja ndui
nduli
(-)
1) ,
2)
()
3) .
ndumakuwili
(-)
1) .
2) ,
; ; siasa
ndumakuwili
ndumba
(-)
1) .
2) . <<ndonga>>
ndume
(-)
1) ()
2) ;
3) ,
(-)
ndumiko
(-)
( )
ndumilakuwili
(-)
. <<ndumakuwili>>
ndumo
(-)
1) , ,
2) ;
ndundu[ndu]
(-)
1) , (
,
)
2)
nduni
(-)
1) -.
()
2) ,
ndurara
(-)
. <<nduara>>
ndururu
(-)
1)
2) .
1) ,
ndusi
(-; ma-)
1) , (
, . .)
2)
nduu
(-)
. <<njugu>>
nduwari
(-)
ndwele
(-)
, ;
yaliyopita si ndwele
tugange (ganga, ugange)
yajayo .
, , ,
ndweo
(-)
. <<ndeo>>
neda
(-)
, ,
neema
(-)
1) ,
,
2) ,
( ..),
3) ,
4) ,
5) ; ,
neemefu
. <<neemevu>>
neemeka
1) ,
,
()
2)
3)
.-. -jineemesha
@ neemesha
1)
,
2) ,
3)
(),
neemevu
1) ,
,
2) ,
3)
nega
1) ,
(
-.)
2) (, )
. -jinega; jinege
nipite
. -negesha
. -negea
. -negwa
. -negeka
negativo
(-)
nektai
(-)
; nektai popo
-
neli
(-)
1) ,
2) ,
3)
4) (
)
nema
1) , ,
,
2)
()
3) . .
,
(-.)
4) . <<inama>>
. -nemesha
. -nemea
. -nemwa
@ nemeka
1)
(, )
2)
3) ,
( , ,
. .)
nembe
(-)
nembo
(-)
1) . ,
2) , ;
nembo Olimpiki
; nembo
mji ; nembo
bidhaa .
nemedi
(-)
( ),
nemsi
(-)
. 1) ,
2) ,
nena
(ma-)
.
1) (,
. .)
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6)
7) ,
. -nenana
. -jinena
. -nenesha, -neneza
.-. -neneshana,
-nenezana; neneshana kwa
maneno mabaya
( ),
. -nenwa
@ nenea
1) -.
,
-.
2) -.
3) -.
@ neneka
1)
(),
2)
(-.)
; haineneki
,
nenda
. . . . enda;
nenda hapo! !;
nenda zako! !,
!;
mwezi wa nenda kwa
usalama
;
nenda rudi
; miaka nenda
rudi
nene
1) , ,
,
2) , ;
3) ,
4) ; ;
sauti nene ,
; mwitu mnene
5) , ;
mshahara mnene
; macho manene
nenepa
, ,
()
. -nenepesha
-. nenepeshwa
. -nenepea
. -nenepwa
. -nenepeka
nengua
1) ;
2) ;
. -nengusha
. -nengulia
. -neaguliwa
. -nenguka
neno
(ma-)
1) ; kwa neno na kwa
kitendo ;
neno kwa neno ;
tafsiri ya
neno kwa neno
; neno
jema ; neno
jema hutoa nyoka
pangoni .
(=
), sina neno
; neno tupu
.
2)
3)
4)
5) ; ; si
neno , ,
6)
7) ; sina neno
,
; sina
neno naye
. ()
8)
9) ; neno l
Mungu
10) , ; leta neno
11) ,
12) ,
13)
14) ()
, , ;
ona neno
,
15) ,
16) . ,
17) . ,
18) . ,
19) . , ;
wamemtolea maneno .
();
maneno
makali hayavunji m[i]fupa
.
(=
), mtu wa
maneno mengi
()
neoni
(-)
. ; - neoni
nepa
1) ,
2) ,
3) ,
4) ; ,
5)
6) ,
. -nepea
. -nepua ,
.-. -nepulia
.-. -nepuka
. -nepeka
@ nepesha
1) ,
2) ,
nepi
(-)
;
neruzi
(-)
. <<nauruzi>>
nesa
1) . <<nepa>>
2) ,
. -nesesha
. -nesea
. -neswa
. -neseka
nesi
(ma-;-)
. ,
neso
(-)
nesu
(-)
. <<neso>>
neti
(-)
. ; kaza neti
netiboli
(-)
. 1)
2)
neva
(-)
; ugonjwa wa neva
; neva
sikivu . ;
neva za
fahamu
nevu
(-)
. <<neva>>
ng'aa
1) (,
); alisifuye jua
limemng'aa .
,
2) , ,
3) .
,
. -ng'alia, -ng'aria
. -ng'alika, -ng'arika
(-)
, ; ,
@ ng'arisha
1)
()
2) ,
,
3) .
ngabu
(-)
ngadu
(-)
ngagu
(-)
-,
(, Terapon jarbua)
ng'aka
1) ;
2) . .
;
. -ng'akisha
. -ng'akia
.-.
-ng'akiana
. -ng'akwa
ngalawa
(-)
.
ngama
(-)
1)
(
)
2)
(
)
(-)
(-)
,
ngamba
(-)
1) ( ,
)
2) . chuma cha ngamba
3) [] ;
[]
4) .
( )
; piga (pindua)
ngamba
ng'amba
(-)
. <<ngamba>>
ngambi
(-)
1) ,
(.
);
; l ngambi
;
vunja ngambi
2) , ,
ng'ambo
(-)
1)
;
ng'ambo huku
; ng'ambo
pili
()
; ng'ambo ya uoni
(maoni)
2) , ;
ng'ambo ya mto
3) ; ng'ambo
, ;
huko ng'ambo
,
; enda ng'ambo
()
ngamia
(-)
1) ; ngamia wa
nundu mbili
2) .
ng'amua
1) ,
2) ,
3) ,
. -ng'amuana
. -ng'amulia
. -ng'amuliwa
. -ng'amuka
ng'anda
(-)
,
(-)
.
(-)
1)
2)
; ng'anda saba
(-)
1) ,
2)
ng'andu
(-)
. <<ng'anda>>
ng'ang'a
1) , ;
ng'ang'ania ng'ang'a
()
2) ,
( -.)
ng'ang'ama
1) ,
2) ; ,
ng'ang'anaa
1)
() (.
)
2)
() ( )
3) . .
(); nadharia
iliyong'ang'anaa
. -ng'ang'anisha
ng'ang'ania
1) ;
;
ng'ang'ania silaha
2) ,
( -.)
3)
()
4) ; ;
(.)
5) ,
6) ;
7) ,
. -ng'ang'aniana
. -ng'ang'anilisha
. -ng'ang'anilia
. -ng'ang'aniwa
. -ng'ang'anilika
ngano
(-)
1) . ; ngano
ya maradhi
2) , ; buni
ngano . .
3)
4) . ,
(-)
1) ;
2)
3) . ,
; mche wa ngano
. ,
ngao
(-)
1) ; ngao madhubuti
. .
2) (), ngao
nyuma
(), kifua cha ngao
3) . ,
4) . ,
,
5) .
ngaomwili
(-)
. . ngao [] mwili
.
ngapi
?; saa ngapi?
?; watu
wangapi? ?
ngara
(-)
1) .
()
2) ,
(-)
.
ng'ara
. <<ng'aa>>
1)
2)
3)
. -ng'arisha
. -ng'aria
. -ng'ariwa
. -ng'arika
ngarange
(-)
. <<ng'arange>>
ng'arange
(-)
,
ngarawa
(-)
. <<ngalawa>>
ngariba
(-; ma-)
. ,
()
ng'arisho
(ma-)
1) ,
;
2) .
ng'ata
()
. -ng'atana
. -ng'atisha
. -ng'atia
.-. -ng'atuana
.-. -ng'atusha
.-. -ng'atulia
.-. -ng'atuliwa
.-. -ng'atuka .
,
(
)
. -ng'atiwa
. -ng'atika
@ ng'atua
1)
( -. )
2) . ,
ngawa
(-)
.
(Viverra civetta)
ngawira
(-)
,,
ngazi
(-)
1) ; ;
mpanda ngazi hushuka
. ,
, []
2) ,
3)
4) ngazi farasi
5) , ;
kwenye ngazi za juu
; ngazi za
madaraka
; ;
fikia ngazi
(-.)
()
6) ; ; ;
katika ngazi uchumi
7) ,
8) ,
9) (,
. .); ngazi noti . )
)
,
Ngazija
(-)
-
, Visiwa vya
Ngazija
nge
(-)
1)
2) (
)
ngebe
(-)
1) , ;
t ngebe .
,
2) . ,
ngeda
(-)
ngedele
(-)
. <<ngedere>>
ngedere
(-)
(;
Cercopithecus aethiops)
ngegu
(-)
ngeja
(-)
.
ngeli
(-)
. 1) ; ngeli
majina
2)
ngenga
(-)
,
ngeu
(-)
1)
2) (-
,
)
3)
( )
4)
5)
ng'eu
(-)
. <<ngeu>>
ngeya
(-)
ngezi
(-)
. <<ngeu>>
ng'ge
(-)
. <<nge>>
ngili
(-)
. <<ngiri>>
ngiri
(-)
,
(Phacochoerus aethiopicus)
(-)
. mshipa wa ngiri .
; shikwa na ngiri
ngisi
(-)
. ; wino wa
ngisi
ngizi
(-)
(
)
ng'o
.,
; sikupi ng'o!
!
ngoa
(-)
1) , ;
lia ngoa
,
2) ; li ngoa
3)
(); timiza ngoa
()
ng'oa
1) ,
;
; ng'oa jino
; ng'oa mti
; ng'oa
mzizi ;
ng'oa mzizi wa fitina
.
; ng'oa nanga
. .
;
gari l moshi liling'oa
nanga
2) , ;
ng'oa mpunga
; ng'oa tanga
; ng'oa makucha
. .
; ng'oa hema
;
ng'oa utawala
(-.)
. -ng'oana
. -ng'olea
.-. -ng'olesha
. -ng'olewa
. -ng'o[le] ka
; moyo
umening'oka
ngodani
(-)
ngoe
(-)
1) ,
2)
(
)
3) (
)
ngoeka
1) ,
(-.; .
, )
2)
( )
. -ngoekesha
ng'ofoa
. <<ng'wafua>>
. -ng'ofolea
. -ng'ofoka
ng'ofu
(-)
()
ngogo
(-)
(; Plotosus anquillaris)
ngogwe
(-)
( )
ngoja
1) , ,
; ngoja zamu
; ngoja,
ngoja yaumiza
tumbo .
2) ;
; ngoja kidogo
3) , ;
ngoja mlango
4) ,
. -ngojana
. -ngojea; ningojee
; aliyepanda
juu mngojee chini .
,
,
.-. -ngojeana
. -ngojewa
. -ngojeka
@ ngojeza
1) ,
2) ,
ngojamaliko
(-)
ngojo
(-)
1)
2)
3)
4)
5)
6) ,
7) , ; ,
; linda ngojo
ngoko
(-)
()
ngole
(-)
1)
2)
3) ; ;
ngoloko
(-)
,
ngoma
(-)
1) ; piga (chapua)
ngoma ,
; mpiga
ngoma
, ;
ngoma ikilia sana,
haikawii (karibu) kupasuka
.
2) (. .
), cheza
(ingia) ngoma ;
ngoma kupunga
[]
( ),
ngoma kienyeji
; kundi la ngoma za
kienyeji
3) ,
4) ,
5) , ,
6) ,
7) , ;
cheza ngoma goya =
ng'ombe
(-)
1) . ng'ombe dume
(fahali) ; ng'ombe
mahsai (maksai) ; kama
ng'ombe
(), wawili hula
ng'ombe .
2) . ng'ombe jike
; ndama ng'ombe
; ng'omba tasa
;
kama (kamua) ng'ombe
3) . [ ]
, ; fuga (tunza)
ng'ombe
,
; ng'ombe wa kulimia
; ng'ombe wa
nyama
na maziwa
4) (
)
5) ng'ombe maji
(Ostracion
punctatus)
6)
7) .
ngombo
(-)
.
(Rhyncocyon adersi);
ngombo nyeupe
(Petrodromus Sultani)
ngome
(-)
1) , ,
2) ;
3) .
4) . .
(.),
5) .
6)
ng'onda
1)
2) ,
. -ng'ondwa
(-)
,
ngondo
(-)
, ;
ng'ong'a
1) (-.),
( -.
, )
2) , (
. .)
. -ng'ong'ana
. -ng'ong'esha
. -ng'ong'ea
. -ng'ong'wa
. -ng'ong'eka
(-)
. 1)
2)
ng'ongo
. ung'ongo
(-)
ng'ong'ona
, ;
; ng'ong'ona
kucha
. -ng'ong'onwa
ngongongo
(-)
1) .-.
2) ()
ngonjera
(-)
1)
(
,
; ,
)
2) , ; usilete
ngonjera zako! !
3) , (
, . .)
ngono
(-)
1)
2) . ,
ng'onzi
(-)
;
ng'oo
. <<ng'o>>
ngorangora
,
ngoringori
. <<njorinjori>>
ngorombwe
(-)
(
)
ngoshi
(-)
.
ngosi
(-)
ng'ota
1) ; ,
2) , ,
(-)
@ ng'otang'ota
1)
2)
3)
ngoto
(-)
1) ,
2) ; piga ngoto
ngovi
(-)
1) . ,
2) .
3) . <<ngozi>>
ngozi
(-)
1) , ; ngozi
ivute ili maji .
,
(=
, )
. 2) . ,
; viatu
vya ngozi
3) . []
( ..)
4) mifupa na ngozi tupu =
; chuna ngozi
.
ngoweko
(-)
nguchiro
(-)
.
(Mungos mungo)
ngudu
.,
=
[], - []
nguka
(-)
;
nguli
(-)
1) ,
2) ,
(
)
ngumbaro
(-)
. <<ngumbaru>>
ngumbaru
(-)
. ,
(-)
1) ()
; madarasa
ngumbaru
[]
; elimu
ngumbaru
2)
,
ngumbi
(-)
.
ngumbu
(-)
ngumi
(-; ma-)
1) ; piga ngumi
() ; pigana
ngumi (
); toa
ngumi ,
; kaza
ngumi (
,
. .); kunja
ngumi
; mpiga ngumi ukuta
huumiza
mkonowe . ,
,
2) . ;
; mpiga ngumi
; pigana ngumi
;
bingwa wa ngumi )
)
ng'ungwe
(-)
1) ( -
)
2) ,
(-.)
ngungwi
(-)
. <<kungwi>>
ngunja
(-)
nguo
(-)
1) ;
; nguo za ndani
; nguo rasmi
) )
;
kiwanda cha [kufuma
(kushona)] nguo
; fasili
nguo ; vaa
nguo
; vua nguo
; nguo za kifesheni
(za kimtindo)
; nguo za kubana
)
)
; nguo kuazima
haisitiri matako .
,
,
2) , ;
; nguo meza
; nguo za kitanda
3) .
,
(-)
(; Meristes
olivaceus)
nguondani
(-)
. . nguo za ndani
nguri
(-)
( )
nguru
(-)
(Acanthocybium solandri)
ngurukia
(-)
1) - (
)
2) (
)
nguruma
1) , ,
; kunanguruma
sana
2) , ; simba
anguruma nani achezaye?
.
,
?
3)
4)
() ;
; (.)
5) ;
. -ngurumiana
. -ngurumisha,
-ngurumiza
. -ngurumia
. -ngurumwa
. -ngurumika
ngurumiza
(-)
. ,
ngurumo
(-)
1) ; ; ,
mshindo wa ngurumo
; kunapiga
ngurumo
2) , , ;
ngurumo simba
3) ; ;
ngurumo bahari
ngurumza
(-)
. <<ngurumiza>>
ngurunga
(-)
1) (
)
2) (
)
nguruwe
(-)
1) ; ; nguruwe
[wa] mwitu ,
; nguruwe aendealo
ndilo
atendalo .
,
(=
)
2) . nyama nguruwe
3) .
nguruzi
(-)
. <<nguzi>>
ngushi
(-)
. <<ngoshi>>
ng'uta
. <<ng'ota>>
nguta
(-)
(
)
nguu
(-)
()
; mwenda nguu
(-)
. <<nguru>>
nguva
(-)
. (Dugong
gugon)
nguvu
(-)
1) . . ;
(.), wa na
nguvu, jaa nguvu
; tia (,
zidisha, ongeza, imarisha)
nguvu ,
; onja (pima)
nguvu
; nguvu (za)
[ki]kazi ,
; nguvu
za uzalishaji [mali]
;
nguvu za kimaendeleo
;
nguvu za
kirohoni ;
nguvu zisizopimika
;
nguvu za
kusukumia (kuendeshea)
; nguvu
kitovu .
; nguvu pewa .
; nguvu
farasi .
; -
(-enye) nguvu ;
kwa nguvu ) ,
) )
,
; nilikubali kwa
nguvu ;
utawala wa (wenye) nguvu
)
)
;
utumiaji nguvu ;
tumia nguvu )
,
)
,
; pata
nguvu ya kisheria
[] ; siasa
mwenye nguvu
; mwenye
nguvu mpishe .
2) ; nguvu (za)
umeme ;
nguvu za joto
;
nguvu za kiatomiki
; nguvu za
kinyukliya (kitamaradi)
[]
; nguvu sitirika
3) ;
; kwa nguvu
;
4) ; -enye
nguvu ; neno
la nguvu ,
5) ;
, ;
kwa nguvu ;
; tilia nguvu )
(-.) ) ,
(-.) )
;
ti nguvuni
,
nguwa
(-)
. <<nguva>>
nguya
(-)
. <<nguyu>>
nguyu
(-)
;
nguzi
(-)
1)
(
)
2) , (
)
nguzo
(-)
1) . . ,
; nguzo [ma]p
; nguzo za uchumi
; si nguzo si
mwunda .
, (=
,
)
2) , , ;
nguzo simu
; nguzo
mipaka
;
nguzo sambamba .
3) ,
4) . ,
5) . ;
,
ngwa
. -,
-; mwanangwa
-
ngwadu
,
ng'wafua
1) , ,
2) ,
(, . .)
. -ng'wafuana
. -ng'wafusha
. -ng'wafulia
. -ng'wafuliwa
. -ng'wafuka
ngwamba
(-)
1)
2) ;
l ngwamba
ngwara
(-)
piga ngwara .
ngware
(-)
. <<ngwara>>
ngwe
(-)
1) ,
2)
,
(.)
. <<ugwe>>
ngwea
1)
()
2) ,
;
ngwena
(-)
ngwenje
(-)
.
,
ng'wenya
1) ,
(-. )
2) (-.
.)
. -ng'wenyana
. -ng'wenyesha
. -ng'wenyea
. -ng'wenywa
. -ng'wenyeka
ngwese
(-)
ni
(;
), muda wa
kujenga nyumba hii ni siku
tatu
nia
,
,
,
(-. )
(-)
1) , ,
; funga nia
,
; timiza
(timiliza) nia
;
palipo na nia pana ujia,
penye nia ndipo penye
njia, penye nia na njia
hupatikana .
- [
]
2) , ; nia
thabiti ; nia
njema (safi) ;
kwa nia
, ; bila
nia
3) , ;
twaongozwa na nia
kuimarisha amani
niaba
(-)
kwa niaba ya ) ,
,
(-.) ) (.)
niabu
(-)
. <<niaba>>
nibu
(-)
1) , (
. .)
2)
3) ,
nidhamu
(-)
1) ; nidhamu
kijamii
; endesha nidhamu
2) ,
;
nidhamu thabiti
; fuata (shika,
shikilia) nidhamu
,
;
nidhamu
kijeshi
3) ,
,
( . .)
4) . ;
nidhamu kupiga kura
5) ;
()
6)
nifaki
(-)
. <<unafiki>>
nikaha
(-)
1) , (.
. )
2)
()
3) , ;
wameoana kwa nikaha
;
funga nikaha
; fungisha nikaha
4)
nikahi
(-)
. <<nikaha>>
nikeli
(-)
.
nikotini
(-)
; asidi nikotini
nikwata
(-)
nili
(-)
()
nina
(-)
,
ninga
(-; ma-)
1) (Treron
waalia), ninga wa bahari
2) Ninga
ning'anika
1)
()
2)
()
ning'inia
1) , ;
;
ukutani palining'inia picha
2) , ,
3) ,
()
4) (
),
. -ning'iniza,
-ning'inisha ,
.-. -ning'inizwa,
-ning'inishwa
ningu
(-)
nini
?; - nini? ?
(. -.), kwa
nini? ) ?, -
? )
?, ?; kuna nini?
?, ?,
?; una nini? )
?
) ?,
?; nini maana yake?
?; ndiyo
nini?
?
ninya
, (
. .)
ninyi
. . . 2 .
. ; ninyi nyote
nira
(-)
( ),
nisaa
(-)
. ,
(,
. .)
nisaha
(-)
. <<nasaha>>
nisai
(-)
. <<nisaa>>
nisha
(-)
(-)
. <<nishati>>
nishaa
(-)
. <<nisha>>
nishai
(-)
. ; pata
nishai a)
)
nishani
(-)
1) ; ; ;
(tunza, tunukia) nishani
();
kabidhi nishani
()
2) ,
nishati
(-)
1) ; ; -
nishati ;
; kwa nishati )
,
) ,
2) ; namna
nishati ; utoaji
(utengenezaji) [wa] nishati
;
nishati ngaavu
; nishati
kinyuklia
[] ;
nishati tuli
; nishati joto
; nishati mwendo
nisiwani
(-)
. <<nisaa>>
njaa
(-)
1) ; wa na (na, hisi,
sikia) njaa ,
; njaa kifo
; f
[kwa] njaa
; pigwa (banwa,
fikwa, shikwa) na
njaa ; njaa leo
ni shibe kesho .
,
2) . . ;
njaa elimu
njaanjaa
(-)
(Cyperus papyrus)
njama
(-)
1) .
;
2) , ; l
(fanya) njama
; ulaji njama
;
fichua (gundua) njama
3) . ,
4) .
; njama za
ujasusi
njana
(-)
njari
(.)
. <<ujari>>
njao
(-)
nje
(-)
,
; - nje )
, )
,
; siasa nje
; nchi
za nje
; kwa nje
; ; wizara
mambo nchi za nje
;
biashara nje
; nje ,
; toka nje mstari
.
.
1) ; anacheza nje
; toka nje
2) . ;
njegele
(-)
. <<njegere>>
njegere
(-)
(
)
njeku
(-)
njeli
(-)
, (,
)
njema
. <<ema>>; habari
njema ;
roho njema ,
njemba
(-)
;
njenje
(-)
. <<ngwenje>>
njewe
(-)
. <<ndewe>>
njia
(-)
1) , ; njia reli
; njia
kukimbilia uwanja
.
; njia
panda . .
; ;
; njia mkato .
. ;
fuata (shika) njia .
.
;
ongoza njia
(-.), acha njia .
.
; pisha njia
. .
(-., -.),
mpita njia
) ) .
, ;
njia ngumu . .
; njia mjarabati .
.
; fagia njia .
.
();
kwa kila njia, kwa njia zote,
kwa njia yoyote ile
[] ;
kwa njia gani?
?, ?
2) ; njia kuu
; njia ya magari
,
3) , ; njia za
msituni
4) . , ; njia
za pumzi
; njia chakula
5) . ; njia simu
()
; njia umeme
6) , ,
; njia ugunduzi
kwa lijulikanalo
; njia
ya kufikia uamuzi
kutokana na mifano mingi
; njia
za uzalishaji
[mali]
; tumia
(fanya) kila njia
,
( -.
)
7) ,
, ; maneno
(mashauri) yenye njia
8) njia panda
; soma kwa njia
posta
njiti
(-)
1) ; njiti za kibiriti
2) ()
3) . <<kijiti>>
njiwa
(-)
; njiwa manga
, njiwa
mwitu
njombo
(-)
(; Epinephelus
sp.)
njongwanjongwa
1) , ,
()
2) ()
njonzi
(-)
. <<majonzi>>
njoo
. . . . ja; njoo
hapa! !;
mgeni njoo mwenyeji one
.
-
njorinjori
,
(ma-)
1)
,
2)
( )
3)
njovi
(-)
.
(Heteropogon
contortus)
njozi
(-)
1) , ,
2)
3) ; ; njozi
uongo
()
; - njozi
;
; ,
njuga
(-)
( ,
)
njugu
(-)
, ;
kama njugu ,
njujumu
(-)
. . <<njumu>>
njukuti
(-)
1) (
)
2) ()
njumu
(-) . njumunjumu,
njujumu
1) ; ;
- njumu
;
2) ;
3)
( ,
. .)
4)
5)
6) (
)
njumunjumu
(-)
. . <<njumu>>
njuti
(-)
1) ,
(
)
2)
nkindiza
(-)
nne
; kumi na nne
; nne ; - nne
; nne na nne
noa
1) , ,
; noa kisu
; noa meno .
( -., -.); noa
silaha .
2) e. (
-.),
( -.)
3) , ;
4) . .
( -.,
)
5) .
()
. -nolea ,
, ; jiwe
la kunolea
.-. -nolesha
.-. -nolewa
.-. -noleka;
amenoleka
( . )
noba
, ,
(
-. )
nobe
(-)
,
noeli
(-)
. ,
nofoa
. <<nyofoa>>
nofu
(-)
, (
),
noga
1)
( )
2)
3)
()
. -nogesha
. -nogea
. -nogewa
. -nogeka
nokoa
(ma-)
1) .
(
)
2) ,
3)
4)
noleo
(ma-)
1) ,
2)
(
)
noma
(-)
, (
)
nomi
,
nona
1) , ,
(
)
2) . ,
. -nonesha
nondo
(-)
1) ; nguo zimeliwa na
nondo
2) ;
(-)
.
nonea
. -noneana
nonga
1) , ;
,
2)
3)
;
( -.)
(.)
4)
5)
()
6) (-.)
7) , (-.)
. -nongana
. -nongesha, -nonza
. -nongea
. -nongwa
. -nongeka
nongo
(-)
1) ;
paka nongo .
2) ,
3) . ,
; nongo zangu
mbaya
nong'ona
1) ,
2) . ,
,
3) . ,
.-. -nong'onezea
.-.-.
-nong'onezeana
. -nong'onea
. -nong'onwa
. -nong'oneka
@ nong'oneza
1) ( -.)
2) . ,
@ nong'onezana
1)
2) .
nong'onong'o
(ma-)
1) ,
2) . , ;
(.)
nongwa
(-)
1) ;
, ; wa na
nongwa .
( -.)
2) ,
3) ;
4) ,
nono
1) , ,
( )
2) . ,
; mshahara
mnono ;
zawadi nono
; maisha
nono
3) . ,
,
; lugha nono
; usingizi
mnono
noo
(ma-)
. kinoo
noti
(-, ma-)
1) ,
; noti la pinki .
2) .
3) ,
4) .
notisi
(-)
1)
2) ;
kata notisi
3) ,
4) , ;
pewa notisi
Novemba
(-)
nsi
(-)
. <<nswi>>
nso
(-)
.
nswi
(-)
.
nta
(-)
; nta nyuki
nti
(-)
(, . .)
ntimbi
(-)
,
nudhuma
(-)
. <<nudhumu>>
nudhumu
(.)
1) ; tunga
nudhumu
2)
nufaika
1)
()
2) ,
3)
()
. -nufaisha
nuhusi
(-)
. <<nuksi>>
nuia
1) ,
2) ,
(-. )
. -nuilia
. -nuiwa
. -nuilika
@ nuiza
1) ,
2) ( -.),
( -.)
nuio
(-, ma-)
1)
2) ,
nujumu
(-)
1)
2)
3) . <<jumu>>
nuka
1) ,
2)
3)
(. )
4)
. . -nusisha
.-. -nusana
.-. -nusia
.-. -nuswa,
-nukishwa, -nukizwa
.-. -nusika
. -nukia
,
, ;
ushindi
ulianza kunukia . [
]
. . -nukilia
.-. -nukiliza
. ,
; mbwa wa
kunukiliza
.-. -nukiwa
. -nukwa
. -nukika
@ nusa
1) ; tumbako
kunusa
2)
nukato
(ma-)
. . . manukato
1) ,
[]
2) ,
3) ;
nuklia
(-)
[]; - nuklia
[] ; silaha
(zana) za nuklia
nuko
(ma-; -)
;
nuksani
(-)
. <<nuksi>>
nuksi
(-)
1) ;
2)
,
3) ,
4) ,
5)
6)
7) , ,
; ; nuksi
ya bajeti
nuksika
1)
2) (
. .)
nukta
(-; ma-)
1)
( )
2) . . ;
nukta mbili ;
nukta na mkato
3) ; ; tia
nukta (-.)
nukulu
. <<nakili>>
. -nukuliana
. -nukulisha
. -nukulia
. -nukuliwa
. -nukulika
nukuu
. <<nakili>>
numba
(-)
(, Lutianus
gibbus)
numbi
(-)
1) ()
2)
(); kuvua numbi si
kazi, kazi ni magawioni
.
,
nuna
1) ,
(.)
2)
()
3)
()
4) ,
5)
,
6) ;
. -nunisha
. -nunia
.-. -nuniana
. -nunwa
. -nunika
nunda
(-)
1) ,
2)
3) .
()
4)
5)
nundu
(-)
1) , ;
2) ; ngamia wa nundu
mbili ;
mtegemea nundu haachi
kunona
. = ,
(-)
nundunundu
- nundunundu )
)
nune
(-)
; ,
nunge
(-)
(-)
1)
2) . ; . kwa
nunge
; . mabao
mawili kwa
nunge : (2:0)
nungu
(-)
. nungunungu .
nung'unika
1) , ,
;
2) ,
,
. -nung'unikana
. -nung'unikisha
. -nung'unikia
. -nung'unikwa
nung'uniko
(ma-)
, ;
;
nungunungu
(-)
. . <<nungu>>
nunu
(-)
. <<nana>>
nunua
1) , ,
2) ,
; nunua pujo (ford)
,
. -nunuza
. -nunulia
.-. -nunuliza,
-nunulisha
.-. -nunulika
. -nunuliwa
nunuza
1) (
)
2) (
)
. -nunuzisha
. -nunuzia
. -nunuzwa
. -nunuzika
nurisha
1)
()
2)
()
3) ,
4) ,
5) ()
. -nurishwa
nuru
(-)
1) ; ; toa nuru
, ();
nuru jua
; nuru
Kaskazini
; tia nuru ;
tia nuru macho .
(-.)
2) ,
3) , ; tia
nuru ,
(-.)
()
4) . ,
5) ;
uso wa nuru
nusra
(-)
. <<nusura>>
nusu
(-)
1) ; nusu
mwaka ; nusu njia
) )
( ..);
nusu mfu ;
nusu fainali .
; nusu
kipenyo ; nusu
duara ; nusunusu,
nusu kwa nusu ,
,
; kata (gawa)
nusunusu
()
2) ; ; ;
nusu kidogo ,
; nusunusu,
nusu... nusu
, ; nusu
haiba yangu []
nusuduara
(-)
. . nusu duara
nusuha
(-)
. <<nasaha>>
nusukaputi
(-)
nusukipenyo
(-)
. . nusu kipenyo
nusura
1) , ,
; wa nusura kufa
; alikuwa
nusura kukimbia
2) ,
(-)
,
(-)
,
nusuru
1) ,
(. )
2) ,
3) , ;
;
4) ,
(,
)
. -jinusuru
. -nusurisha
.-. nusurishwa
. -misuria
. -nusuriwa
. -nusurika ,
; nusurika kifo
;
nusurika
chupuchupu
nusushilingi
(-)
,
nususi
1) ,
2)
3)
4) ,
1) ,
2) ,
nutroni
(-)
. <<nyutroni>>
nuwia
. <<nuia>>
nwa
. <<nywa>>
nya
1) , ;
; mvua inakunya
; nya damu
2) ;
. -nyea; aisifuye
mvua imemnyea .
,
. -nyewa
. -nyeka
@ nyesha
1) , ; leo
inanyesha mvua
2) ,
3)
()
nyaa
(-)
1) , ,
( )
2) (
);
nyadhifa
(.)
. <<wadhifa>>
nyaenya
(-)
nyafua
. <<nyofoa>>
. -nyafusha
. -nyafuliwa
. -nyafuka
nyaka
1) ,
( )
2) ,
3) ,
. -nyakisha
. -nyakia
.-. -nyakulia
.-.-.
-jinyakulia; jinyakulia
uhuru []
.-. -nyakuliwa
.-. -nyakulika
. -nyakwa
. -nyakika
@ nyakua
1) , ,
; nyakua
nywele .
2) , ,
; nyakua ushindi
;
nyakua kombe
;
nyakua silaha
nyakanga
(ma-)
. , -
;
kungwi
nyakanyaka
(-)
, ;
nyakanyaka za watu
,
. ,
; ;
gari limegongwa
nyakanyaka
;
nyumba imechakaa
nyakanyaka
nyakati
(.)
. <<wakati>>
nyalio
(.)
. <<walio>> 1)
(-
)
2)
nyama
(-)
1) ; ,
; - nyama
; nyama (za)
makopo
(mikebe)
; nyama
ng'ombe ; simba
mwenda kimya,
anakula nyama .
, ,
2) ; ; nyama
tunda ;
nyama za mbegu
3) , ,
; . <<mnyama>>
4) .
nyamaa
1) ; ;
nyamaa kimya
,
2) ,
; kichwa
kimenyamaa
;
maumivu
yamenyamaa
3) . .
. -nyamaza; nyamaza!
!, !
. . -nyamazisha
;
(-.)
(.)
. .-.
-nyamazishwa
.-. -nyamazia
. -nyamalia
. -nyamawa
. -nyamalika
nyamafu
(-)
1) ()
2) .
. <<nyamavu>>
nyamata
. <<namata>>
(-)
nyamaume
(-)
,
nyamavu
1) , ;
panyamavu
2) ,
3) ,
nyambizi
(-)
1)
2)
nyambo
(-)
-
(Hydnora abyssinica)
nyambua
1)
2)
()
3) ,
(.
)
4)
,
5)
6) , ,
(. ),
7) ,
(. )
8) . ,
,
9) ,
. -nyambuliana
. -nyambusha
.-. -nyambulisha
.-. -nyambulika
. -nyambuliwa
@ nyambuka
1) ,
( ),
2)
()
3)
()
nyambuo
(-)
nyamera
(-)
. (;
Damaliscus lunatus)
nyamizi
(-)
. <<mwanamize>>
nyamngumi
(-)
. <<nyangumi>>
nyana
(-)
nyanda
(.)
. <<uwanda>>
nyanga
(ma-)
. ;
nyangalika
(ma-; -)
1) -.
2)
3) -.
()
4) -.
()
5) ,
nyang'amba
(-)
1) ;
2)
nyang'anya
1)
2) , ,
3) , ;
nyang'anya uraia
. -nyang'anyana
. -nyang'anisha
. -nyang'anyia
. -nyang'anywa
. -nyang'anyika
nyangarika
(-)
. <<nyangalika>>
nyang'au
(ma-)
,
nyange
(-)
,
(-)
,
nyangumi
(-)
; mafuta nyangumi
nyangusi
(-)
(, Seriola
nigrofasciata)
nyani
(-; ma-)
. 1)
[]
2) ;
nyanja
(.)
. <<uwanja>>
(-)
nyanya
(-; ma-)
, (
mnyanya)
(-)
,
1) ;
,
2) ,
3) ,
.-.
-nyanyiana
.-. -nyanyisha
.-. -nyanyiwa
.-. -nyanyika
. -nyanyua .
. ,
; nyanyua vyuma
[vizito] .
;
nyanyua mkono
; nyanyua sauti
;
nyanyua macho .
; nyanyua
mkono wa simu
.-. -nyanyuana
.-. -nyanyulisha
.-. -nyanyulia
.-.-.
-nyanyulika
.-. -nyanyuliwa
@ nyanyia
1)
-.
2) ()
(-.)
@ nyanyuka
1) ,
,
2) . .
;
; wananchi
wote wamenyanyuka kwa
kupigania uhuru
3) (
)
nyanyapaa
1) ,
(-.)
2) [] (-.)
. -nyanyapaana
. -nyanyapaza
. -nyanyapalia
. -nyanyapaliwa
. -nyanyapalika
nyanyasa
1) ,
2)
3)
,
,
4) ,
5) ,
. -nyanyasana
. -nyanyasisha
. -nyanyasia
. -nyanyaswa
. -nyanyasika
nyanyaso
(ma-)
1)
2)
3)
()
4) ,
nyanyua
1) ,
2) ( ,
. .)
. -nyanyusha
. -nyanyulia
. -nyanyuka
(); nguo
zimenyanyuka
nyanza
(-)
;
nyapa
1) ,
2) ,
. -nyapisha
. -nyapia
. -nyapika
. -nyapanyapa
nyara
1) , ,
2) ,
,
(-)
,
; ; teka
(chukua, twaa) nyara )
)
)
(); ulaji nyara
; utekaji ndege
nyara
1) , ; l nyara
-.
2) ,
1)
();
2)
( )
nyarafu
1)
2) ,
3) ,
. -nyarafisha
. -nyarafia
. -nyarafiwa
. -nyarafika
,
,
nyarubanja
(-)
. 1)
( )
2) ()
nyasi
(ma-; -)
1) (Imperata
cylindrica)
2) , ( )
nyata
();
,
. -nyatiana
. -nyatisha
. -nyatia
.-. -nyatusha
.-. -nyatulia
.-. -nyatuliwa
.-. -nyatuka
. -nyatwa
. -nyatika
@ nyatua
1) ,
(. ,
)
2) ,
nyati
(-)
nyatunyatu
1) ,
2) , (),
enda nyatunyatu
3) (),
enda nyatunyatu
nyau
(-)
1)
2)
1)
nyaufu
1) ,
2) ,
3) ,
nyauka
1) ,
2) ,
(
)
3) ,
. -nyaukisha
. -nyaukia
. -nyaukika
nyayo
(.)
. <<wayo>>
nyea
()
. -nyeza
. -nyelea
1) ,
@ nyewa
1)
()
2) .
3)
nyega
1) ()
2)
3)
. -nyegesha
. -. -nyegeza
@ nyegea
1)
()
2)
nyege
(-)
1) ,
; -enye nyege
,
; tia nyege
2) ( )
3)
4)
nyegere
(-)
. (Mellivora
capensis)
nyegeresha
. <<nyengeresha>>
nyeka
1) ,
( . .)
2) ()
. -nyekea
. -nyekwa
. -nyekeka
nyekenya
1) ,
2) ,
(
)
3) (
. .)
nyelenyele
, ,
(
)
nyeleo
(ma-)
. kinyeleo
nyemela
(-)
. <<nyamera>>
nyemelea
1) ;
,
2)
. -nyemeleana
. -nyemelesha
. -nyemelewa
. -nyemeleka
nyemi
(-)
-.
(); ; msiba
na nyemi ;
sina nyemi nawe
) )
nyendea
1) ;
2) ( -.)
()
. -nyendeana
. -nyendesha
. -nyendewa
. -nyendeka
nyendo
(.)
. <<wendo>>; nyendo za
(kuwania) ukombozi
nyenga
(-)
. (Trygon sp.)
1) ,
( .
.)
2)
3) ,
4) ,
5) ,
. -nyengana
. -nyengesha
. -nyengea
. -nyengwa
. -nyengeka
nyengeresha
. -nyengereshana
. -nyengereshea
. -nyengereshwa
. -nyengeresheka
nyenje
(-)
1)
2)
3) . <<chenene>>
nyenya
1) ,
( .
.)
2)
3) ,
. -nyenyana
. -nyenyesha .
. .-. .
. -nyenyelea
. -nyenywa
. -. -.
-nyenyekewa
@ nyenyeleza
1)
,
,
2) (
-. , .
.)
@ nyenyeka
1)
()
2) ,
,
@ nyenyekesha
1) ;
2)
()
@ nyenyekea
1) ,
;
2)
()
3)
()
nyenyekevu
1) ,
;
2) ;
,
3) ,
nyenyere
(-)
nyenyereka
. <<nyinyirika>>
. -nyenyeresha
,
(. .
.)
nyenzo
(-)
. <<nyenje>>
(.)
. <<wenzo>>
nyera
,
. -nyerana
. -nyerea
. -nyerwa
. -nyereka
nyerere
(-)
(
)
nyerereka
1)
2) ,
3)
. -nyererekesha
. -nyererekea
. -nyererekwa
. <<nyinyirika>>
nyerereza
1) , ( )
2) ,
(-.)
. -nyererezana
. -nyererezesha
. -nyererezea
. -nyererezwa
. -nyererezeka
nyerezi
1) ,
2) ,
nyesa
()
nyesi
(ma-)
nyeta
1)
()
2)
(,
)
3)
(,
)
. -nyetesha, -nyeteza
. -nyetwa
. -nyeteka
@ nyetea
1)
()
2) , ,
()
nyeufu
(-)
,
nyeusi
. <<eusi>>; ngazi nyeusi
'
(-)
nyevu
. nyevunyevu ,
;
nyevunyevu
. . <<nyevu>>
nyewe
(-)
,
nyie
. <<nyiye>>
nyiga
(ma-; -)
. <<nyigu>>
nyigu
(ma-; -)
; ; kiuno cha
nyigu .
nyika
(-; ma-)
1) ;
2) ()
; ;
3)
nyima
1) , ,
; nyima haki
2) ,
3) (-.)
. -nyimana
. -jinyima
( .), nyima chakula
,
. -nyimisha
. -nyimia
. -nyimwa;
wamenyimwa haki zote
;
alinyimwa nafasi ...
(- )
. -nyimika
nyimbi
(-)
()
nyimbo
(.)
. <<wimbo>>
nyiminyimi
1) ,
2) ,
( -.)
. <<nyimivu>>
nyimivu
. nyiminyimi 1) ,
2) ,
nyinyi
. <<ninyi>>
nyinyika
. <<nyinyirika>>
nyinyirika
1) (
),
2) ,
3) ,
1) ,
(. )
2) ,
. -nyinyirikisha
. -nyinyirikia
. -nyinyirikiwa
. -nyinyirikika
nyinyoro
(-)
nyiririka
. <<nyinyirika>>
nyiritika
. <<nyinyirika>>
nyiso
(-)
1) ;
2) ,
nyiye
. . . nyinyi
;
nyiye? ?
nyiza
(-)
(
)
nyoa
1) , ; nyoa
ndevu
2) , ;
nyoa nywele ();
nyoa nywele kavu
,
(-.);
nyoa na wembe mkavu
(-.) (=
)
. -nyoana
. -jinyoa
. -nyolea
. -nyolewa; amenyolewa
vizuri
. -nyoleka
nyoe
(-)
nyofoa
1)
2) , ;
. -nyofolea
. -nyofolewa
. -nyofoka
nyofu
1) ,
2) ,
3) . ,
,
4) ;
nyogea
(-)
. <<nyongea>>
nyoka
(-)
1) ; mtoto wa nyoka ni
nyoka .
(=
)
2)
3)
4) .
(, )
5) mchezo wa nyoka
1) ()
2) ();
nyoka juu
( . .)
3)
()
4) .
(, )
. -. -nyoshana
. -. -nyoshea
. -. -nyoshwa
@ nyosha
1) ,
; ;
nyosha mkono )
()
) ;
nyosha miguu
() ; nyosha
mgongo . .
; nyosha
shingo ;
nyosha
nguo
()
2) .
()
3) ,
; nyosha koo
.
()
@ jinyosha
1) . jinyosha mwili
2) ,
3)
nyoko
(-)
1) .
1) . kuma nyoko
, nyoko nyoko
ni shibe kuonana . =
[ ]
nyokoa
1) ;
2) (-.)
. -nyokosha
. -nyokolea
. -nyokolewa
. -nyokoka
nyomvi
(-)
nyonda
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
nyondenyonde
(-)
;
nyonga
(-)
. 1)
2) ,
1) ,
2) ; ;
nyonga kwa risasi
3) ,
4) ,
5) , ,
6) ,
7) ,
8) ,
9) ,
10) ;
. -jinyonga; nywele
zilizojinyonga
. -nyongesha
. -.
-nyongeana
. -. -nyongesha
. -. -nyongewa
. -. -nyongeka
. -. -nyongoana
. -. -nyongosha
. -. -nyongolea
. -. -nyongolewa
. -. -nyongoka
. -nyongwa
. -nyongeka
@ nyongea
1)
()
2)
()
3) ,
4)
()
(-)
1) .
2) . ,
@ nyongoa
1) (),
()
2) ();
( .
.)
@ nyonganyonga
1)
()
2)
()
nyonge
1) , ,
,
2) ,
;
3) ,
4) ,
nyongeza
(-)
1) ,
; nyongeza
mshahara
2) ,
,
3) ;
4) ,
5) (
. .); tia nyongeza
nyongezo
(-)
. <<nyongeza>>
nyongo
(-)
1)
2) . ,
; tia (tumbukia)
nyongo ,
3) .
(-)
( -
)
(-)
. . <<mwongo>>
nyongolo
(-)
nyong'onya
1) ,
2) ()
3) ,
()
4) ,
(, )
( );
nyong'onya moyo
. -nyong'onyeza,
-nyong'onyesha
.-. -nyong'onyezwa
. -nyong'onyea;
magoti yake
yanamnyong'onyea
. -nyong'onywa
. -nyong'onyeka
nyong'onyevu
1) ,
2) ,
3)
4) ,
( )
nyono
(-)
nyonya
1) (),
; nyonya titi la mama
;
ndugu
wa kunyonya
; bado ni mtoto wa
kunyonya
2) . . ,
(,
. .)
3) . nyonya damu
,
4) ,
. -nyonyana
. -. -nyonyeshwa
. -nyonyea
. -nyonywa
. -nyonyeka
@ nyonyesha
1) ,
2) ,
; nyonyesha
kwa chupa
nyonye
(-)
. <<nyonyo>>
(-)
. <<nyoe>>
nyonyo
(-)
(-)
nyonyoa
1) ,
()
2) (
)
3) ( )
4) ()
. -nyonyoana
. -nyonyolea
. -. -nyonyolewa
@ nyonyosha
. 1) ,
2) ,
,
@ nyonyoka
1)
2) , (
, )
3) ( );
nyonyora
. ,
. -nyonyoresha
. -nyonyorea
. -nyonyorwa
. -nyonyoreka
nyonyota
, (
)
. -nyonyotesha
. -nyonyotea
. -nyonyotwa
(ma-)
()
nyonyotoa
1) (-.)
2)
@ nyonyotoka
1) ,
( )
2) (
)
nyoo
.,
, ,
nyooka
. <<nyoka>>
nyopoa
,
.-nyopoana
. -nyoposha
. -nyopolea
. -nyopolewa
. -nyopoka
nyoroka
. <<nyoka>>
nyorora
1)
()
2) ,
3) ,
,
4)
5) ,
,
. -nyororesha
. -nyororea
. -nyororwa
. -nyororeka
nyororo
(-)
. <<mnyororo>>
nyota
(-; ma-)
1) . . ;
nyota yenye () mkia
; nyota sinema
;
nyota jaha .
; zaliwa
chini (na) nyota jaha
;
usisafirie nyota mwenzio
.
(.
)
2) , ,
( );
ona nyota ( -.)
(-)
nyotamkia
(-)
. . nyota [yenye]
mkia
nyotanyota
. <<nyonyota>>
(-)
()
nyote
. <<ote>>; nyinyi nyote
nyotoa
1)
2) ( )
. -nyotoka
,
(-. )
. -nyotolea
. -nyotolewa
. -nyotoka
nyowe
(-)
nyoya
(ma-; -)
1)
2)
3) . , ,
; kofia manyoya
; wanyama
wenye
manyoya ;
kata manyoya
; koti la manyoya
; ;
manyoya kondoo ;
nyoye
(-)
. <<nyoe>>
nyoyo
(.)
. <<moyo>>; vunja
nyonyo .
nyuka
1) ,
2) . ;
(.)
. -nyukana
. -nyukisha
. -nyukia
. -nyukwa
. -nyukika
nyuki
(-)
; asali nyuki
; nyuki
huenda na maua yake .
(=
),
fuata nyuki ukale asali
.
- ;
kama nyuki ,
nyukidume
(-)
nyukilia
(-)
. <<nuklia>>
nyuklia
(-)
. <<nuklia>>
nyukua
1) ()
2) ;
. -nyukuana
. -nyukulia
. -nyukuliwa
. -nyukuka
nyuma
(-)
1) , ; kwa
nyuma , , ;
nyuma , ; kwa
mlango
wa (milango ) nyuma
. ;
wa nyuma )
,
,
) ,
(-.),
nyuma mpakani
,
2)
1) ,
2) , ;
huku (huko) nyuma
3) ,
nyumba
(-)
1) , ; ;
nyumba za kisasa
;
ujenzi wa nyumba
;
kodi nyumba
; nyumba
kuku ;
nyumba kuu haina nafasi
.
2) ,
3) , ;
nyumba wazee
; nyumba
ulezi ;
nyumba mayatima
,
; nyumba uchapishaji
; nyumba
maaskari ; nyumba
maiti ; nyumba
kumikumi
""
(
,
), nyumba .
,
nyumbi
(-)
. <<nyimbi>>
nyumbu
(-)
1)
2) -
(Connohaetes gnou)
nyumbua
1) ,
2) ,
3) ,
4)
. -nyumbuana
. -nyumbusha
. -nyumbulia
. -nyumbuliwa
. -nyumbuka
()
nyumbufu
,
nyundo
(-)
1) ; ; mundu
na nyundo
( )
2) ; nyundo upepo
3) . ; kifupi
nyundo [] (
)
nyungu
(-)
.
(
); piga (fukiza)
nyungu
(-.)
(
)
(-)
. (
), nyungu mosi
; nyungu pili
n. k.
. .
nyungunyungu
(-)
(-)
1) ,
(
)
2) .
nyungwa
. !; ,!
nyungwaa
. <<nyungwa>>
nyungwanani
. !; , !
nyugwinyungwi
(-)
. <<nyungunyungu>>
nyuni
(-)
nyunya
1)
2)
. . -nyunyizisha
.-. -nyunyizana
.-. -nyunyizia
.-. -nyunyizwa
.-. -nyunyizika
. -nyunyia
.-. -nyunyiwa
@ nyunza
1) ;
2)
3) ,
(. , )
nyunyu
(ma-)
. . . manyunyu
1)
2)
3)
nyusi
(.)
. <<usi>>
nyuti
. nyutinyuti 1) ,
2) ,
nyutinyuti
. . <<nyuti>>
nyutroni
(-)
; - nyutroni
; bomu la
nyutroni
nyuuka
. <<nyauka>>
nyuzi
(.)
. <<uzi>>
nywa
1) ,
(), kunywa! !;
tunywe (kwa) afya ya
(-.)
2) , ;
()
. -nywesha ,
[] (.
), ,
. -nywewa
. -nyweka
@ nywea
1) ,
()
2) ,
3) ,
4) ,
5) .
( )
nywele
(.)
. <<unywele>>
nyweleo
(ma-; -)
. <<nyeleo>>
nzaiko
(-)
. (
; ,
)
nzi
(-)
. <<inzi>>
nzige
(-)
nzigunzigu
(-)
nzila
(-)
,
nzio
(-)
(
)
nzumari
(-)
. <<zomari>>
o
; watu
wanaozungumza ,
;
mto uliokauka ,
; nyumba
zilizojengwa ,
;
chakula kilichopikwa ,
oa
1) , ;
alioa mara mbili
2) ; ameoa
watu wema
.-.-.
-oanishwa
. -oza ;
.-. -ozwa
. -olea
.-. -olewa
,
; baada kuolewa
. -oleka
,
. <<lowa>>
@ oana
1)
;
(
,
. .)
2) .
; ;
vitendo hivi vinaoana na
vitendo vingine
@ oanisha
1) (-. .)
2) . ,
oama
( ),
nguo imeoama
obsidia
(-)
.
oda
(-)
; ,
ofisa
(ma-)
1) , ;
; ofisa tawala
; ofisa
maslahi
,
(,
), ofisa elimu
;
; ofisa wa
chama
2) ,
3) ; ofisa mteule
-
(
),
; .
ofisi
(-)
1) ; ; ofisi
; ofisi vitu
vilivyopotea
2) , ;
ofisi y nyaraka za kale
ofusaidi
(-)
.
oga
1) (), ,
;
; oga damu
(.
)
2) .
(
)
. -ogana
. -ogesha
. -ogea
. .-. -ogeleza
. .-. -ogeleka;
hapaogeleki hapa
(-)
. <<woga>>
1)
@ ogelea
1) ( ,
. .);
2) . . ;
;
3)
4) . ,
( )
ogani
(-)
. ; ogani za uzazi
za kike
oganza
(-)
""
( )
ogofyo
(-; ma-)
1) ;
2)
3) ,
ogopa
1) , ,
2)
. -ogopana
. . -ogofyesha .
. . .
. -ogopea
. -ogopwa
@ ogofya
1) , ;
2) ,
ogratini
. ; samaki
ogratini
oh
.,
!
oili
(-)
oka
1) ,
2) , ; oka
mkate
3) ()
4)
5) (
)
. -okesha, -okeza
. -okea
. -okoa
(, ,
)
. -okwa
. -okeka
okoa
1) , ,
( -.),
2) , ; okoa
wakati (fedha)
(); okoa muda
na
nguvu
. -okoana
. -jiokoa
.-. -okoleana
. -okolewa
. -okoka ,
, ;
;
. -okolea
@ okoza
1)
(, )
2)
()
okota
1) ,
2) []
3) []
. -okotana
. -okotesha
. -okotea
.-. -okoteza
. -okotwa
. -okoteka; maji
yaliyomwagika hayaokoteki
.
(= ,
)
oksegeni
(-)
. <<oksijeni>>
oksidisha
.
oksidisho
(.)
.
oksi-haidrojeni
(-)
.
oksijeni
(-)
.
oktavo
(-)
.
Oktoba
(-)
ola
, ;
. -olana
. -olesha
. -olwa
. -oleka
ole
(.)
1) , ; ,
2) , ;
; mwenye ole )
)
; ole wangu
(wake, wake n. k.)
(, . .)!
olea
. <<elea>>
. . <<>>
oleleza
. <<oleza>>
oleo
. l wake . .
<<l>>
oleza
1)
();
; oleza mkeka wako
na mkeka huu
2) ,
; ,
3) ,
,
oloni
(-)
(
)
omba
1) , ,
;
2) ,
;
(.)
3)
4) . (
-.), omba dua
( )
. -ombana
. -ombesha, -ombeza
. -ombwa
. -ombeka
. -ombaomba
(ma-)
1)
2) . ombaomba
3)
@ ombea
1) -. (.)
2) -.
(-.)
3) . ()
-.
ombasha
(ma-; -)
.
, .
ombe
(-)
; ; tumbukia
ombeni
ombi
(ma-)
1) , ,
; ;
ombi la likizo
2)
3)
ombojea
1) ;
()
( )
2)
()
. -ombojesha
. -ombojewa
. -ombojeka
ombokeza
. <<ombolekeza>>
ombolekeza
()
. -ombolekezea
. -ombolekezwa
. -ombolekezeka
omboleza
1) , ;
; omboleza kwa
uchungu mkubwa
2) ; ;
3) [] ,
(-. -.)
. -ombolezea
. -ombolezwa
. -ombolezeka
ombolezo
(ma-)
. . .
maombolezo 1) ,
;
2) , ; wa katika
maombolezo
(),
3)
4)
5)
ombwe
(-)
1) , ; ,
2) ;
(-)
( -.
)
omeka
1) , ;
,
2) ,
()
3)
. -omekana
. -omekeza, -omekesha
, ;
(
)
. -omekea
. -omekwa
. -omekeka
omo
(ma-)
(); za
omo
omoa
1) ;
2) ;
(); omoa
ukuta
(.
)
3) ; ;
4) . ,
; omoa vita
5) .
( -.), ,
(-.); omoa
maneno
6) . ;
,
. -omolea
. -omolewa; mti
huomolewa na matunda
yake .
. -omoka
.-. -omosha
omu
(-)
.
ona
1) ; ; ona
mbele
, ; ona
daktari
,
2) , ,
; ona kama
(-., .),
(-., -.),
(., -.)
3) , ; ona
kwa vitendo []
; ona cha mtema
kuni, ona
kilichomtoa kanga
manyoya, kilichomfanya
mbwa kutopata pembe =
; ,
4) , ;
ona ajabu ; ona
baridi ,
; ona fahari
,
; ona furaha
; ona haya
, ,
ona kiu
; ona njaa
; ona shaka
,
; ona usingizi
;
waonaje?
?,
?
. -onana
; onana uso kwa
uso
; kwa heri
kuonana ,
(
)
. .-.
-onyeshana
. .-. -onyeshea
. .-. -onyeshwa
.-. -onyana
.-. -onyeka
. -onea; onea
huruma
-.;
-.; onea
wivu -.;
onea uchungu
- -.;
-.
.-.-jionea
-.; jionea
kwa macho
,
;
. . -onelea 1)
. . . . 2)
;
; ,
. -onwa; nyama
usiku haionwi .
@ jiona
1) ;
najiona nipo kwetu
2) ,
(
-.); mwandishi ajione
ni askari wa ujenzi
wa lugha
3) ;
()
@ onya
1) ,
;
2) , ,
3) ,
@ onyesha
1) ;
; onyesha
cha mtema kuni, onyesha
kilichomtoa kanga
manyoya = ,
2) ,
3) ; onyesha
njia . .
4) , ,
5) , ;
;
6)
( )
@ jionyesha
1) ,
2)
3) ,
@ oneka
1)
2) ,
@ onekana
1)
(),
2) ,
,
3)
(); ilipoonekana
kuwa ,
4) , ;
; alionekana
kutojali simu ,
;onekana kama
(-., -.),
alionekana kama kijana
mpole
5)
()
onano
(ma-)
.
ondo
(ma-)
1)
2)
ondoa
1) , ;
,
2) ;
;
()
3) ,
,
4) ,
; ondoa madaraka
5) ; (
), ;
; ondoa jeshini
6) ,
; ondoa amri
; ondoa
dhambi
; ondoa sheria
7) . (
-.), ,
; ondoa ahadi
; ondoa matanga
8) .
. -ondoana
. -ondolewa
.-. .
-ondokelea
.-.-.
-ondokewa; nimeondokewa
na wazee wangu
;
haondokewi
, ;
ameondokewa . )
)
@ ondolea
1)
() -. (
-.), -.
(-.), ondolea haki
-. ;
ondolea hatia . , ; ondolea
huzuni
() .; ondolea mashaka
-.
;
ondolea silaha
-.
2)
-.
@ ondoka
1) , ;
ondoka juu kiti, ondoka
kitini
2) ,
; ;
, ;
;
3) , ;
ondoka katika ulimwengu
4) , ;
ondoka mbele yangu
; paliondoka
mtu
-
@ ondokana
1) ,
2) ,
;
@ ondosha
ondokesha
1) , ,
; ondosha majeshi
) )
;
ondosha kwenye reli
; ondosha nanga
2) ,
; ,
3) , ;
ondosha kazini
,
@ ondokea
1) .
2) ()
-. (
, )
3) ,
(), ,
;
4) . ,
5) .
;
()
ondokeo
(ma-)
. . . maondokeo
1) , ,
2) (
)
3) ,
ondoleo
(ma-)
. . . maondoleo
1) , ;
; maondoleo
dhambi
.
2) ,
;
onea
1) ;
, ;
2) ,
3) , ,
;
. -onelea
. -onewa
oneo
(ma-)
. . . maoneo
1) ;
;
2) ,
3) ,
, ;
onesho
(ma-)
. <<onyesho>>
onevu
1) , ,
2) ,
3)
ongea
1) ;
,
2) , ;
3)
4)
()
. -ongeana
. -ongelea
. -ongewa
. -ongeleka
1) ,
,
.-. -ongezana
.-. -ongezea
.-.-.
-ongezewa
.-. -ongezwa
@ ongeza
1) ,
[-]; ongeza
nguvu ; ongeza
taabu ;
ongeza urefu ;
ongeza upana
2) ; ongeza
mshahara
3) ,
4)
( )
@ ongezeka
1) ,
2) ,
3) ,
4)
ongezeko
(ma-)
1) , ,
, ;
ongezeko la pato la taifa
2) ,
ongezi
(ma-)
. <<maongezi>>
ongezo
(ma-)
1) ,
2)
3) ;
,
ongoa
1) ;
(
)
2) ,
()
. -ongoana
.-. -jiongoza
.-. -ongozea
.-. -ongozwa
. -ongolewa
.-. -ongokea
.-.-.
-ongokewa
@ ongoza
1) (
); ; ongoza njia
) . .
,
)
2) ,
3) (-.)
, ,
4) (
),
5) . .
( )
6) ;
,
7) ,
8) .
@ ongozana
1) ()
2)
3) ,
@ ongolea
1)
2) ()
@ ongoka
1)
; mti huu
umeongoka
; njia
isiyoongoka
2) ; ;
()
3) ;
;
();
ongoka moyo
(nafsi)
4) .
( ),
()
ongofu
1) , ;
2)
()
3) ,
4) . (
)
5)
ongopa
1) , ;
2) , ;
.-. -ongofyana
.-. -ongofyea
. -ongopea
. -ongopwa
. -ongopeka
@ ongofya
1) . . . .
2)
;
ongoya
. <<yongoa>>
oni
(ma-)
. . . maoni
, ;
, ,
onja
1) ,
2) ,
, ;
3) ,
. -onjana
. -onjesha
. -onjea
. . -onjelea
. -onjwa
. -onjeka
onji
(ma-)
1) ()
2) , ,
onjo
(ma-)
. <<onji>>
ono
(ma-)
1) , ;
2)
3) ; ,
onyesho
(ma-)
1) , ;
2)
3) ,
4) . ;
5) , ;
onyesho la busara
onyo
(ma-)
1) ,
; toa onyo
2) ,
3) ;
4) , (
)
onza
1) ,
; ;
2) ,
3) ,
operata
(-)
. <<opereta>>
operesheni
(-)
1) . ; fanya
operesheni moyo
2) , ;
opereta
(-)
; ;
opoa
1) ; ,
2) , ;
opoa sumu
3) . ,
. -opoana
. -jiopoa
. -oposha, -opoza
. -opolea
.-. -opoleza
. -opolewa
. -opoka
orikali
(-)
.
orodha
(-; nyorodha)
1) , ; ;
; ; orodha
maabiria
;
orodha wapiga kura
;
orodha vyakula ;
orodha biashara
; orodha
shari .
2)
3) ,
orodheka
()
.-. -orodheshwa
@ orodhesha
1)
();
;
()
2)
orofa
(-)
1) ; nyumba orofa
nyingi ,
,
2)
ororo
1) , (
),
2) . ,
3) , (
)
ortodoksi
(-)
.
osha
; osha kichwa
; osha sahani
; osha maiti
. -oshana
. -jiosha ,
. -oshesha, -osheza
. -oshea
. -oshwa
. -osheka; sahani
hazikuosheka vizuri
;
vitambaa hivi
haviosheki
; -
kuosheka
ota
1) ; ,
; ;
; ota mzizi
.
.
2) ( , ,
), meno
yamemwota
; kuota
mawe .
;
. -otesha ;
otesha vyakula
.-. -oteshwa
. -otea
1) ; ; ota
ndoto ,
; nimeota
kuwa...
, ...
2)
3) , ,
. -otana
. -otesha
. -otea
. -oteka
1) ; ota moto
; ota jua
,
. -otesha
. -otea;
.-. -jiotea
. -oteka
. -otama
;
; mtu akivuliwa
nguo huotama,
hainuki .
,
.-. -otamisha,
-otamiza; otamisha kuku
( )
.-. -otamia;
otamia mayayi
,
1)
() (.
)
ote
; ; ; nchi yote
; mji wote
; watu wote ;
sisi sote
; nyinyi nyote
; - -ote , ,
-; (
), nipe kitabu
cho chote
otea
1) ,
;
2) ;
. -otelea
(ma-)
oteo
(ma-)
, ,
(ma-)
oti
(-)
; unga wa oti
ovadrafti
(-)
.
; ovadrafti benki
(]
ovari
(-)
1) .
2) .
ovaroli
(ma-)
;
ovataimu
(-)
1) ;
;
malipo ovataimu
1)
oveni
(-)
ovu
1) ,
2) ,
3) ;
,
ovyo
1) . .
,
,
;
; mtu ovyo
) )
(
)
2) ,
;
3)
. ovyo ovyo, ovyoovyo
1) -, ,
, , ;
fanya kazi ovyo
- (
); mpanda ovyo hula
ovyo .
-
- (=
, )
2) , ; fa ovyo
3) ,
ovyoovyo
. . <<ovyo>>
owa
. <<lowa>>
oya
(ma-)
,
.
oyee
.,
oza
1) , ,
: samaki mmoja
akioza ni mtungo pia .
(=
)
2) . ,
; majengo
yanaoza
(
)
.-. -ozeshwa
. -ozea
. . -ozelea
. -ozeka
@ ozesha
1) (
),
2) . ,
, (-.,
-.)
ozi
(-)
.
ozoni
(-)
.
pa
. <<>>; mahali pa ajali
. . ;
; pa chakula
, ; pa
heshima
; pa
kisogo )
) .
(
-., -.), pa
mgongo .
; heri imenipa
mgongo
; pa
mkono ) )
.
() )
.
() ) .
; pa
maneno mema
;
; pa onyo
,
; pa radhi
,
;
pa salamu ;
nipe - nikupe . , - ; ni mtu
wa
"ni - nikupe"
,
" - , "
. -pea, -pia
.-. -peana;
peana mikono
; peana
maoni
.-. -pewa;
alipewa zawadi
@ jipa
1)
2) (.); ( .), (.
), jipa makuu
; jipa mali
; jipa ubwana
; jipa ujinga
;
(.); jipa moyo
,
paa
(-)
1) -
(Cephalophus pembae), paa
nuaga
(Cephalophus adersi)
2) -
(Nosotragus muschatus)
(ma-)
1) ,
2) ; paa la
mgongo
; nyumba mapaa
manne
3) . paa la kinywa .
1) (),
moshi unapaa
2) ;
3) []; sauti
imenipaa
. -palia; mvinyo
ulimpalia kichwani
;
chakula
kimempalia kooni
.-. -paliza;
paliza tiara
; paliza
ugomvi .
()
. -palika
(-; ma-)
[] ;
1) ,
2) ; ;
paa samaki ;
paa muhogo
; paa
karata .
; paa moto .
(
)
. -paana
. -jipa[r]a
.-.-jipalia;
jipalia m[a]kaa
;
= ;
. -. -palilia
, ,
.-. .
-jipalilia
. .-. -palilika
.-. -paliza;
kinoo cha kupaliza
. -pa[r]wa
. -palika
. -parapara; parapara
nywele
(ma-)
1) . paa la kichwa
(
),
2) (-) ;
@ paza
1)
2) , ;
paza sauti ,
; chombo
cha
kupaaza sauti
3) . ;
paza mbinguni
;
paza pumzi )
)
; kwikwi kilio
ilimpaza pumzi asiweze
kusema
,
@ pa[r]aza
1) ,
2) ( );
()
3) ;
,
(. )
1) (-.) -
()
. -parazisha
. -parazia
. -parazwa
. -parazika
. <<pakasa>>
@ palia
1) .
. . ., nipalie
samaki ;
palia mtu moto
(makaa moto) .
-.
( ), palia
mtu mkaa
(makaa) .
-.
;
-.
2) ;
3) (,
..)
@ paliliza
1)
(-.)
;
2) . ,
(. )
@ paria
1) . . <<palia>>
2)
(-., . ,),
(-.; .)
pacha
(-; ma-)
1) ; zaa (watoto)
pacha ;
ng'ombe wa maskini hazai
pacha
.
2) ; -.
3)
4)
,
; vidole pacha
( ); ndizi
pacha
; njia pacha
()
pachanga
(-)
pachapacha
1)
2)
3) ; ;
enda pachapacha
pachika
1) ,
(-. -.
-.;
), pachika
kisu kipini
; pachika
mshale
(
), pachika kisu
kiunoni
2) , ,
( -.
-.); pachika
kitana katika
nywele
; pachika kitu juu
msumari -.
; pachika miguu
;
pachika vidole
. -pachikana
. -jipachika
. -pachisha
. -pachikia 1)
. . .
. 2) .
(-.
-.)
. -pachikwa
. -pachikapachika
.-.
-pachikwapachikwa
pachipachi
(-)
,
( .); pachipachi ;
. <<pachapacha>>
pacholi
(-)
. <<pachori>>
pachori
(-)
(,
-
,
; .
,
; Pogostemon
patchouly)
pachu
(-)
. <<paku>>
pachua
, ;
; (,
.
-.)
. -pachulia
. -pachuliwa
pachuri
(-)
. <<pachori>>
padre
(ma-)
. <<padri>>
padri
(ma-)
(
)
pafu
(ma-)
. ; ugonjwa wa
mapafu
pagaa
1) , (
, )
2) . (
)
3) . (
)
.-. -jipagaza
.-. -pagazwa
. -pagawa; amepagawa
na pepo .
@ pagaza
1) . . . .
2)
(); ()
3)
4) . ()
y; kiu
huweza kumpagaza mtu
akarukwa na
akili
,
5) . (
-.)
()
6) .
(-. -.); pagaza
mawazo
(-); pagaza
marafiki
ya
7) . ,
pagao
(ma-)
pagara
. <<pagaa>>
pagaro
(-)
()
(-)
. <<pagao>>
(-)
,
pagio
(-)
( )
pagua
1)
(-. );
,
2) . <<pogoa>>
(-)
;
pagwa
(-)
., .
kombamoyo (
V)
pahala
(.)
. <<pahali>>
pahali
(.)
. <<mahali>>; pahali
kupumzika ;
pahali pote ) -.,
-. )
,
pai
(-)
; pai viazinyama
painti
(-)
( =
0.56 )
;
paipu
(-)
1) , , ;
piga paipu
2) ;
paja
(ma-)
1) , ; heri
ilianguka juu paja lake
(.
)
2)
3) . upaja; kitabu
kilikuwa pajani pake
pajama
(-)
paji
(ma-)
. paji l uso
(ma-)
1) , ,
2) . ;
paka
(-)
; paka dume ;
paka wa mwitu
; paka akiondoka
panya hutawala
. ,
(.
); ;
; dawa
kupaka . ; paka
rangi ; paka
chokaa ;
; paka udongo
(. ); -mpaka
mtu matope (masizi)
. -.
,
() -.;
paka mafuta kwa mgongo
wa chupa .
,
. -pakaa .
. . .
.-.-.
-jipakaza
. -pakisha
. -pakia
. -pakwa
. -pakika
. .
. -pakana
,
;
()
.-. -pakanisha
;
. -pakia
. -pakika .
.
; mawazo
yake ni kupakika mno
@ pakaza
1) (
); ,
; pakaza mafuta
(grisi) .
2) ,
(. )
pakacha
(ma-)
1)
(
,
. .); amebwaga
chini kama pakacha la
muhogo ,
; katika pakacha
moja )
) . ;
;
maneno hayo yanaweza
kukaa katika pakacha
moja
2) ,
3) . (
;
,
)
. . <<pakata>>
pakaja
(ma-)
. <<pakacha>>
pakanga
(-)
1)
2) .
(-)
.
.
pakanya
(ma-)
(
)
pakari
(-)
; ;
pakasa
, ;
(, . .)
. -pakasia
. -pakaswa
. -pakasika
pakata
(-. ,
. .); ;
pakata mtoto
;
;
pakata miguu
. -pakatana
;
. -pakatisha
. -pakatia
. -pakatwa
. -pakatika; mtoto huyu
hapakatiki
pakawa
.,
paukwa
,
pake
. <<ake>>; pahali pake
paketi
(-)
. <<pakiti>>
paki
,
. -pakisha
. -pakia
. -pakiwa
. -pakika
(-)
paki motakaa
pakia
1) , ;
pakia lori
()
2) (-.
-.) (,
),
3) . .
4) ,
5) ,
. -pakiana
,
() ( ,
. .)
. -jipakia ,
; jipakia katika
gari moshi
. -pakiza, -pakisha
, ;
.-. -jipakiza
. (.), -.
.-. -pakiliana
.-. -pakiliza
. -pakiwa; malori
yaliyopakiwa askari
@ pakilia
1) -.
-. (-., -.
..)
2) . ,
-. ( .)
3) .
-. ;
-.
pakio
(ma-)
1)
2) ;
pakiti
(-)
; ; pakiti
sigara ; pakiti
chai ; pakiti
maziwa
pakogea
(.)
. <<pakuogea>>
paku
(ma-)
. kipaku
pakua
1) ,
2)
3)
(
),
;
;
pakua asali
( )
4) . (
)
. -pakuana
. -pakulisha
. -pakulia
. -pakuliwa
. -pakulika
pakulalia
(.)
. pahali kulalia
;
,
pakulia
(.)
. pahali kulia
;
pakuogea
(.)
. hali kuogea
;
pala
(-)
. (
)
palahala
(-)
(Hippotragus niger)
pale
, . ; ; ;
mahali (pahali) pale
, ; pale
pale, . palepale )
) []
;
; ,
palepale
. . <<pale>>
palikuwa
. <<wa>> . .,
;
pahali palikuwa
pazuri
; palikuwa na =
- (
), palikuwa
na sultani -
palipo
(), ...;
palipo na watu ,
palizi
(ma-)
,
pama
(-)
pamamba
(-)
. <<paramamba>>
pamba
1) (-.
-.), pamba kwa
marembo kupendeza
. .
2) ; pamba maiti
3) ;
,
(. )
4)
(-.;
, ,
), vijoka
. -pambana
. -pambisha
.-. -pambuana
.-. -pambulisha
.-. -pambulia
.-. -pambuliwa
.-. -pambuka
. -pambwa
. -pambika
(-)
1) ,
; - pamba
; nguo ya pamba
; mafuta ya
pamba
2)
3)
(-)
1) ;
( )
2)
(-)
, ,
()
(-)
. <<pambo>>
@ jipamba
1)
2) ,
@ pambia
1) . .
. .
2) . .
@ pambua
1)
2)
3) ;
pambaja
1) ,
2)
( ,
. .)
(-)
; piga pambaja
pambajio
(-)
,
(.
,
. .),
pambana
1) . . ;
; pambana na
matatizo
; timu hizi
zitapambana kesho
2) ;
3) , ;
pambana na
(-., -.), pambana
kwa ajili
(-., .)
. -pambania
.-. -pambaniwa
.-. -jipambanua
, ;
jipambanua kwa ushujaa
.-. -pambanulia
.-. -pambanuliwa
.-. -pambanuka
@ pambanisha
1) ()
; .
.
2) .
()
(-., -.),
3) ;
,
4) ,
;
5) ,
; pambanisha
maneno ;
@ pambanya
1) ;
,
(
-.)
2) ,
(. )
3) (-.)
, (-.)
(
)
@ pambaniza
1) ,
( )
2)
@ pambanua
1) , ,
(,
,
)
2) , ;
3) ,
; pambanua
nini ni pumba na nini ni
mchele .
pambano
(ma-)
1) . .
; ,
2) ; pambano la
kitabaka
3) .
pambanuo
(ma-)
1) ,
2)
;
3)
4)
pambaua
,
(-.
)
. -pambauka
[]
.-. -pambaukia
.-. -pambaukwa
pambauko
(ma-)
. <<pambazuko>>
pambazua
1) ,
,
2) , ;
pambazua neno
(
)
. -pambazusha
. -pambazulia
.-. -pambazuliwa
.-. -pambazulika
. -pambazuka
[];
kumepambazuka
,
.-. -pambazukia
.-.-.
-pambazukiwa
pambazuko
(ma-)
. <<mapambazuko>>
pambe
1) ;
2)
pambizo
(ma-)
. <<pembezo>>
pambo
(ma-)
1) ; weka
mapambo katika chumba
; mke
mzuri ni pambo
la nyumba .
-
2) ,
3)
4) ,
5)
pamia
-.
( )
. -pamiana
. -pamiwa
pamoja
. <<moja>>; pahali
pamoja
1) , ,
; fanya kazi
pamoja
(); -ote
pamoja ; pamoja
na (-., .), - pamoja ,
;
taarifa pamoja
2)
pampo
(-)
. <<pampu>>
pampu
(-)
, ; pampu
maji ;
pampu upepo )
)
.
pamvu
(-)
. 1)
mahari
2) ,
pamwe
. <<pamoja>>
pana
1) ; ;
ziwa pana ;
kwa mapana na marefu =
2) , ; nchi
pana pana (. panapana)
panapo
1) , (-.,
-.), panapo wengi
hapaharibiki neno .
,
,
2) , (.); panapo saa tisa
pancha[ri]
(-)
(, ),
pata panchari
panchi
(-)
1)
2)
3) .
(-)
; piga panchi
(.
