Вы находитесь на странице: 1из 753

MOSCOW STATE INSTITUTE

OF INTERNATIONAL RELATIONS
(MGIMO)
Department of African Languages

D.V. Polikanov

Swahili-Russian
Dictionary
about 20 000 entries

Moscow
1997

.. , 1997 .

FOREWORD
More than 10 years have passed since the last publication of the Swahili-Russian Dictionary
in 1987. That's why there was an obvious necessity to compile a new dictionary which would reflect
the development of both languages.
This Swahili-Russian dictionary is the attempt to create such a modern dictionary that will
make easy the translation and teaching of Russian and Swahili. The dictionary was compiled with the
help of modern computer technologies, thus enabling the user to enjoy a great variety of synonyms.
The dictionary contains about 20 000 vocabulary items from different fields of knowledge, such as
economy, finance, politics, medicine, science and technology. It is based on Swahili-Russian
dictionary, edited by Prof. E.N. Myachina, and has about 2 000 amendments and new words in
comparison with the latter.
The author is grateful to his parents: V.M. Polikanov and E.A. Polikanova - for their help
during his work at the dictionary and expresses his cordial gratitude to his teachers: N.T. Petrenko
and the late N.V. Potekhina.

a
.
,
, , ,
,
!; siyo! !
.
mama wa mtoto

kikombe cha dhahabu



wawili wa sote

aa
. <<a>>
aalam
(
)
aali
1) ,
2) (
, )
3) ,
. <<ali>>
aalimu
(ma-)
1) .

2)
()
aasi
. <<asi>>
aathari
(-)
()
-

aazi
(-)
. <<azizi>>
abaa
.
!, !
abadan[i]
. . . .
1) , ;
haridhiki abadani

2) ; hatutakuja
hapa abadani

abadi
. ,
abdi
(-)
.
abeche
(-)
,
abedari
(-)
. ;
abee

.

abidi
. . abdi
. <<abadi>>
abinusi
(-)
. <<abunusi>>
abiri
1) ,
(
. .)
2) ,
( , ,
); abiri chombo


. -abirisha
. -abiria
. -abiriwa
. -abirika
1) , ,
;
2) . <<tabiri>>
. -abirisha
. -abiria
. -abiriwa
. -abirika; hali hewa
inaabirika

1) (-.)

2)
3)
abiria
(ma-; -)
; meli a abiria
;
gari l abiria
;
motokaa abiria
) ;
)
abiyadhi
(-)
. <<abyadhi>>
abjadi
(-)
()
abrania
(-)
. <<mwabrania>>
ab[u]tadi
. ;

ab[u]tali
(-; m-)
. ; ,

abtathi
(-)
()
abu

(-)
.
abudu
1) ; abudu mungu
; abudu picha

2) , ;
abudu sanamu

3) ,
; abudu uzungu

. -abudiana
. -abudisha
. -abudia
. -abudiwa
. -abudika
(-)

abunusi
(-)
.
abunuwasi
.
abutadi
. <<abtadi>>
abutali
(-; ma-)
. <<abtali>>
ab[u]wabu
(-)
.
abwe
.

?!, !
abyadhi
(-)

(
)
1)
2)
acha
1) . . ;
acha chakula nusu sahani

;
acha mke (mume, watoto)
()
(, ); acha njia

(); niache!
( ) !;
ametuacha mkono
,

2) , ;
acha chama

3) . acha nje
,

4)
() (-.)
; aliacha kulia
;
nitaacha kuvuta sigara

5) ,

6) ,
7) (-.)
, ;
utaacha hoteli mkono wa
kulia

. -achisha ;
achisha kazi
, ; achisha
mtoto

.-. -jiachisha
.-. -achishwa;
achishwa kazi

. -achia; achia huru


( );
.- . -achilia,
.achilia huru
,
;
achilia mbali
,
;
. .-. -achiliwa;
. .-. -achilika
.-. -achiana
. -achwa
. -achika
. -achama, .
achama kinywa
(
)
.-. -achamisha
.-. -achamia
8) .
,
; acha wee!
!, !
@ acha kando
)
) . ,
;
@ acha mbali
;
; ukiacha
@ achana
1) ,

2) (
), (
)
3) ,
; desturi zao

zinaachana n desturi zetu




4)
achali
(-)
. <<achari>>
achama
. . <<acha >>
achari
(-)
1) ,

,

2) ; ;
achari rojo
ache
.

, ; ache
wana! ,
!
ada
(-; ma-)
1) ; ;
ada mganga
; ada shule

; ada posta

2) ; ada chama
; ada
uanachama
;
ada kuingilia

3) ;
, ;
ada mja hunena,
mwungwana ni kitendo
. ,
-
adaa
(-)
1)
2) .
adabu
(-)
1) ,
2) ,
;
mwenye adabu

3) ;
tia adabu

4) ,
(); adabu Kiswahili
;
adabu lugha
; fanya

adabu =(-shika) adabu )



)
)
)

Adam[u]

adana
(-)
.
adani
(-)
. <<edeni>>
adapta
(-)
. ;

;
adawa
(-)
,
aden
(-)
. <<edeni>>
adesi
(-)

adha
(-)
1) ,
, ; -wa n
adha ,

2) ,
adhabu
(-)
1) , ;

(),
-ti (-, -patisha) adhabu
;

2) . ;
adhabu kuu ( kifo,
kufa)
,
; kanuni
adhabu
3) . ;
; eneo la adhabu
;
mpira wa adhabu

4) ,
5) ,
adhama
(-)
1) ; ;

2)
3) ;

4) ,
,
adhana
(-)

; -piga (-toa)
adhana
-
adhibu
1) ,
;

()
2)
3) ,

4)

5) ,
6) (
)
. -adhibiana
. -adhibisha .
. . .
. -adhibia
. -adhibiwa
. -adhibika
adhifari
(-)
,
adhima
(-)
. <<adhama>>
adhimisho
(ma-)
1) ,

2) ,

adhimu
1) ,
,
2) ,
3) ,
(-. )
. -adhimisha
; adhimisha
sikukuu
. -adhimia
. -adhimiwa
. -adhimika
1) .
2) ; ;

3)
4) ; n
mali adhibu
,
adhini
(
)
. -adhinisha
. -adhinia

. -adhiniwa
. -adhinika
adhiri
1) ,

2) , ;
usiniadhiri mbele watu

3) ,
4)
. -adhiriana
. -adhirisha
. -adhiria
. -adhiriwa
. -adhirika
adhuhuri
(-)
1) ;
12 14

2) (
)
adi
; ;
adi mgeni
. -adiana
. -adisha
. -adia
. -adiwa
. -adika
adia
(-)

. <<wadia>>
. . <<adi>>
adibu
;
; adibu
nafsi yako!
!
. -adibiana
. -adibisha
. -adibia
. -adibiwa
. -adibika
1)
2) ,

3)
adidi
1) ,
2) ,
. -adidiana
. -adidisha
. -adidia
. -adidiwa
. -adidika
adili
1)
2)
()

. -adiliana
. -adilia
. -adiliwa
. -adilika
(-; m-)
1)
2)
3) ;
, ;
maadili cham

4) ,

1)
2) ,
@ adilisha
1)

2)
adilifu
1) ;

2) ,
adilisho
(ma-)
. <<maadilisho>>
adimika
1) ,
; chakula
kimeadimika
;
kuadimika kwa bidhaa
madukani
()
2) , ;
umeadimika
,
3) (
)
. -adimikisha
.- -adimikia
.-. -adimikiwa
adimu
1) ,
; vyakula kwao
adimu
2) ,
;

1)
2) ,
()
adinasi
(ma-)
1) []
2)
admeli
(ma-)

admeri
(ma-)
. <<admeli>>

admirali
(ma-)
. <<admeli>>
admireli
(ma-)
. <<admeli>>
adua
.


. -adulisha
. -adulia
. -aduliwa
. -adulika
adui
(-; ma-)
1) , ; adui
mbaya . ,
2) ,
advansi
(-)
;
afa
(ma-)
1) . <<maafa>>
2) ()
afadhali
, ;
afadhali kunena kweli,
kama kunena uwongo
c.
,
afande
(-; ma-)
1) ;
2) .
( )
(-; m-)

afandi
(m-)
. <<afande >>
afendi
(-)
. <<afande>>
afia
(-)
. <<afya>>
afikano
(ma-)
. <<afikiano>>
afiki
1) ;
( )
2)
3) ,

.-. -afikianisha
;
. -afikia
. -afikiwa
. -afikika
@ afik[i]ana

1)

,
2)
()
3)
()
afikiano
(ma-)
. . . maafikiano
1) , ,
;
2) ,
()
3) ;

4) ,
afisa
(m-)
. <<ofisa>>
afisaelimu
(ma-)
. . <<ofisa>>
afisi
(-)
. <<ofisi>>
afiuni
(-)
. <<afyuni>>
afkani
(-)

, ;
akili afkani ,

(-)

Afrika
; Afrika Mashariki
; Afrika
Kati

afrikanaizesheni
(-)

afriti
(-; ma-)
1) .
2) .
(,
. .)
3) ,
afu
1) , (
)
2) ,
( )
3) ,
( )
. -afisha
. -afulia
(-; ma-)
1) . <<afua>>

2)
3)
(-)

mwafu (.
)
afua
. <<afu>>
(-; ma-)
. . . maafua
1) ,
( ,
. .)
2) ,
;
afua ni mbili, kufa na
kupona .
:
(=
)
3) ,

afueni
. <<ahueni>>
kipindi cha afueni
; likizo
afueni
[]

afukani
. <<afkani>>
afwaji
(-)
. 1) ;
2) ;
afya
(-)
; afya nzuri
; afya
hafifu ;
mbaya kwa afya
[,]
; wizara afya

; bora
afya kuliko mali .
,

.
1)
;
afya! kua kama mgomba!
, ,
!
2)

. . <<>>
afyuni
(-)

aga

1);
; aga dunia

2)
3)
4) ;

.-. -aganisha

.-. -agania
.-. -aganwa
.-. -agizana
.-. -agizia
.-. -agizwa
.-. -agizika
. -agwa
. -agika
@ agana
1)
; agana buriani

2) ,

3)
,

4)
@ agiza
1) ;
,
;
fanya kama nilivyokuagiza
,

2)
3) ,
; agiza gazeti

@ agia
1) -.
2) ,
(-.) -.
3) ,
1) ,

agaa
1)
2)
3)
agano
(ma-)
1) , ;
;
2) ,

3) ,
4) ;

Agano Ji .
; Agano la Kale pe.

agenda
(-)

. <<ajenda>>
aghalabu
1) ,
2) ,
;

aghali
. <<ghali>>
aghlabu
c. <<aghalabu>>
agizo
(ma-)
1) ,
;

2) ,
ago
(ma-)
;
(ma-)
1)
2)
Agosti
(-)

agua
1)
2) ,
(, )
3) ,

4) ,
; agua
ugonjwa
. -aguana
. -aguza, -agulisha
. -aguli
. -aguliwa
. -agulika
aguo
(ma-)
,
aguzi
(ma-)
1) (,
)
2) ,

3) . ,

4)
ah
.
!,
!
aha[a]
. <<ah>>
ahadhari

ahadharu
. <<ahadhari>>
ahadi
(-)

1) ;
; toa ()
ahadi
(), ;
funga ahadi
; timiza
(tekeleza, fikisha, shika)
ahadi
;
vunja ahadi

2) , ;

(-)
.
,
ahali
(-)
1) . ,
,
2)
ahamari
. <<ahamaru>>
ahamaru
; mauti ahamaru
) )

ahasante
. <<asante>>
ahera
(-)
;
; enda
ahera(ni) ,
;
siku ahera .

aheri
(-)
, ; toka awali
hata aheri
; aheri yako kiasi
gani?
?
ahi
(-)
.
ahidi
1) ,

2)
. -ahidiana
,
,
;
tumeahidian kwa
siku nyingine


. -ahidisha
. -ahidia
. -ahidiwa
. -ahidika

(-)

ahiri
1) ,

2) ;
(.)
. -ahirisha .
. 1) . .; ahirisha
ziara
.-. -ahirishwa
.-. -ahirishika
. -ahiriwa
. -ahirika
ahlaiki
(-)
. <<halaiki>>
ahmari
. <<ahamari>>
ahsante
. <<asante>>
ahueni
(-)
,
( ), leo
amepata ahueni

ai
.
!, !, !
aibika
1)
()
2)
3)
()
.-. -jiaibisha
. -aibiwa
@ aibisha
1) ,
2) ;
(.)
aibu
(-)
1) , ; ti
() aibu ; pakaa
aibu
2) ; n aibu
; bila [] aibu
,

3) ,

4) ,
aidha
1) , ;
2) , ;
wa aidha ;

3) ; aidha njoo leo au


usije kabisa
,

aidini
(-)

aila
(-)
;
aili
1)
2) ,
. -ailiana
. -ailisha
. -ailia
. -ailiwa
. -ailika
(-)
1)
2) ,
aimi
.
!, !
aina
(-)
1) ; ; ; ;
aina kwa aina ;
- aina pekee
; aina
damu ;
aina maneno .

2) , ; aina
ushirikiano

3)
4) ()
5) ()
6) .
aineaine
. <<hainehaine>>
aini
1)
2) ,

3) ,
4)
. -ainisha 1) .
. . . 2) ,

. -ainia
. -ainiwa
. -ainika
ainisho
(m-)
1)
2): mstari ainisho .
; mstari ainisho
joto .
3): hesabu ainisho .

aisee
. <<aisii>>
aisii
= ,
ajaa

(-)
. <<ajabu >>
ajabu
1) ,
2) ,

. -ajabisha
. -ajabia
. -ajabiwa
. -ajabika
(-; ma-)
1) , -.

2) ,
3) , ;
n ajabu

1) ,
,

2) ,
1) ,
,
; vitabu vingi
mno ajabu
; mvua kubwa
ajabu
ajali
(-)
1) , ; ajali
hailindiki .
;
ajabu haina kinga wala
kafara .
,

(=
)
2) , ;
kwa ajali ,

3) [] ;
; mahali
ajali .
;
ajali [kuleta] kifo


4) , ;
; ajali gari l
moshi ;
ajali motokaa

; patwa na ajali

5) ; patikana na
ajali
; ajali
imemfikia
ajari
(-)



; malipo ajari
[]
. <<ayari>>
ajazi
1)
[]
2)
. -ajazika
ajemi
(-)
[
]
. <<Uajemi>>
ajenda
(-)
; panga
agenda

ajenti
(ma-)
,
ajib
. <<ajabu>>
ajibu
. <<ajabu>>
,

ajihi
; ;

. -ajihiana
. -ajihiwa
ajil
. <<ajila>>
ajila
(-)
1) ,
2)
,
ajili
(-)
; ;
,
. -ajilisha
. -ajilika
. <<ajiri>>
kwa ajili )
, -;
, ; ;

) , ; mbwa
hufugwa kwa ajili
kulinda nyumba .
,

ajinabi
(-)
1) ,

2) ()
( )

ajinabia
1) ,

2) ,
ajinani
(-)
. <<jini>>
ajiri
1) ,
,
2) ,

3)
. -ajiriana
. -ajiria
. -ajiriwa
. -ajirika
@ ajirisha
1)

2)
ajiza
(-)
. <<ajizi>>
ajizi
1)
()
2)
()
. -ajizisha
. -ajizia
. -ajizika
(-)
1) ,
2) ,
; bila
ajizi ,
;
ajizi nyumba njaa
.
1) ,
2)
3) ,

ajmaina
. []
ajurali
(-)
,
ajuza
(-)
,
; ajuza mwenye
haya walimzika ngali hai
.


ajwadi
. ,
, ,

aka

1) , (
, )
2) . ;
aka kimya

. -akisha, -asha
. -akia
. -akwa
. -akika
.,
) ,

) ,
)
)
akali
(-)
1) ;
; kwa
akali
2) , ,
vitabu akali
akania
1)
2)
(-)
; ; ;

akarabu
(-)
. <<akrabu>>
akari
(-)

akaunti
(-)
; akaunti akiba
;
ake
. . ; ;
kitabu chake ;
vitabu vyake ;
hana chake hapa
; alikwenda
zake
;
asubuhi yake
,

akhera
(-)
. <<ahera>>
aki
(-)

(-)
()

akia
1) ,
2) ,
. -akiza, -akisha

. -akilia
. -akiwa
. -akilika
akiba
(-)
1) ; , ;
mchezaji wa akiba
; jeshi la
akiba . ;
akiba tele
; akiba mapato
; akiba
ahsante
;
akiba si mbovu, akiba
haiozi .

2) ; ;
weka (fanya) akiba )
)

akida
(ma-)
. 1)
2) ,
;
3) (

)
akidi
1) ,

2) ,
(-)

, ;

(-)

; funga akidi

akidu
(ma-)
1) ; ,
;

2)
akifia
, ,
(,
. .)
. -akifisha
. -akifiwa
akifisha
1) . . <<akifia>>
1) ;

2)
. -akifishana
. -akifishia
ac. -akifishwa

. -akifishika
akifu
. <<wakifu>>
akika
(-)
. 1)
,


)


;

,

)
;

,
-

2) . <<akiki>>
akiki
(-)
1) ,

akika
2)

(-)
.
(-)
;
( )
akili
(-)
1) [] , ;
; katika akili )
) ;
katika akili mtu yule
hakutaka kitu
(. )

; rukwa na akili
,
; weka akilini
,
; akili [ni] mali
. -
2) ,
;

3) ,;
katika akili yangu
,

4) . ;

fanya akili ) ,
)
)
akilili
(-)

Akimedesi
; kanuni
Akimedesi .

akina
(-)
1) ; ; ;
akina Moshi

2) . ;
; ; akina
mama wa Tanzania
;
akina yahe ;
akina sisi ,

3) ; akina wanajeshi
; akina
vibaraka
;
akina mafashisti

akisi
()
; mwali akisi

ako
. . ; ;
; nyumba yako
; nyumba zako
;
nenda zako! )
[]! )
!, !
akodioni
(-)

akrab
(-)
. <<akrabu>>
akraba
(-)
1)
2)
; akraba za
kuumeni (kukeni)

()
akrabu
(-)
1) (,
..); akrabu
saa ) )

2) .

(-)
. ;
; akrabu magharibi
) ,
)

akrama
,
;
akrobati
(ma-)

akseli
(-)
. <<ekseli>>
akthari
(-)
1) , ;
;
akthari watu

2) ;
akua
1) ,

2) ;
,
. -akuana
. -akulisha
. -akulia
. -akuliwa
. -akulika
akustiki
(-)

ala
(-)
, ; ala
za kazi ; ala
muziki

(ma-; nyala)

.,
)
!, ?; ala husikii
haya? !
?
) , )

alaa
1) .,

2) alaa kulihali
;

alaala
. al ala, Allah Allah .
<<halahala>>
alafu
(-)

. <<elfu>>
alakati
, ,

alama
(-)
1) , ; ;
alama trafiki
, ;
alama kitaifa
; alama
cheo .
;
alama kuuliza
;
alama mkato ;
alama mkato juu
; alama dondoo
; alama kituo

; alama za
vidole ;
alama ardhi . ;
alama mwinuko
. ; tia
(weka) alama ,
, ;
tia alama
mbaya .
,
2) , ;
;
3) ; ;

4)
5)
6)
7)
8) ,
alamardhi
(-)
. alama kwenye
ardhi .
,

alamsiki
.
!,
[]!
alamu
(-)
1) , ,
2)
alasiri
(-)
1)
( 14 18 )
2)
,
( 15.30
16.30)
alau
. <<walau>>

alawensi
(-)
1) , ;

2) ,
3) , ;
alawensi a safari

aleik
. <<aleikum>>
ale[i]kum
salamu aleikum
(),
aleikum salamu
(
)
aleluya
.
alfa
(-)
(
), alfa
n omega .

alfabeti
(-)

alfafa
(-)
,

alfajiri
(-)
1) ,
( 4-5
);
alfajiri mbichi (kuu)
3 5
2)
( )
alfeen
(-)
. <<elfeni>>
alfeni
(-)
. <<elfeni>>
alfia
(-)
. <<halfiya>>
alfu
(-)
. <<elfu>>; alfu-lelaulela
Alhamdulillahi
!
Alhamisi
(-)

alhasili
1) ; ,
; n alhasili

2) ,

3) ,
alhasir
. <<alhasili>>
ali
(-)
1) ; ;

1) . ali ali ;

1)
alia

(,
. .)
. -aliana
. -aliza
. -alilia
1) (
)
2)
,
(.
<<walio>>)
aliali
. <<li>>
alidedi
(-)
., .
(
)
alifu
(-)
(
),
kutojua hata alifu .

. ,
()
. -alifisha
. -alifia
. -alifiwa
. -alifika
alifubete
(-)
. <<alfabeti>>
alika
1) (),

2) ( )
3) ( )
. -alisha 1)
. .
. ., alisha vidole
;
alisha mtambo wa
bunduki
2) ,

. -alikia
. -alikika
. -alikaalika

1) ; ,
; alika karamuni

2) ;
3) , ;
alika vita
4)
. -alikana
. -alikia
. -alikwa
. -alikika
1) (-.
, )

2)
3)

. -alisha
( )
. -alikia
. -alikwa
. alikika
(-)
,

aliki
1) ,
2) ,

. -alikia
. -alikiwa
. -alikika
aliko
(ma-)
. <<mwaliko>>
alimradi
. <<mradi>>
alimuradi
. <<mradi>>
alisa
. <<alika>>
. -alisisha
. -alisia
. -alisika
alizeti
(-)
. <<halzeti>>
aljebra
(-)

alkali
(-)
.
alkoholi
(-)
,
Allah
(-)
; Allah akbar
; la illahi ila Allah
;
Allah bukheri

Allah Allah .
<<halahala>>
almari
(-)
1)
2)
3)
almaria
(-)
1) (
, , )
2) (
, , )
3) ; almaria za
majohari

almasi
(-)
;
almazi
(-)
. <<almasi>>
almradi
. <<mradi>>
almuradi
. <<mradi>>
alofoni
(-)
.
aloi
(-)
aloi chuma cha u

alowensi
(-)
. <<alawensi>>
altare
(-)

aluminiamu
(-)

alwaridi
(-)
. << waridi>>
ama
1) ; ama...ama... u...
..., ...; ...,
...; ama mtu huyu ama
yule
, ;
ama sivyo? ?
2) , ,
; wa ama )
)
.
1) ,

2) . . .
; ama ,
-;
ama, huna habari baba
yako? ,


?;
ama, ni mjinga tu
,

1) ,

2)
amaa
,
( )
amali
(-)
1) , , ;
mtu wa amali

2) ,
, ;
amali yake ni ukulima

-
3) , ;

(-)

amana
(-)
1) ,
( )
2) ( ), weka
amana ; shika
amana ;
toa amana

3) ; ;
4) ,

amani
(-)
, , ;
Baraza la Amani
ulimwenguni
;
siasa amani
;
mkataba wa amani
;
taka (penda) amani
; leta (fanya) amani
; linda
(hifadhi)
amani ()
; amani haipatikani ila
kwa ncha ya upanga

amania
. 1) ( )
2) (-.),
( -.)
. -amaniana
. -amanisha
. -amaniwa

. -amanika
amara
(-)
1)
2) , ;
haja amara?
?
(-)
. <<amari>>
amari
(-)
; ; .

amarika
. <<imarika>>
amazon
(-; ma-)
.
amba
1) .
2) (
-.), ; amba
mtu

. -ambana
. . -ambilia
[]
.-. -ambiana
.-. -ambiza
.-.-.
-ambizana 1)
;
2)
.-. -ambiwa
.-. -ambilika;
haambiliki kitu!

!
. -ambwa
. -ambika
1) , ;
amba nitakuja kesho ,

1)
. .
; yule mtu ambaye
unampenda
,

.,
; ;
@ ambia
1)
2) ,
;
ambaa
1) (
, ),
jahazi linaambaa pwani

;
nilimwambaa
(
)
2) , ;
waliambaa hatari

3)
. -ambaana
. -ambaza
. -ambalia
. -ambawa
. -ambalika
ambalansi
(-)
. <<ambulensi>>
ambalanzi
(-)
. <<ambulensi>>
ambarara

, ;

ambari
(-)

ambata
1)
(-.)
2)

()
3) ,

4)
. -ambatana
;
; u
uliambatana n
mvua
;
nguo imeambatana na
kidonda

.-.
-ambatanisha 1) ;
2)
(
..)
.-.-.jiambatanisha
.-.-.
-ambatanishwa
.-. -ambatishwa
. -ambatia
. -ambatwa
. -ambatika
@ ambatisha
1)
2) (
. .)
3) .
ambatiko

(-; ma-)
mlinganyo ambatiko .

ambika
1)
2)

3)

. -ambi[ki]sha,
-ambisa; ambisha mashua

aa. -ambikia
. -ambikwa
. -ambikika
1) ,

2) ,
. -ambikisha
. -ambikia
. -ambikwa
. -ambikika
1) ,
,
. -jiambika
. -ambikwa
ambisa
. . <<ambika>>
ambo
(ma-)
1) ;
2) .

ambua
1) ; ;
ambua ngozi
; ambua chungwa


2) ; ;

3)
(); alisoma miaka
mingi lakini hana
alichoambua
,
. -ambulia
. -ambuliwa
. -ambuka; ngozi
imeambuka
()
.-.-.
-jiambukiza
.-.-.
-ambukizika
1)[] ; ambua
n
@ ambukiza
1) ,
; ugonjwa wa
kuambukiza

; mbu
wanaambukiza malaria

2) ,
;
ambukizo
(ma-)
. . .
mmbukizo ,

ambulansi
(-)
. <<ambulensi>>
ambulanzi
(-)
. <<ambulensi>>
ambulensi
(-)

()
amdelahane
(-)

amerikani
(-)
. <<marekani>>
ameta
(-)
.
amfibia
(-)
. ,

ami
(-)
( )
amia

( ,
..)
. -amiana
. -amilia
. -amiwa
. -amilika
amiba
(-)
.
amidi
. 1) ,
,
2) ;

amilesi
(-)
.
amili
1) , ,

2) ,
3) ,

4) , ,

5)
. -amilisha
. -amilia
. -amiliwa
. -amilika
amilifu
, ;
volkeno amilifu

amin[a]
!
amini
1)
()
2) ; ; amini
Mungu ;
nilimwamini mali yangu

;
usiamini la kuambiwa bora
ujionee . ,

,
(= ,
)
3) ,
4) ;
. -aminiana
. -jiamini
.-. -aminishia
.-. -aminishwa
.-. -aminishika
. -aminia
. -aminiwa
. -aminika; mtu huyu
haaminiki
; wote
wanaaminika
;
habari za kuaminika

(-)
, ;
; la amini
,
; kaka wa
amini
1) , ;

2)
()
@ aminisha
1)
2)
3) ,
(-. -.)
4) . ,
;
hawakuaminisha kwenda
mbele

aminifu
. <<amini >>
amiri
(-; ma-)
1)
2) ,
; ; amiri
jeshi
1) (-.
), (
-.); amiri shamba

; amiri mji

. -amirisha
. -amiriwa
. -amirika
amka
1) ,
2) ,

3) ,
( )
4)
.-. -jiamsha
,
.-. -amkiana
.-. -amkilika
. -amkua . .
.
@ amsha
1) . .
; amsha mkono
;
amsha kufanya mapigano

2) ; amsha kinywa

3) . ;
; amsha tamaa
;
@ amkia
1) (
-.); usiku wa kuamkia
tarehe 5 Aprili ,

2)
-.
3) ., -.
4) .
amkio
(ma-)
. . . maamkio
,
amkua
. . <<amka>>
amonia
(-)
.
ampea
(-)
.

ampere
(-)
. <<ampea>>
amrawi
(-)
.
amri
(-; ma-)
1) , ,
; toa amri

; shika (fuata)
amri
, ;
vunja amri
; tangua
amri
2) ,
; amri
daktari
3) ; ;
(. ), t
amri ) ,
)

4)
5) , ;
mwenye amri
; ;
ana amri juu
( ); ingia
chini amri

(-., -.); amri


Mungu ,

amria
. . <<amuru>>
amrisha
. . <<amuru>>
amriwa
. . <<amuru>>
amru
. <<amuru>>
amu
(-)
1) . <<ami>>
2) ( -
)
amua
1) ;
;
;
amua ugomvi
()
2)

3) [] (
); amua kesi

4) (-.
); aliamua kwenda

Nairobi

. -amuana
. -amuliza
. -amulia;
.-. -jiamulia;
jiamulia mambo
wenyewe

. -amuliwa
. -amulika
@ amua sungura

amuru
1) ;

2)
3)
4) ,
. -amuriana
. -am[u]risha
. -am[u]ria
. -am[u]riwa
. -amurika
amuzi
(ma-)
. <<maamuzi>>
amwa
()
. -amwisha
();
. -amwia
. -amwika
amza
(-.)
, ( .)
ana
1) ana kwa ana
; mapigano ana
kwa ana
2) = anna
(-)
. ( = 1/6
rupia = 4 pesa)
anaboli
(-)
.
anana
1) , ;
; mtu mwanana
; maji
maanana
; u
mwanana
2) ,
anasa
(-)
1)
2) ;
,

3) ; ;
; kaa anasa
; - anasa
; maisha
anasa
; chakula cha anasa

anatomia
(-)

andaa
1) ,

2) ,
; andaa vita
; andaa
meza

3) ,

. -andaliana
. -jiandaa
. -andalisha
. -andalia; andalia
meza
.-. -jiandalia
. -andaliwa, -andawa
. -andalika
andalio
(ma-)
. <<maandalio>>
andalizi
(ma-)
. <<maandalizi>>
andama
1) , (
-.);
(-.)
2)
3)
( -.), (.); kuandama kwa mwezi

. -andamiza,
-andamisha
. -andamia
. -andamwa
. -andamika
@ andamana
1)
; (
)
2) ;
; waziri n
walioandamana n

andamano
(ma-)
. <<maandamano>>
andamizi

(ma-)
1) . <<maandamizi>>
2) ,

andao
(ma-)
. <<maandao>>
andazi
(ma-)
1)
(, ,
. .); andazi jamu


2) ; ; andazi l
yai
3)
andika
1) ; ;
andika barua
; andika mtu apate
dawa
-.
2) ,
; andika orodha

3) ; andika picha
;

4)
5)
(); limeandikwa
, (. ,
)
6) ,

7) ,
; andika chakula
; andika
meza []
( )
8) ;
; andika
udongo (chokaa)

();
9) ( ,
)
. -andikana
.-. -jiandikisha
,

. -andikia; andikia
meza
.-.
-andikiana
. -andikwa; liandikwalo
ndilo liwalo .
,
(=
,
)
. -andikika

@ andikisha
1) (.
); ;
andikisha meli

2) ,
;

andiko
(ma-)
. <<maandiko>>
andishi
(ma-)
. . . maandishi
1) ,
; maandishi
yanayoteuliwa

2) ,
3) , ;
fasihi maandishi
;
kwa maandishi
,

4) ,
andisi
, ;

. -andisiana
. -andisia
. -andisiwa
. -andisika
1)
2) ;
;

androjeni
(-)
.
anga
(ma-; -)
1) ; ,
; anga l jua (l
mwezi)
()
2) ; ;
; kwa njia anga
,

3) . ,

1) . <<angavu>>
1)
(, )
2) .
3) ()
4) ()
. -angia
.-. -angulia

.-.-.
-angulisha
.-. anguliwa
.-.-.-.
-angushwa
.-.-.
-angukia; angukia
kumpenda
-.; sikukuu
inaangukia tarehe 5
mwezi huu

;
angukia [miguu]
;
.-.-.-.
-angukiwa; lie kando
haangukiwi n mti .


(= )
. . -angikika
.-. -angikisha
.-. -angikia
.-. -angikwa
1) . <<wanga>>
@ angua
1) (,
); angua upanga
( ),
angua nazi
;
2) ,
3) , ;
; angua ndege
;
angua
mayai (
)
4) .
() (-.)

5) .
(-.) ; angua
[ki]cheko
;
angua machozi
;
angua kilio ,

@ angua kucha

@ anguka
1) ; anguka miguu
,
;
anguka katika mtihani
.

2)
3) ,
4) ,

5) ,
@ angusha
1)
2) , ;
angusha risasi ;
angusha sauti
;
angusha serikali

3) ; ;

4) ,
();
angusha matata )

@ angika
1) ,
2) ,

@ angama
1)
2) ; mshale
umeangama mtini

angaa
1) (), ,

2) ( )
3)
()
. . -angalilia
,
. -angaliwa, -angawa
. . -angazaangaza
;
.-. -angazana
.-. -angazia
.-. -angazwa
.-. -angazika
1) . <<angalau>>
@ angaza
1) ()
2) ; angaza njia

3) . ,

4) .

();
(
-.,
-.); angaza macho )

)

(-. -.)
5) ;
@ angalia
1)
-. (-.);

,
-.
(-.); angalia
(
)
2) , ;
; angalia
utekelezaji wa masharti
mkataba

3)
(); angalia!
!, !
4) ,
5) -.;
-.
6) ,
;
angaanga
(-.;
),

angahewa
(-)

angaika
. <<hangaika>>
angalao
. <<angalau>>
angalau
; ; nipe
chakula angalau kidogo tu

angalifu
1) ;
,
;
2) ,

angamia
1) ;

2)
3)
()
4)

5)
6) . ,

7) angamia!
!
.-. -jiangamiza
.-. -angamizia
.-. -angamizwa
@ angamiza
1)
2) ,
;

3) ;

4) ,
5)
;
angao
. <<angalau>>
angasa
1) ,
(-. )
2) ; ,

angata

. -angatana
. -angatisha
. -angatia
. -angatwa
. -angatika
angavu
1) ; ; maji
maangavu
() ; mwezi
mwangavu

2) , ,
; macho
maangavu

3) .
4)
ange
1)
2) ,
3) ; -kaa ange
( )
angema
1)
()
2) ,

angu
. . ; ;
; mtoto wangu
; chumba changu

; marafiki zangu

anguko
(ma-)
1) ;
; anguko l maji

2) ()
3) . ; ;
,
4) ,
angusa
1) ,
2) ;
ania
1) ,
; ;

anaania kazi ualimu


2) ( -.);
( -.);
aliania maisha yake


3)
. -aniwa; bidhaa
zinazoaniwa ,

anika
, ;
( ,
,
);
anika nm (samaki)
(); anika
nguo

. -jianika
. -anikisha
. -anikia
. -anikwa
. -anikika
aninia
(-)

anisi
1)

2)
3)
()
1) ,

2)
anjali
(-)
,
anjaza
; ;

ankachifu
(-; ma-)

ankra
(-)
. 1) ,

2) ;
3)

4)
5)
anna
(-)
. <<ana>>
anoda
(-)

. ,

ansari
(-; ma-)
; ,

antimoni
(-)
.
anua
1) , (
..)
2) ,
(, ), jua laanua
mawingu

. -anulia
. -anuliwa
@ anu[li]ka
1) (
. .)
2) ( );
kumeanuka sasa

3) ,
( )
anuai
1) ;

2) ,

anuani
(-)
. <<anwani>>
anuka
. . <<anua>>
anuwai
. <<anuai>>
anwani
(-)
1) ; -andika anwani
barua

2) (
)
. -anwaniwa
anza
(-.),
, (
-.); tende zinaanza
kuiva
; anza
kazi ;
anza safari
; anza tn
();
mapigano yameanza tena

; kuanza
vema ni nusu ya kutenda
.
. -anzana

.-. -anzishwa
. -anzia
.-. -anzilisha
. -anzwa
. -anzika
@ anzisha
1) ; ;
anzisha chama

2) ;
; anzisha (-weka)
sheria
3) ();
,

anzali
(-)
1)
()
2) ()

3) ()

ao
1) . . ;
nyumba ;
nyumba zao
2) . <<u>>
aorta
(-)

apa
. apa kiapo
, ;
; apa yamini

(.
); apa rni

. -n
.-. -apizana
.-. -apishwa
. -apia
.-. -apiana
. -ua

. -apwa
. -apika
@ apisha
= -apiza, -afya
1) ;

2) ,

3) ,
apizo
(ma-)
1)
2) ;
; ,

apostrofi
(-)

aprikoti
(ma-)
()
Aprili
(-)

aproni
(-)
1) ,
2) . ,
apua
. . <<>>
Arabu
r Arabu
Arabuni
(-)
. <<Uarabuni>>
arachia
(-)

araka
(-)
[] ( )
arba
; - arba
; arba mia
; arba elfu

arbaini
; - arbaini

(-)

(
);
arbaini maiti

arbatashara

arbuni
(-)
1)
2) .
arda
,
ardhi
(-)
1) , , ;
ardhi inayolimika
; maji ardhini

2)
3) ,

ardhia
(-)

-

ardhi[li]hali
(-)

. <<aridhilihali>>
ari
(-)
1) , ;
( -.);
(-.)
2), ;

3) ,
; -tia ari
; ari
imempanda ;
liye
n ari
4) ;
5) . ; , ;
ari nchi ;
mwenye ari

aria
(-)
1) , ,
2) ,
aridhi
1) ,

2) ; ,

3) ,
;

4) ,
. -aridhiana
. -aridhia
. -aridhiwa
. -aridhika
aridhilihali
(-)
1) ,
2) ;

3)
aridhio
(ma-)
1)
2)
3)
arifu
1) ,
; arifu kwa
simu ) )

2) ,
3) ,
. -arifiana
. -arifisha
. -arifia
. -arifiwa
. -arifika
1) , ;

2)

arihami
(-)
[]
( )
arijojo
enda arijojo (
), (
);
kishada kinakwenda
arijojo
(
,
)
arika
(-)
. <<alika>>
ariki
(-)
;
arkiaskofu
(-)

aroba
. <<rb>>
arobaini
. <<arbaini>>
arshi
(-)

(-)
. ;
arteri
(-)
. <<ateri>>
aruba
. <<arba>>
arubaini
. <<arbaini>>
arubatashara
. <<arbatashara>>
arubii
; ; enda arubii
,
arufu
(-)
(, .
.)
(-)
. <<harufu>>
arusi
(-)
; ;
bwana arusi , bibi
arusi ; fanya arusi

(ma-)
,
; maarusi
; enda
maarusi .
,
asa

1) ,

2) ,

. -asana
. -asisha
. -asia
. -aswa
. -asika
(-)
.
1)
2) ,
asaba
(-)

asadi
(-)
1)
2) .
()
asali
(-)
1) ; asali nyuki
; chombo
cha kutenganisha asali

2) ; []
; asali miwa

; ;
asali tembo
(
)
asalimiwa
(-)
. asali miwa

asalumu
asalumu alekum
()
asante
, ;
asante sana
; toa (sema) asante

asasi
(-)
; ,
asbestasi
(-)
.
asbesto[si]
(-)
. <<asbestasi>>
aseniki
(-)
.
asetilini
(-)
.
asfali
(-)

; asfali ;
asfari
.
asha
. . <<aka>>
ashabu
(-)
; ;
ashakum
. <<hashakum>>
ashara
; - ashara
asharati
(-)
. <<asherati>>
ashekali
(-)
1)
; wa [n] ashekali
,

; pata (n)
ashekali
( );
najion ashekali
l

2) ;
ashekalizo?
?
asherati
(-)
1)
; - asherati

2) , ,
; - asherati

3) ,

4)
()
;
asherini
. <<ishirini>>
ashiki
;
;

. -ashikiana
. -ashikisha
. -ashikia
. -ashikiwa
. -ashikika
(-)
1) ;
2) ,
; ;
-pata ashiki )

3) ,
; -tia ashiki

4) (ma-)
(-),
( -.; .); Hamisi
ni ashiki wa
mpira

ash[i]rafu
1) ,
,
2) . ,

ashiria
1) ;
;
; (
-.),
ashiria kidole

2) ; ;
,

. -ashiriana
. -ashiriwa
. -ashirika
ashiya
(-)
;
ashki
(-)
. <<ashiki>>
ashrafu
. <<ashirafu>>
ashur
(-)
. <<ushuru>>
asi
1) ;
(,
. .)
2) , ;
; wameasi
serikali

. -asiana
. -asisha ;

()
. -asia
. -asiwa
. -asika
(ma-)
,

; ,

asidi
(-)

, asidi askobi
;
asidi amino ;
asidi nikotini
; asidi maziwa
; asidi
haidrokloriki
()

asighari
. ,

asilani
1) ;
; ;

2) . ) ,
,
)
asili
(-)
1) ; ;
rasilmali asili
; kanuni asili

2) ;
; asili yako
nini? = ?
(.
?); asili
yake ni kipofu
; watu
(wenyeji) wa
asili ,
; - asili
;
,

3) , ;
mali za asili
; gesi a asili
;
- asili ,
; kitambaa
kisicho cha asili

4) ,
5) .
6) . ,

1) , ,

1) . <<asilia>>
1)
;

2)
. -asiliwa; watoto
walioasiliwa

1) . <<asilani>>

asilia
(-)
. <<asili>>
. - asilia 1)

2) ,
,
; mpango
asilia .

[]; umakanika asilia



asilikumi
(-)

asilimia
(-)
; asilimia 50
watu

asira
(-)
-. ,

(-)

asiria
(-)
1)
2) ;
,
asisi
. .
;
,
. -asisisha
. -asisia
. -asisiwa
. -asisika
askari
(-; ma-)
; ; ;
askari polisi ;
askari jela
;
askari wa kuajiriwa
(kukodiwa) ; askari
wa miavuli ;
askari wa kushushwa
pwani ; askari
doria , ;
askari kanzu (kanga)
,
; askari wa nyuma
;
askari wapanda
; askari
asiyejulikana
;
andikisha (-changa) askari

askofu
(-; ma-)


asmini
(ma-)
. <<yasmini>>
asparagasi
(-)
.
asp[i]rini
(-)
.
astaghafiru
= !;
[]!
astaghafirulah
. <<astaghafiru>>
aste
. aste aste, aste-aste
; ;

asteaste
. <<aste>>
asteroidi
(-)
.
asteti
(-)
.
asubuhi
(-)
1) , ;
asubuhi yake
,
;
tangu asubuhi hata jioni

2) , ; asubuhi
n mapema
asumini
(ma-)
. <<yasmini>>
asusa
(-)
( ), asusa
baridi
aswadi

atamia
,

. -atamisha, -atamiza
. -atamilia
. -atamiwa
ateri
(-)
.
ates[h]ia
- ateshia ;
kisima cha ateshia

athari
(-)
1) ,
2) , ,

3) ,
4) ,
athiri
1) ,
2) , ;

. -athiriana
. -athirisha
. -athiria
ac. -athiriwa
. -athirika
ati
. 1) .
; ati !. -!, !; ati
rafiki ,
!
2) , ati
kesho sikukuu?
?
1) , ; ati
iitwayo serikali

atia
(-)
1) ,
2) ,

atibu
1) , ;

2)
(-.)
. -atibiana
. -atibisha
. -atibia
. -atibiwa
. -atibika
atika
()
. -atikisha
. -atikia
. -atikwa
. -atikika
atikali
1) ;
(-)
; ; pata
atikali
atilika
1)
;
(

)
2)
,
Atlantiki
(-)
. Bahari Atlantiki

atlasi

(-)
,
(-)
[]
atomi
(-)
; nguvu atomi

atomiki
- atomiki ; bomu
l atomiki
atomu
(-)
. <<atomi>>
atua
, ;
; atua moyo
.
. -atuana
. -atulisha
. -atulia
. -atuliwa
. -atu[li]ka ,
; nchi
imeatuka kwa joto la jua


au
, ; au... au...
..., ...; ...,
...
aua
1) ,
(,
)
2) ;
; aua
darasa
; aua askari .
; aua
n )
)
3) ; aua shamba

4)
( )
. -ausha, -auza
. -aulia
. -auliwa
. -auka
audhubillahi
= !
auka
1) ( ,
)
2) ,
3) ,
( )
4) ,
;

5) (
),
(
,
. )
. -aukisha
. -aukia
ac. -aukwa
. -aukika
1) . c. <<aua>>
aula
;
;

; ;
;
; si aula
auladi
(-)
. <<waladi>>
auni
,
()
. -auniana
. -aunisha
. -aunia
. -auniwa
. -aunika
(-)
, ,

aunsi
(-)
(=28.3 )
aushi
(-)
1) ,

2) ;
; nguo aushi

;
autobasi
(-)

auwali
(-)
. <<awali>>
aviza
;
. -avizana
. -avizisha
. -avizia
. -avizwa
. -avizika
avya
; ; avya
mali (fedha)
; avya mimba

awa
, ,
; awa jasho

; awa damu

. -awia
. -awika
awali
(-)
1) ; tangu awali
hata aheri
; awali mji
; awali a
nchi ;
uchunguzi wa awali .