)
panda
(-; ma-)
; ,
; panda mti
) )
()
; panda za mto
; njia panda )
)
(-)
; ;
piga panda
(ma-)
. panda la uso
1) ,
, ; panda
mti ;
panda mlima
; gari
linapanda mlima
; mlima huu
umepanda sana
; panda ngazi )
) .
[]
; panda ngazi katika
maendeleo
2) ( -.
), panda gari
; panda
meli
;
panda ndege
; panda baisikeli
3) . ,
; ,
(. .
)
4) . ,
( ,
), panda mori
; hofu imempanda
rohoni mwake
;
ulevi ulimpanda
kichwani
5) ,
()
. -pandana
;
()
;
alama Msumbiji ni
jembe lililopandana na
bunduki
- ,
. -pandisha,
-panza . .
; pandisha
bendera
; pandisha bei .
; pandisha
cheo
;
pandisha suruali
.-. -pandishana
.-. -pandishia
.-. -pandishwa;
alipandishwa cheo
. -pandia
. -pandwa
. -pandika
1) ; ; panda
mbegu katika ardhi
; pata
ulichopanda
. ,
2) ; panda
samaki
. -pandia
. -pandwa
. -pandika
.-.-.
-pandikizia
.-.-.
-pandikizwa
@ pandikiza
1)
(, )
2) .
,
3) .
()
pande
(ma-)
. kipande;
; ;
pande la mtu ;
pande la mti
(.)
. <<upande>>; - pande
zote ; -
pande mbili ;
piga pande
. ;
; pande za
chaki
pandia
;
( .)
. -pandiana
. -pandiwa
pandikizi
(ma-)
-. ;
pandikizi la mtu ,
; pandikizi la gari
; pandikizi la
mwavuli
pandikizo
(ma-)
1) ( ,
. )
2) ;
3) .
pandio
(-; ma-)
1)
(
)
2)
(.
),
kilima chenye pandio za
udongo
pando
(ma-)
. <<mpando>>
pandu
(-)
(,
Scomberoides lysan), pandu
majasi -
(Scomberoides
sanctipetri)
paneli
(-)
1) ,
-.
(-.) ;
2) ;
panga
(ma-)
1)
( ;
,
.
.)
2) . upanga
1) ,
;
2) ,
;
; panga
makundi
3) ,
4) ,
(, .
.)
5) ,
,
. -pangana
. -jipanga
; ;
jipanga mstari
;
aliwaamrisha askari
wajipange
. -pangisha
. -pangia
.-. -pangiwa;
kila mmoja amemaliza kazi
aliyopangiwa
. .-.pangiliana
.-. -pangulisha
.-. -pangulia
.-. -panguliwa
.-. -panglika
. -pangwa;
uchaguzilimepangwa
kufanyika Desemba 1
1
. -pangika
, ,
; panga nyumba
. -pangisha
. -pangia
. -pangwa
. -pangika
1)
( -.,
), panga
udugu (-.)
; panga utoto
(mtoto) ;
; watoto wa
kupanga ;
wazazi wa kupanga
2) ,
; jina la
kupanga ;
(-)
.
;
(ma-)
.
(Pinna pectinata)
(.)
panga za wazuka
(
, Achyranthes
aspera)
@ pangilia
1)
2) , ;
pangilia mapando
(
)
@ pangua
1) ,
2)
()
1) ,
( panga)
2) . ,
pangaboi
(-; ma-)
pange
(-)
pangilio
(ma-)
. . . mapangilio
1) ,
;
mapangilio mapando
2) ,
3) . <<mpangilio>>
pango
(-; ma-)
1) . .
,
2)
3) ; ;
4) ( , );
mapango meno .
pangu
. <<angu>>; mahali
(pahali) pangu
pangusa
1) , ;
; pangusa
mavumbi ;
pangusa mikono
; pangusa
machozi ;
pangusa jasho
2) . ,
; pangusa
katika uso wa ardhi
. -pangusana
. -jipangusa
. -pangusisha
. -pangusia
. -panguswa
. -pangusika
. -pangusapangusa;
pangusapangusa miwani
(mavumbi)
( )
(-)
.
pania
1) []
(); ;
pania suruali
; pania
mikono
() ; pania
kanzu
kanzu
2)
(
), ,
( -.)
. -paniwa
panja
(ma-)
1) . <<panda>>
2) ; (
)
panji
(-)
,
(;
Coryphaena hippurus)
panka
(-)
pantoni
(-)
panua
1) . .
; panua kiwanja
;
panua akili
;
panua uhusiano
; enda kwa kupanua
miguu )
)
2) . ; panua
nadharia
. -panuana
. -panulisha
. -panulia
. -panuliwa
. -panuka .
.
panya
(-; ma-)
1)
2)
3)
4) panya mkono
(
)
. .
(
mwanya)
panza
(-)
(
)
(-)
panzi
(-; ma-)
(-)
pao
. <<>>; mahali
(pahali) pao
(ma-)
1)
2) ; pao la chuma
3) . upao
(-)
.
papa
(-)
1) (Carcharias
melanopterus), papa chui
(usingizi)
(Scyllium
tigrinum), papa upanga
- (Pristis
perrotteti), avumaye
baharini papa kumbe
wengine wapo .
,
1) papa hapa )
,
)
,
[]
1) ,
( )
2) . ,
( ,
)
3) . ,
; moyo
unampa
4)
();
(.
)
. -papisha
. . -papilia
.-. -papisha
.-. -papilika
.-c. -papiwa
. -papwa
(-; ma-)
(
)
@ papia
1)
() - . (-.)
2) (.) , ,
; . .
( -.,
-.), papia chakula
; papia kazi
;
papachi
(-)
(,
. .)
papai
(ma-)
(
mpapai)
papara
(-)
, ;
mtu papara
() ; kwa
papara )
, )
, -
paparika
,
papasa
1) , ,
(,
), papasa mtoto
shavuni
2) ;
(. )
. -papasana
. -papasisha
. -papasia
. -papaswa
. -papasika
. -papasapapasa
papasi
(-; ma-)
1) (
; Ornithodorus
moubata), homa papasi
(
)
2) ( )
papasio
(ma-)
. <<papasi>>
papata
, ();
amempapata makofi
()
. -papatana
. -papatisha
. -papatia
. -papatwa
.-. -papatikia
.-. -papatikwa
@ papatika
1) ,
;
2) ,
(. ,
)
papatiko
(ma-)
. <<mpapatiko>>
papatua
1) ,
[ ] (,
,
. .)
2) (. .
, ),
(); ()
. -papatuana
. -papatulia
. -papatuliwa
.-. -papatusha
@ jipapatua
1) ;
( -.,
);
jipapatua ngozi
( )
2)
,
@ papatuka
1) ,
(.
)
2) ,
(.
, . .)
3) ;
4) ();
, ;
nipapatuke!
!
papayu
(ma-)
. <<papai>>
papi
(.)
. <<upapi>>
papio
(-)
1) ,
2) ,
paplini
(-)
papo
(ma-)
();
papo hapo )
,
) ,
,
; papo kwa papo
, ,
papua
. <<papura>>
,
. -papulisha
. -papulia
. -papuliwa
. -papulika
papula
. <<papura>>
papura
1) ,
;
(, -. ),
papura uso kwa
makucha
();
papura nguo kwa miba
2) . ,
; (.)
. -papurana
. -papurisha
. -papuria
. -papurwa
. -papurika
. -papurapapura
papuri
(-; ma-)
(
,
,
)
para
(-; ma-)
;
. <<paa>>
(ma-; -)
. <<paa>>
parachichi
(ma-)
. ,
parade
(ma-)
.
(
)
paradisi
(-)
. <<paradiso>>
paradiso
(-)
parafujo
(-)
; ;
paraga
, ,
(.
)
. -paragisha
. -paragia
. -paragwa
. -paragika
paraganya
,
,
. -paraganyisha
. -paraganyia
. -paraganywa
. -paraganyika
parago
(ma-)
. ,
paragrafu
(-)
paragunda
(-)
(; Lethrinus
ramak)
parakacha
(-)
1) ,
( , )
2) .
(
), alipoona
atashikwa mara
tukasikia parakacha,
akakimbia =
, ,
,
parakachua
(,
);
(.)
. -parakachulia
. -parakachuliwa
. -parakachuka
parakasa
;
;
. -parakasisha
. -parakasia
. -parakaswa
parama
1)
();
parama usingizi )
)
; usingizi
hauniparami
; uso wake
umeparama
2) ,
(
), mnazi
umerama
. -paramisha
. -paramia
. -paramwa
. -paramika
paramamba
(-)
paramende
(-, ma-)
. <<peremende>>
paramia
1) [] ,
,
2) .
3)
()
4) . ,
(.
)
. -paramiwa
. -paramika
.-. paramisha
paramo
(ma-)
(-.),
paramo la masingizi )
)
parandesi
(-)
[]
parange
(ma-)
( )
parapanda
(-)
;
parapi
(-)
. (
ngalawa)
parara
;
; nguo yangu
imeparara kwa jua
. -pararisha
. -pararia
. -pararika
parare
(-)
[]
parati
(-)
.
paredi
(-)
pareto
(-)
. (Chry
santhemum
cinerariefolium)
parishi
(-)
.
parisi
(ma-)
parliamenti
(-)
parokia
(-)
.
paroko
(-, ma-)
paru
(ma-)
(
)
parua
1) [ ]
2) . (-.)
;
(.)
. -parurana
.-. -paruzana;
mashua zikaparuzana
.-. -paruzia
.-. -paruzwa
.-. -paruzika
@ paruza
1) , ;
; paruza kiberiti
2) ,
(,
. .)
3) ,
;
4) . (.); (
-.)
paruparu
; ,
-
parura
. <<parua>>
paruzo
(ma-)
. <<maparuzo>>
pasa
, ;
(,
); imenipasa
, ,
; haimpasi
(-. ),
yapasa
, ,
; ipasavyo
,
. -pasia
.-. -pasiwa;
anapasiwa adhabu
. -paswa; tumepaswa
kwenda
. -pasika
@ pasisha
1) ;
2) (.
), pasisha
hukumu
Pasaka
(-)
. ()
pasenti
(-)
pasi
pasi na, . pasina ;
amenipiga pasina na sababu
,
()
. ,
. -pasiana
. -pasia
. -pasiwa
. -pasika
(-)
; toa (p) pasi
(-)
; piga pasi
(-)
1)
2)
pasile
(-)
.
pasina
. . <<pasi>>
pasinipu
(-)
.
pasipo
; pasipo lazima
; pasipo
sababu
pasipoti
(-)
Paska
(-)
. <<Pasaka>>
paspoti
(-)
. <<pasipoti>>
pasua
1) ; ;
,
2) , ; pasua
nguo (karatasi)
(); pasua
mbao
()
; pasua mpira
3) . ,
4) (. )
5) . ,
(. ),
pasua ukweli
; pasua
neno
( )
6) ;
();
pasua njia []
;
pasua weu
, (. .
)
. -pasuana
. -pasulia; sina budi
kukupasulia yote
. -pasuliwa; kupasuliwa
kwa moyo
. -pasuka; bomu
imepasuka
; vicheko vya
watu wote vilipasuka
kwa umoja
.-. -pasukia;
niliona kama radi
imenipasukia ghafula bila
ya kufanya wingu
pata
1) . . ;
pata barua
; pata hasara
(); pata moyo
; .
; pata
nguvu )
;
)
, ;
pata uhuru
2) , ;
pata maendeleo
()
3) ,
, ;
pata njia . .
4) , ;
5) ; pata mji
,
; pata
miaka 20
20- ;
yapata ,
; yapata
maili sita kusini Tanga
.
6) , (
, )
7) , ,
; pata baridi
, ; pata
homa
;
();
pata majonzi ;
pata nafuu
8) . . .: ,
; ; nilipata
kufanya kazi hapa
,
9) (
),
kisu kimepata
10) (
); (
); pata shika )
,
(
), ilianza pata
shika, maana kila timu
ikataka kupata ushindi
,
,
) . ;
; wengi
walijeruhiwa katika pata
shika ya
barabarani
.-. -patanika
. -patisha
.-. -pashana;
pashana habari
.-. -pashia 1)
. .
. . 2) ,
(.
, )
.-. . -pashilia
.-.-.
-pashiwa
.-.-.
-pashilika
.-. -pashwa
.-. -pashika
. -patia ,
; -mpatia
mtu kazi
-. ;
-wapatia watu haki zao
.-. -jipatia
(-.);
(-.);
nchi hii ilijipatia uhuru
wake
. . -patilia; patilia
shaka lo lote
-.; patilia
hasara
()
- -.
. .-.-.
-patilizana
. .-.-.
-patilizwa
. -patwa; patwa na
ugonjwa ; patwa
na baa
;
patwa na shida (taabu)
;
kupatwa kwa jua
;
patwa na lake
. -patika
(-)
()
@ patiliza
1) ( ),
, ; Mungu
alimpatiliza dhambi zake
.
2) ,
3) ,
,
()
@ patana
1) ,
;
2) ,
; ndugu
wakigombana chukua
jembe ukalime, wakipatana
chukua kapu ukavune
.
,
-
,
3) , ,
; patana
na
(-.)
4)
@ patanisha
1)
()
2) ,
@ pasha
1) ; pasha moto
, ;
pasha moto chakula
; pasha habari
()
()
2) ;
(. .
, ), hina
niliyopaka imepasha sana
, ,
()
3)
();
()
4) . <<kolea>>
(-)
(;
Euplectes nigroventris)
@ patikana
1)
()
;
; bidhaa hizi
hazipatikani sasa
()
2)
()
; hadi uhuru
kamili upatikane
; patikana
na hatia
;
nimepatikana leo
patakatifu
(mahali) patakatifu .
patangi
(-)
. <<portangi>>
patanisho
(ma-)
1) ;
2) []
patano
(ma-)
. . . mapatano
1) ,
; ;
fikia mapatano
2) ,
patashika
(-)
1) . [] ;
2) . pata shika .
<<pata>>
patasi
(-)
;
(-)
.
patena
(-)
.
pati
(-)
; ,
(-)
; ; jaza
pati ;
patilizano
(ma-)
. <<mapatilizano>>
patilizo
(ma-)
. <<mapatilizo>>
patipati
(-)
. <<pachipachi>>
patisi
(-; ma-)
( )
pato
(ma-)
1) ; pato la taifa
2) ,
patriarki
(ma-)
.
patu
(ma-)
1) . upatu
2) . upatu
pau
(ma-)
. <<pao>>
(-)
.
(-)
,
paua
1)
ma (
)
2)
()
. -paulisha
. -paulia
. -pauliwa
. -paulika
,
. -pauana
. -paulia
. -pauliwa
. -pauka
.-. -pausha
paukwa
.,
,
,
paun[d]i
(-)
1)
2) (= 453,6 )
pawa
(.)
. <<upawa>>
paya
. . . . .
(-)
@ payapaya
1) ,
2)
3) ; ;
payaya
(-)
payo
(-; ma-)
1) ;
mwenye payo
2) ; ,
3)
payuka
; ,
. -payusha
.-.
-payushapayusha;
payushapayusha macho
. -payukia
. -payukwa
. -payukika
pazi
(ma-; -)
. .
( )
pazia
(ma-)
1) . . ;
; pazia la chuma
( )
2) . , ;
tumia kama ni pazia
;
nyuma pazia
,
,
3) pazia la tumbo .
pe
. ,
.
. -.; shati
jeupe
pea
1)
( )
2)
()
3)
1)
. -pelea
. -pewa
. -peleka
(ma-)
(-)
1)
2) -.,
; pea ya
shuka
pecha
1)
2)
. -pechesha
. -pechea
. -pecheka
pedali
(-)
pedeli
(-)
. <<pedali>>
pefu
(ma-)
(
)
pegi
(-)
; mimina pegi mbili
za wiski kwenye glasi
peke
peke yangu ;
; peke yako ;
; peke
;
; amekaa peke yake
; mwezi
Oktoba peke yake
pekecha
1) , ,
; pekecha moto
,
; pekecha baisikeli
2) , ;
; pekecha ardhi
(shimo)
3) .
,
4) . ,
. -pekechana
. -pekechesha
. -pekechea
. -pekechua
(-.); ,
( -.)
.-. -pekechulia
.-. -pekechuliwa
. -pekechwa
. -pekecheka
()
pekecho
(ma-)
1) ;
2) ;
pekee
. . peke yake
; kitabu
kilichobaki ni hiki pekee
;
alibakia nyumbani pekee
; -
[ki]pekee )
;
)
, ;
; shukrani za
pekee
; ana kipaji
cha kipekee
pekenyua
,
(-.,
-.)
. -pekenyulisha
. -pekenyulia
. -pekenyuliwa
. -pekenyulika
pekepeke
(-)
1)
2) ;
3) ; ,
pekesheni
1) ,
;
2) ,
(-)
1)
2)
3)
peketeka
1)
()
2)
3) .
. -peketekesha
. -peketekea;
peketekea mtu
-. (
)
. -peketekwa
pektini
(-)
.
peku
(ma-)
;
lililopata peku na ungo
litapata . ,
,
pekua
1) , (.
., , -.)
2) , ,
3) ,
(.)
4) ,
5) ;
; (
)
. -pekuana
. -pekulisha
. -pekulia; pekulia
mtu -.,
-.
. -pekuliwa
. -pekulika
1) . ,
@ pekuapekua
1) . .
. .
2) ,
3) ,
pelagra
(-)
.
pele
(.)
. <<upele>>
peleka
1) (-.
-. -.), peleka
mgonjwa hospitalini
;
peleka mizigo
; kitu kipi
kilichokupeleka hapa?
?;
peleka mbele )
(
)
) . ;
peleka mkono
(.,
-.), peleka mguu
(-.,
-.)
2) ; ;
; ;
peleka habari
()
3) , ,
; peleka kwa
ndege
; peleka
simu
y
4) ;
peleka bidhaa nje
. -pelekana
(-.)
. -pelekesha
. -pelekea
.-.
-pelekeana; pelekeana
salamu
.-. -pelekeza;
pelekeza mkono
; pelekeza kidole
.-. -pelekewa
. -pelekwa
. -pelekeka
pelele
(-)
. , (Hyrax
capensis)
(-)
.
,
(
)
peleleza
1) ,
2) ,
; ;
peleleza siri
3) .
4) ; ;
peleleza sababu kifo
5) ,
. -pelelezana
. -pelelezea
. -pelelezwa
. -peldezeka
pelezi
(ma-)
, (
)
pema
; pema
usijapopema, ukipema si
pema tena .
,
,
,
pemba
1) (.
)
2) (-.,
-.),
,
(-.),
pemba mtu kwa werevu
(-.) -.
3)
(-.
)
4)
()
. -pembana
. -pembeza
. -pembea
. -pembwa
. -pembeka
pembe
(-)
1)
2) ;
3)
4) .
(-)
1) ; ; pembe nne
za chumba
; kwenye pembe
zote za
dunia
; [kwa]
pembeni ; - (-enye)
pembe
(pembepembe)
2) . ; pembe kali
; pembe butu
; pembe za chaki
; pembe za mwaka
pembea
, ;
. -pembeana
. -pembeza; pembeza
mtoto ()
.-. -pembezana
.-. -pembezwa
. -pembelea
(-)
1) ; kiti cha pembea
-
2)
pembeja
1) (-.
), ,
(-.)
2) ,
(-.,
)
. -pembejana
. -pembejeza
. -pembejea
. -pembejwa
. -pembejeka
pembejeo
(-)
(,
,
)
pembejo
(-)
;
pembekumi
(-)
pembemraba
(-)
.
pembenane
(-)
pembenne
(-)
pembenyingi
(-)
;
pembenyingi mbinuko
pembesaba
(-)
pembesita
(-)
pembetano
(-)
pembetatu
(-)
; pembetatu
sawa
; pembetatu
mraba
; pembetatu
mshatu
;
pembetatu pacha
pembetisa
(-)
pembezo
(-; ma-)
1) , ; weka
kitabu katika pembezo la
meza
2) , ;
pembezoni
pembua
1) , ;
2) . ,
3) . ,
. -pembulia
.-. -pembulika
. -pembuliwa
. -pembuka
. -. -pembusha
pena
.
( . .)
. -penea
. -penwa
. -peneka
penalti
(-)
. ,
a
pencheni
(-)
. <<pensheni>>
penda
1) ; ;
akupendaye
( ),
ninapenda
mji huu
2) , ;
; ukipenda
usipende
;
-; kama
upendavyo
. -pendana
.-. -pendanisha
;
(-.),
( -.)
. . -pendezesha
.-. -pendezana
.-. -pendezea
.-. -pendezwa
.-. -pendezeka
. -pendea
. .-.
-pendeleza
,
. .-.
-pendelewa
.-.-.
-jipendekeza
.-.-.
-pendekezwa
@ pendeza
1)
( -.),
(-.), kitabu
hiki
kinanipendeza sana
2)
(); -
kupendeza ,
;
;
3)
(); mchezaji
asiyewapendeza watu
4) ;
5)
@ pendelea
1)
-.,
-. ( ,
)
2) (-.);
hakupendelea kuwauliza
;
3)
() ( -.)
@ pendwa
1)
2)
@ pendeka
1)
2)
3)
@ pendekeza
1)
,
2) ,
3) ,
,
pendekezo
(ma-)
1) , wasilisha
mapendekezo
; toa
pendekezo
2) ;
pendeleo
(ma-)
. . . mapendeleo
1) ;
,
2)
3)
pendezeo
(ma-)
,
pendezi
(ma-)
. <<upendezi>>
pendo
(ma-)
penesilini
(-)
. <<penisilini>>
penga
1)
2) ,
. -pengesha
. -pengea
. -pengwa
. -pengeka
pengee
(ma-)
. <<kipengee>>
pengene
(-)
; (
), kipimo cha
pengene
(); upana wa
pengene (
)
pengi
. <<ingi>>; mahali
pengi ;
pengine
1) . <<ingine>>; mahali
pengine ;
; -
2) ;
; ;
pengine... na pengine
...
pengo
(ma-)
1)
2) ; ,
; ; ziba pengo
. .
; jino la
pembe si dawa pengo
.
;
pang'okapo jino pana
pengo .
-
3) , ; fidia
pengo
4) . ,
;
5) ( .), punguza pengo kati
(baina) nchi
zilizoendelea na
zinazoendelea
6) . ; kifo
chake ni pengo kubwa
-
7) ;
peni
(-; ma-)
1) (
)
2) ()
(-)
peninsula
(-)
penisilini
(-)
.
penseli
(-)
; penseli rangi
pensheni
(-)
penteko[s]te
(-)
.
penu
. <<enu>>; mahali penu
(.)
. <<upenu>>
penua
1) ,
(-.);
; amepenua
makuti ua akapenya
(
)
2) . <<panua>>
. -penulia
. -penuliwa
. -penuka
.-. -penusha
penya
1) (),
, (
. -penyea
. -penywa
. -penyeka
@ penyeza
1) ( -.),
( -.)
2) ,
(,
-)
@ jipenyeza
1) ;
;
2) . (
-.)
penye
. <<enye>>; mahali
penye ,
(-.)
penyenye
(-)
1) ;
2)
3)
4) ,
penyewe
. <<enyewe>>
penyezevu
,
penyezi
(.)
. <<upenyezi>>
penyo
(ma-)
. kipenyo
penzi
(ma-)
. <<mapenzi>>
peo
(.)
. <<upeo>>
pepa
, ,
. -pepesha
. . -pepelea;
pepelea chakula
; pepelea chuki .
; pepelea mainzi
. -pepwa
. -pepeka
.,
,
@ pepea
1) ,
; ;
pepea bendera
; pepea moto
( -.)
2) ,
( ),
bendera inapepea
1)
()
. -pepelesha
. -pepelea
. -pepewa
. -pepeleka
1) , ,
pepe
(ma-)
(
)
enda pepe .
pepeo
(ma-)
1) . kipepeo
2)
peperuka
1)
()
2) ( ),
3) ;
; (
)
. -peperusha
.-. -peperushwa
pepesa
, ; tazama
bila kupepesa
. -pepesesha
. -pepesea
. -pepeswa
. -pepeseka
pepesua
1) , ;
2)
()
. -pepesulia
.-. -pepesusha
@ pepesuka
1) , ;
2) ,
pepeta
, ;
. -pepetesha
. -pepetea
. -pepetwa
. -pepeteka
(-)
,
pepetua
. <<papatua>>
. <<popotoa>>
pepezi
(-)
(
)
pepo
(-; ma-)
1) . ; pepo mwema
; pepo mbaya
; ingiwa (shikwa,
pagawa,
wa) na pepo
; toa
(punga, chomoa) pepo
;
2) ;
3) ; peponi ; pepo
ya leo (dunia)
(.)
. <<u>>
(-)
pepo punda, .
pepopunda .
pepopunda
(-)
. . <<>>
peptoni
(-)
.
pepua
,
. -pepulia
. -pepuka
.-. -pepusha
pera
(ma-)
(
mpera)
perege
(-)
perema
(-)
. ;
peremba
1) []
2)
; Pemba
peremba ukija na winda
utarudi na kilemba .
,
,
perembe
(-)
( )
peremende
(-; ma-)
1) ()
2)
peremendi
(-; ma-)
. <<peremende>>
perepesa
,
. -perepesea
. -perepeswa
. -perepeseka
perere
(-)
. <<pelele>>
persenti
(-)
. <<pasenti>>
pesa
(ma-; -)
1) . (
= 1/4 )
2)
3
3) (
)
1) ,
. -pesesha
. -pesea
. -peswa
. -peseka
. -pesapesa
peta
1) ;
; ; peta
suruali )
2) ; peta
mguu ; peta
uso
. -petea
.-. -petuana
.-. -petulia
.-.-.
-petulika
.-. -petuliwa
.-. -petuka
.-.-. -petusha
. -petwa; karatasi
iliyopetwa
1) , ,
. -petesha
. -petea
. -petwa
. -peteka
(-)
@ jipeta
1) ;
2)
@ petua
1) ,
; petua
mashua
2) ,
( )
petali
(-)
pete
(-)
1) ; pete ya sikio
( ).
kama chanda na pete =
(.
)
2) ,
3) pete mlango
(ma-)
. 1)
(
), toga mapete
2)
(
)
peto
(ma-)
1) . upeto;
2) . upeto
(ma-)
1) . upeto;
mapeto uso
2) . upeto; peto za
uso ;
petroli
(-)
; ongeza (mwaga)
petroli kwenye moto .
=
petu
. <<etu>>; mahali petu
peupe
. <<eu>>; toa peupe
pevu
1) , ,
2) ; ;
mtoto wake amekuwa
mpevu
; usiku
mpevu ;
giza pevu ;
kazi pevu
pevua
1) , ;
2)
3) ;
;
. -pevulia
. -pevuliwa
.-.-.
-jipevusha; mtoto huyu
anajipevusha
,
@ jipevua
1)
;
2) ,
@ pevuka
1)
(,
)
2) . .
;
; kupevuka kwa
chama
@ pevusha
1)
;
2) ,
3) . ,
; pevusha njia
ushindi ,
pewa
enda pewa
; alinirushia jiwe
ili kunipiga lakini
lilikwenda pewa
,
peya
(-)
. <<pea>>
pezi
(ma-)
()
pi
1) ?, ? mtu
yupi? ?;
kitabu kipi? ?;
vipi? ?;
?
2) ?; ?; ?; ?
( ), mtanenapi?
?;
nitawezapi?
?;
unakwendapi?
?
. pi pi pi
.
-., kitambaa
cheusi pi
pia
1) , ;
alikuja pia
2) ,
, ; watu
wote pia
(-)
1) (
)
2) ; mashine
ufumaji wa kutumia pia
;
mashine kufumia isiyo
na pia
3) ; - pia
4)
( )
5) . pia goti .
piabambo
(-)
.
piadufu
mlinganyo piadufu .
piano
(-)
;
piapia
1) ;
2)
3)
picha
(-)
1) []; picha
kuchora ;
2) , ;
picha pangilio ;
; piga picha
.; piga bao
(ramli) .
();
piga
baragumu ;
piga bomba
; piga bunduki
(mzinga)
(); piga
chafya ; piga chapa
(. ),
;
piga darubini )
) .
(-.
-.),
( .), piga domo ,
; piga funda l
maji ;
piga fundo
; piga hema (kambi)
(); piga hodi
( ),
piga kalamu ,
(.
),
piga kelele ,
; piga kengele
; piga kilemba
; piga kipenga
(firimbi) ; piga
kofi
(); piga
makofi ,
; piga kura )
)
;
piga lipu ;
piga mabawa
; piga magoti
.
.
; piga maji
; piga
makuu ;
piga marufuku
; kupiga
marufuku ; piga
maraundi .
,
; piga mashine
; piga
mashine kufunga
vitabu
; piga
matuta ;
piga mbio
; piga mbizi
; piga miayo ;
piga moto ) ,
) .
; piga moyo
konde ,
; piga
msasa )
)
.
;
(.);
piga mstari )
();
)
; piga muziki
(
), piga ndipo
.
,
; piga
ngoma (gitaa, tarumbeta n.
k.)
(,
. .); piga ngumi
;
;
piga pasi ; piga
picha ;
piga pua ;
piga randa
; piga risasi
; ;
piga shabaha
; piga simu
;
piga sindano
(); piga taipu
(taipureta)
;
piga teke ) ,
) .
;
piga uvivu ; piga
vita ();
(-.,
-.)
.-. -piganisha
.-.-.
-piganiwa
.-. -piganwa;
vita hii ilipiganwa na
umma
.-. -piganika
. -jipiga ,
,
(. , )
. -pigisha
. -pigia; pigia kura
-. (.); pigia simu
-.
. . -pigilia
(. ),
(. ),
pigilia sakafu
(,
..)
. .-. -pigiliwa
. -pigwa
. -pigika
. -pigapiga
@ pigana
1) , ,
( -., -.),
pigana na ukoloni
mamboleo
; pigana
kufa na kupona
,
2)
@ pigania
1) (,
) -.; pigania
uhuru
2) -.
pigano
(ma-)
1)
2) , ; ,
; pigano la
hatari
pigapiga
(-)
pigi
(-; ma-)
. pigipigi, pikipiki
1) (
)
2) . ,
,
,
pigimenti
(-)
pigipigi
(-; ma-)
. . <<pigi>>
pigo
(ma-; -)
1) ; pigo la upanga
; toa pigo kali
. .
;
pigo kwa pigo =
, ; mapigo
moyo
,
2) ()
3) . ,
; ()
pika
1) ,
()
2) ; pika vyuma
mpaka vimegeuka kuwa
maji maji
3) . ,
,
(-.,
-.)
. -pikisha
. -pikia
.-. -pikiwa;
chombo kilichopikiwa
samaki hakiachi kunuka
vumba . ,
,
; vitu hivi
haviwezi kupikwa chungu
kimoja a)
) .
. -pikika
pikiniki
(-)
; enda kwa pikiniki
pikipiki
(-)
; ;
(-; ma-)
. . <<pigi>>
pikniki
(-)
. <<pikiniki>>
piku
1) . ;
piku ng'anda tano kwa
sita
2) .
3) .
4) (-.,
-. -.)
(ma-)
.
(ma-)
; piku lenye uso wa
mtu
pilao
(-)
. <<pilau>>
pilau
(-)
( ,
,
,
, .
)
pili
1) ( ); - pili
; ; mara
pili
2) -
(-)
pilika
(-)
. pilika pilika .
<<pilikapilika>>
pilikapilika
(-)
1) ,
2) ;
3)
4)
pilipili
(-)
; pilipili manga
; pilipili hoho
; pilipili
mboga
; pilipili
mtama ;
mtu pilipili .
-. ; pilipili
usiyoila yakuwashiani?
.
,
?
piliza
( .)
. -pilizana
. -pilizia
. -pilizwa
. -pilizika
pilka
(-)
. pilka pilka .
<<pilikapilika>>
pilkapilka
(-)
. <<pilikapilika>>
piloti
(ma-)
,
pima
1) , ; pima
urefu
(); pima upana
; pima joto
2) ,
3) ; pima
mchele
4) .
(), pima maiti
5) .
6) . ,
; ;
; pima maneno
. -pimana
. -jipima; jipima
nguvu
. -pimisha
. -pimia
. -pimwa
. -pimika
(-)
epa (= 182 )
pimamaji
(-)
1) . ,
2)
pimacharazi
(-)
. <<pimamaji>>
pimo
(ma-)
. kipimo
pinda
1) , ;
; pinda upinde
2) (,
)
3) ,
(.
)
4) ,
5) ( )
. -jipinda
. -pindisha
. -pindia
.-. -pinduana
.-. -jipindua
.-. -pinduza
.-. -pindulia
.-. -pinduliwa
.-. -pinduliwa
. -pindwa
. -pindika; -
kupindika ,
; ; -
kutopindika )
) .
.-.
-pindamana []
;
( )
@ pindana
1) , ;
2)
3)
4) . ,
@ pindua
1) ,
;
2) , ;
pindua serikali ya kikoloni
3) [];
; pindua
chombo
4)
@ pinduka
1) ,
2)
()
3)
4) []
@ pindukia
1)
-.;
-.
2) .
-., -.; -
kupindukia
; silaha
kali []
kupindukia
; mwizi wa
kupindukia ;
mlevi wa
kupindukia
;mpumbavu wa
kupindukia .
3) ,
(. )
pindi
(-; ma-)
1) ; ; pindi
mkono ; pindi
mua )
)
; nyoka alipiga
mapindi )
)
2) ;
()
3) . <<kipindi>>
()
1) ; ;
; pindi tulipofika...
( )
...
2) ; tutaonana
pindi mwakani
,
pindo
(ma-)
1) , ; ;
pindo urembo
2)
pindu
1)
2) ,
. pindupindu
; ;
; anguka pindu
pinduani
(-)
(
),
pinduli
(-)
(-)
()
pinduo
(ma-)
. <<pinduzi>>
pindupindu
(-)
. ,
. <<pindu>>
pinduzi
(ma-)
. mapinduzi; pinduzi la
maisha []
pinga
1) (),
(,
), pinga mlango
( ), pinga njia
2) . ,
;
3) ;
(.
), ;
kura sita zilipinga
4) ,
5) ,
. -pingana [na]
,
,
. -pinza . .
. .
. -pingia
.-. -pingulisha
.-. -pinguliwa
.-. -pingulika
. -pingwa; habari
zisizopingwa
()
. -pingika
. -pingama
.-.
-pingamana
(-., -.),
;
@ pingua
1) (),
(,
), ()
2)
1) , [
]
. -pingulia
. -pinguliwa
pingamizi
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
4) , ;
pingamizi nyingi
ziliwakabili
5) , (
)
pingano
(ma-)
;
pingili
(-)
1) (-.)
,
, ;
pingili mua
; pingili za vidole
2) (ma-) .
kipingili
pingiti
(ma-)
1) (
)
2) . <<pingili>>
pingo
(ma-)
; ;
(-)
.
mpingo (
,
)
pingu
(-; ma-)
1) ; funga (tia)
pingu
2)
3) . , ;
; pingu za ukoloni
;
funga pingu za
maisha
,
4) (
)
5) . <<pingo>>
6)
pinguo
(ma-)
1) . pingua
2)
pingusi
(-)
pini
(-)
1)
2) ;
3)
4)
5) . ;
(ma-)
. kipini
pinki
pipa
(ma-)
1) ,
2) ; pipa la mafuta
petroli
3) ()
pipi
(-)
. <<peremende>>
piramidi
(-; ma-)
piri
(-)
. <<pili>>
pirikana
1) ;
;
2) ;
. -pirikania
pirikapirika
(-)
. <<pilikapilika>>
piru
(ma-)
pisa
. -pisana
. -pisia
. -pisika
@ piswa
1)
2)
(ma-)
1)
2) ;
pishi
(ma-)
1)
= 4 kibaba =
2,27 ()
2)
pisho
(ma-)
1)
2) ;
pis[h]ori
(-)
(,
)
pistola
(-)
. <<bastola>>
pistoni
(-)
.
pita
1) ,
(); mto
unapita hapa
; pita
mtoni ) )
2)
,
; pita mji
(,
)
3) ,
; mambo
haya yamepita
; mwaka
uliopita ,
; ulipita
muda wa siku mbili
()
; pita
mtihani ; -
kupita ,
4) ,
; amenipita kwa
urefu
.-. -pi[ti]shia
.-. -pi[ti]shwa;
lipitalo hupishwa .
, ,
. . -pitilia
.-. -pitiwa;
nijipitiwa na jambo hilo
,
. .-. pitiliwa
. -pitwa
.-. -pitikia;
imenipitikia
,
.-. -pitikana
@ pitana
1) ,
2) . (
),
( )
@ pitisha
1) ; ;
pitisha maombi kwa katibu
()
; pitisha mkono
; pitisha
kisu kooni
2) (,
. .)
3) ,
(); pitisha usiku
; pitisha
livu
4) ; pitisha
hewa safi
()
@ pisha
1) ,
;
(
-.),
nipishe nipite ,
2) . <<pitisha>>
3) pisha tohara .
-.
4) ,
5) ;
()
@ pishana
1)
2)
@ pitia
1)
() -.; pitia mji
()
;
kupitia kupitia mtu
wa tatu
2) ;
;
; pitia kitabu
)
) )
3)
@ pitika
1) ;
2) ,
pitapita
(-)
;
pite
(ma-)
,
pitepite
.
pitio
(ma-)
1)
2)
pitishio
(ma-)
.
pito
(ma-)
1)
2)
3) . kipito
pitua
1)
2)
. -pituana
. -pitulia
. -pituliwa
. -pituka
.-. -pitusha
piwa
(-)
plagi
(-)
1) ;
2) ;
3)
plamu
(-)
plani
(-)
; ; ; plani
nyumba
planta
(-)
.-. 1)
2)
plasta
(-)
1) .
2) .
3) ; piga (tia)
plasta
plastiki
(-)
, ; -
plastiki ,
plastilini
(-)
plau
(-; ma-)
pluviale
(-)
.
po
.,
po pote ) -.
; ; po pole
duniani
;
, )
poa
1) , ;
chai imepoa
2) . ,
; amepoa
; hasira yake
imepoa
3) ,
. -polea
. <<pora>>
@ poza
1) ,
2) ; ;
poza maumivu
; poza kiu
3) ,
(-)
(-.
)
pochi
(-; ma-)
(ma-)
poda[ri]
(-)
; paka podari
; podari laini sana
; podari harara
podini
(-)
podo
(-; ma-)
podoa
1)
2)
3) ()
. -podolea
. -. -jipodolea;
vifaa vya kujipodolea
,
@ jipodoa
1)
()
2)
3)
pofu
1) . . ;
hisia pofu
2) , (
), iliki pofu
(-)
-
(Taurotragus oryx)
pofua
1) ,
;
2)
(
)
3) ; ,
. -pofuana
. -pofulia
. -pofuliwa
. -pofuka
.-. -pofusha
pogo
(-; ma-)
1) ,
2) ,
;
mapogo macho
3) . upogo
1) , , ;
tazama pogo (
)
2) ; enda pogo
pogoa
1) ,
(, .
.), ()
2) .
(. ),
()
3) .
()
. -pogolea
. -pogolewa
@ pogoka
1)
() ( )
2)
()
3) ,
4) .
(.
);
()
(. )
pogoo
(ma-)
[]
(. . )
pointi
(-)
1) . ; shinda kwa
pointi
2)
pojaa
( ,
)
. -pojaza
. -pojalia
pojo
(-)
poka
1) ,
2) , ;
3) ,
. -pokana
. -pokea
. -pokwa
. -pokeka
pokea
1) ; ;
2) (),
; pokea vizuri
; pokea kwa
kichwa na miguu
; pokea katika
kiwanja
cha ndege (.)
3)
4) . ;
; pokea
mapendekezo
. -pokeana
. -pokeza
. -. -pokezana;
pokezana mizigo
(
);
pokezana mshahara
);
mwendo wa kupokezana,
mbio kupokezana .
.
.-.-.
-pokezanya
. -pokelea
.-. -pokeleza
.-. -pokelewa
. -pokewa
. -pokeka
pokeo
(ma-)
. . . mapokeo
1) ,
()
2)
3) ,
4) ;
5) ; mapokeo
kale
6) ; ; -a
mapokeo ;
mapokeo simulizi
pokezi
(ma-)
. <<pokeo>>
poke
.,
pokonya
1) , ;
(-. -.),
pokonya uraia
; pokonya
mabepari hatamu za
kisiasa
2) , ;
-mpokonya mtu mali zake
-.
. -pokonyana
. -pokonyesha
. -pokonyea
. -pokonywa
. -pokonyeka
pole
1) , ;
; mtu mpole
;
upepo mpole
()
2) ; ,
3) ,
4) ,
5) , ;
macho mapole
. polepole
1) , ; sema
pole! !;
kwa polepole ;
pole pole
ndio mwendo . =
-
2) , ;
1) . .,
,
; pole
Utubora! ,
!; poleni!
!; pole
()
polea
;
(
)
poleni
. . <<pole>>
polepole
. . <<pole>>
poligoni
(-)
.
polinomia
(-)
.
polio
(-)
.
polisakaraidi
(-)
.
polishi
(-)
;
;
polishi sakafu
polisi
(-)
1) ; kituo cha
polisi
2) (-; ma-)
pombe
(-)
, ;
tokota pombe
pombe; toa
pombe
pombo
(-)
1)
2)
,
pombojea
. <<pooza>>
pomboo
(-; ma-)
pomoa
1) ; ;
alikuwa na hasira nyingi
lakini nimempomoa
,
2) . <<bomoa>>
3) . <<ponoa>>
. -pomoana
. -pomolea
. -pomolewa
. -pomoka
.-. -pomosha
pomoni
, ;
; watu walijaa
pomoni
pona
1) ,
;
(. )
2) ,
( ), gari
limepinduka lakini abiria
wote wamepona
,
3) . (
)
. -ponesha
. . -ponyesha .
. . .
.-. -ponyana
.-. -ponyea
.-. -ponywa
.-. ponyeka;
ugonjwa huu hauponyeki
. -ponea; ponea
chupuchupu
; ponea tundu
sindano
. -ponwa
. -poneka
@ ponya
1) ,
2) , ;
uniponye [wakati] wa jua,
nitakuponya [wakati] wa
mvua
.
,
(-)
,
(-.)
@ jiponya
1)
;
2) ,
ponda
1) , ;
;
2) ;
3)
4) (-.,
. ; .)
5) . ; ;
, ;
ponda mali
;
ponda maisha
6) . ;
; ;
ponda haki
. -pondana
. -pondesha
. -ponza
. -pondea
. -pondwa; amepondwa
na motakaa
. -pondeka
.-. -pondekea
.-.-.
-pondekeana
pondea
(-)
pondeo
(-; ma-)
. <<pondea>>
pondo
(-; ma-)
1)
(
), maji pondo
hayataki
tanga .
2) . upondo
pongea
,
( ,
,
. .);
. -pongeza
. -pongewa
. -pongeka
pongeza
1)
2) (-.,
-.); pongeza uhusiano
mzuri
3) . . <<pongea>>
. -pongezana
. -jipongeza
. -pongezea
. -pongezwa
. -pongezeka
pongezi
(-)
1) ; toa ()
pongezi
,
2)
pongono
(-; ma-)
()
pongoo
(-)
(
, -
)
(.)
. <<upongoo>>
poni
(-)
; weka poni
; duka la poni
pono
(-)
(; Labroides
dimidiatus); ana usingizi
pono =
; pono kasiki
[] (;
Gomphosus varius), pono
mnera
(; Cheilinus
fasciatus)
ponoa
1) ,
(); ( );
( );
ponoa
mkonge
,
2) ,
(. )
. -ponolea
. -ponolewa
. -ponoka
.-. -ponosha
ponta
(-)
. <<punta>>
ponuo
(-)
1) ,
()
2)
( )
ponyoka
1) ( ),
; ;
kikombe kimeniponyoka
2) . ,
; mwangalie sana
asiponyoke
,
. -ponyosha
.- . -ponyoshea
ponza
1) ;
2) ;
;
3) . . <<ponda>>
. -ponzana
. -jiponza
. -ponzea
. -ponzesha
. -ponzwa; mti
huponzwa na tundaze .
. -ponzeka
(-)
()
poopoo
(-)
. <<popoo>>
pooza
1)
; , ;
2) ; mambo
yamepooza
; tunda
limepooza
3) (
),
4)
()
5)
6) (-., .), ; .
. ;
-mpooza
mtu hofu yake
-.
. -poozesha
. -poozea
(ma-)
1) -.
() (. .
-), haya
ni maembe au
ni mapooza? []
?
2) -.
popa
() ,
. -popeza
. -popea
. -popwa
. -popeka
popo
(-; ma-)
1)
2) , ; ona
kile kilichomfanya popo
asitupe macho angani =
,
popoa
1)
(, . .)
2) -. -.
. -popoana
. -popolea
ac. -popolewa
. -popoka
.-. -poposha
popoo
(-)
("")
mpopoo (
)
popota
()
. -popotana
. -popotesha
. -popotea
. -popotwa
. -popoteka
popotoa
; ;
; popotoa
mkono
(-.) ;
. -popotoana
. -popotolea
. -popotolewa
. -popotoka
. -. -popotosha
populesheni
(-)
pora
1) ()
; ,
2) ; ,
. -porana
. -poresha
. -porea
. -porwa
. -poreka
(ma-)
(
)
porapora
(ma-)
.
pori
(ma-)
1) (
,
,
, )
2)
3)
(
, )
poroja
1) ; ;
wali poroja
2)
3) . ,
(-; ma-)
; -.
; poroja la
chokaa
porojo
(-; ma-)
1) ; []
(.), porojo za
akina yahe
2) . ; toa
porojo jingi
3)
poromoa
1) , ;
2) ,
3)
4)
. -poromoana
. -poromolea
. -poromolewa
.-. -poromosha;
poromosha mabomu
@ jiporomoa
1) ;
()
2) (.
. .)
@ poromoka
1) . .
;
2) , ;
mvua iliporomoka
3) ;
4) ,
(.
)
5) ,
poromoko
(ma-)
1)
;
2) ; ;
poromoko la maji
; maporomoko
mto
portangi
(-)
posa
,
. -posana
. -posesha
. -posea; mali
kuposea
. -poswa
. -poseka
(-)
;
(
), leta
posa ;
;
kubali posa
posha
1)
()
2)
()
. -posheza
. -poshea
. -poshwa
posho
(-)
1) []
; ;
posho za safari
2) []
3) , ;
4)
5) ; ,
poso
(-)
. <<posa>>
posta
(-)
; peleka barua kwa
posta
; ofisi posta
; sanduku la
posta
posti
(, ,
),
. -postiana
. -postisha
. -postia
. -postiwa
. -postika
postikadi
(-)
postulanti
(ma-)
,
pota
1) , ;
(, )
2) ()
. -potesha
. -potea
. -potwa
. -poteka
potasiamu
(-)
.
pote
. <<ote>>; duniani pote
(ma-)
;
(-)
1) ()
2)
( ,
)
3) . upote
potea
1) ; ,
; kalamu yangu
imepotea
; wapi
ulipotea siku hizi?
?;
kupotea ; potea
akili
; ; potea
njia ; kupotea
njia ndiko kujua njia .
-
2) ,
; nilikwenda kwa rafiki
yangu lakini nilipotea
,
3) . []
4) ,
5) ; potea ziwani
6) ,
. -poteana
.-. -potezana
.- . -potezea
. -potelea; potelea
mbali ) ;
,
) ,
.-. -potelewa;
alipotelewa na neno
. -potewa
@ poteza
1) , ;
; poteza maisha
,
; poteza
maisha [kwa ajili ...]
( -.,
-.)
2) (-.)
3)
(-.),
-mpoteza mtu akili .
-
, -.
4) ,
; poteza wakati
bure
5)
6)
potevu
1)
2) ;
; mwana
mpotevu
3) ,
4)
potoa
1) ;
2)
3)
4) , ;
; ;
potoa maneno )
5) , ;
; potoa kazi
; potoa
mipango yote
()
6)
. -potoana
.-potolea
. -potolewa
.-. -potosha
.-.-. -potoshwa
@ jipotoa
1) ;
2)
@ potoka
1) , ;
(); njia hii
imepotoka
,
2) ; bila
kupotoka
3) ;
4)
();
()
5) ;
; amelewa lakini
akili yake haijapotoka
,
6)
,
7) (
, )
8) (
)
9)
()
potoe
. <<potovu>>
potofu
. <<potovu>>
potovu
1) ,
,
2) . ,
;
3) ,
4) ,
povu
(ma-)
; ; povu la
sabuni ; toa
mapovu ,
pozi
(-)
, ;
;
pramu
(-)
profesa
(ma-)
projekta
(-)
[]
propaganda
(-)
Protestanti
(-)
.
proteni
(-)
. <<protini>>
protini
(-)
. , ;
protini mimea
;
protini wanyama
protoni
(-)
.
protokali
(-)
;
prozodi
(-)
.
pruni
(-)
pu
,
= !, !
pua
(-)
1) ; tundu la pua
; pua yenye mgongo
; semea
puani
, ; tokea
puani . =
; pesa alizoziiba
zimemtokea
puani
2) ; manukato
yalishika pua yake
3) -.,
,
. .
4) . ; ;
5) .
()
(-)
. chuma cha pua ;
ti pua ()
1) ()
; pua dawa
mwilini
2) (-.)
. -puana
. -jipua
. -pulisha
. -pulia
. -puliwa
. -pulika
. -puapua
1) ,
(-.);
amepua wali
. -pulisha
. -pulia
. -puliwa
. -pulika
. <<pura>>
puchari
(-)
puchua
. <<pujua>>
puchupuchu
(-)
pudini
(-)
. <<podini>>
pufya
(-)
. ,
,
pugi
(-)
(Turtur
afra), pugi kikombe, .
pugikikombe
(Peristera tympanistria)
pugikikombe
(-)
. . <<pugi>>
pugiwanda
(-)
. <<pugi>>
puju
(-)
1) (;
Monocerus brevirostus)
2) , -
(Naso tuberosus)
pujua
1) ,
2) (),
()
3) (, )
4)
(-.
)
. -pujuana
. -pujulia
. -pujuliwa
. -pujulika
@ jipujua
1) ,
2) . ,
3) .
puka
puka chaka .
<<pukachaka>>
pukachaka
. puka chaka .,
;
alitema mate chini akasema
"pukachaka!"
: ", !"
puku
(-)
1)
2) . <<buku>>
pukucha
1) (. ,
);
(, )
2) . <<pukusa>>
. -pukuchua
(. . )
.-. -pukuchulia;
mashine kupukuchulia
mahindi
.-. -pukuchuliwa
.-. -pukuchulika
pukupuku
1) ;
, ; watu
walikufa pukupuku
2)
3)
4) ; jaza
pukupuku
pukusa
1) . <<pukuta>>
2) ,
(. ,
)
3)
4)
. -pukusana
. -pukusisha
. -pukusia
. -pukuswa
. -pukusika
(-; ma)
1) , ,
2)
pukuso
(-; ma-)
. <<pukusa>>
pukuta
1) ; ;
() (
), pukuta masikio
(
)
2) (,
)
. -pukutisha; pukutisha
majani (maua)
();
pukutisha
jasho
. -pukutia
. -pukutua .
. . .
. -. -pukutuka
. -pukutwa
@ pukutika
1) ; ,
2) ( )
3) (
)
4) . ,
; ; itikadi
yangu ilianza kupukutika
5)
(.
), watu
walipukutika
pukute
(-)
wali [wa] pukute
pula
. <<pura>>
puleki
(-)
1)
2)
pulika
;
. -pulikana
. -pulikiza
. -pulikia
. -pulikwa
. -pulikika
puliza
1) ( ); puliza
pumzi ) )
; puliza
moto
2) ; puliza mpira
3) . (.
)
4) (
),
5) ()
() (.
) ()
6) . ,
. -pulizana
. -pulizia; pulizia
hewa ndani (.)
. -.
-puliziana
. -pulizwa
. -pulizika
pulizio
(ma-)
pulizo
(ma-)
()
pulutu
(ma-)
()
puma
1)
2) ,
3) ( )
. -pumisha
. -pumia
.-. -pumuza
.-.-. -pumzika
,
.-.-. -.
-pumzikia
@ pumua
1)
2)
1)
(-.,
-.
;
. . .
)
. -pumulisha
. -pumulika
. -pumuliwa
@ pumzisha
1) ,
2) ;
;
@ jipumzisha
1) ,
2)
pumba
(ma-)
1) ;
2) .
(ma-)
. <<bumba>>; mapumba
ndani uji
pumbaa
1)
()
2)
3) ,
(
)
4)
();
5) (.
);
(.
, );
pumbaa kazi
,
.-. -jipumbaza
();
(.)
.-. -pumbazwa
.-. -pumbazika
@ pumbaza
1)
2)
3)
4)
;
5) ,
( )
6) pumbaza hasira
pumbao
(-; ma-)
1) ,
2) , ;
pumbavu
1) , ; mtu
mpumbavu
;
2)
3)
4)
5)
pumbu
(ma-)
. 1)
2) .
3)
pumu
(-; ma-)
; . ; wa
na pumu
()
pumzi
(-)
1) ; pandisha
(vuta, paaza) pumzi
; shusha (toa)
pumzi ;
; zuia pumzi
,
; wa pumzi
juu
; akiwa pumzi juu
alisikiliza habari hizo
2) ; pumzi
maisha
3) , ;
; fanya kazi bila
pumzi
pumzikio
(ma-)
. <<pumziko>>
pumziko
(ma-)
. . . mapumziko
1)
2) ; ,
3)
puna
1)
() (
)
2) , ;
(, .
.); puna ganda la mti
; puna ngozi
()
3) , ;
();
puna ndevu
. -punana
. -jipuna
. -punisha
. -punia
. -punua . .
. .
. -punwa
. -punika
punda
(-)
1) (Asinus africanus
Asinus somaliensis), punda
kihongwe
-
;
punda
maskati
; punda milia
(Equus zebra
Hippotigris zebra)
2) .
;
punda wa dobi
; ; punda
.
(-)
.
punde
1) ,
; punde si punde
; ,
,
; punde hivi
, ; ameondoka
punde hivi
;
atakuja punde hivi
2) , -
punga
1) , ;
; punga mkono
) )
2) .
; punga hewa
(
); punga upepo
;
(.)
. -pungana
. -pungisha
. -pungia; -mpungia
mtu mkono -.
. -pungwa
. -pungika
1) , (
); jua limepunga
.-. -punguza
, ,
; ;
punguza mwendo
;
punguza mshahara
()
; punguza bei
; punguza
silaha (zana za kivita)
.-.-.
-jipunguza
.-.-.
-punguzia; itawapunguzia
vitabu
.-.-.-.
-punguziwa; alipunguziwa
kifungo
.-.-. -punguzwa;
kupunguzwa kwa
ukamilifu kwa zana za
kivita
.-. -punguka
,
, ,
(.)
. <<upunga>>
@ pungua
1) , ,
( )
2) ( )
3) ,
; biashara
ilipungua kwa asilimia 47
47
4) (.
)
@ pungukia
1) (
-.)
2) ,
@ pungukiwa
1)
(-.)
2) (
-.)
pungu
(ma-)
[]
( )
(-)
(ma-)
. kipungu
punguani
(-; ma-)
1) ,
2) ,
,
pungufu
1) ; mwezi
mpungufu
2) ,
,
3)
(-; ma-)
. <<upungufu>>
punguo
(ma-)
. <<upunguo>>
pungwa
(-)
.
punja
1) (
, ,
2)
. -punjana
. -punjisha
. -punjia
. -punjwa
. -punjika
punje
(-)
1) , ;
punje mpunga
; punje
moja mtama ni bora
kuliko almasi .
2) [] ;
( )
punjo
(ma-)
1) ,
2) ; ;
mapunjo ya mishahara
punju
(-)
. ,
(
)
punta
(-)
1) ;
2) ,
punye
(ma-)
, (
); mapunye
punyeto
(-)
punyu
(-)
. <<punju>>
puo
(-; ma-)
;
(.)
pupa
(-)
1)
2) ,
; kwa pupa
, ; kwa
pupa mno
;
mtaka yote kwa pupa
hukosa yote . ,
,
; mtaka vingi kwa
pupa hana mwisho mwema
.
, [
],
3)
4) ,
; mwenye
pupa
()
5) , ; l
kwa pupa
pupua
1) . <<>>
2) ()
. -pupulia
. -pupuliwa
. -pupuka
. -. -pupusha
pura
1) ,
()
2) (), watoto
wanapura maembe kwa
mawe
3) (
, )
4)
( )
5) , (.); alimpura kwa makonde
. -jipura
. -purisha
. -puria
.-. -puriwa
. -purwa
. -purika
1)
@ jipura
1) ;
2)
pure
(-)
purendi
(ma-)
. <<mapurendi>>
puru
(-)
1) .
2) .
purua
. <<purura>>
puruka
;
;
. -purusha
. -purukia
. -purukwa
. -purukika
purukusha
1)
;
,
; purukusha
maneno
,
;
purukusha sikio
2)
,
. -purukushana
. -jipurukusha
. -purukushia
. -purukushwa
. -purukushika
purukushani
(-)
1) ,
2) ,
purungo
(ma-)
purupuru
,
purura
1) (,
); ()
2) ,
. -pururisha
. -pururia
. -pururwa
. -pururika ,
( ,
)
purutangi
(ma-)
. <<portangi>>
pusa
,
( );
mvua imepusa
(ma-)
. kipusa
puta
1) ()
2) , ;
( ); puta manyasi
;
puta
godoro
. -putia
. -putwa
. -putika
. -putaputa
puto
(ma-)
puuka
,
,
. -puukisha
. -puukia
puuza
1) ,
(., -.);
(-.,
-.), puuza adui
2) ,
; ,
3)
()
. -puuzana
. -jipuuza
;
(.)
. -puuzisha
. -pulizia
. -puuzwa
. -puuzika
puwi
(-)
-
(; Epinelphus
aerolatus)
puya
(-)
,
(-)
(
pombe)
(-)
puza
. <<puuza>>
puzo
(ma-)
1)
(.)
2) (.)
3)
pwa
1) , (
);
maji yamekupwa
; ;
kupwa
2) (.
)
3) ,
4) . <<bwa>>
. -pwea ,
( ), jana
mguu ulikuwa umevimba
lakini leo
umepwea
,
[]
. .-. -pwelewa;
rangi imetoka kwenye fuu
mbivu na kupwelewa
; alipwelewa
asijue la kufanya
,
,
@ pwelea
1) ,
( ); sauti
imempwelea
,
2) .
@ pweza
1) ,
2)
(-)
1) ; ; jua
pweza alipo (
-.)
pwaa
(-)
1) ,
( )
2) .
pwaga
(. .
,
)
. -pwagisha
. -pwagia
. -pwagwa
. -pwagika
1) ;
2) (
)
. -pwagisha
. -pwaza ;
. -pwagia
. -pwagika
pwagu
(ma-)
1) ; (.)
2) ,
pwaguzi
(ma-)
( ,
pwagu); leo pwagu na
pwaguzi wamekutana
pwaji
(-)
1) ;
2)
(
)
(-)
(.),
, (.)
pwaju
(-)
.
(Caprimulgus sp.)
pwani
(-)
,
pwapwatika
1) (.
)
2) ; ilikuwa
vigumu kwenda katika
matope ya theluji ambayo
yalipwapwatika
kwa kukanyagwa na
mabuti yetu
,
pwaya
1) (
); (.);
nguo inampwaya
,
; pete hii
inanipwaya kidoleni
,
2) ;
(.); kiziba kinapwaya
katika chupa
. -pwayia
. -pwaywa
1) ();
( )
. -pwayisha
. -pwayia
. -pwaywa
. -pwayika
pweka
(-)
pweke
1) ; msema
pweke hakosi .
2) (
),
pwepweteka
. <<pwapwatika>>
pweta
,
,
pwete
. pwetepwete .,
, ;
jipweteka pwete
juu kitanda
; umekaa pwete
kama kwamba wewe
si mwanamume?
,
?
pweteka
1) ,
( );
pweteka juu kiti
2) . -bweteka .
<<bweta>>
. -jipweteka
pwetepwete
1) ,
2)
(. )
. . <<pwete>>
pwezua
pwita
1)
2) ,
3) ( )
. -pwitisha
. -pwitia
. -pwitwa
. -pwitika
pwitangi
(-)
. <<portangi>>
pya
1) . .
2)
3) ( ,
)
pyora
1)
;
,
2) ;
. -pyorana
. -pyoresha
. -pyorea
. -pyorwa
. -pyoreka
pyuta
(-)
raba
(-)
1) ;
2) ; (.)
3)
(
)
rabana
,
(-)
. <<rabi>>
rabi
(-)
. ( )
rabishi
1) , ;
;
rabishi kazi
2) .
;
,
3) ,
. -rabishana
. -rabishia
. -rabishiwa
@ rabishika
1)
2)
rabsha
(-)
1) ,
;
2) ; ;
rada
(-)
,
(-)
, ,
radhi
(-)
1) , ;
niwie radhi ;
omba (taka) radhi
,
2) ,
;
; sina radhi
nae ; kwa
radhi
,
; ,
; kwa radhi
...
(-.), kwa
radhi Mungu .
3) ,
; hana
radhi babake
(
;
-.), radhi
ni kubwa
kuliko mali
[]
1) ,
2) ,
1) . <<ridhi>>
radi
(-)
1) ; radi imepiga
; pigwa
na radi
2) . ngurumo radi
; kama shindo la radi
[ mvua] bila wingu juu ya
mbingu
radi
radidi
. ;
(-.)
; nimeradidi barua
yangu kwake
. -radidisha
. -radidia
. -radidiwa
. -radidika
radikali
(-)
.
radio
(-; ma-)
, ;
radio transista
; fungua
(zima) radio
()
rafa[r]dha
(-)
()
rafi
,
; bei rafi
(.
)
rafiki
(-; ma-)
1) , ,
; rafiki halisi
; rafiki
mwandani
; rafiki wa kalamu
2)
rafu
(-)
1)
2)
3) ;
4) ; rafu
joko ) )
,
1) , ,
(-)
1)
2) ,
1) ; cheza rafu .
()
raghaba
(-)
1)
2)
raghai
. <<laghai>>
raghba
(-)
. <<raghaba>>
raghibu
();
. -raghibiana
. -raghibisha
. -raghibia
. -raghibiwa
. -raghibika
rago
(ma-)
. <<ago>>; piga rago
raha
(-)
1) , []
;
; kosa
raha ,
; ona raha )
)
; -a raha
[];
;
2) (
),
3)
4) ; ; - (enye) raha nyingi
;
; raha mustarehe
; ;
raha za maisha
; kaa raha mustarehe
)
)
,
rahani
(-)
, ; tia (weka)
rahani (-.)
,
(-.),
komboa rahani
(-)
, (
)
rahimu
1) ,
( )
2) ,
3) ,
rahisi
[]
(-., -.)
. -jirahisi; usijirahisi
hivyo
;
(.)
.-. -rahisishwa
. -rahisia
. -rahisiwa
. -rahisika
1) , ;
( ), bidhaa
rahisi ;
rahisi huvunja
upishi .
2) , ;
kazi rahisi ;
lugha rahisi
1) , ; uza
rahisi
2) ,
@ rahisisha
1) ,
2) ,
3)
rai
1) ;
2) ,
;
3)
. -raiana
. -raia
. -raiwa
. -raika
. -rairai
(-)
1) , ,
; ; kwa rai
yangu ,
-
2) ;
, ; toa rai
;
;
3) . rairai ,
(-)
; ;
; bado sin rai
,
1) ,
, (
,
)
. -raiana
. -raia
. -raiwa
. -raika
(-)
raia
(-; ma-)
1) , ;
raia wa heshima
; vita vya raia
kwa raia
2) []
rairai
. . <<rai>>
rais[i]
(ma-; -)
; ;
; rais mdogo
-; rais wa
maisha
raiti-hafu
(-; ma-)
.
raiti-wingi
(-; ma)
.
raiyo
(-)
. . rai
raja
(-)
Rajab[u]
(-)
(
)
rajamu
(-)
,
;
rajimi
. 1)
2) (
), shetani rajimi
rajin
(-)
rajisi
;
. -rajisisha
. -rajisia
. -rajisiwa
. -rajisika
rajua
1)
,
;
()
1) ;
(-)
; wa na rajua
raka
(ma-)
. kiraka
rakaa
(-)
(
), ; timiza
(enda) rakaa
rakaateni
(-)
. 1)
(
)
2)
rakadha
(-)
( .), fanyia rakadha
()
-.
rakamu
(-)
;
raketi
(-)
()
rakibisha
. <<rekebisha>>
rakibu
. 1)
2) (.
), rakibu gari
()
(-)
rala
(-)
Ramadhani
(-)
(
,
)
ramani
(-)
1) ; kitabu cha
ramani ; ramani
barabara
2) , ; ,
; ; ramani
mji
ramba
. <<lamba>>
(-)
, (
)
(-)
rambaza
1) ,
( )
2) ( )
3) . ,
. -rambazia
. -rambazwa
. -rambazika
rambirambi
(-)
1) ;
(peleka) rambirambi
;
simu
rambirambi
2) ,
(
- ,
. .); rafiki
yangu alipooa nilimpelekea
rambirambi
,
rambuza
(ma-)
ramia
1) , ,
2) . ;
(-)
;
bunduki ramia kumi
ramisi
,
;
. -ramisisha
. -ramisia
. -ramisiwa
. -ramisika
ramli
(-)
1) . ;
piga ramli ;
mpiga ramli
2)
3) . ,
; ramli yake
inaonekana
ramram
(-)
. <<ramramu>>
ramramu
(-)
1) , ()
2) . <<ramu>>
ramsa
(-)
1) ,
2) ,
ramu
(-)
1) , ;
, ; wa
na ramu moyoni
;
()
(-)
(
)
(-)
ramuka
,
ranchi
(-)
;
()
randa
1) .
(
, )
2) . ,
(),
3) , ;
; randa
kwenye barabara )
)
4) ;
. -randisha
. randia
.-. -randiana
. -randwa
. -randika
(-)
. ()
1) ; randa mbao
kwa mashine
. -randisha
.-. -randiwa
. -randwa
. -randika
(-)
; ; piga randa
; randa
kuviringa []
@ randaranda
1) ; ;
; randaranda
ubavuni ... .
(-.)
2)
@ randia
1) . ;
2) []
() (-.)
ranga
. <<randa>>
rangaito
(-)
1) , ;
(.)
2) ,
3) ,
rangi
(-)
1) , ; ,
(), rangi kuu
; rangi
nzito
(); rangi
nyepesi
; - (-enye) rangi
; - (-enye)
rangirangi ,
;
geuka rangi
(, )
2) ; rangi mafuta
; rangi
maji ) )
)
;
rangi midomo
; tia (paka) rangi
,
,
ranki
(-)
, ,
rapsha
(-)
. <<rabsha>>
raru
(ma-)
. . . mararu
,
rarua
1) , ;
2) . rarua shuti
. -rarulia
. -raruliwa
. -raruka; kitambaa
hiki hakitararuka upesi
. -rarukararuka
@ raruana
1)
2) .
raruo
(ma-)
1) ,
;
2) . , ,
ras
(-)
. <<rasi>>
rasberi
(-)
. <<rasiberi>>
rasha
1) ; (
)
2) , (
)
3) . (-.)
(-)
. -rashia
, ,
; rashia maji
.-. -rashiwa
. -rashwa
. -rashika
. -rasharasha
rasharasha
. . <<rasha>>
(ma-)
. mvua rasharasha
rasi
(-)
1) ; rasi Matumaini
2) ; ,
3) . .
rasiberi
(-)
.
rasil[i]mali
(-)
1) ; rasilmali
inayozunguka
; rasilmali
viwanda
2) . .
; wa na rasilmali
nyingi madini
;
wataalamu ni rasilmali
taifa -
3) ;
rasimu
1) . .
2) ; ;
; rasimu ramani
3) ()
4) .
5) ,
. -rasimisha
. -rasimia
. -rasimiwa
. -rasimika
(-)
1) , ;
2) ;
1)
(
),
. -rasimia
. -rasimiwa
. -rasimika
rasisi
,
. -rasisia
. -rasisisha
. -rasisiwa
. -rasisika
raslimali
(-)
. <<rasilmali>>
rasmi
1) ; ziara
rasmi
; mavazi rasmi
;
watu rasmi
2) ,
1)
2)
rasuli
(-; ma-)
. ;
ratiba
(-)
1) , ;
(-.
), ratiba ziara
2) , ;
ratibu
1) ,
2) ,
, []
3) ,
. -ratibisha
. -ratibia
. -ratibiwa
. -ratibika
(-)
1) ,
2) (ma-) . <<mratibu>>
ratili
(-)
. . ,
(-)
( = 453,6
)
1) []
(. )
. -ratilia
. -ratiliwa
. -ratilika
ratli
(-)
. <<ratili>>
raufu
1) , ,
2) ,
rauka
. <<lauka>>
raundi
(-)
;
rauni
, ;
. -raunisha
. -raunia
. -rauniwa
. -raunika
rausi
.
. -rausia
. -rausiwa
. -rausika
rayoni
(-)
.
; rayoni asteti
razaki
[],
( )
razini
1) ; ,
2) ;
3) ,
razzaki
. <<razaki>>
re
(ma-)
. <<ree>>
reale
(-)
. (), reale
mzinga
rediani
(-)
.
rediesheni
(-)
redieta
(-)
. <<rejeta>>
redio
(-)
. <<radio>>
ree
(ma-)
.
refa
(ma-)
. <<referii>>
refarii
(-; ma-)
. <<referii>>
referii
(-; ma-)
. ,
refirii
(-; ma-)
. <<referii>>
refu
1) ; njia ndefu
2) ; mtu mrefu
3) , kisima kirefu
4) ; muda mrefu
refuka
,
@ refusha
1) ; ;
; refusha
kiwanja cha ndege
2) ,
(), refusha mkutano
rega
. <<lega>>
regevu
. <<legevu>>
rehani
(-)
. <<rahani>>
(-)
; bura yangu
sibadili na rehani
.
bora rehani
(= ,
;
bura
)
rehe
(-)
. <<riahi>>
rehema
(-)
, ;
, ;
omba rehema
rehemu
1) , ,
2)
()
3) (.
. )
. -rehemea,
-rehemia
. -rehemewa,
-rehemiwa
. -rehemeka, -rehemika
@ rehemesha
1) ;
2) (-. .)
3)
rejareja
; uza rejareja
;
biashara rejareja
rejea
1) ,
; rejea
kazini ;
rejea nyuma
,
2) ,
,
; ugonjwa
umerejea
3) ( .), (-.)
4) ; rejea
kamusi
.-. -rejeshea
.-.-.
-rejesheana
. -rejewa
. -rejeka; huyu
harejeki
@ rejesha
1) (-.),
2) ,
; rejesha
uhusiano wa kidiplomasi
3) ,
4) .
(-.),
5) .
rejeo
(ma-)
1) ;
; baada ya marejeo
yake
2) ,
3)
; vitabu rejeo
(
-.
)
4) .
; ;
maktaba marejeo
()
5) . ; - rejeo
rejeshi
. ,
; kiwakilishi
rejeshi
rejesta
(-)
. <<rejista>>
rejeta
(-)
rejista
;
,
(-)
1) . barua rejista
; peleka
kwa rejista
2) (),
;
;
(-)
rekabisho
(ma-)
. <<rekebisho>>
rekebisha
1) ,
,
2) ,
; rekebisha saa
3) ,
4) ,
,
;
( ),
; rekebisha
mfumo wa uchumi
duniani
;
rekebisha kuwa - kisasa
;
rekebisha tabia
(mwendo)
( )
5) , ,
6) . (
),
(.
)
7) ; ndege
ilirekebisha kuelekea
Nairobi
. -rekibishana
. -jirekebisha
. -rekebishwa
. -rekebishika
rekebisho
(ma-)
. . .
marekebisho 1)
,
,
2) ,
;
3) , ;
marekebisho katiba
4) . ;
(. )
5) ,
reki
(-)
rekodi
1) ,
;
2)
()
. -rekodisha
. -rekodia
. -rekodiwa
. -rekodika
(-)
1) ; ; weka
rekodi za fedha
,
2)
3) . ; rekodi
dunia ;
weka (vunja) rekodi
()
rekodiplea
(-)
rektifaya
(-)
.
reli
(-)
;
, ; reli
njia moja ; reli
za
chini ardhi
remba
,
; ;
remba chale .
;
remba kwa rangi za
kupendeza .
. -rembana
. -rembesha
. -rembea
.-rembua
(), ,
; ;
rembua macho
.-. -rembusha
.-. -rembulia
.-. -rembuka
. -rembwa
. -rembeka
. -rembaremba
@ jiremba
1)
()
2)
rembera
,
(
)
rembo
(ma)
; ,
[] ;
(
)
reneti
(-)
( )
renga
,
;
(.)
. -rengana
. -rengea
. -rengwa
. -rengeka
renge
(ma-)
( )
(ma-)
rengu
(ma-)
. ,
rereja
,
. -rerejesha
. -rerejea
. -rerejwa
. -rerejeka
resheni
(-)
; ;
resi
(-)
.
(); , ;
resi baisikeli
resipi
(-)
. <<risipi>>
retina
(-)
. ,
()
rewa
(-)
.
reza
(-)
. <<riza>>
rezolusheni
(-)
, ;
pitisha rezolusheni
ria
(-)
,
(
, ,
,
. .), fanya ria
riadha
(-)
riahi
(-)
1)
2) . ; mshipa
wa riahi
riaka
(-)
. <<ziaka>>
riale
(-)
. <<reale>>
riali
(-)
. <<reale>>
riaria
1) ,
2) (-.)
3)
( -.);
(
-.); mwenye
kijungu mekoni haachi
kuriaria .
riba
(-)
1) ; l riba
,
2) (
); riba
mchanganyiko
; lipa (toa) riba
;
toza riba
ribiti
(-)
; piga ribiti
,
riboflavi
(-)
, 2
riboni
(-)
; riboni taipureta
riboribo
(-)
()
. .,
,
ridhaa
(-)
1) ;
,
2) ; ridhaa
ya hawala
()
ridhi
. -ridhiana
. -ridhisha
; ;
(); -
kuridhisha
,
;
mafanikio
kuridhisha ,
; mfano wa
kuridhisha
.-. -ridhishwa
. -ridhiwa
. -ridhika
,
();
;
( -.), -
kutoridhika
@ ridhia
1) . . . .
2)
;
, ,
(-)
1) ,
2) ;
riha
(-)
,
rihani
(-)
.
(Ocimum basilicum)
rihi
(-)
. <<riahi>>
(-)
. <<riha>>
rijali
(ma-)
; rijali huyu!
!
rika
(ma-)
1) .
2) .
3) ,
(-)
rikabu
(-)
. .
(,
, )
rikodi
(-)
. <<rekodi>>
rikoriko
(-)
,
riksho
(ma-)
rikwama
(ma-)
. <<rukwama>>
rima
(ma-)
;
rimbwata
(-)
.
( )
rimbua
. <<limbua>>
rimu
(-)
()
rina
. -rinisha
. -rinia
. -rinwa
. -rinika
rinda
(ma-)
1)
2)
rindima
; ,
( ,
, . .); -
kurindima
, ;
rindimo
(ma-)
; ; (.
, . .)
ringa
1)
, ;
()
2)
( )
3) . .
. .
. -ringisha
.-. -ringiana
.-. -ringiwa
. -ringwa
. -ringika
@ ringia
1) ; ,
2) ;
; ,
ripea
,
(-)
; ; endesha
ripea
,
ripeya
. <<ripea>>
ripota
(ma-)
; ripota wa
michezo
ripoti
1) , ,
2) ,
;
3) . (
, . .);
; wachezaji
wanne waliripoti kambini
jana
(
)
. -ripotiwa
(-)
1) ; ,
; ; ripoti
muhula
()
2) ,
ripua
. <<lipua>>
ripuripu
.,
= !
risala
(-)
1) ,
2) , ;
risala rais kwa taifa
risasi
(-)
1) ; risasi nyeupe
; tia risasi
2) ; ; piga
risasi ; tia risasi
,
risavu
(-)
. <<rizavu>>
rishafu
(-)
,
rishai
1)
()
2) , ;
, (
)
. -rishaia
. -rishaiwa
. -rishaika
risimu
. <<rasimu>>
risipi
(-)
( )
risisi
. <<rasisi>>
risiti
(-)
1) (
)
2) ; (
-.)
ritadi
(,
. .),
( -.),
ritani
(-)
,
rithi
; rithi mali
nyingi
;
maradhi kurithi
. -rithiana
. -rithia
. -rithiwa
. -rithika
@ rithisha
1) ;
2)
riwaya
(-)
1) ; ; riwaya
upelelezi
2)
riza
(-)
rizavu
(-)
1) ,
2) (ma-) .