2) ,
1) ,
2) ,
3) ,
4)
awamu
(-)
, ; ;

awesia
(-)
.

awini
. <<auni>>
awuni
. <<auni>>
aya
(-)
1)
2) , ; ;

ayale
(-)

ayali
(-)
;

ayami
siku ayami
ayari
(-)
, ; ,

(-)
.
ayoni
(-)
.
azali
(-)
. 1) [];
mwana wa azali
[] ( )
2) []
azama

(-) . <<hazama>>
azima
1) ,
, ;
azima vitabu
( )
2) ,

.-azimana
. -azimisha
. -azimia
. -azimwa
. -azimika
(-)
1) ; -soma
azima

2) ,
(-; ma-)
, ;
; kwa azma
, ; -wa n
azma ,
( .)
azimio
(ma-)
1) ;
2) ; ;
Azimio l rusha

3)
4) ; ,
( . .)
azimo
(ma-)
. <<maazimo>>
azimu
1) ;

2) ;

3) ,
. -azimia
.-. -azimiana
. -azimiwa
1)
2)
. -azimiwa
aziri
. <<adhiri>>
azizi
(-)
1) ; ;

2) ,

1) . ,
;
2) ,
( )
3) ;
4) ,

azma
(-; ma-)
. <<azima>>
azmamu
(-)
. . zimamu
baa
(-; ma-)
1) ;
2) , ;
; ; baa
la njaa (),
-ingiliwa n
baa ;

3) ,
4) ,

(ma-; -)
; ; ;
baa pombe

(ma-)


( )
baada
, , ; baada
) , ) ,
, ;
baada kazi
; baada miaka
mingi ;
baada kisa - mkasa,
baada chanzo - kitendo
. ,
- (=
,
) )
; baada
kuhitimu shule

baadaye
. baada yake
1) , ,

2) , ;
- baadaye )
[] )
; maisha
baadaye ;
baada baadaye
,
baadhi
(-)
1) ;
; baadhi watu
[];
baadhi vitabu
; baadhi nyakati

, ,
;
gawanyika [katika] baadhi
mbili
2) . , ;
ninakaa baadhi za Kariakoo

baali
(-)
,
baasili
(-)
. <<bawasiri>>
baathi
,
,
@ baathiwa
1) ;
siku kubaathiwa .

2) (-)

3)
(-.)
bab
(-)
. <<babu>>
baba
(-)
1) , ; baba
mtu ; baba
mzazi ; baba
mdogo
( ),
baba mkubwa
( ), baba
wa ubatizo
; baba wa
kambo ; baba wa
kupanga ,
; baba wa
kambo si baba .
-
2) , ;

3) ; ;
baba wa taifa

4) . ;
; Baba Mtakatifu
[wa Kanisa la Kikatoliki]

[]
5) .

, ,
. .
6) ;
huyu si mtoto ten ni baba
mzima ,

1)
()
babadua
. . <<babata>>
babaifu
1) ,
2) ,
3)
4) ;

5)
6)
babaika
1) , ,

;
mtazamo huo ulimfanya
ababaike

2) ;

()
3) ,
; sema vizuri,
usibabaike! ,
!
4) ;
()
.-. -babaishana
.-. -babaishia
.-. -babaishwa
.-. -babaishika
@ babaisha
1) , ,

2)

3) ,
4) ;
,

babaiko
(ma-)
1) ,
,

2) ,

3) ,
;
; (.)
4)
()
babaje
(-)

babaka
1) ;
2) ,

3) , ;

1) , (
)
babakabwela
(-)
. . <<kabwela>>
babata
,
. -babatana
(
)
.-. -babatanisha
. -babatisha
. -babatia
.-. -babatulia
.-. -babatuliwa
.-. -babatuka
.-.-. -babatusha
. -babatwa
. -babatika
@ babatua
1) ,
2) ,
3) ,
4)
5) ,

6) ,
( )
babayiko
(ma-)
. <<babaiko>>
babe
(-; ma-)
. baba yake
() (.
, ),
Babe Sefu

(ma-)
1) ()
;

2) . <<mbabe>>
1) babewana, babewatoto

Babeli
(.)
. ; mnara wa
Babeli .

babewana
(-)
. . <<babe>>
babewatoto
(-)
. . <<babewana>>
babia
1),

2) babia kazi
-
( ,


kibaba)
3)

babu
(-; ma-)
1) ,
2) , ;

3) .

,
,
, ..
4) ,

5)
(-)
1) , , ; panga
babu ;

2) ; babu kubwa
(ndogo) ()
; pembe babu
Ulaya

3) ; babu pana

4) pata babu =

(-)
,

(-)
1) . ;
2)
3) . ,
(, . .)
babua
1) , ,
(, ,
. .)
2) ,
()
3) (),
(, )
4) - kubabua ,
;

. -bbuana
. -babulisha
. -babulia
.-. -babulika
. -babuliwa
. -babuababua
@ babuka
1) ,

2) , (
)
3)

bacha
(ma-)
1) , (
)
2) ,
3)
,
(-.)
bada
(-)

badala
(-)
1)
2) ,
( )
3) ; badala
[ ]; badala
yake ) ;

) () (.)
(-)

badamu
(-)

badani
(-)

kanzu
. 1)
2)
badhiri
, ,
(,
)
. -badhirisha
. -badhiria
. -badhiriwa
. -badhirika
,

badhirifu
. <<badhiri>>
badia
(-)
. <<bajia>>
badili
1) [] ; wamebadili
shauri lao o

2) , ;
badili mali
; badili nguo

, ;
badili zamu )
)
;
badili fedha )
)

; badili
gari
; badili
sura )
) ; badili hewa
,

()
3) .

. -badiliana
.-. -badilishana;
badilishana mawazo

.-. -badilishia
.-. -badilishwa
.-. -badilishika
. -badilia
. -badiliwa
. -badilibadili
(-; ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
badili
@ badilisha
1) ,
;
2) [] ,
;
;
( )
3) ,
;
;
badilisha mafunzo
kisiasa

()
; badilisha fikira

()
@ badilika
1) []
2)
()
badilifu
1) ,
,

2) . ,
;
n tabia badilifu mno

3) , ;
maneno haya hutamkwa
kwa namna badilifu

-
4)
5) ,

badilihewa

. . badili hewa .
. <<badili>>
badiliko
(ma-)
1) , ,
; mabadiliko sauti

2) ;
3) ,
; badiliko
fanana .

4) .
5)
()
badilishano
(ma-)
. . .
mabadilishano ,
badilishiano
(ma-)
. . .
mabadilishiano []
(-., -.);
mabadilishiano
mabalozi ;
mabadilishiano ya maoni

badilisho
(ma-)
. . .
mabadilisho 1) ,

2) ,
3) ,

4) epecop,
5) .
badiri
(-)
1) ;

2)
3)
bado
1) , ;
sijamwona bado

2) [] ; ni mtoto
bado ; bado
kidogo ,
;

baduru
(-)
. <<badiri>>
bafe
(-)

(Bitis arietans)
bafta
(-)


; bafta
laini
bafu
(-; ma-)
1) ; chukua bafu
,
; chumba cha bafu

2) ()
(m-)
. <<pafu>>
bafuta
(-)
. <<bafta>>
bagahadi
(-)

bagala
(-)


bagawa
1) ,

2)

baghairi
, ,
baghala
(-)

(-)
. <<bagala>>
shaghala baghala
, -,

baghami
(-)
,
bagia
(-)
. <<bajia>>
bagua
1) ;

2) ;
3) ;
; bagua rangi

. -baguana
. -bagulisha
. -bagulia
.-. -bagulika
ac. -baguliwa
@ baguka
1)
()
2)

3)

@ bagukana
1) ;
2) ;
(.
),

bahaimu
(ma-)
1)
()
2) .
()
bahaluli
(ma-)
,
bahalulu
(-)
. <<bahaluli>>
bahamali
(-) . <<bahameli>>
bahameli
(-)
1)
2)
baharani
(-)
1)

2) (ma-) baharani
bahareni
(-)

( -
)
bahari
(-)
1) ; mlango bahari
; bahari damu
.
2) . bahari kuu ;
bahari [] Hindi
; bahari
kuu Pasifiki

3) . -.
(,
); elimu ni
bahari
; n bahari
nyumba

4) .

()
baharia
(ma-)
;
bahasa
,
bahasha
(-; ma-)
1)
2)

3) ; ;
4) ;
bahashishi
(-)
. <<bakshishi>>
bahashika
1)
;

2)
bahati
(-)
1) , ; ;
mu bahati
2) ; ;
tumia bahati
; kwa bahati

3) , , ;
bahati yako! !;
kwa bahati (nzuri, njema)

, ,
; jaribu
bahati ;
tafuta
bahati ;
bahati mbaya ,
, ; kwa
bahati mbaya
, ;
; alipatwa n
bahati mbaya
; asiye n
bahati habahatishi .
;
bahati nasibu ;
cheza bahati
nasibu
bahatika
,

.-. -bahatishia
.-. -bahatishwa
.-. -bahatishika
@ bahatisha
1)
2) ,
;
wajibahatisha bure!
!
3) (-.)

4) ;

bahatisho
(ma-)
1)
()
2) ;

bahatiwa

(-. -.);
(-.),
nimebahatiwa kukuona
tena

bahau[u]
(ma-)
;
bahili
(-; ma-)
1) , , mali ya
bahili huliwa na wadudu
.

2) ,

1) , ,

bahimu
(-)
. <<bahaimu>>
bahmali
(-)
c. <<bahameli>>
bai
1) ,
(-.
)
2) ,

. -baia
. -baiwa
. -baika
(ma-)
. <<buibui>>
baibui
(ma-)
. <<buibui>>
baidhati
. 1) ;
2) ,
( )
baidi
,
(
)
. -baidika .
. . .
1) , ;
ndugu baidi

1) ; (
-., -.), jiweka
baidi n mtu

-.
@ baidisha
1) , ,

2) ,
(-.)
baina

(-)
. <<bayana>>
baina , ;
mahusiano baina a
mataifa

baini
1) , []

2) ; ;

3) ;

4) ;
( .
. . . . .)
. -bainiana
.-. -jibainisha
ac.-. -bainishwa
. -bainia
ac. -bainiwa
. -bainika

(, );
;
imebainika kuwa... ,
...
(-)
. <<bayana>>
@ bainisha
1) ,
;
2) ;
;
@ bainikana
1) (,
)
2)
()
bainifu
1) , ,

2)
3) ,
bairi
(-)

bais[i]keli
(-; ma-)
; mbio za
baisikeli ; panda
baisikeli

baiskili
(-)
. <<baisikeli>>
baiti
(-)
. <<beti>>
bajeti
(-)
; bajeti kiserikali
;

matumizi bajeti

bajia
(-)
(

)
bajuni
(wa-; ma-)


baka
(ma-)
1)
2) , , (
)
3) , ;
mabakabaka meupe juu
ulimi . ;

4) ;
1) ,
2) ,
. -bakana
. -bakisha
. -bakia
. -bakwa
. -bakika
bakaa
(-)
1)
2) .
3) .
4) ( )
5) . ;
bakalhadi
(-)
. <<bagahadi>>
bakaya
(-)
. <<bakaa>>
baki
; baki nyuma
. .
; baki mikono
mitupu
(
); baki mdomo wazi

(
)
. -bakiza, -bakisha
,
.-. -bakizia
.-. -bakizwa,
-bakishwa
. -bakia; .
. -bakilia
(-; ma-)
1) . . ; baki
; hesabu baki

; fanya hesabu
baki
;mtu baki

2) .
3) .
4) ; ;
mabaki ukoloni

5) . ;
bakishishi
(-)
. <<bakshishi>>
bakora
(-; ma-)
1) (
); ;
2)
3) .

bakshishi
(-)
1) ; ;
;
2) ;

bakteria
(-)

baku
(ma-)
. <<baka>>
bakua
1) . <<bwakua>>
2) ,
. -bakulisha
. -bakulia
. -bakuliwa
. -bakulika
bakuli
(-; ma-)
; ,
; bakuli la sukari

bakunja
(-; ma-)
1) , ;
; kwa bakunja
,
;
teka bakunja )
, ,
)

;
(.) )
()
2) ()

balaa
(-; ma-)
1) ,

2) ,
,
3) , ; ;
balaa tupu! !
4) . <<baa>>
baladi
(-)
.<< biladio>>
balagha
(-)

balaghamu
(-)
. <<belghamu>>
balamwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
balanga
(-)
. <<mbalanga>>
balari
(-)
; ;
Balaruni
(-)
. ,


;

balasi
(ma-; -)

(
)
(-)
. <<barasi>>
balbu
(-)

;

bale[g]he
1)
; umri wa
kubalehe .

2)

3)

. -balehea
(-; ma-)
1) ,

2) ,

balghamu
(-)
. <<belghamu>>

bali
1) , ; ;
si kama... tu... bali pia
...,
2) (-)
3) sijali wala sibali

balighisha
( ,
)
. -balighishia
. -balighishwa
. -balighishika
balia
(-; ma-)
. <<balaa>>
balozi
(ma-)
1) ; ;
; mahusiano
kibalozi

2) ,

3)

@ balozi mdogo
)-;

)
balungi
(ma-)
;
( mbalungi)
balwa
(ma-; -)
. <<balaa>>
bamba
(ma-; -)
1) ();
, ; bamba la
chuma ;

; bamba la
upanga ;
bamba la mti
; bamba
la ng'amba

2)
3)
1) ,
2) ;
;

3) ,
,

4) ,
(, )

. -bambana
. -bambisha
. -bambia
. -bambwa
. -bambika
(.)
. 1) ,

2) (,
);
bamba l waume ni bamba:
hakuna bamba la mume
. ,
- ( =
)
bambakofi
(-)
mbambakofi
bambam
. ,
; ;
mambo yakawa bambam


bambanya
1) ,
2) ;
3)

4)

. -bambanyisha
. -bambanyia
. -bambanywa
. -bambanyika
bambatua
1) ( );
;
2)
. -bambatusha
. -bambatulia
. -bambatuliwa
. -bambatuka
bambika
1) ,

2) , ;
bambika dawa katika maji

. -bambikisha
. -bambikia
. -barnbikwa
. -bambikika
bambo
(ma-)
1)
(
, . .)
2) (
)

(-)
1)
(

,



), piga bambo
()
2) ;
(ma-)
1)
2) (
. .)
3) .
bambua
(-)

,
( . .),

. -bambuana
. -bambulia
. -bambuliwa
. -bambuka
bambuti
(-)

bamia
(ma-)
, (
mbamia)
bamiza
( )
. -bamizana
. -bamizia
. -bamizwa
. -bamizika
bamvua
(-)
. ;
bamvua kubwa
; bamvua dago

(-)
(
)
bana
1) , ; ,
; bana midomo
; bana
mno
; bana siri

2) , (
, )
3) ,
4) . .
,
5) . ;
bana matumizi mafuta

6) . ;

; wakati
unanibana mn

7) ,
()
8).
( -.)
. -banana
.-. -jibanza
, ,

. -banisha
.-. -banzana
.-. -banzia
.-. -banzwa
.-. -banzika
. -bania; ugonjwa
ulimbania kitandani

;
bania nguo

. -banua ;
; ,

.-. -banuana
.-. -banulia
.-. -banuliwa
.-. -banu[li]ka
. -banwa
. -banika
(, )
. . -banikika
.-. -banikana
.-. -banikia
.-. -banikwa
(-)
.
@ jibana
1) ; jibana
kidole

2)
,;

@ banza
1) ,
( -.)
2) . ,
;
banaderi
(-)

(
)
banadiri
(-)
. <<banaderi>>
banagiri

(-)
. <<bangili>>
banajili
(-)
. <<bangili>>
bananga
1) , ;
;

2) . ,

. -banangana
. -banangisha
. -banangia
. . -bnangilia
. -banangwa
. -banangika
.-.
-banangikana
banati
(ma-)
. ,
banawasi
(-)
. <<abunuwasi>>
banda
(ma-)
1) ; ;
banda l farasi ;
banda l kuku ;
banda l
motokaa ; banda l
treni ; ; banda
l ndege ; banda l
starehe )
(coop

) )

2) , ;
; banda l maonyesho
[ bidhaa]


3) ; ; banda
l mhunzi
4) ()
bandama
(-)
.
, (
-., -.)
@ bandamana
1) []
( -., .),
( -.,
-.)
2)
, ;

bandari
(-; ma-)

1) , ;
2) ,
3)
4) . ,
(

,
)
bandera
(-)
. <<bendera>>
bandi
(ma-)
1)
2) , ; piga
(fanya, shona) mabandi )
,

) ()

(-)
. <<bendi>>
bandia
(ma-; -)
1)
2) . mtoto wa bandia

3) . ;
serikali bandia

4) , ;
; - bandia
, ;
jina l bandia
; fedha za
bandia
; pasipoti bandia

; mhubiri wa
bandia ;
uchaguzi wa bandia

1) ;
, ;
; uhuru bandia

2) ;

bandika
1) ;
; bandika
dawa kidonda

; bandika jeraha

2) ;
; bandika
tangazo
() ;

bandika stempu
; kiungo
cha kubandika
3) , ,

4) bandika b .

5) .
(-. -.)
6) ,
( .)
. -bandikiana
. -jibandika .
,
( )
. -bandikisha,
-bandikiza ee.
, ;
bandikiza utawala wa
kibaraka

.-. -jibandikiza,
-jiban dikisha
.-. -bandikizwa,
-bandikishwa
. -bandikia
. -bandikwa
. -bandikika
(,
)

. -bandikisha
. -bandikia
. -bandikwa
. -bandikika
bandiko
(ma-)
1) ,

2) ,
;

3)
bandu
(ma-)
, ; bandu
bandu gogo limekwisha
.
- (=
)
bandua
1) ; ;
; ;
bandua magome mti

2) , ;
bandua macho
, (
-.,
-.)

3) ;
. -banduana
. -bandulisha
. -bandulia
.-. -bandulika
. -banduliwa
. -banduka; mkia wa
nyani haumbanduki nyani
c.

.-. -bandukana;
fulani n fulani
hawabandukani .
(
)
banduru
(-)
. 1)
(
)
2) (
)
bang'ang'a
(-)
.
bangaya
(-)
.
bangaza
1) []

( -.)
2)
(-)

bange
(-)

(-)
. <<bangi>>
bangi
(-)
1)

2) ; vuta bangi )
)

3)
; uvutaji bangi
,

bangili
(ma-; -)
(); bangili
mguu
bango
(ma-)
1)

2)
(,
..)
3) ; ;
; tundika bango
; beba
bango

4) []
bangu
(-)
. 1) ;

2) ; ; shamiri
bangu ; cheza
bangu
(-)
liwa bangu

bangua
()
. -bangulisha
. -bangulia
.-. -bangulika
. -banguliwa
. -banguka
banguzi
(ma-)
(
); ;

bangwa
(-)

baniani
(ma-)
. << banyani>>
banja
1) ,
; ;
( . .)
2) ,
. -banjana
. -banjisha
. -banjia
. -banjua ;
,
.-. -banjuka
. -banjwa
. -banjika
banjo
(-)
. ; piga banjo

banjua
. . <<banja>>
banka
(-, ma-)
. <<panka>>
banki
(ma-; -)
. <<benki>>
bano

(ma-)
1) ;
2)
3)
4)
5) , ;

banyani
(ma-)
1) -,
banyani mbaya, kiatu chake
dawa . banyani,


2) . ,
; jifanya
banyani
banzi
(ma-)
1) ( ,
. .), ;

2) , ;
(ma-)
. <<panzi>>
bao
(ma-)
1) . ubao;
; ;
; mabao ngalawa

ngalawa; bao l
usukani . ;

2) 28, 32 64
bao
3) ,

, cheza bao
bao; -mfunga
(-mtia) mwenziwe bao
moja (mabao mawili)

()
bao; bao l mtaji )
bao )
4)

5) . . bao l
mchanga
; piga bao
,
( )
6) . ; ;
bandika (funga, ingiza, tia)
bao ; shinda kwa
mabao 3:2
3:2

7)
8)
9)
10) ;
bapa
(ma-; -)
1)
, ;
bapa l embe
;
bapa l upanga
; piga
kwa bapa la upanga

; bapa l kisu
; bapa l uso )
) ) ; wa
n bapa

; ana bapa
.
2) .
3) . ()
4) ()
1) ; ;
uso bapa ;
mashua yenye tako bapa

2) . , ;
akili bapa
()
bar
(-)
. <<baa>>
bara
(m-; -)
1)
; enda
bara
2) ; baharini n bara
[ni]
3) ; Bara Hindi
; Bara Arabu (l
Arabuni) ,


4) , ;
Bara l Afrika
;
Tanzania Bara


barabara
(-; ma-)
1) ; ; barabara
kuu
; ; ;
barabara
ndogo ; ;
barabara lami
;
barabara magari

; barabara
kurukia ndege

2) .
1) , ;
; njoo kwa wakati
barabara
2) ,

3) , ;
ulikuwa barabara

1) , ,

2) ,
;
3) !, !
4) !, !
5) ,
(-)
-,
baradhuli
(-; ma-)
1) ,
,
2) ; ,
3)
;
barafu
(-)
; ; mashine
(chombo cha) barafu
,
;
Bahari Barafu
Kaskazini
; pande
l barafu ;
; ganda barafu )
( . .)
)
barafuto
. barafu kama mto
,
baragumu
(-; ma-)
(
); piga
baragumu )
) .

bara[j]i
(-)
. ;
baraka
(-)
1) ; haraka
haraka haina baraka .

(=
-
)
2)

3) ,
,
; ombea
baraka

4) ;
; n baraka
vitabu .

5) ; ,

barakala
(ma-)
1) ,
2)
3)
barakinya
(-)
,
barakoa
(-)
1)
2) ;
baramaki
(ma-)
. 1) ,
2) ,
,
barangeni
(-)

barare
(-)
. <<rr>>
barasati
(-)
; (,
)
barasi
(-)
.
baraste
(-)
1) ;
2)

()
barawai
(-)
. <<mbayuwayu>>
barawaji
(-)
1)

2) (
,

)
baraza
(ma-; -)
1)
(,
. .)

2)
3) ,
4) , ;
fungua baraza
();
vunja baraza
();
Baraza uu l UN


5) ; ; ;
Baraza l kitaifa
;
; Baraza
l kutunga sheria
;
Baraza l Mawaziri
()
; Baraza l
Amani Ulimwenguni
;
Baraza l Usalama

(); Baraza l
Kusaidiana Kiuchumi bain
Nchi za
Kisoshalisti

, ;
Baraza la wajumbe wa
wananchi
;
baraza la wadhamini

6)
(

)
7) ,
8)
baraza[k]hi
(-)
., .
(

)
barazulu
(-)
.
bardani
(-)

bardhuli
(-)
. <<baradhuli>>
bareli
(-)
()
bari
1) . ,
(, ),

2) ()
(
), (

,
)
3) .
()
. -jibari
. -barisha
. -baria
. -bariwa
. -barika
baridi
(-)
1) ; ; ,
; n baridi
; pata (patwa na)
baridi
; shikwa n
baridi ; baridi
kali (nyingi)
, ;
ugonjwa wa baridi
; ; baridi
yabisi . ; -
(-n) baridi
; ;
; maji baridi )
)
; nchi
baridi

2) ,
(
)
3) . , ;

4) . ,

5) . ,
; maneno baridi
;

6) ;

1) ; ;
,
2)
3) . ;
, ; vita
baridi ;
kichwa baridi
() ;
m baridi

4) . ,
; mtu baridi
; tumbako baridi

5) . ,
; mtu baridi

6) .
baridisha
. burudisha .
<<burudi>>
bariki
1) . .
(-.);
(-.); Mungu
bariki! ,
!
2) ,
,
;

3) ,

4) ,

5)
()
. -barikiana
. -barikisha
. -barikia 1)

(.
)
2) (-.)

. -barikiwa; -
kubarikiwa ,

1) ,
; chakula
kimebariki

. -barikia
. -barikiwa
@ barikia
1)
(.
)
2) (-.)

bariyo
(-)
,

barizi
1)
2)
()
3)

()
4)
(
)
5) ,
. -jibarizi

. -barizia
.-. -bariziana

( , . .)
. -bariziwa
. -barizika
barobaro
(-)
. <<barubaru>>
barometa
(-)

barua
(-)
1) ; ;
; barua
kukombolewa
;
barua rejista
(kudhaminiwa)
; barua kungojea

; barua ni
nusu kuonana .
-
2) ;
;
; barua
fedha ;
barua safari

barubaru
(-)
1) ,

2)
[]
3) , (
)
baruti
(-)
; pipa l baruti .
.
baruti ugomvi

bas
(ma-; -)
. <<basi>>
basbasi
(-)


(-)
.
basha
(ma-; -)
1) .
2) .
3) . .

4)
bashasha
(-)

1) ,

2) ;
; tia (-wa
n) bashasha )

() )
;
3)
4)
5)
()
bashashi
(-)
. <<bashasha>>
bashiri
1) ,
, ;

2) ,
(, . .)
3) ; ,
( -.)
. -bashiriana
. -bashiria
. -bashiriwa
. -bashirika
basi
(ma-; -)
1); kituo cha basi
;
basi la umeme )
)

1) , ;
basi! !, !,
!, hayo si basi

; hiyo ndiyo
basi! !; ndi
basi? ?
2) , ;
, ;
twende basi ,
3) , , ;
haya basi!
!, !
4) ,
; ;

basibasi
(-)
. <<basbasi>>
bastola
(ma-; -)
; ; piga
bastola
;
bastola l sanamu

basua
(-)
1) ( )

2) (,
)
3)
4)
bata
(ma-; -)
; bata kanari
(Anas
platyrhyncha); bata mavi

(Cairina mosckata); bata
ziwa
(Anas undulata); bata
bukini
(Anser anser); bata
mchanga ; bata
mzinga ; nda
[ki]batabata ,

1) . . . .
. . -batabata

1) , ,
; bata mkono
()
o ; bata mguu
;

.-batana

(,
); miguu
imebatana

. -batabata
(,
), ,

batabata
. . <<bata>>
, ;
,
batabukini
(-)
. . bata bukini .
. << bata>>
batalioni
(-)
.
batamchanga
(-)
. . bata mchanga
. . <<bata>>
batamzinga
(ma-; -)
. . bata mzinga .
. <<bata>>
batata
(-; ma-)
. , []

batela
(ma-, -)


bateri
(-)
. <<beteri>>
bati
(ma-; -)
1) , ; tia bati
;
;
2) ; ;
; bati
l kuokea (kuchomea)

(); bati
l kukunia ; fundi wa
bati
3)
4) ;
ezeka nyumba kwa
mabati

5)
6) medali a bati .

(-)
;
amesuka bati leo

bati
batili
1) , ,
;
;
batili amri
; batili mkataba

. -batiliana
. -batilia
. -batiliwa
. -batilika
1) ,
;
,
2) ,

3) ,

4) ,
5)
6) . ,

7) ,

@ batilisha
1) . . . .:
batilisha hukumu

2)
( -.)
3) (
)
batilifu

1) ,

2)
3) , ,
()
4) ,

batini
(-)
1) ,
2) . ,
(,
..)
batinilhuti
(-)
1) (
)
2)

batiza
. 1) ,

2) ,

.-batizana
. -batizia
. -batizwa
. -batizika
batizo
(-)
;
batli
(-)
. ()

bato
(ma-)
1) ; ,
( ,
); ti mabato )
,
)

( )
2) .
batobato
(ma-)

( ,
. .)
(ma-)

(

)
(.)

; enda (-wa n)
batobato )
)

batua

(.
,
)
batuka
;
batuli
(-)
. [] ;
batuli Mariamu

bau
(ma-)
. <<bao>>
baua

. -baulisha
. -baulia
. -bauliwa
. -baulika
baulsukari
(-)
.
baura
(-)
. nanga baura

bavu
(ma-)
. ubavu; bavuni
; ,
(m-)
. . . mabavu;
, ;
; utawala wa
mabavu
,
, ; tumia
mabavu

( );
kwa mabavu ,

bawa
(ma-)
1) (,
); kila ndege
huruka kwa bawa lake
.=
,
2) .
3) .
bawaba
(ma-; -)
1)
2)
3) ;
4)
bawabu
(m-; -)
1) , ;
bawabu wa gereza
,

2) , ,

bawasili
(-)
. <<bawasiri>>
bawasiri
(-)
.
bawe
(ma-)

baya
1) . . ;
tabia mbaya
; mwenendo
mbaya
; mtu mbaya
(, )
; bahati mbaya
;
bahari mbaya
2) ;
( ,
..); maradhi mabaya

bayana
(-)
1) , ;
;
; kwa
bayana ) ,
;
) ,

2) ,
,
1) , ;
;

1) , ;
; ;
onyesha bayana

bayani
(-)
,

bayina
(-)
. <<bayana>>
bayolojia
(-)

bazazi
(ma-; wa-)
1) ,
;
2) ;
3) . ,

bazizi
,

be
1) ;
kutojua be wala te .
;
hana be wala te =
,
2) . !, !
3) . <<bee>>
beba
1)
(, ..); asiye
n mtoto n abebe jiwe
. ,
,

2) [];
[]; ndege
kubeba abiria
;
meli kubeba mafuta
; beba silaha )
)

3) . ,
(-.)
4) . ,

. -bebana
.-. -jibebesha
apa. -bebea; manowari
a kubebea ndege
; ndege ya
kubebea maroketi

.-. -bebewa
. -bebwa
. -bebeka
@ bebesha
1) ( ,
. .)
2) .
(. ),
(
. .)
3) . ;
, ,
;
bebe
(ma-)
1)
2) ; toka mabebe
.
()
bebea
. . <<p>>
. . <<beba>>
beberu
(ma-)
1)
2) (
);
beberu l kondoo ;
beberu l

ng'ombe ; beberu la
mbogo
3) ,
4) . ;
siasa kibeberu

5) . ,

bedani
(-)
1) ,
.

2) (

bedani)
bedari
(-)
. ;
bedawi
(ma-)
. <<bedui>>
bedeni
(ma-)

bedua
;
;
; bedua
jicho
(
);
bedua macho
; bedua mdomo

bedui
(ma-)
1)
2)
3) . ;

4) . ;

5) .
()
bee
. <<labeka>>
bega
(ma-)
; mabega mraba
;
pandisha mabega [juu] )

) .
; kataa kwa
[kutikisa] mabega

; pachika
(jitupia) mabegani

(-.)
; bega kwa
bega . .
; juu
mabega ... . .
(-)
; panda mabegani
.
(-.)
begi
(ma-; -)
;
behedani
(-)
. <<bedani>>
behewa
(ma-; -)
1)
2) ; behewa l abiria
;
(); behewa l
chakula
-; behewa l
daraja kwanza
; ;
behewa l bidhaa

3) ;
4)
5)
bei
(-)
1) , ; piga
(patana) bei ;
weka (tia, fanya) bei

() ;
pandisha (ongeza, zidisha)
bei
(); punguza
(shusha) bei
(); bei nafuu
; bei ghali
;
bei imara ;
bei rahisi ; bei
rehani ; hati
a bei
;
; ; kima
cha bei ;
mfumuko wa bei
; bei gani?
?
2) ; ;
kitu hiki hakina bei

beja
1) ,

2) (-.,
-)

3) []
4) ,
5) ,
beji
(-)
1)
2)
3)
beka
. <<labeka>>
beki
(ma-; -)
( )
bekoni
(-)
,

beku
(ma-)
. <<peku>>
bekua
1) ;
; ;
bekua mpira ;
bekua [ma]inzi

2) ,
3) ;

4) ,
;
(. )
5) ,

6) (.
)
. -bekuana
. -bekulia
.-. -bekulisha
.-. -bekulika
. -bekuliwa
belaghamu
(-)
. <<belghamu>>
beleko
(ma-)
, -


,
. .
belele
,

belenga
1)
()
2) ,
beleshi
(-)

belewasi
(-)


belghamu
(-)
. , ; toa
belghamu . . )
)

beluwa
(-)
1) ,
2) . <<balaa>>
bemba
1) (
-),
( );

2) ,
3) ,
4) ,
. -bembana
. -bembesha
. -bembea
. -bembwa
. -bembeka
bembe
(ma-)
1)
(



. . ,
)
2) ,
;
bembea
. <<pembea>>
. -bembeza
. -bembelea
.-.-.
-bembelezana
.-.-.
-bembelezea
.-ac-.-ac.
-bembelezwa
.-.-.
-bembelezeka
(-)
. <<pembea>>
(-)
1)
2)
@ bembeleza
1) ,
; (
-.)
2)
3) ; bembeleza
macho ;
(.)

4) ;
;
()
bembeja
. <<pembeja>>
bembejea
1) ;

2) ,
bembelezo
(ma-)
. <<mabembelezo>>
benchi
(ma-; -)
1) ,
2)
bendeji
(-)
; ; bendeji
plasta
bendera
(ma-; -)
, , ; chini
bendera . .
; pandisha
(tweka)
bendera ;
shusha (tua) bendera
; uhuru wa
bendera )

) .
("")
;
bendera hufuata u
.
(= )
bendi
(-)
;

(-)
;

bene
(-)
.
beneti
(-)

beni
(-)
. <<bendi>>
benibeni
1) ,

2) ,

3) ,
4) .
1) ,
2) ; ; ; mambo

yanakwenda benibeni

benjua
,
()
. -benjulia
. -benjuliwa
. -benjuka
benki
(ma-; -)
; benki kuu
; benki
biashara ;
benki
ushirika
; benki akiba )
)

; weka pesa benki



; Benki
Maendeleo
Ulimwenguni

;
kando (tawi l) benki

benua
1) ,
2) ,
; benua
kifua )
) .

. -jibenua
,

. -benusha
. -benulia
. -benuliwa
. -benuka, -binuka

; - kubinuka

bepari
(ma-; wa-)
1) ,

2) , ;
mabepari ; bepari
msaliti ; bepari
wa
kijijini
3)
4)
5)
6)
bera
,
;
. -berana
. -berea

. -berwa
. -bereka
(-)
,
beramu
(-)
1) , , ;
mshika beramu .
.
2) ; chini beramu
. .

beregeza
, (
)
berenge
(ma-)
;
beresati
(-)
. barasati
bereu
(-)
1) ; ;
2)


3) ;
beriberi
(-)
. -
beringi
(-)

beseni
(ma-; -)
; ; ;

besera
(-)
(

)
besi
(-)
1) ,
2) .
(-)
.
bet
(-)
. <<beti>>
beta
1) , ;
(.
, )
2) ,
3) , ;
beta kidole
. -betana
. -betesha
. -betea

ac. -betwa
. -beteka
. -betabeta
bete
(ma-)
. kibete 1)
;

2)
1) ;
betela
(ma-; -)
. <<batela>>
beteri
(-)
. ; ;
tia beteri chaji
;
beteri
redio

beti
(-; ma-)
1) (. .

, .
Bet-el-ajab
. .)
2) ,

3) ,

4)
5) ()
6) . ubeti
betili
(-)
. batel
betri
(-)
. <<beteri>>
betua
, ,

. -betulia
. -betuliwa
. -betuka
betuo
(ma-)
1) ; betuo bapa

2)
beua
1) (
-)
2) . ;

3) .
, []
. -beuana
. -beulia
.-. -beulika
. -beuliwa

. -beuka
.-. -beusha
beza
1) ;

2) ,

3) ,
4) []
5)
. -bezana
. -bezesha
pa. -bezea
ac. -bezwa
. -bezeka
bezo
(ma-)
1) ,
;
;
2)
bi
,
, ; bi nafsi
. binafsi
1) . bibi; bi kizee
. bikizee )
; )

()
2) . bi[n]ti

bia
(ma-)
;

(-)
1) . ,

2) . ,
;
duka l bia

3) ,
; changa
bia
(
. .);
gawa bia ;
nunu bia
; miliki
bia (-.)
; shiriki
(fanya, fanyiza) bia

,
; la bia

(-)

biabia
1)
()

2) (-.)

biashara
(-)
, ;
fanya (endesha) biashara
; funga biashara

; mfanya biashara )
, )
, ,
;
biashara a kimataifa
;
biashara a magendo
(mlango wa
nyuma)
, ;
biashara rejareja
;
biashara jumla
; jumuia
biashara
; Jumuia
Biashara Ulaya

, "
";
biashara haigombi .
; -
biashara ,

bibi
(ma-; -)
1) (
)
2) , ; bibi
yake (
, mke
wake); bibi
arusi ,
; bibi wa
mabibi ; bibi
Majivu
3) (); bibi
mkubwa (mdogo)
()

4)
5) .
6) ,
7) .
bibidia

()
(
)
. -bibidiana
. -bibidisha
. -bibidilia
. -bibidiliwa
. -bibidika

bibidua
. <<bibidia>>
bibie
. <<bibiye>>
bibitua
. <<bibidia>>
bibiye
. . bibi; .
<<bibi>>
Biblia
(-)
.
bibo
(ma-)
-[]
(

mbibo)
bibu
(-)
()
bichboi
(ma-)
-
(
)
bichi
1) ,
2) ; ,
; nm mbichi

3) ; ,

4) ; maziwa
mabichi
5) ; nyumba mbichi

6) . ,
; kijana mbichi

7) . ,
( )
8) . ;
,
; alfajiri
mbichi
bidaa
(-)

bidhaa
(-)
1) ,
; bidhaa tayari
; bidhaa
ghafi ; bidhaa
zisizotengenezwa
; bidhaa
hafifu
; bidhaa
kudumu
;
bidhaa za mahitaji muhimu

; bidhaa za
matumizi
; bidhaa za viwanda
;
bidhaa za kuuzwa
(zinazopelekwa, zitolewazo,
zisafirishwazo)
ng'ambo
; bidhaa
zinazoagizwa kutoka nchi
za nje
; uzalishaji bidhaa

2) ; bidhaa za
kuuzwa

3) ; meli bidhaa

4) ,
;
5) . , ,
; yaliyompata ni
bidhaa ujinga wake
mwenyewe
, ,
-

bidhori
. . bila hiari
1)
2)
3) ,

bidi
1) , ,
; inabidi ,
; inambidi
kwenda
huko

2)
(
-.)
. -bidia
. -bidiwa
. -bidika
bidii
(-)
1) , ,
; ;
kwa bidii ,

2) , ;
fanya (toa) bidii

3) ; ;
; - bidii
; mtu wa bidii

; kwa bidii

bidi[i]sha

,


(, . .)
. -jibidisha
,

. -bidishwa
biganya
,
. -biganyisha
. -biganyia
. -biganywa
. -biganyika
bighairi
. <<baghairi>>
bigija
1) , ;

2) ,

. -bigijana
. -bigijisha
. -bigijia
. -bigijwa
. -bigijika
bihi
1) ,
( -.);
,
(-.)
2) (. )
. -bihisha
. -bihika
bika
(-)
;

bikara
(-; ma-)
. <<bikira>>
bikari
(-)

bikira
(-; ma-)
1) ,
2) ; la bikira
;
tembeza bikira


1) ,
; ; ardhi
bikira ,
2) ,
; shamba
bikira

bikiri

. -bikiriwa

bikizee
(-)
. . << bi>>
bila
1) ; bila sababu
; bila ruhusa
; bila shaka
;
bila kushtakiwa
; bila
kuhesabu ,
(-., .);
bila kwenda mbali .
.
..., ...;
mali
bila daftari hupotea bila
habari .
(=
)
2) . ; mabao saba
kwa bila -;
bila kwa bila -
biladi[a]
(-)
; - biladia
; sheria za biladia
()
;
nyimbo za biladia

bilahi
-!,
!, !
bilashi
1) , ,
; bure bilashi!
!
2) ,
bilauli
(-)
. <<bilauri>>
bilauri
(-)
1)
2) ; jiwe l bilauri

3) ; ;
4) (,
); bilauri
maua
Bilda
(-)
(
)
bildi
(-)
1) . ; ; piga
(tia) bildi ;
pima kwa bildi

2) ()
bileshi
. <<bilashi>>
bili
(-)
1) ;
2) [] ;
3) . ,

bilidi
(-)
. <<bildi>>
bilikuli
(-)
1) ,
2)
3)
bilimbi
(-)
mbilimbi
bilingan[y]i
(ma-)
(
mbilingani)
bilioni
(ma-; -)
,
bilisi
1) ,

2) ,
( -.)
(-)
1) ,
2) . <<ibilisi>>
biliwili
(-)

(-)
.
billahi
. <<bilahi>>
bilula
(-)
e. ;
; bilula kufungia

bima
(-)
1) ; bima
kijamii
; mfuko wa
bima kijamii

; shirika l
bima ;
bima maisha
; hati
bima ,
; bima
ajali

; bima

gari
; fanya
(piga) bima mali, tia
mali katika bima
;
lipa (toa) bima
; mwenye
kupiga bima

2) ; cheza bima

bimba
, ()
,
;

. -bimbwa; -
kubimbwa ;
nyuzi za kubimbwa

bimbashi
(ma-)
. ,

(, )
bimbirika
, (
)
. -bimbirishana
. -bimbirishia
ac. -bimbirishwa
. -bimbirishika
@ bimbirisha
1) , (-.,
)

2) ,
( -.)
. <<bimbiriza>>
bimbiriza
1) ;

2) . ,

3) . . <<bimbirika>>
. -bimbirizana
,
. -bimbirizia
. -bimbirizwa
bimdogo
. bibi mdogo .
. <<bibi>>
bimkubwa
. bibi mkubwa .
. <<bibi>>
bin
(-)
; bin Suleiman

binadamu
(-)
1) ; ;
binadamu mwenye

ulinganifu
; binadamu
wa daraja pili
" "
2) . ;

binafsi
1) ,
; ;
mtu binafsi ;
binafsi
yangu ;
...; - binafsi )
, )
;
kilimo cha binafsi
)
; hospitali
binafsi

2) ,
[) ;
- kufikiria binafsi

binafsisha
,

binamu
(-)
;
( )
binda
(ma-)
, (
mbinda)
, ,

bindo
(ma-)
1) - (

),
kinga bindo

2)
3)
(
)
bingiria
1) ()
2) ,
(. )
. -bingirisha
.-. -bingirishwa
. -bingirika
( , .
),
.-. -bingirikia
bingwa
(ma-)

1) ,

2) , ;

3) . ,
; ;

1) , ;

2) ,
; daktari
bingwa
bini
1) . <<buni>>
2)
(, )
. -binisha
. -binia
. -biniwa
. -binika
binti
(ma-; -)
1) ; binti Ali

2)
3) binti chuma
(Ploceus bicolor)
4) binti Ali (Athmani)

binua
. <<benua>>
binuko
(ma-; -)

binya
1)
2) ()
3) ,
4) ,
5) . . ,

6) .
()
. -binyana
. -binyisha
. -binyia
. -binywa
. -binyika
binzari
(-)
. <<bizari>>
biolojia
(-)
. <<bayolojia>>
bir
(-)
. <<bia>>
biri
(-)
1)
( )
2)

1) - []
( -.)
biriani
(-)
(
)
birigiji
(-)
1) -
2) ( )
birika
(ma-; -)
1)
( )
2) ; birika l chai

3) ; ; birika l
maji ,
; birika l
kuogelea
;
birika la kukogea ;
()
birimbi
(-)

biringa
1) . <<viringa>>
2) ,
( )
3) . ;

. -biringana
. -biringisha
. -biringia
@ biringika
1) ,
2)
3)
()
biringani
(ma-)
. <<bilingani>>
biringanya
(ma-)
. <<bilingani>>
biringiani
(ma-)
. <<bilingani>>
birinzi
(-)
(
)
bisari
(-)
(Anethum
graveolens)
bisbis
(-)
. <<bisibisi>>
bisha

1) ; ; bisha
mlango (hodi)
;

; u wa kubisha
,
2) ;

3) ,
; u wa
kubisha .

4) ;
,
5) ,

6) , ;

7) . ;
(
), bisha
tanga

.-. -bishania
.-.-.
-bishaniwa
. -. -bishanika
. -bishia
ac. -bishwa
. -bishika; haibishiki

@ bishana
1) ,
; bishana
kwa maneno

2) ,
3)
;

4)

bishano
(ma-)
. <<mabishano>>
bishara
(-)
,

bishaushi
(-)
.
bishi
1) ;

2) ;

3) ;
4) ;

5)
bisho
(ma-; -)

1) ;
2)
3) . ;
u wa bisho )
)
, ;
piga bisho
bisi
(-)
1)
2)
bisibisi
(-)

biskiti
(-)
[]
biskoti
(-)
. <<biskiti>>
biskuti
(-)
. <<biskiti>>
bismillahi
1) !
2) , ,

bitana
(-)
; nguo bitana
; ti
bitana
,

biti
(-)

(-; ma-)
. <<binti>>
(-)
. 1)
2) -; ongoza biti
. ,
( )
bitimarembo
-
bitiruti
(-)
; bitiruti nyekundu
; bitiruti
nu
bivu
1) , (
, )
2) ( )
biwi
(ma-)

( ,
..); biwi l moto
; biwi
l moshi
biya

(-)
. <<bia>>
Bizanje
. Biashara za Nje


bizari
(-)
1) ,
( ,
. )
2)
bizimu
(-)
1) ;
[""]
2)
blabla
(-)
.
blangeti
(-; m-)
. <<blanketi>>
blanketi
(ma-; -)
; jifunika blanketi

blauzi
(-)

bluu
. <<buluu>>
boba
1) ;
;
2)
.-. -bobesha
.-. -bobewa
@ bobea
1) ,
2) . .
( -);
( . );
- kubobea ) ,

) (
-); mlevi wa
kubobea
bobari
(-)
;
boboka
;

. -bobokesha
. -bobokea
. -bobokwa
bobota
, ;
. -bobotana
. -bobotesha
. -bobotea

. -bobotwa
. -boboteka
@ bobotoa
1) ;
2) ,
bobwe
(-)
, (
)
bocho
(ma-)

boda
(-)
1)
2) -; kaa
boda
bodi
(ma-; -)
1) ;
2) ; ; bodi
wakurugenzi

(ma-; -)
1)
2)
3) ()
bodisi
(-)
; ()
bodoa
. -jibodoa ,
()
bodwe
(ma-)

boflo
(-)
. <<bofulo>>
bofu
(ma-)
1) ; ; bofu l
angani ;
; . bofu l mkojo
.
; bofu l
nyongo .