3)
riziki
(-)
;
; ;
mchumaji riziki ;
pata
riziki
();
jipatia riziki
roa
. <<lowa>>
robo
(-)
1) ; saa tatu kasa
robo
2) ; katika robo
kwanza mwaka
roboduara
(-)
. . robo duara .
roboo
(-)
1) . <<robo>>
2)
robota
(ma-)
; ; ;
; robota la pamba
robu
(-)
maziwa robu
roda
(-)
. 1) ,
2) ;
rodi
(-)
1)
2) . ,
roga
. <<loga>>
rogo
(ma-)
. <<logo>>
rogonya
.
,
(
)
. -rogonyea
. -rogonywa
. -rogonyeka
roho
(-)
1) ; ; -enye
roho ,
; kata roho
,
; kaza roho
, ;
mapigano kutapia
roho
, ; roho
nyeusi . ;
uza (teza) roho .
() ()
; roho ilimpasuka
.
,
2) , ; ;
- roho )
) ; konga
roho
;
zimia roho
; toa roho )
)
3) , ; ana
roho njema
; mtu mwenye
roho safi
4) ;
( ); wa na
roho )
) .
5) ; ; kaba roho
roja
; ,
rojo
(-)
1) . rojorojo
(
, . .)
2) ; ; rojo
ngano
, ;
- rojorojo
;
3) (,
..); mchuzi
wa rojorojo
4) ; rojo mboga
; achali rojo
1) ;
; baki rojo
rojorojo
. . <<rojo>>
roketi
(-; ma-)
roli
(ma-)
. <<lori>>
rombeza
1) -.
(
)
2)
3) . -ombeza .
<<omba>>
. -rombezea
. -rombezwa
. -rombezeka
rombo
(-)
;
rombokeza
. <<omboleza>>
ronda
. <<londa>>
(-)
rondea
1)
2) ,
;
(.)
3) ()
,
4) ;
(.)
. -rondeana
. -rondesha
. -rondelea
. -rondewa
. -rondeka
rondo
(ma-)
ronga
1) ;
2)
. -rongaronga ,
rongaronga
1) (-.)
[]
2) (-.)
rongera
(-)
(
)
rongo
; mtu huyu ni
mrongo sana
ronjo
. <<lonjo>>
ropoka
,
;
. -ropokesha
. -ropokea
. -ropokwa
roromoa
1) (-.)
2) ,
(.
)
. -roromosha
. -roromoka
rosari
(-)
roshani
(-)
; ;
rota
(-)
rovu
(-)
. ,
rovyo
1)
2)
rowa
. <<lowa>>
rozari
(-)
. <<rosari>>
ruaza
(-)
. <<ruwaza>>
ruba
(ma-)
1)
2) .
rubaa
(-)
; , ,
()
1)
2) , ;
rubani
(ma-)
1) .
2) , ; rubani
mwenzi
3) ; rubani
wa muziki ; rubani
wa kwaya
rubega
(-)
. <<lubega>>
rubuni
,
;
(.)
. -rubunisha
. -rubunia
. -rubuniwa
. -rubunika
(-)
1)
rudi
1) ; rudi
nyuma
;
2) ,
3) ( -.),
rudi salamu
; rudi neno
,
4)
5) (-.)
6) ; rudi
makosa
7) ;
;
8) ( )
.-. -rudishia
. -. -.
-rudishiana
.-.-.
-rudishiwa
.-. -rudishwa
.-. -rudishika
.-. -rudisharudisha;
rudisharudisha kamasi
puani .
. -rudiwa
. -rudika
@ rudisha
1) ,
; rudisha nyuma
. ;
rudisha
heshima
; rudisha
uso nyuma ,
2) ; rudisha
tena uhusiano wa mambo
biashara
3) ,
; rudisha balozi
4) ;
rudisha afya mwili
[]
@ rudia
1) .; (-.) ;
rudia kazi
;
rudia darasa
2) ; narudia,
kwamba... ,
; rudia
maneno
3) ;
usafiri katika reli ulirudia
tena
rudio
(ma-)
. <<marudio>>
rudufu
; ;
rudufu nyuzi
. -rudufisha, -rudufya
. -rudufia
. -rudufiwa
. -rudufika
,
. <<maradufu>>
rufaa
(-)
. <<rufani>>
(-)
1) y (),
2) (
)
rufai
1) ,
()
2) ();
()
3) ; []
;
(-.)
. -rufaisha
. -rufaia
. -rufaiwa
. -rufaika
rufani
(-)
. ;
;
omba rufani
; kata rufani
,
; kubali rufani
,
;
mahakama rufani
;
hospitali ya rufani
rufuku
1)
2)
. -rufukisha
. -rufukia
. -rufukiwa
(ma-)
. <<marufuku>>
rugaruga
(ma-)
1)
;
2)
3) ( )
rugurugu
(ma-)
. <<marugurugu>>
ruhamu
(-)
ruhsa
(-)
. <<ruhusa>>
ruhusa
(-)
1) ,
; ruhusa ya
kuingia
; ; omba
ruhusa
; toa ruhusa
; wa na
ruhusa zote
2)
3) ;
ruhusu
1) , ;
2)
3) ,
4) . .
. -ruhusiana
. -ruhusisha
. -ruhusia
. -ruhusiwa
. -ruhusika
ruia
(-)
1) , ; usiku
wa leo zilinijia mbaya
2) ; taswira
ruiani tu
rujumu
. -rujumisha
. -rujumia
. -rujumiwa
ruka
1) , ;
; ;
ruka kitini
; ruka kwa
furaha
; ruka mtu .
.
-.
2) ,
3) .
( -.);
;
4) . ,
(
); ruka mpaka
()
5)
6) (.
)
7) ( )
. -rukana
.-. -rushia
. -rukia
.-. -rukiana
.-. -rukiwa
. -rukwa; rukwa na akili
.
. -rukika
@ rusha
1) (),
; rusha maji
juu ()
; rusha
ndege
; rusha roketi
2) (),
, ; rusha
kichwa kwa upanga
; rusha akili
,
@ rukaruka
1)
2) , (
)
rukhsa
(-)
. <<ruhusa>>
ruko
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ; ;
ruksa
(-)
. <<ruhusa>>
rukudhu
1)
2)
3)
()
. -rukudhana
. -rukudhisha
. -rukudhia
. -rukudhiwa
. -rukudhika
rukuu
(
),
alirukuu mara mbili katika
kusali kwake
rukwama
(-)
1) ;
2)
rula
(-)
Rum
(-)
1) . bara Rum
; bahari Rum
2) ; - kirumi
;
rumada
(-)
. ()
rumande
(-)
; ,
;
wa rumande
; weka rumande
,
rumba
(-)
()
rumbi
(ma-)
(. .
)
Rumi
(-)
. <<Rum>>
runda
1)
,
2)
3)
()
rundika
. <<lundika>>
rundo
(ma-)
. <<lundo>>
runga
,
[]
rungu
(ma-)
1) ; (.
)
2) (
)
rungula
. <<lungula>>
rupia
(-)
.
rupurupu
(ma-)
. <<marupurupu>>
rusho
(ma-)
1)
2)
rushwa
(-)
1) , ; l
(pokea) rushwa
; ulaji wa rushwa
; toa
rushwa
2)
rutuba
(-)
1) , ;
2) ,
; ardhi yenye
rutuba
3) . ;
; ujuzi
uliojaa rutuba
;
historia
yenye rutuba
rutubika
1)
(,
)
2)
3)
(
)
4) ;
.-. -rutubishwa
@ rutubisha
1) ,
2)
();
3) . ;
; rutubisha lugha
4) ;
rutubisho
(-; ma-)
,
ruwaza
(-)
1) , ,
2) ; fuata ruwaza
mtu
-.
ruya
(-)
. <<ruia>>
ruzu
1) ,
2)
3)
. -ruziwa
. -ruzika
ruzuku
1) ,
[]
2) .
(-. , )
3) ( -.)
. -ruzukisha
. -ruzukia
. -ruzukiwa
(-)
1)
2) , ;
pata ruzuku
(); toa
ruzuku
()
ruzuna
(-)
. dawa ruzuna
;
saa
(-; ma-)
1) ; saa ngapi?
?; saa moja
; nusu saa ;
robo saa
2) ,
; saa za kazi
()
3) ; saa mkono
; saa mfuko
; saa
ukutani
; saa
imesimama
4) , . saa
kufumulia uzi .
; saa kutatia
hariri
()
1) . . .
. . -sazisha
.-. -sazia
.-. -sazwa
.-. -jisalia
. -saliwa
. -salika
. 1)
,
,
, =
;
sema saa! !
2) = ,
. .
@ saza
1) ,
2) (-.);
,
(-.);
,
(-.)
3)
(-.)
@ salia
1) ,
( ,
. .)
2) ,
()
saada
(-)
; ;
;
(-)
. <<saida>>
saala
(ma-)
. <<msaala>>
saanda
(-)
. <<sanda>>
saari
(-)
,
saba
1) ; - saba
(-)
2) ; saba nyingine
; saba
tatu
sababisha
1)
( -.);
(
-.,
-.)
2) , ;
;
. -sababishia
. -sababishwa
. -sababishika
sababu
(-)
; ;
, ; [kwa] sababu
gani? ?,
?;
kwa sababu hiyo
, ; kwa
sababu , ;
kwa
sababu ... -,
; ;
; bila sababu
,
[]
sabaha
(-)
, ; jua
liko sabahani
sabahi
1)
2) ,
. -sabahiana
. -sabahia
. -sabahiwa
. -sabahika
sabaini
. <<sabini>>
sabalheri
. <<sabalkheri>>
sabalkheri
!
()
sabasi
(-)
1) ,
2) ,
3) (ma-) ,
;
; jirani yangu ni
sabasi sana
sabatashara
; -
sabatashara
sabatele
(-)
Sabato
(-)
.
sabibisha
. <<sababisha>>
sabidi
,
;
sabihi
()
. -sabihi
. -sabihiwa
. -sabihika
. <<sabahi>>
. <<shabihi>>
sabiki
,
;
. -sabikisha
. -sabikia
. -sabikiwa
. -sabikika
(-)
, ;
sabili
(-)
toa sabili (.
), jitolea sabili
1)
,
2) , ,
(,
. .)
3) ,
4)
5) ,
;
. -sabilia
(-)
1) . ,
2) , (
),
3) ,
4) ,
1) ;
,
2) ,
3) ,
sabini
; - sabini
sabiti
. <<thabiti>>
sabmarini
(-)
sabuni
(-)
; sabuni kuogea
; sabuni
kufulia
; sabuni
unga
; povu la sabuni
saburi
. <<subiri>>
(-)
1) ,
; - (-enye)
saburi ; saburi
yavuta heri .
2) , ,
sabusi
(-)
. <<sabasi>>
sachi
,
. -sachisha
. -sachia
. -sachiwa
. -sachika
(-)
; fanya (piga) sachi
,
sadaka
(-)
1) ,
2) ,
3)
sadaki
sadfa
(-)
1) ,
2) ()
sadifu
1)
(, ),
; alisadifu
kuwa
anajuana naye ,
2)
(, )
3) []
(-.)
4) ,
( -. )
1) ,
,
sadiki
;
. -sadikiana
.-. -jisadikisha
. -sadikia
. -sadikiwa
. -sadikika; haisadikiki
[] ,
. . <<sadikifu>>
@ sadikisha
1) , ; -
kusadikisha
2) []
sadikifu
[],
sadiri
(-)
1)
2)
3) ,
safa
(-)
(
),
safari
(-)
1) ; ;
, ; safari
baharini
;
safari kwa motakaa
; safari ndege
2) , ; ;
safari moja ; safari
hii []
3) . ; .
msafara
safi
1) ; ,
2) ( )
3) ,
4) , ,
; sema Kiswahili
safi
5) . .
, ;
mwislamu safi
6) , ,
(.
)
7) . ,
,
( ,
,
..)
8) . ,
, ;
kwa moyo safi
9) ( )
1) ,
2)
3) ,
.-. -jisafisha
.-. -safishia
.-. -safishwa
. -safia
. -safiwa, jambo
lisilosafiwa
. -safika
@ safisha
1) ; .
. ;
; safisha kwa
dawa )
(-.)
)
2) ()
3) ,
;
4) ,
safidi
1) ,
2) ,
. -jisafidi
. -safidisha
. -safidia
. -safidiwa
. -safidika
safihi
1) , ;
( -.)
2)
(ma-; -)
. <<msafihi>>
1) ; ;
,
safii
. <<safihi>>
safina
(-)
. ; safina
Nuhu
safiri
;
(-.),
( ,
);
utasafiri lini?
[ ]?
.-. -safirishwa
. -safiria
.-. -jisafiria
@ safirisha
1) ,
;
2) ,
3)
4) ; safirisha
mawazo
safu
(-; ma-)
1) . . ; safu
milima ()
; safu mwanzo
(kwanza)
(.
), weka (panga)
safu ; jipanga
safu
2) . ,
3) ;
4)
1) ;
; safu
viti ;
kila msafa
alisafu viti vitano
safura
(-)
. 1)
2)
3)
saga
1) , ,
; ;
2)
; saga meno
3) (
)
4) ; ; saga
jasho na damu
wafanyakazi
(.
[]
)
. -sagana
. -jisaga . .
(-.)
. -sagisha
. -sagia
. -sagwa; kutosagwa
chakula
()
. -sagika
sagai
(-)
,
,
(-)
.
(
,
)
sagamba
(-)
; mikono yake
haijaota sagamba er
sagego
(ma-)
.
saghiri
. ,
sago
(-)
( ,
. .)
,
,
(-)
.
sagua
1) ; (
-.)
2) ( .), (-.)
. -saguana
. -sagulisha
. -sagulia
. -saguliwa
. -sagulika
saguo
(ma-)
1)
2)
3)
sahaba
(ma-)
1) .
2) . . sahibu
sahala
. <<sahali>>
sahali
1) , ,
2) ,
,
; sentensi
sahali .
;
dutu sahali
; umbo sahali
(-)
, ,
sahani
(-)
1) ; ; ;
sahani yai
2) . sahani santuri
, ;
sahani ndefu
3) . ; kutupa
(kurusha) sahani
4) ,
sahari
(-)
( )
sahau
1) ,
2)
,
; -msahau mtu
gerezani -.
[]
. -jisahau
. -sahaulisha
. -sahaulia
.-.
-sahauliana
. -sahauliwa
. -sahaulika
.-. -sahaulikana
(-)
1) ;
,
2) ;
sahib
(-; ma-)
. <<sahibu>>
sahiba
(-; ma-)
. <<sahibu>>
sahibu
(-; ma-)
1) , ,
; masahibu ao
2) ,
sahifa
(-)
sahifu
(. )
(-)
. <<sahifa>>
sahihi
. . . ;
. . .
.-. -jisahihisha
.-. -sahihishwa
. -sahihia
. -sahihiwa
. -sahihika
(-)
1) ,
2) ,
3) ; ; tia
sahihi (.);
1) , ,
,
2) , ,
3)
1) , ,
,
@ sahihisha
1) , (
,
-.)
2) ,
,
;
3) ;
,
(.
)
4) ,
;
; sahihisha
mtu mhalifu
5) ;
6)
sahihifu
. <<sahihi>>
sahihisho
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
sahili
, ;
. -sahilisha
.-. -sahilishwa
. -sahilia
. -sahiliwa
. -sahilika
. <<sahali>>
(-)
, ;
kale za sahili ya Afrika
Mashariki
sai
1) (. , , )
2) ( )
. -saiana
. -saia
. -saiwa
. -saika
said
(ma-; -)
. <<sayidi>>
saida
(-)
.
saidana
(-)
; Saidana
Maryam .
saidi
(-; ma-)
. <<sayidi>>
saidia
1) ,
, ;
2) () (.
, )
3) (-.),
, (.); nilikuwa sina kalamu
lakini rafiki
yangu alinisaidia
,
[]
4) ,
. -saidiana
. -jisaidia
. -saidiza, -saidisha
. -saidiwa
. -saidika
.-. -saidikia
saidina
(-)
(
)
saifu
(-)
. <<sefu>>
saikolojia
(-)
; - kisaikolojia
saili
1) [],
2)
. -sailiana
. -sailisha
. -sailia
. -sailiwa
. -sailika
saini
,
. -sainiana
. -sainisha
. -sainia
. -sainiwa
. -sainika
(-)
; tia saini
sairi
.
. -sairisha
. -sairia
. -sairika
1)
() ( -.)
()
2) (-.
),
. -sairiana
. -sairisha
. -sairia
. -sairiwa
. -sairika
1) ( )
saisi
(ma-)
1)
2)
saiti
(-)
[]
, toa saiti
saizi
(-)
, ; ;
; saizi spea .
sajili
,
. -sajilisha
. -sajilia
. -sajiliwa
. -sajilika
sajini
(-; ma-)
.
sajinimeja
(-; ma-)
.
()
sajinitaji
(-; ma-)
. ()
saka
1) ,
()
2) ( ),
;
3) ,
(. ),
. -sakana
. -sakiza
. -sakia
. -sakwa
. -sakika
. -sakasaka
sakafu
(-)
1) ; ; sakafu
lami ngumu
; sakafu plastiki
(); sakafu mfuto
; barabara ya
sakafu
( ..)
2) ();
mbio za sakafuni huishia
ukingoni .
. <<sakifu>>
sakama
1)
(); . .
2)
3) . .
; mwiba
umemsakama mkononi
; maneno hayo
yamenisakama moyoni
4) . . ,
; ,
5)
6) (-.
),
(-.)
7) . , ;
woga umewasakama
. -sakamisha,
-sakamiza ,
;
.-. -sakamishwa
. -sakamia
. -sakamwa
. -sakamika
sakara
1) , ;
(.)
2) ;
. -sakarika
(,
, )
(-)
1)
2) ; hakujiweza
kwa sakara
sakata
(-.)
(); ameusakata wali
wote
,
; amemsakata
ngumi
; analisakata
rumba
(-)
,
saketi
(-)
,
; saketi
umeme
saki
1) ( -.
),
( -. )
2) (
-.),
( -.), kizibo
kimesaki
[]
3) ( )
4) . ; ;
njaa inasaki
5) .
. -sakisha
. -sakia
. -sakiwa
. -sakika
sakifu
1) (
, . .),
sakifu chumba
2) ,
3) ,
4) .
( -.),
(.
-.)
. -sakifisha
. -sakifia
. -sakifiwa, -sakafiwa;
njia ya kueneza maarifa
ilianza kusakafiwa
; njia mafanikio
haikusakifiwa
. -sakifika
sakimu
,
sakini
, ,
(-)
1) . <<sikini>>
2) . <<sekini>>
sakiti
,
sakitu
(-)
; sakitu nyusi jalidi
sakramenti
(-)
. 1)
2)
saksafoni
(-)
sakubimbi
(ma-; -)
1)
();
(.)
2)
3)
sala
(-)
. ; sala za
faradhi
salaalee
. <<salala>>
salaam
(-)
. <<salamu>>
saladi
(-)
1) .
2) . -
salala
.
1) ,
. loo salala! = ?!,
?!, !
2) =
(-)
. <<sarara>>
salale
. <<salaalee>>
salam
(-)
. <<salamu>>; bila
kuleta salam wala kalam
. ,
(=
)
salama
(-)
1) ,
2) ,
3)
1) ,
2) , ;
3)
4)
1) ,
2)
3)
4) ;
; salama
salimini
salamati
(-)
.
salamu
(-)
, ;
; (toa) salamu
(-.),
peana salamu
,
; peleka salamu
(); pokea salamu
; salamu
mkono ;
salamu za
heri ;
salamu za rambirambi
; mizinga
salamu
(
-.)
salasila
(-)
. <<silisila>>
salata
(-)
1) ,
(, )
2) ();
3) ,
4) (-; ma-) ;
,
salehe
(-)
salfa
(-)
.
sali
,
; sali dua
( -.)
. -saliana
. -salisha
. -salia
. -saliwa
. -salika
salihi
1) ,
2) , ;
3) ,
4) [] ,
(ma-)
. <<msalihina>>
salihina
(-)
. <<msalihina>>
salili
(-)
salimini
salama salimini . .
<<salama>>
salimu
1) ,
;
2)
()
3) ;
[]
4) ; ,
; salimu fedha
,
(-.) ; salimu
roho (.
)
5) ; salimu
amri ) )
6) ,
, (
-.)
. -salimisha; salimisha
kwa hila
.-. -jisalimisha
; jisalimisha kwa
polisi [ ]
. -salimia;
[u]nisalimie dada yako
.-.
-salimiana
. -salimiwa
. -salimika; alisalimika
ajali []
salio
(ma-)
saliti
1) (-.,
-.), ,
(-., -.)
2) (
-.), ;
,
3)
( ,
);
(
)
. -jisaliti
. -salitisha
. -salitia
. -salitiwa
. -salitika 1)
. . . . 2)
(-., -.)
1) , ,
2) . ,
. -salitisha
. -salitia
. -salitiwa
. -salitika
salua
(-)
,
saluti
(-)
. , ,
; piga (toa)
saluti ;
;
; pokea
saluti
()
sama
1) ,
()
2) ( )
3) .
samadari
(-)
. kitanda cha samadari
(
)
samadi
(-)
(
), mbolea samadi
samaha
(ma-)
. <<msamaha>>
samahani
!, !,
!;
samahani, ofisi posta iko
wapi? ,
?; omba
samahani
samai
(-)
,
samaki
(-)
1) ; samaki wa
baharini ;
samaki mbichi
; samaki mkavu
; vua samaki
; tunga samaki
; bana
samaki
(
)
2) . (
)
samani
(-)
1) ; samani
mwanzi
2)
3) ;
; samani za
seremala
samawari
(-)
samawati
(-)
1) ,
2) ; ; rangi
samawati ;
samawi
(-)
. <<samawati>>
samba
(-)
()
sambaa
1) ,
,
2) ;
.-. -jisambaza;
walijisambaza yadi chache
[]
.-. -sambazia
.-. -sambazwa
@ sambaza
1) . .
2) ,
; ;
3) , ;
; mpango wa
kusambaza maji katika mji
4) ,
;
sambamba
; mstari
sambamba
1) . .
2) ;
3) , ,
; enda sambamba )
)
)
; weka
sambamba na...
(-.)
sambaratika
,
;
kusambaratika ,
sambarika
. <<tambarika>>
. -sambarisha
. -sambarikia
. -sambarikwa
. -sambarikika
sambasamba
. <<sambamba>>
1) ; []
2) (-.)
(-
),
sambereru
(-)
sambiza
. -sambizisha
. -sambizia
. -sambizwa
. -sambizika
sambusa
(-)
( ,
,
)
samehe
1) , ;
nisamehe []
2) (.
), (),
()
3) [] ;
2) .
. ., ., .
.; angalia sana
(); li sana
; zaa sana
;
mtoto sana
; mzee sana
; rafiki
sana ;
usiku sana )
) ;
ghali sana
; ahsante
sana
1) , ;
mtoto wa mhunzi asiposana
huvukuta .
,
(=
)
. -sanisha
. -sania
. -saniwa
. -sanika
sanaa
(-)
1) ;
; sanaa haiwezi
kuwa sanaa kwa ajili ya
sanaa
2) ; ;
; sanaa
upishi
3)
. <<sanii>>
sanamaki
(-)
. ; nywa
sanamaki
sanamu
(-)
1)
2) ; ;
; chonga sanamu
(, )
3) ; - sanamu
; bastola
sanamu )
)
4) ; ibada sanamu
; sanamu
takatifu
sanat[i]
(-)
. (
,
,
. .)
sanda
(-)
; -mvika maiti sanda
sandali
(-)
1)
(; .
<<msandali>>)
2) (
,
)
sandarusi
(-)
1) ,
; sandarusi chini
;
sandarusi miti
( juu)
2) (
msandarusi); sandarusi
isiyo asili
sandika
1) ,
2)
sandiwichi
(-)
;
sanduku
(ma-; -)
1) ;
2) ; ; sanduku
la posta ;
sanduku la uchaguzi
3) . sanduku la maiti
4) (-.
); sanduku la mbao la
redio
5)
6) .
sandweji
(-)
. <<sandiwichi>>
sangaa
. <<shangaa>>
sangara
(-)
(-)
sangaza
. -shangaza .
<<shangaa>>
sanidi
1) , ,
2) . <<sanifu>>
. -sanidisha
. -sanidia
. -sanidiwa
. -sanidika
sanifu
1)
()
2) ; ,
; ;
kazi kusanifu lugha
. -sanifisha
. -sanifia
. -sanifiwa
. -sanifika
1) , ,
2) , ,
3) ;
; Kiswahili
sanifu ,
sanii
1) ;
,
2) . ,
sanjari
1) ;
2)
3)
1)
2) ;
; (.)
sansuri
(-)
1) . -
2) (
)
santuri
(-)
1)
2) ; ;
sahani santuri
3)
sanzua
; ,
;
. -sanzulisha
. -sanzulia
. -sanzuliwa
. -sanzu[li]ka ,
;
(-.); wageni
wamesimama na
wanaanza kusanzuka
mmoja mmoja
sao
(ma-)
. <<masao>>
sapa
1) ,
2) . ,
3) . (
)
. -sapia
. -sapwa
. -sapika
. -sapasapa
(-)
(
, .
,
)
sapasapa
. <<tapatapa>>
sapatu
(-)
(
)
(-; ma-)
1)
muwaa
(
, . .)
2)
()
saphire
(-)
sara
,
(-.
);
()
. -sarana
. -jisara; mtoto
amejisara tope mwili
mzima
. -sarisha
. -saria
. -sariwa
. -sarika
sarabi
(-)
;
saradani
(-)
. <<seredani>>
sarafu
(-)
1) ; sarafu imara
()
; sarafu adimu
; sarafu
inayobadilika
;
sarafu za kigeni
2) ; ,
3) ;
sarahangi
(ma-)
. <<serahangi>>
saraka
(-)
(,
. .)
sarakasi
(-)
1)
2)
saramala
(ma-)
. <<seremala>>
sarara
(-)
,
()
saratani
(-)
.
sare
(-)
1) .
(
; . uchale);
l sare
(
,
)
2) ; enda
(toka) sare []
1) ; wamevaa
sare ;
wa sare na
...;
, ...; uso
wake ulikuwa sare na
umbo lake, mwembamba,
mrefu
, ,
2) ,
(. . )
(-)
. jina la sare 1)
(
)
2)
sari
(-)
( )
sarifa
(-)
. <<sarafu>>
sarifu
1)
(,
), sarifu nyumba
2) ,
(), sarifu fedha
(chakula)
()
3)
4) ()
5)
; []
;
. -sarifiana
. -sarifisha
. -sarifia
. -sarifiwa
. -sarifika
sarufi
(-)
; sarufi ya
mapokeo
sarufu
(-)
. <<sarafu>>
saruji
(-)
1) ; ti saruji
2)
(-)
sarveya
(-; ma-)
sasa
, ;
,
; sasa hivi ) ,
)
(ma-)
()
(-)
( )
sasamlanda
(-)
(. )
satalaiti
(-)
,
sataranji
(-)
(-)
satari
(-)
.
satilaiti
(-)
. <<satalaiti>>
satini
(-)
;
sato
(-)
satu
(-)
. <<chatu>>
satua
(-)
1)
2) ; ; sina satua
nalo jambo hili
()
3) ; kwa satua yako
saujika
. <<sawijika>>
saumu
(-)
. ; funga saumu
; fungua saumu
(
)
(-)
. kitunguu saumu
sauti
(-)
1) ; sauti kubwa
; sauti
chini ; sauti
nene
; ; sauti
nyembamba )
;
) ;
kwa sauti (kubwa) ;
kwa sauti moja
, sema kwa sauti moja
( .), paza sauti
; punguza
(tuliza) sauti
; sauti inamkauka
, ;
meza sauti
.
2) []
; sauti ya uamuzi
;
kutokuwa na sauti yote
juu uamuzi
3) . ; sauti za
lugha ,
; viungo
vya sauti ;
- sauti
4) ;
savana
(-)
sawa
1) . ;
; ,
; sawa na (kama)
, , ;
2) ,
3) , ;
; nchi sawa
()
;
4) . ,
. sawasawa 1)
,
() ; ,
2) , ;
; gawia sawa
(
)
3) , ,
(.
);
saa inakwenda sawa
4) . ,
5) . ,
6) . ,
(-)
1) ,
; kupata
shamba ni sawa yake
-
;
haki za sawa
2) ; ,
3) ; kazi
sawa ;
bei sawa
sawadi
(-)
sawajika
. <<sawijika>>
sawanyisha
. <<sawazisha>>
sawasawa
. . <<sawa>>
sawawa
,
(-.)
sawazisha
1)
();
; ;
;
sawazisha hali ya maisha
watu katika mji na kijiji
()
2)
(), ,
;
(,
),
3) . ,
; ;
4) ,
. -sawazishana
. -sawazishwa
sawia
(-)
. tambi za sawia
1) ,
; []
2) ,
sawidi
1) ,
2) (,
),
3) . [], []
, []
. -sawidisha
. -sawidika
sawijika
1) [] (
, ,
),
()
2)
3) (
)
. -sawajisha
sawiri
1) ,
;
,
2)
3)
4) (-.)
()
sayansi
(-)
sayari
(-)
sayidi
(-; ma-)
1) , ,
(
; . Said
Bargash, Said Halifa
2) Sayidi
sazo
(ma-)
1)
2)
sebeha
;
sebule
(-)
1) ;
2)
3)
sebusebu
, ;
sedeka
1)
2)
(
)
. -sedekea
. -sedekwa
. -sedekeka
sefle
(-)
. <<sefule>>
sefu
(-)
.
(-; ma-)
sefule
(-)
1) ,
(.)
2) . ,
sega
(ma-)
()
(
, )
. -segesha
. -segea
. -segwa
. -segeka
sege
(-)
segele
(-)
. <<shegele>>
segua
1) ; (.);
;
(.)
2) . .
. -seguana
. -segulisha
. -segulia
. -seguliwa
. -seguka
sehemu
(-)
1) , ; ;
sehemu mbili kwa tatu
; pata sehemu ya
urithi
()
; - sehemu
; kwa sehemu
,
2) , ; sehemu
mji
3) ; , ;
sehemu kiume
; sehemu za
uzazi
4) , ; sehemu
za ushirikiano
5) , ; ;
6) .
7) .
8) . ,
9) ; sehemu mwisho
...
(-.)
10) . . ;
sehemu za kuleta pamoja
katika siasa
; sehemu
inayofuka moto wa harakati
duniani
sehemuduara
(-)
. . sehemu []
duara .
seji
(-)
.
sekeneka
1)
2)
3)
( )
. -sekenesha
. -sekenekea
sekeneko
(-)
.
sekenele
(-)
.
sekini
(-)
. (
,
), nyoa sekini
,
; kata sekini [nywele]
sekondari
- sekondari ;
shule sekondari
; elimu ya sekondari
sekretari
(ma-)
sekretarieti
(-)
seksheni
(-)
, ,
seksitanti
(-)
()
sekta
(-)
1) . , ,
sekta viwanda
2) , ; sekta za
siasa na utamaduni
()
sekua
1) , ,
2)
()
3) .
(-.)
. -sekulisha
. -sekulia
. -sekuliwa
. -sekuka
sekunde
(-)
. <<sekundi>>
sekundi
(-)
selaha
(-)
. <<silaha>>
selea
1) ,
(-. )
2) (.)
3) (.
-. )
. -selelea
. -selewa
. -seleka
seleha
(-)
selehea
. <<selea>>
selehi
. <<suluhu>>
seli
(-)
1) .
2) ()
(-)
selo
(-)
(
,
, . . .)
selulosi
(-)
,
selwa
(-)
. <<surwa>>
sema
1) ,
; bila kusema
mengi
(-. )
2) ;
3) ; tamko lasema
4)
()
-.;
() -.;
alitaka kunisema kwa
askari
[ ] ;
ulimwengu
utamsema
. -semana
,
.-. -semezwa
. -semea
. -semwa
. -semeka; haisemeki
,
.-. -semekana;
inasemekana kuwa...
() ...
@ semeza
1) ;
(); walijaribu
kumsemeza
2)
@ semezana
1) ,
2)
@ jisemea
1) ;
wazo hilo linajisemea
lenyewe
2) ,
semaa
semaa wa taa .
()
semani
(-)
. <<samani>>
semantiki
(-)
sembe
(-)
; . unga wa
sembe
()
sembuse
...;
..., ...; ,
sementi
(-)
semetiki
. <<semitiki>>
semezano
(ma-)
,
semi
(.)
. <<usemi>>
semina
(-)
; hudhuria semina
,
semitiki
- [ki]semitiki ;
lugha za [ki]semitiki
semitoni
(-)
.
semolina
(-)
. 1) ,
2)
semsem
(-)
. ,
sena
(-)
(-.)
; kitambaa [cha] sena
senea
, ; kisu
kimesenea
.-. -senezea
.-. -senezeka
@ seneza
1) ,
2) ,
seneguse
(-)
1)
2) .
()
senehangi
(-)
. <<serahangi>>
senene
(-)
(.
)
(-)
1) (
)
2)
seneta
(-; ma-)
seneti
(-)
senezo
(ma-)
. , ,
senga
, (
)
. -sengesha
. -sengea
. -sengwa
. -sengeka
seng'enge
(-)
[]
sengenya
1) ,
;
2) , ;
,
3) ,
( )
. -sengenyana
. -sengenyesha
. -sengenyea
. -sengenywa
. -sengenyeka
sengenyo
(ma-)
;
sensa
(-)
senta
(-)
sentafavadi
(-)
.
sentahafu
(-)
. ,
sentensi
(-)
. ;
mpangilio wa maneno
katika sentensi
senti
(-)
sentigramu
(-)
sentigredi
(-)
;
joto lilifikia digrii 30 za
sentigredi
30
sentimeta
(-)
sentimita
(-)
. <<sentimeta>>
sentina
(-)
senturi
(-)
. <<santuri>>
senyenge
(-)
. <<seng'enge>>
seperuka
. <<sepetuka>>
sepeto
(-)
;
sepetu
(-)
. <<sepeto>>
sepetuka
1) ,
2) ,
. -sepetusha
. -sepetukia
Septemba
(-)
sera
(-)
1) , ;
(), sera
mishahara
; sera
biashara
; endesha sera
(, )
2) ;
; ;
mtoto anafuata sera
babake
3)
(-)
, ,
(-)
(-)
,
serahangi
(-)
1) ; ;
2)
seredani
(-)
serehangi
(-)
. <<serahangi>>
seremala
(ma-)
1)
2)
serena
(-)
serereka
1) ,
2)
serifu
. <<sarifu>>
serikali
(-)
1) ; serikali
ya wafanyakazi na
wakulima
; serikali
bandia
; serikali
muda
;
serikali kijeshi
; - serikali
;
2) ;
3)
sero
(-)
. <<selo>>
seruji
(-)
. <<saruji>>
seruni
(-)
(
)
sesa
(-)
.-. ; lima sesa
sesemi
(-)
sesere
(-)
. <<mwanasesere>>
sesereka
1) , ,
2) . <<seseteka>>
. -seserekesha
. -seserekea
seseteka
1) , ,
2) . ,
,
. -sesetesha
sesetuka
. <<seseteka>>
seta
1) ,
; ;
; seta
viazi kwa
mwiko
2) , ()
3) ; (.)
4)
(
)
. -setana
. -setesha
. -setea
. -setwa
. -seteka
; ,
; embe
limeseteka
; pua kuseteka
) )
@ setaseta
1) ,
2) . <<shetasheta>>
seti
(-)
.
(-)
1) ,
2) , ;
; seti
televisheni ;
3) . ; seti
tupu ;
seti sawa
setiri
. <<sitiri>>
setla
(ma-)
,
seuze
. <<sembuse>>
seyida
(-)
. <<saida>>
seyyid
(-; ma-)
. <<sayidi>>
seza
;
. -sezesha
. -sezea
. -sezwa
. -sezeka
sezo
(-; ma-)
. <<tezo>>
shaa
utashaa = ,
shaabani
(-)
(
)
shaba
(-)
; ; shaba
nyekundu ;
shaba nyeupe ;
;
shaba nyeusi
shababi
(-)
1) ,
; shababi na shaibu
wanahitilafiana mawazo
1)
shababu
(-)
. <<shababi>>
(-)
,
shabaha
(-)
1) , ; ;
twaa (piga, lenga) shabaha
, ();
pata
shabaha ;
wa na shabaha [nzuri]
2) , ;
; bila shabaha
; jiwekea shabaha
,
;
timiza shabaha
() ;
3)
(-)
. <<shabihi>>
1) , ;
[] ; tunda shabaha
chungwa ,
shabaki
(-)
; ,
(-, ma-)
,
shabani
(-)
. <<shaabani>>
shabashi
., ,
= !
shabihi
(),
. -. -jishabihisha
.-. -shabihishwa
. -shabihia
. -shabihika
(-)
1) , ;
ni shabihi babake
2) ,
@ shabihiana
1)
; shabihiana na...
()
2)
@ shabihisha
1) ,
2) ,
shabiki
(ma-)
1) ,
(-.)
; ; ni
shabiki wa mpira
2) . <<shabaki>>
1)
()
2) ( -.),
,
(-.)
. -shabikia
shabu
(-)
.
shabuka
(-)
1) ,
2) ,
3)
4) . <<shabaki>>
shada
(-; ma-)
1) ; ; ;
shada la maua )
)
; shada la funguo
; shada la
ushanga ; shada
la karatasi
2) ,
3) , ; shada la
zabibu
4) ; ,
5) . ; weka
shada katika neno
shadidi
1) . .
,
2) . .
,
3) ,
. -shadidia
. -shadidiwa; lugha
zamani inashadidiwa katika
fasihi ya dini
(.
)
1) ; ;
2)
3) , (
)
shafaka
(-)
. <<shufaka>>
shafiki
(-.),
(
-.)
shaghala
shaghala baghala, .
shaghla baghla .
<<shaghalabaghala>>
shaghalabaghala
1) -, ;
jambo linakwenda mrama
na shaghalabaghala
2) ,
shaghla
shaghla baghla .
<<shaghalabaghala>>
shah
(-)
1)
2) .
shaha
(ma-)
1) . ,
,
2) . ,
,
3)
4) -;
(-)
. shaha mnazi
shahada
(-)
1)
;
; ;
; ;
shahada
kutoka chuoni
;
; pata
shahada kama dakta wa
sheria
2) .
("
, ,
"), maji shahada
. . ,
3) ,
shahamu
(-)
shahari
(-)
. .
shahawa
(-)
. ,
shahidi
(ma-)
1) ; shahidi wa
upande wa mashtaka
2) . ( )
shahiri
dhahiri shahiri
,
; (
)
shaibu
(-; ma-)
, ,
shairi
(ma-)
1) , ;
; tunga mashairi
2) . ,
shaitani
(ma-)
. <<shetani>>
shaja
( ),
,
. -shajisha
. -shajia
. -shajika
shajaa
(-)
. <<ushujaa>>
shajai
. <<shajii>>
shajara
(-)
1) ,
2) []
3) ;
4) . <<shajari>>
shajari
( )
(-)
. .
shajii
()
@ shajiisha
1) ,
;
; . ;
chama
kiliwashajiisha wafanya
kazi kiitikadi
2) ;
; zawadi
kumshajiisha mtu
-.
shaka
(ma-; -)
1)
,;
bila shaka ;
; wa na
mashaka
; wa katika
mashaka
; ingia mashakani
; tilia mashaka
(-.)
; ondoa mashaka
mwisho
2) ,
; kwa
mashaka
,
3) ,
4) , ;
; ta (kutana na)
mashaka mengi
1) (.
), ,
. -shakia
. -shakwa
. -shakika
shakawa
(-)
1) ,
2) ,
shake
(ma-)
, ; ;
ingiwa na shake [la kulia]
(
)
shakevale
(-)
(Gymnogenys typicus)
shakii
1) ,
2) ,
shakiri
1)
()
2)
. -shakirisha
. -shakiria
. -shakiriwa
. -shakirika
shakiza
[] ,
(
)
(-.)
. -shakizia
. -shakizwa
. -shakizika
shaksia
(-)
1) , ,
2) .
shakwe
(-)
shalaka
(-)
. 1) (
-
)
2)
shali
(-)
,
shaliki
1) ,
2) ,
3)
(
-. )
4)
. -shalikisha
. -shalikia
. -shalikiwa
. -shalikika
shaloti
(-)
. - (Allium
ascalonicum)
Sham
(.)
. ; bahari
Sham ; reali
Sham .
shamari
(-)
.
shamasi
(-; ma-)
. <<shemasi>>
shamba
(ma-; -)
1) (,
), ;
; shamba la
majaribio .-.
; shamba
lenye majani asili
yaliwayo ;
2) ; ;
shamba la kufugia kuku
; shamba la
serikali
3) ,
( .
), mtu wa shamba
,
; jogoo la
shamba haliwiki mjini
.
shambiro
(-)
1) ,
;
2) , ;
anajiendea shambiro
shambua
. <<chambua>>
shambulia
1) , ;
;
( ),
shtaka la
kushambulia .
2) . ,
;
,
3) ,
. -shambuliana
. -shambuliwa
. -shambulika
shambulio
(ma-)
1) , ,
2) .
3) ,
shambulizi
(ma-)
. . .
mashambulizi .
, ;
; fanya
mashambulizi
,
shamia
(-)
. <<kishamia>>
shamili
(ma-)
; shamili
la pua
shamiri
1) ;
habari imeshamiri
2)
3) , ;
4) , ,
(. .
,
. .)
5) ()
. -shamirisha
. -shamiria
. -shamiriwa
. -shamirika
shamla
(-)
1) , (
, .
.)
2) ,
shamli
(-)
. <<shamili>>
(-)
. <<shamla>>
shampeni
(-)
shamrashamra
(-)
. shamra shamra
1) , (.
.
),
shamra za
sikukuu
2) ,
;
shams[h]i
(-)
.
shamua
1) ;
2) . <<chemua>>
shanda
shanga
(ma-)
1) . ushanga
2) . ushanga; shanga
zake
shangaa
1) ,
, ;
2)
()
3)
.-. -shangazwa;
alishangazwa na akili yake
. -shangalia
. -shangawa
. -shangalika
@ shangaza
1) , ;
2) ;
3) ;
shangama
(-)
(
,
: )
(-)
shangazi
(-)
,
shangilia
1) ,
[ ,
];
-mshangilia mtu sana
.
2)
3) ,
;
4) . (.
)
. -shangiliana
. -shangililia
ac. -shangiliwa
. -shangilika
shangilio
(ma-)
1) ,
(-.)
2)
3) ,
4) ;
shangiria
. <<shangilia>>
shangwe
(-)
1) , ,
; kwa shangwe
, ;
shangwe! .
= !, !
2)
3)
4) ,
5)
shani
(-)
1) -.
() (.
, )
2) ; []
(.)
3) , ,
4) ,
5) ,
,
shanjari
. <<sanjari>>
shanta
(-)
1) ,
2) ,
shanuo
(-; ma-)
1) (
)
2) .
3) . <<chanuo>>
4) (
)
shapa
(ma-)
1)
2) ; shapa la nyuki
shapo
(ma-)
. <<mashapo>>
sharabeti
(-)
. <<sharubeti>>
sharabu
1)
2) ;
,
; uso wake
ulikuwa umesharabu
wekundu kwa
kulia
(. )
. -sharabia
. -sharabiwa
. -sharabika
(-)
,
()
sharafa
(-; ma-)
1) ,
;
sharafa ndevu ndogo
ndogo
2)
shari
(-)
1) , ;
heri nusu shari kuliko
shari kamili .
,
2) ;
3) , ; - shari
,
4) ;
(
), taka shari
;
1) ,
2) , (
)
(-)
sharia
(-)
. <<sheria>>
sharidi
.
(-; ma-)
1)
2) ,
sharifu
1) , ,
()
2) ,
. -sharifia
. -sharifiwa
. -sharifika
(ma-)
1) (
)
2)
()
3) . (
)
sharti
(-; ma-)
1) ,
;
; sharti
uje
2) , ,
; masharti
mapatano
()
; kwa sharti
moja ;
kwa masharti yafuatayo
;
bila masharti yote
,
; -
sharti ;
; ...-si-o -
masharti ,
;
kamilisha sharti
()
3) , ; sharti
za lugha
4)
sharubati
(-)
. <<sharubeti>>
sharubeti
(-)
;
()
sharubu
(ma-)
1)
2) .
shashi
(-)
1)
( )
2) ;
shashimamishi
, ;
tazama shashimamishi
.,
; ondoka hapa
shashimamishi!
!
shasira
(ma-)
. <<shazia>>
shasisi
(-)
shata
(ma-)
shatashata
shati
(ma-)
;
shatoruma
(-)
shaua
1) [] ,
(-.);
2) ,
(
,
. .)
3) ( ),
();
;
. -shauana
. -jishaua .
. 3) . .
. -shaulia
. -shauliwa
. -shauka
shaufu
;
shauku
(-)
1) ;
, ,
; shauku nyingi
huondoa maarifa
.
2) ;
3)
4) , ;
y; fanya kazi kwa
shauku
()
shaunge
(-)
1) (
msanapiti
)
2)
(ctophilornis africanum)
shauri
, ;
. -jishauri; ujishauri
mwenyewe
. -shauria
. -shauriwa
. -shaurika
(ma-; -)
1) ; ;
; toa () shauri
; uliza (taka)
shauri
()
; -enye (-)
[ma]shauri [mengi]
;
;
; vunja
shauri l babake
,
2) . . ;
shauri lake [] ;
kama unabisha, shauri lake!
- !;
sikiliza shauri
[] ; kata
shauri
3) (),
fanya shauri
4) , ;
; kata shauri
(-. ),
kata shauri
mwisho
(-.);
( -.), fanya shauri
; wa na shauri moja
;
(); kwa
shauri moja
5) .
; shauri (la)
, -; kijasho
kilimtoka
shauri hofu
@ shauriana
1)
()
;
;
shauriana juu
()
(-)
2)
(-.); tenda kwa
kushauriana
3)
@ shaurisha
1)
()
2) ;
,
shaushi
(ma-)
-
. <<shawishi>>
shavu
(ma-)
; mashavu samaki
shawa
(-)
Shawali
(-)
(
)
shawishi
1) , ;
2) ,
(-.); ( .), - kushawishi
3) , ;
. -shawishiana
. -shawishisha
. -shawishia
. -shawishiwa
. -shawishika;
msichana huyu
hashawishiki
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ;
;
shayiri
(-)
.
shaza
(ma-)
. <<chaza>>
shazari
(-)
. <<shazasi>>
shazasi
(-)
shazi
(-; ma-)
, ; ;
shazi la samaki
shazia
(-; ma-)
(. . ) (
)
shazira
(ma-)
. <<shazia>>
shegele
(-)
.
(
,
)
sheha
(ma-)
. <<shaha>>
shehe
(ma-)
. <<shaha>>
shehedusha
.
("
, ,
")
shehena
(-)
;
sheheni
1) ;
[]
2) .
(,
); meza
imesheheni
magazeti, vitabu na
karatasi
,
. -shehenia
. -sheheniwa
. -shehenika
@ sheheneza
1) ,
2) . ,
;
, ;
walimsheheneza zawadi
sheherasi
(ma-)
. sheikh rasi
ngoma
sheik
(ma-)
. <<shaha>>
sheikh
(ma-)
. <<shaha>>
sheitani
(-)
. <<shetani>>
shekhe
(ma-)
. <<shaha>>
shela
(ma-)
(
,
,
)
(-)
. ngoma shela .
shelabela
1) ,
, ;
-; nunua [vitu]
shelabela
( );
fanya kazi shelabela
-
2) ;
3) ,
sheleli
()
shelisheli
(ma-)
mshelisheli (.
)
(-)
shemali
(-)
. <<shimali>>
shemasi
(-; ma-)
;
; shemasi mdogo
; shemasi mkubwa
shembea
(-; ma-)
. <<jambia>>
shembeu
(-)
. <<chembeu>>
shembwere
(ma-)
. shembwere shembwere
(
),
(), kama si
mashembwere shembwere
yake angeonekana mbaya
,
shemegi
(ma-)
. <<shemeji>>
shemeji
(-; ma-)
1) ,
: )
() ) ;
2) . .
,
,
shemere
(-)
(
, -
), ti mtu shemere
. )
-. )
()
-.
shemeri
(-)
. <<shemere>>
shemsi
(-)
. <<shamsi>>
sheneza
. -sheheneza .
<<sheheni>>
shepe
(ma-)
;
sherasi
(ma-)
. <<sheherasi>>
shere
(-)
1) ; -mcheza mtu
shere ) -.
) .;
(, . 1-
)
2) , ;
sherehe
(-)
1) , ,
;
; sherehe za
Mei Mosi
2)
3) , ,
4) .
(-)
1) ;
,
(, ..)
2)
sherehekea
1) ,
(-.
)
2) ,
sherehi
,
. -sherehia
. -sherehiwa
. -sherehika
sheresi
(-)
. <<sherisi>>
sheria
(-)
1) ; Baraza la
kutunga sheria
;
kwa mujibu wa sheria
; - sheria
, ;
; paspoti
hiyo ni sheria
;
weka sheria
; vunja sheria
; sheria ni msumeno
hukata huku huku .
,
(. ,
,
)
2) ;
;
3) . ; sheria za
mila
4) ,
;
mwanasheria ,
; enda sheriani
( )
5) ; , ;
sheria za barabarani
6) ; waziri wa
sheria
sherisi
(-)
()
sheshe
(-)
1) ; - sheshe
1) ;
sheshi
(-)
1)
,
2) . <<shashi>>
sheta
. <<seta>>
shetani
(ma-)
1) , , ;
2) . . ,
shetasheta
1) ,
2) (
)
3) . setaseta .
<<seta>>
shetri
(-)
.
shiba
1)
, ,
, ;
paka hashibi
kwa wali, shibe yake ni
panya .
,
(=
)
2) .
3) . ,
; namshibe mtu
huyu []
4) .
; nimeshiba
na maneno ko [
]
. -shibana
. -shibia
. -shibwa
. -shibika
@ shibisha
1) ;
; shibisha tumbo
.
2) .
shibe
(.)
1)
, ;
; nimekula shibe
yangu
[],
2) .
3) .
4) . ;
shibiri
(-)
1) (
= 22,5 )
2) .
; rangi ngozi
yake labda shibiri chache tu
karibu na
maji ya kunde
shibli
(-)
. (. .
)
shida
(-)
1) , ;
wa (patwa) na shida
;
kwa shida )
) ; bila
shida
2)
, ,
3) , ,
shifaa
(-)
. <<shufaa>>
shifti
(-)
; shifti ya usiku
()
shiganga
(ma-)
shige
(-)
. <<manja>>
shigi
(-)
. <<sigi>>
shika
1) ,
(-., -.),
( -.), shika mwizi
() ; mshika
mawili moja humponyoka
.
(=
,
)
2) ; ; shika
mabega (-.)
; shika cheo
; shika
maneno
; shika mahali
... . .
(-.)
; shika miguu .
(-.)
(. );
shika
mimba ; shika moto
) )
3) . ,
(-. )
4) , (
-.)
5) . . ,
; shika akili
,
; shika
mazungumzo
()
; shika zamu
( )
6) ,
(), (-.);
(-.);
shika mwiko
; shika njia )
) ; shika
sheria
; shika
lako!
!,
!
7) ,
8) ,
( , . .)
9) ( );
shika uzi ,
. -shikana; shikana
mikono [
]
. -jishika; jishika
kichwa[ni]
;
. -shikiza, -shikisha 1)
. . . .
2)
. -shikia
. .-. -shikiliza
1) . . .
. . 2) ,
,
. .-.-.
-shikilizana
. -shikwa; shikwa na
baridi ; shikwa na
hofu ,
;
shikwa na ugonjwa
; shikwa na kazi
. -shikika
.-.-.
-shikamanisha
@ jishikiza
1) ,
(-.
)
2) (-.
,
), gari
hili ni bovu
lakini najishikiza nalo tu
,
@ shikilia
1) ,
(-. ),
;
2) []
(-.);
shikilia siasa
kulofungamana na upande
wo wote
3) []
(-. )
4) ;
; shikilia uzi
.
5) ,
@ shikamana
1)
, ;
,
2) ,
; ,
shikamano
(ma-)
. <<ushikamano>>
shikamoni
. shikamoo
shikamoo
. [na]shika miguu
yako! = ! (.
;
.
)
shikamuu
. [na]shika miguu!
. <<shikamoo>>
shikio
(ma-)
1) (,
..)
2) ; .
(ma-)
. <<sikio>>
shikizo
(ma-)
1) ,
2) . .
3) . ; ,
4) ,
,
shiku
(ma-)
; ()
shilamu
(-)
shilanga
(-)
shilingi
(-)
(= 100 )
shimali
(-)
. . 1)
2)
3)
shimbi
(-; ma-)
(
, .
)
shimbika
( )
shimbiko
(ma-)
1)
(
)
2)
(
)
shime
(-)
1) (); ti
shime ;
,
1) .,
= ,
!, !
shimiri
1) , ;
2)
()
shimizi
(-)
1)
2)
shimo
(ma-)
1) , ;
shimo la volkeno
; shimo la jicho
; mashimoshimo
2) ; ; njia
shimo
3) ; ; ;
shimo la kuchimbua makaa
; shimo la
shaba
4)
shina
(ma-)
1) , ,
(); ()
2) ,
()
3) . , ;
shina la neno .
4) . ,
;
5) ()
6)
shinda
1) , ;
; shinda
[katika] uchaguzi
; shinda vibaya
adui
2) . ,
3) (.
);
()
4) (,
)
5) ,
6) ,
; amemshinda
ndugu yake kwa unene
(.
)
7) ;
; kazi hii inanishinda
()
8) (-.,
-.); dada yangu leo
amekwenda kushinda kwa
shangazi
,
;
nimeshinda
bila kufanya kazi
; umeshinda wapi
siku jana?
?; hushinda nyumbani
wakati wote wa mchana
; tumeshinda njiani
siku kumi
9) ,
(e-., -.
);
nimeshinda na njaa
; maji
yameshinda kidogo
mtungini
.-. -shindanisha
.-.
-shindania
.-.-.
-shindaniana
.-. -shindanwa
. -shindisha, -shindiza
(-. -),
;
amenishindiza
nyumbani kwake
()
; maji
yalinishindiza
; alishindisha kwa njaa
.-. -shindizia
.-. -shindizika
;
. -shindia
. . -shindilia;
. . ;
shindilia kike
();
shindilia chakula kinywani
;
shindilia boriti
;
. .-.
-shindiliwa; kichwa chake
kilishindiliwa mambo
mengi
. -shindua []
, [] ;
, ;
;
shindua mlango
() ; shindua
akili .
[] ;
shindua maneno
.-. -shindulia
.-. -shinduliwa
-
.-. -shindikiza 1)
. . . . 2)
. <<sindikiza>>
. -shindama
.-.
-shindamana
(,
);
,
.-.-.
-shindamanisha
.-.-.
-shindamania
(-; ma-)
,
(-. .), shinda kamili
(-.);
shinda la kinu
(. )
1) ; gunia shinda
,
, ;
jaa shinda
;
; chai
shinda
( ), debe
shinda haliachi kutika
.
@ shindana
1) ,
2) ,
3) . . ,
;
,
@ shindwa
1) . .
,
;
()
2) ,
(-. )
3) ,
( -.);
[]
4)
@ shindika
1)
()
2) (,
); (
)
3) ,
()
4) . <<sindika>>;
shindika miwa
shindano
(ma-)
1) ;
;
; mashindano
silaha
2) . ,
; mashindano
kanda
;
mashindano [kati]
Mataifa
3)
(-)
. <<sindano>>
shindikizo
(ma-)
1) , ;
2)
3) (.),
shindo
(ma-)
1) , ; enda kwa
shindo
();
;
2) ; ; enda
shindo , (
)
shingo
(-; ma-)
1) ;
2) ; ;
shingo kanzu
() kanzu
3) ,
()
4) (. ),
; shingo ya nchi
; [kwa] shingo
upande
, ;
mwenye shingo [n]gumu
shinikiza
1) , ;
2) (
)
3)
. -shinikizia
shinikizo
(ma-)
1) ,
; .
. ,
2) ,
shira
(-)
(-)
. <<shiraa>>
shiraa
(-)
1) .
2)
(
)
shirika
(ma-)
1) ,
, ;
,
2) (.); - shirika ,
,
; nyumba
hii ni shirika mimi na mke
wangu
,
3) ; shirika la
habari ;
4) ,
; Shirika la
Umoja wa Mataifa la
Elimu, Sayansi na
Utamaduni ;
Shirika la Afya
Ulimwenguni
. <<kishirika>>
shiriki
1) ,
, ;
shiriki katika uendeshaji wa
nchi
; shiriki mjadala
2) . ,
( -.)
3)
()
4) ,
;
5) (
-.),
(-.), shiriki ulevi
.-. -shirikishwa
. -shirikia
. -shirikiwa
. -shirikika
@ shirikiana
1) ,
; kwa
kushirikiana
2) ( -.
-), []
@ shirikisha
1) ,
2) ;
shirikisha umma
3) ( ,
),
( -. )
4) ( ,
)
shirikisho
(ma-)
, ,
; serikali ya
shirikisho
;
shirikisho la kandanda
shisha
(-)
shitadi
1) ,
, ;
njaa imeshitadi
2)
shitaka
(ma-)
. <<shtaka>>
shitaki
. <<shtaki>>
shiti
(ma-)
(ma-)
( )
shitua
. <<shtua>>
shituko
(ma-)
. <<shtuko>>
shizi
(-)
shoga
(ma-)
1) .
,
(.
. ), huyu ni shoga
yangu
2) .
3) .
4) (-) . ,
shogi
(ma-)
1) ,
(
)
2) . ( ,
)
shogoa
(-)
. <<shokoa>>
shojaa
. -shonoa .
<<shona>>
shoka
(ma-)
; - kukata shoka
. ,
; shoka la
bapa ,
shokishoki
(ma-)
mshokishoki
shokoa
(-)
,
;
( -.
), shika shokoa
(-.)
(-.)
(-)
.-.
shokomzoba
(-)
.
shombe
(ma-)
. ;
shombo
(-)
shomora
(-)
shona
, ,
. -shonana
. -shonesha
(-.) ;
(-.)
. -shonea
. -shonoa ,
.-. -shonolea
.-. -shonolewa
.-. -shonoka
. - shonwa
. -shoneka
shonana
1) ;
; watu wameshonana
-
2) ; ;
magari yameshonana
; msitu
umeshonana
shonde
(ma-)
1) ;
2)
(-)
; ;
shonga
(-)
1)
2) ; tia
shonga ;
3)
shoni
(ma-)
. <<shono>>
shono
(ma-)
1) , ;
; ()
2) ()
shopoa
. <<chopoa>>
shore
(-; ma-)
1) ,
;
2) . <<ushungi>>
(-)
(Pycnonotus
tricolor)
shorekishungi
(-)
(Tersiphone
crustata)
shorewanda
(-)
(Passer
griseus)
shoro
1) ,
2) ,
1) ,
; mambo
yangu yananiendea shoro
shoroba
(ma-)
1)
;
2)
3) . ushoroba
shoti
(-)
; piga (enda) shoti )
)
( ), toa
shoti
(-)
, ; pata shoti
; ingia
shoti
shoto
(ma-)
1) ; mwenye
shoto
2) ; - [ku]
shoto
. shotoshoto 1)
2) . ,
; mambo
yamekwenda shoto
shotoshoto
. . <<shoto>>
shtadi
. <<shitadi>>
shtaka
(ma-)
1) . ; ;
shtaka la wizi
; kana (kanusha)
shtaka
,
2) ; ,
shtaki
1) ,
;
2)
. -shtakiana
. -shtakisha, -shtakiza
. -shtakia
. -shtakiwa
. -shtakika
shtua
1)
(); shtua kichwa
2) ;
(, ); ;
nilimshtua ndege
akaruka ,
3)
4) ;
,
5) [] ,
6) ();
()
7) (.
),
(. )
. -shtusha
.-. -shtushia
.-. -shtushwa
. -shtulia
. -shtuliwa
@ shtuka
1) ,
,
2) ,
3) (
)
shtuko
(ma-)
1) ;
;
2)
3)
shua
1)
2) .
()
. -shulia
. -shuliwa
.-.-.
-shushana
.-.-.
-shushia
.-.-. -shushwa
.-. -shukia;
huruma iwashukie
@ shuka
1) , ;
. . ,
; homa
imemshuka
kidogo leo
; mchele
umeshuka bei
2) , ;
( ,
. .); shuka
pwani
; shuka motakaa
3) (
)
4) ,
(
)
5)
6) (
)
7)
( )
8) .
()
(-; ma-)
1)
( = 182 ,
)
2)
@ shusha
1) , ;
. . ,
; shusha bendera
; shusha hadhi
2) ,
()
3) ;
(. )
4) ()
5) . . shusha chini
6) .
() ; shusha
pumzi ) ,
) . ,
shuari
(-)
. <<shwari>>
shuarubu
(ma-; -)
. <<sharubu>>
shubaka
(ma-)
1) ;
;
2) ;
3)
4)
shubiri
(-)
1) ; .
<<mshubiri>>
2) (
, . )
3) . ,
. <<shibiri>>
shudu
(ma-)
. . . mashudu;
,
(
)
shufa
(-)
. <<shufwa>>
shufaa
(-)
1) ; taka shufaa
; pata
(pewa) shufaa
2) (.
), ;
mgonjwa leo amepata
shufaa kidogo
shufaka
(-)
. 1) ,
; ; wa
na shufaka
2) , ;
mwenye shufaka
()
shufu
. 1) ,
2) ,
shufwa
(-)
1) .
2) ; - shufwa
1) ; namba shufwa
shughuli
(-; ma-)
1) . . ;
endesha mashughuli
shirika
; ametatizwa
2)
,
3) . .
shuhuda
(ma-)
1) ,
2) . <<shahidi>>
shuhudia
1)
(); ,
; alishuhudia
kitendo hicho
2) . ,
,
. -shuhudiana
. -shuhudisha
. -shuhudilia
.-. -jishuhudilia
. -shuhudiwa; mechi hii
ulishuhudiwa na
watazamaji wengi
shuhudiani
(-)
( ,
-.), nipe
shuhudiani
yangu
shujaa
(ma-)
;
() ; kwa
mwoga huenda kicheko
kwa shujaa huenda
kilio .
, -
shuke
(-; ma-)
; ; shuke la
mpunga
shukra
(-)
. <<shukrani>>
shukrani
(-)
,
; toa
shukrani
,
;
shukrani kwa
(-.)
shuku
1)
2)
. -shukisha
. -shukia
. -shukiwa;
wanaoshukiwa kwamba ni
wezi
. -shukika
(ma-)
1)
2)
shukurani
(-)
. <<shukrani>>
shukuru
1) ;
()
2)
()
3) ,
. -shukuriana
. -shukurisha
. -shukuria
. -shukuriwa
. -shukurika
shule
(-; ma-)
; shule praimari
(msingi) ;
shule sekondari
;
shule watoto
; shule vidudu
(watoto wachanga) ;
shule ufundi
shuli
(-)
shulu
; kushulu
(-; ma-)
shumari
(-)
. <<shamari>>
shumbi
(-)
1) , ; shumbi
mchanga
2) ;
shumbulele
(ma-; -)
. <<shumburere>>
shumburere
(-; ma-)
shume
(ma-)
paka shume 1)
;
()
2) ,
;
shumusi
(-)
. <<shamsi>>
shundi
(-)
shundwa
(-)
shunga
1) ; shunga ng'ombe
2) , ;
shunga kuku
3) ,
. -shungana
. -shungisha
. -shungia
. -shungwa
. -shungika
shungi
(-; ma-)
1) (, ),
; , ;
shungi la nywele )
)
2) ()
3) .
4) ; ,
();
shungi la taa ; toa
shungi
(
)
shuo
(-)
(-.
); wa na shuo
(-. )
shupaa
1)
()
2)
; maungo yake
yameshupaa barabara
;
3) . ;
;
;
4) .
();
[ ]
. -shupana
. -shupaia
. -shupaika
@ shupaza
1)
()
2)
3) .
()
4)
(-.)
(-)
.
shupatu
(ma-)
1) ,
(
,
)
2) []
3) ,
shupavu
1) ,
2) ,
3) ;
4) ,
5)
shupi
(ma-)
(
)
shura
(-)
.
shuri
(ma-)
.
shuru
. <<shulu>>
shurua
(-)
. <<surua>>
shuruti
; ,
.-.
-shurutishana, -shurutizana
.-. -shurutishia
.-. -shurutishwa
(-; ma-)
. <<sharti>>
@ shurutiana
1)
( -.)
2)
( -.)
3)
@ shurutisha
1) . . . .
- kushurutisha
;
2) ,
shushu
(ma-)
, (),
(); shushu
ndizi ;
shushu la
mpunga
shushushu
(ma-)
(),
. ,
shuta
(
)
. -shutisha
. -shutia
. -shutwa
shuti
(-; ma-)
. ; shuti kali
shutuma
(-; ma-)
1)
2) ,
;
3) ;
shutumu
1)
2) , ;
3) ,
. -shutumiana
. -shutumisha
. -shutumia
. -shutumiwa
. -shutumika
(ma-)
. <<shutuma>>
shuu
(ma-)
shuzi
(ma-)
. . . mashuzi
. ,
shwari
(-)
1) , ;
2) . ,
1) ,
2)
si
. [];
si mgonjwa
; mimi si dada yako
; si vema
sia
;
( , )
( )
siafu
(-)
siagi
(-)
siaha
(-)
. <<siahi>>
siahi
(-)
; piga siahi
; li kwa
siahi
siali
(-)
. (
)
siasa
(-)
1) ;
; siasa nje
; siasa
ndani
; -
siasa ;
chama cha siasa
;
mfumo wa siasa
;
uthabiti wa siasa
2) ; ;
hana siasa
, -
3) ;
sibabi
1) , ,
;
2) ;
3) ,
. -sibabisha
. -sibabia
. -sibabiwa
. -sibabika
sibiko
(.)
siborio
(-)
.
sibu
, ,
;
. -sibia
,
. -sibia
1) , ;
();
2) ,
, ;
ilikusibu lini?
?
3) . (-.),
( -.;
, )
. -sibia
. -sibiwa
. -sibika
sida
(-)
sidiboi
(ma-)
.
(
),
sidiria
(-)
sifa
(-)
1) [];
2)
3) ,
4) []
5)
, ;
tenda kwa sifa
6) ;
;
7) .
(-)
(
;
)
sifongo
(-)
sifonjo
(-)
. <<sifongo>>
sifu
1) , ;
; alisifuye jua,
limemwangaza .
,
2) ;
3)
4)
. -jisifu (),
. -sifisha
. -sifia
.-. -sifiana
. -sifiwa
. -sifika
sifunjo
(-)
. <<sifongo>>
sifuri
(-)
.
(-)
; sifuri nyekundu
; sifuri
nyeupe ; - sifuri
siga
1) ,
;
( -.), mawazo yangu
yanasiga mawazo
yako juu ya swali hili
2) ,
3)
. -sigana
. -sigisha
. -sigia
. -sigwa
. -sigika
(-)
. <<sigara>>
sigara
(-)
1) ; sigara yenye
vichujo
2)
sigareti
(-)
sigha
(-)
;
sigi
(-)
sigida
(-)
. <<sijida>>
sigina
; amevaa
nguo iliyorarukararuka na
kusigina uchafu wa kijani
wa nyasi
signali
(-)
1)
2) .
siha
(-)
; ;
sihi
1) ,
2) ( -.)
. -sihiana
. -sihisha
. -sihia
. -sihiwa
. -sihika
1)
()
2)
()
3) ;
. -sihisha
. -sihia
. -sihiwa
sihia
sihia mali
sihiri
. 1) ;
2)
. -sihirisha
. -sihiria
. -sihirika
(-)
; ;
sijafu
(-)
1)
2) ; sijafu
kukunja
3)
kanzu
sijambo
. . <<jambo>>
sijida
(-)
1) (-
,
)
2) ( )
siki
(ma-)
; ;
(-)
; -enye (-) siki
sikia
1)
2) , ;
sikia baridi
; sikia harufu
; sikia maumivu
3) , ;
4) ,
5) ,
. -sikiana
. -sikiza . .
.-. .
.-. -sikizana
. . ..-. .
.-. -sikizia
. -sikilia
.-. -sikiliana
.-. -sikiliza
. . ;
sikiliza radio
; sikiliza kesi
[]
.-.-.
-sikilizia
.-.-.
-sikilizwa
.-. -sikilika
. -sikiwa
. -sikika
.-. -sikikana;
mpaka majogoo
yaliposikikana
( )
@ sikilizana
1)
2)
,
sikilivu
. <<sikivu>>
sikilizano
(ma-)
. <<masikilizano>>
sikini
(-)
sikio
(ma-)
1) ; tega sikio )
)
; tia
sikioni ;
; sikio la kufa
halisikii dawa .
(=
), sikio halilali na
njaa .
; sikio halipitii
kichwa . =
(
)
2) ; ;
shika sikio
() (-.)
sikitika
1)
(),
;
2) ;
3) ; nasikitika
sana
.-. -sikitishana
.-. -sikitishia
.-. -sikitishwa
@ sikiti[ki]sha
1) ,
2) ; -
kusikitisha
@ sikitikia
1) - .
2) - .
3) -.
sikitiko
(ma-)
1) , ; ;
kwa masikitiko
2)
3)
sikivu
1)
2)
sikizano
(ma-)
. . . masikizano
(); pata (fikia)
masikizano
()
sikolojia
(-)
. <<saikolojia>>
siku
(-)
1) ; ; kila siku
, ;
- kila siku ;
siku kwa
siku ; siku
hadi siku ;
siku mapumziko
; siku
nenda siku rudi =
; ;
siku zake zimekwisha
; siku moja
; siku njema
huonekana (hujulikana)
asubuhi .
[] ; siku mazuria
2) , ; siku
hizi ,
; ; - siku hizi
; siku za
usoni (mbele) ; siku
zote, . sikuzote ,
;
siku zile ,
; siku za kale
, ;
siku za mwezi .
,
sikua
. <<sekua>>
sikuambii
sikukuu
(-)
; sikukuu taifa
;
sikukuu y Mei mosi
sila
(-)
,
silabi
(-)
; -enye silabi nyingi
silabu
(-)
. <<silabi>>
silaha
(-)
1) ; ;
silaha za kinyuklia
; upunguzaji wa
silaha [kali
duniani]
2) . , ;
silaha kiitikadi
silahi
(ma-)
. <<maslahi>>
silia
(-.
-.) (-.)
, (. -.)
; nakusilia
mwanangu
. -siliana
. -sililisha
. -siliwa
. -sililika
silika
(-)
1) ,
2) ,
3)
4)
5)
(-)
1) .
2) .
siliki
1) (
, )
2) ;
(.); mtoto
mdogo husiliki upesi
[]
silikoni
(-)
. ;
silimu
,
. -silimisha
(
)
. -silimiwa
. -silimika
silinda
(-)
silingi
(-)
, ;
silipa
(-)
.-.
silisila
(-)
[]
silisili
(-)
. <<silisila>>
silka
(-)
. <<silika>>
sima
(-)
(
,
)
simadi
,
()
simaku
(-)
. <<sumaku>>
simama
1) ; simama wima
)
() )
. .
2) ,
3) ;
;
; saa
imesimama
(); biashara
baina nchi hizi
ilisimama
4) ;
; simama imara
dhidi
5) (.), ( -.),
simama juu msingi
6) (
), ni mtu wa
pekee atakayesimama
katika
uchaguzi
7)
; amelipiga pasi
shati lake mpaka mikono
yake imesimama
upanga
,
.-. -simamishwa
. . -simamilia
. .-.
-simamilika
.-. -simamiwa
. -simamwa
. -simamika
@ simamisha
1) ; usisimamishe
gari hapa!
!
2) ;
simamisha utawala
;
simamisha bei
3) [] ,
; ;
maktaba imesimamisha
huduma hii
mpaka tarehe 2 Agosti
2-
;
simamisha mapigano
; simamisha
maendeleo
@ simamia
1) ,
(-.);
simamia maana maneno
2) ;
; simamia
mishahara
3) ,
; ;
4) -. (.) -.
(-.) (,
. .)
simanga
1)
2) , ;
3) ,
. -simangana
. -simangisha,
-simangiza
. -simangia
. -simangwa
. -simangika
simango
(ma-)
1)
2) ,
3) , ,
simanzi
(-)
, ;
simba
(-)
1) . simba dume ;
simba jike ; simba
marara ; simba
mwenda kimya
ndiye mla nyama .
,
2) (
)
3) . ,
simbi
(-)
; kamari simbi
,
(-)
. <<shimbi>>
simbika
1) []
(
)
2) . <<shimbika>>
. -simbikiza
. -simbikia
. -simbuka
. -simbikwa
. -simbikika
simbiko
(-; ma-)
1)
()
; simbiko haisimbuki
ila kwa
msukosuko . ,
,
2) . <<shimbiko>>
simbo
(-)
(-)
simbu
(-)
. <<simbulio>>
simbulia
1) []
(-.
)
2) -.
(,
)
3) . <<simanga>>
. -simbuliana
. -simbulisha
. -simbulilia
. -simbuliwa
. -simbulika
simbulio
(ma-)
1) ,
[]
(
)
2) ,
3)
sime
(ma-)
1)
2)
simenti
(-)
simetali
(-)
. []
simika
1) ,
; simika
mitambo
2) ,
; simika utawala
(
)
3) ( ),
4) .
5)
6)
(); Mungu
akusimike .
7) , ;
manyoya yakanisimika
kwa woga
. -simikana
. -simikisha, -simikiza
. -simikia
. -simikwa
. -simikika
simile
. [] !,
!, !,
! (.
. b'ism Illahi
" ")
simiri
. <<shimiri>>
simo
(-)
1) -.
(,
. .)
2) .
(
),
1)
2) , ,
simsim
(-)
. <<semsem>>
simu
(-)
1) . simu mdomo
; simu ya kibandani
-; piga
simu
; kwa simu
2) ; simu
upepo
3) . simu maandishi,
simu kuandikia
; simu
pongezi
; peleka simu
(-)
(
dagaa)
simulia
, ,
. -simuliana
,
. -simuliza, -simulisha
. -simuliwa
. -simulika
simulizi
(ma-; -)
1) , ;
fasihi simulizi
; mapokeo
simulizi
2) ; ,
;
3) , ,
sina
. <<sinasina>>
sinagogi
(-)
sinasina
,
(
),
. -sinishasinisha
. -siniasinia
. -sinwasinwa
sinda
(-)
1) ;
2) ,
sindano
(-)
1) , ; sindano
kushonea ;
sindano santuri
2) . ; piga
sindano
(); dawa sindano
3) (
)
4) (
); toka tundu
sindano
sindika
1) , ,
( ),
sindika mafuta
2) ,
; kiwanda
cha kusindika matunda
3) ;
4) . -shindika .
<<shinda>>
5) sindika mlango
. -sindikisha
. -sindikia; mikebe
kusindikia rangi
[]
. -sindikwa; mafuta
yasiyosindikwa
sindikiza
; sindikiza
wageni ;
sindikiza kwa macho
. -sindikizana
. -sindikizisha
. -sindikizia
. -sindikizwa
. -sindikizika
sindikizo
(ma-)
;
(ma-)
. <<shindikizo>>
sine
(-)
(-)
1) ;
2)
sineguse
(-)
. <<seneguse>>
sinema
(-)
,
sineri
(-)
singa
, ,
(. .
)
. -singana
.-. -singania
. -singisha
. -singia
. -singwa
. -singika
(.)
. <<usinga>>; nywele za
singa
singafuri
(-)
singe
(-)
singefuri
(-)
. <<singafuri>>
singizia
1) []
;
2)
(),
( -.,
-.)
3) ;
. -singiziana
. -jisingizia
,
(-.);
(-),
jisingizia ugonjwa
. -singizisha;
singizisha mgonjwa
. -singizilia
. -singiziwa; mtu fulani
alisingiziwa hatia -
. -singizika
singizio
(ma-)
1) []
, []
2) ,
3) ,
4) ,
sini
(-)
1) (.
, )
2) , kikombe
cha sini
(-)
. <<sine>>
sinia
(-; ma-)
1)
2)
siniguse
(-)
. <<seneguse>>
sinikiza
. <<shinikiza>>
sinikizo
(ma-)
. <<shinikizo>>
sinki
(-)
sinua
,
. -sinuana
. -sinulia
. -sinuka; mti
umesinuka
@ sinukia
1)
2)
@ sinukisha
1) ,
2) ,
sinya
;
. -sinyana
. -sinyiza
. -sinyia
. -sinywa
. -sinyika
sinyaa
1) , ;
2) ( )
3) ,
. -sinyaza
. -sinyalia
. -sinyaliwa
. -sinyalika
sinzia
1) ;
2) ,
3)
()
4)
()
5) . .