2) . kibofu;

bofulo
(-)
. mkate wa bofulo
;
bofya
. . <<b>>
boga
(ma-)
1) ( mboga)
2) ()
bogi

(ma-)
; ; bogi la
bidhaa
bogoa
. <<pogoa>>
bohadi
.
bohari
(-; ma-)
1) ; ; ;
bohari barafu ,
; bohari
tarehe

2)
( )
3) bohari tumbo

boharia
(ma-)
;
c
boho
(-)
.
[]; ugonjwa wa
boho .

boi
(ma-; -)
1) ; ,

2)
boila
(-; ma-)
;

boji
(-)
1) ( )
2)
bojia
1) ()
2) ,

. -bojiana
. -bojiwa
. -bojika
boko
(ma-)
. kiboko
bokoa
1), ,

2) ; ;
mbokoa mtu kitu mkononi
-. -.

; samaki amebokoa
chambo

3) , ,
( . .;
)
4) ,
,
. -bokoza
. -bokolea
. -bokolewa
. .

. -bokoza
. -bokolea
. -bokolewa
@ bokoka
1),
;
2) ,

1)
()
2)
3)
()
bokoboko
(ma-; -)
1) ,





2) ; ;
bokoboko l ndizi
; bokoboko
l viazi
; [-]
bokoboko ,
; wali wa
bokoboko

3) (

)
4)
(
)
bokora
1) ,
2) ,
3)
. -bokorana
. -bokoresha
. -bokorea
. -bokorwa
. -bokoreka
boksati
(-)
.
boksi
(-)
[];
bokwa
(ma-)


bolamvuvi
(-)

bolpeni
(-)

bolti
(-)
. ; kaza bolti

boma
(ma-)
1) , ,
; ; boma l
ng'ombe
2) [] ,
, ;
3) , ,
; teka (vamia,
pandia) boma
()
; piga (shambulia)
boma

4) . boma l [kuzuilia]
maji ,
5) .

( )
6) ()
bomba
(ma-)
1) , ;
; bomba l
maji ; bomba l
(kupitishia) mafuta
; bomba l
[kupitishia] gesi
; bomba l
moshi ,
; bomba l plastiki
; bomba
l chuma

2) ;
; bomba l
kuzimia moto
3) ,
4)
5) (
)
6) ; ;
piga bomba
;
7) ;
(ma-)
. <<bumba>>
bombo
(-)
. suruali bombo

;

(ma-)

(-)
1) ;
2)
bombom
(-; ma-)
; ; ;
mzinga wa bombom
;
(-)
. <<bombo>>
bombomu
(-; ma-)
. <<bombom>>
bombwe
(ma-)
1) , ; kata
mabombwe

2),
3) ; kata
mabombwe

4) ,
5)
6) ;
()
(ma-)
,
(ma-)
1) ;
2)
bomla
(-)

bomoa
1) , ,
(. ),
,
(. )
2) . ,
,
; bomoa
mipango
(-.)
. -bomolesha
. -bomolea
. -bomolewa
. -bomoka ,
,

-. -bomosha
.-. -bomokea
bomoko
(ma-)
. . . mabomoko
1) , ,
(.)
2)
3) ,
bomu
(m-)

1)
2) . bomu l gogo
(

)
3)

(ma-)

(ma-)
1) ; ; bomu la
mkono ; bomu la
kutega (la kuzika) ;
bomu la kiatomiki (la
atom) ;
bomu la kitamaradi
;
bomu la kutoa moshi
; bomu la
kuchoma moto
;
; bomu
la kutoa machozi
c ;
piga (tupa)
bomu, shambulia kwa
bomu ,
; zika
(fukia) bomu ,
nasua (tegua) bomu

,
2) . . ;
( )
1) ,

2) ,
3) .

4) . ;
,
. -bomia
. -bomiwa
bomubomu
(ma-; -)
. <<bombom>>
bonas[i]
(-)
, ,

bonde
(ma-)
1) ; ;
; bonde la mto
; bonde la
mpunga
,

2) . ;
; bonde l ufa
;
;

mabonde n miinuko

bondia
(ma-; -)
.
boneti
(-)

bonge
(ma-)
1) ; ; mabonge
damu ;
()
2) , (,
. .)
3) ,
4) . -.
(); bonge l mtu

; bonge l
kazi

bongo
(ma-)
1) . ubongo;
2) , ;
;
piga bongo
(-.),
; chemsha bongo
. ;
chemsha bongo
;
; mwenye bongo
haba ,
3)
bong'oa
1) ,
,
2) .
(-.)
()
. -bong'olea
.-. -bong'olesha
.-. -bong'oleka
. -bong'olewa
. -bong'oka
bono
(ma-)

bonta
(-)
. bunta
bonyea
1) ;
(
),
2) ,
;
;
3) ,
.-. -bonyezwa
. -bonyelea

. -bonyeka
@ bonyesha
1) ,
;
2) , ;

bonyeo
(ma-; -)
;

bonyeza
. . <<bonyesha>>
bopa
1) (
); embe hili la bopa

2) ,
3) ,
4) ;
;
( ,
)
5) ,
(. )
. -bpana
. -bopesha, -bofya
. . . .
. . -bofyesha
.-. -bofyana
.-. -bofyea
.-. -bofywa
.-. -bofyeka
. -bopea
. -bopwa
. -bopeka
bopo
(ma-)
1) , (. .
);
2) , ,

3) ,

bora
1) , ,
;
; mtu bora

; tabia bora )
)

2) ,
; nguo bora
; chakula
bora
; mbegu bora )

) . ;

3) ; bora zaidi

,
; bora

afya .
boresha

bori
(-; ma-)
1)

2)
(ma-; -)
1)
2)
(ma-; -)
. (Ziziphus
mauritanicus)
boribo
(ma-; -)
. <<bori>>
boriti
(ma-; -)
1) ; ,

2) ; ;
3) ; boriti katika
jicho la mtu .

4)
borohoa
(-)

boromali
(-)

boromoa
. <<poromoa>>
boromoko
(ma-)
. <<poromoko>>
boronga
1)
;
()
2) , ; boronga kazi

3) ,
. -borongana
. -borongesha
. -borongea
. -borongwa
. -borongeka
. -borongaboronga
borongo
(ma-)
. borongoborongo 1)
, ,
; ; kazi
borongo
( )
2) -.
()

. borongoborongo 1)
; ;
;

2) ,

borongoborongo
(m-)
. . <<borongo>>
bosa
(-)
. 1) (-

)
2)
boshoa
1) ,
2) ,
3) ,
( )
. -boshosha
. -bosholea
.-. -bosholeka
. -bosholewa
. -boshoka
boshori
(ma-; -)
1) (
)
2)
bosi
(ma-)
1) ,
2) ,

3) ,

boso
(-)
. <<bosa>>
botania
(-)

boti
(-)
. ; mota boti

bovu
1) ,
2) , ,
; gari bovu
,
;
njia mbovu )
)
.
3) , ; tabia
mbovu )
)
4) ,
()
bowelamvuvi
(-)

. <<bolamvuvi>>
boya
(ma-; -)
1) . ;
2) ( );

3) .
(
); (
)
4) weka boya

boza
(-)
1)
( )
2)
bozi
(ma-)
. bozibozi 1)
()
2)
()
bozibozi
(ma-)
. . <<bozi>>
boziti
(-)
. <<boksati>>
bradha
(ma-)
1) .
2) , ,
braketi
(-)

brandi
(-)
,
branchi
(ma-)
,
brashi
(-)
; ; ;
brashi kupangusia nguo
; brashi
kufagilia
; brashi
chupa (
); piga brashi

; chora kwa brashi



brasi
(-)
,
breki
(-)
1) ; piga (funga,
shika) breki ;
breki ghafla
;

breki mkono

2) , ; baada
breki fupi

brendi
(-)
. <<brandi>>
bresi
(-)

brigadia
(-; ma-)
. ;
;

brigadie
(-; ma-)
. brigadia
brigedi
(-)
. ; ;

brigedia
(-; ma-)
. <<brigadia>>
briji
(-)
(,
. .)
brokedi
(-)

brokoli
(-)
. ,

bromini
(-)
.
bronki
(-)
,
bruchi
(-)
. <<bronki>>
bruda
(ma-)
. <<bradha>>
bu
,
= ,
; angusha bu

bua
(m-)
1)
2) ; .

,
(-)

buabua

; ;
buathi
. <<baathi>>
. -buathia
ac. -buathiwa
buba
(.)
.
bubu
(ma-; -)
1) [-]
2) .
;
(.)
(ma-)
()
bubujika
1) . .
;
; bubujika
machozi
,
; bubujika manen

,

2) ,
. -bubujikisha
. -bublujikia
bubujiko
(ma-)
1) ,
2) ; . .
(, . .)
buburu
(-)
, ;
buburububuru

buburububuru
(-)
. . <<buburu>>
buburusha
1) , ;
2) ;
3) ,
. -buburushana
;

. -buburushia
. -buburushwa
. -buburushika
buburushano
(ma-)
, ; ,

bubuta
1) ,
2) ,
()
. -bubutana
. -bubutwa
bubwi

(ma-)
. <<bubu>>
bucha
(ma-)
1) ,
2)
3)
4)
buchari
(-)

buda
(-)
1)
( )
2) (
)
3) .
()
4) .

budaa
(.
. .)
(ma-)
(. )
budhara
(-)
,

budi
(-)
1) ,
2) . ,
. na
,
sina budi
[] ,
(); hatuna
budi
();
hakuna (hapana, haina)
budi, ni budi )
, ;
,
) ,
bufe
(-)
1) ;
2) [] "
"
bufuru
(ma-)
. <<bufuu>>
bufuu
(ma-)
(
)
bufuu la kichwa
buga
1) ,
2)
( )

3) .

4) .
. -bugiza, -bugisha
. . -bugilia
. . bugiabugia
();
;

. -bugiwa
. -bugika
. -bugabuga .
. . .
@ bugia
1) ( );
(anp.
, .
.)
2) (
)
3) ;
;
buge
(ma-)
1)
2)
()
1) (
)
2)
;

3)

bughudha
(-)
1) ;

2) ; ,

3) , ,

4) ,
bughudhi
1) ,

( -., -.)
2)
3) ;
4) ,

5) ,
. -bughudhiana
. -bughudhia
. -bughudhiwa
. -bughudhika
bughudhu
. <<bughudhi>>
bugi
(-)
. ,
(


,
. .)
(-)

[]
bugu
(ma-)
(
,
.
.)
(ma-)
1) ;

2) ,
buguika
1) ,
()
2) ,

buheri
(-)
. bu heri 1)

() ;
buheri wa afya

; mimi ni mzima n
buheri wa afya
;

2) ,

buhumu
(ma-)
.
buhuri
(-)
1) ; tia buhuri

2)
3)
bui
(-)
;
(-)
. <<bu>>
(ma-)
1) ; bui wangu
,
2)
3) ()

buibui
(-)
; utando (mtando) wa
buibui
(ma-)
1) .
,
- ,

2) ;
bujebuje
(ma-)

bujua
1) ,

2) ,
( )
. -bujulisha
. -bujulia
. -. -bujulika
. -bujuliwa
. -bujuka
buka
(-)
1) , ,
2)
1) ,
Buki
(-)
- ; - Bukini
;

(-)
.
bukrata
. <<bukurata>>
buku
(m-)

(Cricetomys
gambianus)
(-; ma-)
1) ;
2)
bukua
1) ,
(, )
2) ,

. -bukuana
. -bukulia
. -. -bukulisha
. -bukuliwa
. -bukuka
1) ,
(.)
2)
bukurata
(-)
. 1) ,

2) ,
bulangeti
(ma-; -)
. <<blanketi>>
bulbul
(-)
. <<bulibuli>>
buldani
(-)

. ;

buli
(ma-; -)
(
); buli la chai ;
; buli la
kahawa

bulibuli
(-)
1) kofia ya bulibuli
(
,

;
)
2) ;
; tabia
bulibuli
bulina
(-)
(, )
bulula
(-)
. <<bilula>>
. <<burura>>
bulule
(-)
. <<bilula>>
bulungu
(ma-)
c. <<balungi>>
buluu
(-)
1)
; buluu nzito ; buluu nyepesi
-
; - buluu ;

2) ;
3) ( )
1) ;
bumba
(ma-)
1) ; ; bumba
la tumbako
2) ,
3) , (,
. .)
4) ; ; bumba l
udongo ; bumba
l mchanga
5) , ,
;
bumba l nyuki

bumbi
(-)

.
(rbarea vulgaris)
bumbuaza
1) ,
(
);

2) , ,

. -bumbuazwa
bumbuazi
(-; ma-)
1) ,
;
,
; ingiwa
(shikwa) na
bumbuazi
;
; tia bumbuazi

;

2) , ;
ingiwa (shikwa, pigwa) na
bumbuazi

(); tia
bumbuazi ,
,
bumbura
(-)
1)
(; Harpodon
nehereus)
2)

bumburuka
. <<vumburuka>>
. -bumburukia
@ bumburusha
1) ,
2) , ,
;

3) .
[ ],
bumbuwaza
. <<bumbuaza>>
bumbuwazi
(-; ma-)
. bumbuazi
bumbwi
(-; ma-)
1)
,

2)
bumia
(-)
.

bumu
(ma-)
. <<bomu>>
bumunda
(-; ma-)

(

)
bunda
(ma-)
1) ; ; bunda l
tumbaku ;
bunda l nti

2) ; ;
bunde
(-)

bundi
(-; ma-)
1) (Strix
Woodfordii)
2) . .
bunduki
(-; ma-)
1) ; ;
bunduki fupi ;
bunduki mtambo
; bunduki
gumegume (jiwe, gobori)
; bunduki
mr

; bunduki fataki
(a kushindiliwa) ,

;
bunduki a viasi (
korofindo) ,

; bunduki
mdomo (mtutu) mmoja,
bunduki a kasiba moja
;
bunduki a
midomo (mitutu) miwili,
bunduki kasiba mbili
; elekeza (lenga)
bunduki

(); piga bunduki
,
2) .
()
3) utawala wa bunduki

bunga
; mtu bunga
,
(-)

;
(.);

Bungala
(.)
. ; -
Bungala ;
mpunga [wa] Bungala
;
muhogo wa Bungala .
; ndizi
Bungala
;
muwa Bungala

bunge
(ma-)
1) ; bunge kuu
()
; bunge l wazee

2) ;
;
;
;
bungo
(ma-)
mbungo
(-)
. <<bungu>>
(-)
1)
2)
3)
bungu
(-)
1) -,

2)
3)
4) ; ; nyumba
bungu ;
nyuki anaunda asali, bungu
anaunda
udongo .
, ()
5) -
(-)
. <<bunju>>
bungua
, ,
( )
. -bungulia
. -bunguliwa
. -bunguka
;

bunguu
(ma-)

buni
(-)

;
; unga wa buni

1) ,
; buni chombo

2) , ;
; buni hadithi
; -
kubuni
,

3) ,
; ;
dunia kubuniwa

4) , ,

5) ,

. -buniana
. -bunisha
. -bunia
. -buniwa
. -bunika
(-)

buniani
(-)
, ,

bunju
(ma-; -)
1)
2) . . ,

3)
,
,
(-)
()
bunta
(ma-; -)
1)
2) ,
3)
buntwa
(ma-; -)
. <<bunta>>
bunuwasi
(-)
. <<abunuwasi>>
bunzi
(ma-; -)
. <<bungu>>
(ma-)

bupu
(ma-)
1) . <<bufuu>>
2) . ;
kichwa bupu

bupuu
(ma-; -)
. <<bufuu>>
bupuru
(ma-; -)
. <<bufuu>>
bura[a]
(-)
kitambi bura



(.
;
-

), bura yangu sibadili


n debwani .
bura

debwani
buraa
(-)
();
( ,
)
buraha
(-)
1) ;
2) ; ;
ishi kwa raha na buraha

burahi
1) ,

2)
3)
. -burahia
. -burahika
burai
(),
( ,
), burai
mahari .


. -buraiana
. -buraisha
. -buraia
. -buraiwa
. -buraika
burangani
(-)
. <<barangeni>>
burangeni
(-)
. <<barangeni>>
burangeti
(-)
. <<blanketi>>
burashi
(-)
. <<brashi>>

burda
(-)
. <<buruda>>
bure
1) , ; toa
bure (-.)

2) , ,
; bure bilashi
(); poteza
wakati bure
;
laumu bure

3) ,
1) , ;
elimu bure

2) ;
mann bure ,
,

buri
(-)
( )
buriani
(-)
1) (
, . .),
(toa) buriani ;
buriani
milele
(); n (agana,
takan, ambiana) buriani


2) ,
3) buriani !,
!; haya mama
buriani! , !;
buriani labda
hatutaonan tena ,
,

buru
(ma-)
[]
burubuku
(-)
,
-
, 17
.
buruda
(-)
. ,

, ,

. .
burudai
(-)
. <<buruda>>

burudani
(-)
,
burudi
1)
()
2) .
()
. -bumburukia
.-. -jiburudisha
.-. -burudishwa
. -burudia
. -burudiwa
@ burudika
1) ,
2)
3) ;
;

4)
();

@ burudisha
1)
2) , ,

3) , ,

4)
burudiko
(ma-)
. <<maburudiko>>
burudisho
(ma-)
. . .
maburudisho
1) ;
;
()
2) -.
(.
, )
3)
buruga
1) . <<vuruga>>
2) , ,
()
. -burugiana
.-. -buruganya
. -burugisha
. -burugia
. -burugwa
. -burugika
buruhani
(-)
1) ; ,

2) .
( )
3) . o
buruji
(-; ma-)
1)

2) (
, )
3) ;

4) ,
5)
(-)
. 1)
2)
(-)

e

(-)
,
,
(
)
buruma
(-; ma-)

burunga
()
( )
. -burungisha
. -burungia
. -burungwa
. -burungika
burura
, ,
. -bururana
. -jiburura
. -buruza, -burusha
. . .
.-. -buruzwa
. -bururia
. -bururwa
. -bururika
buruta
. <<burura>>
buruza
. . <<burura>>
buruzo
(ma-)
1)
2) ; ;
( )
3) .
(, . .)
buruzu
(ma-)
. <<buruzo>>
busara
(-)
1) ; ,
;
; tumia
(fan) busara ,
;
; leta busara
[] ;
- (-n)

busara ) ;
) ,
,

2) ,
, ;
- (-n) busara
,
,
3) ;
;
; - (n) busara
,

4) ,
; - (-n)
busara ,
,

5) ,
6) , ;
,
7) ,
; - (-n)
busara ,

busati
(-; ma-)

busha
(-; ma-)
. , busha l kufutia
mzinga .
(-; ma-)
.
1)
2)
bushashi
(-)
1)
,

2)

3)
bushati
(-; ma-)

( )
bush[u]ti
(-; ma-)


,

bustani
(-; ma-)
1) ; ; bustani
mapumziko o;
bustani wanyama
,

; bustani
mimea ) )
a; bustani
mboga ; pnd
bustani

2) ,

busu

. -busana
. -busisha
. -busia
.-. -busiana;
busiana mikono

. -busiwa
. -busika
. -busubusu
(ma-)
; piga busu

busuri
1) ;
;
2) [] (-.)
3)
(,
)
buta
. <<puta>>
butaa
(-)
1) , ;
pigwa na butaa ,

2) ,
; pigwa n
butaa ,

buti
(ma-)
;
(-)
.
jahazi
(-)
,

butu
(ma-)
; butu la mkono

. . ,
; pembe butu )
. )

butua
1) ; ,
a
2) ,
. -butuana

. -butusha
. -butulia
. -butuliwa
. -butuka
butwaa
(-)
. <<butaa>>
buu
. !, !
(ma-)
1) ; buu wambe

2) .
3) ,
buye
(-)
1) ,

2) (

buye)
buyu
(ma-)
1)
2) [] (
)
buyuka
,
buza
()
(-)
. <<baza>>
buzaa
(-)
. <<baza>>
buzi
(ma-)
. <<mbuzi>>
bwa
1)
2) , (
)
3) , (.
)
. -bwea;
.-. -jibwea;
tumbo limejibwea

bwabwaja
1)
();
(.)
2)

3) (
)
. -bwabwajisha
. -bwabwajia
ac. -bwabwajwa
. -bwabwajika
(
)

bwache
(-)
.
(Amaranthus spinosus)
bwachi
(ma-)
,

bwaga
1) (,
), ;
, ; bwaga
mtu chini
-. ; bwaga
mzigo a ; bwaga
silaha ;
bwaga
nazi ()

2) . ,
(-.)
3) .
(. -. );
. ; timu
hii ilibwaga
timu ile kwa mabao 3:2

3:2
4) bwaga maneno

; bwaga manza a
();
bwaga matukano
a
(); bwaga moyo
(roho) ;
,
; bwaga wimbo
;

. -bwagana
. -jibwaga; roho
imejibwaga

. -bwagiza
.-. -bwagaza;
.-.-.
-bwagazia
.-.-.
-bwagazwa;
.-.-.
-bwagazika
. -bwagia
. -bwagwa
. -bwagika
@ jibwagaza
1) ( ,
.)
2) (
), . .
;

bwagaza
. . <<bwaga>>
bwagiza
. . <<bwaga>>
bwakia
(, ),
,
. -bwakiza
. -bwakilia
.-. -bwakilika
. -bwakiliwa
bwakua
, a;
()
. -bwakuana
. -bwakulisha
pa. -bwakulia
. -bwakuliwa
. -bwakulika
bwakura
. <<bwakua>>
. -bwakurana
. -bwakurisha
. -bwakuria
. -bwakurwa
. -bwakurika
bwalo
(ma-)
, ; bwalo la chakula
; bwalo la maofisa

bwambwa
(-)
. 1) -.