; taa inasinzia
. -sinzisha ;
. -sinzilia; macho
kusinzilia
.-. -sinzilisha
. -sinziwa
(-)
. mwizi sinzia (-
)
sio
(-)
(
)
sira
(ma-)
,
(-)
1) ,
; mtoto huyu
hana sira nzuri
2) . <<sera>>
3)
siraji
(-)
,
;
sirati
(-)
.
()
siri
(-)
1) , ; toa siri
; - siri )
, ; herufi
za siri
)
,
)
; gazeti la siri
; siri si wawili,
hakuna siri watu wawili
. -
;
kwa siri ,
1) ,
;
. -jisiri ,
1) []
,
siriba
1) ,
(. );
()
2)
3) (-.);
(-.)
. -siribana
. -siribisha
. -siribia
. -siribwa
. -siribika
siridado
(-)
( ,
. .)
sirika
(-)
. <<silika>>
sirima
1) (-. )
2)
(-.)
3) (-.)
(
)
. -sirimisha
. -sirimia
. -sirimwa
. -sirimika
. <<siriba>>
sirinji
(-)
.
sisi
. . . 1 .
. ; sisi sote
sisima
1) . <<siriba>>
2) . <<sisimua>>
sisimizi
(-)
sisimua
1) . .
;
[]; ;
- kusisimua )
)
; hadithi
kusisimua
2) ,
. -sisimuana
. -sisimulia
. -sisimuliwa
@ sisim[u]ka
1)
();
()
2) ;
; sisimuka
kwa hofu
;
sisimuka kwa baridi
3) ; ;
@ sisim[u]sha
1) ,
[];
2)
()
3) . ,
sisisi
=
(
-.),
watu walijaa
sisisi kwenye ukumbi
sisitiza
1) ,
;
2) ,
3)
(-.)
4) [)
()
. -sisitizana
. -sisitizia
. -sisitizwa
. -sisitizika
sista
(ma-)
1) ;
sista mkuu
2)
;
sita
1)
()
2)
3) . ,
; ,
;
kutosita kufanya
lo lote -.
. -sitia
. -sitwa
. -sitika
. -sitasita
1) , watu sita
; vitabu sita
; - sita ; siku
sita
@ sitisha
1) ;
; sitisha kazi
()
2) ,
sitaha
(-)
(-)
. <<staha>>
sitahi
. <<stahi>>
sitara
(-)
1) , ;
mahali sitara
; ninatafuta mahali
sitara
kubadilisha nguo
,
; nguo
aliyovaa haina
sitara .
2) . ,
1) ;
; l sitara
( ,
)
sitashara
sitawi
1) ,
()
(, ,
. .)
2) . ,
,
3) ()
4) ,
taarabu ilisitawi sana
()
.-. -jis[i]tawisha
.-. -s[i]tawishwa
. -s[i]tawia
. -s[i]tawika
@ s[i]tawisha
1)
(),
2) .
(,
)
3) (.)
4) ,
;
; sitawisha
uhusiano
siti
(-; ma-)
,
()
sitiari
(-)
sitima
(-)
. <<stima>>
sitini
; miaka sitini
; - sitini
sitiri
1) , ,
2) . .
; ;
; nguo
kuazima haisitiri
matako . ,
,
3) ; ;
ebu tusitiri na mvua
;
nilivaa koti hili ili nisitiri
na baridi ,
. -s[i]tirisha
. -s[i]tiria
. -s[i]tiriwa
@ s[i]tirika
1) ,
2) ;
;
()
3)
()
4) ;
(.)
sitoo
(ma-; -)
. <<stoo>>
sitoplazimu
(-)
.
sivyo
1) ; []
2) []?; ni siku
njema hii, sivyo?
,
?; ama sivyo?
?
siwa
(ma-)
. (
;
)
(ma-)
. kisiwa
siyahi
(-)
, ; piga siyahi
siyara
(-)
1) , ;
2) . <<sira>>
siyo
,
sizi
(ma-)
. . . masizi
1) ,
2)
skafu
(-)
1)
2) ; skafu
chipukizi
;
visha skafu
chipukizi
(-.)
skalashipu
(-)
skati
(-)
; skati marinda
,
; skati mfuto
skauti
(ma-)
1)
2)
skeli
(-)
1) . ; skeli do
; skeli
la
2)
sketi
(-)
. <<skati>>
skolashipu
(-)
. <<skalashipu>>
skrubu
(-)
. <<skurubu>>
skuli
(-)
skurubu
(-)
1) . ; ;
; ; piga skurubu
,
;
2)
skuta
(-)
skwashi
(-)
, (
)
skweya
(-)
.
()
sleti
(-)
slingi
(-)
. <<silingi>>
sliva
(-)
()
smaku
(-)
. <<sumaku>>
soa
. <<sora>>
soba
()
soda
(-)
1) . ,
2)
(-)
,
sodai
(-)
()
,
sodawi
. <<sodai>>
sodiamu
(-)
. ; sodiamu
thayosalfeti
sodo
(-; ma-)
(
)
sofa
(-)
1) ,
2)
soga
(ma-)
,
; (.);
majadiliano hayo yatabaki
masoga
; piga
soga
(-)
.
sogea
(-)
1) (
-.,
-. -,
-.) sogea
mbali! !
2) ,
3) ,
; sogea karibu!
!
.-. -jisogeza
.-. -sogezana
. -. -sogezea;
nisogezee chumvi
()
.-. -sogezwa
. -sogelea
.-.
-sogeleana
@ sogeza
1) ( -.,
-.)
2) ,
; ;
; sogeza picha
machoni
sogeo
(ma-)
1) (
-.,
-. -.,
-.)
2)
3) . ,
sogi
(ma-)
. <<shogi>>
sogona
(
)
. -sogonea
sogora
(m-)
1) .
ngoma (
)
2) .
, (
-. , .
)
soka
(-)
; chama cha soka
soketi
(-)
. 1)
;
2)
sokisi
(-)
. <<soksi>>
soko
(-; ma-)
1) , ; ;
soko la pamoja
2)
3)
sokoa
(-.
),
(.
)
. -sokolesha
. -sokolea
. -sokolewa
. -sokoleka
sokomeza
, ,
(-.
)
. -sokomezea
. -sokomezwa
. -sokomezeka
sokomoko
(ma-; -)
1) ; ,
; mimi simo
kabisa, hilo sokomoko lako
peke yako
,
2)
3) ,
sokota
1) , ;
;
2) .
3) , ;
sokota nywele
,
4) , ,
5) (
)
6) . ,
; sokota waltz
; sokota
rumba
. -sokotana
. -sokotesha
. -sokotea
.-.
-sokoteana
. -sokotwa; ninasokotwa
na tumbo
. -sokoteka
@ sokotoa
1)
2)
3) .
sokoto
(ma-)
1) ;
2)
3) -.
() (.
, ), sokoto la
nywele ) )
()
4) ()
soksi
(-)
; ; soksi ndefu
) )
sokwe
(ma-; -)
solfatara
(-)
.
soli
(-)
,
(), soli ya mpira
; soli
ngozi
1) ; -mkuta
mtu soli
2) ,
; -mkuta
mtu soli -.
(-)
.
solistasi
(-)
.
solo
(-)
msolo
(. bao)
(-)
. ; solo gumba
; solo
kinyume
(-)
( ,
)
soma
1) , ;
soma kitabu ;
macho yake yalionekana
kumsoma
toka miguuni mpaka
kichwani . ,
,
2) [],
,
3) ,
;
. -somea; alianza
kusomea uhandisi wa ndege
;
-msomea maiti
.-. -jisomea;
fursa kujisomea
mwenyewe
.-. -someana
. -somwa
. -someka
.-. -somekana
@ somesha
1) ,
2)
somba
1) ; ;
2) ; ;
;
. -sombea; gari la
kusombea
()
. -sombwa; sombwa na
maji
(-)
sombera
, ;
. -somberesha
. -somberea
. -somberwa
. -sombereka
sombo
(ma-)
. . . masombo;
(
)
sombogoa
,
()
. -sombogolea
. -sombogolewa
. -sombogoleka
somo
(ma-)
1) . . ;
somo la tatu ;
kitabu cha masomo
; fundisha
somo zuri
2)
3) , ;
masomo lazima
,
masomo
kuchaguli[w]a
4)
5) ,
(. )
6) . ;
; masomo kwa
njia posta
; masomo
juu
(-; ma-)
1) . , -
mwari
2) (,
.
)
3) . , ,
(,
.
,
. .);
twende, somo! ,
!
sona
1) ,
2) ,
sonara
(ma-; -)
; sonara wa fedha
;
sonara wa dhahabu
sondo
(-)
1) . sondo mti
(
)
2) (; Sillago
sihama)
songa
1) . . ,
; ;
; songa tumbako
)
(, )
) ;
siku zinasonga
. ;
mambo yananisonga
2) ,
; songa nguo
kwa kuzikamua
3) , ;
tunawasonga maadui
4) , ;
songa roho )
)
; ghadhabu
inamsonga kifuani
5) ();
kofia yanisonga
; njia inasonga
6) , []
; songa kamba
[] ;
songa nywele
7) ; ;
songa unga )
) (
)
8) .
9) .
10) . ,
; songa mbele )
. .
,
)
. -songesha
. -songea
. . -songelea;
songelea karibu
,
. -songoa ,
; ;
songoa nguo
; songoa
kuku
; songoa mkono
.-. -songoana
.-. -songonya
.-.-.
-songonyolea
.-. -songolea
.-. songoka
. -songwa
. -songeka
. -songama
.-. -songomeza
; ,
.-.-.
-jisongomeza; nyoka
anajisongomeza
@ songana
1) , ;
; - kusongana
(.
)
2)
3) (
)
@ songamana
1) , ;
2) ()
3)
4)
();
(.
)
songea
. <<sogea>>
songo
(ma-)
-.
(); songo la
nywele
songoro
(-)
songosongo
1) ; ,
2)
soni
(-)
, ;
; ona (patwa
na) soni ,
; -mwonea
mtu soni ., -.
sonoa
1) . .
2) , ;
3) ;
,
. -sonolesha
. -sonolea
. -sonolewa
. -sonoleka
sonometa
(-)
sonona
1)
; ;
moyo unanisonona
2) , ;
3)
4) ,
; wali unasonona
. -sononea
. -sononwa; wali
umesononwa vema na
mpishi
(
)
@ sononesha
1) ()
2) , ;
3) ,
;
@ sononeka
1) ,
(- -., -.);
[]
2) ; ;
;
3)
()
4)
(, )
5) ,
(.
),
sononeko
(ma-)
1) , ,
;
2) , ; ;
3) ,
sonya
( ,
)
. -sonyana
. -sonyesha
. -sonyea
sora
(
)
. -sorana
. -soresha
. -sorea
. -sorwa
. -soreka
soro
(-)
. <<solo>>
(-)
1) .
,
2) . ;
nimekula soro
sororo
(-)
soroveya
(ma-)
. <<sarveya>>
soseji
(-)
;
sosi
(-)
; sosi mafuta
sosona
. -sosonesha
. -sosonea
. -sosonwa
. -sosoneka
sota
1) ( ,
, ), mbwa
anasota kifuani
(. )
2) ;
(.; .
)
3)
( ,
)
. -sotesha
. -sotea
ac. -sotwa
. -soteka
sote
. <<ote>>; sisi sote
sotiamu
(-)
. <<sodiamu>>
sotoka
(-)
sowera
1)
(
ngoma ,
)
2) . <<sota>>
. -soweresha
. -sowerea
. -sowerwa
. -sowereka
soya
(-)
, maharagwe soya
(-)
- (Acanthurus
spp.)
soza
1) ,
( )
2) .
(
)
3) (-.),
(,
), soza fedha
zote
;
(.)
4) ; ,
5) . soza kidole
()
6) . .
,
( -.), soza mti
; soza njia
(
)
. -sozana
. -sozesha
. -sozea
. -sozwa
. -sozeka
spageti
(-)
spaki
(-)
1) ;
2)
3) ;
cherehani ya spaki
; ameshikwa
na spaki
spana
(-)
.
spea
(-)
; spea za
magari
speksheni
1)
()
2) ,
()
3) ;
. -speksheniana
. -spekshenisha
. -spekshenia
. -speksheniwa
. -spekshenika
(-)
; ; ;
fanya speksheni
()
spekta
(-)
. <<inspekta>>
spektra
(-)
; kipima nuru
spektra
spidi
(-)
; spidi juu
kabisa
spidometa
(-)
spika
(ma-)
1) (
)
2)
spiringi
(-)
. <<springi>>
spiriti
(-)
1)
2)
( )
spitali
(-)
. <<hospitali>>
spoki
(-)
1) ()
2) (
)
sponji
(-)
. <<sifongo>>
spora
(-)
.
spoti
(ma-)
mtu spoti . ;
springi
(-)
; springi gari
spuni
(-)
staafu
;
,
() (
);
kustaafu ;
umri wa kustaafu
.-. -staafishwa
. -staafia
. -staafiwa
. -staafika
@ staafisha
1)
2) ,
staajabu
1) , ,
2)
()
. -staajabisha ;
, ; -
kustaajabisha )
;
)
;
.-. -staajabishwa
. -staajabia
. -staajabiwa
. -staajabika
();
()
(ma-)
. <<mastaajabu>>
staarabika
()
. -staarabisha
staarabu
;
stadi
(ma-)
1) (,
) ;
,
2) . ustadi; pata stadi
za kutayarisha mlo
1) , ;
;
stafeli
(ma-)
(
mstafeli;
-
,
)
staftahi
(-)
. <<stafutahi>>
stafutahi
(-)
; la stafutahi
staha
(-)
1) ,
2) ,
(-)
. <<sitaha>>
stahabu
(-.,
-.),
(-.,
-.)
stahamala
(-)
; ;
stahamala zimekwisha
stahamili
, ,
;
. -stahamiliana
. -stahamilisha
. -stahamilia
. -stahamiliwa
. -stahamilika
stahamilivu
1) ;
2) ,
staharaki
. <<taharaki>>
stahi
, ;
;
tunawastahi wazee
. -stahiana
. -stahisha
. -stahia
. -stahiwa
. -stahika
stahifu
; ,
stahiki
( -.),
,
(-.)
. -stahikisha
. -stahikia
ac. -stahikiwa
. -stahikika
stahili
1) (-.
),
(-.);
stahili pongezi
;
anastahili kupigwa
,
2)
(-., -.); mvinyo
inayostahili mfalme ,
3)
()
4) ;
matokeo yanastahili juhudi
. -stahilisha
. -stahilia
. -stahilika
(-)
; si stahili yake
; alipigwa,
basi ni stahili yake
,
stahimili
. <<stahamili>>
stahimilivu
. <<stahamilivu>>
staili
(-)
,
stajiri
(, . .)
. -stajirisha
. -stajiria
. -stajiriwa
. -stajirika
staka
(-)
stakabadhi
1) (
),
2) . <<kabidhi>>
. -stakabadhisha
. -stakabadhia
. -stakabadhiwa
. -stakabadhika
(-)
1)
2)
3)
stakimu
1) ,
( )
2) ,
,
3) ,
(.
-. )
. -stakimisha
. -stakimia
. -stakimiwa
. -stakimika
(ma-)
. <<mastakimu>>
stakiri
;
;
(
)
. -stakirisha
. -stakiria
ac. -stakiriwa
. -stakirika
stala
(-)
. <<stola>>
stameni
(-)
.
stampu
(-)
1) ;
bandika (tia) stampu
2) , ; piga
(tia) stampu
,
stara
(-)
. <<sitara>>
starehe
1) ,
;
();
starehe! !
2) ,
()
3) ;
. -starehea
. -starehewa
. -stareheka
(-)
1) , ;
; ; alikuwa
hana starehe
2) ;
3) , ;
-enye starehe nyingi
4) ,
@ starehesha
1)
();
; starehesha
wageni
2)
(-.),
(-.)
;
3) ;
starehevu
, ,
; mtu mstarehevu
()
stashahada
(-)
1) ,
;
2) . <<stahada>>
stati
(-)
1) .
2) ; piga (ti)
stati
stawi
. <<sitawi>>
steki
(-)
(
), ;
uza nyama steki
stempu
(-)
. <<stampu>>
stendi
(-)
; ; stendi
mabasi
()
stenografa
(ma-)
[-]
stepla
(-)
stesheni
(-)
1) .-. ; ;
stesheni masta
2) . . ;
stesheni petroli
;
stesheni redio
(utangazaji)
3)
steshenimasta
(ma-)
stihizai
1) ,
;
2) , ;
. -stihizaisha
. -stihizaia
. -stihizaiwa
. -stihizaika
(-)
,
stileto
(-)
stima
(-)
1)
2)
stimu
(-)
1) ; - stimu
; - stimu
kubwa
2) .
3) ;
stiri
. <<sitiri>>
stola
(-)
1) . ,
2)
stoo
(-)
1) ; stoo ya
kuhifadhia chakula
2) ,
3)
stova
(-)
. <<stovu>>
stovu
(-)
, ; chochea stovu
; stovu
petroli
stua
. <<shtua>>
studio
(-)
; studio
utangazaji
stuli
(-)
1)
2) ;
sua
1) , ,
2)
( ),
(.
)
. -jisua
( ),
( )
. -sulia
. -suliwa
. -sulika
1) , ; sua
meno
1) . .
( )
. -sulika
.-. -sulisha
suaki
suala
(ma-)
1) , ,
; (.
), suala la
Namibia
; suala msumari,
suala la masuala
, ;
suala
sugu
2) . <<swali>>
subahiya
(-)
. <<subaya>>
subalkheri
(-)
. <<sabalkheri>>
subana
(-)
(-)
subano
(-)
. <<subana>>
subaya
(-)
(
)
subiani
(-)
,
subili
(-)
. <<shubiri>>
subira
(-)
. <<saburi>>; subira ni
utungu wa faraja .
-
;
subira yavuta heri .
subiri
1) ;
2) (
-., -.), subiri
kidogo! !
. -subirisha
. -subiria
. -subiriwa
. -subirika; haja
isiyosubirika
subu
, ()
. -subisha
. -subia
. -subiwa
. -subika
(-)
. <<sibu>>
. -subisha
. -subia
. -subiwa
. -subika
subukua
(-.
)
. -subukulisha
. -subukulia
. -subukuliwa
. -subukulika
subutu
. <<thubutu>>
sudi
(-)
, ; ;
suduku
. . . .
.
(-)
@ sudukia
1) ,
;
2)
3) ;
;
suduri
(-)
; enda kwa
suduri mbele
sudusi
(-)
. <<sudusu>>
sudusu
(-)
(-.);
sudusu moja watu
waliohudhuria
suezi
(-)
. chuma cha suezi
sufi
(-)
1) ; sufi kondoo
; kitambaa
cha sufi
2) . sufi mti
(
msufi);
sufii
(-)
1) ,
2)
sufu
(-)
. <<sufi>>
sufufu
1) ; ;
tembea sufufu
2) ; ana pesa sufufu
=
sufuri
(-)
. <<sifuri>>
sufuria
(-; ma-)
; ,
;
sufuria mvuke
sugu
(-)
1) ( ),
2) .
()
3) . ,
1) ( )
2)
3) ,
sugua
1) , ; sugua
mgonjwa
2) ,
(, ),
sugua meno ;
sugua farasi
3) , ,
4) (.
)
. -suguana
. -sugulisha
. -sugulia
.-. -jisugulia;
jisugulia sabuni
. -suguliwa
. -sugulika, -suguka
.-. -sugusha
. -suguasugua ;
suguasugua viganja
suguika
;
( )
suguo
(ma-)
1) ;
2) , ,
(.
,
,
)
suguru
(-)
; ufagio ulimfanya
suguru mikononi
suheli
(-)
suhuba
(-; ma-)
suhubu
. . . .
.
. -suhubiana
,
;
; si mtu
wa kusuhubiana naye
,
sui
(-)
1) ()
2)
()
sujudu
1) ( ),
2) .
( )
3) . ,
. -sujudisha
. -sujudia .
.
( -., -.)
. -sujudiwa
. -sujudika
suka
1) ,
; suka mkeka
2) ,
(); suka nywele
; suka
mkufu wa bushuti
bushuti ( ),
suka jani la mtambuu
,
, suka
temeduni
3) .
. -sukana; sukana
nywele
. -sukisha
. -sukia
. -sukwa
. -sukika
. -sukua ,
1) . . . . .
,
. -sukisha
. -sukia
. -sukwa
.-. -jisukasuka
@ sukasuka
1) , ;
sukasuka maziwa
2) , ;
sukasuka kichwa
;
sukasuka mkia
3) ,
; ;
mti unasukasuka
(.
)
4) . ,
; sukasuka
vijana kisiasa
5) . ;
6) .
;
(-)
sukani
(ma-)
1) . usukani
2) . usukani
sukari
(-)
; sukari guru ,
;
sukari mchanga
;
sukari laini
; sukari unga
;
sukari mawe
suke
(-)
. <<shuke>>
suko
(ma-)
. <<sukuo>>
sukua
1) . <<sekua>>
2) ,
; sukua mbata
kutoka kwenye kifuu
,
(.
)
. -sukulisha
. -sukulia
. -sukuliwa
. -sukulika
1) sukua kisu
(
sukuo)
sukuma
1) ,
; ;
; ;
kusukuma
; sukuma mashua
( ),
mawimbi yalisukuma
merikebu
huko na huko
; haifai
kusukuma wazee
2) ,
; sukuma mbele
. .
3) . ;
sukuma maendeleo
()
4) . ;
( -.),
;
5) . ,
(-
-.), sukuma
matatizo kwenye...
()
(-.)
6) . ,
7) ,
()
. -sukumana;
kusukumana ,
; ; kwa
kusukumana ;
. -jisukuma
.-. -sukumizana
.-. -sukumizia;
alinisukumizia maneno
ugomvi
. -sukumia
. -sukumwa
. -sukumika
@ sukumiza
1) ( )
; ,
; ;
-msukumiza
mtu majini
-. ; sukumiza
rungu
2) . ,
(-.);
sukumiza maovu
(); sukumiza
kwa makafara .
3) . ,
sukuo
(ma-)
(.
)
sukutu
.
()
. -sukutisha
. -sukutia
. -sukutika
sukutua
. -sukutulisha
. -sukutulia
. -sukutuliwa
. -sukutulika
sulibi
. <<sulubu>>
sulisuli
(-)
1)
2) - (Xiphias
gladius)
sultani
(ma-)
;
,
sulu
(-)
;
; piga sulu
,
(,
)
sulubi
(-)
; mchoro
sulubi .
sulubu
1)
2) .
(-.)
3) ,
. -sulubia; mti wa
kusulubia
. -sulubiwa
(-)
1) . .
(),
,
(),
; kazi
sulubu ,
(
),
,
2) ,
3) ,
; nimevumilia
sulubu nyingi
@ sulubisha
1)
(-.), (.)
2) .
, ,
@ sulubika
1)
2)
(, )
3)
4)
suluhi
. <<suluhu>>
suluhisho
(ma-)
1)
2) []
(, .
.)
3)
suluhu
. . ;
. -. -suluhishwa
. -suluhia
; mtoto huyu
hasuluhii
(-)
1) ,
; suluhu
amani
2) , ;
3)
4) . ; enda
(toka) suluhu
@ suluhisha
1) ,
,
(, ..);
suluhisha
mgogoro
2) ,
@ suluhika
1) ;
;
2)
3)
( )
sululu
(-)
. <<sururu>>
suluti
(-)
. <<saluti>>
sumaku
(-)
1) ; - sumaku
,
; sumaku
umeme ;
- sumaku-ardhi
2)
sumba
1) ,
2) ( );
kichwa kinanisumba )
)
.
. -sumbisha
. -sumbia
.-. -sumbuana
.-. -jisumbua;
usijisumbue ,
.-. -sumbusha
.-.-.
-sumbuliana
;
;
.-. -sumbuliwa;
sumbuliwa na kiu
. -sumbwa
. -sumbika
1)
, (.
)
. -sumbwa
. -sumbika
@ sumbua
1) ,
; nisamehe
kwamba nakusumbua
,
; makelele
yalimsumbua mgonjwa
2) ,
3) , ,
4) ,
;
;
@ sumbulia
1) . .
. .
2) -
;
-.
3) . <<simbulia>>
@ sumbuka
1) ,
,
2) ,
3) , ,
;
4)
sumbiko
(ma-)
. <<simbiko>>
sumbuko
(ma-)
. . . masumbuko
1) ,
2) ; ;
3) ,
4)
5) , ,
sumbufu
1)
()
2) ,
;
sumbulio
(ma-)
1) . <<sumbuo>>
2) ,
sumbuo
(ma-)
. . . masumbuo
1)
()
2) ,
sumbwi
(ma-)
1)
2)
3) . ; bingwa wa
masumbwi wa uzito wa juu
(-)
1)
(Carcharinus spallanzani),
(Carcharinus
limbatus)
2) . ;
uso wake una sumbwi
sumile
. <<simile>>
sumsa
,
sumsum[u]
;
kijana sumsumu
sumu
,
. -jisumu
. -sumisha
(-)
1) , ; - (-enye)
sumu
2) ; sumu ya
chakula
; sumu ulevi
sumughu
(-)
1) ,
2)
sumulia
. <<simulia>>
sumundani
(-)
. . sumu [] ndani
sumunje
(-)
. . sumu [] nje
suna
(-)
1) . , ,
(-.,
,
), sala ya
suna
()
( sala za
faradhi . . <<sala>>)
2) . []
; -.,
(
)
sunagogi
(-)
. <<sinagogi>>
sundusi
(-)
sungua
1)
2)
()
. -sungulisha
. -sungulia
. -sunguliwa
. -sungulika
sungura
(-)
1) . (Lepus
pensis)
2) .
() ;
(.)
sungusungu
(-)
(
,
sisimizi)
suni
(-)
.
sunobari
(-)
(
msunobari)
sununa
. <<sonona>>
sunza
1) [] (-.)
( )
2) (
),
(.
-. )
3) . sunza teo (kombeo)
4) ; ,
. -sunzana
. -sunzisha
. -sunzia
. -sunzwa
. -sunzika
sunzu
(-)
(
)
supana
(-)
1) . <<spana>>; [gari la]
supana [mkononi]
supu
(-)
; nywa supu
supuangavu
(-)
. supu angavu
,
sura
(-)
1) , ; bila sura
; chukua
sura
(, );
katika sura ... ,
(-.), jionyesha
katika sura mbalimbali
; pata sura mpya
(
)
2) ();
, ;
3) , ; fanya
jambo kwa sura mbalimbali
(-.)
4) ; sura
aliyotupa hailingani na
tabia ,
,
5) ; sura
nchi
6) , ; sura
mbalimbali za maisha
; sura mbili za
kitu kimoja =
(-)
1) ()
2) ,
1) (
)
. -surisha
. -suria
. -suriwa
suri
(-)
"" popoo (
)
suria
(-; ma-)
1) . ,
2)
suriama
(ma-)
1)
, ;
2) ,
surua
(-)
.
suruali
(-)
; ; suruali
kipande
surupwenye
(ma-)
1)
2) ,
,
sururi
(-)
, ;
sururu
(-)
1) (Numenius
arquata Numenius
phacopus)
2) , (
)
3)
4) -
( )
. <<sororo>>
surwa
(-)
,
( -
), lete surwa!
()!
surwali
(-)
. <<suruali>>
sus
(-)
. <<susi>>
susa
1) ( .), susa chakula
2) ,
(,
-.), susa mtu .
-.
. -susana
. -susisha
. -susia
;
.-. -susiwa
. -susika
(-)
1)
2)
(
)
3)
()
susi
(-)
()
susu
(-; ma-)
1) ,
2)
(-.)
(
,
, -
, , .
, ,
; .
. .
,
)
susuika
;
susuma
(
)
. -susumisha
. -susumia
. -susumwa
susurika
, ,
. -susurisha
. -susurikia
. -susurikwa
. -susurikika
susuwaa
1) ,
();
(.
)
2)
(); ,
. -susuwaza
. -susuwalia
. -susuwalika
suta
1) (
)
2)
(-.)
(
-.)
3) (-.);
- kusuta
. -sutana
. -sutisha
. -sutia
. -sutwa
. -sutika
(-)
1) ;
2) ()
suti
(-)
; suti hari
suto
(ma-)
1)
2)
3) ; ;
suuza
. <<suza>>
suza
,
; suza nguo
; suza
mikono
; suza mwili
( ); suza
uji
(
)
. -suzana
. -jisuza
. -suzisha
. -suzia
. -suzwa
. -suzika
1) . ,
suzi
(-)
. (Felis serval)
swaga
. -swagisha
. -swagia
. -swagwa
. -swagika
swala
(-)
(;
Aepyceros melampus)
(-)
. <<sala>>
(ma-)
. <<suala>>
swali
(ma-)
1) ; uliza swali
; -mtupia
mtu maswali
-.
,
-.
2) . <<suala>>
1)
1) . ;
. -swalisha
. -swalia; -mswalia
maiti
. -swaliwa
. -swalika
swara
(-)
. <<swala>>
sweta
(-)
;
swi
(-)
. <<nswi>>
swichi
(-)
1) . ,
2) .
3)
swila
(-)
,
ta
. . ,
,
, kuku wa
mkata kata na akita hufa
.
,
-
taa
(-; ma-)
1) , ; taa
umeme
; taa mkono
; taa
wima ; taa
motakaa
; washa taa )
)
; zima taa )
() )
2)
3) .
(-)
1) ,
2) ,
(.)
. <<utaa>>
(-)
. (Dasyatis
uarnak), taa uzio (ungo)
. <<taala>>
taaban
. <<taabani>>
taabani
1) , ,
2) ,
( , .
); mgonjwa taabani
; hali yangu
taabani
1) (. ),
( );
amelewa taabani
taabika
1)
2) ,
3) ;
4)
()
.- -jitaabisha;
usijitaabishe bure
.-. -taabishana
.-. -taabishwa
@ taabisha
1)
2) ,
3) ,
4)
5) ,
,
taabini
(-)
(.
), -mfanyia mtu
taabini
taabu
(-)
1) , ;
taabu pesa
; sina taabu [yo
yote]
;
chukua taabu .
(-.
), hakuchukua
taabu ili kufungua mlango
2) ,
3) ,
4) ,
5) . ,
taadabu
;
. -taadibisha
taadhima
(-)
1) ,
;
2) ,
3) ,
4) ,
taadhimu
1) ,
,
2)
(),
. -taadhimisha
. -taadhimia
. -taadhimiwa
@ taadhimika
1)
()
2)
()
3)
()
4)
,
taadi
. <<tadi>>
taahari
1) ,
2) ,
3)
()
. -taaharisha
taahira
(-)
1) ,
2) ,
taajabu
. <<staajabu>>
. -taajabisha
. -taajabia
. -taajabiwa
. -taajabika
taala
. ;
; Allah taala!
!
taalaki
( .), (
-.)
. -taalakisha
. -taalakia
. -taalakiwa
taalamu
1)
()
2)
()
3)
(,
)
. -taalamisha; vitabu
vilinitaalamisha
.-. -taalamishwa
. -taalamika;
walitaalamika kama
wahandisi
1) ,
2) ,
3) ,
taali
1) ,
2) , ,
3)
1) . . !,
!
taalimu
(-)
1) . <<elimu>>
2) . <<tluma>>
taaluma
(-)
1) , ;
2) , ;
3) ; ,
; taaluma
lugha ,
4) ,
5) ;
;
Taaluma Sayansi
taalumu
(-)
. <<taaluma>>
taamali
,
,
. -taamalisha
. -taamalia
. -taamaliwa
. -taamalika
taamamu
;
(.)
taamisha
1) ,
2) (.
)
taamuli
(-)
1) ,
;
2) ,
taanasa
1)
();
2)
(-)
. <<anasa>>
taanisi
. <<anisi>>
taanusi
1) ,
2) ,
taaraa
. <<taraa>>
taarab[u]
(-; ma-)
1) .
2) (
taarab)
3) ,
(
taarab)
taaradhi
1) ,
(-. ),
,
(
-.),
usinitaaradhi
2) ( -.
)
. -taaradhiana
. -taaradhisha
. -taaradhia
. -taaradhiwa
. -taaradhika
taarifa
(-)
1) , ;
taarifa habari
2) ; ;
; taarifa
pamoja
; toa
taarifa
3) , ,
4) ,
taarifu
. <<arifu>>
taarihi
(-)
. <<tarehe>>
taarikh
(-)
. <<tarehe>>
taashira
(-)
1) . <<ishara>>
2) (),
taasisi
(-)
1) ,
;
taasisi uchunguzi wa
sayansi
2) ,
; Taasisi Elimu
Watu Wazima
3) , ,
(,
)
taataa
1)
;
,
2)
()
3)
. -taataisha
. -taataia
. -taataiwa
taathira
(-)
1) . . ,
;
2) ,
3) , ,
taazia
(-)
. <<tanzia>>
taba
(-)
. tabutabu 1)
( )
2) ;
3) ;
tabaan[i]
,
tabahani
()
tabaini
(-)
tabaka
(-; ma-)
1) , ; mkate wa
tabaka mbili (tatu)
(
),
tabaka kwa tabaka ;
2) .
3) ;
, ;
tabaka la wafanya kazi
, ;
mapigano kitabaka
4) ,
5) -.,
(. , ),
tabaka za
kabati ;
tabaka karatasi
; tabaka
nguo
tabakamezo
(-)
.
tabakastrato
(-)
.
tabakatropo
(-)
.
tabakayoni
(-)
.
tabakelo
(-)
. <<tabakero>>
tabakero
(-)
tabaki
(-)
. <<tabaka>>
tabakwa
1)
()
2) , ,
tabana
.
(
)
. -tabanya, -tabanisha
. -tabania
. -tabaniwa
. -tabanika
tabanga
1) ,
2)
(-. ,
)
3) ,
. -tabangana
. -tabangisha
. -tabangia
. -tabangiwa
. -tabangika
. -tabangatabanga
tabano
(-)
. (
)
tabaradi
1) . .
, ;
2)
3) . <<burudi>>
. -tabaradisha
. -tabaradia
. -tabaradika
tabaridi
. <<tabaradi>>
tabarudu
. <<tabaradi>>
tabaruki
. <<tabaruku>>
tabaruku
. 1) ,
( -.)
2) ; tabaruku
kanisa
3)
(
-. )
4)
[] ,
. -tabarukisha
. -tabarukia
. -tabarukiwa
. -tabarukika
tabasamu
; ;
(.)
. -tabasamisha
. -tabasamia
.-.
-tabasamiana
.-. -tabasamiwa
. -tabasamika
(-; ma-)
; ; toa
tabasamu ;
; ;
mwenye tabasamu
,
tabasuri
1)
()
2)
()
(-)
. <<busara>>
tabawali
. -tabawalisha
. -tabawalia
. -tabawaliwa
. -tabawalika
tabenakulo
(-)
1) .
2) .
3) .
tabernakolo
(-)
. <<tabenakulo>>
tabia
(-)
1) ; tabia nchi
) )
)
; tabia za
kimaumbile )
)
2) ,
()
3) , ; tabia
mbaya ;
tabia ndiye mtu .
,
4) ,
,
5) ,
6) , ,
7) ; ,
tabibu
;
()
. -tabibia
. -tabibiwa
(ma-; -)
1) ,
2) , ; nia
njema ni tabibu, nia mbaya
huharibu .
,
tabii
1)
();
2)
; ,
. -tabiiana
. -tabiisha
. -tabiia
. -tabiiwa
. -tabiika
tabiki
1) ,
;
()
2) , ;
(
)
3)
( )
4) . ;
5) (.)
6)
(-., -.)
. -tabikia
. -tabikiwa
. -tabikika
@ tabikiana
1)
()
2)
;
@ tabikisha
1) ,
,
2) ,
tabiri
1) ,
(. )
2) , []
;
; kituo cha
kutabiri hali hewa
;
[]
. -tabirisha
. -tabiria
. -tabiriwa
. -tabirika
tabu
(-)
. <<taabu>>
(-)
. <<taba>>
tabua
1) , ,
2) ,
3) , (. ,
)
. -tabuana
. -tabulisha
. -tabulia
. -tabuliwa
. -tabuka
tabura
(-)
. <<taburu>>
taburu
(-)
1)
2)
3)
(
)
tabutabu
(-)
. . <<taba>>
tabwarika
. <<tebwereka>>
tabwatabwa
, ,
(. . )
tadaraki
1) ,
2) . <<diriki>>
. -tadarakiana
. -tadarakisha
. -tadarakia
. -tadarakiwa
. -tadarakika
tadariki
. <<tadaraki>>
tadaruki
. <<tadaraki>>
tadbiri
(-)
1) ;
(.
), fanya tadbiri
2) ,
tadhibiri
1) ,
,
2)
3) ,
(-)
. <<tadbiri>>
tadi
1) ,
(. )
2)
()
3) ,
(-.)
4)
()
. -tadiana
. -tadia
. -tadiwa
(-)
1) ,
2) , ;
3)
tadubiri
. <<tadhibiri>>
(-)
. <<tadbiri>>
tafadhali
1)
,
(-.)
2) ,
(-.)
3) ( .), (
-.)
4) ,
( . .)
. -tafadhalisha
,
,
tafahari
1) ,
2)
tafakari
. <<fikiri>>;
. -tafakarisha
. -tafakaria
. -tafakariwa
. -tafakarika
tafakhari
. <<tafahari>>
tafakuri
. <<tafakari>>
(-)
1) [] ,
2) . <<fikira>>
tafaraji
1) ,
2)
()
3)
()
4) . <<fariji>>
tafaruji
. <<tafaraji>>
tafeta
(-)
tafi
(-)
. <<tasi>>
tafiri
1) ,
(-),
(-.)
2) ,
(-. )
. -tafiriana
. -tafirisha
. -tafiria
. -tafiriwa
. -tafirika
tafishi
,
. -tafishiana
. -tafishisha
. -tafishia
. -tafishiwa
. -tafishika
tafiti
1) ,
; ,
; tafiti anga za
juu
2) ,
( -.)
3) , ,
( -.)
4) ,
,
. -tafitiana
. -tafitisha
. -tafitia
. -tafitiwa
. -tafitika
taflisi
(-)
1) ,
(,
. .),
; tia
taflisi (-.)
2)
;
(-.)
tafrani
(-)
1) ,
2) ,
tafrija
(-)
1) , ;
tafrija ifanyikayo kifamilia
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
tafsili
(-)
;
; tupe tafsili
habari hiyo
; kwa
tafsili ,
;
tafsiri
1) (
)
2) , ,
;
3) ( .
.)
4) , ,
(-.
)
5) ,
, ;
tafsiri siasa katika vitendo
. -tafsiriana
. -tafsirisha
. -tafsiria
. -tafsiriwa
. -tafsirika
(-; ma-)
1) (
)
2) ,
, ;
3) , ;
4) ;
5) ,
6) ,
tafu
(-)
1) , ;
2) ,
tafuna
1)
2) , ;
3) ()
4) ()
. -tafunana
. -tafunisha
. -tafunia
. -tafunwa
. -tafunika
tafuta
1) ,
2) ,
3) ,
4) ( -.)
. -tafutana
. -tafutisha
. -tafutia
. -tafutwa
. -tafutika
. -tafutatafuta
taga
. taga mayai 1) ,
2) ,
. -tagisha
. -tagia
. -tagwa
. -tagika
(-; ma-)
1) ,
( . .)
2) .
( . .),
,
3) ,
4) . ,
,
tagaa
1) ,
2) ,
3)
;
4)
(.
)
5)
(ma-)
1) . <<taga>>
2) . utagaa
taghafali
1)
2)
(,
)
3) (-.)
. -taghafalisha
. -taghafaliwa
. -taghafalika
taghayari
;
. -taghayarisha
. -taghayaria
. -taghayariwa
. -taghayarika
tag[i]o
(ma-)
1)
2)
tahabibu
(-)
tia tahabibu
(. , )
tahadhari
1) ;
,
2) ,
; tahadhari
kabla hatari .
,
(=
)
. -tahadharisha
. -tahadharia
. -tahadhariwa
. -tahadharika
(-)
1) ,
; kwa
tahadhari
;
(-., .)
2) . <<hadhara>>
tahafifu
(-)
1) , ;
mgonjwa amepata tahafifu
2) (.)
3) ,
1) ,
( )
2) . <<hafifu>>
tahajia
(-)
. <<tahijia>>
tahakiki
(-)
1) ,
2) ,
; tahakiki
maandishi
3) . <<uhakiki>>
tahalili
(-)
. <<tahlili>>
tahamaki
1) ,
2) , (.)
3) ,
1) ,
tahanani
tenge tahanani 1)
,
2)
,
tahania
(-)
. mkono wa tahania
,
; (toa)
[mkono wa] tahania
,
taharaki
1) ,
2)
3) ,
;
4) ,
;
5) ;
. -taharakisha
. -taharakia
. -taharakiwa
. -taharakika
tahariri
(-)
1)
2) (
)
3) ;
; tahariri mpya
mpango
taharizi
(-)
( kanzu)
taharuki
. <<taharaki>>
(-)
1) ,
2) ,
3) ;
4) . <<haraka>>
tahayari
1)
2)
()
3)
(, )
4) ,
. -tahayarisha
. -tahayaria
. -tahayariwa
. -tahayarika
tahayuri
(-)
1) ,
2) ,
,
3)
tahijia
(-)
1) ,
2)
tahini
. 1) ,
2)
3)
. -tahinisha
. -tahinia
. -tahiniwa
. -tahinika
tahiri
1) .
2) . . ,
; tahiri rasi
,
. -tahirisha
. -tahiria
. -tahiriwa
. -tahirika
(-)
1) ,
2) ,
tahlili
(-)
.
( ), soma
tahlili
"
" (
)
tahiyatu
(-)
. 1)
(
)
2)
3)
(); kaa
tahiyatu =
tahnia
(-)
. <<tahania>>
tahriri
(-)
. <<tahariri>>
tahyati
(-)
. <<tahiyatu>>
tai
(-)
. ; makuukuu ya
tai si mapya ya kengewa
. ,
(=
)
(-; ma-)
1)
2) .
(-)
; funga tai
taibu
1)
();
2)
()
. -taibika
()
1) .,
, ,
. .,
!, !
1) ,
2)
taifa
(ma-)
1) , ;
; - kitaifa
; -
kimataifa ;
Umoja wa Mataifa
;
deni la taifa
; uchumi wa taifa
2) ,
; ni mtu wa
taifa gani?
?
3) ,
4) , ;
lugha taifa
() ;
vijana
wa taifa
; jenga
taifa
; Jeshi la
Kujenga Taifa
,
(
)
taifisha
,
. -taifishia
. -taifishwa
. -taifishika
taifod
(-)
. <<taifodi>>
taifodi
(-)
.
taifoid
(-)
. <<taifodi>>
taile
. <<taire>>
taili
. <<talii>>
taimu
(-)
. ; ,
taipreta
(-)
. <<taipureta>>
taipu
(-)
1) . <<taipureta>>; piga
taipu
; mpiga taipu
2) ; taipu finyu
; taipu pana ;
taipu iliyobonyeka )
taipureta
(-)
;
taipureta umeme
taire
. 1) .
,
2) .,
tairi
(-; ma-)
1) , ();
()
2) ; viatu vya
matairi
taiti
,
,
(-)
( )
taja
1) ; taja jina
;
; ukitaja nyoka shika
kigongo
. ,
2) ;
3) ,
4)
5) (-.)
(
. .)
. -tajana
. -tajisha
. -tajia
. -tajwa
. -tajika
tajamala
(-)
1) ;
,
2) ,
tajamali
1) ,
2)
()
3) ,
taji
(ma-; -)
, ; vika taji
,
tajiri
. . ,
. -tajiria
. -tajirika
;
, ,
. -. -tajirisha .
. ;
tajirisha roho
.-.-.
-jitajirisha
.-.-.
-tajirishana
.-.-. -tajirishwa
(ma-; -)
1) , ;
tajiri na maliye, maskini na
mwanawe . = , -
2) ,
3) , ;
; tajiri wa
kibinafsi ,
1) ,
2) . ,
; lugha
tajiri
tajiwidi
(-)
. <<tajuwidi>>
tajuri
(ma-)
,
tajuwidi
(-)
()
tajwidi
(-)
. <<tajuwidi>>
taka
(-; ma-)
. takataka 1) , ;
usitupe takataka hapa!
!; tupa katika kapu la
taka
. .
(-.) [
]
2)
3) ; ,
(-)
.
(= 27 ); ()
1) , ,
; mtaka
yote hukosa yote .
( =
,
); utake usitake
(ukitaka usitake)
, -
2) , ;
taka shauri
3) ,
( -.); taka amani
4) ,
( -.)
5) ( -.);
tunawataka viongozi wetu
wachukue hatua
zinazohusika
6) ,
( -);
nguo hizi zinataka
kutengenezwa
upya
7) ,
( -.);
mtoto alitaka kuanguka
8) . ,
; inataka
kunyesha mvua
[]
9)
()
. -takana
. -takisha
. -takia
. -. -takiwa
. -takwa
. -takika
. -. -takikana
(); kutajwa
kuwa ni mtu
asiyetakikana nchini
takabadhi
1) ,
2) ,
3) . <<kabidhi>>
. -takabadhisha
. -takabadhia
. -takabadhiwa
takabali
1) ()
(. . )
2) . <<kubali>>
. -takabalia
. -takabaliwa; dua yako
imetakabaliwa
()
. -takabalika
takabari
1)
()
2)
()
3) ;
,
. -jitakabari
. -takabarisha
. -. -jitakabarisha
. -takabaria
. -takabarika
takadamu
1) (
)
2) ,
3) ,
4) ,
takalifu
1) ,
2) (-.)
(-)
1) ,
2) ,
3)
( -.
); fanya
(chukua) takalifu )
(-.)
)
( -.)
takamali
()
takamwili
(-)
1)
(
)
2) ,
takaramu
(-)
. <<karama>>
takarimu
. <<kirimu>>
(-)
. <<karama>>
takariri
(-)
; takariri ya
vina .
takaso
(ma-)
1) . .
2) . ,
3) . <<takato>>
takata
1)
(); mbingu
zimetakata
;
kumetakata
2)
()
3) ,
( , ..)
4)
(, )
.-. -jitakasa
. . -takasisha
.-. -takasana
.-. -takasia
.-. -takaswa
.-. -takasika
. -takatia
. -takatika
komwe
bao
. -takatia
. -takatwa
. -takatika
@ takasa
1) . .
, ,
; takasa moyo
(roho) .
; kampeni
kutakasa chama
2) .
takataka
(-; ma-)
1) . . ,
-.
2) . . <<taka>>
takatifu
1) ,
2) ; ;
; haki takatifu
takatifuza
1)
2)
takato
(ma-; -)
1) , ,
2) . . ,
; takato
roho
3) ,
4) ,
5) . ,
takawimu
(-)
. <<takwimu>>
takbira
.
" "
(-)
" "
takdiri
(-)
. <<kudura>>
takia
(ma-)
(
)
(ma-)
. <<takio>>
takibira
. <<takbira>>
takibirati
(-)
. (
)
takhmis
(-)
.
(
)
takilifu
(-)
. <<takalifu>>
takio
(ma-)
1) ; matakio
mema
2) , ;
3)
takirima
(-)
; ;
tako
(ma-)
1) , ,
2) ,
3) (-.)
4) , ; tako la
sufuria ;
mashua yenye tako bapa
-
5)
(-.); tako la bunduki
; tako la mkuki
takriban
, ,
,
takriri
(-)
. <<takariri>>
takshi
(-)
taksiri
(-)
1) ,
2) ;
3) ,
takua
(-)
1) , ,
2) ,
( )
takwa
(ma-)
. . . matakwa
1) , ,
2) ,
3) ,
4) .
takwima
(-)
. <<takwimu>>
takwimu
(-)
1) ,
; -
takwimu ;
Idara Kuu
Takwimu
2) ; ;
3) ,
taladadi
. <<taradadi>>
talaka
(-)
,
; fanya (chukua)
talaka ,
talakeki
(-)
talaki
. <<taliki>>
talakim
(-)
talakimu
(-)
. <<talakim>>
talaleshi
(ma-)
1)
2)
3)
talasimu
(ma-)
, (
, -
)
tale
(ma-)
. kitale
talibisi
(-)
. [] (. .
)
talii
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
[] ,
safari kutalii nchi
. -taliisha
. -taliia
. -taliiwa
. -taliika
taliki
,
; amemtaliki mkewe
. -talikisha
. -talikia
. -talikiwa
. -talikika
(-)
. (,
)
taliza
1)
2)
(. , )
. -talizisha
. -talizia
. -talizwa
. -talizika
talkini
(-)
. <<talakim>>
talo
(-)
1) ,
" "
2) talo
tama
1)
()
2)
() (-.)
3) ,
,
(-)
1) , ,
, neno la
tama
(,
)
2) ,
3) ,
4) , ; neno la
tama ,
1) ,
2) ; ushindi
tama
3) , ,
1) ,
(-)
1) shika tama ) ,
() )
() )
();
2) piga tama
( .
)
(-)
1) ,
2) , ,
1) ,
2)
. -tamia
(ma-)
. mtama
tamaa
(-)
1) [] ,
; shika (fanya, piga,
wa na) tamaa []
,
amsha tamaa
()
2) ,
3) ; mtu wa
tamaa, mwenye tamaa, ana
tamaa
4) ,
5) , ;
mwenye tamaa , mtu wa
tamaa, ana tamaa
()
; tamaa mbele,
mauti nyuma . =
,
6) ; ; kata
(ondoa) tamaa )
,
, )
; katisha
tamaa )
)
; shika
(weka kwa) tamaa
, ( ., -.)
tamaduni
()
tamakani
1) ,
2) ,
3) ,
. -tamakania
. -tamakaniwa
. -tamakanika
tamalaki
1) . <<miliki>>
2) ,
. -tamalakiana
. -tamalakisha
. -tamalakia
. -tamalakiwa
. -tamalakika
tamani
1) ,
2) ,
( -.)
3)
()
4)
;
. -tamaniana
. -tamania
. -tamaniwa
tamani
(-)
. <<tamanio>>
@ tamanisha
1) ,
2) ,
3)
@ tamanika
1)
2)
tamanio
(ma-; -)
1) ,
2) ,
; tamanio la
halali
3) ;
4) ,
5)
()
tamasha
(-; ma-)
1) ,
,
; mchezo wa
tamasha ; ;
jumba la
tamasha
2) , ,
3) ; tamasha
vijana
4) ,
tamati
(-)
1) ,
2) ,
tamauka
1)
2)
3)
;
4)
()
. -tamaukisha
. -tamaukia
. -tamaukwa
. -tamaukika
tamba
1)
()
2) ,
3) ;
( )
4) ,
5) ,
. -tambisha
. -tambia
. -tambwa
. -tambika
,
. -tambisha
. -tambia
. -tambwa
. -tambika
. <<chamba>>
. -tambana
. -tambisha
. -tambwa
. -tambika
tambaa
(ma-)
1) ,
2) ,
3) . <<kitambaa>>;
tambaa la kufungia kidonda
,
4) . utambaa
1) ,
2) ;
(.)
3) .
4) ;
( ), wadudu
watambaao ) )
5) ; ,
( ),
mimea inayotambaa
;
6) ,
7) ,
,
8) . ,
;
(.)
9)
. -tambaana
. . -tambazisha
.-. -tambazia
.-. -tambazwa
.-. -tambazika
. -tambalia,
-tambaria ,
; tambalia
mnyama
(.
)
.-. -tambalisha.
-tambarisha
.-. -tambalika,
-tambarika
();
()
. -tambaliwa
@ tambaza
1) ,
2) tambaza maneno
,
3) ,
tambara
(ma-)
. <<tambaa>>
tambarajika
1) ,
2) . -tambalika .
<<tambaa>>
tambarare
(-)
,
, ,
( ,
); nchi
tambarare
tambavu
(ma-; -)
1) ( .
.)
2)
3) ,
tambazi
(ma-)
1) -.
()
2) .
3) .
(,
)
4) . utambazi
1) ,
tambi
(-)
1) ;
2) . utambi
(-)
tambika
(
)
. -tambikisha
. -tambikia
. -tambikiwa
. -tambikika
tambiko
(ma-)
. 1)
2)
tambo
(-)
1) ()
2) (
), enda tambo
(-; ma-)
,
(ma-)
1)
2) ;
mwenye tambo, tambo la
mtu ,
(-; ma-)
1)
2) ,
3) ;
4) .
tamboa
(ma-)
.
tambua
1) ,
2) ; ;
3) ,
4) ; ;
tambua nchi .
5) ,
6) ,
7)
8) ,
;
. -tambuana
. -jitambua;
hajitambui ,
( ,
. .)
.-. -jitambulisha;
tafadhali, jitambulishe
,
. -tambulia
. -tambuliwa
@ tambulisha
1) ,
2)
3)
4) ,
5) (-.
-.)
@ tambulika
1)
2)
()
3)
(), mtu wa
kutambulika
@ tambulikana
1) ,
2)
()
3)
4)
()
5)
()
tambuka
,
;
. -tambukisha
. -tambukia
. -tambukwa
. -tambukika
tambuu
(-)
1)
2)
( )
tambuza
1) ,
2) ,
. -tambuzisha
. -tambuzia
. -tambuzwa
. -tambuzika
tambuzi
1) ,
2) (. )
3) ,
tamfu
;
herufi tamfu .
tamia
. <<atamia>>
1) , ,
2) , ,
mambo haya yananitamia
. -tamiana
. -tamiwa
tamka
1) ,
2) ,
()
3) ( ,
. .);
()
4) , ,
;
. -tamkisha
. -tamkia
. -tamkwa
. -tamkika
tamko
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
Tamko la Haki za
Binadamu
4) ,
5) ,
6) , ;
tamko la kizungu
7) ,
tamrini
(-)
1) ();
tamrini za sarufi
2) , ;
tamshi
(ma-)
. <<tamko>>
tamthili
(-)
1) , ;
tamthili ,
2) ,
tamthilia
(-)
; ; jumba la
[michezo a] tamthilia
tamu
1)
2) ; maji matamu
) (-. ) )
3) . ,
; ;
; sauti
tamu ;
muziki mtamu
; lugha tamu
; maneno
matamu
;
(-)
1)
1) , ;
kumemkalia tamu
tamutamu
(-)
; ;
1)
2)
tamviri
(-)
, ;
tamvua
(ma-)
. . . matamvua
1)
2) .
,
tamwa
1)
,
2) ;
tana
. <<chana>>
tanabahi
1) , ,
2)
3) (.)
4) ,
5)
( -., -.)
6) ,
7) ;
,
( -.)
8) ;
9) ;
(.)
. -tanabahisha
. -tanabahia
. -tanabahika
tanadhari
1)
()
2)
(,
)
. -tanadharisha
. -tanadharia
. -tanadhariwa
. -tanadharika
tanafusi
1)
2) ; tanafusi roho
()
3) ,
(-)
1) ; ;
2) .
;
tanakali
(-)
, ;
tanakali sauti
tanasari
(
)
. -tanasarisha
. -tanasaria
. -tanasariwa
. -tanasarika
tanashati
1) , ;
2)
3) ,
()
tanbihi
(-)
1) ,
2)
tanchi
(-)
. <<tariji>>
tanda
1) , ;
2) ,
; mawingu
yametanda, kumetanda
3) ;
; tanda pazia
4) ,
5) ,
6) ,
. -jitanda
. .-.
-jitandaza
.-.-. -tandazwa
.-.-.
-tandazika; mbele yetu
kumetandazika uwanda
mtupu
. -tandua ,
(-
, ,
),
tandua farasi
;
tandua kitanda
.-. -tanduana
.-. -tanduza
.-. -tandulia
.-.-.
-tandulisha
.-..-.
-tandulika
.-. -tanduliwa
.-. -tanduka
. -tandwa
. . -tandikika
.-. -tandikana
.-. -tandikisha
.-. -tandikia
.-. -tandikwa
. -tandama
()
( ),
,
.-.
-tandamana
()
.-. -tandamisha
.-.
-tandamia
1) []
@ tandaa
1)
() (
)
2) ,
3)
(. ,
)
1) ,
2)
@ tandaza
1)
2) ,
3)
4) (.
)
@ tandisha
1)
2) ,
3) ; tandisha
sawasawa )
)
()
4) (.
)
@ tandika
1) . . . .;
tandika farasi
; tandika kitanda
; tandika majamvi
(); tandika nguo
chini
( )
2) . . ,
, ;
mtandike bakora kumi!
!; tandika mkwaju
[mkali]
3) .
tandabelua
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
tandabui
(ma-; -)
1) . , ,
2) , ;
macho yangu yameingia
tandabui
(.
)
3)
tandala
(-)
-
(Strepsiceros kudu)
tandatu
.
tandawaa
1)
(, );
(
)
2) ,
(
)
. -tandawaza
. -tandawalia
1)
()
2)
. -tandawaza
. -tandawalia
tandiko
(ma-)
1) ; tandiko la
farasi a) ) ;
; matandiko
kitanda
2) ;
3) (.
)
4)
tando
(ma-)
1) ,
(); tando la
buibui ; tando la
maziwa []
; tando (tandu) la
macho
2) (.
)
3) , (
)
(-)
; (. )
tandra
(-)
.
tandu
(ma-)
. <<tando>>
(-)
.
tanga
(ma-; -)
; tweka tanga
() ; tua
tanga ;
kunja
tanga ;
mashua yenye [ma-]tanga
; ; matanga
kati .
;
(ma-)
. . matanga 1)
; weka
(kaa, andika) tanga
; vunja
(ondoa) tanga
; siku tanga
2) ()
1)
2) ,
3) ;
. -tangisha
. -tangia
. -tangwa
. -tangika
. -tangatanga
tangaa
1) ,
,
(
,
. .)
2)
()
.-. -tangazana
.-. -tangazia
.-. -tangazwa
.-. -tangazika
@ tangaza
1) ,
2) ,
,
3)
4) -
; Radio
scow inatangaza kwa
lugha Kiswahili
5)
6)
tangalachi
(-)
(
.)
tangamana
1) . -changamama .
<<changa>>
2) (),
3) ,
4)
(,
); hali
kutangamana nchini )
,
() )
()
5)
6)
(); lila
na fila hazitangamani
.
tangamano
(ma-)
1) . <<changamano>>
2) ,
3) ,
4)
5) ,
tangambili
(-)
-
kusi
-
kaskazi;
- ,
tangawizi
(-)
1) (
mtangawizi)
2)
tangazo
(ma-)
1) []
,
2) , ,
matangazo [ redio]
,
3) ,
4)
5) ,
6) ,
tange
(-)
(
)
tangi
(ma-; -)
1) ; ; ;
; tangi la petroli
(mafuta) ,
2) ,
tango
(-; ma-)
(
mtango); tango mung'unye
(ma-)
1) ,
2)
(ma-)
;
tangu
1) , , ; tangu asubuhi
; tangu mwanzo
; tangu lini?
?
tangu zamani
, ; tangu
hapa hadi huko
1) ,
; tangu Tanzania
ijipatie uhuru wake
inashikilia siasa ya
kutofungamana na upande
wowote ,
tangua
1)
,
, ;
tangua mkataba
; tangua urafiki
( -.),
tangua ahadi
;
tangua ndoa
; tangua sheria
2) (-.),
-.
. -tanguana
. -tanguza
. -tangulia
. -tanguliwa
. -tanguka
();
isiyotanguka
1) ,
2)
3) . <<changua>>
. -tanguliwa
tangukano
(ma-)
1) ,
,
2) , ,
tanguko
(ma-)
. <<tanguo>>
tangulia
1) ,
(-., -.)
2) ; (
)
3)
(-.)
4) (
)
5)
()
. -tanguliana
.-. -jitanguliza
.-. -tangulizwa
. -tanguliwa
. -tangulika
@ tanguliza
1) ,
2) (-.)
; tanguliza fedha
[]
3)
4) (-. )
tangulifu
1)
2)
,
3) ,
4) . ,
5) . ,
tanguo
(ma-)
1) ; ,
; tanguo la
ndoa ; tanguo la deni
2) ,
(. ); tanguo la
joto
tani
(-; ma-)
1) ; huwezi kupigana
naye huyo si tani yako
,
(
)
2) ,
. tanitani kwa tani
; ; lala
tani
(-; ma-)
1)
2) . ,
tania
1) , ;
usitanie
2) ,
3) ,
4)
5)
. -taniana
. -tanilia
. -taniwa
. -tanilika
taniboi
(ma-)
1) ,
(, .
.)
2) ;
tanitani
(-)
. . <<tani>>
tanji
(-)
;
;
; piga
tanji
(
)
tanjiti
(-)
.
tanki
(ma-; -)
. <<tangi>>
tano
; - tano
tanta
(-)
. tantabelua
tantabelua
(-)
. <<tandabelua>>
tanu
(-)
. <<tanuu>>
(-)
1) (,
. .)
2)
(-)
mkungu wa tanu, kibia cha
tanu
(
chungu)
tanua
1) , ,
; tanua kinywa
;
tanua
miguu
2) , ;
tanua mashua
( )
3) , ;
tanua milki
; tanua kifua )
) .
. -tanuana
. -jitanua
,
; siasa
jitanua
. -tanulisha
. -tanulia
. -tanuliwa
. -tanuka
tanuri
(-)
. <<tanuu>>
tanuru
(-)
. <<tanuu>>
tanuu
(-; ma-)
, (. .
, ); tanuu la
kuyeyusha chuma
, tanuu l kusubu
chuma ,
; tanuu la [ki]nyuklia
tanza
1)
()
2)
(); swali hili
limenitanza
. -tanzana
. -tanzisha
. -tanzia
.-. -tanzulia
.-.-.
-tanzulika; tatizo
lisilotanzulika
.-. -tanzuliwa
. -tanzwa
. -tanzika
. <<tanda>>
. -tanzisha
. -tanzia
. -tanzwa
. -tanzika
@ tanzua
1) ,
; tanzua macho
. .
; tanzua
pazia
2) ,
(, . .)
3) (-.
-.),
4) . .
5)
(); tanzua jambo
gumu
6)
@ tanzuka
1)
(); kumetanzuka
(
),
2) .
;
tanzaniti
(-)
(
)
tanzi
(-; ma-)
1) ; tanzi la samaki
2) ; tanzi la roho
(
), la tanzi (kitanzi)
3) ; ;
4) ;
tanzia
(-)
1)
2)
3) ;
mkono wa tanzia
;
pokea tanzia
4) , ,
tanzu
(ma-)
1) , ,
2) . ,
; kampuni tanzu
3)
(, .
.)
4) ,
5) .
1) tanzuka tanzu
() (
, )
tanzuo
(ma-)
1) ,
(, .
.)
2) ,
tao
(ma-)
1) , ; njia
inafanya matao
2) , ; - tao,
kama tao ,
; tao la pwani
, ;
tao la mto ;
fanya (piga) tao )
(,
) )
(), ();
();
mwendo wa matao
3) . , ; daraja
yenye tao
4) . ,
; kwa matao
, ;
mwendo
wa matao
tapa
(ma-)
mvumo
(ma-)
(
)
ugoro
1) ,
; ,
, (
, . .)
2) ,
3) ,
4) .
; ;
.-. -tapiwa
.-. -jitapatapa
@ jitapa
1) (),
2) ;
3)
()
4) ,
,
(.
-.)
@ tapia
1)
( -.)
2) .
() (-.); -
kutapia roho ;
vita vya
kutapia roho
, ; tapia
matumbo
,
@ tapatapa
1) (
); mfa maji haishi
kutapatapa .
2) ;
3)
tapakaa
1)
()
; damu
imemtapakaa mwili
wote ;
ugonjwa umetapakaa nchi
nzima
2)
() (-.)
3) ,
4)
.-. -tapakazwa
. -tapakalia
.-. -tapakaliwa
.-. -tapakalika
. -tapakawa
@ tapakaza
1) ;
2)
3) ;
tapakaza elimu
(utamaduni, maarifa)
tapanya
1) ;
(-.
); tapanya
fedha ;
(.);
tapanya mali
2) ;
3) ,
4) ,
. -tapanyisha
. -tapanyia
. -tapanywa
.-. -tapanyikana
, ,
,
@ tapanyika
1)
()
2)
3)
tapika
1) ,
2)
3) . ,
.-. -tapishia
.-. -tapishwa
.-. -tapishika
. -tapikwa
@ tapisha
1) ; dawa
kutapisha
[]
2) ,
1) .
. -tapishia
. -tapishwa
. -tapishika
tapishi
(ma-)
1)
2) . ,
tapisho
(ma-)
.
(ma-)
. ,
(
)
tapo
(ma-)
1) ()
2)
3) . ;
;
4)
(ma-)
(.
<<mtapo>>)
(ma-)
1) .
2) ,
3)
tara
(-)
. 1) ,
, ; t tara
,
2) ,
3) ,
4)
taraa
[ ] ; taraa
ukimkuta...
...
tarab
(-)
. <<taarab>>
taraba
,
[],
tarabe
(-)
. mlango wa tarabe
tarabizuna
(-)
1)
; kanzu
tarabizuna kanzu,
2)
; ; mafuta
tarabizuna
tarabu
(-)
. <<taarab>>
taradadi
1) . .
,
2) ,
3) ,
4) ,
. -taradadisha
. -taradadia
. -taradadiwa
. -taradadika
(-)
1) ,
2) ,
taradhia
1) (
);
2) ( ),
()
3)
4)
5)
6) ,
. -taradhiana
. -taradhilia
.-. -taradhilika
. -taradhiwa
taradhio
(ma-)
1) ,
2) ,
3)
4) ,
tarafa
(-)
, (
kata, wilaya;
)
tarafu
(-)
, ; tarafu
yangu ,
taraganya
. <<tarakanya>>
taraghani
(-)
, ,
,
taraja
(ma-; -)
. <<tarajio>>
tarajali
(ma-; -)
,
taraji
1) ,
2) ,
3) ,
. -tarajisha
.-. -tarajiana
. -tarajiwa
. -tarajika
@ tarajia
1) ,
-.
(-.);
-. (-.)
2) , -.
(-.)
3) (
) -.
tarajio
(ma-; -)
1) ,
(.); tarajio langu ni
kwamba atakuja leo
,
2) ,
( -.)
3) ,
4)
taraju
(-)
tarakanya
1) ,
2) , (
)
3) ,
4) .
()
5) ;
6) .
(
,
)
. -tarakanyana
. -tarakanyisha
. -tarakanyia
. -tarakanywa
. -tarakanyika
tarakibu
(-)
1) , ,
2) , ;
3) ;
4)
tarakiki
1)
2)
tarakimu
(-; ma-)
1) ; ; tarakimu
za kirumi ;
tarakimu za kiarabu
; tarakimu mfumo
) )
2) .
;
taranya
. <<tarakanya>>
. -taranyisha
. -taranyia
. -taranywa
. -taranyika
tarare
(-)
;
taratibu
(-)
1) , []
2) ,
3) , ; taratibu
umwagiliaji maji
4) ;
,
5) ,
6) ,
7) ,
;
8)
9) ,
10) ,
; taratibu
ndiyo mwendo . =
11) ,
12) ,
13) , ;
taratibu za mabavu
14) . utaratibu
1) ,
2) ,
3) ,
4)
5) ,
6) ,
7) ,
8)
1) ,
2)
3) ,
,
4) ,
5) , ,
6) ,
7) ;
8)
9)
tarawehe
(-)
.
(
)
tarawehi
(-)
. <<tarawehe>>
taraza
(-; ma-)
1) (),
2) . <<tarizo>>
tarazaki
,
. -tarazakia
. -tarazakika
tarazia
(-)
tarazo
(-)
. <<tarizo>>
tarbia
(-)
tarbushi
(-)
;
tarehe
(-)
1) , ; leo ni
tarehe gani?
?
2)
3) ; - kitarehe
4) , ;
.
tari
(ma-; -)
1)
2)
3) .
tarigia
(-)
. <<tarija>>
tarihi
(-)
. <<tarehe>>
tarija
(-)
tarijama
(-)
1)
2)
tarijisi
(-)
1) ,
2) .
tarika
(-)
1)
,
2) . <<tariki>>
tariki
(-)
1) . , ;
shika tariki [wende zako]
. .
2) ,
tarishi
(ma-)
1) , ,
2)
3) . ;
(.); tarishi
wa ubeberu
tarizi
1) . <<darizi>>
2)
( )
. -tarizisha
. -tarizia
.-. -tariziwa
. -tarizwa
. -tarizika
tarizo
(-)
;
tarjisi
(-)
. <<tarijisi>>
tarjori
(ma-; -)
. <<tajuri>>
tarjumi
(
)
. -tarjumisha
. -tarjumia
. -tarjumiwa
. -tarjumika
(-)
(
)
taruma
(ma-)
1) ;
2) ; ;
3) ()
4) ;
5) .
(ma-)
(
)
tarumbeta
(ma-; -)
1) . ; piga
tarumbeta
2)
; piga
tarumbeta . []
tasa
(-)
1)
; ,
( )
2) ;
3) ;
4) . <<toazi>>
. .
, je, ulimwona?
La,
sitasa ?-
; chakula hakitasa kuwa
tayari ;
haitasa, haitasi
1) ,
,
; ng'ombe
tasa ;
miembe tasa
(-)
1)
2)
(-)
tasaufi
(-)
tasaufu
(-)
. <<tasaufi>>
tasawari
1) ,
( -.)
2) ,
3) ;
4)
(); hayo
hayatasawari
5) ,
. -tasawarisha
. -tasawaria
. -tasawariwa
. -tasawarika
(-)
1) -.
()
2) -. ;
,
tasbihi
(-)
1) ; sala (salia)
tasbihi
; vuta
tasbihi
2) ,
()
tashbiha
(-)
. <<tashibihi>>
tashdidi
(-)
1)
2) (
)
tashhisi
(-)
. <<tashihisi>>
tashibihi
(-)
1) ,
2) ,
3) .
tashihisi
(-)
1) . ,
2) (.
-. )
3) . ,
tashkota
(-)
(
)
tashtiti
1) ,
( -.)
2) ; ,
(-)
1) ,
2)
tashwishi
(-)
1) ,
; fanya
(patwa na, shikwa na)
tashwishi
2) ,
; fanya
(patwa na, shikwa na)
tashwishi ,
3) ; fanya
(patwa na, shikwa na)
tashwishi
4) ; fanya (patwa
na, shikwa na) tashwishi
tasi
(-)
(; Siganus spp.)
(-)
,
,
. .
tasibihi
(-)
. <<tasbihi>>
tasifida
. <<safidi>>
(-)
1) ,
2)
tasihili
1) , , ;
fanya tasihili ,
2) ,
(-)
(
. .)
tasinia
(-)
,
taslimu
1) ;
2) ;
fedha (pesa) taslimu
1) ;
; lipa
taslimu
; nunua taslimu
tasliti
. <<saliti>>
(-)
1) , ;
( .)
2) ( -.),
(-.);
tasliti hushinda beluwa
.
tasnia
(-)
. <<tasinia>>
tasnifu
(-)
1) , ,
2) ;
3) ,
taswira
(-)
1) ,
2)
3) (.
)
4) ; ;
;
5) ,
6)
7) , ,
8) [] ,
; []
tata
1) , ;
uzi umetata
2) ,
3) ,
4) , ,
.-.-.
-jitatanisha
.-.-.
-tatanishana
.-.-.
-tatanishia
.-.-.
-tatanishwa
.-.-.
-tatanishika
.-. -tatania
.-.-.
-tatanusha
.-.-.
-tatanulia
.-.-.
-tatanuliwa
.-. -tatizana,
-tasana
.-. -tatizia,
-tasia
.-.-. -tasusha
.-.-. -tasulia
.-.-. -tasuliwa
.-.-. -tasuka
.-. -tatizwa, -taswa
.-. -tatizika, -tasika
.-. -tatiana
.-. -tatuana
.-. -tatuza
.-. -tatulia
.-.-.
-tatulisha
.-. -tatuliwa
.-.-. -tatukia
. -tatika
(ma-)
. . . matata
1) , ;
tata la uzi (nyuzi) )
)
; tata
la maneno ) ,
)
()
2) , ,
; - (-enye)
matata ) ,
,
)
;
; ti matatani
; jitia (ingia)
matatani
; jitoa
matatani
3) ; ,
1) , ,
; enda
tata ,
( )
(.)
. <<utata>>
@ tatana
1)
()
2)
( );
3)
()
4)
@ tatanisha
1) , ,
2) , ,
3) ,
; (-.)
@ tatanua
1) ,
(. ,
)
2) .
(. )
3) ,
(. )
4) ,
(-)
5) .
@ tatanika
1) . . .
.
2)
()
@ tatiza
1) . . .. .
2) ,
3) ,
4) ,
5)
6) ,
7) (.
)
@ tasua
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
()
5) , ,
; tasua ulimi
()
@ tatia
1) , ,
(-.)
2) ,
(. , ), tatia
uzi kijitini (kibongeni)
(); tatia
kilemba
(
)
3)
(. )
4) ,
@ tatua
1) . . .. .
2) , ,
; tatua nguo
3) ,
,
4) ,
; tatua ulimi )
()
) . .
@ tatuka
1)
()
2)
3)
(,
)
4)
()
tataga
1) (.
, )
2) (
-.)
3)
4) ( ., .
), tataga kwa
ngazi
5) ,
tatai
1) ,
2) ,
3) ,
tataniko
(ma-)
1) , ;
suala la tataniko sana
2) ,
tatanisho
(ma-)
. <<tataniko>>
tatarika
1) ,
( , . )
2) .
, ,
3) . . ,
,
4) ,
5) , (.
)
. -tatarikisha
. -tatarikia
. -tatarikwa
tatariko
(ma-)
1) , ;
2) .
tathmini
. . ,
(-., -.)
. -tathminiwa
. -tathminika
(-)
,
tatizo
(ma-)
1) ,
,
2) , ,
; tatizo la kisiasa
;
tatizo muhimu
,
; tanzua (tatua) tatizo
3) ,
4) ,
5)
tatu
1) ; - tatu ; tatu
tatu
2) ()
1) -
taufiki
(-)
. 1) ,
2) ,
3) ,
4) , ,
taulo
(-; ma-)
1) ; pangusa kwa
taulo
; jifutia kwa
taulo
2) ;
taumu
(ma-)
.
tauni
(-)
1) (. .
); tauni kuku
2) . ; tauni
wanyama
Taurati
(-)
. <<Torati>>
tausi
(-)
tawa
(-)
1)
2)
(-)
1) ,
,
2) ,
3)
;
4)
5)
6)
. -tawisha
.-. -jitawisha
.-. -tawishwa
. -tawia
. -tawika
tawadha
. 1)
2) ()
. -jitawadha
. -tawadhia; maji
kutawadhia
@ tawadhisha
1)
2) ( )
tawafa
(-)
1)
2) ,
tawafu
. ,
. -tawafia
. -tawafiwa
tawakali
1) , ,
( -., .), tawakali kwa Mungu
2) ,
( -.),
ameshatawakali katika
jambo hili
tawala
1) ,
2)
,
3) ,
4) ,
,
( -.,
-.)
5)
6) ,
7) ,
(, . .),
tawala hasira
8) ,
9) (-.);
(. )
. -jitawala; kujitawala
;
.-. -tawazwa,
-tawalishwa
. -tawalia
. -tawaliwa
. -tawalika
(-)
1) ,
2)
3) ,
4)
5)
(,
. .),
1) ,
; tabaka
tawala
@ tawaza
1) ,
2) ,
(-.)
3)
tawanya
1) ,
2) , ;
tawanya mbegu
( ); tawanya
pesa (mali,
fedha)
3) , ;
tawanya maandamano
;
tawanya
majeshi kiadui
4)
. -tawanyisha
. -tawanyia
. -tawanywa
. -tawanyatawanya
@ tawanyika
1) ,
2)
3) ;
;
4)
tawanyiko
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ,
tawanyo
(ma-)
1)
2) ,
3)
4) (,
. .)
5) (,
. .)
6)
tawasali
. ,
( -.)
tawasifu
1) ( ., -.)
2) (,
),
(-, -.)
(-)
1) ,
2) ;
tawasufi
1)
(),
( .)
2)
()
(-)
1) ,
2) ,
3)
. <<tawasifu>>
tawi
(ma-)
1) , ; tawi
changa ; tawi la
mzabibu
2) , ; tawi la
nazi
3) . ,
, ,
4) , ; tawi
la uchumi
tawili
1) ;
;
2) , ;
umri tawili
tawilisha
1) ;
2) ,
3) , ;
tawilisha mkutano
;
tawilisha shauri
. -tawilishwa
tawire
(-)
. <<taire>>
taya
(ma-)
1)
2)
(-)
1) (
)
2)
1) , ,
2) ,
3) ;
. -tayana
. -tayisha
. -tayia
. -taywa
. -tayika
tayamamu
1)
2) ,
tayari
, ,
; bidhaa tayari
;
mwanahizaya tayari .
; wa
tayari ;
weka
(fanya) tayari ,
,
1) ,
2) ,
3) ; [ ];
tayari mnamo miaka
mwanzo baada ya
Mapinduzi
Oktoba Urusi ilianza
kujenga usoshalist
tayarisha
, ,
; -
kutayarisha
;
tayarisha
mkutano
()
. -jitayarisha
. -tayarishwa
tayarisho
(ma-)
. . .
matayarisho 1) ,
2)
tayataya
. <<taataa>>
tayibu
. <<taibu>>
tayo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
4)
tayu
(-)
tazama
1) , ;
; tazama
televisheni
; tazama
mbele . .
()
; mwenye macho
haambiwi tazama
. ,
, :
"!"
2) ,
3) ,
, ,
4) ,
5) ,
6) ,
7) ,
,
. -jitazama; jitazama
kwenye kioo
. -tazamisha
.-. -tazamiwa
. -tazamwa
. -tazamatazama
@ tazamana
1)
2)
@ tazamia
1) ,
2) , ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ,
7) (-.),
;
( -.)
8)
@ tazamika
1)
;
2)
(,
)
3)
4)
()
tazamio
(ma-)
1) ;
2) ; .
3) ,
4) ,
;
tazamo
(ma-)
1) ,
2)
3)
tebo
(-)
; tebo hesabu
tebwere
1) . . ,
2) ,
3) (
)
1) , ;
ametebwereka tebwere
tebwereka
1)
( )
2) .
(, )
. -tebwerekesha
teende
(-)
. <<tende>>
tefu
. -tefutefu 1) ,
; nyama tefu
; chakula
kitefu
2) . ,
tefutefu
. . <<tefu>>
tega
1) (,
. .),
(,
. .); tega bomu
; bomu la
kutega
2) ( .
.); tega wanyama
(
. .)
3) ,
;
(); chui alikuwa
ametega
juu ukingo wa jabali
4)
; tega bunduki
; tega
[ma]sikio
;
nimetega masikio yangu
5) . ,
6) . ,
;
tega kitendawili
;
tega! .,
7) ,
,
8) , ;
tega kazi
() ;
tega uchumi
, ,
()
. -tegana
. -jitega
. -tegesha
. -tegea
.-. -tegeana
.-. -tegewa
.-. -teguana
.-. -tegusha
.-. -tegulia
.-.-.
-tegulisha
.-. -teguliwa
.-.-. -tegukia
.-.-. -tegukiwa
. -tegwa
. -tegeka
@ tegua
1) , ,
; tegua chungu
( ),
tegua mtego
,
; tegua mabomu
2) (
. .)
3) ; tegua
mguu ;
4) ,
; tegua
uchawi
5) ,
( . .)
@ teguka
1) (
. .)
2) (
. .)
3) ,
(
. .)
tege
(ma-)
. <<chege>>
1) ,
tegemea
1) ,
; tegemea
mkongojo
2)
3) ,
,
4) ,
5) ( -.)
6) ,
7)
()
8) ,
9) , []
10)
11) ,
12)
. -tegemeana
. -jitegemea
()
;
siasa kujitegemea
)
)
.-. -tegemezea
.-. -.
-tegemezewa
.-. -tegemezwa
. -tegemelea
. -tegemewa
@ tegemeza
1) ,
2)
()
3)
4) ,
;
@ tegemeka
1)
()
2) .
();
inategemea =
!,
tegemeo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ,
4) . ,
5) .
,
6) . ,
7) . ,
8) , ,
9) ,
10) ,
11) . ;
tegemevu
1) ,
2) . ,
tegemezi
1) ,
,
2) ,
tego
(ma-)
1) . mtego
2) , ,
(-)
. 1)
2)
3)
(-)
.
(
)
tegu
(ma-; -)
tehemu
1)
2)
(,
)
3)
(-.)
4) , (
, ),
5) ; ,
. <<tuhumu>>
(-)
. <<tuhuma>>
teitei
(ma-)
(),
()
teka
1) , ;
teka maji kisimani
2) (-.)
(
)
3) ,
;
4) , ;
teka nyara )
, )
,
; wakoloni
mambo leo wanajaribu
kuyateka nyara
matunda ya mapinduzi
5) , ; teka
ndege [nyara]
6) , ;
jeshi la kiadui liliuteka mji
huo jana
7) . ,
; teka moyo
,
,
8) . ( .); (-.
)
. -tekana
. -tekea
. . -tekelea
. . -. -tekeleza
.-. -tekewa
. -tekeka
(ma-)
1) ,
2) []
3)
(-)
,
@ tekeza
1) . ,
,
2) ,
@ tekwa
1) . .
. .
2)
,
tekanya
tekanya miguu
;
teke
(ma-)
, ;
, ; piga
[ma]teke ) ,
;
, () )
. , ,
) .
(-.), (
-.)
. teketeke 1) ,
; nyama teke
2) , ;
mtu teke
()
3) ; ; tunda
teke []
4) ,
5) ,
6) ,
7) ,
8) ,
9) ,
tekelea
1) , ;
wakati umetekelea
2) ,
3)
( )
4) ,
; ahadi
imetekelea
. . -tekelezesha
.-. -tekelezea
.-. -tekelezwa
. -tekelewa
@ tekeleza
1) ,
2) ,
; tekeleza
wajibu
3)
@ tekelezeka
1)
2) ;
shabaha hii haitekelezeki
tekelezo
(ma-)
1) ,
,
2) -.
()
tekenya
1) ,
2) ,
. -tekenyana
. -tekenywa
. -tekenyea
. -tekenyeka
(ma-)
tekenywa
(ma-)
. <<tekenya>>
teketa
1) ;
()
2) ,
3) ;
;
teketea
1) ; ,
)
()
(),
,
()
2)
()
3)
(),
4) ,
5) , ,
; matumaini
yake yote yameteketea
.-. -teketezwa
. -teketelea
@ teketeza
1) ; ;
;
2) ,
( )
3) , ;
4) ,
,
teketevu
1) ,
2) ,
,
3) ,
,
teketezi
1) , ;
2) . .
,
,
tek[i]nolojia
(-)
teksi
(-)
; ita (vuta) teksi
; kodi
(panga) teksi
; chukua teksi
tekua
1) ,
2) ;
3) (.
); (.
)
4) ,
;
5) ,
;
6) , ,
7) ,
. -tekuana
. -tekuza
. -tekulia
. -tekuliwa
. -tekuka
tela
(ma-; -)
. <<trela>>
tele
(-)
1) ,
2) []
1)
2) []
3) ,
1) ,
2) , ;
nchi hii imejaa tele
maliasili
telea
. 1)
,
2) , ;
()
3) ,
()
.-. -telezea; majiti
kutelezea [juu theluji]
; vyuma vya
kutelezea
[juu barafu]
. . -telezesha
@ teleza
1) ;
usipite hapa panateleza
,
2) ;
3)
4) .
()
5) .
6) . ,
7) , ()
teleka
(-)
. telekatui
1) (-.)
(
)
2)
3)
4) ()
5) ,
.-. -telekezana
.-. -telekezea
.-. -telekezwa
.-. -telekezeka
. -telekea; chungu
cha (birika la, buli la)
kutelekea maji
. -telekua
(-.)
ac. -telekwa
. -telekeka
@ telekeza
1) . . . .
2) ,
(-. )
telekatui (-) . .
teleka I
telekevu
1) , ;
2)
telemko
(ma-)
1) , ,
2) , (.
)
3) , ,
4) , ,
telemua
1) , ;
()
2) , ,
3) .
. -telemsha, -teremsha
.-. -telemshwa,
-teremshwa
. -telemka, -telemuka,
-terem[u]ka . .
. .; telemka kwa
mwavuli
;
telemka kwa usalama
. -. -telemkia,
-teremkia
televisheni
(-)
1) ,
televisheni rangi
; idara a
televisheni
2) ; televisheni
hii ni aina gani?
?;
tazama
televisheni
telezi
. . ;
(-)
1) ,
;
2) . ,
teli
(-)
; ; ; teli
dhahabu ;
teli fedha
telki
(-)
; ; enda
telki ) )
tema
1) , ;
,
2) , ;
tema kuni ;
tema nakshi
. -temana
. -temesha
. -temea
. -temua
(,
)
.-. -temulia
.-. -temuliwa
.-. -temulika
.-temwa
. -temeka
1) (),
; tema mate
. . []
( -.,
-.)
2) ,
3) . ,
4) . ,
. -temana
. -temesha
. -temea
. -temwa
. -temeka
tembe
(-)
-
(-)
1) (
)
2) , (
)
(ma-)
1) . <<chembe>>
2) , ;
tembe za vitamini
( )
1) ,
tembea
1) ,
2) ,
3) , ;
4) ,
5) ,
;
(.)
6) ( ,
),
(); akili
zake
zatembea
7)
()
.-. -jitembeza;
chema chajiuza, kibaya
chajitembeza . =
,
.-. -tembezwa;
mgeni alitembezwa mjini
. -tembelea
(-.),
, (.); fimbo
kutembelea ,
.-. -jitembelea
,
.-.
-tembeleana
,
.-. -tembelewa
.-. -tembeleka
. -tembeatembea
@ tembeza
1)
2)
3) ,
;
4) [] ;
wameutembeza Mwenge
wa Uhuru nchini kote
5) ,
6) ,
(
..)
7) ,
tembezi
(ma-)
. . . matembezi
1)
2) , ,
3) , ;
fanya tembezi
4)
5)
6) ,
7) ,
( . .)
8)
tembo
(-)
; mkonga (mkono) wa
tembo ) )
; wapiganapo
tembo
nyasi zinaumia .
,
(=
-
)
(-)
1) (
)
2) .
(-)
tembwereka
. <<tebwereka>>
temsi
(-)
1) ( ,
. .)
2)
3) ;
temu
(-)
tena
1) , , ;
usiseme tena
( -., -.), tena ! )
! ) ?, ? )
!; basi tena!
, ! !,
!
2) , ,
3) , ;
tena basi ,
4) , , ,
tenda
1) ,
2) ; tenda kazi
; tunapata maarifa
kwa kutenda
();
tenda miujiza
()
3) , ,
; tenda wajibu
()
4)
5) , ;
umetenda visivyo
6) ,
( -.,
-. );
( -.,
-.), umemtenda
mengi
;
akutendaye,
mtende . =
,
7) ,
,
. -tendana
. -tendesha, -tendeza
.-. -tendeshwa,
-tendezwa
. -tendea
()
.-. -tendeana
.-. -tendewa
ac. -tendwa
.-.-.
-tendekezana
.-.-.
-tendekezea
.-.-.
-tendekezwa
.-.-.
-tendekezeka
(-)
. <<zabuni>>
@ jitenda
1)
2) ( .)
@ tendeka
1)
(,
)
2)
(); hii haitendeki
3) ,
@ tendekeza
1)
()
2) (.
)
@ jitendekeza
1) ,
2)
()
3)
, ()
,
4) ,
tendaji
1) ,
2) ,
(,
. .)
tende
(-)
; rudisha tende
Manga
(=
)
(ma-)
. ,
tendegu[u]
(ma-)
(. )
tendesa
, ;
,
tendeti
(-)
,
tendo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ,
; matendo mema
4) ,
5) .
6) . ; tendo
jozi ()
7) , ;
ugonjwa wa matendo
,
tendwa
(-)
1) , (
-.)
2) [] ,
( );
maradhi haya tendwa nini?
?
tenesi
(-)
. ; cheza
tenesi
tenga
(ma-)
(
)
(ma-)
.
1) , (
)
2) , ;
3) ,
4) ; ,
5) (
-.); ,
; tenga fedha
,
6) ;
7) ,
, (
)
8) ,
9) ,
10)
11) ,
;
(.)
12) ;
(.)
. -jitenga ,
( -.,
-.); jitenga kando
(mbali)
. . )
,
( -., -.) )
,
.-.-.
-jitenganisha
.-.-.
-tenganishwa
. -tengesha
.-. -tengeshwa
. -tengea
.-. -tenguana
.-. -tengusha
.-. -tengulia
.-. -tenguliwa
. -tengwa
. -tengeka
; sehemu hii
haitengeki
1) ,
(. )
(ma-)
,
@ tengana
1) ,
2) ,
@ tenganisha
1) , ,
2) ;
3) ;
4)
5) ,
@ tenganika
1)
()
2)
(); sehemu
isiyotenganika
; haki
isiyotenganika
@ tengua
1) ,
2) ; ;
3) (-.,
-.), tengua mtu .
. (.),
(-.)
4) ,
; tengua mguu
; tengua
gari
5) ,
(, . .)
6) ,
7)
8) ,
9) ,
10) . <<tangua>>
@ tenguka
1)
(); mguu
umetenguka
2) ;
; gari
limetenguka
tengamaji
(ma-)
tengano
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
tenge
(-)
, ; wa na
tenge )
() ) .
();
mambo yamekwenda tenge
.
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
tengemaa
1) ,
(
, .
.)
2) ,
( -.)
3) ,
4) ()
5) ;
6) ,
. -tengemana
tengemano
(ma-)
1) ,
2)
3) ,
4) ,
5) ,
tengenea
1)
,
2)
()
3)
(,
)
4) ; hali
imetengenea
5) ;
upe umetengenea
6)
() ( .), nyumba hii
imetengenea
(. )
7)
() ( -.)
8)
(); maisha
kila siku yametengenea
9) ,
(
,
. .)
10) ,
11) ,
; mwezi
umetengenea
12) ,
13) ,
. . -tengenezesha,
-tengezesha
.-. -jitengeneza
.-. -tengenezea.
-tengezee
.-.-.
-tengenezewa
.-. -tengenezwa.
-tengezwa
.-. -tengenezeka,
-tengezeka
. -tengenewa
@ tengeneza
1)
2) ,
3) ,
4) ,
,
(,
)
5) ,
6) (,
. .)
7) ,
,
( . .)
8) ,
9) ;
10)
11)
12) ,
13) ,
14) ,
,
15)
()
tengeneo
(ma-)
1) ,
2)
3)
4) ,
5) ,
6) [],
7) ,
tengenezo
(ma-)
. . .
matengenezo 1)
,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ;
7)
8) ,
,
( ..)
9) ,
10) ,
11) ,
12) ,
13) ,
14) ;
15) , ,
16) ,
17) ,
18) ,
19) ,
20) ,
,
21) ,
tengo
(ma-)
.
tengu
(ma-)
. <<tengo>>
tenguko
(ma-)
1) .
2) ,
tenguo
(ma-)
1) ,
2) ,
tengura
1) ,
2) , ,
3) ,
tenisi
(-)
. <<tenesi>>
tenzi
(.)
. <<utenzi>>
teo
(ma-; -)
1)
2)
3)
teolojia
(-)
tepe
(ma-)
1) . utepe
2) . utepe
. tepetepe
,
; sema
maneno tepe
. tepetepe ,
tepeta
1)
(,
)
2)
(, )
3)
(,
)
4)
(,
)
5)
()
6)
()
7)
()
. -tepetesha
. -tepetea
. -tepeteka
tepete
. <<tepetepe>>
tepetepe
. <<tepe>>
1) ,
2) ,
3)
4)
5) ,
,
6) , ,
7) , ,
8) , ,
9) ,
,
10)
11) ;
tepetevu
1) ,
2) ,
3) ,
4) , ,
;
5) ,
6) ,
7)
tepo
(-)
,
,
tepu
(-)
tepua
,
(-)
. -tepuana
. -tepulia
. -tepuliwa
. -tepuka
tepureta
(-)
. <<taipureta>>
tepurikoda
(-)
tepwetepwe
. <<tepetepe>>
terafini
(-)
terebesha
(-)
, ; terebesha ya
jahazi
jahazi; terebesha ya meza
terema
1)
();
2) ,
,
3)
4)
()
.-. -teremeshwa
. -teremea
. -teremwa
. -teremeka
@ teremesha
1)
(),
2) ,
teremko
(ma-)
. <<telemko>>
teremuko
(ma-)
. <<telemko>>
terilini
(-)
tesa
1) , ,
2) ;
3) ,
4) ,
,
5) ,
6)
7)
. -tesana
.-. -tesanya
,
;
. -tesesha
. -tesea
. -teswa
@ teseka
1) ,
2) ,
3)
4)
()
5)
()
teseko
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
teso
(ma-)
1) , ,
2) ,
,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ,
testityubu
(-)
teta
1)
2) (-.),
( -.)
3) ,
4)
5) , ,
6) ,
7) , ,
8) ,
9)
10) (
-., -.),
(., -.)
11) ;
. -tetana
. - tetesh
.-. -jitetea
. . -tetelea
.-. -teteana
.-. -teteleza
()
.-. -tetewa
. -tetwa
. -teteka
@ tetea
1) , ,
2) ,
,
3) -.;
tetea uhuru
; tetea cheo (kiti)
4) ,
1)
2) .
()
(.)
tetanosi
(-)
.
tete
(-)
; tete
mtama ()
, ; mtama
tete , ,
(ma- ; -)
1)
(Phragmites communis
Arundo Phragmites)
2) ; enda
tete )
( )
)
,
( )
(-)
.
(),
()
tetekuwanga
(-)
.
tetema
1) , ,
2) ,
3) . .
. -tetemea
. -tetemwa
. -tetemeka, -tetemka
. . . .,
tetemeka kwa homa
; tetemeka kwa
hofu ;
ardhi inatetemeka
.-. -tetemekea
.-. -tetemekwa
@ tetemesha
1) ,
2)
()
3) .
4) ,
5) , (
)
tetemaji
(-)
.
tetemeko
(ma-)
. <<mtetemeko>>;
tetemeko la ardhi
tetemko
(ma-)
. <<mtetemeko>>
tetemo
(ma-)
. <<mtetemeko>>
tetere
(-)
(Streptopelia capicola)
tetereka
1) ,
2) , ;
msimamo usiotetereka
3)
4) ;
(
-.)
5) .
6) .
,
7) ,
8) (
-. )
9)
. -teteresha
tetesi
(ma-; -)
,
tetewanga
(-)
. <<tetekuwanga>>
teto
(ma-)
1) ,
2) ;
3) ,
4)
5) ,
6) ,
7) ,
8) ,
9) ,
teua
1) ,
2) ,
(-. -.)
3)
( . .)
4) ( .
.)
5) .
()
. -teuana
. -jiteua
( -.),
. -teulisha
. -teulia
. -teuliwa
. -teulika
teuka
1) (
);
( )
2) ,
. -teusha
teule
1) ,
,
2) , ;
lugha teule
3) , ,
4) ,
teushi
(-)
teuzi
1) ,
2) ,
,
tezi
(ma-)
. ; mwenda tezi
na omo msubiri ngamani
. ,
,
(ma-)
1) . ;
2) .
tezo
(ma-)
; ; ;
(ma-)
,
thabiti
1) ,
2) ,
3) ,
4) . ,
5) ,
6) ,
7) ,
;
,
8) ,
,
9) ,
10) ,
thakili
(-)
1) ,
2) ,
; ona thakili
1) ,
2) ,
thakilisha
1)
;
2)
()
thalathini
(-)
. <<thelathini>>
thama
1) ,
2)
3) []
4) , ,
5) - (-., -.),
,
6) ,
7) ,
nisingekuja thama na
habari nilizopata
,
,
thamani
(-)
1) , ;
thamani yake nini?
?; thamani
sarafu (fedha)
;
mwanguko wa thamani ya
sarafu (fedha) ;
ubadilishaji wa
thamani ya sarafu (fedha)
; thamani
kubwa ; kwa
thamani yo
yote ile ,
2) . ; thamani
ziada
; thamani
mwafaka
;
thamani kubadilishana
;
thamani halisi
3) ; isiyokuwa na
thamani (yo yote)
,
; -
thamani , ,
;
; nguo za
thamani
; mawe y thamani
; vitu
vya thamani
,
4)
5) ,
(, ..);
thamani ukosoaji
; thamani
chakula
6) . ,
; thamani halisi
;
thamani rejeo
thamanini
. <<themanini>>
(-)
thamini
1) ,
; thamini nyumba
(.
-)
2) ,
[] ;
twauthamini sana urafiki
wetu
3) ,
,
. -thaminiana
. -jithamini
. -thaminisha
. -thaminia
. -thaminiwa
. -thaminika
1) , ,
; vitu
thamini ,
2) , ,
thamra
(-)
1)
2)
( )
thari
(-)
, ,
; jicho limepatwa
thari
thaura
(-)
1) ; ;
- kithaura
2)
thawabu
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
thelatha
thelathashara
.
thelathini
; - thelathini
theluji
(-)
; panaanguka theluji
; pangusa
theluji
() ;
theluji zisizoyeyuka
(
)
theluthi
(-)
,
themani
themanini
, -a themanini
themantashara
themanya
. <<themani>>
themometa
(-)
,
themosi
(-)
themuni
(-)
. <<thumni>>
thenashara
; -
thenashara
theneen
(-)
;
theruthi
(-)
. <<theluthi>>
thibiti
1)
(, )
2)
();
3)
(, )
4)
()
5)
()
.-. -thibitishwa
. -thibitika
@ thibitisha
1)
(, )
2) ,
3) ,
; thibitisha
mkataba
; thibitisha
sheria
4) ,
5) ,
6) ,
thibitisho
(ma-; -)
1) ,
2) ,
3)
4)
()
5) ,
thinashara
. <<thenashara>>
thomo
(-)
. <<thumu>>
thubutu
1) , ;
usithubutu! !;
thubutu!a)
! )
!
2) ,
3)
(, )
. -thubutisha
.-. -thubutishwa
. -thubutika
. <<thabiti>>
thuluthi
(-)
. <<theluthi>>
thumni
(-)
1)
2) ;
;
pesa (
)
3) .
thumu
(-)
thumuni
(-)
. <<thumni>>
Thurea
(-)
.
(-)
.
ti
. titi, tititi ; eusi
ti ,
tia
1) , ,
2)
.
, -
. .; tia adabu )
) . ,
(.); tia
adhabu ,
; tia
aibu ,
; tia alama )
)
; tia baridi )
,
)
; tia chumvi
) ) .
; tia donda
(jeraha) ; tia
fora
, ;
tia furaha
,
; tia gia
,
; tia giza )
, )
; tia haraka
, ; tia
hasira ,
; tia hatamu
. .
; tia hofu ) ,
() )
, ; tia
huzuni (uchungu)
(), ; tia
kazini ) )
; tia
laana ; tia
lijamu
. .
; tia maanani
,
; tia machoni
,
; tia makali
, ; tia
matata
; tia mbegu )
, )
, ;
tia
mbolea
; tia mimba )
)
; tia mkazo )
,
) ;
tia moto )
,
)
(. ); tia moyo )
,
)
[]
,
; tia mstari
; tia
nanga ) . .
) .
,
(-.) )
. ,
(
-., -.), tia ndani
.
; tia
nguvu ) ,
)
,
;
)
) ,
; tia nguvuni
(mbaroni)
,
; tia nuru
,
; tia picha
; tia rangi
, ,
; tia
saini (sahihi)
,
(); tia shaka
; tia uhai )
)
; tia
utumwani ; tia
wivu ;
kutia na
kutoa
,
; tia katika
mboni macho =
. -tiana
. -tili
.-. -jitilia
. . -tililia
, ()
.-. -tiliana
.-. -tilisha
.-. -tiliwa
.-. -tilika
. -tiwa
(-)
.
(
)
@ jitia
1) (-.),
(-.)
2) ,
3) ;
(
. .)
4) ,
tiabu
(-)
()
tiara
(-)
; rusha
tiara
(-)
;
tiba
(-)
1)
2) ,
3)
tibabu
(ma-)
. <<utibabu>>
tibu
(-)
(
,
)
1) ;
;
2)
3) ,
. -tibiana
. -tibisha
. -tibia
. -tibiwa
@ tibika
1)
2) ;
ugonjwa usiotibika
tibua
1) , ;
2) . .
()
3) . ,
4) . ,
()
5) . ,
( . .)
. -tibuana
. -tibusha
. -tibulia
.-. -tibulisha
.-. -tibulika
. -tibuliwa
@ tibuka
1)
()
2) , (
..)
3) .
()
4) .
()
tibuko
(ma-)
1) ;
2) .
,
;
,
3) . ,
tibwirika
1) ,
2)
()
3) . <<tebwereka>>
. -tibwirisha
tifu
. tifutifu
(-; ma-)
1) ; fanya tifu
,
2)
. -tifutifu 1) ,
2) ,
,
3) ,
4) ,
tifua
1) ,
2) , ,
,
(-.,
)
3) ,
()
4) ,
,
()
5)
. -tifulia
. -tifuliwa
.-. -tifusha
@ tifuka
1) ( )
2) , (
. .)
3) ,
tifutifu
(-; ma-)
. . <<tifu>>
tiga
, ,
tii
1) ,
, ;
tii amri
2)
(),
(. )
3) (-.,
-.), (
-., -.)
4)
(-., -.),
(-.);
tii wajibu
5)
. -tiana
.-. -tiishwa
. -tiiwa
. -tiika
1) , ,
2) ,
3)
@ tiisha
1) ,
2)
tiifu
. <<tii>>
tija
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
( .
.); kazi isiyokuwa na tija
;
zidisha (ongeza) tija kazi
()
4)
tijara
. <<tajiri>>
(-)
1) . <<tija>>
2)
3)
tika
1) ,
2) ,
3) ,
tike
1) ,
2) , ;
tike!, dike! = !,
!
tiketi
(-)
. <<tikiti>>
tiki
; choka tiki
()
tikinyika
1) ;
2) (,
)
. -tikinyikisha
tikisa
1) ,
2) , ;
tikisa mkia
3) ,
4) , ;
upepo unautikisa mti
; tikisa
kichwa
5)
6) . ;
(.)
7) . ,
8) . ,
,
9) . ,
10) . ,
. -tikisana
. -jitikisa
. -tikisisha
. -tikisia
. -tikiswa
@ tikisika
1) , ,
2) ,
3) ,
4) .
()
5) .
, ; alitikisika
mwili mzima
( ,
)
tikisho
(ma-)
. <<tikisiko>>
tikisiko
(ma-)
1) [];
2)
3) . ,
,
4) . ,
tikita
1) . <<chikicha>>
2) , ;
3) ,
4) ;
,
. -tikitana
. -tikitia
. -tikitwa
. -tikitika
1)
( -.),
tikita usingizi
@ tikitiza
1) . . . .
2) ()
( . .)
tikiti
(ma-)
. tikiti maji (
mtikiti), tikiti baya li
shambani mwako .
(-)
1) ; ; tikiti
usafiri ;
tikiti kwenda na kurudi
; tikiti
kuingia ;
tikiti michezo
; agiza
tikiti ;
kata (nunua) tikiti
()
2) ; ;
3) (
);
tikitiki
1) [)
,
2) []
3) ,
; gari
lilikuwa tikitiki baada
kugongwa na treni
tikiza
1) ,
(, . .)
2) , ,
3) ,
(-.
.)
tik
tik tik -;
tik ya saa
tikti
(-)
. <<tikiti>>
tilatila
1)
()
2) ;
chakula [cha] tilatila
tilifu
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
. -tilifisha .
. . .
@ tilifika
1) ; ,
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ,
7) ,
8)
()
tilisika
. <<tiririka>>
timamu
1) ;
2) ,
3) ,
,
4) . ;
; silaha
timamu
; akili
(fahamu) timamu )
( )
()
(-)
1) ;
2)
timanzi
(-)
. <<timazi>>
timasi
(-)
. <<timazi>>
timazi
(-)
1) . ,
()
2) . ;
3) ()
timba
(-)
( = 45
)
(ma-; -)
1) ,
2)
3) ()
4) ( -.)
5) .
; timba mali
. -timbua
,
(
. )
.-. -timbuliwa
timbe
(-)
1) ,
(
)
2)
timbi
(-; ma-)
(-; ma-)
. <<chimvi>>
timbwirika
,
timilifu
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
timilizo
(ma-)
. <<timizo>>
timirya
1) ,
,
2)
timizo
(ma-)
1) ,
(, . .)
2) ,
timtimu
. <<timutimu>>
timu
1)
()
2)
()
3) , (
); (
)
.-. -timizwa
. -timia .
. . .; wakati
umetimia ;
nimetimia miaka
20 20
. . -timilia
. .-.-timiliza
. . . .
..-.-.
-timilizwa
. .-.-.
-timilizika
. .-. -timilika
. -timiwa
. -timika
(-)
1) . ; timu
Taifa
[]; timu
mpira
2) ,
(, .
.)
3) ; ;
timu kazi
@ timiza
1) ,
,
2) , ;
timiza ahadi
; timiza hukumu
3) ,
; timiza haki
kuishi kwa amani
; timiza
shabaha
timua
1)
[), ; timua
farasi
2) ();
3) , ,
; timua [kutoka]
shule[ni]
; timua
[kutoka] nchi[ni]
. -timulia
. -timuliwa
.-. -timsha
1)
; timua nywele
2) ;
. -timuana
. -timulia
. -timuliwa
.-. -timsha
@ tim[u]ka
1) [] ,
2)
(.)
1)
() (.
);
(); nywele
zimemtimuka
2) ; ,
( . .)
3)
()
timutimu
(ma-; -)
;
1) ,
( ,
, ..);
2)
timvi
(-; ma-)
. <<chimvi>>
tinda
(-; ma-)
. <<timba>>
. <<chinja>>
tindanga
, ,
( ,
)
tindi
(ma-)
1)
2) . (
)
3) .,
(
)
(ma-)
()
tindia
(
); (
)
tindiga
(-)
tindika
1) ,
2)
()
3)
()
4) ,
(
-.), (-.)
5) ;
6) ,
7) ,
,
. -tindikisha
. -tindikia; tindikia
chakula (.) ;
tindikia kuja
.-. -tindikiwa;
nimetindikiwa maziwa
(
)
@ tindikana
1)
() ( )
2) .
(
)
tindikali
(-)
1) .
2)
tindo
(-)
; ; ;
tine
(-)
(
)
tineja
(-; ma-)
tinga
1) , ,
2) , ;
3) ;
4) ;
,
5) , ,
. -tingana
. -. -tingishana
. -. -tingishia
. -. -tingishwa
. -. -tingishika
. -tingia
ac. -tingwa
. -tingika
. -tingatinga
(ma-; -)
. . <<tingatinga>>
@ tingisha
1) ,
2) , ;
tingisha kichwa
3) . ,
; tingisha
msimamo
; tingisha
utawala
4) ,
; tingisha jeshi
la kiadui
5) ,
@ jitingisha
1) . .
. .
2) ,
tingatinga
(ma-; -)
. tinga 1)
2)
3)
4)
(ma-; -)
. <<tingetinge>>
(ma-; -)
,
tinge
(-)
.
(
)
tingetinge
(ma-; -)
, (
)
tingi
(-)
.
tingitingi
(ma-; -)
. <<tingetinge>>
tini
(-)
, (
mtini)
tinya
, (-.
)
. -tinyana
. -tinyisha
. -tinyia
. -tinywa
. -tinyika
tinyango
(-)
. <<chinyango>>
tipitipi
(-)
(Centropus superciliosus
fulvus)
(-)
mtipitipi
tipwa
. tipwatipwa 1)
(
)
2) ,
; mtoto tipwa
3) ()
tipwatipwa
. . <<tipwa>>
tiringa
()
tiriri
1) ,
(-.)
2) ,
. -tiririana
. -tiririsha
. -tiriria
. -tiririwa
. -tiririka
tiririka
1) , , ,
( )
2) , (
. .)
3) . ,
( , )
. -tiririsha
tiririko
(ma-)
1) , ,
(, )
2) (
)
3) . ,
tisa
; - tisa
tisaini
. <<tisini>>
tisa[ta]shara
tisau
(-)
tisha
1) ,
2) ,
; -
kutisha
3) , ;
- kutisha ,
. -tishana
. -tishia
.-. -tishiwa
. -tishwa
. -tishika
tishali
(ma-)
. <<tishari>>
tishari
(ma-; -)
. ; ;
shehenesha tishari
tish[i]o
(ma-)
1) ,
2) ,
tishu
(-)
. ; tishu
mfupa ; tishu
laini
tisini
tisti
, ,
; simama tisti
)
) .,
.
, ,
; msimamo
tisti
tisu
(-)
. <<tishu>>
tita
1) (-.)
; ;
( . .)
2) (, ,
. .)
.-. -titikisha,
-titikiza
(ma-)
1) ();
(); ; funga
matita
2) ,
@ titisha
1) . .
. .
2) ,
3) ,
@ titia
1) ,
( )
2) ,
( , . .)
3) (.
), (
. .); titia matopeni
4) ,
5) ,
;
( )
6) ,
7) ,
@ titika
1)
( . .)
2)
()
titi
(ma-)
(); titi la mama
. . <<ti>>
titiga
1) , ,
2) ,
. -titigana
. -titigisha
. -titigia
. -titigwa
. -titigika
titima
1) , ,
2)
3)
1) ,
,
( )
.-. -titimulia
.-. -titimuliwa
.-. -titim[u]ka
;
.-. -.
-titim[u]sha
@ titimua
1) ,
2) ,
titimo
(ma-)
1) , ,
2)
3) ,
titio
(ma-)
1) []; titio la ardhi
2) ,
3) ,
tititi
. . <<ti>>
tiva
(-)
.
(Laniarius
ferrugineus)
tizama
. <<tazama>>
toa
1) [] ; toa ahadi
; toa amri )
)
; toa
azimio
; toa chai )
)
; toa damu )
)
( )
) ; toa
fedha
; toa habari
[]; toa
hadithi
2) , ,
; toa makosa
) )
; toa mimba
; toa nje
; toa roho )
,
) ,
3) . ,
. -jitoa
.-. -tozana
.-. -tozea
.-. -tozwa
. -tolea
.-. -toleka
.-.-.
-tokezea
.-. . -tokelea
.-. .-.
-tokeleza
.-.-. -tokewa
.-. -tokwa
(-)
. <<doa>>
@ toana
1)
2)
3) ()
@ toza
1) (.
, ), toza faini
2) , ,
3) (.
)
(ma-; -)
@ jitolea
1) ,
;
;
jitolea
[mhanga]
2) (-.)
;
kazi kujitolea
3) ( .
.)
@ toleana
1) ()
, (-.)
; toleana makosa
2) ,
(-.)
@ tolewa
1)
()
2)
()
3)
()
4)
(,
)
5)
()
6)
()
@ toka
1) ; ;
; toka nyumba[ni]
; toka
[katika]
gari
; umetoka wapi?
?
2) , ; toka
mji[ni] ;
toka! . !
3) ,
; mwanafunzi huyu
anatoka Tanzania
; umetoka wapi?
?
4) , ;
toka damu
5) ,
6)
7) (
-.)
1) ,
(
), toka hapa
; toka huko
(
. kwa,
katika, kwenye)
2) ,
( ),
toka nyakati (siku)
; toka zamani
[sana]
,
@ tokana
1) ()
,
2) ;
3) ,
; tokana na sababu
hii ;
kutokana na
-; , ,
@ tokeza
1) [],
,
2) ,
( . .),
3) ,
4) ,
;
@ jitokeza
1) [],
,
2) ,
3) (-.
),
@ tokea
1) . .
. .
2) ,
;
3) ;
4) [];
toasi
(ma-)
1) . <<tasa>>
2) . <<toazi>>
toazi
(ma-)
1) .
2) . kayamba toazi
3) . <<tasa>>
toba
(-)
1) ,
2)
3)
tobi
,
; birika limejaa
tobi
tobo
(ma-)
1) , ; fanya
tobo ,
2) ,
3)
toboa
1) ,
,
; toboa ardhi
; toboa
kwa kekee ,
;
toboa jicho
()
; toboa jipu
2) ,
(,
. .)
3) . (),
; toboa siri
;
alipohojiwa alitoboa
yote aliyoyajua
,
. -toboana
. -tobolea
.-. -tobolesha
. -tobolewa
. -toboka
tobosha
(ma-)
. kitobosha
tobwe
(ma-; -)
. <<tobo>>
(ma-; -)
1) (
mtobwe)
2) , (
mtobwe)
3) . ,
tochi
(-)
1) ; beba tochi
2) ,
3) ,
tofaa
(ma-)
1) mtofaa
2) ; jemu ya tofaa
tofali
(ma-)
; ; matofali
kuchoma
tofauti
(-)
1) , ,
; tofauti ya maoni
;
hakuna tofauti )
) ,
2) ,
,
3) , ,
4) , ,
5) ,
6) ,
,
1) ,
2) ,
;
,
3)
4)
1) , ; tofauti na
tofautiana
1) ,
;
kwa kutofautiana na...
...
2)
;
3)
tofautika
1) ,
2) (.
)
.-. -tofautishwa
@ tofautisha
1) , ,
;
2) ,
3) ,
-,
4) ,
tofoa
. <<pofua>>
tofua
. <<pofua>>
tofya
1) ,
2) ,
3) ,
4)
. -tofyana
. -tofyesha
. -tofyea
. -tofywa
. -tofyeka
toga
,
( )
. -togana
. -togesha
. -togea
. -togwa
. -togeka
. -togatoga
togwa
(-; ma-)
.
(.
)
tohara
(-)
1) . ; pasha
tohara
2) .
3) , ;
toharani .
1)
2) ,
toharika
1)
2) . (
, )
.-. -toharishwa
@ toharisha
1)
2) . (
, )
tohe
(-)
1)
(Eleotragus arundinaceus)
2)
tohoa
1) ;
(-. -.);
(.
,
)
2)
( )
toi
(-)
. <<tohe>>
(- ; ma-)
toja
1) ,
2)
;
3) ; toja
mshipa )
)
4) ,
,
5)
tojo
(ma-; -)
1) , ,
2) ,
3)
tokeo
(ma-)
1) , ,
(, )
2) , ;
tokeo la hari
3) ,
4) , ,
; tokeo muhimu la
kimataifa
5) ,
6) , ;
jumlisha matokeo
[]
7) , ;
kama (kwa) matokeo
; tokeo la hatari
toki
(ma-)
. <<mtoki>>
tokomea
1) ,
2) ,
3) ; tokomea
mbali! . !
4) ,
5)
()
6)
()
7) ;
(.)
.-. -jitokomeza
.-. -tokomezana
.-. -tokomezea
.-. -tokomezwa
. -tokomelea
@ tokomeza
1) , ;
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ,
tokomire
(-)
.
tokoni
(-; ma-)
.
tokono
(-; ma-)
. <<tokoni>>
tokota
1) . . ,
; vita vilitokota
nchini
2) . .
3)
.-. -tokoswa
.-. -tokoseka
. -tokotea
@ tokosa
1) , (
. .),
2) ; mayai
kutokosa
tola
(-)
,
, . . (=
14 )
tolatola
1) ,
2) ,
toleo
(ma-)
1) ,
()
2) ,
3) ,
(, . .),
toleo la pili
; toleo la
tangazo ; toleo la
kwanza la mchezo
4) (. ),
(); toleo
jipya ()
()
toma
1) , ,
2) , ,
3) , ;
toma ulinzi
. -tomana
.-. -tomezana
.-. -tomezwa,
-tomeshwa
. . -tomelea
.-. -tomewa
.-. -tomolewa
.-. -tomoka
. -tomwa
. -tomeka
(-)
. ; toma na
(kwa) toma hazitomani
.
(=
)
@ jitoma
1) ;
(.); ,
(-.)
2) ,
3) ,
4) ,
, ;
5) ,
(-.)
@ tomeza
1) , ;
tomeza jeshi
( . .)
2) ,
; tomeza
mbwa
@ tomea
1)
2)
( )
3)
(
)
@ tomoa
1) ;
2)
,
tomasa
1) , ;
,
2) , ; ,
,
3) ,
4)
. -tomasana
. -tomasisha
. -tomasia
. -tomaswa
. -tomasika
tomba
,
,
. -tombana
. -tombesha
. -tomboa
. -tombwa
. -tombeka
tombo
(-)
(;
Turnix lepurana)
(ma-)
1)
2) ()
tomboo
(-)
. <<tombo>>
tomboro
(-)
. <<tombo>>
tombovu
(-)
1)
2) . ,
tomo
(-)
(.
)
tomoko
(ma-)
mtomoko
tomondo
(ma-)
mtomondo
(-)
,
tona
1) ,
; ;
; tona
mate
2) ; ,
3) ,
4) ; ;
tona wanja
. -tonana
. -tonesha
.-. -toneshwa
. -tonea
. -tonewa
. -toneka
.-. -tonekea
tondo
(-)
1)
2) (
)
tondoo
(ma-; -)
mtondoo
(-)
tone
(ma-)
1) ; tone la mvua
; kibomba
cha kuangushia matone
;
mpaka tone la mwisho la
damu .
2) ,
3) ,
4) . (.
), ; ;
tia tone )
(. -.
) )
(ma-; -)
. <<tondoo>>
tonea
. ,
(
; )
. -toneana
. -tonewa
tonesha
1) ,
2) , ,
( . .),
. -toneshana
. -jitonesha
. -toneshea
. -toneshwa
. -tonesheka
tonesho
(ma-)
1) ,
2) ,
(ma-)
1) (
)
2)
tonga
(ma-)
(ma-)
1) (
)
2) tonga la dafu, . dafu
la tonga
(
)
3)
tonge
(ma-; -)
1) , ; tonge la
unga ; tonge la
nyama ;
;
; tonge la wali
2) ,
3) . <<donge>>; tonge
na ngoma!=
!
tongo
(ma-)
. tongotongo
1) . <<utongo>>
2) . utongo
(-)
(-)
()
(,
..)
(-)
(); tongo
kanga
(Ploceus nigriceps),
tongo pofu
(Ploceus
cucullatus)
tongoa
1) ;
2) ,
3) ,
(, )
. -tongoza
. -tongolea
ap. -. -tongolesha
. -tongolewa
. -tongoleka
c. chongoa .
<<chonga>>
tongonya
(ma-)
tongotongo
(ma-)
. <<tongo>>
tongoza
1) ,
2) ,
3) . .
, ,
. -tongozana
. -tongozesha
. -tongozea
. -tongozwa
. -tongozeka
toni
(-)
., . ; toni juu
tonobari
(ma-)
. <<turubali>>
tonoka
. <<tononoka>>
1) ,
( . .)
2)
@ tonosha
1)
2) ,
()
3) ,
tononeka
. <<tononoka>>
tononoka
1)
(),
2) .
,
3) ,
4) ; tononoka
kwa jasho la wengine
5)
()
6)
7) ,
. -tono[no]sha
.-. -jitono[no]sha
.-nac. -tono[no]shwa
top
. , ,
; lewa top
topa
(ma-)
. <<chopa>>
topas[i]
(ma-; -)
1) ,
(, )
2) ( .
.); topasi na ufagio
tope
(ma-; -)
1) , ; tope
nene (uzito) ;
tope nyembamba
;
paka matope .
; kama
[ma]tope ,
; watu wengi
kama tope
2)
3) ,
4) . ,
(-)
. <<topi>>
topea
1) , ,
2)
3)
;
4) .
( ,
. .),
(- ),
() (
. .)
5) .
() (-.);
topea elimu .
[]
.- . -jitopeza
.-. -topezwa
@ topeza
1) . .
2) . .
,
3) .
()
4) ;
5)
() ( )
topetope
(ma-)
mtopetope
topi
. <<tobi>>
(-)
,
( )
(-)
topito
(ma-)
. , piga topito
; manowari
ibebayo topito
,
topoa
1) . .
()
2) ,
3)
()
4) , (
. .); topoa
mtu uganga
(-.)
; dawa
kutopoa
. -jitopoa
. -topolea
. -topolewa
. -topoka
. -. -toposha
1) (, )
2)
(,
)
. -topolewa
topografia
(-)
topolojia
(-)
topozi
(ma-)
, ,
tora
(ma-; -)
1)
2)
(-)
1) ,
2) ,
1)
. <<chora>>
. <<totora>>
Torati
(-)
.
toria
(ma-)
mtoria
toroka
1) ( -.,
-),
; toroka jela
2) , ;
toroka nchini
3) ,
4) ,
5) ,
; toroka
shuleni (masomoni)
(
)
. -. -toroshwa
. -torokea
. -torokwa
@ torosha
1)
2) ,
toroli
(-; ma-)
1) ;
2) ;
tororo
. <<totoro>>
tosha
1) ,
; inatosha ,
; haitoshi
,
; isitoshe ,
2)
3) ,
. -tosheza
. -toshea
. . -toshelea
.-. .-.
-jitosheleza
.-.-.-.
-toshelezea
..-.-.
-toshelezwa
. -toshwa
@ tosheleza
1) ;
tosheleza haja )
)
2) ,
3) ,
; tosheleza kwa
kazi
@ toshelezeka
1)
,
2)
3) ;
toshelezeka na matokeo
@ tosheka
1)
(); nimetosheka
2)
;
nimetosheka
toshea
(,
)
. -toshewa
toshelezi
1) ,
c
2) ,
tosi
(-)
,
(-)
; piga (rusha)
tosi
tosti
(-)
, ; tangaza
tosti
()
tota
1) , ;
2) , ;
meli imetota
3) ,
;
4) , ;
tota macho ,
5)
.-. -jitosa
.. -tosesha
.-. -tosana
.-. -tosea
.-. -toswa
.-. -toseka
. -totea
. -totama .
. . .
@ tosa
1) ,
2)
3) ; (.)
4) ,
1)
( )
(ma-)
totama
. -totamisha
. -totamia
. -totamwa
. -totamika
toto
(ma-)
1) . mtoto
2) (), toto la
ndizi
; toto
la meza
[]
totoa
1) ,
()
2)
(); mashine
kutotoa vifaranga
3) .
(); ()
. -totosha
. -totolea
.-. -totoleka
. -totolewa
. <<chokoa>>;
totoa meno
totoma
1) ,
2) ,
3)
. -totomea
totora
. <<totoa>>
totoro
giza totoro
totova
;
(
)
totovu
(-)
tovi
(-)
(
)
tovu
(-.),
( -.);
mtovu wa haya
() ;
mtovu wa adabu
(ma-)
( )
towashi
(ma-)
;
towe
(-)
towea
1)
(. ),
2)
3)
. -toweza, -towesha
.-. -towezwa
. -towelea
. -towewa
. -toweleka
toweka
1) , ;
toweka machoni
2) ,
3)
4) ,
;
; huzuni
imetoweka
. -towekesha
.-. -toweshwa
. -towekea
. -towekwa
. -towekeka
@ towesha
1) ,
2) ,
3) ;
4) ,
toweo
(-; ma-)
. <<kitoweo>>
trafiki
(-)
();
alama trafiki
, sheria za trafiki
tragedi
(-)
.
trakta
(ma-; -)
. <<trekta>>
transfoma
(-)
transista
(-)
. <<tranzista>>
tranzista
(-)
, redio
tranzista
trapeza
(-)
trefiki
(-)
. <<trafiki>>
treki
(-)
. ; treki
kukimbilia ;
treki kukimbilia kwa
baiskeli
trekta
(ma-; -)
, kiwanda cha
matreka
trela
(ma-; -)
, ; tori
lenye trela
treni
(-)
,
treya
(-)
1)
2) .
tribu
,
(,
)
trigonomia
(-)
tropiki
(- ; ma-)
. 1) ; - tropiki
; Tropiki
Kansa ;
Tropiki
Kaprikoni
2) .
tu
[]; tu wagonjwa
[]
1) , ;
papo [mara] tu ()
2) ; yeye ni
mtoto tu
3) , ; usiwe
na wasiwasi, umepotea tu
,
; cheza tu,
utaniona!
, !
4) , ; sawa tu!
) ! ) !
(.), ! )
!,
!
tua
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
1) (,
. .),
,
2) , ,
; tua tanga
3) ,
;
4) , ;
jua limetua ;
ndege imetua
5) ,
6) ,
7) ,
.-. -tuliana
.. -tulilia
..-.
-tuliliana
[]
(,
)
-.-. -tuliliwa
-.-. -tulilika
.-.-.
-jituliza
.-.-.
-tulizia
.-.-. -tulizwa
.-.-.
-tulizika
. -tuliwa
. -tulika
.-. -tuamisha
. <<chua>>
@ tuana
1) [ ]
,
2) ,
3)
4) ( -.)
@ tulia
1)
(, );
uso wa kutulia )
)
2) ,
; ;
tulia! !; bahari
imetulia
; moyo
umemtulia
3) , ;
4) ,
5) ,
6) ,
7) ,
;
8)
9) (.), ; chakula hiki
hakimtulii
@ tuliza
1) , ;
tuliza maumivu
,
; tuliza moyo
2) ,
; tuliza
ghasia
()
3) ;
4)
()
5) ,
;
6) ,
7)
8) , tuliza
macho
( -., -.);
@ tulizana
1) ,
2) , ;
bahari imetulizana
3) ,
4) ,
5) ,
@ tuama
1) ,
2) ,
3) (
),
; uchumi umetuama
tubakero
(-)
. <<tabakero>>
tubu
(-)
1) ,
2)
3) ()
1) , ;
,
( -.; .)
2) ,
3)
. -tubisha
. -tubia; tubia kosa
;
tubia Mungu [
]
tubwika
1) ( ),
(.)
2) ()
3) (-.)
. -tubwikiza
. -tubwikia
.. -tubwikilia
..-.
-tubwikilika
. -tubwikiwa
. -tubwikwa
tuesha
. <<twesha>>
tufaha
(ma-)
. <<tofaa>>
tufali
(ma-)
. <<tofali>>
tufani
(-)
; ; ;
; ; tufani inakuja
tufe
(-; ma-)
1) -. ;
; ; tufe la dunia
) )
2) ; ; cheza tufe
3) [-]; tufe la theluji
;
tufu
.
; tufu Maka na
Madina
tuguu
(ma-)
(.
)
tuhuma
(-)
1) ; ;
tia tuhuma
(-. -.)
2) ,
tuhumu
1) ,
,
2) ,
3) ,
. -tuhumiana
. -jituhumu
. -tuhumisha
. -tuhumia
. -tuhumiwa
. -tuhumika
tui
(-; ma-)
(
)
tuili
. <<tawili>>
. . 1) ,
2) ,
3)
(,
)
.-. -tuilizwa,
-tuilishwa
. -tuilia
. -tuiliwa
. -tuilika
1) ,
2) ,
3)
4) ,
5) ,
@ tuiliza
1) ,
2) ;
3)
tuka
(-)
,
()
(-)
. .
,
()
.. -tukilia
.-. -tukiza
.-. -tukiwa
@ tukia
1) ,
; nini
imekutukia?
[]?
2) ,
3) ,
; fursa njema
imemtukia )
)
tukana
1) , ,
2) ,
3) ,
,
. -tukanana
. -tukanisha
()
.-- -jitukanisha
. -tukania
. -tukanwa
. -tukanika
tukano
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ,
tukio
(ma-)
1) , ,
; tukio kuu
2) . tukio la ajali
, ,
3) ,
4)
5) ; tukio la
mpakani
6) ,
tukizi
(-)
-. (,
)
tuko
(-; ma-)
. <<kituko>>
(-)
1) ; ;
tuko ya kisarufi
2) ,
tuku
(-)
tukufu
1) ,
2) ,
,
3) ,
,
4) ,
5) ,
,
6) , ;
Kurani tukufu
tukuka
1)
()
2)
()
3) ,
4)
()
5)
(,
)
6)
.-. -jitukuza
.-. -tukuzana
.-. -tukuzwa
@ tukuza
1) ,
2) ,
3) ,
tukuta
1)
()
()
2)
()
3)
()
4)
(
)
5)
6) ,
7) ,
. -tukutia
. -tukutwa
. -tukutika
@ tuku[ti]sha
1)
,
2)
,
3) .
4)
tukutiko
(ma-)
1) ,
,
,
2) , ; tukutiko
la moyo ) )
[]
3) ,
tukuto
(ma-)
. <<tukutiko>>
tukutu
1) ;
, ,
2) ,
3) ;
4) ,
tukutuku
(ma-)
tukwa
(ma-)
.
tule
. <<tuli>>
1) ,
2) ,
3) ,
4) ;
5) ,
tuli
1) , ;
; kaa (wa) tuli
) )
) ;
hatuwezi kukaa tuli na
kuangalia vile ndugu zetu
wanavyoteseka
,
,
2)
1) , ;
2)
tulivu
. tuvu 1) ,
;
2) ,
; bahari
tulivu
3) ,
,
,
4) ; akili
tulivu
5) ; ;
6)
tulizo
(ma-)
1) ,
()
2) . ;
(),
tulizo
tuma
1) , ,
(-., .), tuma mtu safarini
(-.) ; tuma
salamu
2) (,
);
. -tumana
. -jituma
. -tumisha
. . -tumilia
,
(-.) -.; tumilia
mbali
()
; tuzitumilie
nguvu zote ili kuijenga
jamii mpya
,
.-. .
-jitumilia
. .-. -tumiliwa
.-. -tumiana
.-.-.
-tumizia
.-. -tumiwa
. -tumwa
.-. -tumikana
.-.-.
-jitumikisha
.-.-.
-jitumikia
.-.-.
-tumikiana
.-.-.
-tumikiwa
@ tumia
1) , ,
-.
-.
2) ,
, ,
3) ,
( . .)
4) ( .
.)
@ tumilika
1)
;
2)
()
@ tumiza
1) . .
.
2)
@ tumika
1) ,
2) (
. .)
3) ,
4)
(); motokaa
iliyotumika
5)
6) .
@ tumikisha
1)
()
2) ()
()
@ tumikia
1) (-,
-.),
( -.),
( -.),
tumikia nchi
; tumikia jeshini
2)
tumai
1) . <<tumaini>>
2) ,
3)
,
. -tumaiana
. -tumaisha
. -tumaia
. -tumaiwa
. -tumaika
tumaini
1) ,
,
2) []
3) ,
4) ,
. -tumainiana
. -tumainisha
,
. -tumainia
. -tumainiwa
. -tumainika
(ma-)
1) , ;
Rasi Tumaini Jema
2) ,
3) ,
4) ,
5) . ;
matumaini maendeleo
1) ;
2) ,
tumainifu
1) ;
2)
3) ;
4) ,
5)
tumainio
(ma-)
. <<tumaini>>
tumba
(-)
(); ,
(); hata tumba
,
(ma-; -)
1) , ; tumba la
nguo ;
2) , ( .
.)
(ma-)
1) ;
2) ; ; tumba la
kitabu (chuo)
; tumba la tunda
; tumba
la ua (),
tumba la Mwezi .
(-)
. <<tumbavu>>
tumbako
(-)
; ; vuta
tumbako ;
tumbako kunusa
;
tumbako kutafuna
tumbaku
(-)
. <<tumbako>>
tumbasi
(ma-; -)
. <<tambazi>>
tumbavu
(-)
1)
2) ; tumbavu la
kitabu
tumbawe
(ma-)
1)
2)
tumbi
(-)
( )
. ,
tumbili
(-)
(Cercopithecus
aethiops)
tumbiri
(-)
. <<tumbili>>
tumbo
(ma-)
1) ,
2)
3) . ,
;
4) ,
5) . ; ndugu
tumbo moja
6) ; ana
tumbo
7) , (
), . tumbo gumu
; siwezi tumbo
; tumbo la kuhara
(kuendesha) ; tumbo
la kuhara damu
8) ,
9) ,
10) (.), tumbo la ardhi
; tumbo [l meli] )
)
,
();
tia tumbo moto =
tumbua
1) ,
; tumbua jipu
2) ,
3)
4) ; ;
; tumbua macho
. -tumbuana
. -jitumbua
.-. -tumbuzwa
.-. -tumbuliza,
-tumbulisha
. -tumbuliwa
.-.-.
-jitumbukiza
.-.-.
-tumbukizwa
@ tumbuza
1) (-.);
(-.,
-.);
(-.); jua
limetumbuza
(- )
2) ,
3) ;
(.)
@ tumbulia
1) . .
. .
2) .
() ( -.,
-.)
@ tumbuka
1) ,
2) ,
3) ,
@ tumbukiza
1) ,
2) , ;
tumbukiza barua
(
);
tumbukiza gerezani
3) , ;
4) ,
5) ,
@ tumbukia
1) ; ;
2) ,
( ),
3) ,
(.)
tumbuika
1)
() (,
. .)
2)
(, . .)
.-. -tumbuizana
.-. -tumbuizia
.-. -tumbuizwa
.-. -tumbuizika
@ tumbuiza
1) , ,
2) ,
(,
. .)
3) ,
(, . .)
tumbuizo
(ma-)
1)
2) ; ;
3)
4) ,
tumbuo
(-)
. <<tumbuu>>
tumburujika
1)
()
2)
()
3)
4) . -tumbuka .
<<tumbua>>
tumbuu
(-)
, , ;
();
()
tume
(-)
1) ; tume ya
kudumu
; tume
Bunge[ni]
2) , ,
; ; tume
zangu zimekwisha
3) ,
4) . <<mtume>>
(-)
1) ; ;
2) ,
tumo
(-; ma-)
. <<mtumo>>
tumu
(-)
. ; mwezi wa tumu
) )
(-)
. <<thumu>>
tuna
1) (),
(), tuna mashavu )
)
,
2) , ,
; uso uliotuna
3) . ,
4) ,
5) ,
6) . ;
7) .
()
.-. -tunishwa
. -tunia
. -tunwa
. -tunika
@ jituna
1) ()
2) (),
@ tunisha
1) ,
2) ,
3) ,
4) , ;
tunisha mashavu
, ,
5) . ,
tunda
1) ,
(, . .)
2) .
()
.-. -tundizia
.-. -tundizwa
.-. -tundizika
. -tundia
. -tundwa
. -tundika
(ma-)
1) , ; tunda pori
; tunda bukini
; zaa
matunda . .
; tunda
bivu ; maji
tunda
2) . , ;
; matunda
uhuru
; faidi
matunda jasho lao
wenyewe
(ma-; -)
(
)
@ tundiza
1)
()
2) ,
(-.)
tundama
1) , ,
2) ,
3)
4)
5) ,
,
. -tundamisha
tundawaa
. <<tunduwaa>>
tundika
, (. );
. -tundikana
. -tundikisha
. -tundikia
. -tundikwa
tundiko
(ma-)
; tundika koti
kwenye tundiko
tundu
(ma-; -)
1) [], ;
tundu la pua ; tundu
la bunduki
();
tundu la kifungo
( ), tundu
sindano ;
toka tundu
sindano =
,
; tundu l mkono
;
tundu la wavu ;
fanya tundu
,
;
;
()
2) ,
3) , ;
4)
5) ; ; tundu la
mto
6) ; ;
7)
8) ; ;
; toboa tundu
9) ;
10)
11)
12)
13) .
; nyani haoni
tundule .
tundua
(-. ,
. .)
. -tunduliwa
()
tunduaa
. <<tunduwaa>>
tunduia
1) []
, ,
2) ,
;
(.); tunduia
mgonjwa
3)
4) ,
. -tunduiana
. -tunduiza
. -tunduilia
. -tunduiwa
. -tunduika
tunduizi
(ma-)
,
1) ; ;
2) ,
tunduo
(ma-)
(-.; .
),
tundutundu
1) ;
2)
tunduwaa
(
, . .)
. -tunduwaza,
-tundawaza
. -tunduwalia
tunga
(-; ma-)
(
); mwendo wa
[ma]tunga a)
)
(-; ma-)
(-; ma-)
( )
1) (-.);
() ( . .
-.); tunga
ushanga ;
tunga samaki
; tunga sindano, tunga
uzi
(katika sindano)
2) ,
( ), tunga maua
(,
)
3) , (
),
tunga shabaha ) ,
) .
()
4) ,
, ,
; tunga mpango
;
tunga kamusi
; tunga sheria
() ;
Baraza la Kutunga Sheria
5) ,
; ;
tunga mashairi
; tunga hadithi
; tunga
nyimbo
6) . tunga mimba
( , ),
(.
);
(
)
7) ,
( ,
), tunga usaha
;
. -tungana
. -tungia
.-. -tungiwa
.-. -tunguana
.-. -tunguza
.-. -tungulia
.-.-.
-tungulisha
.-. -tunguliwa
. -tungwa
. . -tungikika
.-. -tungikana
.-. -tungikia
.-. -tungikwa
.-.-.
-tungamanisha
@ tungisha
1) , (
)
2) ; gari
la moshi linatungisha
mabehewa
@ tungua
1) ;
;
2) ,
3) ;
4) , ,
; tungua bei
; tungua roho
,
5) ,
6) ,
7) ; ;
tungua ndege
8)
9) ;
, ; nguo
za kutungua
11) . ,
@ tunguka
1)
()
2) . ,
@ tungika
1)
() (
)
2)
(,
)
3) ,
[]
@ tungama
1)
()
2)
(
); nyuki
wametungama
; damu
imetungama )
)
3) ,
;
(-)
()
@ tungamana
1) ,
,
2) ,
,
3) ,
4)
5) ,
6)
7) ,
8)
tungamo
(-)
. ; tungamo
hewa
tungata
(-.)
. -tungatana
. -tungatisha
. -tungatia
. -tungatwa
. -tungatika
tungi
(ma-)
1) . mtungi
2) (
)
tungizi
(ma-)
. tunguzi 1)
( )
2) ,
(, . .)
tungo
(ma-; -)
1) . <<mtungo>>
2) , ,
3) ,
tunguja
(-)
mtunguja
tungule
(ma-)
mtungule
tunguri
(-)
1) [a] (
)
2) .
tunguridi
(-)
(; Pytelia afra)
tunguzi
(ma-)
1) . <<tungizi>>
2) ;
3) ,
tunguu
(ma-)
. <<tumbuu>>
tuni
(-)
1) ,
2) ,
tunu
(-)
1) , ,
2) ,
3) ,
,
4) ,
1) , ,
2) ,
tunuka
1) ,
(-.)
2) ( .), (., -)
3) ,
4) ,
5)
. -tunukana
. -tunukisha
.-. -tunukiwa
. -tunukwa
@ tunukia
1) ,
,
2) ,
(,
. .)
tunutu
(-)
. <<funutu>>
tunza
1) , ,
( ,
. .)
2) ,
(
); tunza mali
Taifa
3) ,
4) , ;
5) ;
(,
. .)
6) , ,
. -tunzana
. -jitunza
. -tunzisha
. -tunzia; nyumba
ya kutunzia watoto )
)
.-. -tunziwa
. -tunzwa
. -tunzika
(- ; ma-)
. <<tunzo>>
1) ,
( ,
),
; ndui
zatunza
tunzo
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
4) ,
5) ,
6) ,
;
tuo
(ma-; -)
1) . <<kituo>>
2) ,
tupa
(-)
1) . tupa chuma
; tupa
msumeno
; tupa tunga
; tia tupa )
, ,
)
2)
1) , ,
; ; tupa
mabomu ,
; tupa
mkuki . .
; tupa jicho (macho)
; tupa chini
()
2) ; ;
; tupa moshi
()
3) , ,
; tupa mkono
; tupa nyuma
. .
; tupa
mtoto ()
4) (,
), (
-., -.)
. -tupana
. -jitupa; jitupa
kwenye kitanda
. . -tupilia; tupilia
mbali ) ,
)
,
) ,
; na tuutupilie mbali
ukoloni!
!
. .-.
-tupiliana
.-. -tupiana
,
; tupiana
masuala
; tupiana risasi
; tupiana
maneno ,
,
. -tupatupa
.-. -jitupatupa;
jitupatupa kwa huzuni =
( ,
)
@ tupia
1) (,
, ) -.
-.; tupia masuala
-.
2) ,
-. -
3) -.,
-.
@ tupwa
1)
(, )
2)
(,
)
@ tupika
1)
(, )
2)
( , ,
)
tupu
1) , ,
( -.),
nyumba ilikuwa tupu
; miguu mitupu )
) ; mikono
mitupu . . []
; mkono mtupu
haurambwi .
(=
-
)
2) ,
,
; maneno
matupu ,
,
3) ,
; kweli tupu
4) , ;
uwongo mtupu
()
5) , ,
6) ,
; madeni
matupu
7) , ,
1) ,
2) ,
3) ; amekaa tupu
(-)
. 1) .
2)
tura
(-)
mtura
turbai
(-)
. <<turubali>>
turbali
(-)
. <<turubali>>
turki
(ma-)
. <<mturuki>>
turu
(-)
. . <<turuturu>>
turubai
(-)
. <<turubali>>
turubali
(-; ma-)
1) ; viatu vya
turubali
2)
3) ;
turufu
,
(-)
1) . ; karata
turufu
2) ; kura ya turufu
turuhani
(-)
1) ; ; turuhani
toa ; turuhani pata
2) ( . .)
3) ,
(-)
, , ;
toa turuhani ,
turuki
(ma-)
. <<mturuki>>
turusi
(-)
,
[]
(-)
;
turuturu
(-)
. turu ; ,
tusha
1) , ,
2) , ,
3)
()
4)
5)
6) ,
7) ;
. -jitusha
()
(
. .)
. -tushia
. -tushua . .
. .
. -tushwa
. -tushika
tushi
(ma-)
. <<tusi>>
tusi
1) (), ()
2)
3) ,
. -tusiana
. -tusisha
. -tusia
. -tusiwa
. -tusika
(ma-)
1)
()
2) , ; tupiana
matusi ,
3) ,
4) ,
(-; ma-)
1) ; ;
2)
tusu
(ma-)
. <<tusi>>
tuta
(ma-)
1) , ; ;
piga tuta )
)
2) (, ,
), tuta
tumbawe ;
tuta la
milima
3)
4) .
5) .
6) ; tuta la mchanga
) )
7)
1) ()
2) ()
3)
4) .
1) ,
1) [] (,
. .)
2) [] (,
. .)
3) , (.)
. -tutana
. -jituta
. -tutisha
. -tutwa
. . -tutikika
.-. -tutikana
.-. -tutikiza,
-tutikisha
.-. -tutikia
.-. -tutikwa
(-)
@ tutia
1) . .
. .
2) (,
) -. -.
(. ,
. .
)
3)
@ tutika
1) . . . .,
tutika manyasi []
()
2) ,
;
tutu
., 1)
!, !
2) !,!
(-)
(-)
(-)
. <<tutuu>>
(-)
,
tutuka
,
. -tutukwa
tutuma
1) ,
2) ,
3) ,
,
4) . (
, . .)
5) . (
)
6) ,
7) . <<titima>>
. -tutumia
. -tutumua ,
.-. -tutumza
.-. -tutumulia
.-. -tutumuliwa
.-. -tutumsha
. -tutumwa
@ jitutumua
1)
,
2) . ,
(
. .)
3) ();
(.)
@ tutumka
1) . . . .,
uso uliotutumka
2) ,
3) ( )
tutumo
(ma-)
. <<mtutumo>>
tutumvi
(-)
. <<tutuu>>
tutuo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
(-.)
4) ;
(.)
tutusa
1)
2) ,
,
. -tutusisha
. -tutusia
. -tutuswa
. -tutusika
, ,
. -tutusia
. -tutuswa
. -tutusika
tutuu
(ma-; -)
1) ;
2)
3)
4)
tutuzika
,
;
(.)
tutwe
, ;
; wa (kaa)
tutwe ) ,
)
( )
1) , ,
2) (
)
tuutuu
(ma-)
. <<tutuu>>
tuvu
. <<tulivu>>
tuwanyika
(-)
tuwazi
(ma-)
. <<toazi>>
tuza
1) , ,
2) ,
[]
3) ,
(,
. .)
4) ,
5) ,
6) ,
7) (
. .)
. -tuzana
. -tuzisha
. -tuzia
. -tuzika
(-)
. <<tunzo>>
@ tuzwa
1)
2)
tuzo
(-; ma-)
. <<tunzo>>
tuzua
1) ,
2) ,
3) ,
twa
. <<chwa>>
twaa
1)
2) , ;
; twaa mji
() ; twaa
mali ; twaa bikira
;
twaa mahali )
)
(-., -.)
3) ,
(-.); twaa utawala
(madaraka)
. -twaza, -twalisha
.-. -twazana
. -twalia
.-. -jitwalia
.-. -twaliana
.-. -twalika
. -twawa
1) , ; lala
twaa
@ twaana
1)
2) (
), (
), (
)
@ twaliwa
1)
2)
()
3)
4)
()
5)
()
6)
twana
(ma-)
1) . <<mtwana>>
2) , ,
3)
,
twanga
1)
2) (
), ;
uwanja wa kutwangia
nafaka (ngano)
; mashine ya kutwangia
nafaka (ngano)
3) ,
4) . . ,
, ; twanga
mguu , ;
twanga risasi
;
twanga akili
; (
. .), twanga [kwa]
mabomu ; twanga
adui ()
;
twanga bei
. -twangisha
.-. -twangishwa
. -twangia
.-twangwa
.-twangika
twaza
1)
()
2)
()
3) ,
4) ();
(.)
. -jitwaza
. -twazisha
. -twazia
. -twazika
tweka
1) . <<twika>>
2) ,
; tweka matanga
; tweka
bendera
. -twe[ke]sha
.-. -twe[ke]shwa
. -twekea
. -twekwa
. -twekeka
(-)
,
twesha
1)
();
()
2) ,
()
3) .
( ,
,
)
. <<tweza>>
tweta
1)
;
2)
. -twetea
. -twetatweta
tweza
1) ,
2) ,
3) ; ;
4) ,
5) ,
. -twezana
. -twezesha
. -twezea
. -twezwa
. -twezeka
twiga
(-)
[]
twika
1)
() ( ),
twika mzigo . .
()
2) ()
( , )
. -twikana
. -jitwika
. -twi[ki]sha
.-. -jitwisha
.-. -twishwa
. -twikia
. -twikwa
. -twikika
(-)
,
twina
1) ,
2)
twinga
(-)
(
)
twisho
(ma-; -)
(
)
u
1) ; u mwalimu
? u mzima?
?
2) (, ) ;
mzigo u mzito ;
usiku u mweusi
1) ; arba u ishirini
(.
); tatu u
nusu
(.
)
1) .
,
ua
(ma-)
1) ; chuma maua
; toa maua
; shada la maua
; maua mwitu
2) . ,
; hana maua
; hakuna
maua )
)
(nyua)
1) , ,
; ua wa miti
; fanya
ua
2) ;
; ua wa kuku
; enda uani
3) .
1) , ,
; ua vijidudu
2) ; ;
; nimeliua gari
langu
3) .
(-. )
. -uana
. -jiua
. -ulia; fimbo uliyo
nayo ndiyo uuliayo nyoka
. ,
. -uawa
. -ulika
.-. -ulisha
uabiria
(.)
uabudu
(.)
,
uachishaji
(.)
1)
2) ,
uadhimishaji
(.)
,
()
uadilifu
(.)
1) ;
;
2) , ;
uadui
(.)
; ,
uafadhali
(.)
;
;
uafadhali wa hali
kiuchumi
uafande
(.)
uafisa
(.)
. <<uofisa>>
uafrika
(.)
,
uafriti
(.)
, ;
uagizaji
(.)
1) ; ; uagizaji
[wa] bidhaa nchi za nje
2) , ,
uaguaji
(.)
. <<uaguzi>>
uaguzi
(.)
1) (,
), ,
2) .
3)
uahadi
(.)
;
uahirishaji
(.)
,
; ,
uaibu
(.)
. <<aibu>>
uaili
(.)
;
uainishaji
(.)
[] ( ),
uainisho
(.)
uajabu
(.)
, ;
Uajemi
(.)
; . ; ghuba
ya Uajemi
uajenti
(.)
uaji
(.)
. <<uuaji>>
uajiri
(.) ( ),
, ; matatizo
uajiri
uajizi
(.)
1) , ;
,
2) ,
;
uajuza
(.)
()
uakiaji
(.)
,
( )
uakida
(.)
1) . ()
2) .
(
)
3)
uakuaji
(.)
,
( )
ualikaji
(.)
1) ;
2) ;
(.)
ualimu
(.)
1)
2) ; taasisi ya
ualimu
ualisaji
(.)
ualishi
(.)
. <<ualikaji>>
uamana
(.)
uambaji
(.)
1)
2)
uambatisho
(.)
1) ;
2)
3) .
uambuaji
(.)
, ;
(,
. .)
uambukizaji
(.)
1)
2) ,
uambukizo
(.)
. <<uambukizaji>>
Uamerika
(.)
; Uamerika
kusini
uamiaji
(.)
( .
.)
uamini
(.)
. <<uaminifu>>
uaminifu
(.)
1) ,
2) , ;
; tumikia kwa
uaminifu
3) ; hana uaminifu
uamiri
(.)
. uamiri jeshi
()
( )
uamuaji
(.)
,
uamuzi
(.)
1) [] (.
), fikia
uamuzi
2) ,
(. ),
; t uamuzi
3)
( )
4) .
5) , ;
uamuzi wa haraka
uana
(.)
1) ,
2) ,
uanaadamu
(.)
1)
();
2)
uanaanga
(.)
1)
2)
3)
uanachama
(.)
1) (
)
2)
uanachuoni
(.)
1) , ,
2) ;
heshima ya uanachuoni
uanadamu
(.)
. <<uanaadamu>>
uanafunzi
(.)
1)
2) []
uanagenzi
(.)
[],
uanahalali
(.)
;
,
uanaharamu
(.)
1)
2) ,
,
( )
uanahewa
(.)
;
uanajeshi
(.)
uanamaji
(.)
1)
2)
uanamapinduzi
(.)
,
uananchi
(.)
1) ,
2)
uanapwa
(.)
1)
2) ,
uanasheria
(.)
uanataifa
(.)
uanauke
(.)
1)
()
2)
uanaume
(.)
1)
()
2)
uanawali
(.)
uandaaji
(.)
,
; uandaaji
wa mpango
; uandaaji wa
chakula
uandaliaji
(.)
. <<uandaaji>>
uandamanaji
(.)
. <<uandamano>>
uandamano
(ma-)
1)
;
2) .
uandamizi
(ma-)
1) . <<uandamano>>
2)
uandani
(.)
1) ;
2)
uandao
(.)
. <<uandazi>>
uandazi
(.)
1)
2) . <<uandaaji>>
uandikaji
(ma-)
1) ; ;
uandikaji wa habari kwa
mashine
2)
uandikianaji
(ma-)
. uandikianaji wa barua
,
uandikishaji
(.)
uandishi
(.)
1) ; ;
a
2) ()
3) ,
; uandishi
wa magazeti (habari)
;
; uandishi
wa muziki
uanga
(.)
.
uangafu
(.)
. <<uangavu>>
uangaliaji
(ma-)
1) ; ;
; wa chini
uangaliaji
2) , ;
uangalifu
(.)
1) ,
; tumia kwa
uangalifu
2) ; kwa
uangalifu ;
kwa uangalifu mwingi
3) ,
4) ,
; kwa
uangalifu
uangalizi
(.)
1) , ,
; uangalizi wa
nyumba ;
chini
uangalizi wa polisi
2) , ;
chini uangalizi
; potewa na
uangalizi
3) ,
uangamio
(ma-)
.
uangamizaji
(.)
1) ; ;
; zana za
uangamizaji mkubwa
2) ,
uangamizi
(ma-)
. <<uangamizaji>>
uangavu
(.)
1) ,
2) (,
)
3) (); leo
kuna uangavu
4) . ,
;
uangukaji
(.)
; . .
uangushaji
(.)
(.
), ()
uanzishaji
(.)
1) ,
2) ,
uapaji
(.)
()
uapo
(nyapo)
,
(.)
,
uarabu
(.)
,
Uarabuni
(.)
1)
2) ,
uasherati
(.)
,
uashi
(.; ma-)
1)
2)
3)
4)
uasi
(ma-)
1) ,
2) , ;
; ; ; fanya
uasi ,
uasii
(.)
uasili
(.)
1) ,
2) ,
,
uaskari
(.)
uaskofu
(.)
1)
2)
uati
(mbati)
(-
),
uatilifu
(.)
;
uavijidudu
. . ua vijidudu
uavijimaziwa
. ua vijidudu vya
maziwa
uauzazi
. . ua uzazi
,
uayari
(.)
,
;
uayo
(nyao)
. <<wayo>>
uazimaji
(.)
,
; maktaba uazimaji
ubaba
(.)
ubabaifu
(.)
1) ,
2) , ,
ubabaiko
(.)
;
ubabe
(.)
1) ; ubabe
mfinyu wa taifa
2) ;
; siasa
ubabe
3) ; ubabe
wa kijeshi
ubabu
(mbabu)
ubabwa
(.)
. <<ubwabwa>>
ubadhiri[fu]
(.)
1) ,
2)
ubadili
(.)
. <<ubadilifu>>
ubadilifu
(.)