()
2) ;
3) , ,

bwambwara
(ma-)
. ,

bwamkubwa
(-)
. . bwana mkubwa
1) ;
,
2) .
bwana
(ma-; -)
1) , ;
bwana mwenye nyumba
; bwana fedha
;
bwana shauri ;
; bwana shamba
) , ;
)
, ;
bwana mkubwa )
)
;

bwana mdogo ,

, bwana
mkubwa; bwana wa
maneno .
(co)
2)
( )
3) ,
4) ; ; ewe,
bwanangu! !
1) . . , !,
, !
bwanyenye
(m-; wa-)
1)
2) ; bwanyenye
uchwara
3)
4) ,
5) .
()
bwata
, (-.
); bwata
[manen] ,

,
; bwata siri
; bwata
mali

. -bwatisha
. -bwatia
. -bwatwa
. -bwatika (
)
@ jibwata
1) ( ),
( .
.); jibwata ardhini

2)

( c
); jibwata
kitini

bwawa
(ma-)
1) , ,
2) ;
;
3) ; ;
Bwawa l Aswan

4)
5) . <<josho>>
bwege
(ma-)
,
(.)

bweha
(-)
1) (Canis
mesomelas)
2)
bweka
1) ,
2)
. -bwekesha
. -bwekea .
. -.,
-.
. -bwekwa
bweko
(ma-)
1)
2)
bwela
(ma-)
, ;

bwelamvuvi
(-)
. <<balamvuvi>>
bwelasuti
(ma-; -)
1) ;
( , .
.)
2)
bwende
(ma-)


bwengo
(ma-)
. kibwengo;
komoa bwengo . .
<<kibwengo>>
bweni
(m-)
1) ; bweni l
kijeshi
2) . (

)
bwenzi
(-)
(

)
bwerere
(-)
. 1) -.
()
2) ,
bweshu
(ma-)
1)
()
2) ()

bweta

(-; ma-)
[] ;
;
1) . <<tweta>>
2)
3)
. -bwetea
.-. -bweteana
. -bweteka
.-. -jibweteka,
-jipweteka
(. ),
(
), alijibweteka
kwenye kochi
()
bweteka
. . <<bweta>>
bwia
1)
( ,
. .)
2) ()
3) ,
. -bwiana
. -bwisha
. -bwilia
.-. -bwilisha
.-. -bwilika
. -bwiwa
. -bwika
(,
)
.-. -bwikiwa
@ bwikia
1) ,
2)
(-.)
bwika
. . <<bwia>>
bwiko
(ma-)
. ()
bwimbwi
(-)
. <<bumbwi>>
cha
. << >>
1) , ;

; ukicha kusemwa
hutatenda jambo
. []

2) , ,
; cha Mungu

. -chana
. -chesha, -chisha
. -chea, -chia
. . -chelea
-., -.;

chelea sheria

; ninachelea
kumwudhi

.-. -chewa,
-chiwa
. -cheka, -chika
1) [],
; kunakucha
; kumekucha
; hauchi, hauchi,
unakucha .

. -chea
. . -chelea
, (
);
. .-.-.
-chelezwa
. -. -chewa
ac ;
kuchewa? (.
, .
pac?); kila kukicha
,
;
, ,
usiku kucha
@ cheleza
1) ,
(o )
2) ,
( );
@ chelewa
1) ;

2) , ;
hakuchelewa kuondoka
kwenda huko

; bila
kuchelewa ) ,
) ,
,

3) (
. .)
4) . ,
;
(-)

()
(-)
()
(-)

@ chelewesha
1) ,
;
;
chelewesha usuluhisho

(.
)
2) ; ,

chaa
(-)
,


(-)

(Gerres filamentosus)
(-)
co
chaagizo
(vy-)
,
chacha
1) (. )
2) , ;

3)
4) ,

()
5) . ,
; ;
vita imechacha

6) . ;
(.);
; kazi leo
imechacha

7) . ,

8) ,
( )
9) ,
( -.),
amechacha kunywa pombe
siku hizi

. -chachia
. -chachua .
. . ., chachua
mahitilafiano

. -chachika
. -chachama
@ chachisha
1) ;

2) . ;

3) . ,
;
4) . ,

@ chachiana
1) (. )

2) .
,

@ chachuka
1) ; uji
umechachuka

2) ; bahari
imechachuka leo

@ chachamaa
1) [] ;
;
co ;
amechachamaa
kwa hasira

2) (
-.),

(-.)
chachachika

(,
)
chachafya
;
chachaga
( ,
)
. -chachagisha
. -chachagia
. -chachagwa
chachamua
1) ( .
.),
2) ,
a
. -chachamuana
. -chachamuka
chachari
(ma-) . . .
mchachari
1) ,
2) ;

3) ,

4) ,

chacharika
1) [] a
( -.)
2)
3) ;
4)
5) (. )
6) (. )
. -chacharisha
. -chacharikia
chachata

1)
(,
. .)
2) []
(, )
. -chachatia
.-. -chachatisha
@ chachatika
1) . <<chacharika>>
2) ( )
3) . .
;
chachawa
1) , (
), damu
ilimchachawa

2) ;
3) ( -.
)
. -chachawiza
,
(
)
. -chachawia
chachawi
(-)
1) ()

2) (ma-) ,

chachawizo
(ma-)
1) ,
2)
3) ,
chache
1) ;
; siku
chache ;
watu wachache )
)
() ;
mmojawapo wa wachache

2) ,
;
3) ,

(-)
(Elops saurus)
chachia
. . <<chacha>>
1)

; ,
(
,
..)
2) ;
;

. -chachiwa
chachu
(-)
;
chadi
[]
(-.)
chafi
(-)
. <<tasi>>
chafu
1) ,
2) ; mnn
machafu ;
tumia lugha chafu ,

chafua
1) ,
2) ; mafuriko
yalichafua njia la
mawasiliano


3)
,
;
; chafua
amani
; chafua
mazungumzo
; chafua mtu
mawazo
,

4) ;
, ;
chafua m ,

5) (
)
ac. -chafusha
. -chafulia
. -chafuliwa
@ chafuka
1)
()
2)
()
3) ;
,
,

4)
( )
5) (
)
6) .

chafuko
(ma-)
. . . machafuko
1) , ;
,

2) ( )
chafuo
(-)

(-; ma-)
. <<chafuko>>
chafya
(-)
; piga (enda)
chafya
chaga
1) (
- )
2) (.)
3) []
;
kipindupindu kimechaga

4) ,
( )
5)
6) ;

7)
. -chagia
@ chagiza
1) ;

2) ,
()
3)
()
chagaa
1) (
-. )
2)
()
3) ,

chagemati
(-)


chagi
(-)

kitanda ( )
chagina
(-)
. <<jagina>>
chago
(-; ma-)
()
(-)

chagua
1) , ,

2)
3) ()

4) ,

5)
()
. -chaguana
. -chaguza
. -chagulia
. -chaguliwa;
amechaguliwa awe (kuwa)
mwenyekiti

. -chagulika
. -chaguachagua
chaguo
(ma-)
1) , ;
kutokuwa na chaguo
jingine
()
2)
chai
(-)
1) (
); chai kali
; chai maziwa
;
chai rangi
(.
); karibisha chai )

)
2)
3) ; toa chai
; pata chai

chaji
(-)
1) . ; chaji hasi
; tia
bateri chaji

2) . ,
1)
()
2) . ,

chajio
(vy-)
. o chakula cha jioni
; la chajio
chaka
(ma-)
,
(.)
1) (
)
2) ,
chakaa
1) ;
2) ,
;
nguo zimechakaa

3) ,

4) ;

. -chakaza
. -chakalia
chakaazi
(-)
-
(Euphorbia tirucalle)
chakacha
1) ;
2) ( )
3) ( )
4) ; ;
; chakacha menoni
,
. -chakachisha
. -chakachia
. -chakachwa
. -chakachika
(-)
;
tambuu ni chakacha

(-)


chakachachakacha
(-)
;
chakachaka
, ;
,
chakafu
. <<chakavu>>
chakapu
(-)

chakarachakara
(-)

chakaramu
(-)

,

chakari
1) , ,
; nywa
(lewa) chakari

2)
(ma-)
1) ( )
2)
chakarisha
1) ,
(. )
2) ,
3) ;
. -chakarishia
. -chakarishwa

. -chakarishika
chakavu
1) ,
2) ,
;
chake
. <<ake>>
chakeleti
(-)
. <<chkoleti>>
chaki
(-)
;
(-)

(-)
pembe za chaki
,
chakleti
(-)
. <<chokoleti>>
chako
. <<ako>>
chakogea
(vy-)
1)
2) a
(. )
3)
chakua
. <<chakura>>
chakubimbi
(vy-)
1) , ,
2) ;
chakula
(vy-)
1) ,
;
; ;
chakula cha asubuhi
; chakula cha
mchana ) ) ;
chakula cha jioni ;
chakula cha anasa

2) ; chakula cha
mlamboga

chakura
1) . . ,
; mwana wa kuku
hafunzwi kuchakura .


2) ,
(-.)
3) ,
; ,

. -chakuria
. -chakurachakura
chakuzidishwa

(.)
.
chale
(.)
. <<uchale>>
(vy-)
1) ; chale cha pwani

2) (-)
(; Balistes capistratus)
3) (-) -
(; Pterois zebra)
(ma-)
1)
2)
1)
2) ,
chali
. chalichali ;
; lala chali

(ma-)
. <<chale>>
chalichali
. . <<chali>>
chama
(vy-)
1) ; Chama cha
kikomunisti cha Urusi

; Chama cha
apinduzi
(

), chama cha
upinzani
; nchi chama
kimoja


2) ; ;
; ;
chama cha wafanya kazi
;
chama cha Msalaba
Mwekundu
; chama
cha soka

3)
4) ( )
chamanda
(-; ma-)
. <<jamanda>>
chamba
(vy-)
1) .
(),
2) . ,
3)
(vy-)

1) . mwamba;

2) . . .
(
),

1) ; mwenye
kuchamba mno huchubuka
.

(=

,
)
. -jichamba .
( )
. -chambisha
. -chambia
.-. -chambiza
;
1) (), ()
. -chambisha ,

. -chambia
. -chambwa
. -chambika
chambarare
(vy-)

chambi
(-)
(
)
chambo
(vy-)
1) , ;
mtego bila chambo haunasi
.

2) . ,

chambua
1) ;
2) ,
3) ()
4) ,

5) .
;
6) ,

(.)
7) ,
. -jichambua
. -chambuza
. -chambulia
. -chambuliwa
chamburo
(-)
(
)
chamchana

(vy-)
. chakula cha
mchana . .
<<chakula>>
chamchela
(-)
1) ; ;
2) .

chamka
1) (
)
2) ( )
3) (
. .)
4) (
)
chamkano
(ma-)
1) , ;

2) .
3) (.
)
chamko
(-)
1) ()
2) ;

3) (
)
4) (.
)
championi
(ma-)

chamshakinywa
(vy-)
. chamsha kinywa
()
chamvi
(-)
. <<chambi>>
chamvua
. <<chambua>>
chana
(-)

1) , ,
;
2) , ;
chana karatasi

; chana
barua ;
chana nguo
; chana vipande
vipande

3) ,

. -chania
.-. -chanulia

.-. -chanuliwa
.-. -chanuka
. -chanwa
. -chanika; kuchanika
misuli .
;
. . -chanikachanika;
kioo cha mbele cha
motakaa
kimechanikachanika



@ chanua
1) ,
( ,
)
2) . ,
; ;
; moyo wake
umechanua
; taifa
linachanua apco
; mkoa
uliochanua

3) ,

4)
( )
chancha
(ma-)

chanda
(vy-)
; kama pete na
chanda o
(=
)
(ma-)
( )
chandalua
(-; vy-)
1)
( )
2)
3) ,
chandarua
(-; vy-)
. <<chandalua>>
chando
(-)

(-)
.
(,

)
chane
(-)
1)
( )

2) . <<chana>>
changa
1) (-.
o );
changa fedha
(
-.)
2) ()
3) ;

4) .
. -changana
.-.-.
-changanyia; -mchanganyia
mtu macho

-.
.-.-.
-changanywa
.-.-.
-changanyika
. -changisha, -changiza
.-.
-changishana, -changizana
. -changia .
.
. -changika
1) , (
);
2) ,
3) (.
. )
. -changisha
. -changia
. -changwa
. -changika
1) ; ; mtoto
mchanga
; kitoto kichanga
o
; mwezi mchanga
o ; nchi
changa

2) ,
( ,
oo)
3) ,
4) . ,

@ changanyisha
1) ;

2) ,

3) .
;

@ changanya
1) ;

2) , ;
; changanya

madini c
;
;
changanya mbegu
;
changanya manen
,
; changanya miguu
. ,
@ changanua
1) ,
;

2) .
@ changua
1) ,
;
2)
@ changamana
1)
()
2) ;
3) , ;
mashamba haya mawili
yamechangamana

()

changamano
(ma-)
1) ,
(-., .)
2) ; ;
;
3) . .
4) ,

5) [)
changamfu
1) ,
2) ,
3)
4)
changamka
1)
(),

2);
3)
;
o

4) ,
[- ] (
)
5) [,
]
(. )
.-. -changamshwa
. -changamkia
@ changamsha

1) ; ;

2) ,

changamko
(ma-)
, ,
;

(,
. .)
changamoto
(-)
1)
2) ,

3)

4)
changamua
.
<<changamsha>> .
<<changamka>>
changanyiko
(ma-)
1) ,
2)
3) ,
changanyo
(ma-)
1) ,
e
2) ,

changa[ra]we
(-)
;
changizo
(-; ma-)
. <<chang>>
chango
(-; ma-)
1) ;
2) ; ,
3) ( )
(vy-)
1) , (.
)
2)
(ma-; -)
1) . uchango;
chango la tumbo ;
chango la uzazi . a)
)
,
2) . <<uchango>>
changu
(-)
( ,
Lethrinus rostratus),
changu chole (kawaa)

. <<angu>>
chani
. <<chali>>
(-)
. <<chanui>>
chanikwiti
(-)
1) ; -
chanikwiti
2) -.
3) .

chanja
(-)
1)

2)
3) a; chanja
chuma
4) ,
( )
5) ; chanja a
kuanikia nma (samaki)
moshini
()
6) .

1) ,

2) ( );
; chanja kuni

3) ;
chanja ndui

. -chanjana
. -chanjia
.-.
-chanjiana .
(
)
. -chanjwa; kuchanjwa
.
. -chanjachanja
chanjagaa
(-)
(
)
chanjamaa
. <<changamka>>
chanjari
. <<sanjari >>
chanjaruka

();

chanjo
(ma-)
1) ; ; ;
piga chanjo )
, ,
) .

2) ()
chano
(vy-)
1)
(
),
chano cha
(shetani) .

(
)
2) ; chano cha kutilia
chokaa


3) ;
chanui
(-)

chanuo
(ma-)
(. .

)
chanya
.
()
chanyata
1)
(,
. .)
2) []
()
3)
. -chanyatisha
. -chanyatia
. -chanyatwa
chanyatia
(-)

1) . . <<chanyata>>
2) (
); ,

chanzi
(-)
. <<ganzi>>
chanzo
(vy-)
1)
2) . . ,
; chanzo cha mto
; chanzo cha
nguvu kimo
katika umoja
- e!
3) , ,
4)
chao
. <<>>
(-)
(
)

chapa
1) , ; chapa
miguu ) )
;
chapa b .

2) ,
3) (

)
4) chapa kazi
() ; chapa
maji
. -chapisha ,

. -chapia
.-.-.
-chapuliza . .
. .
.-.-.
-chapukia
. -chapwa; chapwa
mimba
. .-.
-chapukachapuka
(-)
1)
2) ( )
3) ;
piga chapa ) ,
)
()
4) ; chapa
kwanza ;
chapa tn ;
chapa pili
n marekebisho

5) ;

6) , ;
chapa posta

7) . ,
1) ,

@ chapua
1)
2) . chapua hatua

3) (.
)
@ chapuza
1)
2)
@ chapuka
1) ,
2)
3)
4) ;

chapachapa
. <<chepechepe>>

chaparara
(ma-)
o
chapeo
(-)
(
)
chapuchapu
; ,

, ; ,

chapukia
1) (
),
( )
2) (
)
3) (-.),
(
-.)
. . <<chapa>>
chapuo
(-)
1)
2) . ,
3)
chapwa
1) , ;
chakula chapwa

2) ,

3) . ,
; maisha chapwa

charahani
(-)
. <<cherehani>>
charakisha
. <<chakarisha>>
charaza
1) (

)
2) (
,

)
3)
4) (-)
(); charaza
Kiswahili

; charaza baiskeli

. -charazia
. -charazwa
. -charazika
charo
(vy-)

charua
. <<charura>>
charuka
1)
()
( -.)
2) (.)
3) ( )
charura
1) , ,

2)
3) ,
. -charuria
. -charurwa
. -charurika
chasi
(vy-)
1) ; ,

2) . <<kiasi>>
chasilihewa
(.)
.
chasiri
,
;
chata
1)
2)
3) (-.)
chati
(-)
, ,
(
), chati sumaku

chatine
(-)

chatne
(-)
-

chatu
(-)
,
chauchau
(-)
,
chavu
(vy-; -)
(
)
(ma-)
. <<shavu>>
(-)
. <<chavuo>>
chavua
( )
. -chavusha

(-)
. <<chavuo>>
chavuo
(-)
.
chawa
(-; ma-)
; fuga machawa
; homa ya chawa
. ; kidole
kimoja
hakivunji chawa .

(=
)
chaza
(-; ma-)
1) ; wa kama
chaza wa pwani ,

(=
)
2) . <<chazo>>
chazachaza
(-)
,
chazi
(-)
(Cissus rotundifolia)
chazo
(-)
1) -
2) . .
che
(-)
; ,
tulizungumza mpaka che

cheameni
(ma-)
(.
)
checha
(,
. .)
. -chechana
. -chechea
. -checheka
1) ,

2) ;
; checha n
mtu -.
3)

( , )
cheche
(-; ma-)
1) ,
2) , ; cheche
moto ;

cheche umeme
;
mwezi unatoa macheche

3) vaa cheche
( )
(-)
.
(-)

(-)

chechea
1)
()
2) ,
a;
.-.
-chechemea . .
. .
1) !, !
(
)
1) . . <<checha>>
@ checheza
1)
( . )
2) ,
()
chechele
(-)
1) ,
; chukuliwa
n chechele
,

2) (
,
),
kanyaga
chechele
(.
chechele)
(-; ma-)

chechemea
. . <<chechea>>
chechemua
,

. -chechemusha
. -chechemulia
chechesha
. . <<chechea>>
chechevu
(-)
; wa n (fanya)
chechevu
chechi
(-; ma-)
. <<cheche>>

chefua
a

. -chefuka
; moyo
unanichefuka
;

chega
1) ;
2) a (
);
. -chegea
chegama
1) ( . )
2) ,
a
3)
. -chegamana
. -chegamia
. -chegamwa
. -chegamika
chege
1) ,
2) , ;
muhogo [m]chege

3) . ,
;

(ma-)
; ana machege

chego
(ma-)
. <<gego>>
cheka
1) ; ;

2) ,
; ,

. -chekesha ,
, ;
filamu kuchekesha

. -chekea
. . -chekelea
.-. -chekelewa
. -chekwa
. -chekeka
. . <<cha>>
chekea
(-)
. <<chokea>>
chekeamwezi
(-)
(; Burhinus
vermiculatus)
chekecha
1) ,
2) ,

3) ,
4) .

chekeche
(ma)
. <<chekecheke>>
chekechea
(-)
1) (ulectes
flammiceps)
2) . ,
3) ; []
; (.)
4) .
,
chekecheke
(-; m-)
1) ,
2) . []
chekehukwa
(-)

(; Euplectes
hordacea)
chekenene
(-)
.
cheki
(-)
1) . ; andika cheki

1) ,

. -chekia
. -chekiwa
. -chekika
cheko
(-; ma-)
; ; angua cheko

chekwa
. chekwachekwa ,

chekwachekwa
. . <<chekwa>>
cheleko
. <<chereko>>
.
chelema
(o

)
cheleo
(ma-)
1) , , ;

2) ,
()
(ma-)
, a,
;
chelezea

,
()
. -chelezesha
. -chelezea
. -chelezwa
. -chelezeka
chelezo
(vy-)
1) ;
2) e
3)
4)
(ma-)
1) , ;

2) ;
(vy-)

chembe
(-)
1) o,
2) ;
. . ;
chembe mkate
;
chembe mchanga
; chembe
ushanga ; ndani
kiberiti mna
chembe tatu tu

; hana akili
hata chembe
;
chembe chembe, .
chembechembe ) .
;
chembechembe nyekundu

)
(-.); chembechembe
za makaa katika mazingir


; hata chembe
, ;

(vy-)
(cp,
..), chembe cha
moyo .

chembebatili
(-)
.
chembechanya
(-)
.
chembechembe
(-)
. . <<chembe>>
;
; -

chembechembe ,

chembehasi
(-)
.
chembelecho
,
chembeu
(-)
1) . ,

2)
chembeuzi
(-)
,
chemchem[i]
(-)
1) . .
, , ;
chemchem mot

2)
chemka
1) ; ,

2) ,
3) .
,
.-. -chemshia
.-. -chemshwa
@ chemsha
1)
2) . ,
;
;
chemsha bongo
chemko
(-)
,
chemne
(-; ma-)
. <<chimni>>
chemni
(-; ma-)
. <<chimni>>
chemua

. -chemuza
. -chemulia
. -chemuliwa
. -chemulika
chemuka
. <<chemka>>
chenene
(-)
.
(Gryllotal vulgaris)
cheneo
(vy-)
1)
2) ; ;

3)

cheneta
1) , ;
2)



chenezo
(vy-)
1) (,
. .)
2)
,
(.
, )
chenga
1) ; ,

2) ; ;

. -chengesha
. -chengea
. -chengwa
. -chengeka
(-)
1) ,
2) , ;
chengachenga )
; ; unga
wa
chengachenga
)
; )
;
1)
(-)
1)
2) ;

3) . , oe
; piga chenga )
; ,

)
( )
@ chengua
1) ;
2) ,
(, )
chenge
(ma-)
. shamba la chenge

(

)
chengechenge
(-)
. chengachenga .
<<chenga>>
chengelele
(-)
. <<jengelele>>
chengeu

(vy-)

chengo
(vy-)
1) , ;

2)
3)
chenji
,
()
. -chenjisha
. -chenjia
. -chenjiwa
. -chenjika
(-)
1) (); fedha
ya chenji

2) . ()
3) ( ,
. .)
chenu
. <<nu>>
chenye
. <<n>>
chenyewe
. <<enyewe>>
chenza
(ma-)
(
mchenza); mpunga wa
chenza
cheo
(vy-)
1) , ,
; kupita cheo
,
2) . []
; ,
3) , , ;
panda cheo
; shika cheo

; shikilia cheo
; pata cheo
(,
,
. .)
4) (,
.); abiria wa cheo cha
kwanza
;
safiri katika cheo cha
kwanza

5) . (,

,

6) (
ukili)
chepe
(-; ma-)
()

,
. <<chepechepe>>
chepechepe
1) , ,

2)
chepeo
(-)
1) . <<chapeo>>
2) , (),
kofia n chepea

chepuka
1) a
2) ,
3) (
)
cherahani
(-)
. <<cherehani>>
cherehani
(-)
1) ;
cherehani mkono
(miguu) ()
;
cherehani umeme

2) ;
(
)
3) ;
cherehe
(-; vy-; ma-)
1)

2)
3) .
cherehi
(-)
. <<cherehe>>
chereko
(.)
1) ; ana
chereko kingi
;
; cherekchereko!