1) ,
2) , ;
3) ,
ubadilikaji
(ma-)
1) ()
2)
ubadiliko
(.)
. <<ubadilikaji>>
ubadilishaji
(ma-)
1) ; ;
2)
ubadilishajihewa
(.)
. ubadilishaji wa
hewa
ubadilishanaji
(.)
,
ubadilishanaji wa maarifa
kisayansi
ubaguzi
(.)
1) ,
2) ;
ubaguzi wa rangi "
",
3)
ubahaimu
(.)
1) ,
2) ,
ubahaluli
(.)
, ;
ubahalulu
(.)
. <<ubahaluli>>
ubaharia
(.)
1) ,
2) ,
ubahatishaji
(.)
ubahau
(.)
1) . ubahaimu
2) ;
3) ,
ubahili
(.)
,
ubaini
(.)
. <<ubainifu>>
ubainifu
(.)
1) , ;
,
2)
3) ,
ubaka
(mbaka)
;
; ana ubaka
ub[w]akuzi
(.)
ubale
(mbale)
1) ; ;
ubale wa mti []
; ; ubale wa
ua
2) , ; mbale
za muhogo
ubalehe
(.)
1) ;
2)
ubali
(.)
. <<umbali>>
ubalighishaji
(.)
(. )
ubalozi
(.)
1)
2) (
)
ubamba
(mbamba; ma-)
1) ,
2) ; ubamba wa lulu
ubambanyaji
(.)
, ;
ubambikaji
(.)
()
ubambo
(ma-)
ubanangaji
(.)
, ;
ubandiko
(ma-)
1) ,
2)
ubango
(bango)
(.)
ubani
(.)
; tia ubani .
; wangu
wa ubani
(bani)
1) []
2) ,
;
[] ;
peleka ubani
[]
ubano
(mbano)
ubao
(mbao)
1) ; ; sua
mbao ; ubao
wa miliki .
2) (,
..), ;
ubao wa ilani
3)
4) ; ubao mfuto
; piga ubao
,
ubapa
(bapa)
1)
; ;
ubapa wa kisu
; ubapa wa
embe
2) . ;
;
ubarabara
(.)
1) ,
,
2) , ;
ubaradhuli
(.)
1) ,
2) ,
;
ubarakala
(.)
ubaramaki
(.)
1) ;
2) ,
3) ,
ubarazuli
(.)
. <<ubaradhuli>>
ubaridi
(.)
1)
2) ,
3) . ,
4) . ,
; - ubaridi
ubarobaro
(.)
. <<ubarubaru>>
ubarubaru
(.)
(
),
;
ubasha
(.)
ubashasha
(.)
1) , ;
2) ,
3) ;
ubashashi
(.)
. <<ubashasha>>
ubashiri
(.; ma-)
1) ,
2)
3) ;
4) ,
ubati
(bati)
1) ; ,
; ; piga
bati
2) ; ;
3) ;
ubatili
(ma-)
. <<ubatilifu>>
ubatilifu
(.)
1) ,
2) ,
3)
4) ,
ubatilishaji
(ma-)
, ,
ubatizaji
(.)
. ,
ubatizo
(.)
.
ubavu
(mbavu)
1) . ; kipande
[cha nyama] cha ubavu
[]; vunja
mbavu )
) .
;
aliwavunja mbavu watoto
2) (,
), ubavu kwa
ubavu [] [],
; ubavuni
[mwa], ubavuni []
[], []
3)
(-.), ubavu wa meli
; ubavu wa
mlima
4) . ; mbavuni
mwa
ubawa
(mbawa)
; ubawa [wa]
eropleni ;
funua mbawa .
.
; kila ndege
huruka kwa ubawawe
(ubawa wake) .
ubawabu
(.)
(, )
ubaya
(ma-)
1) ,
;
; ubaya wa
uso
2) ,
3) ,
4) ,
5) , (
), ubaya wa
alkoholi
6) .
()
ubayana
(.)
. <<ubainifu>>
ubazazi
(.)
1) , ,
(
); fanya ubazazi
;
2) ; fanya
ubazazi
ubebaji
(.)
,
; ubebaji
wa mizigo
ubeberu
(.)
; - ubeberu
ubedui
(.)
1)
2) . ,
;
ubele
(ma-)
(.)
. <<umbele>>
ubeleko
(mbeleko)
(-
),
ubembe
(.)
1) ;
;
; uliza
[kwa] ubembe
[
],
(,
,
)
2) ;
3) ,
ubembelezi
(.)
1) ; ,
2)
ubembelezo
()
. <<ubembelezi>>
ubenuzi
(.)
. ,
ubepari
(.)
uberu
(mberu)
1) ; tweka uberu
2) ,
(
)
ubeti
(beti)
1) ;
2)
ubia
(mbia)
(
)
(.)
; ;
ubibi
(.)
1) ;
2)
ubichi
(.)
1) ()
2) ; ;
ubichi wa uso
3) ()
4)
; ;
ubichi wa nyama
()
; ubichi wa nguo
;
5) ,
6) .
()
ubigobigo
(mbigobigo)
. <<ubigoubigo>>
ubigoubigo
(mbigombigo)
(
-.)
; (-.);
ubigoubigo wa meza
; ubigoubigo wa
bahari
; ubigoubigo wa
kisima
ubikira
(.)
ubilisi
(.)
. <<uibilisi>>
ubinadamu
(.)
1) ,
2)
()
ubinafsi
(.)
, ;
mawazo ya ubinafsi
ubinafsishaji
(.)
,
ubinda
(mbinda)
1)
, ukimtaka
Baniani umtake na ubinda
wake .
,
(=
- - )
2)
ubingwa
(.)
1) ,
2) , ;
,
3) . ;
nyakua (twaa) ubingwa
;
gombea ubingwa
ubini
(.)
; ;
()
(bini)
1)
2)
(. . )
(.)
1) ;
2)
ubinja
(mbinja)
; piga mbinja
ubishani
(.)
. <<ubishi>>
ubishi
(.)
1) ,
2) ,
3) ; ;
ubishi mkali
4)
(.)
, ;
; ; -enye () ubishi ;
ubivu
(.)
1) ,
()
2) ()
uboharia
(.)
uboho
(mboho)
ubongo
(mbongo)
1)
2) . ; hana ubongo
ubono
(mbono)
mbono
ubora
(.)
1) ,
2) (),
inua ubora
3) ,
; ubora
;
ubora wa usoshalisti
4) ,
; hisia za
ubora
;
penda ubora
()
uborongaji
(.)
,
ubovu
(.)
1) ,
; ubovu
wa barabara
; ubovu
wa gari
; ubovu wa
simu
2) ,
3) ;
,
ubozi
(.)
1) ,
2) ;
ubua
(ma-; mbua)
();
ububu
(.)
1)
2)
ububwi
(.)
. <<ububu>>
ubuge
(.)
1) ,
2) ,
ubugu
(mbugu)
(.
)
ubuku
(.)
,
ubukuzi
(.)
1)
2) ; ,
(.)
1)
; elimu ya
ubukuzi
2)
( )
ubunge
(.)
1)
2)
; gombea
ubunge
ubuniaji
(.)
;
; ;
ubuniaji wa miradi
ubunifu
(.)
. <<ubuniaji>>
uburudisho
(.)
,
ubururo
(ma-)
( .), ubururo wa nyoka
ubusu
(mbusu)
ubutu
(.)
(,
)
ubuyu
(.)
ubwabwa
(.)
[)
( ),
ubwabwa wa shingo
haujamtoka
.
(=
),
ubwabwa wa shingo
.
ubwana
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
; piga ubwana
()
ubwanyenye
(.)
1)
2)
3)
ubwege
(.)
;
ubwete
(.)
1) ; ;
piga ubwete
2)
3) ( )
ucha
(.)
1) , ;
2) ,
(.)
. <<ncha>>
uchache
(.)
1) ,
;
; kwa
uchache ) )
,
2) , ;
uchache wa moyo
,
; uchache wa
akili ; uchache
wetu si wingi wao .
-
uchachefu
(.)
. <<uchechefu>>
uchachu
(.)
1) (
)
2)
uchafu
(.)
. uchafuchafu 1) ;
hali uchafu
;
tia uchafu ,
2) ,
3) . , ;
,
; vitendo
vya uchafu
uchafuchafu
(.)
. . <<uchafu>>
uchafuko
(.; ma-)
, ,
; uchafuko wa moyo
uchafukwaji
(.)
. <<uchafuko>>
uchafuzi
(.)
1) ; uchafuzi
wa hewa
2) .
(), (
)
uchaga
(chaga)
1)
(
.
),
2)
(
),
uchago
(.)
. <<chago>>
uchaguaji
(.)
. <<uchaguo>>
uchaguo
(.)
1) ,
2)
uchaguzi
(.)
1) ,
2) ; uchaguzi wa
nafsi ;
uchaguzi wa unaibu
;
uchaguzi mkuu
; uchaguzi wa
marudio
,
uchaji
(.)
1) , ;
[] ;
uchaji wa wazee
2) ,
uchakacho
(.)
1)
2) ;
uchakavu
(.)
; ,
uchala
(.)
1) (
)
2) ;
(
)
uchale
(chale) . 1) ,
( ); piga
(chanja) uchale
2)
( -
), ndugu wa uchale
(.)
,
uchama
(.)
,
uchambuzi
(.)
1) ; uchambuzi wa
pamba
2)
3) ,
4) ,
5) ; ; -
uchambuzi
;
uchane
(chane)
uchanga
(ma-)
(.)
1) ,
;
2)
uchangamano
(.)
1) ; ;
2)
uchangamfu
(.)
1) ,
2) ;
uchangamshaji
(.)
,
,
uchanganuo
(.)
,
uchanganyaji
(.)
, ;
uchanganyi
(.)
1) ,
2) ; ;
3)
uchango
(chango)
1) . ;
; chango
zinalia
2) .
uchani
(.)
.
(Polypodium phymatodes)
uchanjaa
(.)
;
uchanjaji
(.)
1)
2) . ;
uchanjaji wa dawa za
kukinga
uchao
(.)
,
; kila uchao )
)
uchapachapa
(.)
. <<uchepechepe>>
uchapaji
(.)
1) ;
2) uchapaji kazi
3) ; kiwanda
cha uchapaji
4)
uchapasi
(.)
, ,
(
),
uchapishaji
(.)
,
(, . .);
kiwanda cha uchapishaji
uchapuzi
(.)
uchapwa
(.)
1) ,
2) ,
uchavushaji
(.)
. ;
uchavushaji mvuko
(mvusho)
uchavushi
(.)
. <<uchavushaji>>
uchawi
(.)
1) , ;
fanya uchawi
2) ,
(,
, . .)
uche
(.)
1) . <<wiche>>
2) . <<uchechea>>
ucheachea
(.)
. <<uchechea>>
uchechea
(.)
1) ,
2) ( )
uchechefu
(.)
1) ,
2) , ,
3) ,
uchekaji
(.)
1)
2)
uchekechea
(.)
uchekeshaji
(.)
;
ucheko
(.)
;
uchelewaji
(.)
, ;
uchelewefu
(.)
. <<uchelewaji>>
ucheleweshaji
(.)
1) ,
2) ,
uchelewesho
(.)
. <<ucheleweshaji>>
uchemko
(.)
()
uchenga
(.)
()
uchengelele
(chengelele; ma-)
1) .
2) .
ucheo
(.)
1) . <<ucheu>>
2) . <<macheo>>
uchepe
(.)
1) ,
2)
uchepechepe
(.)
, ;
ardhi uchepechepe
ucheshi
(.)
1) ; ucheshi wa mtoto
ni anga la nyumba .
-
2)
3)
4) ,
ucheu
(.)
(
)
uchezaji
(.)
1) (.
),
2) ,
uchi
(.)
1) , ;
wa uchi
(, ); wa
uchi wa
nyama (mbwa, paka)
;
yu[ko] uchi ;
enda uchi
2) .
3) .
4)
uchifu
(.)
1)
2)
3) ;
uchikichi
(.)
1)
2)
uchikichia
(.)
. <<uchekechea>>
uchimbaji
(.)
, ;
uchimbaji wa madini
uchimbo
(.)
. <<uchimvi>>
uchimbuaji
(.)
. <<uchimbaji>>
uchimbuzi
(.)
uchimbuzi wa ardhi
uchimvi
(.)
1) . ,
;
2) ; ,
Uchina
(.)
uchinjaji
(.)
1) ()
2) . ,
uchinjo
(.)
1) . <<uchinjaji>>
2) .
;
uchinjo wa kuku
; suruali uchinjo
uchipuko
(ma-)
, ;
uchochezi
(.)
1) ,
()
2) ,
uchochole
(.)
,
; ;
uchochole wa elimu
;
uchochole wa kiuchumi
uchochoro
(chochoro; ma-)
, ;
( )
uchofi
(.)
. . <<uchokezi>>
uchofu
(.)
. <<uchovu>>
uchokezi
(.)
,
uchokoo
(.)
. <<mchokoo>>
uchokozi
(.)
1)
2) ,
;
3) ,
4) ,
uchomaji
(.)
1) ,
2) . uchomaji [wa]
moto ; uchomaji
moto misitu
(
-
)
uchomozaji
(.)
,
uchomozi
(.)
1) ;
(, -
..), uchomozi wa jua
2) .
(
)
3) . <<ukomozi>>
uchomvu
(.)
. <<utomvu>>
uchongaji
(.)
1) ( ,
..), uchongaji
wa vinyago
2) ;
uchonganishi
(.)
,
uchongeaji
(.)
. <<uchongezi>>
uchongelezi
(.)
. <<uchongezi>>
uchongezi
(.)
1) ;
2) ,
uchongezo
(.)
. <<uchongezi>>
uchongo
(.)
1) . ,
2) ;
uchoraji
(.)
1) ; uchoraji wa
ramani
2) ; uchoraji wa
picha )
[] )
3)
uchoshi
(.)
. <<uchovu>>
uchovu
(.)
1) , ;
2) ,
; ,
uchoyo
(.)
, ;
,
uchu
(.)
1) ,
(-.); wa na
uchu (.)
2) ( ),
ana uchu wa nyama
(samaki)
()
3) ,
uchuja
(.)
,
uchuki
(.)
uchukio
(ma-)
, ,
uchukivu
(.; ma-)
;
uchukizo
(.; ma-)
. <<uchukivu>>
uchuku
(.)
,
uchukuaji
(.)
; ;
uchukuaji kwa nguvu
uchukuti
(chukuti; ma-)
. <<ujukuti>>
uchukuzi
(.)
1) ; ;
()
2) (),
gari la uchukuzi ;
ndege uchukuzi
3) ;
4)
uchumaji
(.)
()
uchumba
(.)
1) , ;
fanya (funga) uchumba
2) ; peleka
uchumba
3) (
)
uchumi
(.)
1) ; ;
uchumi wa nchi
; uchumi wa
ulimwengu
;
uchumi uliopangwa
;
uchumi wa [ki]taifa
;
uchumi wa kujiruzukia
;
uchumi
mchanganyiko
; uchumi wa
kisiasa
2) ,
3) ;
uchumo
(.)
1)
2) ,
3) ,
uchunga
(.)
1)
2) . ,
uchungaji
(.)
. <<uchunga>>
uchungu
(.; ma-)
1) ; ; -
uchungu
2) ; uchungu wa
kuuma ;
uchungu wa uzazi (kuzaa)
3) . ; ;
; uchungu wa moyo
(roho) ;
ona (sikia,
fanya, wa na) uchungu
;
; -mtia
mtu uchungu
-.
;
-.;
-mwonea mtu uchungu
-.
4) . ,
uchunguzaji
(.)
. <<uchunguzi>>
uchunguzi
(chunguzi)
1) ,
2) ;
3) ,
; uchunguzi katika
ncha kaskazini
; fanya
uchunguzi ,
; muda wa
uchunguzi
;
uchunguzi wa madaktari
4) . ,
; uchunguzi wa
awali
uchura
(.)
uchuro
(.)
1) ,
,
; ana uchuro
2) ;
3)
; bundi
anatuletea uchuro
uchuruzi
(.)
. <<uchuuzi>>
uchusa
(.)
,
uchusichusi
(.)
. <<utusitusi>>
uchuuzi
(.)
1)
2)
3)
uchwara
1) ;
; bepari
uchwara
; mabwanyenye
uchwara
; ukoo
wa kibwanyenye uchwara
2) ,
Udachi
(.)
udadisi
(.)
1) ,
; (
-.)
2) ,
udaga
(.)
udagaa
(.)
. <<dagaa>>
udago
(ndago)
.
(Cyperus rotundus)
udaha
(.)
1)
2) .
3) . ,
udakaji
(.)
,
udaktari
(.)
1) ()
2)
3) ; ana
shahada ya udaktari wa
uchumi
udaku
(.)
1) ,
2) ,
(), ana
udaku
()
3) , ;
usifanye udaku
udakuzi
(.)
1)
2) (
),
()
udalali
(.)
1)
()
2)
udamisi
(.)
1) ,
2)
udanganyi
(.)
. <<udanganyifu>>
udanganyifu
(.)
1) ,
,
,
2)
3) ;
udara
(ndara)
. <<ndara>>
udekaji
(.)
udekani
(.)
udekoni
(.)
. <<udekani>>
udekuaji
(.)
1) , (
, . .)
2) (,
)
udelele
(.)
. <<uderere>>
udenda
(.)
,
( )
udenguaji
(.)
. <<udekuaji>>
uderere
(.)
udererezi
(.)
,
udereva
(.)
1) ()
()
2)
( ),
udereva wa magari moshi
;
leseni udereva
udevu
(ndevu)
1) ( , ,
)
2) .
3) ,
()
udhahiri
(.)
, ,
udhahirifu
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
udhaifu
(.)
1) (
), ;
2) ,
3) . ,
udhalifu
(.)
1) ,
2)
3) ,
udhalili
(.)
; hisia za
udhalili
udhalilifu
(.)
,
udhalimu
(.; ma-)
1) ;
2) , ,
,
udhamini
(e.)
1) , ,
,
2) , nchi udhamini
chini Umoja wa Mataifa
;
Baraza la Udhamini
udhani
(.)
1) ,
2) ,
(.)
. <<uzani>>
udhanifu
(.)
1) . <<udhani>>
2) ; falsafa ya
udhanifu
udhati
(.)
, ; kwa udhati
. kwa dhati .
<<dhati>>
udhi
1) , ,
2) , ;
; - kuudhi
3) ;
. -udhiana
. -udhisha
. -udhia
. -udhiwa
. -udhika
();
();
niliudhika
sana )
)
udhia
(.)
1) ; ,
;
2) , ;
-enye udhia
3) ,
, usifanye
udhia ,
udhibiti
(.)
, ;
udhibiti wa bei
udhihirifu
(.)
. <<udhahirifu>>
udhiki
(.)
1) ,
2)
,
;
udhiko
(ma-)
. <<udhia>>
udhilifu
(.)
. <<udhalifu>>
udhu
(.)
1) .
; jitia (wa na)
udhu
2) ;
; kaa kwa
udhu
()
udhuru
,
. -jiudhuru
(.)
1) , ;
toa udhuru ,
2) .
3) ; ; bila
udhuru ;
; udhuru
mwema )
)
4) ,
; nilikuwa
na udhuru nawe
; ninao
udhuru wa shilingi moja
udi
(.)
1) .
2)
( )
3) , ; udi
wa mawaridi
(.)
udibaji
(.)
1) ();
2) ,
3) ,
udikteta
(.)
1)
2)
udiwani
(.)
1)
2) .
; kiti cha
udiwani
udobi
(.)
1)
2) . kazi udobi
udodi
(ma-)
1)
2) []
; []
udodosaji
(.)
1) ,
2)
udogo
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
; ; udogoni
; ugonjwa wa
udogoni
udogodogo
(.)
1)
2) ,
3)
udohodoho
(.)
1) , -.
( ,
. ,
)
2)
1) ; nunua
udohodoho
2) , ;
tumia fedha udohodoho
udohoudoho
(.)
. <<udohodoho>>
udohudohu
. <<udohodoho>>
udole
(ndole)
1)
2) ;
3) ;
(.)
hana udole ,
udongo
(dongo)
1) (. .
), ;
udongo kinongo
; udongo
kichanga
2) ; udongo wa
kufinyanga
; -a
udongo ;
; -enye
udongo ; panda
udongo ;
udongo [wa]
Ulaya ; udongo
uwahi ungali maji .
,
(=
, )
udubwana
(e.)
(
),
udufu
(.)
1) ;
2) ,
3) ;
udugu
(.)
1) ; kaa udugu
2)
3) ;
(.), ; fanya
udugu ; uhusiano
wa udugu
()
udui
(ndui)
1) . (
)
2) . <<ndui>>
udukizi
(.)
. <<udukizo>>
udukizo
(.)
;
udukuzi
(.)
1) ,
2) ;
udumifu
(.)
,
udumishaji
(.)
1) ;
2) ,
udungaji
(.)
,
; udungaji
sindano . )
)
uduni
(.)
1) ;
,
2) ,
udurusaji
(e.)
udusi
(.)
. <<ujusi>>
uduvi
(duvi)
uele
(.; ma-)
;
ueleaji
(.)
ueleano
(.)
. <<uelewano>>
uelekeo
(.; ma-)
1) ; .
; . ; .
2) ,
uelekevu
(.)
1) ,
2) ,
uelekezo
(.)
,
uelekezi
(.; ma-)
;
uelewaji
(.)
. <<uelekevu>>
uelewano
(.)
1)
2) ,
uelezaji
(.)
,
uelimishaji
(.)
,
uendawazimu
(.)
. <<uwendawazimu>>
uendeleo
(.)
. <<uendelezaji>>
uendelezaji
(.)
1) ;
, ;
uendelezaji wa viwanda
2) ,
3)
uendelezo
(.)
. <<uendelezaji>>
uendelezwaji
(.)
1) . <<uendelezaji>>
2) ; ;
uendelezwaji wa zana
mpya
uendeshaji
(.)
1) (),
, ;
uendeshaji wa uchaguzi
; uendeshaji wa
biashara ;
uendeshaji wa hoteli
2) ;
muundo wa uendeshaji
3) ; uendeshaji
wa ndege
4) ,
5) ,
ueneaji
(.)
. <<uenezaji>>
uenezaji
(.)
;
, ;
uenezaji wa umeme
;
uenezaji wa habari
uenezi
(.)
1) . <<uenezaji>>
2) . uenezi wa habari
uenyeji
(.)
1)
2) ,
uenyekiti
(.)
1) ; chini
uenyekiti
2) ()
uenyemali
(.)
1) ,
2) ,
uenzi
(.)
. <<enzi>>
(.)
,
; -enye uenzi
,
uf
..
!
ufa
(nyufa)
1) , ,
; . ; Bonde
la Ufa
; fanya (tia) ufa
, ;
ziba ufa
;
usipoziba ufa utajenga
ukuta .
[],
2) ; ,
ufadhili
(.)
1) ;
,
2)
3)
ufafanuzi
(.)
1) ,
, ;
2) ;
3) ,
;
ufagio
(fagio; ma-)
; ;
; ufagio wa umeme
ufagizi
(.)
;
ufahami
(.)
. <<ufahamivu>>
ufahamikaji
(.)
, ,
ufahamikiano
(.)
ufahamivu
(.)
1) ;
2)
ufahamu
(.)
1) ,
2) ,
3) ; , ;
potea (tewa na) ufahamu
ufaji
(.)
;
ufahari
(.)
1) ,
2)
3) ,
4) ;
,
ufalme
(falme; ma-)
1) ,
;
2)
3) ; ;
; Ufalme wa
Mungu ;
Umoja wa Falme
za Kiarabu
(
)
ufananaji
(e.)
, ;
ufanani
(.)
. <<ufananaji>>
ufananishi
(.)
,
ufananisho
(.)
,
ufanifu
(.)
1) ,
2) ,
ufanikivu
(.)
;
ufanisi
(.)
1) ,
; ;
ufanisi wa lugha
()
; ufanisi duni
; leta ufanisi
;
,
2) ,
;
ufanisi wa kazi
3)
ufanyaji
(.)
, ;
ufanyaji kazi
ufanyianaji
(.)
ufanyianaji wa kazi
;
Ufaransa
(.)
ufarisi
(.)
1) , ,
2) []
ufasaha
(.)
1) ;
(, ), kwa
ufasaha ,
; kusema na
kuandika lugha kwa
ufasaha
2) ;
; ufasaha wa
lugha ; kwa
ufasaha ) ,
, )
,
ufashisti
(.)
ufasihi
(.)
. <<ufasaha>>
ufasiki
(.)
1) ,
2) , ;
ufasiri
(.)
, ,
,
ufatani
(ma-)
1) ,
2) ;
ufedhuli
(.)
. <<ufidhuli>>
ufefe
(.)
. <<ufyefye>>
ufichaji
(.)
, ;
; ufichaji
[wa] bidhaa
;
ufichaji siri
uficho
(ma-)
, ;
chumba cha uficho
ufidhuli
(.)
1) ,
,
2) ;
ufidio
(.)
ufidiwa
(.)
[
]
ufifi
(.)
1) ;
; wa na ufifi
;
2) , ; sina hata
ufifi wa jambo hili
ufifilizi
(.)
1) ,
();
(, )
2) , ()
ufifio
(.)
. <<ufifilizi>>
ufii
(.)
, ;
; ana ufii
kwangu
ufilisi
(.)
, ,
ufinga
(finga)
1)
2)
(
,
)
ufinyangi
(.)
. <<ufinyanzi>>
ufinyanzi
(.)
,
; ufinyanzi matofali
ufinyu
(.)
1) ,
2) ,
3) . ,
ufiraji
(.)
;
ufisadi
(.)
1) ,
,
,
2) , ,
3)
4)
ufita
(.)
. <<ufite>>
ufite
(fite)
;
ufitina
(.)
. <<fitina>>
ufito
(fito)
1) []
(.
), ufito wa
kutembelea , ;
ufito wa chuma
2) , ; ufito wa
chuma
3) .
4) . ; ; ufito
kombo . ufitokombo
5) (
)
ufitokombo
(fitokombo)
. . <<ufito>>
ufizi
(fizi)
ufo
(nyufo)
. <<ufu>>
ufu
(nyufu)
1) ; ;
fufuka nyufuni
2) ,
(.)
1)
2) .
ufuaji
(.)
(.)
;
; ufuaji wa dhahabu
;
; ufuaji chuma
ufuasi
(.)
1) , (., -.) (
-., -.)
2) , ,
3)
ufuataji
(.)
( -.);
();
ufuataji wa kanuni
ufuatano
(.)
,
ufuatio
(.)
. <<ufuatano>>
ufuato
(.)
. <<ufuataji>>; ufuato
mkiani
ufufuko
(.)
,
;
ufufuo
(.)
1) ,
; siku ufufuo
2) .
(-.)
ufufuzi
(.)
. <<ufufuko>>; ufufuzi
wa utamaduni
ufugaji
(.)
1)
(),
; ufugaji
[wa] ng'ombe wa maziwa
; ufugaji
wa nyuki ;
ufugaji wa samaki
,
2) ,
()
ufugajindege
(.)
ufugo
(.)
. <<ufugaji>>
ufujaji
(.)
1) ();
2) . ,
ufukara
(e.)
1) ,;
;
2) ,
ufukizaji
(.)
. <<ufukizo>>
ufukizo
(.)
1) ; [-]
2) (ma-) (
)
ufuko
(fuko)
1)
(
)
2)
(fuko)
. <<ufuo>>
ufukufuku
(.)
1) ;
,
2) ,
ufukuto
(.)
1) ,
2)
ufukwe
(.)
1) . <<ufuko>>
2)
( )
ufulikaji
(.)
; ufulikaji
waya ; ufulikaji
bamba ;
ufulizo
(.)
. <<ufululizo>>
ufululizo
(.)
,
ufuma
(.)
.
ufumaji
(.)
;
ufumbati
(fumbati)
. <<mfumbati>>
ufumbi
(ma-; fumbi)
1) ; ;
2) ( )
ufumbulio
(.)
. <<ufumbuzi>>
ufumbuo
(.)
1) . <<ufumbuzi>>
2) ,
; ufumbuo wa
ua ,
ufumbuzi
(.)
1) ,
2) ,
(. ),
()
3)
ufumwale
(fumwale; ma-)
. <<ufumwele>>
ufumwele
(fumwele; ma-)
, (. .
)
ufundi
(.)
1) ; ,
2) , ;
ufundi seremala
,
; ufundi viatu
; ufundi
mitambo ;
ufundi bomba )
)
; ufundi bati
, ufundi rangi
; ufundi wa
chapa a) )
3) ,
; pata ufundi
4) ();
ufundi wa umeme
; - ufundi
5) , ; ufundi
wa mashairi
; ufundi
katika riwaya
6) ; ufundi wa
chuma
ufundishaji
(.)
, ,
; ufundishaji
kwa vitendo
;
ufundishaji tena
;
ufundishaji kwa Kiswahili
ufunga
(funga)
. <<ufinga>>
ufungaji
(.)
1) ,
2) .
(.)
(,
. .)
ufungamano
(.)
, ;
ufungu
(fungu)
1) ,
; ufungu wa kuumeni
; ufungu
wa kukeni
; wako
ufungu gani?
?
2)
ufunguaji
(.)
. <<ufunguzi>>
ufunguo
(funguo)
1) ; ufunguo wa
kabati
2) . ; ,
; toa ufunguo wa
kufahamu kitu
(- .),
saburi ni ufunguo wa faraji
. -
3) ; ufunguo
wa ko ;
ufunguo wa chupa
;
4) ( ), tia
ufunguo saa
ufunguzi
(.)
1) (,
..), ;
ufunguzi wa mkutano
2) ; ufunguzi
wa maktaba
ufunulio
(.)
. <<ufunuo>>
ufunuo
(.)
1) ,
2)
3) Ufunuo .
ufunuzi
(.)
. <<ufunuo>>
ufunzi
(.)
,
ufuo
(fuo)
1) . <<ufuko>>
2) ,
(fuo)
1) .
(
)
2) (
)
ufupa
(fupa)
1)
2)
3) .
ufupi
(.)
1) , ;
ufupi wa habari
; kwa
ufupi
, ;
2) ,
; ufupi
wa maisha
ufupisho
(.; ma-)
. <<ufupizo>>
ufupizo
(.; ma-)
1) , ,
2) ,
ufuraha
(.)
. <<ufurahi>>
(.)
(
uraibu)
ufurahi
(.)
; toa ufurahi
ufurufuru
(.)
1) ;
2) ;
ufusho
(.)
. <<mafusho>>
ufusio
(.)
1)
2)
(.)
1)
2) ()
ufuta
(.)
1) (
; Sesamum orientale
Sesamum indicum)
2) (;
Hibiscus sabdariffa)
ufutaji
(.)
; ,
ufuu
(.)
. <<ufu>>
ufyagio
(.)
. <<ufagio>>
ufyagizi
(.)
. <<ufagizi>>
ufyambo
(fyambo)
( ), piga
ufyambo
ufyato
(fyato)
. <<ufyambo>>
ufyefye
(.)
1) (
,
)
2) .
;
, ; ana
moyo wa ufyefye
3) ,
4) ,
ufyekaji
(.)
. <<fyeko>>; ufyekaji
[wa] misitu ;
ufyonzaji
(.)
, ,
;
ufyonzi
(.)
. <<ufyonzaji>>
ufyosi
(.)
1) ,
2)
3) ; ;
ufyozi
(.)
. <<ufyosi>>
uga
(nyuga)
1) ,
(
,
), uga wa
ngoma
2) . ; uga wa
sumaku ;
uga wa umeme
1) ,
. -ugisha
. -ugia
. -ugwa
. -ugika
ugaga
(.)
.
ugaidi
(.)
; matendo
ugaidi
ugale
(gale)
ugali
(.)
; ugali
wa mahindi
; songa ugali
( )
uganda
(ma-)
;
ugandamano
(.)
., .
ugandamizaji
(.)
1) (
-.);
2) ,
ugandamizi
(.)
. <<ugandamizaji>>
ugandisho
(.)
,
(.
, )
ugando
(ma-)
. <<mgando>>
uganga
(.)
1) ;
2)
3) ,
uganguzi
(.)
. <<uganga>>
ugano
(ma-)
. <<agano>>
ugavana
(.)
,
; pata ugavana
ugavi
(.)
1)
2) ; ;
ugavi wa vifaa
;
ugavi wa chakula
; ugavi wa
umeme
ugavu
(ngavu)
(
)
(.)
. <<ugaga>>
ugawa
(.)
. <<ugawaji>>
ugawaji
(.)
, ;
; ugawaji
kufuatana na kazi
ugawanyaji
(.)
1) . <<ugawaji>>;
ugawanyaji wa mali
2) , ;
ugawanyaji wa kazi
uge
(e.)
1) ,
2) (-
)
ugea
(.)
(
-. )
ugege
(.)
. ugege wa meno
; fanya ugege wa
meno
ugelegele
(.)
. <<kigelegele>>
ugema
(.)
(
)
ugemaji
(.)
. <<ugemi>>
ugemi
(.)
1) (
)
2)
ugemo
(gemo; ma-)
(
)
ugeni
(.)
1) ;
(.); kaa ugenini
( )
2) ,
; ugeni wa
maneno
3) (
-.); ;
4)
(); nchi itakuwa
na ugeni wa Rais
5) , ;
ugeni muhimu
ugeufu
(.)
. <<ugeuzi>>
ugeugeu
(e.)
,
,
,
ugeukaji
(.)
. <<ugeuzi>>; ugeukaji
mvuke ;
ugeuko
(.)
. <<ugeuzi>>
ugeuzaji
(.)
. <<ugeuzi>>
ugeuzi
(.)
, ,
ugeuzo
(.)
. <<ugeuzi>>
ughaibu
(.)
, ;
; ughaibuni
;
ughali
(.)
ughoshi
(.)
. <<ughushi>>
ughushi
(.)
1) ,
; ughushi wa
tembo kwa maji
2) ,
; maziwa
ughushi
(
)
3) ; nyuzi
za ughushi
ugimbi
(.)
1)
2)
ugingisi
(.)
( ,
)
Ugiriki
(.)
ugo
(nyugo)
1) ;
2) ,
3) .
ugobo
(.)
;
ugoe
(ngoe)
1) (
)
2) ; piga ugoe
3) .
ugoigoi
(.)
1) ,
;
2) .
3)
ugolo
(.)
. <<ugoro>>
ugomaji
(.)
1) ; fanya
ugomaji
2)
ugomba
(ma-)
(
)
(.)
(
)
ugombeaji
(.)
(); kipindi cha
ugombeaji uanachama
ugombezi
(.)
,
(), ( -.)
ugombo
(.)
. ,
; piga
ugombo
ugombo
ugomeaji
(.)
; ugomeaji
wa bidhaa
ugomvi
(.)
1) , ; neno
la ugomvi ;
amua ugomvi
2) , ; wana
ugomvi
ugonezi
(.)
ugongaji
(.)
(
), ugongaji wa
magari
ugoni
(.)
1) ; shikwa
ugoni
2)
;
toa (lipa) ugoni
ugonjwa
(ma-)
, ;
; ugonjwa wa
angani (
),
ugonjwa wa baridi
; ugonjwa wa
baridi yabisi ;
ugonjwa wa donda
; ugonjwa wa kisukari
; ugonjwa wa
kuambukiza
;
ugonjwa wa malale
(usingizi) ;
ugonjwa wa mgusano
,
;
ugonjwa wa moyo
;
ugonjwa wa ndui ;
ugonjwa wa polio (kupooza)
; ugonjwa wa
pumu
; ugonjwa wa ukoma
; ugonjwa wa
ukosefu wa vitamini
;
ugonjwa wa upungufu wa
chakula ; likizo
ya ugonjwa
;
ugonjwa ni suna, kufa ni
faradhi . -
,
ugono
(ngono)
1) , ;
silika ugono
2) . <<ngono>>
ugoro
(.)
(.)
1) ,
2)
ugoya
(ngoya)
1) ,
2) ;
ugozi
(.)
1) . <<ngozi>>; ugozi
wa maji ;
2)
ugua
1) ,
; (
)
2) ,
.-. -uguzana
.-. -uguzia
.-. -uguzwa
.-. -uguzika
. -ugulia
. -. uguliana
. -uguliwa
. -ugulika
@ uguza
1) ,
;
chakula hicho chaniuguza
2) (),
ugumba
(.)
;
ugumu
(.)
1) , ;
; ugumu wa
musuli
2) , ;
; ugumu wa
kupata vifaa
3) . ,
,
; ugumu
wa moyo
4)
ugundi
(.)
(. )
ugunduzi
(.)
1) ,
2) .
3) ()
uguzi
(ma-)
. <<uuguzi>>
(.)
-
ugwagwa
(e.)
. <<ugaga>>
ugwadu
(.)
,
ugwe
(n[yu]gwe)
1) [];
2) .
3)
(,
. .)
uhaba
(.)
1) ,
2) ,
;
3) , ;
uhaba wa chakula ,
; uhaba wa ardhi
4) ,
Uhabeshi
(.)
; .
uhabithi
(.)
;
; kwa uhabithi
uhadi
(.)
. <<ahadi>>
uhadimu
(.)
1) .
2) ,
uhafifu
(e.)
1) ,
;
2) , ;
3)
4) ,
uhai
(.)
1) ; tia uhai )
)
. ;
uhai una mwisho
.
2) ; uhai wa
jumuia
3) ;
uhaini
(.)
, ;
; mashtaka
uhaini
; fanya
uhaini ,
uhaja
(.)
, ,
uhaji
(.)
1) . ; ingia
uhaji
2)
; ingia uhaji
3) . <<uhaja>>
uhajiri
(.)
,
uhakika
(.)
1) ; kwa
uhakika ,
; wa na
uhakika
( -.),
kutokuwa na uhakika juu
maisha baadaye
2) ,
;
uhakiki
(e.)
1) ; ,
,
2) . ; uhakiki
wa Paithagorasi
uhakikisho
(.)
1) ,
2) ,
3)
uhakimu
(.)
1)
2) ,
; somea
uhakimu
uhalali
(.)
;
uhali
(e.)
. <<hali>>
uhalifu
(ma-)
1) ,
2) ;
,
; - uhalifu
,
; filamu
ya uhalifu
uhalisi
(e.)
1) ;
; uhalisi wa
mpango
()
2)
3)
4) ,
uhamaji
(.)
1) ,
, ;
uhamaji wa nguvu kazi )
()
) ;
uhamaji wa ndege
()
2) ; - uhamaji
uhami
(.)
. <<uhamaji>>
uhamiaji
(.)
,
;
; idara
uhamiaji
;
hati uhamiaji
; sheria za
uhamiaji
uhamishaji
(.)
1) . <<uhamisho>>
2) ,
; uhamishaji
wa raslimali
;
uhamisho
(.)
1) , ; rudi
kutoka uhamishoni
2) , ,
; wa uhamishoni
3) (.
), pata
uhamisho kwenda ofisi
nyingine
4) (,
. .)
uhandisi
(.)
1) , kitivo
cha uhandisi
2) ; uhandisi wa
umeme
uhanga
(.)
. 1)
2) ,
(-.)
uhange
(.)
; - uhange
; kampuni
uhange
uhanithi
(.)
,
uharabu
(.)
. <<uharibifu>>
uharaka
(e.)
. <<haraka>>
uharakishaji
(.)
, ;
uharakishaji wa maendeleo
uharamia
(.)
1) ;
2)
uharamu
(.)
1) ,
2)
3)
4)
uharara
(.)
1) ,
2) . , ;
,
uharibifu
(.)
1) ; ,
;
; uharibifu wa
miti
2) , ; fanya
uharibifu
uharibikaji
(.)
,
uharibivu
(.)
. <<uharibifu>>
uharimu
(.)
, ;
uhariri
(.)
1)
2)
uharo
(.)
,
uhasaji
(.)
,
uhasama
(.)
1) , ,
2) (-
)
3) ;
uhasi
(.)
. <<uhasama>>
uhasibu
(.)
,
,
uhasidi
(.)
; (
)
uhasimu
(.)
. <<uhasama>>
uhatarishaji
(.)
, ;
uhawara
(.)
,
uhayawani
(.)
1)
2) ;
3) ;
uhazigi
(.)
uhazili
(.)
;
;
mafunzo uhazili
;
shule uhazili
uhenga
(.)
1) .
;
2)
3) ,
uheri
(.)
()
uhiana
(.)
1) ,
2) ,
uhifadhi
(.)
1) , ;
uhifadhi wa afya
; uhifadhi
wa mazingira
2) , ;
uhifadhi wa mbolea
;
uhifadhi [wa] mboga
na matunda
uhimiz[w]aji
(.)
, ;
uhimizwaji wa ukuaji wa
ufanisi wa kazi
uhindi
(e.)
;
uhindini
(.)
uhitaji
(.)
1) ,
2) ,
uhitilafiano
(.)
1) ;
2) ,
uhodari
(.)
1) , ,
,
2) , ;
3) ; ,
4) ;
,
uhodhi
(e.)
; ;
uhodhi wa (juu )
biashara nje
uhojaji
(.)
, ; .
Uholanzi
(.)
uhondo
(e.; ma-)
1) , ;
la uhondo
2) ,
3) ,
; uhondo wa
macho -.
4) ; ;
uhoniaji
(e.)
,
,
( -.; . . )
uhonyoaji
(.)
1) ,
2)
(-)
uhozi
(.)
. <<uhodhi>>
uhubiri
(.)
. hubiri
uhuni
(.)
1)
2)
3) , ;
uhunihuni
(e.)
. <<uhuni>>
uhunzi
(e.)
1) ()
2)
(, ,
. .)
3)
(, ,
. .)
uhuria
(.)
uhuru
(.)
1) ,
;
; pigania
(gombea) uhuru
; uhuru wa
kiuchumi
; uhuru wa
kitaifa
; uhuru wa
mtu binafsi
,
; uhuru wa
magazeti ;
uhuru wa kisiasa
; uhuru
wa chama
2) ,
3) .
uhuruisha
.
uhusiano
(ma-)
1) ;
; ;
uhusiano wa kimataifa
;
uhusiano wa kijadi
; uhusiano sawa
wa mambo ya uchumi
; uhusiano wa
ujirani mwema, uhusiano
mzuri na [ma]jirani
; uhusiano wa
kibalozi
; weka (anzisha)
uhusiano
2) . ;
uhusiano wa mimea
,
3) .
4) ;
uhusuda
(.)
. <<uhasidi>>
uhusuma
(e.)
. <<uhasama>>
uhutina
(-)
;
uibilisi
(.)
,
uidhinishaji
(.)
, ,
uigaji
(.)
1) ,
2)
uigizaji
(.)
. <<uigaji>>
uimamu
(.)
uimara
(.)
, ;
; uimara wa
bei
uimarishaji
(.)
, ;
uimarishaji wa chama
;
uimarishaji wa
urafiki
uimarisho
(.)
1) . <<uimarishaji>>
2) ,
3) ,
uimbaji
(.)
uimbo
(.)
. <<wimbo>>
uinam[i]o
(.)
, ;
Uingereza
(.)
uingiaji
(.)
; ada
uingiaji, fedha za uingiaji
uingiliaji
(e.)
; uingiliaji
katika mambo ya ndani
uingiliano
(.)
,
uingizaji
(e.)
1) ;
(.
), uingizaji wa
wanafunzi katika vyuo
vikuu
2) ,
(. )
3) , ;
; uingizaji
wa nguvu za umeme
4) ,
uingizajihewa
(e.)
. uingizaji wa hewa
uinjinia
(.)
1) ;
mtaalam wa uinjinia
2)
uinspekta
(.)
()
uis[i]lamu
(.)
uitaji
(e.)
, ()
uizi
(.)
. <<wizi>>
uja
(.)
1)
()
2) . . ,
(.)
uja uzito . <<ujauzito>>
ujabali
(.)
1) ,
2) ,
3) ()
ujabari
(.)
. <<ujabali>>
ujadidishaji
(.)
, ;
ujadidishaji hawala
ujahili
(.)
1) ,
2) ,
3) ;
ujaji
(.)
; ;
(.)
ujaka
(.)
1)
2)
(.)
,
ujali
(ma-; njali)
. <<ujari>>
ujalifu
(.)
. <<ujalivu>>
ujalivu
(e.)
1) ;
2)
ujamaa
(.)
1) , "";
- ujamaa
; ujamaa
wa njozi
2) ,
ujambazi
(.)
;
(), ujambazi
wa kimataifa
ujambo
(.)
1) ,
2) (),
ujamii
(.)
1) ; ;
ujamii wa kisoshalisti
2)
ujamu
(ma-)
(
)
ujana
(.)
,
; tangu wakati wa
ujana
ujane
(.)
1) ,
2)
ujangili
(e.)
1) ,
,
2)
ujanja
(.)
1) ;
2) ,
; amenifanyia ujanja
3) ; fanya ujanja
ujanjajanja
(.)
. <<ujanja>>
Ujapani
(.)
ujapojapo
(japojapo)
,
ujapongo
(.)
( )
ujarabu
(.)
,
; ujarabu wa
dawa
ujari
(ma-; njari)
1)
2)
( ),
()
ujasiri
(.)
1) , ,
;
2) ,
ujasisi
(.)
. <<ujasusi>>
ujasusi
(.)
1) ,
2) , ;
fanya ujasusi
ujauzito
(.)
. uja uzito, uja-uzito
ujazaji
(.)
; ;
ujazaji wa hati
ujazi
(.)
1) ,
2) ,
3) , ,
; ujazi wa fedha nchini
ujazo
(.)
1) , ;
friji yenye ujazo wa lita 100
100
2) ; ; vipimo
vya ujazo ;
meta ujazo
3) .
ujembe
(.)
. ujembe wa ubeti
ujengaji
(.)
,
()
ujengelele
(jengelele; ma-)
. <<uchengelele>>
ujenzi
(e.)
1) , ;
ujenzi wa mitaji (rasilmali)
;
ujenzi wa nyumba
;
kiwanda cha ujenzi wa meli
2) ,
,
; ujenzi wa
taifa
3)
, ,
Ujerumani
(e.)
; Jamhuri
Kidemokrasi Ujerumani
ujeuri
(.)
1) ,
2) ,
; ;
ujeya
(.)
1) ;
2) , ; kinyunga
ujeya
uji
(nyuji)
; uji
wa mapande
[] (
), uji wa
ngano
; uji wa
makaratasi
; mfua uji
(
)
ujia
(ma-)
,
ujifunzaji
(.)
; ;
ujifunzaji wa lugha
ujikosoaji
(.)
ujima
(.)
1) ,
(
), lima ujima
(
,
..,
)
2) ; ;
; ; ishi
kwa ujima
(
), chungu cha
ujima ) .
) ; - ujima
; shamba la
ujima ; kwa ujima
ujinamizi
(.)
, ;
ujinga
(.)
1) ,
,
2) ;
3) ,
kampeni kufuta ujinga
ujio
(ma-)
; ;
ujira
(.)
1) ,
; utaratibu wa ujira
[];
kazi hii ni
bure, haina ujira
,
2) ; toa ujira
3) , ;
ujira wa usafirishaji
ujirani
(e.)
; ujirani mwema
,
ujitahidi
(.)
1) ,
2) ,
ujiti
(njiti)
, ,
; ujiti wa kibiriti
; ujiti wa ukuti
wa mnazi
ujizuiaji
(.)
,
; ujizuiaji
wa matumizi nguvu za
kijeshi
ujogoo
(.)
, ; onyesha
ujogoo )
) .
ujoli
(.)
ujomba
(.)
(
), ujombani
,
ujombani
. . <<ujomba>>
ujoto
(.)
,
ujotojoto
(.)
. <<ujoto>>
ujuaji
(.)
; ;
ujuba
(.)
1) ,
2) ,
; ,
ujuhula
(.)
. <<ujahili>>
ujuizi
(.)
. <<ujuzi>>
ujukuti
(njukuti)
1)
( )
2)
3) (
)
ujulishaji
(.)
1) ,
()
2) ( -.),
ujulisho
(.)
( ),
( -.)
ujumbe
(.)
1) ; ujumbe wa
chama na serikali
;
peleka ujumbe
2)
3) , ;
; ujumbe
4) ; ;
5) ,
ujume
(.)
1)
2)
ujumi
(.)
ujumisia
(.)
. ujumi hisia
ujumla
(.)
1) ,
2) , ; kwa
ujumla , ;
maelezo ujumla
ujusi
(.)
1) ,
2) .
( ,
- ,
,
,
); f ujusi )
(
) ) (
)
ujuu
(.)
1)
2) ,
3) ; ujuu wa maji
ujuvi
(.)
1) ,
; ;
maneno ujuvi
2) , ,
; fanya ujuvi
3)
4)
ujuzi
(.)
1) ; ;
2) ;
;
wafaayakazi wenye ujuzi
3) , ; ujuzi
wa pamoja
uka
;
. -usha
. -ukia
. -ukwa; paukwa
pakawa .
= -
. -ukika
1)
(); ;
. -ukia
. -ukwa
. -ukika
ukaaji
(.)
1) ;
2) ; hati
ukaaji
3)
ukaanga
(.)
. <<ukaango>>
ukaango
(kaango)
(kaango)
1)
( )
2)
3)
ukabaila
(.)
1)
;
2)
3)
4) ;
ukabidhi
(.)
. (
)
(.)
1) ,
;
2) ,
ukabila
(.)
1)
2)
ukachero
(.)
, ;
ukadhi
(.)
.
()
ukadiri
(.)
1) ,
2) ,
ukadiriaji
(.)
,
(, .
.), ukadiriaji wa gharama
ukadirifu
(.)
1) ,
()
2) ,
3) ;
ukadirisho
(.)
. <<ukadiriaji>>
ukafiri
(.)
1) , ;
2) ,
ukatu
(.)
1) . <<ukavu>>
2)
3)
ukago
(.)
,
( -.
)
ukaguzi
(.)
1) , ;
, ;
; ukaguzi wa
mahesabu fedha
, ; ukaguzi wa
forodha
2) ,
ukahaba
(.)
ukaidi
(.)
1) ;
2) ;
,
; fanya
ukaidi ) ;
)
ukaimu
(.)
1) ,
[]
2) -;
(.)
.
ukakafu
(.)
; wa na ukakafu
()
ukakamavu
(.)
1) ,
;
2) ,
ukakasi
(.)
1)
2)
ukakaso
(.)
. <<ukakasi>>
ukakaya
(.)
, ;
ukalafati
(.)
. <<ukarabati>>;
,
ukale
(.)
; ;
ukali
(.)
1)
;
2) ; ; toa ukali
( )
3) , ;
; kwa ukali )
; )
4) ,
5) , ; ukali wa jua
,
6) ,
7) ,
ukalifu
(.)
1) ,
; ukalifu wa
jua
2) ,
,
ukalili
(.)
ukalimani
(.)
1)
2) (
)
ukamataji
(.)
, ;
ukamataji wa wanyama
ukamatwaji
(.)
,
ukambaa
(ma-)
[] (
)
ukambe
(.)
. <<ukambi>>
ukambi
(.)
.
ukame
(.)
1)
2) (),
ukamili
(.)
,
ukamilifu
(.)
1) ;
; kwa ukamilifu
, ,
2)
3) ()
4) ,
; ukamilifu
wa nchi
ukamilishaji
(.)
,
,
;
ukamilishaji wa mpango
ukamilisho
(.)
. <<ukamilishaji>>
ukamio
(.)
1)
2)
3) . ;
;
4) ,
ukamvu
(.)
ukanda
(kanda)
1) (,
. .), ; ; ;
ukanda wa kupigia ;
ukanda
wa kuendesha mashine
; ukanda
wa mkono ; ukanda
wa viatu
2) ,
( )
3) , , ;
; ukanda wa pwani
;
ukanda wa nyakati
; kanda za
hali hewa
4) , ; ukanda wa
makaa mawe .
ukandamizaji
(.)
1) . <<ugandamizaji>>
2) ,
;
ukandamizi
(.)
. <<ukandamizaji>>
ukandamizwaji
(.)
. <<ukandamizaji>>
ukando
(kando)
. <<kando>>
ukani
(.)
. <<ukano>>
ukano
(kano)
1) .
2) . ,
(.)
,
;
ukanyo
(.)
,
ukao
(ma-)
1) ;
2)
ukapera
(.)
ukapitalisti
(.)
ukarabati
(.)
, ,
ukarafati
(.)
. <<ukarabati>>
ukaramshi
(.)
1) ,
,
2) ,
ukarani
(.)
; fanya kazi ya
ukarani
ukarara
(.)
ukarasa
(karasa)
. <<ukurasa>>
ukaria
(.)
(.
)
ukaribio
(.)
1)
2)
ukaribishaji
(.)
1) a
2)
ukaribu
(.)
,
ukarimu
(.)
1) ;
2) ,
3)
4)
ukariri
(.)
,
ukasasi
(.)
ukashifu
(.)
1) ,
2) ,
ukasi
(.)
, (
)
(.)
,
ukasisi
(.)
ukasuku
(.)
1) []
2) ,
ukata
(.)
, ,
(ma-)
,
ukataaji
(.)
( -.), ukataaji
wa kufanya jambo
(-.)
ukataji
(.)
1) , ;
; ukataji [wa] mkonge
; ukataji [wa]
miti
2) ; ;
ukataji wa tikiti
; ukataji wa kadi za
uanachama
3)
4) ;
; ;
ukataji [wa] umeme
; ukataji
[wa] simu )
)
ukatavu
(.)
1) ;
2) ,
;
ukatazaji
(.)
. <<ukatazo>>
ukatazo
(.)
, ,
ukatibu
(.)
();
ukatibu mkuu
ukatili
(e.)
1) ,
;
2)
ukatikiro
(e.)
katikiro
ukaushaji
(e.)
, ;
ukaushaji wa samaki
ukavu
(.)
1) , ;
ukavu wa ngozi
; ukavu wa moyo
.
,
2) , ; ukavu
wa macho ,
,
3) , ,
ukavumacho
(e.)
. ukavu wa macho
.
ukawa
(.)
. <<ukawiaji>>
ukawafi
(.)
,
,
ukawiaji
(.)
, ;
ukawio
(.)
. <<ukawiaji>>
ukaya
(kaya)
(-
)
ukazi
(.)
1) ,
2) ;
uke
(.)
1)
2) ,
3)
;
4) ., .
5) .
ukechu
(.)
,
ukelele
(.; ma-)
1) , ,
; piga ukelele
2)
ukembe
(e.)
;
;
ukembwa
(.)
1)
2)
3) ()
ukemi
(.)
1) ,
2) ,
ukengee
(.)
1)
2)
3)
ukengefu
(.)
,
(, )
ukengele
(.)
. <<ukengee>>
uketo
(.)
1)
2) ,
(.)
ukewenza
(.)
1)
2) . ;
,
uki
(.)
ukibaraka
(.)
,
ukichaa
(.)
, ,
; hali
ukichaa .
ukigo
(kigo)
,
ukiki
(-)
(Ceuthmochares Aereus)
ukili
(kili)
,
(
)
ukilia
,
, ;
ukilia vita
ukimwa
(.)
1) ;
2) (
)
ukimwi
(.)
. . . ukosefu wa
kinga mwilini
ukimya
(.)
1) , ;
ukimya mwingi
2) ,
ukinaifu
(.)
1) ,
2)
3) ;
()
4) (
)
ukindani
(.)
. <<ukinzani>>
ukindu
(kindu)
(
, . .);
kikapu cha kindu
ukingaji
(.)
.
ukingo
(kingo)
1) , ; ukingo
wa njia (barabara)
, ; ukingo
wa kisima
;
ukingo wa mto ;
ukingo mnyoofu
2) . ; ukingo wa
ufunguo
3) . ; ukingo
joto ; ukingo
baridi
4) , (
-.)
(-.)
5) , ;
6) ;
7) , ;
ukinzani
(.)
1) ;
2) ,
3) .
4) ; upande wa
ukinzani
ukiri
;
;
. -ukirisha
. -ukiria
. -ukiriwa
. -ukirika
(.)
1) ; ;
ukiri wa makosa
2)
ukiritimba
(.)
1) ,
2)
ukiukaji
(.)
1) ;
2) ,
; ukiukaji
wa haki za binadamu
ukiukwaji
(.)
. <<ukiukaji>>;
ukiukwaji wa sheria
ukiwa
(.)
1) ,
2) ,
; wa ukiwa
mtupu
3) (
)
4)
ukiwi
(.)
(
)
ukiziwi
(.)
uko
(nyuko)
;
ukoa
(koa)
1)
[] (
,
. .)
2)
;
3)
ukocha
(.)
;
ukodishaji
(.)
1) ,
2)
ukofi
(kofi)
. <<ukufi>>
ukoga
(.)
1) ; wa na ukoga
; ukoga wa maji
) ) ( ),
ukoga
wa meno .
2) (
)
ukogo
(.)
. <<kogo>>
ukohani
(.)
. <<ukuhani>>
ukohozi
(ma-)
1) , ;
2)
ukoja
(ma-)
1)
2) . ;
ukoka
(.)
(
), ukoka mkavu
ukoko
(ma-)
1) (
, )
2)
3) (, )
4) . ( )
ukokwa
(.)
,
(Cynodon
dactylon)
ukoloni
(.)
; ukoloni
mamboleo
; ukoloni
mkongwe
ukoma
(.)
. , ;
mgonjwa wa ukoma
ukomba
(komba)
. <<ukombe>>
(.)
ukombati
(kombati)
1)
2)
ukombe
(kombe)
1)
(.
, ,
. .)
2)
ukombo
(.)
1) , ;
2) .
ukomboleo
(.)
. <<ukombozi>>
ukomboo
(.)
. <<ukombozi>>
ukombozi
(.)
1) ;
; vita vya
ukombozi
; mpiganaji
wa ukombozi
; mwendo wa
ukombozi wa kitaifa
2) ,
3)
4) (
)
ukomesh[w]aji
(.)
; ;
ukomeshwaji wa ajali
barabarani
ukomo
(.; komo)
1) ; ; ;
ukomo wa uso ; kwa
ukomo ;
2)
ukomozi
(.)
. <<uchomozi>>
ukomunisti
(.)
ukomwe
(komwe)
ukondavi
(.)
.
-
ukonge
(.)
ukongo
(.)
,
ukongojo
(kongojo)
; ;
ukongomano
(.)
;
;
ukongomano wa watu
ukongonyanzi
(.)
(
)
ukongwe
(.)
,
ukonjo
(konjo)
. <<ukonzo>>
ukono
(kono)
.
ukonseli
(.)
ukonyezo
(konyezo)
1) , (.
)
2) ;
3)
ukonyoaji
(.)
(),
(
), ;
ukonzo
(konzo)
1)
2)
ukoo
(koo)
1) ;
2) ,
3) ;
,
(.)
,
,
ukopaji
(.)
1) ,
2) ; ukopaji
wa maneno
ukope
(kope)
; piga ukope
; anadaiwa hata
kope si zake
(.
,
)
ukopi
(.)
1) . <<ukopaji>>
2) ;
,
ukora
(.)
1) ,
2)
ukorofi
(.)
1) ,
2)
;
3) ,
4)
5)
ukorogefu
(.)
1)
2)
3) ,
4) ,
ukorogo
(.)
. <<ukorogefu>>
ukosa
(.)
, ;
ukosaji
(.)
1) ,
2) . <<ukosefu>>
ukosakosaji
(.)
. <<ukosaji>>
ukosefu
(ma-)
1) , ;
ukosefu wa akili )
) ;
ukosefu wa
kazi ; ukosefu
wa vitamini ;
ukosefu wa utaratibu
2) ,
3) ,
ukosekanaji
(.)
, ;
ukosekano
(.)
. <<ukosekanaji>>
ukosevu
(.)
. <<ukosefu>>
ukosi
(kosi)
1) ,
2) ; ukosi
mviringo (duara)
; ukosi wima
ukositai
(kositai)
ukosoaji
(.)
,
ukosoanaji
(.)
()
ukowo
(.)
. <<ukoo>>
ukozi
(.)
.
ukrista
(.)
ukuaji
(.)
1) , ,
; ukuaji wa athari
2) , ;
ukuaji wa uchumi
;
ukuaji wa akili
ukuba
(.)
1) ;
2) , ;
; -mtia ukuba
-.
ukubali
(kubali; ma-)
1) ,
2) ;
ukubalifu
(.)
1) . <<ukubali>>
2)
ukubwa
(.)
1) , ; kwa
ukubwa wa asili
;
nyota ukubwa
wa kwanza . .
;
ukubwa wa ujenzi
; ukubwa wa
maarifa ;
ukubwa wa kitabu
2) ,
3)
4)
5) ; ukubwani
,
ukucha
(kucha)
; ; piga
ukucha ,
ukufi
(kufi)
1)
2) ,
;
()
ukufu
(.)
, ; ukufu wa
maneno shairi
ukufuru
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
;
ukuhani
(e.)
1)
2)
ukukuu
(.)
,
ukukwi
(-)
( )
ukulifu
(.)
. <<ukulivu>>
ukulima
(.)
1) ;
; ukulima wa
jembe
2)
ukulivu
(.)
1)
(, )
2) ; ,
3) ,
ukumbaji
(.)
;
ukumbi
(kumbi)
1) ; ukumbi wa
mikutano ;
ukumbi wa sinema
; ukumbi wa
kupasulia
2) ;
3)
4) ; ukumbi
mwembamba
5)
6)
ukumbiri
(.)
(.
)
ukumbizi
(.)
1) . <<ukumbaji>>
2),
3) ,
ukumbizo
(kumbizo)
1)
2)
3) ;
ukumbuko
(.)
1)
2)
ukumbuo
(kumbuo)
. <<ukumbuu>>
ukumbusho
(ma-; kumbusho)
1) (.)
2) ;
3) ; ;
ukumbuu
(kumbuu)
1) , ;
2) . ,
ukumvi
(kumvi)
1)
2) ,
;
3) ,
ukunde
(kunde)
1) mkunde; rangi
maji kunde
2)
ukunga
(.)
. elimu ukunga
; fanya kazi
ukunga
ukungu
(kungu)
1) ; fanya ukungu
; ti
ukungu ) )
.
2) ; fanya ukungu
3) ; ukungu wa
alfajiri )
) ; ukungu wa
jioni ;
tia ukungu .
4) . ;
ukunguaji
(.)
(,
. .)
ukunguni
(.)
; ,
ukungunyanzi
(.)
. <<ukongonyanzi>>
ukunguru
(.)
(
)
ukungwi
(.)
ukuni
(kuni)
1)
2)
3) . ; ;
chanja (pasua) kuni
ukunjo
(.)
, ,
ukunjufu
(.)
1) , ;
; mkutano wa
ukunjufu
2)
3) ,
ukupe
(.)
1) ;
2)
(
)
ukura
(kura)
(.)
ukurasa
(kurasa)
1)
2) ; ukurasa wa
kitabu ;
geuza kurasa
; fungua
ukurasa mpya .
.
ukurati
(e.)
. <<ukurutu>>
ukuru
(e.)
; ukuru au ndege?
?
ukuruba
(.)
;
ukurugenzi
(.)
(
)
ukuruti
(.)
. <<ukurutu>>
ukurutu
(.)
1)
2)
ukusanyaji
(.)
1) ,
2) ;
ukusanyaji wa akiba .
(
)
ukuta
(kuta)
1) (. .
);
2) . <<ukura>>
ukuti
(kuti)
1)
; nyoka
ukuti
()
2)
(,
, )
ukuu
(.)
1) . .
2) ,
3) ,
ukuukuu
(.)
,
();
ukuukuu wa kamba si upya
wa ukambaa .
,
ukuza
(.)
,
ukuzaji
(ma-)
1) ,
,
; ukuzaji
wa mbegu
2) , ; ukuzaji
wa Kiswahili
3) ;
,
; ukuzaji
wa silaha
;
ukuzaji miji ;
ukuzaji cheo
4) .
ukwaju
(kwaju)
1) (
mkwaju)
2) , ;
chakula kina ukwaju
ukwakwa
(.)
.
ukware
(.)
,
ukwasi
(.)
, ,
ukwasu
(.)
;
ukwato
(kwato)
; piga ukwato
;
ukwe
(.)
,
(
)
ukweaji
(.)
( )
ukweli
(.)
1) , ; ukweli
mchungu ;
ukweli mtupu
;
ukweli usiokanika
2)
3) , ;
ukweli wazi
4) ,
ukwenje
(kwenje)
; ,
ukwezi
(.)
1)
2) ( )
ulaanifu
(.)
;
ulaanizi
(.)
. <<ulaanifu>>
ulabibu
(.)
,
uladi
(-)
. . . ;
ulafi
(.)
; (
); usile kwa ulafi!
!
ulafu
(.)
. <<ulafi>>
ulaga
.
ulaghai
(e.)
, ;
ulaika
(ma-)
( )
ulaini
(.)
, (
), ;
matunda hayana ulaini wa
kutosha
ulainifu
(.)
. <<ulaini>>
ulainishaji
(e.)
1) ,
2)
3) . ,
ulaiti
(.)
1)
(
)
2) -.
; kamba []
ulaiti (
.
kamba mnazi)
ulaji
(e.)
1)
;
2) , ;
ulaji [wa] mchele
3) ,
,
4) . ,
; ulaji wa rushwa
ulaka
(.)
. <<uraka>>
ulalamishi
(e.)
1) , ,
2) ,
3) ,
ulalamizi
(.)
. <<ulalamishi>>
ulalo
(ma-)
1) ,
2)
(ndalo)
1) ,
2) .
ulama
(ma-)
1)
2)
ulamali
(.)
. <<uramali>>
ulambilambi
(.)
. <<uramberambe>>
ulanga
(.)
ulanguzi
(.)
1)
2) ;
; piga vita dhidi
ya ulanguzi
3) ,
ulanzi
(.)
1)
2)
Ulaya
(.)
; Ulaya Kati
ulayiti
(.)
. <<ulaiti>>
ulazima
(.)
, ;
kwa ulazima )
)
ule
, . ; ; ; mti
ule ; ukuta ule
uleaji
(.)
; matatizo
uleaji wa binadamu mpya
uledi
(.)
ulegeaji
(.)
(.
);
ulegeo
(.)
. <<ulegevu>>
ulegevu
(.)
1) ,
;
2) ;
3) ,
ulele-ngoma
(.)
.
ulema
(.)
. <<ulemavu>>
ulemavu
(.)
;
ulemezi
(.)
; ,
ulenini
(.)
uleoleo
(.)
1)
2) ;
ulesi
(.)
. <<ulezi>>
uletaji
(.)
1) ,
2) , ;
uletaji wa mashine
ziendazo zenyewe
ulevi
(.)
1) . .
2) ; ulevi wa
vidonge vya kulevya
3) ,
; ulevi wa bahari
ulewalewa
(.)
ulezi
(.)
1) ; ofisa wa
ulezi . ,
2)
()
(ma-)
; ; pombe
ulezi
ulifi
(.)
,
ulili
(ma-)
1) []
;
2) . (
)
ulimaji
(.)
()
;
;
ulimaji wa nafaka
ulimbikizaji
(.)
, ;
ulimbikizaji wa mali
[]
;
ulimbikizaji wa silaha
ulimbo
(.)
1)
2)
3) .
,
;
msichana mwenye ulimbo
;
penye urembo ndipo penye
ulimbo . =
ulimbwende
(.)
1) ,
2) ,
ulimi
(ndimi)
1) . ; ana ulimi
mzito
; ana ulimi wa
upanga
; ulimi hauna mfupa
. ;
ulimi unauma kuliko meno
.
, ;
kama ulimi na mate
(=
)
2) ,
;
ulimi wa moto
; ulimi wa
mlingoti
ulimwengu
(.)
1) , ,
2) , ;
( .
), wapo ulimwenguni
,
; mambo
ulimwengu )
)
,
3) .
, ,
; ana ulimwengu
mgumu
4) , ;
ulimwengu umetakata
ulindaji
(.)
. <<ulinzi>>
ulindi
(ma-)
( )
ulinganifu
(.)
1) ,
; ulinganifu wa
nguvu ;
kwa ulinganifu wa
2) ,
;
3)
4)
ulinganishaji
(.)
1) ,
2) ,
; ulinganishaji
wa kazi zote za kisayansi
ulinganishi
(.)
. <<ulinganisho>>
ulinganisho
(.)
1) ,
2) ; ;
; weka
ulinganisho
;
ulinganisho wa mishahara
ulingano
(.)
1) ,
2) . <<ulinganifu>>
ulinganyifu
(.)
. <<ulinganifu>>
ulinganyo
(.)
. <<ulinganisho>>
ulingo
(lingo; ma-)
1)
(
),
2) . ulingo wa
masumbwi
ulinzi
(.)
1) , ,
; ulinzi wa lango
. ; ulinzi
wa taifa
; jeshi la
ulinzi
2) ;
; chini
ulinzi ;
ulio
(lio; ma-)
(
)
ulipaji
(.)
,
ulipjzaji
(.)
. <<ulipizi>>; ulipizaji
kisasi ,
ulipizi
(.)
1)
2)
3)
ulipizo
(.)
. <<ulipizi>>
ulishaji
(.)
1) , ;
; ulishaji wa
kusaidia
;
ulishaji mnemba
2) . (,
)
3) ulishaji viapo
;
ulitima
(.)
1) ,
; shikwa na
ulitima ) )
[]
2) . ;
shika ulitima
uliwali
(.)
liwali
uliwazo
(.)
;
uliza
,
,
. -ulizana
. -jiuliza
. -ulizia
.-. -uliziana
. -ulizwa
. -ulizika; mambo haya
hayauliziki
ulizi
(ma-)
, ;
ulizo
(ma-)
1) ; [ofisi ya]
maulizo
2)
ulodi
(.)
, ,
ulofa
(.)
1)
2) ,
3) ,
uloo
(.)
uloto
(.)
ulozi
(.)
,
ultima
(.)
. <<ulitima>>
ulua
(.)
. <<uluwa>>
uluwa
(.)
1) ; ,
2) ,
uluzi
(.)
; piga uluzi
uma
1)
(); jino linaniuma
2) ,
3) ; njaa inawauma
4) ; mbwa
alimwuma
5) ( ,
. .)
6) ; ;
uma meno
.-. -umanisha
. -jiuma; jiuma kidole
juu
(-.), (
-)
. . -jiumauma;
jiumauma midomo
()
. -umiza; aliniumiza
kusudi
; umiza uchumi
; -
kuumiza mno (sana)
.-. -umizana
. -umika
(nyuma)
1) -.
() (, ,
. .); uma wa
kuokea ,
2)
3) (,
)
@ umana
1) ;
; meno mbwa
hayaumani
.
2) ,
; minazi iliumana
@ umia
1) .; -.
2) ;
; ;
nimeumia macho
; umia
vibaya
; umia kazini
@ umwa
1)
2)
; nimeumwa
mkononi
umaalum
(.)
umaana
(.)
,
umaarufu
(.)
,
;
umadhubuti
(.)
; ;
umahiri
(.)
1) ,
2) , ;
3) ,
; ;
umahiri wa lugha
4) .
umaji
(.)
. <<umajimaji>>
umajimaji
(.)
1) ,
2)
umajumui
(.)
[] ;
umajumui mchanga
umakanika
(.)
1)
2) .
umaksi
(.)
umalaya
(.)
umale
(e.)
()
umalidadi
(.)
. <<umaridadi>>
umama
(.)
1)
2)
umande
(.)
1)
2) []
Umanga
(.)
(e.)
umangimeza
(.)
,
umaridadi
(.)
1)
2) ,
3)
umashuhuri
(e.)
,
;
umasihiya
(.)
umas[i]kini
(.)
1) ,
2) ;
; ana
umasikini wa roho
()
umaterialism
(.)
;
umaterialism wa kihistoria
umathubuti
(e.)
. <<umadhubuti>>
umati
(.)
1) ,
; ; umati
wa watu ; zaa
umati wa
watoto .
2) ;
; umati wa
Muhammadi
umayale
(.)
,
umayamaya
(.)
,
umba
1) ;
; umba vyungu
2)
3) , (
), umba dunia
. -jiumba
. -umbisha
. -umbia
.-. -umbiwa
.-. -jiumbua
,
.-. -umbuana
.-. -umbulisha
.-. -umbulia
.-. -umbuliwa
.-. -umbulika
. -umbwa
@ umbua
1) ;
, ,
2) .
3) . ,
, (-.)
;
@ umbika
1)
2) ;
;
();
ameumbika vizuri
,
umbali
(.)
1) , ;
; umbali wa
mashindano
2) ,
; ;
kwa umbali
umbaombao
(.)
,
umbatio
(.)
;
umbea
(.)
. <<umbeya>>
umbeja
(.)
;
umbele
(.)
1) [],
2) ;
umbelembele
(e.)
. <<umbele>>
umbeya
(.)
1) , ,
2)
; uliza
umbeya
umbia
, (
)
. -umbilisha
. -umbilia
. -umbiliwa
. -umbilika
umbijani
(.)
umbile
(ma-)
1) ,
2) ; ;
3) ,
4) ,
umbo
(ma-)
1) , ;
umbo la yai . ;
umbo la juu
2) ,
[]; mkubwa
wa umbo
3) . ;
; umbo la lugha
; sarufi
maumbo
; umbo la
umoja
umbopande
(ma-)
. ,
umboyai
(ma-)
. . umbo [w] yai
. ; - umboyai
umboyaya
(.)
umbu
(ma-)
(
), (
)
umbuji
(.)
1)
;
2) ;
umbuya
(.)
ume
(.)
. <<uume>>
umekanika
(.)
. <<umakanika>>
umeme
(.)
1) ; piga umeme
( )
2) ; umeme
tuli
; - umeme
;
vifaa vya umeme
; patia
umeme
umeneja
(.)
()
umeo
(meo)
. <<umio>>
umero
(.)
,
umika
1) .
(
pembe);
2) ( ,
)
3)
(
)
4) ; umika
mtu chuku (pembe)
(-.)
. -umikana
. -umikisha
. -umikia; pembe
kuumikia
. -umikwa
. -umikika
umiko
(.)
. 1)
2) . <<ndumiko>>
umilele
(.)
,
umilikaji
(.)
1) , ;
; umilikaji wa
biashara
2) ,
; umilikaji
wa hisa ;
umilikaji binafsi wa
njia za uzalishaji mali
umio
(mio)
1) ; , ;
umio wa pumzi
2)
umita
, (
)
umito
(.)
1) (
)
2) , ,
umivu
(ma-)
. <<maumivu>>
umizi
(ma-)
,
umma
(.)
; ;
; jumuia za
umma
; mali
umma
; maoni
umma
; vita ya
umma
umo
(ma-)
1) ;
2)
umoja
(.)
1) ,
,
; umoja wa maoni
; umoja
wa
dhamira
; kwa
umoja ) )
) ,
; umoja ni nguvu
. -
2) , ,
; Umoja wa nchi huru
za Afrika
;
umoja wa vijana
; umoja
wa wanawake
; Umoja wa
Jamhuri za Kisoviet za
Kisoshalisti
3) ;
4) .
umoto
(.)
1) ; ;
2) . ;
,
umotomoto
(.)
. <<umoto>>
umri
(.)
1) ; pata (fikia)
umri (-.)
; (
);
umri mzima
2)
; umri mrefu
; nakuombeeni umri
mrefu
umua
1) , ;
umua tembo
( ,
), umua nyuki
( )
2) , ; umua
mtu mkewe
-.
3)
4)
;
(
)
5)
;
. -umulisha
. -umulia;
uniumulie nyuki
( )
. -umuliwa
.-. -umukia
@ um[u]ka
1) ( );
( )
2) ( ),
wimbi la kuumuka
( )
3) (
)
4) ; ,
5) ( )
umuhimu
(.)
[] ,
, ;
umuhimu, toa umuhimu
kwa
[]
umulimuli
(e.)
, ,
umungu
(.)
. <<uungu>>
umurimuri
(e.)
. <<umulimuli>>
umwagaji
(.)
, ;
umwagaji [wa] damu
umwagiliaji
(.)
. umwagiliaji maji
, ;
umwagiliaji maji
mashamba
;
kilimo cha umwagiliaji
[maji]
umwamba
(.)
, ,
umwinyi
(e.)
1)
2)
3)
una
(-)
unaa
(.)
,
unabii
(.)
;
unadhifu
(.)
, ;
,
; fanya kazi
kwa unadhifu
()
unadi
(.)
[] ,
;
unafiki
(.)
, ;
fanya unafiki
unafsi
(.)
unafuu
(.)
(
); ;
unafuu wa uchumi
unahodha
(.)
()
unai
(e.)
. <<unaa>>
unaibu
(.)
,
(-.)
unajimu
(.)
1)
2)
3)
unajisi
(e.)
1) ,
2) ,
; wapo katika
unajisi
3)
unamu
(.)
1) .
2)
unamuzi
(.)
1) , ;
(
)
2) ,
;
unanasi
(.)
unane
(.)
1) . (
)
2)
()
3) ,
unasi
(.)
. ;
unazi
(.)
unda
1) , ;
unda chombo
2) ;
3) ,
, ;
unda serikali
. -undana
. -undisha
. -undia
.-. -undiana
. -undwa
. -undika
1)
. -undisha
. -undia
. -undwa
. -undika
1) (-., .); motokaa imemwunda
mtu
. -undana
. -undisha
. -undia
. -undwa
. -undika
undama
;
. -undamisha
. -undamia
. -undamwa
. -undamika
undani
(.)
1) ,
;
undani wa udongo
2) , ,
; kwa undani
3) ; ; lugha
undani
4)
undu
(nyundu)
[]
undugu
(.)
, ;
undugu wa kweli
uneemefu
(.)
. <<uneemevu>>
uneemevu
(.)
1) ,
2)
unenaji
(.)
1)
2) ;
unene
(.)
,
uneni
(.)
1)
2)
3) , ,
4) ,
unga
(.)
1) ; kanda unga
; unga wenye
hamira ,
2) ; sukari unga
; unga wa
sabuni
; unga
wa mbao (mti) ;
unga wa nywele
3) (),
chukua unga
1) ,
; ;
unga umeme
;
unga pamoja ;
unga kwa udongo
; unga
mkono
;
( -.), unga hesabu
2) ;
; ;
3) ;
; unga dawa
(
)
4) (),
; ;
unga mchuzi
5) ()
.-.-.
-jiunganisha
. -ungisha
. -ungia
. -ungua ,
.-. -ungulia
.-. -unguka
. -ungwa
. -ungika
.-. -ungikana
. -ungama .
. . .
.-. -ungamia
@ ungana
1)
; ,
2)
(); ungana
moja kwa moja
( -.); kwa
kuungana na
3) (
)
@ unganisha
1) , ;
unganisha jamii
2)
3) ,
; unganisha
mtambo wa simu
4) ;
;
unganisha tarehe
, unganisha kwa
wakati ufaao
5)
@ jiunga
1)
2) , (
), jiunga na
chama ;
jiunga
na kitivo
@ ungamana
1) ,
()
2) (
-.)
3) ,
4) .
,
@ ungamisha
1)
2) .
ungama
1) ,
(. ), ,
( -.),
ungama
makosa
; ungama wizi
;
ungama u
2) ,
3)
. -ungamisha,
-ungamiza
. -ungamia
.-.
-ungamiana
. -ungamwa
. -ungamika
ungamo
(ma-)
1) (.
)
2)
(.)
unganisho
(ma-)
1) ,
2) ,
ung'aro
(e.)
,
Ungazija
(.)
ungi
(.)
. <<wingi>>
ungo
(ma-)
. 1) ,
2) ;
vunja ungo
(nyungo)
,
(nyungo)
(. ,
)
ungojaji
(.)
. <<ungojezi>>
ungoje
(.)
. <<ungojezi>>
ungojezi
(.)
1)
2) ,
ung'ongo
(ng'ongo)
;
(
),
aliyeumwa na nyoka
akiona ung'ongo hushtuka
. ,
,
, (=
,
;
)
ung'ong'o
(ng'ong'o)
. <<ung'ongo>>
ungongonyanzi
(.)
ungoya
(ma-)
. <<unyoya>>
ungu
(nyungu)
1) ()
2) (
)
ungua
1) , ;
ameungua rohoni .
2) ,
;
nyumba imeungua
3) ,
4) ; nimeungua
mguu
5) , ,
(
), uso
umemwungua )
)
( )
. -unguza, . unguza
moto ; ;
; ,
; sumu
iliyaunguza mapafu
.-. -jiunguza
.-. -unguzwa
. -ungulia
. -unguliwa
@ ungulika
1) ,
2)
Unguja
(.)
(- )
unguzo
(.)
1)
2)
ungwana
(e.)
. <<uungwana>>
unifomu
(-)
. <<yunifomu>>
unju
(.)
( );
mrefu kama unju .
,
unkari
. <<ukiri>>
unongo
(.)
(.)
unong'onezi
(.)
;
unong'ono
(.)
. <<unong'onezi>>
unono
(.)
1) ,
(),
()
2) . ;
; lala unono
()
; lala unono!
!
unukuzi
(.)
. ;
unukuzi wa kifonetiki
ununaji
(.)
1) ,
2) ,
3)
ununo
(.)
. <<ununaji>>
ununu
(.)
; puna
ununu
ununuaji
(.)
. <<ununuzi>>
ununuzi
(.)
1) , ,
; ununuzi wa
bidhaa ;
ununuzi kwa mkopo
; ununuzi
wa kukodi
2) ,
unyaa
(.)
1) ,
2) ,
3) (
, )
unyafuzi
(.)
.
unyago
(e.)
1) ; enda
unyagoni
2)
( )
unyaji
(.)
1)
2)
unyakuzi
(.)
1) ;
;
2) ,
unyama
(e.)
1)
,
(.) ;
2)
3) .
; ,
4) . ,
unyamafu
(.)
. <<unyamavu>>
unyamavu
(.)
1) ,
2) ,
3) ;
; tabia
unyamavu
unyambi
(e.)
1)
2) ; kwa
unyambi ,
unyang'anyi
(.)
1) , ; ;
unyang'anyi wa mifugo
2) ;
; fanya
unyang'anyi
3)
unyange
(.)
; ,
unyanya
(.)
1) (
, ),
2) ,
;
(
)
unyanyasaji
(.)
,
unyao
(nyao)
. <<unyayo>>
unyarafu
(.)
1) ,
2) ,
,
unyarubanja
(.)
()
unyasi
(nyasi; ma-)
(
)
unyaufu
(.)
;
unyayo
(nyayo)
()
unyefunyefu
(.)
1) ,
2) . <<unyenyefu>>
unyege
(.)
1) ;
2)
unyegezi
(.)
unyele
(.)
. <<unywele>>
unyeleo
(nyeleo)
()
unyeme
(.)
;
unyende
(nyende)
;
piga unyende
( )
unyenje
(nyenje)
. <<unyende>>
unyenyefu
(.)
;
unyenyekeo
(.)
. <<unyenyekevu>>
unyenyekevu
(.)
1) , ;
kwa unyenyekevu
,
2) ; kwa
unyenyekevu
3) ,
4) ,
unyenyerezi
(.)
. <<unyenyezi>>
unyenyezi
(.)
1) ; ;
unyenyezi unatetemeka
angani
2) ,
; ona kwa
unyenyezi )
)
3) , (
)
4) .
unyeo
(.)
. <<unyeleo>>
unyesi
(ma-)
; ;
unyeta
(.)
. <<unyeti>>
unyeti
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
unyevu
(.)
1) , ;
unyevu wa anga (hewa)
; saa
isiyopenyeza
unyevu
2)
unyezi
(ma-)
. <<unyesi>>
unyimivu
(.)
,
unyo
(.)
unyofu
(.)
1) ,
2) ,
3)
4) , ;
,
; kwa unyofu
5)
6) ,
unyogofu
(.)
. <<unyogovu>>
unyogovu
(.)
1) ,
2) ; , ona
unyogovu
(
)
unyonga
(nyonga)
1) ;
2)
;
enda (jikokota) unyonga
unyonge
(.)
1) , ;
2) , ;
unyonge wa uchumi
()
3) ,
;
; hisia za
unyonge
, kwa
unyonge ,
unyong'onyevu
(.)
. <<unyogovu>>
unyong'onyo
(.)
. <<unyogovu>>; ona
(wa na) unyong'onyo
( )
unyonyaji
(.)
1) ,
2) ,
; unyonyaji
baina mtu na mtu
3)
unyounyo
(.)
. . <<unyo>>
unyoya
(nyoya; ma-)
1) ,
( ),
manyoya mbuzi
;
2) (),
unyozi
(.)
1)
2)
unyumba
(.)
1) ,
;
; (timiza)
unyumba
(
)
2) ; vunja
unyumba
3)
unyumbufu
(.)
; ;
ukomo wa unyumbufu .
unyunyiziaji
(.)
,
; ;
unyunyiziaji wa dawa kwa
kutumia ndege
unyunyu
(ma-)
. <<nyunyu>>
unyushi
(nyushi)
. <<unyusi>>
unyusi
(nyusi)
unywaji
(.)
1) ;
2) ,
()
unywanywa
(.)
,
unywele
(nywele; ma-)
1) ,
2) . ; nywele za
kipilipili
(
), nywele
za singa ;
nywele za kuchoma
(
)
( ), akili ni
nywele, kila mtu ana zake
. ,
, -
unyweleo
(nyweleo)
(
)
uo
(nyuo)
1) ,
2)
3)
4) ;
(),
uoevu
(.)
. <<uowevu>>
uofisa
(.)
,
uoga
(.)
. <<woga>>
uogeleaji
(.)
1)
2) .
uogeshaji
(.)
,
uogofya
(.)
. <<wogofya>>
uogopaji
(.)
,
uokaji
(.)
; ; uokaji
wa mikate
uokoaji
(.)
1) ;
( ), kazi za uokoaji
2) . ;
uokoaji wa malighafi
uokosi
(.)
(
)
uokotaji
(.)
. <<okota>>
uokovu
(.)
. <<uokozi>>; tokomea
bila uokovu
()
uokozi
(.)
;
uombaji
(.)
1) .
2) , ,
3) ;
uombezi
(.)
1) , ,
2)
uombi
(.)
. <<uombezi>>
uombo
(ombo)
( -
)
uonaji
(.)
1) ;
2)
3)
uondoaji
(.)
, ,
; uondoaji wa
makosa
uondoshaji
(.)
, ,
; uondoshaji wa
majeshi
uondoshwaji
(.)
. <<uondoshaji>>
uoneaji
(.)
, ;
uonevu
(.)
1) ;
,
2) ;
3) . <<uoneaji>>
uonezi
(.)
1) ;
2)
uongezaji
(.)
, ;
uongezekaji
(.)
, ;
uongezekaji wa mazao
;
uongezekaji wa watoto
;
uongezekaji ujazi wa fedha
uongezo
(.)
. <<uongezaji>>
uongo
(.)
. <<uwongo>>; uongo
mkavu
uongoaji
(.)
,
,
uongofu
(.)
. <<wongofu>>
uongozaji
(.)
, ;
uongozaji wa ndege
,
;
uongozaji wa meli
,
uongozi
(.)
1) ,
; chini
uongozi ;
uongozi wa pamoja
2) ;
uoni
(ma-)
,
uonjaji
(.)
( ),
uonjo
(ma-)
. <<uonjaji>>
uonyeshano
(.)
. <<uonyesho>>
uonyesho
(.)
;
,
uonyo
(.)
,
;
uorodheshaji
(.)
();
uororo
(.)
;
uoshaji
(e.)
1) ;
()
2)
uotaji
(e.)
;
(); uotaji wa
pamba
uoteshaji
(.)
,
(), uoteshaji wa
miche
; shamba la
uoteshaji wa miwa
uoto
(.)
. <<uotaji>>
uovu
(ma-)
1) ;
2)
3) ; ;
,
uowevu
(.)
, ;
uoza
(.)
1) ,
()
2) ,
()
uozi
(.)
, ,
uozo
(.)
1) ; ,
2) . <<uoza>>
upaa
()
()
(.)
. <<upara>>
upaaji
(.)
,
upadiri
(.)
upadre
(.)
. <<upadiri>>
upagazi
(.)
1)
2) ,
()
3)
upaja
(paja; ma-)
upaji
(.)
1) ,
2)
3) . <<kipaji>>
upakaji
(.)
;
; upakaji rangi
,
; upakaji
wa dawa
,
upakiaji
(.)
. <<upakizi>>
upakio
(.)
1) , (
, )
2)
upakizaji
(.)
. <<upakizi>>
upakizi
(.)
1) ,
2)
upako
(.)
. <<upakio>>
upakuaji
(.)
. <<upakuzi>>
upakuzi
(.)
1) ,
2) (
)
3)
upaliliaji
(.)
upamba
(pamba)
1)
;
2) (
,
)
(pamba; ma-)
1)
2)
3)
upambaji
(.)
; ;
upambano
(.)
1) ;
,
2)
upambanuaji
(.)
. <<upambanuzi>>
upambanuzi
(.)
1) ;
2) ,
3) ,
4)
upambo
(.)
1) ,
;
2) ,
()
upana
(.)
1) ; upana wa reli
2) ,
3)
upanapana
(.)
,
upandaji
(.)
1) , ;
2) ,
, ;
upandaji wa bei
(.)
(), ;
upandaji [wa] miti
,
upande
(pande)
1) . . ;
upande wa sarafu
; upande wa nje )
)
; upande wa ndani
) )
; upande wa
kaskazini )
) ;
; (
-.), upande wa kulia
) )
; ; anatoka
upande upi?
?; pande
zote mbili za njia
; kaa (wa)
upandeni a)
()
) .
( -.), pande
zinazoafikiana
; upande muhimu
wa jambo
; kwa
upande mmoja
; kwa upande
mwingine
; kwa upande
wake (wangu, wetu)
(, ) ; -
kila upande ;
-
upande mmoja
; unga
mkono upande wa...
(-.) ;
endea upande wa...
(-.)
; shika upande wa...
(- .)
2) . ,
3) . . ,
; kwa upande wa
biashara
4) (,
. .)
. upandeupande 1)
,
2) ,
3) , ; mambo
yamekwenda upande
4)
upandeupande
. . <<upande>>
upandishaji
(.)
; upandishaji
cheo
;
upandishaji bei
upanga
(panga)
1) ; ; ;
upanga wa feleji
;
upanga wa mauti
. ;
upanga wa jogoo
; pua
upanga
2)
(-
)
3) (
), upanga wa mlango
upangaji
(.)
1) ,
;
2) ; upangaji
upya wa vyombo vya
uchumi
3) ,
upanu[k]aji
(.)
,
upanuzi
(.)
1) ,
; upanuzi wa
kiwanda
2) ; sera
upanuzi
upanzi
(.)
;
upao
()
. <<upau>>
upapasa
(.)
(
)
upapi
(papi)
1)
(, . .
, ),
upapi wa
gauni
2) , ; upapi
wa .
3) ;
upara
(.)
1) ;
2) ,
uparara
(.)
,
upashaji
(.)
; upashaji moto
; upashaji habari
upashanaji
(.)
[] ;
upashanaji wa habari
upasi
(.)
1) ; ; alikuwa
na upasi na mwenziwe
2)
upasuaji
(.)
1) ;
;
2) .
upasuliaji
(.)
. <<upasuaji>>
upata
(pata; ma-)
.
upataji
(.)
1) ;
2) ,
upatanifu
(.)
;
upatanishaji
(.)
. <<upatanisho>>
upatanishi
(.)
1) . <<upatanisho>>
2)
upatanisho
(.)
1) ;
2)
3) . ;
upatanisho wa kisarufi
4) ,
upatano
(ma-)
,
upati
(pati)
1)
(
)
2)
( )
upatiara
(.)
,
upatikanaji
(.)
1)
();
2) ,
3) ; matatizo
upatikanaji wa vifaa
()
upatilivu
(.)
1) , ,
2) ;
;
upatilizo
(.)
. <<upatilivu>>
upato
(pato)
. <<upatu>>
upatu
(patu)
1)
(
-
, .
;
, ,
)
2) (
)
3) . ;
upau
(pau)
upawa
(pawa)
, ;
(
)
upayukaji
(.)
1) ,
(
),
2) ,
3) ; - (-enye)
upayukaji
upeke
(.)
. <<upweke>>
upekecho
(.)
1)
2) (pekecho)
3) (),
4) . ,
5) .
upekee
(.)
. <<upweke>>
upekepeke
(.)
1) . <<upekecho>>
2) ;
3) ,
upeketevu
(.)
1)
2) ,
3) ,
upekuzi
(.)
1) , ; ;
hati upekuzi
; fanya upekuzi
2)
3) ,
4) ,
upele
(pele)
1) , ;
;
; upele wa jasho .
2) ; upele hupewa
msikucha, upele hupewa
yule tu asiye na kucha
.
,
(=
)
upelekaji
(.)
1) ; ;
upelekaji [wa] silaha
2) , ;
upelekaji wa simu
,
upelekeaji
(.)
,
; ;
upelekeaji wa maendeleo
ya kifundi kwenda
nchi zinazoendelea
upelekwa
(.)
, ,
upelelezi
(.)
1) . ,
; upelelezi wa
makosa jinai
2) ,
3) ,
4) ,
upembe
(pembe)
1)
2) ,
(pembe)
;
ananitazama kwa upembe
;
piga upembe
upembo
(pembo)
(
,
. .)
upendaji
(.)
,
upendano
(.)
,
;
upendeleo
(.)
1) ; ,
2) ,
; bila
upendeleo wo wote
,
; kwa
upendeleo .
3)
upendelevu
(.)
1) . <<upendeleo>>
2) ;
upendezaji
(.)
. <<upendezi>>
upendezi
(.)
1) ;
;
2) ;
upendo
(.)
; ;
upendwa
(.)
,
upenu
(penu)
1) ;
2) ; []
( )
3)
upenyaji
(.)
1)
2) ;
upenyepenye
(penyepenye)
1) ;
2) ., ,
upenyezaji
(.)
(-.)
upenyezi
(.)
1)
()
(.
,
)
2) .
upenyo
(penyo)
upenyu
(penyu)
; ;
[] ; hapana
upenyu ) ) =
upenzi
(.)
. <<upendo>>
upeo
(peo)
1) ,
; ;
; upeo wa macho
; upeo wa
furaha
; kupita upeo
,
2) ;
();
maandishi za juu
3) .
,
(peo)
;
upepe
(pepe; ma-)
1) (
)
2) ,
upepea
(.)
( ,
. )
upepeaji
(.)
. <<upepezi>>
upepeo
()
,
upepezi
(.)
1)
2)
upepo
(pepo)
1) ; upepo mwanana
) ) ;
upepo mwanana wa bahari
(nchi)
() ;
upepo wa msimu ;
upepo wa mabadiliko
.
; upepo wa
maneno
2)
3) ; punga
upepo
; kaa upeponi
;
4) ; pima
upepo
upera
(-)
, -
upesi
(.)
1) ,
2)
1) , ,
; fanya kazi
upesi (
); upesi
iwezekanavyo
;
upeto
(peto)
1) ;
2) ,
3) ; ; ;
2) ; upigaji chapa
; upigaji kura
; upigaji mbegu
;
upigaji muziki
;
upigaji pasi ,
; upigaji sindano
.
upiganaji
(e.)
1) , ,
2) ;
,
upigano
(.)
. <<upiganaji>>
upikaji
(e.)
upimaji
(.)
1) ; upimaji
dunia ; upimaji
tetemeko, .
upimajitetemeko
2) . ; upimaji
damu (mkojo, choo)
(, )
3) , ;
; upimaji wa nyama
( )
4) . ,
upimajitetemeko
(.)
. upimaji wa
tetemeko . .
<<upimaji>>
upinda
fa upinda
upindani
(.)
1) ,
2) . ,
; fanya upindani
upinde
(pinde)
1) , ; upinde wa
njia ;
upinde wa mto ;
mstari
upinde ()
; upinde wa mvua
; upinde wa jua
[]
2) ; pinda (kaza)
upinde
upindi
(pindi)
. <<upinde>>
upindo
(pindo)
1) , ()
2)
dagaa
upinduzi
(.)
1) ,
2) ,
(),
;
upingaji
(.)
1) ()
2) ;
upingamapinduzi
(.)
upingani
(.)
. <<upindani>>
upinzani
(e.)
1) ,
;
; chama cha
upinzani
; upinzani wa
mapinduzi
2) . ;
upinzani wa nje (ndani)
()
3) ; ;
zua upinzani
4) ,
upishi
(.)
,
upitishaji
(.)
; upitishaji
joto
upo
(nyupo)
(
)
upofu
(.)
; upofu kiza .
,
upogoupogo
. . <<upogo>>
upokaji
(.)
;
(),
upokeaji
(.)
, , ;
upokeaji wa mafunzo
; upokeaji
rushwa ,
upokelezaji
(.)
,
upokezi
(.)
. <<upokeaji>>
upokonyaji
(.)
1) ; ;
2) ,
upokonyo
(.)
. <<upokonyaji>>
upole
(e.)
1) , ;
2) ,
3) ,
; ;
kwa upole
4) ,
5) ,
()
upondaji
(.)
(,
..),
( ..)
upondo
(pondo)
; ; kuruka kwa
upondo ;
tilia pondo
upongoo
(pongoo)
1)
2) ( );
uponyaji
(.)
1) ,
,
2)
3)
uponyi
(.)
. <<uponyaji>>
upooza
(.)
.
upoozaji
(.)
; ;
uporaji
(.)
,
(), ,
uporo
(.)
,
(
), ;
laza uporo
(-.)
; mchezo ukalazwa
uporo
uposa
(.)
. <<posa>>
uposaji
(.)
[] ;
uposo
(.)
. <<uposaji>>
upote
(pote)
1) ;
2)
upoteaji
(.)
1) ;
2) ,
upotevu
(.)
1) ,
2) ,
; upotevu wa
mali ,
3) , ;
upotezaji
(.)
. <<upotevu>>;
upotezaji wa muda na
fedha
upotoe
(.)
. <<upotovu>>
upotofu
(.)
. <<upotovu>>
upotoshaji
(.)
. <<upotovu>>;
upotoshaji wa lugha
upotovu
(.)
1) ,
;
(, ..);
2) ,
3) , ,
4) ;
5)
6) ,
upozo
(.)
1) (.
)
2)
upumba
(pumba)
(
)
upumbaa
(pumbaa)
. <<upumba>>
upumbafu
(.)
. <<upumbavu>>
upumbao
(.)
. <<upumbavu>>
upumbavu
(.)
1) , ,
2) ,
3)
upumuaji
(.)
upumulishaji
(.)
upumuo
(.)
1) . <<upumuaji>>
2)
upumzi
(.)
. <<upumuaji>>
upunga
(punga)
. 1)
()
2)
upunguaji
(.)
. <<upungufu>>
upungufu
(.)
1) ,
, ;
upungufu wa saa za kazi
2) , ;
upungufu wa thamani
fedha ; upungufa
wa maradhi
;
upungufu wa damu .
3) ,
(-), upungufu wa
vyakula
; maradhi
upungufu vitamini .
upungufumlo
(.)
. upungufu wa mlo
,
upunguo
(.)
. <<upungufu>>
upunguzaji
(.)
1) ,
; upunguzaji
wa bei ;
upunguzaji wa silaha
[za kivita]
; ;
upunguzaji wa
wafanyakazi
[]
2) ; upunguzaji
wa hali wasiwasi
duniani
upunguzo
(.)
. <<upunguzaji>>
upunguzwaji
(.)
. <<upunguzaji>>
upupu
(.)
1) (
;
Mucuna melonocarpa)
2) ( )
upupwe
(.)
. <<kipupwe>>
upurukushaji
(.)
. <<upurukushani>>
upurukushani
(.)
1) ,
,
2) ,
upurukusho
(.)
. <<upurukushani>>
upuuzaji
(.)
,
; upuuzaji kazi
upuuzi
(.)
, , ,
; upuuzi mtupu!
!; -
upuuzi
,
upuzi
(.)
. <<upuuzi>>
upwa
(pwa[a])
(.)
(
)
upwamu
(.)
1)
2)
3) ,
upweke
(.)
. upwekepweke
1) ,
2) ,
3)
upwekepweke
(.)
. . <<upweke>>
upya
(.)
; ;
; hayo ni upya!
!
, ; jenga upya
,
; andika upya
2) ;
3)
4) ;
uradi
(nyuradi)
. ;
vuta uradi [kwa
tasbihi]
urafiki
(.)
, ;
fanya urafiki ;
; vunja urafiki
uraghai
(.)
. <<ulaghai>>
urahisi
(.)
1) ,
2) ,
3)
1)
urahisishaji
(.)
1) ,
2)
urai
(.)
,
uraia
(.)
, ;
chukua uraia
uraibu
(.)
1)
,
( )
2)
(. , ,
, ), unatumia
uraibu gani?
?
urais
(.)
; jiuzulu
urais
uraka
(.)
( -[])
uramali
(.)
, ;
; alitumiwa
uramali
uramberambe
(.)
urambirambi
(.)
. <<uramberambe>>
uranium
(.)
.
urari
(.)
1)
2) ,
3) ; urari wa malipo
; urari
wa biashara
;
urari wa hesabu .
; fanya urari
urasharasha
(.)
urasimu
(.)
1) ;
2) . .
, ;
punguza urasimu
uratibu
(.)
,
uraufu
(.)
1) ,
;
2) ,
urazini
(.)
,
; urazini wa
kikomunisti
; ukuzaji
wa urazini
; kwa
urazini
ureda
(.)
, ; mwanangu
apenda ureda
urefa
(.)
urefu
(.)
1)
2) ;
3)
4) ,
uregeo
(.)
. <<ulegeo>>
uregevu
(.)
. <<ulegevu>>
urejezo
(.)
(-.),
;
; urejezo wa
afya
; kituo cha urejezo
wa afya
urekebishaji
(.)
;
urekebishaji wa bei
;
urekebishaji wa katiba
chama
; urekebishaji wa
katiba
urekebisho
(.)
. <<urekebishaji>>
urembeshaji
(.)
,
;
urembeshaji vibuyu
(,
, .
.)
urembo
(rembo; ma-)
1) , ;
; mmalizio
urembo
2) , ; fanya
(piga) urembo ) ,
)
3) ()
Ureno
(.)
urimbo
(.)
. <<ulimbo>>
urithi
(.)
1)
2) ;
3) , ;
urithi wa utamaduni
4)
uritima
(.)
. <<ulitima>>
uroda
(.)
. <<ureda>>
urogi
(.)
;
uroho
(.)
1) ( ),
2) ,
3)
urongo
(.)
. <<uwongo>>
uroto
(.)
urozi
(.)
. <<ulozi>>
uru
(.)
. .
(ma-)
.
urudishaji
(.)
1) ,
2) ;
; urudishaji
wa nguvu (afya)
urudishianaji
(e.)
, (
)
uruhanga
(ruhanga)
(.
bao)
uruju[w]ani
(.)
;
; -
urujuwani ;
urukaji
(.)
1) ; .
2) ; urukaji wa
ndege
urukususu
(.)
urumo
(.)
, ,
; shikwa
(pigwa, patwa) na urumo
,
urusi
(rusi)
; urusi
wa ng'ombe
(
1 )
(.)
;
uruzi
(.)
. <<uluzi>>
usa
(-)
; ;
usaa
(.)
. <<usaha>>
usabaha
(.)
usabihi
(.)
1) ; ;
2) ;
usadifu
(.)
; ;
usadiki
(.)
1) ;
2) ,
,
usafari
(.)
. <<usafiri>>
usafi
(.)
1) ; weka katika
[hali ] usafi
; fanya usafi
2)
3) ,
4) ,
usafidi
(.)
,
usafihi
(.)
1) , ;
2) ,
,
,
usafiri
(.)
1)
; ;
; usafiri wa
mabasi
;
usafiri wa anga
; usafiri wa reli
2) ; usafiri wa
kutalii
3)
(), chombo
cha usafiri
usafirishaji
(.)
1) ,
2) , ;
usafirishaji wa bidhaa
;
usafirishaji wa rasilmali
usafishaji
(.)
1) , ;
usafishaji wa mafuta
2) ; usafishaji
nyumba kila siku
3) ();
(. )
usagaji
(.)
,
; usagaji wa
chakula tumboni
usagishaji
(.)
; shirika la
usagishaji
usaha
(.)
; toa usaha
usahaulifu
(.)
usahaulivu
(.)
. <<usahaulifu>>
usahaulizi
(.)
;
usahibu
(.)
,
usahihi
(.)
1) ,
;
2) ,
3)
usahihishaji
(.)
,
usahiri
(.)
,
usaidi
(.)
,
usaili
(.)
1)
2) (
)
3) ; usaili wa maoni
ya umma
usajili
(.)
1)
2)
usakaji
(.)
;
usalama
(.)
; raza la
Usalama
(),
sheria za usalama
viwandani
;
wiki ya nenda kwa usalama
usalata
(e.)
1) ;
(
)
2) . <<usaliti>>
usaliti
(.)
,
usambazaji
(.)
;
; usambazaji
habari
usambiko
(.)
1)
2) ,
usana
(.)
. <<usani>>
usani
(.)
1)
2)
usanifishaji
(.)
,
usanifu
(.)
1) (. .
)
2)
( ..);
usanifu wa Kiswahili
usanii
(.)
[]
; ;
usanii wa miti
usanisi
(.)
.
usare
(.)
.
( -
)
usasa
(.)
usasi
(.)
;
usawa
(.)
. usawasawa 1)
,
2) ,
3)
; usawa wa
bahari
usawanisho
(.)
1) ,
2) ,
;
usawasawa
(.)
1) . <<usawa>>
2)
usawazishaji
(.)
. <<usawazisho>>
usawazishi
(.)
. <<usawazisho>>
usawazisho
(.)
1) ,
(. )
2) ,
()
usawirisho
(.)
;
usayansi
(.)
,
useja
(.)
;
(seja)
1) [
] ;
useja wa marijani
; useja
wa dhahabu
2) ; useja wa taa
za rangi
usemaji
(.)
1) ;
,
2) ;
,
usemi
(semi)
1) ,
2) . ; aina za
usemi
3) ; alitumia
usemi wake wote
4) -.
(); kutokana
na usemi wake
; rudia
usemi
; usemi wa
serikali
5) ;
6)
usena
(-)
(.)
,
usengenyaji
(.)
;
(-. )
useremala
(.)
,
; fanya kazi
useremala
usetiri
(.)
,
;
; jumba la
makumbusho la usetiri
-
ushababi
(.)
,
ushabaki
(.)
1) ,
2) ,
ushabiki
(.)
1) . <<ushabaki>>
2) ,
;
ushahidi
(.)
1) ,
; ushahidi
wa kuthibitisha
; ushahidi
unaoridhisha
2) .
; toa ushahidi
;
ushahidi wa uongo
3) .
; ;
achiliwa kwa sababu
hakuna ushahidi wa
kutosha
4) .
ushaibu
(.)
; ;
jitia ushaibu
(
)
ushairi
(.)
; ;
ushairi mkongwe
ushakii
(.)
1) ,
2) ,
3)
ushamba
(.)
1) ,
2) . ,
; jitendekeza
ushamba .
3)
ushambulizi
(ma-)
, ,
ushanga
(shanga; ma-)
1) ;
2) : ;
ushanga wa kuteremsha
,
3) ; ushanga mwingi
ushangao
(.)
,
ushangazi
(.)
usharabu
(.)
. ,
ushari
(.)
1) ,
2) ,
usharifu
(.)
1) .
,
2) ;
3)
usharika
(sharika)
. ,
()
ushaufu
(.)
1) , ;
2) ,
,
3)
ushauri
(.)
; ; -
ushauri ,
;
ushauri
;
ushawishi
(.)
1) ,
2) ,
3) , ;
ujuzi wa ushawishi
usheha
(.)
1)
()
2)
3) .
(.)
;
; usije na usheha
wake mimi sina cha
kuwapa
[]
,
ushei
, ,
; amenipa shilingi
mia ushei
ushemasi
(e.)
ushemeji
(e.)
ushenzi
(.)
1) ,
2) , ;
ushenzi wa kivita
ushetani
(.)
,
ushi
(nyushi)
. <<usi>>
ushikamano
(.; ma-)
1)
2)
3)
ushimba
(shimba)
ushimbu
(.)
. <<ushimba>>
ushinda
(.)
1)
()
2) ,
ushindani
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
ushinde
(e.)
1)
2)
ushindi
(.)
1) ;
2)
()
Ushirazi
(.)
.
ushirika
(.)
1) ;
;
;
chama cha ushirika
,
2) ;
, ,
; ; ushirika
wa kisoshalisti
3)
4) .
ushirikianaji
(.)
( -.)
ushirikiano
(ma-)
;
ushirikiano wa kiuchumi
;
ushirikiano
wa kisiasa
;
ushirikiano wa
kiutamaduni na kisayansi
;
ushirikiano wenye faida
kwa pande zote
[zinazohusika]
;
ushirikiano wa amani
ushirikina
(.)
1) ,
2) ;
3) ;
ushirikishaji
(.)
(
-.), (
-. ), ushirikishaji
[wa]
umma
ushirikisho
(ma-)
, ,
ushoga
(.)
(
)
ushombwe
(e.)
.
ushonaji
(.)
;
ushoni
(.)
1) ; ;
vifaa vya ushoni
2)
ushono
(.)
1) ;
2) ()
ushoroba
(e.)
; ;
ushtaki
(.)
1) ;
2)
ushuhuda
(.)
. <<ushahidi>>
ushujaa
(.)
1) , ;
; ; tia
ushujaa ;
jitia ushujaa
;
2) ,
ushukuru
(.)
1) ,
2) ,
,
ushumbi
(.)
ushungi
(shungi; ma-)
1) (
)
2) ;
3) ,
()
4) .
ushungu
(.)
1) ; ushungu wa nyoka
2) ;
ushupavu
(.)
1) , ;
2) ;
;
3) ;
4) ,
5) ,
6) ,
ushuru
(.)
1) ; ; ;
ushuru wa forodha
; toa
(lipa) ushuru
(); toza ushuru
()
2)
3)
ushutumivu
(.)
, ,
ushuzi
(shuzi)
1)
2) , ,
ushwa
(.)
;
usi
(nyusi)
1)
2) (. )
(.)
usia
; (-.)
,
;
aliniusia mali yake
. -usiana
. -usisha
. -usilia
. -usiwa
. -usika
(ma-)
1) ,
2) ,
usichana
(.)
usifu
(.)
. ;
usihiri
(.)
,
usikilivu
(.)
. <<usikivu>>
usikilizaji
(.)
. <<usikizaji>>
usikilizano
(ma-)
,
usikini
(.)
;
usikivu
(.)
1)
2) ,
3)
usikizaji
(.)
,
usikizano
(.)
. <<usikilizano>>
usikizani
(.)
. <<usikilizano>>
usikizi
(.)
1) , (
-.); vuta usikizi
(-)
;
(.)
2) . <<usikivu>>
usiku
(.)
1) ; ; usiku
kucha ; usiku wa
manane ; usiku
mwingi
; mchana na
usiku ; usiku
kwa usiku ;
moyo wa
mwenzio ni usiku wa giza
. -
(=
- )
1) ; ; usiku
[wa] kuamkia leo
;
;
usiku usiku ) ,
)
usimamaji
(.)
. <<usimamiaji>>
usimamiaji
(.)
1) . <<usimamizi>>
2) ( -.
),
usimamishaji
(.)
. <<usimamizi>>
usimamizi
(.)
1) ,
(.
)
2)
(,
. .)
3) , ;
; usimamizi wa
bei ;
uzembe
katika usimamizi
4) ;
5)
usimamo
(.)
()
usimanga
(.)
1) ,
2)
usimeme
(.)
,
;
usimikaji
(.)
, ;
usimikaji wa mtambo
usimuliaji
(.)
,
usimulizi
(.)
. <<simulizi>>
usinga
(singa)
1) (. ),
nywele za singa
2)
(
)
3) ( )
(.)
. ,
usingizi
(.)
; usingizi mzito
(mnono, pono)
; usingizi wa
amani
() ; ugonjwa
wa usingizi
; dawa usingizi
usiri
1) ,
2) ,
. -usirisha
. -usiria
. -usirika
(.)
1) : usifanye
usiri
2) ,
3) ,
; usiri
wavuta ukiwa .
usisi
(.)
. <<sigi>>
usista
(.)
usita
(.)
1) ;
2)
usitawi
(.)
. <<ustawi>>
usitawishaji
(.)
. <<ustawishaji>>
usitirifu
(.)
1) ,
2)
usito
(.)
usitu
(situ)
(
, . .)
uso
(nyuso)
1) ; uso kwa uso
; usoni
(mwa, kwa) )
,
) (-., -.),
; siku za usoni )
) ; uso
wa
kutulia ;
kunja uso ) )
; ;
kunjua
uso ) (
) )
2) ()
3) ; uso wa nyumba
4) ,
5) ; uso wa
ardhi (dunia)
; uso wa
mwezi
; uso wa nchi
; ; uso wa
saa
usoda[w]i
(.)
1) , ,
2)
usogezaji
(.)
,
[-]
usogezo
(.)
. <<usogezaji>>
usogora
(.)
1)
2) . ,
,
3) ,
usoka
(soka; ma-)
usokotaji
(.)
usomaji
(.)
1)
2) ; usomaji wa
mchanganyiko
3) . ;
usomaji wa mita
usombaji
(.)
; ,
; usombaji
wa mbolea
usonara
(.)
;
usongaji
(.)
,
usongombwingo
(.)
, ;
usono
(.)
1) , ;
2)
usononi
(e.)
;
usonono
(.)
. <<usononi>>
usoshalist[i]
(.)
; usoshalisti
ulioendelea (uliopevuka,
mpevu)
uss
. !, !,
!
ustaadhi
(-)
1) ;
2) ;
ustaarabu
(.)
1) ,
2)
3) ,
ustadi
(stadi)
1) ,
2) , ;
; pata ustadi
()
3) ;
4) ; kwa
ustadi
ustahamilivu
(.)
. <<ustahimilivu>>
ustahifu
(.)
. <<ustahivu>>
ustahiki
(.)
1) ,
2)
ustahili
(.)
1) ,
2) , ,
ustahilivu
(.)
. <<ustahili>>
ustahimili
(.)
. <<ustahimilivu>>
ustahimilivu
(e.)
1) ,
;
; hana
ustahimilivu )
)
2)
ustahivu
(.)
1) , ;
2)
ustawi
(.)
1) ,
2) ;
; ustawi wa
jamii
3) , ;
ustawi wa miti
; ustawi kwa
haraka
4) , ;
ustawi wa kilimo
ustawishaji
(.)
,
usu
. <<uss>>
usubi
(subi)
;
usubuhi
(-)
. <<asubuhi>>
usufi
(e.)
1)
2)
3) . <<usufu>>
usufii
(.)
1) ,
()
2)
usufu
(.)
; usufu wa kondoo
usugu
(e.)
1) ,
2)
usuguano
(.)
.
usuguo
(.)
1) ;
2) ; (.
)
usuhuba
(.)
. <<usahibu>>
usukaji
(.)
; ; usukaji
wa mikeka
usukani
(sukani)
1) ;
;
2) ()
usukumizi
(.)
1) ,
2)
3) ,
usuli
(.)
. <<asili>>
usultani
(.)
1) , ,
2) (,
)
usulubu
(.)
1) ,
2) , ;
; -enye
usulubu ) )
usuluhi[fu]
(.)
1)
2)
usuluhishi
(.)
1) ,
(),
; toa
usuluhishi ;
usuluhishi wa tatizo la
Mashariki Kati
2)
usuluhisho
(.)
. <<usuluhishi>>
usuluhivu
(.)
. <<usuluhi>>
usumaku
(.)
usumakumeme
(.)
. usumaku wa
umeme
usumba
(sumba)
(
),
usumbi
(.)
1) (
bao)
2) ,
;
usumbufu
(.)
1) , ,
; bila usumbufu huwi
mtukufu .
2) ,
3) , ;
posho usumbufu
4)
5) .
usungo
(.)
1)
2) .
(
,
)
usununu
(.)
1)
2) ,
usuria
(.)
,
ususaji
(.)
1) , ; ususaji
wa [ki]uchumi
;
ususaji wa bidhaa
2)
ususi
(.)
, ,
ususi wa nywele
ususiaji
(.)
. <<ususaji>>
ususu
(susu)
; ( )
ususuani
(.)
,
usuta
(.)
, ;
uswa
(.)
. <<wishwa>>
uswahili
(.)
1)
; nchi za
uswahili ,
; uswahilini
,
2)
[];
Uswisi
(.)
uta
(nyuta)
(), kama uta na
upote ,
utaa
(taa; ma-)
(
),
;
utaabishaji
(.)
1) ,
2)
()
utaalam
(.)
. <<utaalamu>>
utaalamu
(.)
1)
2) ;
3)
4) []
;
utaba
(.)
, ;
utabaka
(.)
,
utabibu
(.)
. <<utibabu>>
utabiri
(.)
1) ,
; utabiri wa
ndoto ;
utabiri wa nyota
2) ;
3) ;
utabiri wa hali hewa
utabwa
(.)
;
utadi
(.)
1) ;
2) ,
3) ;
utafiti
(.)
1) ,
2) []
, ;
kituo cha utafiti
[-]
; endesha utafiti
3) .
4) ,
utafutaji
(.)
, ; utafutaji
wa masoko ya mazao
;
utafutaji wa
mafuta nchini
[]
utagaa
(tagaa)
utago
(.)
(.
)
utahini
(.)
,
utahirishaji
(.)
. ,
utaifa
(.)
1) ,
2)
utaifishaji
(.)
utaiti
(.)
,
utaji
(ma-)
[]
(- )
utajiri
(.)
1) ; ;
wa na utajiri
; utajiri wa madini
2) ;
3) ,
utakalifu
(.)
1) ,
;
2) ,
3)
utakasaji
(.)
. <<utakaso>>
utakaso
(.)
1) , ;
2) . ;
( )
utakatifu
(.)
1) ,
2) ,
,
3) ,
utako
(.)
1) .
2) . <<tako>>
utaleleshi
(.)
1) ,
()
2)
;
utalii
(.)
1)
2) , ,
utamaduni
(tamaduni)
1) ; utamaduni wa
taifa
; urithi wa
utamaduni
;
mapinduzi utamaduni
2) ,
utamani[fu]
(.)
1) ,
2) ,
utambaa
(tambaa)
1) ; ;
utengenezaji wa utambaa
2)
utambaaji
(.)
. <<utambazi>>
utambazi
(tambazi)
1) ,
2) ,
3) (
)
utambi
(tambi)
1) ; ; ;
washa utambi
2)
3) .
(.)
.
utambo
(tambo; ma-)
. <<tambo>>
(.)
. <<kitambo>>
(tambo)
(,
. .)
utamboni
. ;
utambulifu
(.)
. <<utambulizi>>
utambulisho
(.)
1) ,
2) ,
; hati za
utambulisho
3) ,
utambulizi
(.)
1) ;
,
2) ,
3) ;
utamko
(.)
. <<tamko>>
utamu
(.)
1)
()
2) ,
3) . ,
4) . ;
utamvua
(tamvua; ma-)
;
utanashati
(.)
1) , ;
2) ,
3) ,
utanda
(tanda)
; ; mkufu [wa]
utanda mmoja
utandabui
(.)
utandikaji
(.)
, ;
utandikaji wa mabomba y
maji
utando
(tando)
1) , ;
,
; utando wa
nyuki
; utando wa
buibui
2) ; ;
; ;
utando telezi .
; utando
wa jicho ) .
) . ;
utando wa maziwa
;
3) ,
(); utando wa
ulimi . ;
jua lina utando
(,
. .)
utandu
(tandu)
. <<utando>>
utanga
(tanga)
1) ( -
)
2)
utangamano
(.)
;
utangazaji
(.)
1) ,
2) ; utangazaji
katika radio, utangazaji
radioni ;
utangazaji wa
habari
(
)
utangazo
(.)
. <<utangazaji>>
utangu
tangu zama za utangu
utangule
(tangule)
(
)
utangulizi
(tangulizi; ma-)
1) , ;
somo la utangulizi
2) ,
utanguzi
(.)
,
utani
(.)
1) ,
2) ,
3)
4) , ,
(.)
, ; fanya
utani ; jina la utani
; si mambo ya
utani
utaniboi
(.)
utanuzi
(tanuzi)
, ;
utanzi
(tanzi)
1)
2)
3)
utanzu
(tanzu; ma-)
1)
2) . ;
utanzuaji
(.)
1) ,
2) . ,
; ;
utanzuaji wa matatizo
[]
utapiamlo
(.)
,
utapishi
(.)
1)
2) ,
3)
4)
, (
)
5)
()
utaratibu
(taratibu; ma-)
1) [],
; utaratibu wa
mafunzo
; utaratibu wa
kila siku
()
2) ,
; utaratibu wa
maisha ;
utaratibu wa mazoea
3) , ;
; utaratibu wa
kiuchumi
; nchi zenye
taratibu tofauti za kijamii
;
utaratibu wa lugha
. ;
utaratibu wa meta
; kwa
utaratibu
4) ,
,
; kwa
utaratibu ;
5) ,
6) ,
utari
(tari)
1) ; ;
2)
3) .
utarishi
(.)
(,
)
utasa
(.)
1)
2) ,
(tasa)
(
)
utashi
(. ; ma-)
1) [] ;
;
2) , ;
utashi wa jumla .
3) ;
; usiniletee
utashi
utasi
(.)
1) . ()
2)
utata
(.)
. <<utasi>>
(tata)
, (
)
(.)
1) ,
;
2) ; ,
,
utatanishi
(ma-)
, ,
utatizo
(.)
1) ,
(,
)
2) . ,
utatu
(.)
1) ,
2)
3) .
4) . ; utatu
mtakatifu
utatuaji
(.)
1) ,
; utatuaji wa
mgogoro
2) . <<utatuzi>>
utatuzi
(.)
(), ana
tabia utatuzi sana
;
(.)
,
(, )
utawa
(.)
1) ,
;
2) ;
utawala
(tawala)
1) , ,
; utawala
wa kiraia
;
jengo la utawala
;
utawala wa mji
2) ;
,
; utawala wa
kibaguzi
;
utawala wa vibaraka
;
utawala wa weupe
wachache
; utawala wa
nazi ; utawala wa
kidemokrasi wa watu
;
utawala wa makarani
; utawala
wa pekee
3) ; tambua
utawala
; heshimu
utawala
4) ,
utawalamsonge
(e.)
;
utawanyaji
(.)
;
; utawanyaji
wa makaratasi
utawi
(tawi; ma-)
. <<tawi>>
utaya
(taya)
utayari
(.)
utayarishaji
(.)
,
;
utayarishaji wa mpango
; utayarishaji [wa]
sheria
utazamaji
(.)
1) ;
,
2) , ,
ute
(nyute; mate)
1) ()
(, . .), ute
wa yai ;
ute wa sabuni
2) ; tema ute
()
3) ; ute
mweupe wa jicho
uteatea
(.)
. <<ucheachea>>
utegaji
(.)
1)
(, . .)
2) . utegaji kazi
,
,
3)
utegemeaji
(.)
. <<utegemezi>>;
utegemeaji wa mali ghafi
utegemeano
(.)
utegemezi
(.)
,
a
utekaji
(e.)
, ; utekaji
wa waziri
; utekaji nyara
; utekaji nyara [w]
ndege
utekelezaji
(.)
, ,
; utekelezaji
wa mpango
;
utekelezaji wa pendekezo
;
utekelezaji wa mahitaji
uteketeke
(.)
,
()
uteketevu
(e.)
. <<uteketezaji>>
uteketezaji
(e.)
,
,
(. . )
uteketezi
(.)
. <<uteketezaji>>
uteketezo
(.)
;
utelezi
(ma-)
1) ,
2) ; .
3)
4) . ,
utembe
(.)
utembezi
(e; ma-)
1) ,
()
2)
3) ;
4) []
utembo
(tembo)
; utembo wa
kubuni
; utembo halisi
; utembo wa
mimea
; utembo wa kano
; utembo
[wa] madawa
;
utembo
mfupi (
),
utembo mrefu, .
utembomrefu (mfululizo)
utembomrefu
(.)
. . utembo mrefu
. . <<utembo>>
utembwe
(tembwe)
. <<utembo>>
(e.)
. <<ukembwa>>
utendaji
(.)
1) . utendaji kazi
, ,
; hali za utendaji kazi
;
tabia za utendaji wa
kibepari
; utendaji
kazi wa
chama
2) ;
(-. ),
utendaji wa mateso
3) ,
; kamati
utendaji
4)
5) ;
utende
(.)
. ,
utendi
(tendi)
. <<utenzi>>
utengaji
(.)
, ;
utengamano
(.)
. <<utengano>>
utengano
(.)
1) ,
,
2) ;
utengemano
(.)
1) ,
( ,
), ;
(
)
2)
3)
utengenezaji
(e.)
1) ,
(), utengenezaji
[wa] sukari
;
utengenezaji w mashine
;
utengenezaji mpya (upya)
) )
; utengenezaji
upya wa uchumi
2) ,
; ;
utengenezaji wa hali bora
3) ,
4)
utengo
(.)
1) ; ;
2) ;
3) , ,
utenguo
(.)
,
(. ,
)
utenguzi
(.)
1) ,
;
2) ,
utenzi
(tenzi)
1) . <<utendaji>>
2) ,
; utenzi wa Liongo
uteo
(teo)
(
),
(. ,
)
utepe
(tepe; ma-)
1) ;
; utepe wa kupimia
) )
.
; utepe wa mkono
( ), kata
utepe
(.
)
2) ; ;
3) (
)
utepetevu
(.)
1)
2) ,
;
3) ;
utepo
(tepo, ma-)
,
uterasi
(.)
.
uteremkaji
(.)
; . .
,
utesaji
(.)
1) ,
2) ;
3) ,
4) ,
utesi
(ma-)
. <<utesaji>>
utetaji
(e.)
. <<uteto>>
utete
(tete; ma-)
1)
2) (
)
uteterekaji
(.)
.
utetezi
(ma-)
1)
(, ),
;
2) .
3) ,
uteto
(.)
; ,
;
uteuaji
(.)
. <<uteuzi>>
uteule
(.)
uteuo
(.)
. <<uteuzi>>
uteuzi
(ma-)
1) , ;
; uteuzi wa
wagombea uchaguzi
2) ,
(
)
3) ;
4)
uteyai
(.)
. ute wa yai .,
. , ,
uthabiti
(.)
1) ,
2) , ,
; kwa
uthabiti
3) ;
; kwa
uthabiti
4) ;
,
; uthabiti wa
siasa
5) ;
; kipindi
cha uthabiti
uthabitisho
(.)
. <<uthibitisho>>
uthamini
(.)
,
uthibitishaji
(.)
1) ,
;
2) ,
uthibitisho
(.)
. <<uthibitishaji>>; kwa
uthibitisho
(-.)
uthubutifu
(.)
1) ,
2)
uthubutu
(.)
. <<uthabiti>>
uti
(nyuti)
1)
2) .
; uti wa mgongo )
) .
) .
(-.)
3)
4) , ;
utiaji
(.)
1) . ,
; (.), utiaji saini
(.
)
2) ,
; utiaji
buheri ) )
; utiaji
umeme, . utiajiumeme
; utiaji
[wa] moyo ,
;
utiajiumeme
(.) . utiaji wa
umeme . . <<utiaji>>
utibabu
(ma-)
1)
2) , ;
karatasi matibabu
3) , ,
utii
(.)
1) ,
, ;
2) ,
utiifu
(.)
1) . <<utii>>
2)
utiko
(ma-)
1) ( )
2) ,
utiliaji
(.)
; utiliaji wa maji
mashambani
utimbakwiri
(.)
1) ,
2)
utimbi
(.)
. <<uchimvi>>
utimilifu
(.)
1) ,
2) ,
,
;
utimizaji
(.)
, ,
; utimizaji wa
mipango
utimwi
(.)
. <<uchimvi>>
utingo
(-; ma-)
1) ;
( ,
)
2)
3)
utiriri
(.)
1) (),
()
2) . ,
3) (-.,
-.)
4) (
)
(.)
-.
();
utisho
(.)
1) ,
;
2) , ,
,
utitiri
(titiri)
1)
2) . ;
utitiri wa watu
utiwaji
(.)
. <<utiaji>>; utiwaji
nguvuni
uto
(.)
1)
2) ,
3)
4) ,
utoaji
(.)
1) , ;
utoaji wa bidhaa
; utoaji wa nafaka
; utoaji
wa radiation
2) , ,
3) ,
; ;
utoaji wa maji
; utoaji
umeme
; utoaji
huduma ;
utoaji huduma za afya
;
utoaji elimu
4) ; ,
; utoaji wa zawadi
; utoaji
wa vyeti
utoajitakamwili
(.)
. utoaji wa taka za
mwili .
utoboaji
(.)
; ;
; utoboaji wa
kisima
utobwe
(.)
1) (
bao)
2)
utofauti
(.)
. <<tofauti>>
utofautishaji
(.)
,
; utofautishaji
wa tabaka
utofio
(.)
1)
2)
utohara
(.)
1)
2) .
utokaji
(.)
(-., -.
), ;
; utokaji wa
wasafiri
()
; utokaji
wa jasho ;
utokazi
(.)
; paka utokazi
utokezo
(e.)
1)
2)
3) ,
utoko
(toko)
. (
)
utokomeaji
(.)
utoleaji
(.)
1)
2) ,
()
utolewaji
(.)
. <<utoleaji>>
utomondo
(.)
mtomondo
(.
)
utomvu
(.)
utondoti
(tondoti)
; []
(tondoti)
utoneo
(.)
,
utoneshaji
(.)
, ;
()
utongo
(tongo; ma-)
;
(-)
utongozaji
(.)
. <<utongozi>>
utongozi
(.)
1) ,
,
()
2)
utope
(ma-)
. <<tope>>
utoro
(.)
1) , ;
2) ,
;
utoshelevu
(.)
1) ,
2)
utoshelezaji
(.)
. <<utoshelezo>>
utoshelezi
(.)
. ()
utoshelezo
(.)
1)
,
2) ;
,
utosi
(tosi)
; ; utosi wa
dunia
utoso
(.)
; utoso wa
merikebu
utoto
(.)
, ;
meno utoto
; acha utoto
utotole
(.)
utovishaji
(.)
utovu
(.)
, ;
; utovu wa adabu
,
;
utovu wa hatia
[] ;
utovu wa hakika )
)
; utovu wa
nidhamu
,
; utovu wa
shukrani ;
utovu wa ujuzi
utowaji
(.)
. <<utoaji>>
utozaji
(.)
,
(, ), utozaji
[wa] kodi
; utozaji
wa bei kubwa
utu
(.)
1)
();
; utu uke
;
; utu ume
;
2)
3) ,
,
4) [] ; utu
uzima ,
utuhumu
(ma-)
1) ,
2)
utukufu
(.)
1) ; ; utukufu
wa kazi
2) (),
Utukufu wake
utukutu
(.)
1) ,
;
2) ;
, ;
()
3) ,
4) ,
utule
(.)
1) , ,
2) ;
utulivu
(.)
1) , ;
wakati wa utulivu
; maneno
utulivu
2) .
3) ;
; utulivu
wa moyo
4) ,
; ufanye
kazi kwa utulivu!
!;
sikiliza kwa utulivu
5) ,
;
utulizaji
(.)
, ;
utulizaji wa moyo
()
utulizo
(.)
. <<utulizaji>>
utumainivu
(.)
, ;
utumaji
(.)
1) ,
2)
(.)
utumbavu
(.)
1) ,
2)
3)
utumbo
(ma-)
1) . ; utumbo
mpana, . utumbompana
; utumbo
mwembamba
2) ;
, ; ndizi na
utumbo ;
utumbo mdogo
.
utumbompana
(.)
. . utumbo mpana
. . <<utumbo>>
utumbuizi
(.)
1)
2) (
),
utumbuizo
(tumbuizo)
1) . <<utumbuizi>>
2) (,
. .);
3)
utume
(.)
1) ,
2) , ;
; ;
utume mwema .
utumi
(.)
1) ,
,
2)
utumiaji
(.)
,
; utumiaji wa
maji ;
utumiaji misitu
; utumiaji nguvu
; kitendo
cha
utumiaji nguvu
;
utumiaji wa kemia
utumishi
(.)
1) ,
(, . .);
; toa utumishi
,
; utumishi wa
serikali
; - utumishi
2) ;
3) ,
utumizi
(.)
1) . <<utumiaji>>
2) ,
; fedha
utumizi
utumo
(.)
. <<utumi>>
utumwa
(.)
1) ;
()
2) ,
, ;
(.), utumwa wa
ukoloni
;
utunda
(tunda)
(-
)
utundu
(.)
1) , ,
2) ;
3) , ,
4)
utunduivu
(.)
. <<utunduizi>>
utunduizi
(.)
1) , ;
2)
3) ,
utungaji
(.)
1) ()
(, )
2) ,
; ;
utungaji wa muswada wa
sheria
; utungaji wa
shanga
utungo
(tungo)
1) . <<utungaji>>
2) ,
, utungo wa
fasihi
; utungo wa
muziki
3) , ;
utungo wa sauti
4)
5)
6) ,
7) ,
8) , ;
utungu
(.)
( )
utunu
(.)
,
, ; kwa
utunu ,
utunzaji
(.)
1) , ,
; utunzaji wa watoto
, utunzaji
wa gari
; []
;
utunzaji wa nyumba
2) ,
; utunzaji wa miti
3) ;
;
utunzaji wa vitabu vya
mahesabu
; utunzaji [wa] fedha
utunzi
(.)
1) . <<utunzaji>>
2) . <<utungo>>
utunzo
(tunzo)
. <<tunzo>>
utupa
(.)
mtupa (.
)
utupaji
(.)
1) ; utupaji wa
mawe ;
utupaji wa mkuki .
2) ,
; utupaji wa
mabaki
; utupaji
taka
utupiaji
(.)
(-. . ), utupiaji wa
mtandio
[
]
utupu
(.)
1) ,
; .
2) , ;
enda utupu
3) ,
; wali huu ni
utupu, hauna mchuzi
4) .
5) . ,
uturi
(e.)
;
Uturuki
(.)
utusitusi
(.)
1) ; ;
2)
utuvu
(.)
1) . <<utulivu>>
2) , ;
3) ,
4) ;
; kwa utuvu
;
utwana
(.)
1) ;
2) ,
(
)
utwangaji
(.)
, ;
utweshi
(.)
, ;
utwezo
(.)
;
uuaji
(ma-)
1) ; uuaji kwa
makusudi
2) ,
uuajivijidudu
(.)
. uuaji wa vijidudu
;
uuano
(ma-)
uuguaji
(.)
. <<uuguzi>>
uuguzaji
(.)
. <<uuguzi>>
uuguzi
(.)
uumaji
(.)
, ; uumaji wa
tumbo
uumbaji
(.)
; [];
; uumbaji wa
wahusika
uume
(.)
1) ;
; uumeni
2)
;
3) ,
uumikaji
(.)
uumizi
(.)
. <<uumikaji>>
uundaji
(.)
1) , ,
; uundaji wa
chama ;
uundaji
wa serikali
; uundaji wa
tabaka
(), uundaji wa
bei ;
uundaji wa maneno
;
2) , ;
()
uundwaji
(.)
. <<uundaji>>;
uundwaji wa Jamhuri
uungaji
(.)
, ;
uungaji mkono ;
; wiki
uungaji
mkono
uungamaji
(.)
1)
2) ; .
uunganishaji
(e.)
,
uunganisho
(.)
. <<uunganishaji>>
uungu
(.)
1)
2)
uungwana
(e.)
1)
;
2) ,
;
3) ,
uunzi
(.)
1) ,
(-.)
2) ,
uuzaji
(ma-)
, ;
; uuzaji kahawa
; mauzaji
kimataifa
uvamizi
(.)
1) ,
2) ,
uvao
(.)
;
uvati
(.)
.
uvi
(nyuvi; ma-)
; uvi mwingi
uvimbe
(.)
1) ,
;
2) ; ;
(. . )
3) ;
uvimbeuchungu
(.)
.
uvimbi
(e.)
. <<uvimbe>>
uvimbizi
(.)
()
uvinjari
(.)
1) ( )
2)
uviringo
(.)
;
uvivio
(e.)
,
uvivu
(.)
1) ,
2) ,
uvoo
(voo)
1)
2) ,
uvoteshaji
(.)
;
uvuguvugu
(e.)
1) ; -enye
uvuguvugu ;
4) . <<vuguvugu>>
1) , ;
uvuke
(e.)
kitengeneza uvuke
uvukizo
(.)
. <<ufukizo>>
uvukuto
(.)
(.)
. <<ufukuto>>
uvulana
(.)
1) ,
2)
uvule
(.)
. <<uvuli>>
(.)
;
(.)
;
uvumba
(e.)
1) .
2)
uvumbi
(.)
1) ;
2)
3)
uvumbuaji
(.)
. <<uvumbuzi>>
uvumbuzi
(.; ma-)
1) (. ),
2) ,
uvumi
(.)
1) ; ;
2)
3) ;
4) , , ;
habari za uvumi
;
toa uvumi
uvumiliano
(.)
[]
()
uvumilivu
(.)
1) ,
; ;
uvumilivu mwingi
2) ;
; ; kwa
uvumilivu ;
uvumo
(.)
1)
2)
3) ; ;
uvunaji
(.)
, ,
uvunaji kwa mashine
; uvunaji
wa mali iliyoko baharini
uvundo
(.)
1) ;
, ; toa uvundo
2) . -. ,
uvungu
(.)
1) ,
2)
3)
4) , ;
uvunguni mwa kitanda
; laza uvunguni
[] (-.)
uvunjaji
(.)
1) ; ;
2) (,
. .); uvunjaji
wa amami
;
uvunjaji wa haki za
binadamu
3) , ;
uvunjaji wa rekodi
uvunjifu
(.)
1) . <<uvunjaji>>;
uvunjifu wa sheria
2) ,
uvunjo
(.)
. <<uvunjaji>>
uvuno
(., ma-)
1) . <<uvunaji>>
2)
3)
uvunzovunzo
(.)
;
uvurugifu
(.)
. <<uvurugiko>>
uvurugiko
(.)
1) ,
2) ,
,
3) ,
uvurumiaji
(.)
.
uvurungu
(.)
; ; jiwe la
uvurungu
uvushi
(.)
1)
( ),
2)
uvusho
(.)
. <<uvushi>>
uvutaji
(.)
; uvutaji [wa]
tumbaku (sigara)
()
uvutano
(.)
1) ,
, ;
nguvu uvutano
;
vutwa na uvutano
2) ; ;
kitovu cha uvutano
3)
uvutiaji
(.)
. <<uvutano>>
uvutiwaji
(.)
1) . <<uvutano>>
2) ,
uvuto
(.)
1) ,
2)
uvutwaji
(.)
. <<uvutano>>
uvuvi
(.)
,
uvuvio
(.)
1)
2) ; ;
3) .
4) .
uvuzi
(ma-)
uvyalio
(.)
. <<uvyazi>>
uvyauso
(.)
,
;
uvyazi
(.)
1) ,
2)
uwa
(ma-)
. <<ua>>
(nyuwa)
. <<ua>>
uwaasi
(e.)
. <<uasi>>
uwada
(.)
uwadhjini
(.)
()
uwakala
(.)
. <<uwakili>>
uwakili
(.)
1) ,
; simama katika
uwakili
2) ,
3) ,
(-.)
uwakilishaji
(.)
. <<uwakili>>
uwakilishi
(.)
. <<uwakili>>
uwali
(.)
. <<uliwali>>
uwalii
(.)
1)
2) ,
uwalimu
(.)
. <<ualimu>>
uwalio
(nyalio)
(nyalio)
; (
)
uwambo
(wambo; mawambo;
mambo)
1) ,
; ;
uwambo wa ngoma
;
uwambo wa kitanda )
) []
2)
(-)
3)
uwananchi
(.)
. <<uananchi>>
uwanafunzi
(.)
. <<uanafunzi>>
uwanda
(nyanda)
1) ;
; uwanda wa juu
; uwanda wa chini
,
2)
3) ,
uwanga
(wanga)
1)
2) ; tia uwanga
uwanja
(nyanja)
1) [] ;
, ;
uwanja wa kucheza
;
; uwanja wa
kuegesha magari
;
uwanja wa [kushinda] resi
; uwanja wa
majani ; uwanja wa
maonyesho
;
uwanja wa michezo
; uwanja wa mpira
; Uwanja
Mwekundu
; uwanja
wa ndege ;
uwanja wa siasa
;
uwanja wa vita
2) . , ;
nyanja za sayansi
; uwanja wa taaluma
3) . ;
();
uwanja wake
uwaria
(.)
;
;
uwasa
(wasa)
(
)
uwashi
(.)
. <<uashi>>
uwasho
(.)
1)
2)
(.)
. ,
uwasilishaji
(.)
1) ,
2) (),
uwasilishaji wa kodi
uwati
(mbati)
.
(mbati)
. ;
uwatu
(.)
,
(
;
Trigonella foenum
graecum)
uwayo
(nyayo)
. <<wayo>>
uwazaji
(.)
,
uwazi
(.)
1) ;
2) ;
3) ; uwazi wa
mlango
4) . ,
;
; kwa
uwazi ,
5)
uwaziri
(.)
;
uwaziri mkuu
-
uwazo
(.)
;
( -.),
uwekaji
(.)
1) ,
; ;
uwekaji wa fedha
;
uwekaji wa kilometa 10
za bomba a 10
; uwekaji
wa sakafu
; uwekaji
kizuizini .
2) ,
; uwekaji wa bei
imara
; uwekaji
wa vima vya kazi
3) ,
; uwekaji
hesabu ,
uwekevu
(.)
1) ,
2) ,
,
; - uwekevu
uwele
(mawele; nyele)
(ndwele)
. <<uele>>
(nywele)
,
uwelekevu
(.)
. <<uelekevu>>
uweleko
(ma-)
(-
),
uwenda[wa]zimu
(.)
,
uwenyekiti
(.)
. <<uenyekiti>>
uwenyemali
(.)
. <<uenyemali>>
uweza
(.)
1) . <<uwezo>>
2) ., ,
uwezekano
(.)
,
, ; kuna
uwezekano
;
uwezo
(.)
1) ; uwezo wa
uchukuzi
; uwezo
muhimu katika
harakati
2) ; uwezo wa
kufanya kazi
3) , ;
;
uwi
(.)
. ;
uwiano
(.)
; ,
; uwiano wa
nguvu duniani
; uwiano wa
biashara ;
uwiano mzuri (sawa)
;
uwiano kinyume .
;
uwili
(.)
1) ;
2) .
3) .
uwima
(.)
1) ;
2)
uwimbi
(wimbi)
.
uwinda
(.)
. <<uwindaji>>
(.)
1)
2) .
3) . <<mbinda>>; piga
uwinda
(
)
uwindaji
(.)
;
(, )
uwindi
(.)
. <<uwindo>>
uwindo
(.)
1)
2)
uwingi
(.)
1) ,
; uwingi wa
watu ;
2) .
3) ; ;
; uwingi wa biashara
uwingu
(mbingu)
1) ,
2) ;
uwinja
(mbinja)
. <<ubinja>>
uwinzi
(.)
. <<uwindaji>>
uwivi
(.)
. <<wizi>>
uwivu
(.)
. <<wivu>>
uwizi
(.)
. <<wizi>>
uwongo
(.)
1) ,
2) ,
,
3) ,
;
4) , ,
; - uwongo
uya
. ()
. -uyisha
. -uyia
. -uywa
. -uyika
uyabisi
(.)
1) ;
; uyabisi wa
nchi
2) , ;
uyabisi wa tumbo .
; uyabisi wa kichwa
.
;
3)
4) .
5) ,
6)
7) . ;
,
8) . ,
Uyahudi
(.)
1)
2) .
uyakini
(.)
1) ,
3)
uyakinifu
(.)
1) . <<uyakini>>
2) ; uyakinifu
wa kisayansi
3)
uyakinishaji
(.)
; uyakinishaji wa
miongozo maendeleo
uyatima
(.)
uyaya
(.)
uyeyushi
(.)
1) ;
2) ; uyeyushi wa
madini
uyoga
(.)
; uyoga wa ng'ombe
(kulimia) ;
uyoga mwingi
; uyoga
mchache
Uyunani
(.)
uza
; uza nje
; uza lugha
ya Kimsumbiji
,
. -uzana
.-. -uzanya
; kitu hiki
huuzanya
. -uzia
.-. -uzilia
.-. -uziana
. -uzwa
. -uzika
.-. -uzikana
. . <<uliza>>
uzalendo
(.)
,
; - uzalendo
uzalio
(.)
uzalishaji
(.)
1) ;
;
uzalishaji binafsi
; uzalishaji
mali
; uzalishaji
sukari
xapa; uzalishaji wa
umeme
; nguvu za
uzalishaji
2) . ;
uzalishi
(.)
. ; hospitali
uzalishi
uzamili
(.)
uzandiki
(.)
1) ,
2) ,
3) ,
uzani
(.)
1)
2) ; ; uzani wa
atomi ,
; uzani wa
juu
3) ; uzani wa hesabu
4) . ;
5)
uzao
(.)
1) ;
; hali za uzao
2) , ;
; namna
uzao
3) , ,
uzawa
(zawa)
1) ; lugha
uzawa
2)
uzazi
(.)
1) ; uzazi wa
kupasuliwa .
; elimu ya uzazi
2) ; siku ya
uzazi
3) , kudhibiti
uzazi
; kupanga
uzazi
; uzazi wa
majira
; kimo cha
uzazi
; dawa
uzazi
4) ; wa na
uzazi
5) fuko la uzazi .
; chupa uzazi
; sehemu
(ogani) za uzazi,
viungo vya uzazi
, viungo
vya uzazi vya kike
, sehemu za uzazi
za kiume
uzee
(.)
uzembe
(.)
1) ;
;
(.)
2) ; ;
uzeyuni
(.)
uzi
(nyuzi)
1) , ; uzi wa
kushonea
; uzi wa kushikiza
(
), uzi wa kutilia
2) ; uzi wa
kufumia nguo ;
sokota uzi
3) -.
(, ,
..); nyuzi za sauti
4) ; uzi wa
chuma (shaba)
() ; uzi wa
stimu
; uzi wa
kinanda . ;
chombo cha kugusa nyuzi
.
uzidishaji
(.)
, ;
uzidishaji wa thamani
uziduzi
(.)
; ,
uzilifu
(.)
. <<udhalifu>>
uzima
(.)
1)
2) ;
; uzima
haununuliwi .
3)
;
4) ;
;
uzimbezimbe
(.)
1) , ;
2) ,
uzinda
(.)
,
uzindaki
(.)
uzinduo
(.)
1) (
)
2) (.
)
uzindushi
(.)
,
,
;
uzindusho
(.)
. <<uzindushi>>
uzinduzi
(e.)
[]
(. ); .
onyesho la uzinduzi
;
uzinduzi wa meli
uzingaji
(.)
1) ;
2) ;
uzingatiaji
(.)
;
(-.)
uzinge
(zinge)
1)
2) . <<uzingo>>
uzingo
(.)
; ;
uzingo wa jua
uzini
(.)
;
uzinifu
(.)
1) ,
2) . <<uzini>>
uzinzi
(.)
. <<uzinifu>>
uzio
(mzio; nyuzio)
1) ,
( )
2) ; uzio
wa mtoto
uzionisti
(.)
uzishi
(.)
uzito
(.)
1) ; ; uzito
mdogo (wa chini) .
; uzito wa kati
(kadiri) .
; uzito
mkubwa (wa juu) .
; uzito halisi
,
2) . ;
; uzito wa masi
3) .
4)
5) . , ;
uzito wa kosa
6) . , ;
; uzito
; elekeza
uzito maalum katika...
...
7) . ,
; ngoma inabeba
uzito fulani
8)
9) ,
10) ;
11) ,
12) . uj uzito
uziwa
(.)
; uziwani
uziwi
(.)
; tia uziwi .
.
uzo
(ma-)
. <<mauzo>>
uzoaji
(.)
1) ;
( )
2) ; uzoaji wa
takataka mjini
uzoefu
(.)
1) ; ;
- uzoefu
2) ; ; uzoefu
wa maisha
; uzoefu wa kihistoria
;
uzoefu wa vita
; uzoefu wa kazi,
uzoefu kazini
; pata uzoefu
; -enye
uzoefu ,
; uzoefu ndio
mama wa maarifa .
-
uzoevu
(.)
. <<uzoefu>>
uzohali
(.)
1) ,
2) ;
;
3) ,
;
( )
uzohari
(.)
. <<uzohali>>
uzorotaji
(.)
1) ,
(-.),
( -.)
2) .
<<zorota>>
uzua
. <<uzulu>>
uzuhali
(.)
. <<uzohali>>
uzuiaji
(.)
1) , ,
2) ,
; uzuiaji
[wa] ajali
(
), uzuiaji ajali
viwandani
; uzuiaji wa
magonjwa .
uzuio
(ma-)
1) ,
2) ,
uzuivu
(.)
. <<uzuiaji>>
uzuizi
(.)
. <<uzuio>>
uzuka
(.)
()
uzuliaji
(.)
. <<uzuiaji>>
uzulu
1) ( ),
;
2) (
), (
)
. -jiuzulu
( ),
( ),
. -uzulisha
. -uzulia
. -uzuliwa
. -uzulika
(ma-)
1) ( )
2)
3) ,
uzulufu
(.)
;
.
uzungo
(.)
. <<uzingo>>
uzungu
(.)
1)
; uzunguni
2) ,
,
(.)
uzuri
(.)
1) ; ; tia
(fanya) uzuri
(); kwa uzuri ;
2)
3) , ,
4)
1) , ;
, ;
utakuja leo? uzuri
? -
uzururaji
(.)
;
uzushi
(.)
1) ,
,
; ni uzushi
mtupu
2) ,
;
3)
(.)
1)
( ),
2) ,
; uzushi wa
lulu
uzuwiaji
(.)
. <<uzuiaji>>
uzuzi
(e.)
1) . <<uzushi>>
2) , ,
uzuzu
(.)
1) , ,
2)
(
),
3) ,
4) ;
vaa
1) ,
(, ),
amevaa nguo nzuri
;
amevaa kizungu
-; vaa pete
; vaa kofia
()
2) ; hajavaa
. -valisha, -visha
. . (.), ( -.),
mvishe mtoto
nguo
; mvishe aende zake
.-. valishwa
.-. -jivalia
.-. -valiana
.-. -jivua
(-.); amejivua na shida
.-. -vuana
.-. -vulisha
;
()
.-. -vulia;
amemvulia kofia
.-. -vuliwa
.-. -vuka; nguo zote
zimemvuka
.-. -jivika
;
.-. -vikana
.-. -vikiza
.-. -vikia
.-. -vikwa
; koti lililovikwa juu
mgongo wa kiti
,
(-)
.
@ valia
1)
, ;
amevalia leo
2)
(); walivalia nguo
za kitaifa
; valia miwani )
) .
. ( .,
-.), siku hizi
ukatuvalia miwani
();
kuyavalia miwani maswali
3) . valia njuga
@ vua
1) (),
; amevua kofia
(koti)
()
2)
3) . ,
4) .
5) (
); vua madaraka
() ; vua
kwa mshipi (dema)
();
vua
samaki baharini
. -vuana
. -vulia, ndoana ya
kuvulia
. -vuliwa
. -vuka
1) ,
(.)
2) ,
3)
4) ,
. -vuana
. -vusha
. -vulia
. -vuliwa
.-. -vukana
.-. -vu[ki]sha
.-. -vukia
1) (
)
1) vua macho
. -vulia
. -vulika
@ vuka
1)
2) ;
vitani wakavuka
1) ;
; vuka njia
;
vuka mpaka
2) ;
; vuka mto
3) . ,
; amevuka katika
taabu hii
; kuivuka jamii
kongwe na kujenga jamii
mpya
. -vukana
. -vu[ki]sha
.-. -vushana
.-. -vushia
.-.-.
-vushiana
.-.-.
-vushiwa; sikuvushiwa
mizigo yangu
. -vukia; mtumbwi
wa kuvukia mtoni
;
mlivukia
wapi?
?
. -vukwa
. -vukika
c. <<fuka>>
. -vukiza
.-. -vukizwa;
chombo kilichovukizwa
moshi ,
@ valiwa
1)
(); saa
zinazovaliwa mkononi
2)
() (
), nguo hizi
zimevaliwa
@ vika
1) . .
(-.), (
-.), hamlishi wala
hamviki
2) []
(-; ma-)
.
valensi
(-)
.
vali
(-)
. 1)
2) ; ;
3)
4)
valio
(ma-)
1) ;
2) ,
(; . ,
)
valvu
(-)
. <<vavu>>
vama
1) ; .
.
2) ; ;
kamba imenivama
mkononi
3) ,
( )
@ vamia
1) . .
; simba
amemvamia
;
aliivamia
ile glasi yenye maji
2) , ;
,
3) , ;
(.); vamia watu
wasio na hatia
4) . .
@ vamiwa
1)
,
2)
()
vanga
1) ( ),
2)
3) ;
. -vangisha
. -vangia
. -vangwa
. -vangika
@ vangavanga
1) (.)
2)
,
vanila
(-)
.
vao
(ma-)
1) , ,
2)
3) ()
4)
varanda
(-)
varanga
(-)
1) , (),
; (.)