2) ,
3) .

cherema
. <<chelema>>
cherewa
(-)

1) (.

,
. .)
2)
( -

)
cheri
(-)
()
cheshi
1) ,

2) ,
3)
chete
(vy-; -)
1)
(
)
2)
3)
chetezo
(vy-; -)
;
chethamu
(.)
.
cheti
(vy-; -)
1) ;
;
; toa cheti
;
cheti
cha kuchanja n cha
sindano

2) ; ;
; cheti cha mganga
; cheti cha
hospitali
) )

chetu
. <<etu>>
cheu
(-)
1) ,
2)
cheua
1) ,
( )
2)
. -cheusha, -cheuza
. -cheuka
,
(-.)
. -cheuana
. -cheuliwa
. -cheuka
cheuzi

(-)
(. . .)
chewa
(-)
, wa
n kinywa kama chewa


(-)
. ,

(
)
1) . . <<cha>>
1) ; chewa ? chewa = !,
? - C,
o
chewale
1) , o
2) ()
3)
cheyaman
(ma-)
. <<cheameni>>
cheza
1) . . ;
watoto wanacheza
; cheza tennis
;
cheza karata
; cheza kamari )


(
) ).
;
cheza katika filamu
; cheza n
moto .
2) ,

3) ;
4)
5) . cheza taburu .

6) ;
( )
7)
,

8) ,
; mwili wote
unamcheza
. -chezana
ac. -chezwa
. -chezeka
. -chezacheza
@ chezesha
1) ,
2) (
. .)

3) (-.)
(-.)

4) . (,
)
@ chezea
1) -.
2) -.,
-.
chezo
(ma-)
1) . . ;
,
2)
3) ,

chiazi
(-)
.
chiboa
(-)
()
chibuku
(-)



chicha
(-; ma-)
1) (
)
2) (
pombe
tembo)
3) .
4) wa chicha

1) (-.
, )
chichiri
(-)
1) ,
2) ,
chifu
(ma-)

chigi
(-)

chika
(-)

(
4 )
chikicha
(-.)
. -chikichisha
. -chikichia
. -chikichwa
. -chikichika
chikichi
(-; ma-)


mchikichi
chiku
(-)

chikwi
(-)
. <<chiku>>
chilumbo
(vi-)
1) , ,

2)
chimba
1) , ;
; chimba kisima
; chimba viazi

2) (
)
3) . (.); ( -.);

(
chimvi

)
4) . ,

5) . ;
(,
. .)
. -chimbisha
.-. -jichimbia
. ,

.-. -chimbuza

; -
(
, )
. -chimbika
@ chimbia
1) ,
2) . .; -. (.; .)
@ chimbua
1) ;

2) (
)
@ chimbuka
1) ,
( , )
2) ,
( , )
3) . ,

chimbo
(ma-; -)

1) ;
2) ; ;
machimbo madini
; chimbo l mafuta

3) ;
chimbuko
(ma-)
1) , ,
2) . (.); ,
(-.)
3) . <<chimbo>>
chimbule
(-)

chimni
(-)
1) ();
chimni kutolea moshi

2)
chimvi
(ma-)
1) . ,

( -


-.
)
2) ;
china
1) ,
;
2) ( )
3) (
)
1) ,
(
)
chingirisha
, (
)
. -chingirishia
. -chingirishwa
. -chingirishika
chini
(-)
1) , ;
chini ) (




); chini meza
; chini
ardhi )
;
(, ); wa
chini mtu

fulani
-.,
-.; chini himay
o
; chini Umoja
wa Mataifa
OO ) ,
; chini
mkataba o,
;
- chini ) ;
upande wa
chini ,
; klasi za chini za
shule
o )
,
(a);
; mtu wa
chini
; watu wa
chini
2) ()
3) (, )
4) .

1) , , ; enda
chini ; kisima
kinakwenda chini sana


2) ,
3) ; lala chini
; chini kwa
chini ) )

) . ,

4) chini juu
, ;
fanya chini juu

chinja
1) ;
; ;
(); []

2)
(
)
3) ( -.)
( -.)
. -chinjisha
. -chinjia
. -chinjwa; ng'ombe wa
kuchinjwa ) ,

) .
.
chinjo
(ma-)
1)

2) , ,
;
[ma]chinjoni
chinjoni
. . <<chinjo>>
chinusi
(-; ma-)
. <<chunusi>>
chinyanga
a, ;

chinyango
(-)
[]
( )
chinyita
. <<chekecha>>
chipua
1) ,
,
(, )
2) . ,

. -chipuza
. -chipulia
.-. -chipukia
@ chipuka
1) ( ocax),
( )
2) ,
( -.:
)
@ chipusha
1)
()
()
2) .
; ;
(.)
chipukizi
(-; ma-)
1) , , ,

2) . ;
[vijana] chipukizi
(
)
chipuko
(ma-)
1) ,
2)
chira
.
(
-. ,


)
. -chiria
. -chirwa
chiriku
(-)

1) (Fringilla
lebs)
2) .
chirimiri
(-)
. <<chichiri>>
chiririka
. <<tiririka>>
chiririko
(ma-)
; ;
chiriwa
(-)
. <<chirwa>>
chirizi
; ;
. .
machozi machirizi =

chirizizika
, , ;

chiroko
(-)
. <<choroko>>
chirwa
. . <<chira>>
(-)
.
chisi
(-)
. <<chizi>>
chizi
(-)

(ma-)
1) ,
2)
3)
cho
. <<o>>
(-)
( )
.

choa
(vy-; -)
. 1)
2) , (
)
chobea


(

)
. -chobeana
chocha
1) ; ,
(.
)
2) , (,
)

3) . ,
(cop, .
.); chocha mnn

4) ;

. . -chochelea
.-.-.
-chochelezea
-. -chochewa
. -. -chocheleka
. -chochoa .
. . .
@ chochea
1) -.;
-., -.; chochea
utambi wa taa kwa kijiti


( )
2)
( ;
.
. .)
3) ,
(, ), chochea
moto ) ,

(
, . .) )
.

4)
( )
5) . ,
;
(. -.);
chochea
bidii
o
6) . ,
; kwa
kuchochea moja kwa moja
toka nje

;
chochea mashindano
kutengeneza silaha

@ chocheleza
1) ,
2) ,

3) ,

chochomea
chochomea mafundani

;
chochomeka
, ,

chochoro
(ma-)
(. .
)
chochota
, ; (
)
chogoe
(-)
1) (
)
2) ;
choka
1)
, ,
; nimechoka
;
nimechoka kufanya kazi
hii
; choka n mtu
-.; bila
kuchoka ,
(-. )
2)
3) ,
4) (.
)
. -chokana
.-. -choshana
.-. -choshwa
apa. -chokea
(-)

@ cho[ke]sha
1) ,
2) ;

3) (,
. .)
chokaa
(-)
1) ;
; chokaa maji
; mawe
chokaa

2) ; paka kuta
chokaa []

3)
chokea
(-)
.
choki
(-)
1) (Strophanthus
kombe)
2) (,

choki)
(-)
. <<chaki>>
chokoa

1) (
-. )
2) ,
(, )
3) ,
;
( );
chokoa meno
; chokoa kik
; chokoa
nazi

; chokoa ukoko

4) , ; ,
; chokoa kila kitu

.-. -chokozana
.-. -chokozea
.-. -chokozwa
. -chokelea
. -chokolewa
@ chokoza
1) , ,

2) ;
;
3) ,

chokochoko
(-)
1) , ;

2) , ,

3) ,
4) ,
; fan
chokochoko
;
jibu chokochoko

chokoleti
(-)

chokomeza
. <<sokomeza>>
chokora
. <<chokoa>>
(ma-)
, ( )
chokowe
(-)

chole
(-)
1)
(; Lethrinus
nebulosus)
2)
choma
1) , ;
; choma mkuki

; choma
sindano
(); choma
mtu kisu -.
; choma samaki

2) . .
; ;
choma kwa manen
;
maneno hayo yalimchoma

3). ,
;
4) . ,

5) . .
. .
. -chomana
. -jichoma
. -chomea; chomea
mtu nguru .
-.
. -chomwa
.-. -.
-chomekewa; suruali
ilichomekewa ndani
viatu

.-. -chomekeza
1) , ;
; ;
. choma moto
; choma
matofali
; choma majani
(msitu) a
(); choma moto
nyumba, choma nyumba
moto
2) , ,
(.
), jua linachoma

3) , (
, .
.); choma mkate

. -chomana
. -chomea
. -chomwa
. -chomeka
@ chomelea
1) ; ;

2) ,
(
,
,
. .)
@ chomoa

1) ;
; ;
chomoa upanga
; chomoa
mwiba
; chomoa kalamu
kutoka mfuko
()
; chomoa
gurudumu toka kwenye
ekseli

2) ,
()
3) . chomoa

@ chomoza
1) ,
;
; jua
linachomoza

2) , ;
;
; umoja
huu ulichomoza kwa
ajili ya kupigania uhuru


;
migogoro inachomoza
baina nchi

3) ,
;
4) ( ),

@ chomolea
1) . (-.);
-. (-.);

-. (-.)
2) . ;
(.)
@ chomoka
1) ,
(-.)
2) chomoka mbi
( )
@ chomeka
1) ; ;
; chomeka
upanga katika ala
;
chomeka kik kwenye
mfuko

2)

@ chomekea

1) -.
(-.);
-. (-.);

-. (-.)
2) (;
. )
chombo
(vy-)
1) , ;
, ; chombo
cha akiba ;
chombo cha
kufanyia kazi
(-.) ;
chombo cha kubadilisha
hewa
; chombo cha
kuchezea santuri
; chombo
cha kuongeza nguvu
za moyo
; chombo
cha kupaaza sauti
; chombo cha
kupigia
picha ;
chombo cha kuruka
;
chombo cha simu a)
)
. chombo cha kusikilizia
;
chombo cha kupangusa
kioo
2) . ,
; vyombo vya
habari

3) (),
Umoja wa Mataifa ni
chombo muhimu cha
kudumisha amani
-

4) (,
, ,
. .)
5) . ;
; ondoa vyombo
mezani
;
chombo cha sabuni

6) ; ; chombo
cha angani
; chombo hakiendi
ila kwa
nyenzo .

(=

)

chomeo
(ma-)
1) ()

2) (

)
3) ,

(ma-)


(, ,
. .)
chomo
(ma-)
; ; ruka chomo

(ma-)
1)
2)
3) ,
chondo
(-)
1) .

2)
(vy-)
[)

(-)

chonga
1) ; ;
; chonga mawe

2) ; chonga
sanamu

3) , ;
chonga kalamu

4) ,
( ,
); chonga viazi

5)
6)
()
. -chongesha
. . -chongelea
. . . .
. -chongwa
. -chongeka
@ chongea
1) , ,

2)
@ chongoa
1)
(-.)

2) ;

3) , ;
chongoa kalamu

@ chongoka
1)
2)
3)
();
; mlima
huo umechongoka
; pua
iliyochongoka
chonge
(-; ma-)
1)
2) ()
3)
chongelezo
(ma-)
, , ;

chongo
(-; ma-)
1) ; ;

2)
(-)
1)
2) .
(.)
1) ; mwenye
chongo
() ;
uwapo n wenye
chongo nawe vunja jicho
lake .
,

(= - )
2),
; akipenda chongo
huita kengeza .
,
(=
-
)
(-)

chongoe
(vy-)

chonjo
(.)
1) ,
; tia chonjo
,

2) kaa chonjo
()
chonjomoa

1) ,

2) ;

3)
chonyota
1) ; ,
(.
)
2) ; mvua
inachonyota

. -chonyotesha
. -chonyotea
ac. -chonyotwa
chonza
(-)
1) , ,

2) , ,
; tia chonza
,

choo
(vy-)
1) , ,
; choo cha
kuvuta ; enda
chooni
()
2) []
; pata choo
; funga choo
;
choo kikubwa, choo cha
num ; choo kidogo,
choo cha mbele
(-)
(

)
chooko
(-)
. <<choroko>>
chopa
1) (-.)

2)

. -chopea
.-. -chopolea
.-. -chopolewa
. -chopwa
. -chopeka
(m-)
1)
2) ; ,
@ chopoa
1) ,
;
(-. ,
. .)

2) ,
(-. )
3) . ;
(.)
@ chopoka
1) (
); (
)
2)
chopea
. . <<chopa>>
1) ;
2) []
,
(-)
[] ;
chopeka
();
(
)
. . <<chopa>>
chopi
(-)
1)
2) .
1) ; enda chopi

2) , ; enda
chopi ( )
chora
1) , (
, , );
;
2) ; chora kwa
rangi mafuta
,
;
chora mwilini

3) . ,

4) ;
(); chora
pembeni mwa daftari
(-.)

5) ()
6)
()
. -chorana
. -choresha
. -chorea
. -chorwa
@ chorachora
1)
()
2) , (.
- )
choro
(ma-)
1) , (
)
2)

3) ;
4) ; ,

5)
6)
choroa
(-)
. (Oryx
gazella beisa)
chorochoro
(ma-)
,
;
choroko
(-)
1) ( ;
Phaseolus mungo); choroko
za kihindi
2)
( )
chorombozi
(-)

(
)
choshi
;

chosho
(vy-)

chosi
(-)

chota
1)
();

2) . ,
3) . . ,
; chota mawazo
(-.)
;
-mchota akili
-.
. -chotesha
. -chotea
. -chotwa
. -choteka
chotara
(ma-; -)
; (
)
chote
. <<te>>
choti
(-)
(
,
)
choto
(ma-)

,
o
(-.); [];

chovu
1) , ,
,

2) ,
,
chovya
; ,
; mchovya asali
hachovyi mr moja .
,
a ,

. -chovyesha
. -chovyea
. -chovywa
. -chovyeka
chovyo
(ma-)
1) (
),
2) .
3) .
(

)
choyo
(.)
1) , ;
; ;
mwenye choyo ,
; wa n choyo
();

2) ; n choyo

3) ; ana choyo kingi

4) . ,
[) ; choyo
cha mamlaka

chozi
(ma-)
; toka (li) machozi
,
; bubujika machozi

, ; kinga
[ma]chozi
; bomu l machozi

;
machozi mti

(-)
(Nectarinia
gutturalis)
chua

1) (,
. .),
()
2) ; ;
;
3) (. ),

4) . ,

5) . ,

(,
)
. -chusha ,
, ;
. -chulia; jiwe la
kuchulia
. -chuliwa
. -chulika
(vy-)
. <<chura>>
(-)
o (

)
@ chuana
1) ,

2) .

3) . ,
;

chub
.,
,
. .; chub !
o!
chubu
(ma-)

chubua
1) (, ),
( ),
chubua miguu

2) , ;

. -chubulia
. -chubuliwa
. -chubuka
chubuko
(ma-)
1) ,
2) ,

chubuwa

;
()
chubwi

(-)
1) .
2) .
3) (, )
chucha
;
; chucha embe

. -chuchisha
. -chuchia
. -chuchiwa
. -chuchika
chuchia
. . <<chucha>>
1) , (
),
chuchia mtoto
()

2) chuchia .
(

,

)
chuchio
(ma-)
1) ,
2) . (

)
chuchu
(-; ma-)
(), -m mtoto
chuchu

(ma-)
1) ;
2) .
chuchuka
, ; mtoto
amechuchuka kidogo

. -chuchukisha
. -chuchukia
chuchuli

chuchumaa

. -chuchumaza
chuchumia
1) ,

( .)
2)
( )
chuchunge
(-)
-,
(Hemiramphus far)
chugachuga

1) ,
()
2)
(
-.)
(-)
(
)
chuguu
(-)
1) ;
2) , ;

chugwi
(-)
. <<chubwi>>
chui
(-)
1) ; chui marara

2) .
()
chuja
1) , ;

2) . .
3) . ;
;
4) .
; alimchuja
miguuni hadi utosini


. -chujia
.-. -chujuliwa
. -chujwa
. -chujika
@ chujua
1) , ,

2) ,
( ),

@ chujuka
1) , ,
;
;
kitambaa
hiki kinachujuka

2) ,

3) . mtu
aliyechujuka
,
" "
chujio
(ma-)

chujo
(-; ma-)

1) , ,
( ),
chujo asali
2) . chujio
chujuko
(ma-)
,
; chujuko l
ardhi

chuki
(.)
1) ;
,
2) ,
3) ,
4) ,

5)
;
(,
. .);
wa n chuki )

() )

)
;
n chuki )
) ,
)
)
;
-mtia mtu chuki
()
-.; -.
chukia
1) ;
2) ;
; chukia bila
sababu

3)
;
4) ,
;
5)
;

. -chukiana
.-. -chukizana
.-. -chukizwa
. -chukiwa
@ chukiza
1)
(), ,
;
2) ,
3) opa;
, (
)
4)

@ jichukiza
1)

2)
()
chukio
(ma-)
. . . machukio
1) ,
,
2) ;
3) ,
chukizo
(ma-)
. . . machukizo
1) ,
()
2)
chuku
(-)
1) .
; piga chuku
-
2) . ,
; hadithi chuku
; ; piga
chuku )

) )

3) .
chukua
1) ; ; chukua
kichwani
2) ; ;

3) ; ;
;
4) ; ,
,

5) . . ;
chukua kalamu
; chukua utawala
;
chukua mfano
; chukua
nafasi (fursa)

(); chukua
madaraka (
) ;
chukua sura
();
chukua hatua
,
;
chukua mimba

6) , ,
(-.), chukua
mnn kutoka katika
lugha

kigeni

7) (),
;
8) .
, ,
(.
)
9) ( ),
; mazungumzo
yalichukua siku tn

5
10) ; chukua
kwa nguvu
11) . ,
,
(-.) ; uzuri
wa mji
ulichukua watalii

;
chukua katika
usingizi
12) . ,
,
13) .
();
; ;
anachukua wazee wake

14) , ;
;
( ); kofia
hiyo
inakuchukua kuliko zote


. -jichukua
,
. -chukuza ,
a
;

.-. -jichukulia
;
.-.
-chukuliana
()

. -chukuliwa
@ chukuana
1)
() ;

2) ,
,
; anachukuana
vyema n
watu o

3) ;

4)
;
a
@ chukuzana
1)
()
2)

@ chukulia
1) . .
. .
2) ,
,
; Umoja wa
Mataifa unachukulia
kitendo hicho
kuwa ni kuitambua
jamhuri OO

@ chukulika
1)
; haichukuliki

()
2) .

();
haichukuliki

chukuchuku
- chukuchuku
, (
)
chule
(-)
. <<chunyu>>
chuma
(vy-)
1)
2) ; ;
chuma mfuo (cha kufua)
; chuma cha
u ;
chuma [cha pua] cha daraja
la juu
; chuma udongo
;
bao la chuma
; mabamba ya chuma
; chuma
cha reli
; vyuma
vilivyochakaa ;
chuma cha ukwato wa
farasi ; chuma
cha nti
3) .
4) . ;
,

5) . ,
; mtu
huyu ni chuma
,
(=
-)
1) ,
(, . .)
2) . ,

3) .
,
; chuma fedha
,

. -chumisha
. -chumia
. -chumwa
. -chumika
chumba
(vy-)
; ;
. ; chumba cha
dereva ;
chumba cha
mchoraji ()
; chumba cha
kurekodia
;
chumba cha kusomea
; chumba
cha kupasulia
; chumba cha
dawa ; chumba cha
mwako .

chumbe
(vy-)
. <<kiumbe>>
chumbia
;
;
. -chumbiana;
tumechumbiana
()

. -chumbiwa
chumi
(-)
. <<chumwi>>
chumo
(ma-)
1) ,
(, )
2) , ; ;
,
chumu
(-)
,
chumvi
(.)
1) ; chumvi laini
; chumvi

mawe )

) ;
chumvi mezani
; chumvi haluli
a.
; tia
chumvi ) ) .
,
)
. . ,
; l chumvi
nyingi .

(. );
mbolea za chumvi
;
chumvi ulaya

2) . ,
; ,
; mnn yake
chumwi

chumwi
(-)
(.
)
chuna
(,
), (
)
.-. -chunuliwa
.-. -chunuka
. -chunwa
. -chunika
@ chunua
1) ,
()
2) . . . .
chunga
1) ()
2)
3) ; ,

4) . ,
(-.
); (-.)

( )
. -jichunga
;
ni mtu mzima,
anaweza kujichunga


; ujichunge
n...
(-.),
(-.)
. -chungia; chungia
mifugo bandani
()

.-. -chunguza
, ;

; chunguza
swali
(); chunguza
historia ,

.-. -chungulia
,
(), ;
chungulia
dirishani
; chungulia uso
mlangoni

.-.-.
-chunguliwa
. -chungika
1) , ;

2) . (o
)
. -chungia
. -chungika; unga
umechungika vizuri

@ chungua
1) , ;
; chungua maiti
; chungua
pasipoti

2) ,
;

3) ,
chungio
(ma-)
1)
2)
chungu
(vy-)
( ),
chungu cha mtemba

; chungu
meko

(-; ma-)
1) ,;

2) ,
, ;
chungu nzima ,
;
mkutanoni walikuwapo
watu chungu nzima

; alipokea

barua chungu nzima



; chunguchungu
,
,

(-)

1) ; ;
; ( )
2) . ; ,
; maneno
machungu
3) . ,

4) . ,
,

chunguchungu
. . <<chungu>>
chungulia
. . <<chunga>>
chungwa
(ma-)
(
mchungwa)
chuni
(-)

; shikia chuni
,
(o-.)
chunjua
(-)

chuno
(ma-)
. . . machuno
;
(, , )
(-)
.
chunuka
,

chunusi
(-)
;
(ma-)
1) . ; liwa
n chunusi (.