2) ; ; hatusikii
kwa varanga bahari
-
1) []
,
. -varangana
. -varangisha
. -varangia
. -varangwa
. -varangika
. -varangavaranga;
usivarangevarange maneno
yetu
varange
lugha varange
(, )
; tumia Kiswahili
varange
vaselini
(-)
vavagaa
(,
), habari
imevavagaa kila mahali
. -vavagaza
. -vavagalia
. -vavagaliwa
. -vavagalika
vavu
(-)
1) . ;
2)
vazi
(ma-)
1) , ; vazi la
kawaida
; vazi la kitaifa
; vazi la jioni
; vazi la
hari ;
vazi rasmi
2)
vekta
(-)
. ; vekta shina
; vekta
kapa ; vekta
tokeo
; vekta uwazi
veli
(ma-)
,
vema
. <<vyema>>
vena
(-)
.
ventrikali
(-)
. (,
)
vepa
(-)
[]
vesti
(-)
veto
(-)
. <<vito>>
vi
; vitabu hivi vi
ghali []
via
1) . .
,
; ,,
2)
()
3)
() ( )
4)
(,
,
..),
mguu wake umevia
; yai
limevia
5) .
,
;
6) .
.-. -vizilia
.-.-.
-viziana
.-.-.
-vizilika
.-. -viziwa
.-. -viliwa
@ viza
1)
(); ,
(,
-. . .)
2) . .
, ;
3) . (
),
4) ( )
(-)
. viza la yai
()
,
( ); yai viza
(-)
; viza kuingia
nchini
@ vizia
1) . .
. .
2)
(,
) -.
3) -.;
-.
4) ,
5) ,
6)
@ vilia
1) ,
2)
3) (
);
( )
4)
vibaya
. <<baya>>; vitu vibaya
1) ; anajua Kiswahili
vibaya
2) , ;
; alimpiga vibaya
;
alijeruhiwa vibaya
()
viburudishaji
(.)
. <<kiburudishaji>>
viburudisho
(.)
. <<kiburudisho>>
vichache
. <<chache>>
,
vichaka
(.)
. <<kichaka>>
vidondo
(.)
. <<kidondo>>
vifaa
(.)
. <<kifaa>>; vifaa vya
ushoni
; vifaa vya
nyumbani
(jikoni)
()
vifijo
(.)
. <<kifijo>>
vifuasi
(.)
. <<kifuasi>>
vigaviga
,
. -vigavigana
. -vigavigia
ac. -vigavigwa
vigelegele
(.)
. <<kigelegele>>;
walikatiza hotuba yake na
vigelegele
vigumu
. <<gumu>>; viti
vigumu
1) , ;
anaishi vigumu
2) , ; ni
vigumu kutatua tatizo hili
vijana
(.)
. <<kijana>>
vije
. <<vipi>>
vijineno
(.)
. <<kijineno>>
vikali
. <<kali>>; vyakula
vikali
1) , , ;
ataadhibiwa vikali
2) , ;
; walipinga
vikali
vikariri
(.)
; ana vikariri vingi
vikorokoro
(.)
1) ,
2)
vilasi
(-)
., .
vile
1) , . ; sitaki vitu
vile
1) , ;
; ; alisema vile
; kwa vile
; kama vile
[]...
vilevile
. vile vile 1) ,
; watoto vilevile
walikuja
2) , ,
; shati
hili lishonwe vilevile
3) ,
vilio
(ma-)
1) ,
2) ()
3) ,
vimba
1) , ,
;
( ) , mtoto huyu
alivimba
tumbo
; mishipa
yake damu imevimba
2)
3) (
), embe zimevimba
4) , ;
(.)
. -vimbisha ;
vimbisha vishavu
; usimvimbishe
kichwa .
.-. -jivimbisha
;
. -vimbia
.-.
-vimbiana
.-. -vimbiwa;
amekula mpaka nusura
akavimbiwa ,
1)
(, )
2)
. -vimbia
. . -vimbilia
.-.
-vimbiana
. -vimbua
. -vimbika
vimbizi
(ma-)
1)
2)
vimoja
si vimoja
; si vimoja kwangu
vimoto
1) ;
;
2) ,
3) ,
vina
. <<vinya>>
vingi
. <<ingi>>; vitabu vingi
,
vingine
. <<ingine>>; vitu
vingine
, -;
vinginevyo
, -,
;
vinginya
1) ( )
2) (
)
3)
(
)
. -vinginyana
. -vinginyisha
. -vinginyia
. -vinginywa
. -vinginyika
vingirika
1)
2) ,
3)
. -vingirisha
vinjari
1)
( .)
2) ;
(.)
3) ; anavinjari
hataki kuja ,
4) . ,
;
manowari kuvinjari )
)
5) ( );
sauti inayovinjari
. -vinjarisha
. -vinjaria
. -vinjariwa
. -vinjarika
vinya
1) [] ,
(-.)
2) ,
()
3) ( ,
, . .);
mdorno wake ulimvinya
4) ,
(; .
)
. -vinyisha
. -vinyia
. -vinyiwa
. -vinyika
. -vinyavinya
vipi
. <<pi>>; vitabu vipi?
?
?, ?; je,
vipi? ?; vipi
umefanya hii?
?; kwa
vipi? ) ?, ?
) ?, ?,
?, ?
virasi
(-)
virigiza
1)
2) ,
3) ,
4) ,
. -virigizana
. -virigizia
. -virigizwa
viringa
1) (-.)
2) ,
( , ); (
)
3) ( )
.-. -viringanisha
. -viringwa
. -viringika
();
@ viringana
1)
,
2)
(
); ameviringana
@ viringisha
1) , ,
()
2) ( , )
3) ,
4)
5) ()
viringe
(-)
1) ,
2)
viru
(ma-)
mviru
virugu
(.)
. virugurugu 1) ,
2) ,
3) , ,
()
4) . ;
;
vishuo
(.)
1)
2) .
vita
(.; -)
1) ; piga (fanya) vita
; leta vita
; ja na
vita
; alika
(tangaza) vita
; vita [vi]kuu [v]ya
pili [v]ya
dunia
; vita [v]ya baridi
; vita [v]ya
ukombozi
;
vita [v]ya ushambulizi
; vita
[v]ya
wenyewe kwa wenyewe,
vita [v]ya kienyeji
; vita
[v]ya msituni
;
michezo ya vita
2) ; vita [vi]kali
; vita
[v]ya haki
3) ,
vitafunio
(.)
,
vitakataka
(.)
, ;
biashara vitakataka
vitamini
(-)
; ongeza vitamini
vitamu
. <<tamu>>; vitumbua
vitamu
(.)
; vitamutamu
vitandikio
(.)
. vitandikio vya kitanda
vitendo
(.)
. <<kitendo>>; -
vitendo ;
; hatua za
vitendo
; sio kwa maneno bali
kwa vitendo ,
; kwa vitendo )
)
vitio
(.)
. (
)
vito
(-)
, ; haki
vito ; piga
(tumia) kura vito, tia vito
vituko
(.)
. <<kituko>>
vitumbuizo
(.)
viua
(.)
(.
)
viungo
(.)
. <<kiungo>>
vivi
1) vivi hivi ;
; ;
nahitaji vitu vivi hivi
vivi hivi 1) ,
, ;
tulifanya vivi hivi
2) ; (.); aliondoka vivi hivi
hakuvaa nguo
,
vivu
1) ,
2) ,
3) , ,
,
4) ,
,
5) ,
,
6) ; kisu kivivu
vivyo
vivyo hivyo
(); viti
vivyo hivyo tulivitaka jana
()
vivyo hivyo ,
, ,
[] ; vivyo hivyo
alivyosema
vizuri
. <<zuri>>; vikombe
vizuri
1) ; ;
anajua Kiingereza vizuri
;
vizuri sana
2)
3) ,
4) ; ni vizuri
kuvuta hewa safi
vocha
(-)
1)
2) ; ;
3)
vogomea
1) ;
(
)
2) ( ),
( )
. -vogomeza
. -vogomelea
vokali
(-)
.
volkano
(-)
. <<volkeno>>
volkeno
(-)
volta
(-)
. <<volti>>
volteji
(-)
1) . ,
2) .
volti
(-)
.
voltimeta
(-)
.
vongea
,
. -vongelea
.-. -vongelesha
.-. -vongeleka
. -vongewa
vongonya
(ma-)
. <<vungunya>>
vono
kitanda cha vono
voromoa
. <<poromoa>>
vota
,
(
,
. .)
. -votana ,
(
-.)
. -votesha
. -votea
. -votwa
. -voteka
voti
(-)
1) []
; chama hiki kilipata
voti zaidi elfu kumi
2) ,
3) ,
( )
(-)
.
vuata
1) ()
2) (-. ,
)
3) vuata ulimi .
,
4)
. -vuatisha
. -vuatia
. -vuatwa
. -vuatika
vuaza
1) , ,
; vuaza mnazi
; kisu kimenivuaza
2) , ,
3) . ;
, ;
; maneno haya
yamenivuaza
. -vuazana
. -vuazisha
. -vuazia
. -vuazwa
. -vuazika
vue
(-; ma-)
1)
2) .
( )
vuga
(-)
(Aeolanthus amboinicus)
vugaza
. -vugazisha
. -vugazia
. -vugazwa
. -vugazika
vugo
(ma-)
1) .
2) ,
vugua
,
( -.)
. -vugulisha
. -vugulia
. -vuguliwa
vugumiza
. <<vurumisha>>
vuguta
. <<fukuta>>
vuguto
(ma-)
. <<fukuto>>
vuguvugu
(ma-)
1)
2) . , ,
; vuguvugu la siasa
3) . ,
; ;
vuguvugu la kimapiuduzi
; tia vuguvugu
;
(
-.)
4) ; ;
vuguvugu la ukombozi
;
vuguvugu la Mahdi
5) . ,
, ;
vuguvugu la watu ,
1) ; ;
maji vuguvugu
vuika
. <<vumbika>>
vuja
1) ,
2) ,
; jeraha lake
lilivuja damu
3) ,
;
; mashua yavuja
; - kuvuja )
, )
;
. -vujisha
. -vujia
. -vujwa
. -vujika; ukuta
wavujika
vuke
(ma-)
1) . mvuke
2) ,
3) ,
vukizo
(ma-)
. <<fukizo>>
vukuta
. <<fukuta>>
vukuto
(ma-)
. <<fukuto>>
vule
(ma-)
. <<mvule>>
vuli
(-; ma-)
(
), vuli mume
;
vuli mke ;
kilimo cha vuli
vuli
vulio
(ma-)
1) ;
;
2)
vuma
1)
2) , (
); upepo mkali
unavuma
3) ,
4) ; ; simba
anavuma sana
5) , (
), ngurumo inavuma
tangu jana
6) ; ,
; ; maji
yanavuma ;
majani
miti yanavuma kidogo
; msitu
mnene unavuma
7) ; ;
nyuki anavuma
; ndege inavuma
8) ; ;
( ); sauti
yake inavuma
; sauti
kuvuma
9)
10) ; risasi
zinavuma
11)
12) [-] (
, ), mambo
ha yanavuma mjini
13)
;
;
amevuma kwa mema yake
14)
(); nimevuma
toka asubuhi mpaka jioni
15) ;
( ); tulicheza karata
jana tukavuma
. -vumana
.-. -vumishia;
walimvumishia kuwa
ni msaliti
,
.-. -vumishwa
. -vumia
. . -vumilia
, ,
,
. .-.
-vumiliana
. .-.
-vumilisha, -vumiliza;
. .-. -vumiliwa
. .-. -vumilika
. -vumwa
.-. -vumikana
@ vumisha
1)
2)
3)
4) (
)
@ vumika
1)
();
; alivumika
kwa uganga
2)
vumaika
(-.)
. -vumaikisha
. -vumaikia
. -vumaikwa
. -vumaikika
vumatiti
(-)
1) ( -,
,
)
2) .
vumba
(ma-)
; ananuka
vumba la samaki
; vumba la
papa
;
chombo kilichopikiwa
samaki hakiachi kunuka
vumba .
,
,
vumbi
(ma-)
1) . uvumbi; .
vumbivumbi ;
2)
3) ( )
4) , ;
vumbi la mtama
; vumbi la mpunga
5) .
6) .
7) . uvumbi
vumbika
1)
( , ,
. .
)
2) ;
3) . ,
; ;
amemvumbika mkewe
nyumbani
4) ( )
. -jivumbika
, ;
jivumbika nyumbani
;
. -vumbikisha
. -vumbikia
. . -vumbikilia
. .-.
-vumbikiliwa;
. .-.
-vumbikilika
. -vumbikika
@ vumbikwa
1)
(
)
2) .
()
3) ( );
amevumbikwa na homa
vumbilia
1) ,
2) , ;
3) ()
. -vumbiliwa
. -vumbilika
vumbivumbi
(ma-)
. . <<vumbi>>
vumbo
(ma-)
; ; vumbo la
unga ; vumbo
la wali
vumbu
(ma-)
. <<vumbo>>
vumbua
1) , ;
,
2) ,
3) ;
4) ;
5) (,
)
. -vumbuana
. -vumbusha
. -vumbulia;
walimvumbulia siri
.-. -vumbulika,
vita vimevumbulika
.-.-.
-vumbulikana; kitu
kilichopotea
kimevumbulikana
. -vumbuliwa
. -vumbuka
.-. -vumbukana
vumbuluka
. <<vumburuka>>
vumbuo
(ma-)
1)
2) ,
vumburuka
1) ,
( ;
. . )
2) ()
. -vumburu[ki]sha
()
. -vumburukia
.-.
-vumburukiza
. -vumburukika
vumbuzi
(ma-)
. <<uvumbuzi>>
vumi
(ma-)
1) ; ; ;
(, . .),
2) (,
. .)
3)
4) ;
5) ,
6) , ()
7) ()
8) ;
9)
10)
(ma-)
vumilivu
1)
2)
3)
vumisho
(ma-)
1) (,
. .)
2) ()
3)
vumo
(ma-)
. <<vumi>>
(ma-)
(
mvumo)
vuna
1) ()
; tumevuna mavuno
makubwa
; utavuna
unachopanda .
,
2) . ;
amevuna mengi kutokana
na mambo haya
3) .
[]
. -vunana
; matunda
yameshavunana
. -vunisha
.-. -jivunisha
. -vunia
.-. -jivunia
,
; amejivunia nchi
yake
. -vunwa; mwaka huu
kumevunwa sana
. -vunika
@ jivuna
1) (),
2) ,
3)
vunana
(-)
( )
vunda
1) , ;
;
2)
(); la kuvunda
halina ubani .
3)
; donda hili
limevunda mno
4)
. -vundisha
. -vundia
. -vundika
1) ,
2)
; cha
kuvunda hakina mbani
.
3) ( )
. -vundisha
. -vundia
. -vundwa
. -vundika; maji
yamekwisha vundika
@ vundikisha
1)
()
2)
vundanga
. <<vunjanga>>
vundarega
() (
)
vundarere
(-)
. <<fundarere>>
vunde
(ma-)
1) -. (,
)
2) -.
(ma-)
. vundevunde
;
;
vundumka
; ,
; honi
treni inasikika na watu
wanavundumka
vunga
1) (-.)
,
2) (-.)
. -jivunga
; karibu!
usijivunge ,
!
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
4) . vunga la nywele
( )
1) ,
. -vungana
. -vungisha
. -vungia
. -vungwa
. -vungika
@ vungavunga
1) , ;
vungavunga karatasi
; vungavunga nguo
()
2) ; ;
; vungavunga
mkate
3) (-.) -
4) ,
5) . ;
6) . ,
; vungavunga
maneno
vunganyiza
1) (-.) -
2) ,
. -vunganyizia
. -vunganyizwa
. -vunganyizika
vunge
(ma-)
. <<vunga>>
vungu
1) , ,
;
2) ( )
3) ;
vungunya
(ma-)
mvongonya
vungwi
(-)
(
,
- )
vunja
1) , ;
; ; vunja
kikombe ;
vunja nyumba
; vunja daraja
2) , ; vunja
ungo
3) . .
(-.); vunja
ahadi ;
vunja sheria
; vunja
mwiko ;
vunja mkataba
; vunja
uchumba
; vunja ndoa
;
vunja kilemba
; vunja heshima
;
; vunja sifa
;
; vunja
konde
4) ,
; vunja safari
;
vunja uhusiano
;
vunja mechi
5) ;
,
; vunja chama
6) . . ;
vunja adui
() ; vunja
rekodi .
7) . . ,
; vunja uso
,
;
vunja moyo
( );
vunja pembe za midomo
;
vunja mtoto .
( ,
)
8) ,
()
9) . ,
. -vunjana
. -vunjisha
. -vunjia
. . -vunjilia
. .-- -vunjiliwa
.-. -vunjiana
.-. -vunjiwa;
alivunjiwa mwiko
. -vunjwa; kutovunjwa
kwa mipaka
. -vunjika; jahazi
imevunjika
;
alivunjika mguu
; ngoma
ikavunjika saa tatu
.-. -vunjikana
.-. -vunjikia
.-. .
-vunjikilia ;
vunjikilia mbali
.-.-.
-vunjikiwa
. -vunjavunja
;
vunjajungu
(-)
.
vunjanga
1) (-.)
2) (-.)
. -vunjangia
. -vunjangwa
. -vunjangika
vunjifu
1)
2)
() (-.)
vunjo
(ma-)
;
vunju
(ma-)
; ; tia vunju
maji ; maji
haya yana vunju
vuno
(ma-)
1)
2) ; vuno kubwa la
mahindi
vuo
(ma-)
1) []
2) ;
tumepata vuo zuri
(-)
,
(
.)
vura
1) ,
, ; vura
majani
2) . <<vuta>>
(-)
. 1)
2) (
)
vuru
. <<vururu>>
vuruga
1) ,
; ;
; mayai
kuvuruga
-; vuruga
ardhi ;
vuruga sukari
2) ,
3) .
;
4) . ,
;
; vuruga
akili
5) . ;
,
6) . ;
; ; vuruga
amani na utulivu
; vuruga
maandalio
; vuruga umoja
; vuruga mkate
; vuruga
nguo ; vuruga
vumbi
. -vurugisha
. -vurugia
. -vurugwa
. -vurugavuruga
@ vurugika
1)
()
2)
3) . .
;
mambo yamevurugika
4)
5) ,
vurugu
(-; ma-)
. vuruguvurugu
1) , ;
(.)
2) ; kujenga upya
uchumi baada miaka
michache vurugu
3) . ;
4) . ,
vuruguvurugu
(-; ma-)
. . <<vurugu>>
vurujua
1)
2)
. -vurujuana
. -vurujulisha
. -vurujulia
ac. -vurujuliwa
. -vurujulika
vurumai
(-; ma-)
1) , ,
,
2) . ,
; pakazuka
vurumai
; vurumai
zilizouyumbisha utawala
,
vurumisha
1) , ,
2)
3) . ;
; vurumisha mtu
ugenini -.
. -vrumishana
. -vurumishia
. -vurumishwa
. -vurumishika
@ jivurumisha
1)
2) (.
); askari
walijivurumisha ndani,
wakamkamata
vurumiza
. <<vurumisha>>
vuru[vu]ru
1) , ,
; tembeatembea
vuruvuru mjini
2) ;
()
vuta
1) , ;
; vuta kamba )
) .
) . ;
vuta mtu masikio .
[] -.
2) ; vuta
motakaa
3) ,
, ;
; vuta umeme
4) (
)
5) ( );
; vuta pumzi
(hewa) ; vuta kiko
(sigara)
();
akavuta mara mbili
6) ,
, ,
; vuta upanga
; vuta maji
; vuta
maji kwa pampu (bomba)
7) . ,
; vuta macho
; vuta
uangalifu
(masikio)
8) . ,
; ;
vuta kwa hila (werevu)
9) . (
-.), (
), ;
vuta bunduki
; vuta
mtambo wa bunduki
; vuta
makasia ; vuta
mikoromo
. -vutana
.-.
-vutanavutana
. -vutisha, -vutiza
.-. -vutiana
.-. -vutiwa;
amevutiwa naye
. -vutwa
. -vutika
;
;
-enye kuvutika )
),
.-. -vutikana
@ vutia
- kuvutia )
)
,
,
[];
kitabu cha kuvutia
; jambo la
kuvutia
)
;
,
; safari
kuvutia
; filamu
kuvutia
vuu
, , ;
haya ymetokea vuu
vuvi
(-; ma-)
vuvia
1) ; ;
; ; vuvia
moto ,
vuvia moto
kuuzima ,
; vuvia
nzumari
2) ; vuvia pumzi
,
3) .
. -vuviana
. -vuvilia
.-. -vuvilisha
.-. -vuviliwa
.. -vuvilika
. -vuviwa
vuvumua
1) ,
2) .
. -vuvumulia
@ vuvum[u]ka
1) [] ;
2) [] ;
3) . ,
@ vuvum[u]sha
1) ;
2) (,
)
vuvuwaa
1) (
), maziwa
kuvuvuwaa
2)
();
; nibaki
nivuvuwae tu
. -vuvuwalia
. -vuvuwawa
vuya
1) (.), (.)
2) ; ;
vuzi
(ma-)
1) ( ,
. .); mavuzi kwapa
2) . uvuzi
vya
. <<>> ; vitu vya
mamangu
; vidole vya mkono
vyaa
. <<zaa>>
. -vyaana
. -vyaza; vyaza lugha
. -vyalia
. -vyawa
. -vyalika
.-. -vyalisha
vyake
. <<ake>>; vitabu vyake
() ; vitu vyake
()
vyako
. <<ako>>; vitabu vyako
vyangu
. <<angu>>; visu
vyangu
vyao
. <<>>; visa vyao
vyema
. <<ma>>; vitu vyema
1) ;
2) ,
vyenu
. <<enu>>; vitu vyenu
vyero
(-)
vyetu
. <<etu>>; vitabu vyetu
vyo
vyo vyote
[], , ;
ninahitaji vitabu vyo vyote
; kwa vyo
vyote vile
; akaazimia kwa vyo
vyote
kuendelea kupeleleza
vyoga
1) ; usilivyoge
jamvi hili
2) ( -.).
usinivyoge
3) ()
- -vyogana
. -vyogesha
. -vyogea
. -vyogwa
. -vyogeka
vyoo
(.)
. <<choo>>;
,
vyote
. <<ote>>; vitabu vyote
wa
1) ,
2) , ;
alikuwa nyumbani
; wa nyuma
sawa ,
(-.)
4) , ;
; akawa
mhandisi
;
akawa kipofu ,
5) ,
; ;
liwalo na liwe .
6) wa na ; wa na
haki ; wa na
kazi ; wa na
shaka
; wa na shida
; wa
na tamaa ; .
hana
ubavu
7) .
( );
nilipoingia alikuwa
akisoma kitabu
, ;
wa mbioni
,
; wa
meno nje
. -wana
. -wia, -wea
(-.) -.; wia
rahisi
-.;
kazi hii inaniwia ngumu
; niwie radhi
, ; -mwia
kwa upole
-.
. . -wilia, -welea
1) . <<>>; watoto wa
mfanyakazi ;
ukuta wa nyumba
1) ; wa wagonjwa?
?
1)
waa
, , ,
(
, )
. -waka
. -. -washa
(ma-)
1) , ;
2)
3) . ,
(),
waadhi
(nyaadhi)
1)
2)
3) . <<mawaidha>>
waadi
(-)
. <<ahadi>>
waaidha
. . wa aidha
waama
. . wa ama
1) ,
; , ,
2) ,
waba
(-)
.
wabaadu
,
(.
),
salamu wabaadu
nakuarifu...
...
wabadahu
. <<wabaadu>>
wacha
. <<acha>>
wadhifa
(nyadhifa)
1) , ;
wadhifa wa waziri
; shika wadhifa
,
;
pata wadhifa mzuri
2)
wadhiha
1) ;
2) , ,
wadi
(-)
. ; wadi li
(-)
1) ()
2) ;
(-)
(-)
(); wadi
kupasulia
wadia
,
( ),
wakati wa kurudi kwetu
umewadia
. -wadiwa
wadiha
(-)
,
wadinasi
(-)
1) .
( )
2)
wafiki
. <<afiki>>
. -wafikia
.-.
-wafikiana
. -wafikiwa
. -wafikika
wage
(.)
( ;
)
wagivu
(-; .)
1) -.
2) ; nguo hizi
zinamletea wagivu
wahadi
(-)
. <<ahadi>>
wahaka
(e.)
1) , ,
2) ,
,
wahedi
1) ,
2)
,
(. . -.
),
mjinga wahedi
,
wahedu
, ,
wahi
1) ;
2)
3) (-.)
4)
()
5) ; amewahi
kuitembelea Tanzania
,
6) ; (-.
), hakuwahi kufika
mjini kwani gari
lilimharibikia
,
7) ,
;
(.); je, uliwahi
kugombana naye?
?;
hawajawahi kuona
mapigano makali kama
hayo
8) , (
-.); (.; .), leo kweli
nimepatikana
wameniwahi kabisa
, ,
:
. -wahiana
. -wahisha
. -wahia
. -wahiwa
. -wahika
wahidi
. <<ahidi>>
1) . <<wahedi>>
2) (
)
wahka
(.)
. <<wahaka>>
wahshi
1) ;
2) ,
wahyi
(-)
.
waidha
(ma-)
. <<mawaidha>>
waidhi
. -waidhiana
. -waidhisha
. -waidhia
. -waidhiwa
. -waidhika
waila
; ; waila naweza
kufanya haya
waima
1) . <<waama>>
2) ,
;
waina
. <<waima>>
waipa
(-)
wajadili
(-)
wajibu
. . 1)
()
2)
. -wajibia
. -wajibiwa
.-. -wajibisha;
aliwawajibisha wafike huko
(-; .)
1) -.
();
2) , ;
; timiza (tekeleza)
wajibu ; ni
wajibu wake
3) , ;
Kiswahili kina wajibu
kufanikisha mawasiliano
baina ya watu
katika jamii
@ wajibika
1) ,
();
tunawajibika kuyakumbuka
mengi
2)
3) , ,
(-. -.
)
wajiha
(-)
. <<wajihi>>
wajihi
1) (
)
2) ,
( -.);
walimwajihi Ali
3) ,
4) , ;
. -wajihiana
. -wajihia
. -wajihiwa
(-)
1) ,
, ,
. -. -washia
. -. -washwa
. -. -washika
. -. -.
-washikana
()
. -wakia
@ washa
1) ,
2) , ,
; washa taa
3) (); majani haya
yanawasha
; upele unaniwasha
4) .
(-.), ;
washa motakaa
wakaa
(nyakaa)
1) ;
2) ; ; chakula
cha nyakaa tatu
3) ;
wakala
(-; .)
1) ;
2) ;
; wakala w meli
3) (ma-) ,
wakatabahu
(
), wakatabahu fulani
bin fulani
-
wakati
(nyakati)
1) . . ;
, ;
; wakati wa
mavuno
; wakati wa [ki]sasa
; wakati
uliopita ;
wakati
ujao ; -liinamaanisha wakati uliopita
-li-
; wakati
mmoja ) )
; wakati wa
magharibi
;
wakati wa mchana )
) ; wakati wa
(-.), wakati wa
chakula ,
wakati wa vita
; kabla
wakati uliopangwa
, ;
wakati mwingine ,
; baadhi
wakati ; kwa
wakati wake ;
wakati wo wote
;
wakati ule ule
; - wakati
mmoja ;
mchezo wa
wakati mmoja
(. ), wakati
haujafika bado
;
wakati ni mali .
-
2) ;
huu ni wakati wake,
angalia! ,
!
3) ; wakati wa
kaskazi
4) . .
; wakati atakapokuja
...
wake
. <<ake>>; ni watoto
wake
wakef
(-)
. <<wakfu>>
wakeze
. wake zake
wakf
(-)
. <<wakfu>>
wakfu
(-)
1) ,
,
,
2) . -.
; daraka
wakfu
; haki wakfu
,
wakia
(-)
( ,
,
- , = 28.08
; 1/16 ratili I,
2)
wakifu
1)
;
2) ,
3) (),
()
4) (),
. -wakifia .
. ,
(-)
, ;
; nyumba hii
shilingi elfu hamsini si
wakifu wake
1)
@ wakifisha
1) ,
2)
3) ,
wakili
. .
,
(-., .)
.-. -wakilishana
.-. -wakilishia
.-.-.
-wakilishiana
.-. -wakilishwa;
waliwakilishwa kufanya
matafiti
(ma-)
1) . ,
; ; wakili
mtetezi ; wakili
wa binafsi
; wakili mshtaki
,
2) ,
, ,
3)
@ wakilisha
1) ,
;
()
2) ,
(-.,
-.), wakilisha maslahi
(-.)
3) . ,
; wakilisha fikra
za wafanyakazi
; takwimu hizi
haziwakilishi mambo
wako
. <<ako>>; utoto wako
, wenzi wako
wakwe
(.)
. <<mkwe>>;
wala
; si mrefu wala si mfupi
,
; wala... wala ...
; hawezi
kusema wala Kiswahili
wala Kiingireza
,
-
waladi
(-)
.
walakini
, ,
, ;
(-)
, , ;
ingia walakini
; mapenzi sasa
yameingia
walakini
;
takwimu hizi zinaonyesha
walakini fulani
katika uchumi
walau
1) ;
, ;
2) ,
3)
wale
. . ; wanafunzi
wale
wali
(nyali)
1)
2)
(ma-)
. <<liwali>>
walia
1)
2) ;
3)
. -walisha, -waliza
. -walilia
. -waliwa
. -walilika
1)
2) -.
. -walisha, -waliza
. -walilia
. -waliwa
. -walika
walii
(ma-)
;
walio
(nyalio)
1) ,
( ,
)
2)
( )
(ma-; nyalio)
( ),
walizo
(-)
walla[h]i
!
wama
. . . .
.
@ wamia
1) ,
( ,
. .)
2) .
wamba
1)
(), (. -.); wamba
ngoma kwa
ngozi
; wamba kitanda kwa
mashupatu
,
2) ,
,
3) []
;
( );
ukungu umewamba juu
mto
;
wamba mlango
(
)
4) []
;
(.)
. -wambana
. -wambisha
. -wambia
.-. -wambiwa
. -wambwa
. -wambika
wambe
(.)
. <<wage>>
wambiso
(.)
1) ,
;
2) (.
)
3) (. .
kitanda)
wambo
(mambo)
. <<uwambo>>
wana
. 1)
2)
. -wanisha
. -wania; waliwania
jambo la kuimarisha amani
; wania ubingwa wa
mchezo .
. -wanwa
. -wanika
wanawe
. wana wake
; Harusi alikuja na
wanawe watatu
wanda
1) , ,
2) .
() (
)
. -wandisha
. -wandia
. -wandika
(nyanda)
1) .
2) ,
(= 2,5 )
wandika
1) ; ,
2) . <<andika>>
wando
(nyando)
wanga
(-)
1) . (Marant
arundinacea)
2) (
), tia
wanga nguo
3) (
)
4) . uwanga
1) ; kichwa
kinaniwanga
2) ,
(.
, )
3) ; ;
. -wangisha
. -wangia
. -wangwa
. -wangika
1) , ,
2)
()
. -wangana
. -wangisha
. -wangia
. -wangwa
. -wangika
wangavu
(.)
. <<uangavu>>
wango
(ma-)
1) ,
2) ,
3) . <<kiwango>>
wangu
. <<angu>>; wanafunzi
wangu ; utoto
wangu
wanguwangu
[] ,
; ;
enda wanguwangu
wangwa
(nyangwa)
1) ,
2)
3)
,
wanishi
,
wanja
(nyanja)
. wanja wa manga
;
; wanja manga si
dawa
chongo .
; tia wanja
macho
wano
(ma-)
1) (,
. .)
2)
( . )
wanzo
(.)
. <<mwanzo>>
wao
. . . 3 .
. ; wao ni wajenzi
-
. <<>>; walimu wao
wapi
. <<pi>>; alikwenda
wapi? ?;
kutoka wapi? ?;
wamefika wapi?
?;
lakini wapi! !;
waliomba sana lakini wapi
hakukubali
,
,
wapilia
, ;
wapo
(.)
. <<uapo>>
waragi
(-)
waraka
(nyaraka)
1) ; ;
andika waraka
; waraka ni nusu
kuonana .
-
2) ; ; ;
3) ,
4) ,
5) ,
6) . ; peleka
waraka
7) waraka wa benki
8)
waranti
(-)
1) ;
2) ( .),
(.
)
wardi
(-)
. <<waridi>>
wargi
(-)
. <<waragi>>
wari
(-)
( = 91 )
(-)
. (
)
waria
(ma-)
;
waridi
(ma-)
; mafuta ya waridi
; maji ya
waridi
warigi
(-)
. <<waragi>>
warishai
(-)
,
warithi
(ma-)
warsha
(-)
, ,
; ita katika
warsha
;
warsha siku tano
wasa
. <<asa>>
(-)
. , ;
(ma-)
. wasa la mvua
()
wasaa
(.)
1) [] ;
; wasaa mkubwa
; sina
wasaa
2)
() ;
nitapata wasaa wa kuja
kwako
wasalaam
. ! (.
. . )
wasalamu
. <<wasalaam>>
washerati
(.)
. <<uasherati>>
wasi
(ma-)
. <<uasi>>
wasia
(e.; ma-)
1) ,
2)
wasifa
(.)
. <<wasifu>>
wasifu
, ;
;
(.)
1) ,
, ;
wasifu wa nje
; toa wasifu
2) ,
; wasifu wangu
mwenyewe
wasii
(ma-)
1)
2)
wasili
,
;
; waliwasili
kwetu jana
. -wasiliana
, ,
()
.-. -wasilishia
.-. -wasilishwa;
baada ya kuwasilishwa kwa
taarifa
. -wasilia
. -wasiliwa
. -wasilika
(.)
1) , ,
2) , ;
wasili wa barua
3) ;
@ wasilisha
1)
2) , ;
; wasilisha
barua a
3) (,
), taarifa
waliyowasilisha Bungeni
,
wasiliano
(ma-)
. <<mawasiliano>>
wasiwasi
(.; -)
1) , ,
; fanya wasiwasi
,
2) ,
, ,
; tia wasiwasi
3)
4) ;
(.)
5) ,
; hali wasiwasi
.
wasta
(.)
1)
2)
wastani
(.)
();
;
; wastani huo ni
kiasi
cha magunia 13 ya kahawa
kwa kila ekari
-
;
wastani wa kihesabu
;
- wastani
; mshahara wa
wastani ;
kwa wastani ;
kwa wastani
wati
(-)
.
wavi
(ma-)
. kiwavi
wavu
(nyavu)
1) ;
; tega wavu
; tupa wavu
2) ; tanda wavu
; wavu wa
chuma ;
wavu wa
kulalia
3) .
4)
wawa
1)
2) , ;
;
mwili wangu unaniwawa
. -wawisha
. -wawia
. -wawika
wawe
(.; -)
. ,
,
waya
(nyaya)
(
,
-.)
(-; nyaya)
1) ; ;
; waya ya kuzuia
radi ; waya ya
umeme
; waya
redio ; waya wa
shaba
2)
3) . waya za umeme
wayawaya
1) , ,
2) , ;
mti unawayawaya chini
matunda yake
3) . ,
,
4)
. -wayawayia
. -wayawayika
wayo
(nyayo)
1) (); ;
fuata nyayo za baba zetu
.
2) , ();
nyayo za mtu kwenye
mchanga
(-)
wayowayo
(-)
1) , ,
2) . ,
3) ,
waza
1) , ,
; ;
waza moyoni
2) ,
, ;
aliwaza ana hakika
,
. -wazana
. -wazisha
. -wazua; wazua na
kuwazua ,
. -wazwa
. -wazika
@ wazia
1) -.
2) ;
wazi
1) (,
. .),
aliacha mlango wazi
; dirisha
lilikuwa wazi
; kichwa wazi
() ; kwa
mikono wazi
2) , ; kiti
hiki ni wazi?
?; chumba wazi
3) , ; ,
; ;
jambo wazi
; mfano
wazi
4) ,
,
; alitoa
shauri wazi
2) , ;
wazimu
(.)
1) , ,
; ingiliwa
na wazimu ;
tia
wazimu ;
mwenda (mwenye) wazimu
; un wazimu
?
?
2) ,
3)
waziri
(ma-)
1) , waziri mkuu
-; waziri
wa elimu
;
waziri wa mambo ya nchi
za nje
; waziri
mdogo
; waziri wa nchi
; waziri asiye na
wizara maalum
2) .
waziwazi
. . <<wazi>>
wazo
(ma-)
1) , ;
; t wazo
;
; kwa
mawazo
2) ; wa (kaa)
katika mawazo
3) ,
; ni wazo lake
tu
we
. wake ; ;
mwanawe ; mkewe
wee
. . , !
wehu
(.)
1) ,
, ;
2) , ,
; wehu wa mtoto
wehua
. -wehuana
. -wehusha
. -wehuua
. -wehuliwa
. -wehuka
weka
1) , ; weka
kitabu mezani
; weka mkono wa
simu
chini
; weka chombo cha
simu sikioni
; weka mahali
pake (-.)
; weka koponi
; weka
silaha chini .
2) , ;
weka msingi .
.
; weka
mbali ,
; ; weka
ndani ) )
,
; weka
maanani
;
; ;
weka kumbukumbu
; weka
4) ,
; tutaweka
mjadala huu mpaka
Jumatatu
5) (,
..); weka
utaratibu
;
; weka
mipaka
; ;
weka sheria
;
weka tarehe
; weka bei
. -wekana
. -jiweka; jiweka
tayari ;
jiweka kifua mbele
. -wekesha
. -wekea; wekea
amana -.,
-.;
-.,
-.
.-. -jiwekea
.-. -wekeana;
wekeana heshima
.-. -wekewa
. -wekwa
. -wekeka; mpunga huu
unawekeka mpaka mwakani
wekevu
(.)
. <<uwekevu>>
weko
(ma-)
. kiweko
(ma-)
; tia weko
wekua
. <<ekua>>
. -wekulisha
. -wekulia
. -wekuliwa
. -wekulika
wekundu
(.)
, ;
wekundu wa damu
; piga
wekundu
; uso wake
umepiga wekundu
weledi
(.)
1) ,
2) ; ,
3)
1) , ; mtu
huyu ni mweledi wa kazi
-
weleka
. <<eleka>>
welekeo
(.)
1) ,
2) . <<uelekeo>>
welekevu
(.)
. <<uelekevu>>
wema
(.)
1) ; ; amezoea
kufanya wema kwa watu
2) ,
;
; wema
hauozi .
3) ;
wembamba
(.)
1) ; ;
; alikuwa hana
wembamba
2) ,
wembe
(nyembe)
, ; mtoto
akililia wembe mpe .
,
(=
,
)
wembembe
(-)
wembezi
(.)
(
)
wendeleo
(.)
. <<uendeleo>>
wendelezo
(.)
. <<uendelezo>>
wendo
(nyendo)
1) ()
2) ; nyendo za
ukombozi
3)
4) . <<mwendo>>
wenga
1) ,
(
)
2)
( -.)
. -wengesha
. -wengea
. -wengwa
. -wengeka
wengi
(.)
1) , wengi wa
watu
. <<ingi>>; watu wengi
,
wengo
(-)
(. ,
)
wengu
(ma-)
.
weni
(ma-)
,
wenu
. <<enu>>; wenzi wenu
; urafiki wenu
wenzi
(.)
1)
;
2)
wenzo
(nyenzo)
1) ; mti huu hauendi
ila kwa wenzo
2) ;
3) , ;
nyenzo za kutengeneza
plastiki
4)
5) ., . nyenzo za
kuzalishia mali
wepesi
(.)
1) . .
(. , ),
,
2) ,
3) ,
werevu
(.)
1) , ;
, ;
ana werevu mkubwa
2) ,
3) ;
weta
(ma-; -)
wetu
. <<etu>>; urafiki wetu
; wenzi wetu
weu
(nyeu)
1) ,
()
2)
( ),
weuo
(.)
1) ,
2) .
weupe
(.)
1) , ;
weupe wa mawingu
2) ; ;
alikuwa na weupe wa uso
3) ; ; ;
4) . ,
5) ,
weusi
(.)
1) , ;
weusi wa usiku
; piga weusi
2) ,
3)
wewe
. . . 2 .
. ; wewe ni nani?
?
weweseka
( ,
);
. -wewese[ke]sha
. -wewesekea
. -wewesekwa
weye
. <<wewe>>
weza
1) ,
( ) (-.
), hawezi kusimama
; kitambaa
kisichoweza kujikunja
2)
,
; siwezi tumbo
;
hawezi
3) ;
, ;
simba alimweza
;
wametuweza
4) ,
5) , ;
weza taabu
. -wezea
. -wezwa; amewezwa
. -wezeka
(,
)
@ jiweza
1) ,
2) ,
(
),
;
wasiojiweza )
) ,
@ wezesha
1) ;
alimwezesha kumaliza
masomo
2) ,
;
3)
@ wezekana
1) . <<wezeka>>;
inawezekana kufanya haya?
?;
haiwezekani
2)
()
; hawezekani
katika
kutunga mashairi
wi
. 1) , ;
umefanya kitendo kiwi
2)
3) ; ; simba
ni mnyama muwi sana
-
wia
1) ,
2) ;
;
3) .
4) ,
1) ( .); ananiwia
()
.-. -wianisha
. -wilia
. -wiwa
. -wilika
(nyia)
, wiya mui
hauongolewi mwana .
,
@ wiana
1)
,
2) ;
, -
kuwiana
wibari
(-)
.
wiche
(.)
, ;
; pata (shikwa na)
wiche ; ndui ni
ugonjwa wa
wiche
; alishikwa na
wiche
widhaa
(-)
. <<waadhi>>
wifi
(ma-)
wigo
(nyigo)
; wigo wa seng'enge
wika
1) ,
( ), jogoo likiwika
lisiwike kutakucha .
2) . ,
;
(.)
. -wikisha
. -wikia
.-. -wikiana
( )
. -wikwa
. -wikika
wiki
(-)
; mwezi mmoja
una wiki nne
wikiendi
(-)
,
wiko
(ma-)
()
wilaya
(-)
1)
(
; tarafa,
mkoa)
2) ,
wili
; walikwenda wawili
; wote
wawili ; miti miwili
(-; ma-)
wima
1)
()
2)
()
3)
();
( )
(.)
()
; kwa wima
;
, - wima
, ;
1) ; tulikinywa
kinywaji wima kwa sababu
tulikuwa na haraka
,
2) , ;
; simama
wima ;
simama wima
. !
3) ,
wimbaji
(.)
. <<uimbaji>>
wimbi
(ma-)
1) ; mawimbi ya
kwelea
; - mawimbi
; hapana
maji yasiyo na mawimbi
. ;
kila chombo na wimbile
.
2) .
3) . ; wimbi la
ukombozi
;
alama wimbi
(.)
.
wimbo
(nyimbo)
; imba nyimbo
; wimbo wa taifa
; piga wimbo wa taifa
wimbombo
(-; .)
winchi
(-)
. , ;
; ;
winchi kupakulia mizigo
winda
1) ; anapenda
kuwinda wanyama
2) ,
; ;
; .
; nitamwinda
mpaka tuonane
,
. -windana
. -windisha
. -windia
. -windwa; kama panya
awindwavyo na paka
,
. -windika
(-)
1)
(
)
2) ; winda mbichi
3) . uwinda
windo
(ma-)
1)
2) , ;
3) ; woga humpa
adui mawindo mepesi
.
winga
, ,
; winga kuku
hawa upesi!
!
. -wingana
. -wingisha
. -wingia
. -wingwa
. -wingika
wingi
(.)
1) ,
2) ; wingi wa
watu ;
kwa wingi
3) .
; pambanua umoja na
wingi
(-)
1) .
( ,
), wingiraiti
2) ; . .
; wingiraiti chama
wingu
(ma-)
; . .
; wingu la mvua
; wingu
zito
; kumefanya
mawingu ;
mawingu yametanda
angani
; wingu la
nzige ; dalili
mvua ni mawingu .
- ; yakunya
haina wingu .
winji
(-)
. <<winchi>>
wino
(.)
; wino mwekundu
; kidau
cha wino ; doa
la wino
winzani
(.)
. <<uzani>>
wishwa
(e.)
(
)
(.)
; ;
wiswa
(.)
. <<wishwa>>
witiri
(-)
(-)
. (
)
wito
(.)
. <<wiche>>
(e.)
1) , ; itikia wito
; mtu
hakatai wito hukataa
aitiwalo .
,
, ,
2) ; ; toa wito
; chini wito
(.)
. ,
witri
(-)
. <<witiri>>
wituri
(-)
. <<witiri>>
wiva
. <<iva>>
wivi
(.)
. <<wizi>>
wivu
(.)
1)
2)
3) ; ona wivu juu
yake -.
1) ; mume wake
ni mwivu sana
2)
3)
wizani
(.)
. <<uzani>>
wizara
(-)
; wizara ya
mambo nchi za uje
,
wizara afya
; wizara
y sheria
; wizara a elimu
wizi
(.)
; ; ;
alifanya wizi
wo
wo wote -,
, ; mti wo
wote ;
ninataka ufunguo
wo wote
-
wodi
(-)
. <<wadi>>
woga
(.)
1) , , ;
ona (pata) woga ;
ingiwa (shikwa) na woga
;
; bila woga
; woga mkuu
(mkubwa)
2) ,
wogofya
(.; nyogofya)
. <<wogofyo>>
wogofyo
(.; nyogofyo)
, ,
wokofu
(.)
. <<wokovu>>
wokovu
(.)
. <<uokozi>>
wokozi
(.)
. <<uokozi>>
wole
(.)
. <<ole>>
wongo
(e.)
. <<uwongo>>
wongofu
(.)
1) ,
2) ;
;
3)
wonyeshano
(.)
. <<uonyeshano>>
wonyesho
(.)
. <<uonyesho>>
worodha
(-)
. <<orodha>>
wororo
(.)
1) ;
; wororo wa
ngozi
2) . .
, ,
wosha
(-)
. ;
wosia
(-)
. <<usia>>
wote
. <<ote>>; watu wote
; -a wote ,
; wote wawili
woto
(.)
1) ,
()
2) . ,
(e.)
1) ,
2) [],
(.)
. <<ota>>
woya
(ny-)
1) (-.),
2) ,
wozo
(.)
1) , ;
; wozo wa matunda
; wozo wa
maiti
2) ; . ,
wusia
(.)
. <<wasia>>
ya
1) . <<a>>; mizizi ya
mti ; maji
ziwa ; nyumba
baba
1) ; matunda ya
mabivu []
. <<>>
yaa
. <<lala>>
. !; yaa Rabi!
!
yaani
1) ;
2)
yabis[i]
1) , , ardhi
yabisi
2) , ;
choo yabisi
3)
();
baridi yabisi .
4) (
)
5) .
()
yabisika
1)
,
2)
()
. -yabisisha; .
(
..)
yadi
(-)
( = 91,4
)
yahe
(-)
1) , ,
(); [a]kina yahe
1) -
yahom
. ; upepo
w yahom
yahudi
(ma-)
,
yai
(ma-)
1) ; yai bichi )
)
; yai viza (bovu)
; yai la
kutokosa ;
yai la maji -
( ),
yai la
kukaanga , ;
ute wa yai ; kiini cha
yai ; ganda
la yai
; taga
mayai () ;
atamia mayai
; angua
yai
; mayai pumbu
. ; kuku akiacha
wana ana
mayai tumboni .
,
2) . mayai samaki
; taga mayai
3) . ; timu
ilishinda kwa mabao sita
kwa yai
6:0
yaika
. <<yeyuka>>
yake
2) , ,
; kwa yakini
, ;
3) ,
4) ,
( -.)
1) ; ,
;
2) ,
1) ,
2) ; ,
3) ,
; sema yakini
@ yakinisha
1) [ ]
(-.
-.), (
-.),
2) ;
; yakinisha
maneno mtu
-.
;
yakinisha ugonjwa .
@ yakinia
1) ,
(
-.)
2) ,
(-. )
yakinifu
. <<yakini>>
yako
. <<ako>>; ni matunda
yako
yakuti
(-; ma-)
; , ;
yakuti samawi ;
yakuti kimanjano
yala
. !; -!; !;
yala maskini! !
yalaiti
. . laiti! ,
!
yale
. . ; mambo yale
; yale yale
; mahitaji yatabaki
yale yale
yaliyomo
1) ; yaliyomo
ya kitabu
; yaliyomo eneo
2) ()
yamini
(-)
1)
2)
3) , ;
yamini uwongo
,
; apa (twaa, t, la)
yamini ,
; lisha yamini
;
yamkini
()
. -yamkinika
(-)
1) ,
2) ,
1) ,
; mambo hayo
yamkini
; []
1) ,
yangeyange
(-)
(
)
yangu
. <<angu>>; nyumba
yangu ; mikono
yangu ; matunda
yangu
yao
. <<>>; nyumba yao
; miti yao
; masomo yao
yapata
. . <<pata>>
, ,
; yapata
maili sita kusini Tanga
.
yapi
. <<pi>>; maziwa yapi?
?
yard
(-)
. <<yadi>>
yasi
(-)
yasimini
(-)
. <<yasmini>>
yasini
(-)
(
)
. = !
yasmini
(-)
. (Jasminum
sambac)
yatima
(-; ma-)
; nyumba ya
mayatima
yavuyavu
(ma-)
1) . ; -
yavuyavu ,
;
2)
yaya
(ma-)
1) ;
2) (
)
. .: yaya haya
; maneno yaya
haya
yayo
. . yayo hayo
;
maneno yayo hayo
yayuka
. <<yeyuka>>
ye
e yote -,
-, ; mtu e
yote -,
yegeya
(ma-)
(
)
yee
. <<>>
. !; !
yengeyenge
(ma-)
. <<lengelenge>>
yenu
. <<enu>>; mashamba
yenu
yenye
. <<enye>>
yenyewe
. <<enyewe>>
Yesu
(e.)
. ; Yesu Kristo
yetu
. <<etu>>; nyumba yetu
yeye
. . . 3 . .
; ; yeye ni mwalimu
; kwake yeye
()
yeyuka
1) ;
; ,
2) . , ,
; ;
furaha yangu imeyeyuka
()
. -yeyusha
; a,
.-. -yeyushwa
yo
yote 1) -,
-, ; njia yo
yote
2) -, -,
; miti yo yote
- ,
;
matunda yote
yoe
(ma-)
. <<yowe>>
yoga
(ma-)
. <<uyoga>>
yoki
(-)
( )
yombiyombi
(-)
.
(Amblyospina albifrons)
yonga
1) ,
(. . ), jahazi
inayonga
; mti
inayonga kwa upepo
2) ,
; ,
,
(. )
. -yongesha
. -yongea
. -yongwa
. -yongeka
. -yoagayonga;
nilivitazama vilele hivyo
vya minazi
vikiyongayonga
yongo
(-)
.
yongoa
1) (-.)
2) . []
, (.
,
)
. -yongolea
.-. -yongolesha
.-. -yongoleka
yongoja
. <<yongoa>>
yosayosa
1) ; ,
; alikwenda
yosayosa
2) ,
3) , ,
;
walichukuliwa yosayosa
4)
5) ,
; alimfahamu
yosayosa
yote
. <<ote>>
yowe
(ma-)
1) , ; ;
piga yowe la hofu
; piga
mayowe ,
; yowe la furaha
2)
3) ., . kitanda cha
mayowe
(.
)
yoyoma
1) (-.)
2) ,
3) ,
; yoyoma vitani
. -yoyomesha
. -yoyomwa
. -yoyomeka
@ yoyomea
1) . .
. .
2) ( )
yu
() , yu mgonjwa
[] ,
yua
. . . . . 1)
(
), ,
2) ;
( )
3) .
; (.)
. -yuayua
yugayuga
, ;
(.)
. -yugishayugisha
. -yugiayugia
. -yugwayugwa
. -yugikayugika
yugwa
(-)
,
(Colocasia esculenta
Colocasia antiquorum)
yule
. . , ; mtu
yule
yumba
1) , ,
2) .
3) . ,
; ; mti
mkuu ukianguka wana wa
ndege
huyumba .
,
. -yumbia
. -yumbika
. -yumbayumba
.-.
-yumbishayumbisha
@ yumbisha
1) ,
2) . ,
;
yumkini
. <<yamkini>>
. -yumkinika;
haiyumkiniki ,
;
yungayunga
(-)
;
yungi
(ma-)
. yungiyungi .
(Nymphaea stellata),
mwana wa yungi hulewa
seuze wa mlimwengu
.
,
yungiyungi
(ma-)
. . <<yungi>>
yunifomi
(-)
. <<yunifomu>>
yunifomu
(-)
,
yunivasiti
(-)
yupi
. <<pi>>; mtu yupi?
?
yurea
(-)
.
yureniam
(-)
,
za
; jitihada
hizo zitazaa matunda
mema
- -zaana
,
. -zalia
.-. -zaliana
. -zaliwa
. -zalika
.-. -zalikana
@ zalisha
1)
2)
3)
4) ,
; zalisha mali
5)
(
)
zaafarani
(-)
. <<zafarani>>
zaatari
(-)
.
zaba
, (
), zaba kofi
. -zabana
. -zabisha
. -zabia
. -zabwa
zabadi
(-)
;
zabarijadi
(-)
.
zabarjudi
(-)
. <<zabarijadi>>
zabibu
(-)
; zabibu kavu
zabidi
( )
. -zabidiwa
zabizabina
(ma-)
,
zabuni
1) (
)
2)
( )
. -zabunia
. -zabuniwa
. -zabunika
(-)
1)
(-.
-.)
2)
3) ; t zabuni
4)
(-.)
(
)
zaburi
(-)
. 1)
2)
1) ,
2) ,
zabwi
; chakula zabwi
zafa
(-)
.
(
)
zafarani
(-)
zafe
(-)
1) ();
2) .
zafrani
(-)
. <<zafarani>>
zagaa
1)
() (),
2) , ;
,
. -zagaza
. -zagalia
. -zagawa
. -zagalika
zaha
(-)
. 1)
2) ; zaha amilifu
;
zaha bwete
;
zaha zimwe
Zahali
(.)
.
zahama
(-)
1) , ;
,
2) ,
3) ; (.)
4) ;
5) , ;
chukua zahama za maneno
mapya
zahanati
(-)
; ;
;
zahimu
(-)
. <<zahama>>
zaibaki
(-)
zaidana
(-)
. <<zaidi>>
zaidi
(-)
,
; ;
zaidi ) , ,
; zaidi
watu ishirini
)
; zaidi hayo
1) , ; na zaidi
; zaidi kuliko
, ; amepata
fedha zaidi kuliko
yeye
,
2) , ;
nipe maji zaidi
; fanya utafiti
zaidi
zaika
1) ,
2)
zaimesi
(-)
. (
)
zaini
1) ,
2) , ,
; shetani
alimzaini
3) ;
. -zainiana
. -zainisha
. -zainia
. -zainiwa
. -zainika
zaituni
(-)
(
mzaituni)
zaka
(-)
1) ., .
(
)
2) ; .
3) ;
(-)
zakati
(-)
. . <<zaka>>
zake
. <<ake>>; mji na njia
zake
zako
. <<ako>>; nyumba
zako
zakumu
(-)
. .
( -
)
zalio
(ma-)
1) . ,
2) . <<kizalia>>
zama
1) ( );
2) ;
3) . ,
; jua limezama
; kilimia
kikizama kwa
jua huibukia kwa mvua
.
,
4) . ;
; zama katika
elimu
.-. -jizamisha;
jizamisha katika fikra
.-. -zamishia
. -zamia; zamia lulu
.-. -zamiana
. -zamika
(-)
. <<zamani>>; zama za
kale
@ zamisha
1) , ,
2) (. )
3) . .
;
4) . ;
; zamisha
matumaini
5)
( )
zamani
(-)
1) ; ; ;
zamani za kale
; zamani hizi
,
; zamani zijazo
2) ,
, ;
; - zamani )
, )
, ; tangu
zamani ;
1) ; , ;
-,
zambarao
(-)
. <<zambarau>>
zambarau
(-)
1) mzambarau
1) -;
;
2) ;
; zambarau
mbivu [-]
zamburu
(ma-)
zamda
(-)
.
zamu
(-)
1) ; ;
; zamu usiku
; w
zamuni
; shika zamu )
)
, ;
askari
wa zamu
2) , ;
sasa ni zamu yangu
; ngoja zamu
yako
;
kwa zamu
3)
zana
(-)
1) ;
; ;
; zana za mawe
;
zana za muziki
; zana za kazi
2)
; ;
; zana za kilimo
(ukulima)
; zana za ujenzi
; zana za
vita )
)
; ,
; zana za nuklia
;
zana za kusomesha
3)
(ma-)
zandiki
1) ;
2) (-.)
(ma-)
zangefuri
(-)
. <<zingifuri>>
zangu
. <<angu>>; nywele
zangu
zani
(-)
1) , ; ;
bwaga zani ,
2) , ,
3) (ma-) ;
Zanzibar
. -
zao
(ma-)
1) .-. ; ;
mazao chakula
2) ; ; mahindi
ni zao la mhindi
;
vuna mazao .
.
3) . . ;
zao la taifa
; zao la biashara
; lugha ni zao la
jamii -
4)
5) . ;
6) .
7) .
1) . <<>>; nguo zao
zaraa
(-)
zarambo
(-)
(
)
zari
(-)
(
)
zarniki
(-)
zartari
(-)
. <<satari>>
zarura
(-)
. <<dharura>>
zatari
(-)
. <<satari>>
zatiti
1) ,
; zatiti
mizigo kwa safari
2) ;
. -jizatiti
. -zatitisha
. -zatitia
. -zatitika
@ zatitiwa
1)
2) ;
vikosi vyetu vimezatitiwa
na silaha za kisasa
zawadi
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) ; ; zawadi
y pesa ;
zawadi y waandishi
4) ; zawadi y
Bahati Nasibu
zawadia
, ,
( )
. -zawadisha
zawaridi
(-)
"",
(Padda oryzifora)
zawiji
.
. -zawijisha
. -zawijia
. -zawijiwa
. -zawijika
zazi
(,
); mwembe
huu si mzazi
ze
. zake; nduguze
Zebaki
(.)
.
(-)
. <<zaibaki>>
zebe
(ma-)
,
zee
1) ; ; mtu
mzee
2) ,
; (
, . .),
kofia nzee
zeeka
1) , ;
2) ;
. -zeesha ;
msiba unazeesha
zefe
(-)
1) . <<zafa>>
2) . <<safu>>
zege
(ma-)
(-)
1) ;
2)
zeituni
(-)
. <<zaituni>>
zela
(-)
. <<zila>>
zelabia
(-)
. <<jelebi>>
zembe
1) ;
,
( )
2) ,
3)
zembea
1)
2) (
), -
( )
. -zembeana
. -zembelea
. -zembewa
. -zembeleka
zengea
1) ,
2) ,
( -. )
. -zengeana
. -zengelea
zengeresha
1) (-.,
-. -.)
2) . -zingirisha .
<<zingira>>
. -zengereshwa
zenu
. <<enu>>, skuli zenu
zenye
. <<enye>>, nyumba
zenye madirisha ,
zenyewe
. <<enyewe>>, nyumba
zenyewe zilikuwa ndogo
sana
zeri
(-)
.
zeriba
(ma-)
zero
(ma-)
. <<zeruzeru>>
zeruzeru
(ma-)
zeti
(-)
. <<halzeti>>
zetu
. <<etu>>; njia zetu
zeze
(-; ma-)
.
,
zezeta
(ma-)
zi
; nyanda zi wazi
[]
. <<zii>>
zia
1) ;
2) ,
(.
)
3)
. -ziza
. -ziia
. -ziika
1)
2)
()
. <<via>>
@ ziana
1)
;
2)
ziada
(-)
1) ,
, ;
- ziada ;
kitabu cha ziada
katika shule
; kipindi cha ziada
.
;
masaa ziada
; kwa
ziada ;
2) ,
3) ,
ziaka
(-)
; mshale mzuri
haukai ziakani .
ziara
(-; ma-)
1) , ; ziara
rasmi ;
ziara siku tatu
2)
3) . ;
()
4)
ziba
1) , ;
ziba tundu la jino
; ziba
chupa
2) ,
; usipoziba ufa
utajenga ukuta .
,
[]
3) , ;
ziba jicho kwa mkono
4) ,
5) ,
(,
),
(), ziba njia .
.
. -zibana
. -zibisha
. -zibia
.-. -zibuana
.-. -zibulia
.-.-.
-zibulisha
.-. -zibuliwa
.-. -zibuka
.-.-.
-zibukana
. -zibwa
.-. -zibikana
@ zibua
1) ;
; zibua chupa
2) ;
@ zibika
1)
();
(
)
2)
()
3)
zibo
(ma-)
. kizibo ,
;
zidi
1)
(, . .)
2) . ,
; zidi katika
afya ;
zidi kupata
nguvu ; zidi
kupata urefu ,
; zidi kupata
ukubwa
; zidi kujua
; zidi
kuchungulia
3) ,
;
; zidi mara
tatu
4)
,
zidi kutafuta
; bado
watu wanazidi kuja
. -zidiana
.-. -zidishia
.-. -zidishwa
.-. -zidishika
.-zidiwa
. -zidika
(ma-)
,
;
@ zidisha
1) ; zidisha
juhudi
2) ,
3) ,
, ;
zidisha bei ;
zidisha mno
4) . ; zidisha
maradufu ;
zidisha kwa nne
zidio
(ma-)
. <<zidi>>
zidisho
(ma-)
. <<zidi>>
zidua
1) , ,
(,
, )
2) (,
), - kuzidua
,
. -zidusha
. -zidulia
.-. -zidulika
. -ziduliwa
. -ziduka
ziga
(ma-)
,
zigia
, (-.
),
zigizaga
1) , -;
mambo yanakwenda
zigizaga -
2) , ; alikuja
hapa zigizaga
zigo
(ma-)
. mzigo
; . ; zigo
la maisha
zihi
(-)
1) ;
; wa na (-enye)
zihi )
)
2) ; ;
unene ni bure, hana zihi
hata kidogo
,
3)
zi[i]
!; ubeberu zii !
!; pigwa zii
zika
1) ,
,
2)
3) . .
, ;
2) ,
(, )
3) .
ziki
(-)
[]
(
)
kanzu
zikwi
(-)
. <<kikwi>>
zila
(-)
, (
)
zilabia
(-)
. <<jelebi>>
zile
, . ; nyumba zile
zilia
1) []
( -.),
( -.)
2) ,
zilizala
(-)
zima
1) , ();
zima moto ;
; zima taa
; zima nuru
2) ; zima swichi
gari
3) . ,
; zima kiu (njaa)
();
zima ugomvi
()
4) .
(. )
. -zimisha; zimisha
gari ()
. . -zimilia
.-. -zimiana
.-. -zimiliza
.-. -zimulia
.-. -zimuliwa
.-. zimuka
.-. -. -zimusha
. -zimwa
. -zimika ,
(-)
zima moto, . zimamoto
; idara
zima moto
; gari
la zima moto
1) , ; ;
nchi nzima ;
siku nzima ;
ndoo nzima
2) , ;
motakaa yangu ni nzima
()
3) ; ; mimi
ni mzima
4) ,
,
; mtu mzima
5) , ,
@ zimia
1) . .
. .
2) . zimia roho
,
@ zimua
1) (,
-.),
,
. .; zimua maji [
moto]
() ; zimua
tembo
(
)
2) (-.
)
3) . .
. .
zimamu
(-)
1)
2)
zimbaa
1) ;
()
2) ( .),
. -zimbalisha
. -zimbalia
. -zimbawa
. -zimbalika
zimda
(-)
. <<zamda>>
zimeo
(ma-)
. <<zomeo>>
zimwe
1) ; zaha
zimwe ;
makaa mazimwe
2) , ; nazi
zimwe
zimwi
(ma-)
. ( ,
), zimwi
likujualo halikuli
likakwisha . ,
,
zina
(-)
. <<zinaa>>
zinaa
(-)
; ,
, ;
magonjwa zinaa
zinara
(-; ma-)
1) . zinara chombo
.
2)
zinda
1)
()
2)
()
. -zindia
.-. -zinduana
.-. -zindulia
.-. -zinduliwa
.-. -.
-zindukana
.-. -. -zindusha
. -zindwa
. -zindika .
,
()
.-. -zindikisha
.-. -zindikia
.-. -zindikwa
@ zindua
1) (.
, ),
2) . .
,
3)
4) ;
( .); ,
5) .
,
@ zinduka
1) ,
; zinduka
katika usingizi
2) ,
zindiko
(ma-)
.
( )
zinduko
(ma-)
zinduna
(-)
. ; ukiona ambari
na zinduna i papa .
,
zinduo
(ma-)
1) []
2) . -zindua
. . <<zinda>>
zinga
1) , ;
2) ,
3) (),
(), (),
()
4) (),
() ( , .
.)
5)
6)
7) . ,
. -jizinga
. -zingisha; zingisha
kiti ;
zingisha nyuzi
;
zingisha mtu .
-.
; zingisha maneno
, (.)
. -. -zingiwa
.-. -zinguana
.-. -zingulisha
.-. -zingulia
.-. -zinguliwa
.-. -zingulika
. -zingwa
. -zingika
. -zingama
@ zingia
1) ,
2) ; ;
; maadui
walituzingia
3) ;
1) ; ;
; ;
; shati langu
jekundu
limezingia
; uso
wake umezingia
()
2) ,
. -zingisha
. -zingilia
. -zingiwa
. -zingika
@ zingua
1) (),
()
2) ;
, ;
zingua uzi
3) . ,
4) . ;
;
@ zingamana
1)
2) ;
3)
zingafuri
(-)
. <<zingifuri>>
zingatia
1) ( -.);
[]
2) ;
,
3) ( -.)
[]
4) [,
]
(-. );
,
5) (-., .)
6)
. -zingatiana
. -zingatisha
. -zingatilia
. -zingatiwa
. -zingatika
zingefuri
(-)
. <<zingifuri>>
zingifuri
(-)
(-; ma-)
mzingifuri
zingio
(ma-)
;
(-; ma-)
o .
<<zingia>>
zingira
. . ,
; ;
; zingira mji
() ;
mafuriko yamezingira kijiji
hicho
; vitu
vinavyotuzingira ,
. -zingiria
. -zingirwa
. -zingirika
@ zingirisha
1) . .
. .
2) ,
zingizi
(-)
1) (
, .
)
2) . ,
-
,
3) . ,
,
zingo
(ma-)
1) ,
; . ;
zingo la maji
2) , ; zingo la
mto
zinguo
(ma-)
1) .
;
()
2) ;
3) .
()
zini
1)
;
; zini
mwanamke kwa nguvu,
zini mwanamke bila hiari
yake
2)
,
. -zinisha
.-. -jizinisha
. -zinia
.-. -jizinia
. -ziniwa
. -zinika
zinifu
; ;
mtu mzinifu
zinjantropasi
(-)
. ;
fuu la zinjantropasi
zinki
(-)
zinza
1)
(. )
2)
(-.)
3)
()
4) . <<zinga>>; zinza
kichwa
;
, (),
zio
(ma-)
1) ,
2)
zipu
(-)
-
zira
. <<zia>>
zirai
;
, ,
. -ziraisha
. -ziraia
. -ziraiwa
. -ziraika
ziro
(-)
zisha
1) ,
2) ;
(-.
)
zita
(-)
. <<vita>>
zito
1) . . ;
mzigo mzito ;
jiwe zito ;
ugonjwa mzito
; tabia nzito
; ana
masikio mazito
,
; ana akili nzito
,
;
mtoto ana ulimi mzito
2) , ; mwitu
mzito
3) ( )
4) ,
5)
()
6) ; ;
; swali zito
; kazi
nzito
; lugha
nzitonzito
7) ();
usingizi mzito
8) ;
; mtu mzito
9) ,
10) ,
11) (
), suti nzitonzito
12)
(), mja mzito
zitowisha
,
,
ziwa
(ma-)
; ;
(ma-)
1) ; a ziwa
; nyonyesha
ziwa
2)
ziyada
(-)
. <<ziada>>
ziyara
(-)
. <<ziara>>
zizi
(ma-)
zizi hizi ,
zizima
1)
; ; chai
imezizima
2) .
,
; moyo wake
umezizima
. -zizimia; nuru
isiyozizimia
. -zizimwa
. -zizimika
@ zizimisha
1) , ;
; zizimisha maji
, barafu
yazizimisha
mkono
2) . ;
,
@ zizimua
1) ,
2)
3) ,
4) . -zimua .
<<zima>>
zoa
1) ,
(, . .)
2) , ; zoa
takataka (
)
3) ,
4) ,
(
), kumbo hilo
lilimzoa na likamtupa
kando
(.
)
5) ,
(, )
. -jizoa ,
(
, .
)
. -zolesha
. -zolea; fagio la
kuzolea ; ;
. -zolewa
. -zoleka; maji
yaliyomwagika hayazoleki
. ,
. -zoazoa
.-. -jizoazoa
, (
]; alijizoazoa
kitandani [
]
zobaa
(-)
. <<zubaa>>
zoea
1) , ;
2) (-.
)
3)
. -zoeana
. -jizoea; jizoea
maisha magumu
. -zoeza
.-. -jizoeza
;
, ;
jizoeza kimatendo
(-.)
.-zoesha
. -. -zoeshwa
. -zoelea
.-. -jizoelea;
jizoelea hewa
. -zoelewa
. -zoeleka
(ma-)
1) ,
2)
3)
zoefu
. <<zoevu>>
zoevu
1) ,
;
2) ; ,
;
3) ;
zoezi
(ma-) . . .
mazoezi
1) ;
2) ;
; zoezi la
midomo
; mazoezi
maonyesho
3)
zoga
(ma-)
;
zogo
(ma-; -)
1) ,
2) ,
3) ,
Zohali
(.)
. <<Zahali>>
(-)
1) ,
2) ,
zohalika
, ;
Zohari
(e.)
. <<Zahali>>
zoloto
(-)
1) ;
2) ,
zoma
1) , ;
;
2)
. . -zomelea
.-. -zomeana
.-. -zomewa
.-. -zomeleka
. -zomoa . .
. .
.-. -zomoka
@ zomea
1) ,
2)
;
zomari
(-)
, ;
zomeo
(ma-)
1) ;
2)
() ;
;
zonga
1) , ;
;
2) , ,
3) , ,
nyoka amezonga mti
4) , ;
zonga mji
5) ( ,
. .)
6) . ,
. -zongesha
. -zongea
.-. -jizongoa
( -.);
jizongoa matatani
. -zongwa; zongwa
pembeni .
. -zongeka
. zongama
.-.
-zongamana, -zongomana
(),
.-. -zongameza,
-zongomeza
.-.
-zongamea
. -zongazonga
@ zongoa
1) ;
,
2)
zonge
(ma-)
1) ; ,
2) . ,
zongo
(ma-)
1) . <<zonge>>
2) (
,
)
zongomeza
1) ,
2) ;
3) . . <<zonga>>
. -zongomezana
. -zongomezea
. -zongomezwa
. -zongomezeka
zongomo
(ma-)
zorota
1) ( ),
,
2) ;
; hali inazidi
kuzorota
3) ;
. -zorotea
. -zorotwa
. -zoroteka
@ zorotesha
1)
(), zorotesha
mazungumzo
2) , ;
,
()
zote
. <<ote>>; nyumba zote
; njia zote
zoza
1) ;
;
2) ,
3) ,
. -zozana; jirani
yangu na mkewe daima
huzozana
.-zozesha
. -zozea
. -zozwa
. -zozeka
zua
1) , ,
(,
)
2) ;
3) . ;
(.),
nimemzua habari zote
4) ,
5) , ;
6) ,
; zua hadithi za
uwongo
; hayo ameyazua
lakini sivyo mambo
yalivyokuwa
,
7) ( -.),
(-. ),
, ;
zua
shaka ;
zua vita
. -zulisha
. -zulia
. -zuliwa
.-zulika
.-. -zusha
( ),
; jambo hilo
limezusha hali
matumaini
.-.-. -zushwa
@ zuka
1) ,
[] ;
;
(. ,
), kuzuka kwa
ugonjwa wa kipindupindu
2) ,
(ma-)
, ,
zuakulu
(-)
1)
2)
zubaa
,
;
,
. -zubaisha
,
. -zubaia
. -zubaika
. -zubaazubaa
(-)
,
zubu
(-)
.
zuga
1) ,
,
2) (-.)
,
(-.)
. -zugwa
. -zugika
zuge
(-; ma-)
. zugezuge ;
,
(.)
zugezuge
(-; ma-)
. . <<zuge>>
Zuh[u]ra
(.)
.
zuia
1) ;
;
, ;
alinizuia nisiende
2) ,
;
()
3) ,
; zuia
ugonjwa
4) ,
(. -. )
5) ,
6) , ; zuia
siri
7) . .
, ,
; kiguzo
hiki ndicho
kinachozuia dari
. -zuiana
.-zuiza
.-. -zuizia
. -zuilia
.-. -zuiliana;
kuzuiliana
,
.-. -zuiliza,
-zuilisha
.-. zuiliwa
.-. -zuilika; ajali
isiyozuilika
.-.-.
-zuilikana
. -zuiwa
. -zuika
@ jizuia
1) ,
2) ;
,
3) (-.);
( .)
zuio
(ma-)
1) . . ,
; weka zuio
,
2)
3)
4) ,
5)
zuizi
(ma-)
. <<zuio>>
zuizo
(ma-)
. <<zuio>>
zuko
(ma-)
1)
2)
3) -.
( ),
zulia
(ma-)
; zulia la mpira
,
zulizuli
(-)
1)
2) ,
zulu
1)
2)
()
3) (
)
. -zulisha; zulisha akili
; kileo
kimemzulisha kichwa
. -zulia
. -zuliwa
. -zulika
(-)
piga zulu
zuma
1) ,
2) ,
. -zumia
zumaradi
(-)
. <<zumaridi>>
zumari
(-)
. <<zomari>>
zumaridi
(-)
zumbua
1)
(
,
. .)
2) ;
(. )
. -zumbulisha
. -zumbulia
. -zumbuliwa
. -zumbulika
. <<vumbua>>
zumbukuku
(ma-)
1)
()
2) ;
(.)
zumburu
(ma-)
zumo
(-)
1) ;
2) , (,
)
zunga
(-; ma-)
. ;
mwenye zunga ,
zungu
1) ; ;
,
2)
3) ,
4) ,
5)
zungua
1) , ;
zungua shingo
;
,
2) ;
; zungua uzi
3)
4) ,
5) .
6) . ,
,
. .
.-.-.
-jizungusha
.-.-.
-zungushia;
wakawazungushia
.-.-.-.
-zungushiwa
.-.-.
-zungushwa
. -. -zungukwa
.-.
-zungukazunguka; lugha
kuzungukazunguka
@ zunguka
1) ,
2) ,
3) , ;
boma limezunguka mji
4) ;
5) . zunguka nyuma
, (
-.), zunguka nyuma )
)
6) ,
@ zungusha
1) , ,
2)
3) (. )
4) ,
5) (
); zungusha
maneno
@ zungushana
1)
2)
3)
@ zungukia
1) , (.)
2) . (
-.)
zunguko
(ma-)
1)
, ;
,
2) , (.
)
zungumza
1) ,
; anazuugumza
na mwalimu
2)
3) ,
; hadithi
inazungumza juu ...
4) []
,
. -zungumzana
. -jizungumza
. -zungumzisha
. -zungumzia;
, ,
; zungumzia
suala la
umuhimu
. -zungumzwa
. -zungumzika
zungumzo
(ma-)
. . .
mazungumzo 1) ,
2)
3) ;
mazungumzo yalifanyika
katika hali ya urafiki
zunguo
(ma-)
. <<zinguo>>
zungusho
(ma-)
1) . <<zunguko>>
2)
zunguzungu
(-)
1)
2) ;
zuri
1) ;
, msichana
mzuri
2) , ;
3) , ; mtu
mwenye mo mzuri
,
4)
5) ;
,
; njia nzuri
6) , (
), supu nzuri
1)
2)
(-)
1)
2)
zuru
; ,
; tulizuru
Dar es Salaam
--
. -zuriana
. -zuruza, -zurisha
. -zuria
. -zuriwa
. -zurika
zurura
1) , ;
2)
3) ;
; (.)
. -zururuza
. -zururuka
. -zururazurura
;
zururazurura bila kazi
.
zuumu
(),
,
. -zuumisha
. -zuumia
. -zuumiwa
. -zuumika
zuwardi
(-)
. <<zawaridi>>
zuwia
. <<zuia>>
zuzu
(ma-)
1) ,
2)
zuzua
1)
;
()
2)
3) []
. -zuzuana
. -zuzusha
. -zuzulia
. -zuzuliwa
@ zuzuka
1) ;
2)
3) ()
zuzuwaa
1)
()
2) . <<susuwaa>>