)
2) ( )
chunyu
(.)
1) ;
; (
), nimeogelea
baharini, mwili
wangu un chunyu

2) ;
(.
)
chuo
(vy-)
1) ; ;
;
; chuo kikuu
;
; chuo
cha kazi

; chuo cha elimu


watu
wazima
;
2)
3)
(vy-)
, (

)
chup
. <<chub>>
chupa
(-; ma-)
1) , ;
, ; chupa
chai ; hifadhi
chupani

2) . chupa uzazi
. ;
amevunja chupa
,

1) ;
; chupa kwa
mwavuli
; chupa
chumbani kwa kupitia
dirishani

2)
( ); suruali yake
imechupa

. -chupisha
. -chupachupa
@ chupia
1) ,
; chupia gari

()
2)
3)
,
chupi
(-)
1) ; chupi
kuogelea
2)

chupuchupu
, ; one
chupuchupu
chura
(-; vy-)

1) . <<chira>>
2) .

3) (-.)
(
, . .)
. -chursha
. -churia
. -churwa
. -churika
churo
;

churua
(-)
. <<surua>>
churupuka
1) ,
( ),

2) ,
. -churupusha
. -churupukia
churura
1)
2) , ;
.-. -chururiza
. . . .
@ chururika
1) ; ;

2) .
()
( )
chururu
(-)
1) , ;
2)
1) [] ;
mchuzi chururu

(-)

churusi
(vy-)
; oo;
churuwa
(-)
. <<churua>>
churuza
,
a;
. -churuzisha
. -churuzika ,
, ;
. <<chuuza>>
@ churuzia

1) a,
-. (-.)
2) (.
)
churuzi
(-)

chusa
(vy-)

chusha
. . <<chua>>
chutama

. -chutamisha
. -chutamia
. -chutamwa
. -chutamika
chuuza
1)

2) o;

. -chuuzisha
. -chulizia
. -chuuzwa
. -chuuzika
chuya
(-)
. <<chua>>
chuza
. <<chuja>>
chwa
1) , (
)
2) ,
( );
kumekuchwa
; ;
;
kuchwa (kutwa)
() ; kucha hata
kuchwa

. -chwea
. . -chwelea
. .-.
-chwelewa


.-. -chwewa
. . . .. .
chwago
(-)
. <<chago>>
daa
(-)

(
)
daathari

1) ,
;

2) ,
3)
daawa
(-; ma-)
1) ,
2) , ;

daba
(ma-)
, ;
(.)
(ma-)
. <<debe>>
dabiri
1) ;

2) ;
. -dabiriana
. -dabirisha
. -dabiria
. -dabiriwa
. -dabirika
1) o
( -., -.);

dabu
1) ;

2) ,
dabwadabwa
(-)

(
); - dabwadabwa
;
;
; wali wa
dabwadabwa

dachia
(-; ma-)

dada
(-; ma-)
1) [] ; dada
yake mama
2) .

dadavua
(.
)
. -dadavuana
. -dadavusha
. -dadavulia
. -dadavuliwa
. -dadavu[li]ka
dade
(-; ma-)
. <<dada>>

dadisa
;
. -dadisana
. -dadisisha
. -dadisia
. -dadiswa
. -dadisika
dadisi
1) ,
,

2) ;

3) ;
,

. -dadisiana
. -dadisisha, -dadisiza
. -dadisia
. -dadisiwa
. -dadisika

()
dado
(-; ma-)
. <<dadu>>
dadu
(-; ma-)

dafi
(-)
,
dafina
(-)
1) ,
()
2)
3)
dafrao
(-)
1) .
2) ,
(
), pigwa dafrao
(.
), pigana dafrao
;
gongana dafrao


dafrau
(-)
. <<dafrao>>
daftari
(-; ma-)
1) ; daftari
kuandikia shuleni
;
daftari mazoezi a

2) ( );
; ; ;
daftari maneno sheria


; daftari fedha za
posta

; daftari
taslimu ;
daftari hesabu .
; daftari l
ununuzi wa kutwa

a ; daftari l
mauzo
a
a; daftari
rasilmali
;
daftari l fedha la safu
mbili

; daftari l
matumizi madogo madogo

; daftari l
matukio

dafu
(ma-)

,

; bupu
l (punje ) dafu, dafu l
kukomba (la kulamba)

,

;
tonga l dafu

a ,
; maji
dafu
; fua
dafu )
) .

;
;
utafutaji haukufua dafu

(-)
. <<dafi>>
dafurao
(-)
. <<dafrao>>
dagaa
(-; ma-)

1) (;
Sardinella jussieni)
2) . . . . ;
nimekwisha uza dagaa
langu

3) .
4) ,

daghadagha
,

(-)
1) ,

2)
dagla
(-; ma-)

(


)
dago
(-; ma-)
(

)
daha
1)
2) ,
( -.)
3) .
( -.),
(-. .)
dahalia
(-)
. <<dakhalia>>
dahari
(-)
1) ; ; dahari n
dahari ,

1) , ;

dahili
1) ( -.)

;
(-.)
2) ,
()
3) ;
4) ( -.
)
. -dahiliana
. -dahilia
. -dahiliwa
. -dahilika
(ma-)
1) . . . madahili
, ;

1) , ;

dahua
()
dai
1) ; dai deni

2) ,
,
;
3) ;
4) .
;
;

. -daiana
. -daia
. -daiwa
. -daika
(ma-)
1) ; madai
haki
; kwa madai
;
, ...;

(-.); aliacha
kazi kwa madai
kuwa afya yake haikuwa
nzuri ,

; leta
madai
()
2) ; . ;
kesi a madai

3)
4) ;

5) . ; dai n
daiwa
@ jidai
1) ;
( -.,
)
2) ,
,

3) ;

daima
; ,
; ; daima
milele (dawamu), dum[u]
daima ,
; - daima )
,
;

)
();
afisa wa daima

dainamo
(-)
. [-]
daini
(-)
.
daiwa
(-)
.
daka
, ( );
; daka mpira
; daka maneno
. ) (. ) )
( ,

. .)
. -dakana
.-. -dakulia
ac. -dakwa; dakwa n
ugonjwa .

. -dakika
(ma-)
1) ;
2)
()
3) .
(ma-)
. <<danga>>
@ dakiza
. dakiza maneno 1)
a ,

2) ,

@ dakia
1)
a ( .); (
)
2) ,
(. )
3) ,
@ dakua
. dakua siri 1)
,

2)
@ dakuliza
1) ,

2) (.
)
dakawa
(-)

. ;
vuta dakawa

dakhalia
(-)
;
dakika
(-)
1) ; dakika yote
; ndani
dakika chache

2) , ;
kwa dakika moja
,
, ;
,
dakitari
(ma-)
. <<daktari>>
dakizo
(ma-)
1) ,
2)
3) (,
)
4) (
)
dakroni
(-)
.
(
)
dakta
(ma-)
. <<daktari>>
daktari
(ma-)
1) , ; daktari wa
magonjwa wanawake
; daktari wa meno
; daktari wa
mifugo ; daktari
wa watoto ; daktari
wa
kupasua ; daktari
wa binafsi ;
nn n daktari

2) ( ,
)
daku
(-)
.

dalali
(ma-)
1) ,
; ;

2) ,

dalari
(-)
. <<dolari>>
dalasini
(-)

dalhini
. <<dalihini>>
dali
(-)
.
dalia
(-)

()
dalihini
. ,

dalili
(-)
1) ; ,
; dalili jumba
; dalili
mvua ni
mawingu .
2) ; ; dalili
mguu ;
hakuna hata dalili
; si hata
dalili ,
;

3) ; ;

4) ,
5) ;
dalili mbaya

6)
7) . ; dalili za
mimba

dalji
enda dalji )
)
( )
dalki
. <<telki>>
daluga
(ma-)
. <<madaluga>>
dama

(-)
,
bao
(-)
1)
2)
1) . <<tama>>
damaski
(-)

. ;
dambra
(ma-)
.
dambwa
(ma-)
. (

)
damiri
,
(. . . . .)
. -damirika

();
amedamirika

.-. -damirisha
damisi
;
; mtu
damisi
;
(ma-)
1) , ;

2)
damka

. -jidamka
. -damkisha
. -damkia
. -damkwa
. -damkika
damu
(-)
1) ; nyama n damu
; toa damu
( );
toka damu
( ),
; damu
inachururika
; ingia
damuni ;
mwaga damu
; upungufu wa damu
.
; n (-n) damu
, ,
; kioo cha
damu
(
), watu wenye
damu moja
; -n damu
baridi ;
damu ni nzito kuliko maji
.
2) . ; ;
tia damu ,
; hana damu

danadana
(-)
,
1)
2) -
3) , ;

danda
1) ,
(. )
2) ,

. -dandia; dandia
treni

. -dandwa
. -dandika
dandala
(-)

( gretta garzetta)
dandalo
(-)

(-)
, ; dandalo
simu
danedane
(-)

. <<danadana>>
danga
1) ; danga
maji ()

2) ,
(-.
)
(-; ma-)
1) .
(Dioscorea alata)
2) ;
danga l mwana ,

dang'a
(-)

danganya
1) ,
; ,
; danganya macho
.
[];
; ;

2) ,

. -danganyana
. -jidanganya
. -danganyisha

. -danganyia
. -danganywa
. -danganyika
,
,
.-.
-danganyikana
danganyifu
,
;
; mke
mdanganyifu

danganyo
(ma-)
. . .
madanganyo
1) ; ,

2)
3)
dangarizi
(ma-)
(
)
danguro
(ma-)
,

dansa
(-)
. <<dansi>>
dansi
(-; ma-)
; cheza dansi

danzi
(ma-)
1) mdanzi
2)
dapa
(ma-)
. <<tapa>>
dapia
1)
2) (
)
. -dapilia
. -dapiliwa
. -dapilika
dara
1) ; ;

2) .
3) . ,

4) .
5) , ;
; mapenzi
yamemdara

. -darana
. -darisha

. -daria
.-. -dariana
. -darwa
. -darika
daraba
(-)
(
)
darabi
(ma-)
mdarabi
darahimu
(-)
. dirhamu
daraja
(-; ma-)
1) []
();
2) . ; daraja
l roketi
3) ,
4) ; daraja rli
;
daraja mtoni

5) ( )
6)
()
; ;
7) (
, ), daraja l
kwanza
8) ; daraja
kimataifa

daraka
(ma-)
. . . madaraka
1) ;
chukua (twaa) madaraka
()
; kazi
yenye
madaraka mengi
,
madaraka bila kiasi
; -
madaraka ;
- bila madaraka

2) ; ;
balozi alishika madaraka
yake
;
timiza madaraka
;
madaraka dharura

;
tume kukagua
madaraka

3) ; madaraka
siasa ;
shika madaraka )

)
4) , ;
madaraka nyumbani

daransi
(ma-)
. <<danzi>>
daranzi
(ma-)
. <<danzi>>
darasa
(-; ma-)
1) ,

2) ( ),
maliza darasa l sita

3) ,
4) . ; madarasa
jioni
5) . . , a
dari
(-; ma-)
1)
2)
darii
(-)
. <<deraya>>
dariji
1) ()

2) (-.)
(
)
. -darijisha
. -darijia
. -darijiwa
darisi
. <<durusi>>
darizeni
(-)
. <<dazani>>
darizi
1) ,
()
2)
(-)
1) , ;
;
2) . kofia darizi
; kanzu
darizi

kanzu
1) ;
darubini
(-)
; ;
; . darubini

vidudu ;
darubini []
redio ; piga
darubini )
;

(,
) )
.
(-.);
(.)
darumeti
(-)
1)
(. . )
2) . ,

darzani
(-)
. <<dazani>>
dasi
(-)
. 1)
(

)
2) (
)
(-; ma-)
( )
dasili
(-)

(

)
dasta
(-)
(
)
daste
(m-)
1) (
halua)
2) ;
dasturi
(-)
. <<desturi>>
data
1) ;
2)
3) ,

4)
()
. -datisha; datisha
vidole
. -datia
. -datwa
. -datika

1) ,

. -datisha
. -datia
. -datika
(-)
1)
2)
3) ; ;
,
4) ,
datama

;
( )
dau
(-; ma-)
( ; .
. )
(-; ma-)
1) .
2) ; wekeana dau

dauati
(-)
. <<dawati>>
daula[ti]
(-)
. <<dola>>
dawa
(-; ma-)
1) , []
, []
; madawa
tiba
; dawa
homa
; dawa a
kuhara (kuharisha)
; dawa
kunywa
[]; dawa kutia
(kupaka,
kusugua, kubandika)
[]; ;
dawa unga
;
mchanganyiko wa dawa
; dawa vidonge
;
dawa
kujisugua
;
dawa kuondoa maumivu

[]; dawa kichwa


o
; dawa
kutapisha ;
dawa kutuliza
; dawa
kutopoa ; dawa

a sindano (a kuchanja)

; dawa
tumbo
[];
dawa kukinga ;
dawa za miti-shamba
;
ingia dawani
; toka dawani

; duka la dawa

2) ; ;
dawa [kusugua] meno
; dawa
kulevya
; dawa
kusafisha sufuria

; dawa
kulinda mimea

; madawa
kemistri

3) . ,
; dawa kumaliza
vita ,
;
dawa matatizo
; dawa
moto ni moto .

-
dawaa
. <<duwaa>>
dawamu
, ; ;
daima dawamu

dawati
(-; ma-)
1)
2)
3) ; (

); fungua
dawati za
mo
(-.)
dayoksaidi
(-)
.
dazani
(-)
; dazani mbili

dazeni
(-)
. <<dazani>>
debe
(ma-; -)

1) ,
; debe l
kuokea mkate )

)
2)
( =18 )
3) (= 18 )
4) ; - debe
5) ( )
debwani
(-)
. kitambi debwani

( ;
3

-
)
debwedebwe
(-)
. <<dabwadabwa>>
dede
simama dede
(.
,
)
defa
(-)
1) ; ; alipiga defa
mbili
2)
dege
(ma-)
1) . ndege
2)
3) dege l watoto
(Pteris
longifolia)
(-)
. degedege 1) ,
( )
2) .
3) ;
; tia dege

degedege
(-)
. . <<dge>>
degi
(ma-)

degle
(-)
. <<dagla>>
deheni

()
(-)

(


)
deka
1) , ;

2)
()
3)

4) (
,
-.
)
.-. -dekezwa
. -dekea
. -dekwa
@ jideka
1) ()
2) ()
deko
(ma-)
1) ,
,
2)
3)
4) (,
. )
5) ,
( ),
(
)
dekt[i]rini
(-)
.
dekua
1) (-.
, . .)
2)
(, -.);
dekua kichwa

. -dekulisha
. -dekulia
. -dekuliwa
. -dekulika
delali
(ma-)
1) ,
,

2) . <<dalali>>
dele
(-)

deli
(-)
. <<dele>>
delta
(-)
()
deltao

(-)
. delta kama tao

deltawi
(-)
. delta kama tawi

dema
1) ,

2) (
,
)
3) , (
)
. -demesha
. -demka
(-)

demani
(-)
1) .

2) , -
(
-
)
3) .
demokrasi
(-)
; -
kidemokrasi
; nchi za
kidemokrasi

demu
(ma-)
1)
(
)
2) ()
, ,
denda
1) ,
(-. -.)
2) (-.)
. -dendana
. -dendea
. -dendwa
. -dendeka
(ma-)
(
)
denge
(ma-)
1) denge la mbuzi
2) (-): denge mbuzi

(-)

dengelua

(-)

dengezi
(-)

dengo
(-)
. <<dengu>>
dengu
(-)
1) ,
(Cicer arietinum)
2) ,
dengua
, ;
(
); dengua kichwa

. -dengulia
. -denguka
1) ( )
2) ,

1)
( -
)
2) a
. -dengulisha
. -dengulia
. -denguliwa
. -dengulika
deni
(-; ma-)
1) ,
; fanya
(ingia, twaa) deni
, ; lipa
deni ()
; deni fisa
; deni viza ,

2) ;
; ahadi ni deni
. -
denimu
(-)

( ,
. .)
densi
(-)
. <<dansi>>
dentini
(-)

depo
(-)
1)
2)

3)

deraya
(-)
; ;
dereli
(-)
()
derereka
( )
. -dererekea
. -dererekwa
dereva
(m-)
, ; dereva
wa gari la moshi
; dereva wa
ndege ; dereva
wa slingi (kreni)
; dereva wa
trekta
deri
(-)
,

Desemba
(-)

desimali
(-)
. ; -
desimali ;
misingi desimali

; desimali rudio

deski
(ma-)
1)
2)
3)
deste
(ma-)
. <<daste>>
desturi
(-)
1) , ;
desturi za Wachagga

2) ,
; kama desturi
;
; - desturi )
,
) ,
; fuata
desturi )

() )

(-)

.
dete[pwani]
(-)
oo.
(Ispidina picta)
deua
1) , (
)
2)
3) ,
(
-., -.
)
deuli
(-)
1) (
)
2) ( );
(
)
dhaa
(-)
,
,

dhabihu

(-)
1) ;

2)

dhahabu
(-)
; - dhahabu
; saa dhahabu
; yote
yang'aayo usidhani ni
dhahabu .
,
dhahania
(-)
; jina [l]
dhahania .

dhahi

dhahiri
1) , ;
; mfano dhahiri

2) , ;
; jambo dhahiri

1) , ;
2) ;
dhaifu
1) , ,

2) ,
,

3)
4) , ;
; ; kila
kitendo dhaifu kiko kwake

5) ,
dhaka
(-)
;
dhakari
(-)
.

dhalala
(-)
1) ;

2) ;

3)
1) ;
;

dhalili
1) , ;

2) , ;

3) ,
,
4) ; wake
dhalili (
)
5) . , ;
mwandishi dhalili
()
dhalilika
1)
()
2) ;
,
@ dhalilisha
1) ;
2) , ;

3) . ,

dhalimu
. <<dhulumu>>
(ma-)
1)

2) , ,

1)
2) ,
,

dhaluma
(-)
. <<dhuluma>>

dhamana
(-)
1) ,
, ,
mwenye dhamana
; dhamana
kuaminika
; weka dhamana
, ;
komboa
dhamana
()
2) , ;

3) ; - (n) dhamana
( -.)
4)
5)
6) . ;
dhamana malipo
; dhamana
ununuzi

dhamani
(-)

kusi
dhambi
(-; ma-)
1) ,
;
();
2) . ; mwenye
dhambi tupu
; dhambi
mauti

dhamini
1) ,

2) ;
3) . ;

4)
( -., -.);
kudhaminiwa
. -dhaminiana
. -dhaminisha
. -dhaminia
ac. -dhaminiwa
. -dhaminika
(-)
. <<mdhamini>>
dhamira
(-)
1) , ,

2) ; ni dhamira yetu
kujipatia uhuru
3) [] ;
;

4) [] ,
()
dhamiri
(-)
1) . <<dhamira>>
2) .
dhamiria
1)
(-. ),

2) , (
-.)
. -dhamiriana
. -dhamirisha
ac. -dhamiriwa
dhamma
(-)
. <<dhumma>>
dhana
(-)
1) ,
2) , ,
;
3)
4) ,
5) .
6)
7) ,

dhani
1) ;
2) , ;

3) ,
[]
4)
5) ;

. -dhaniana
. -jidhania
. -dhanisha
. -dhania
. -dhaniwa; anadhaniwa
kuwa mwanasayansi

. -dhanika
dhanio
(ma-)
,
dhara
(ma-)
. . . madhara 1)
; , ; -
madhara ; pata
madhara
,

2) , ,
[]
3) ,
4) ,

dharau

1) (-.,
-.), ,
(-., -.);
; dharau
uamuzi wa Umoja wa
Mataifa
; kosa
la kudharau mahakama

2) ,
;
. -dharauliana
. -dharaulisha
. -dharaulia
. -dharauliwa
. -dharaulika
(-)
1) ,
;
2)
dharba
(-)
. <<dharuba>>
dhariri
(-)

dharuba
(-; ma-)
1)
2)
3) , ;

4) .
(-)
. <<dhoruba>>
dharura
(-)
1) , ,
; - dharura
, ;
; mkutano
wa dharura
; operesheni
dharura )
. )
; mlango wa dharura

2)
3) ;
4) , ;
nipe shilingi tan nina
dharura naz
,

dhati
(-)
1) , ,
; - dhati )
,
) ,
( ),
mwenzi wa dhati

) ,
; kwa dhati
) , )
. .
.; fuata kwa dhati
(-.);
fahamu kwa dhati
; ;
pongeza kwa
dhati (-.)
; hurumia mtu
kwa dhati

-., -.
2)
, o; -
dhati ,
a;
kwa dhati ) ,

) ,
dhehebu
(ma-)
. . . .
madhehebu 1) ;
; dhehebu l
kiprotestanti

2)
dhiaka
(-)

dhiba
(-)
.

dhibiti
1) ; ,

2) ,

3) ,
(),
(); dhibiti lugha
nyingi

. -dhibitisha
. -dhibitia
. -dhibitiwa
. -dhibitika
dhidi
dhidi , ; pigana
dhidi maadui a
; chukua hatua
dhidi
ujangili

dhifa
(-)
; ; dhifa
taifa

dhihaka
(-)
1) , ;
; ; -
dhihaka ,
; sema (fanya)
dhihaka ;
; unasema
kweli au unsema dhihaka ?

?;
-mfanyia mtu dhihaka
-.,
-. a
; -.

2)
3)
dhihaki
1) , ;

2) ;
. -dhihakiana
. -dhihakisha
. -dhihakia
. -dhihakiwa
. dhihakika
dhihiri
1)
()
2)
()
3)
()
4)
.-. -dhihirishia
.-. -dhihirishwa
. -dhihiria
. -dhihiriwa
@ dhihirisha
1) ,
;
()
2) ,
3) ,
;
@ dhihirika
1)
()
2)

3) ,

4)
(-.)
dhihirisho
(ma-)
1) ,

2) ,
,

dhii

1) , ;

2) ,
;

3) ,
4) , a
. -dhiisha
. -dhiiwa
. -dhiika
(-)
1) ;
2) , ;

3) ,
dhiki
1)

; ;

2)
3) ,
. -dhikiana
. -jidhiki ,

. -dhikisha
. -dhikia
. -dhikiwa
. -dhikika

(ma-)
1) ;
;
2) ; ;
- dhiki ) )
. ; baada
dhiki
faraja .
3)
dhikiri
;

. -dhikirisha
. -dhikiria
. -dhikiriwa
(-)
[]

dhila
(-; ma-)
1)
2)
( -.)
3)
()
4) ,
dhili
, (-.)
;
;

. -dhiliana

. -jidhili ;
,
. -dhilisha
. -dhilia
. -dhiliwa
(-)
1) . <<dhila>>
1)
2)
3) ,
(-)

@ dhilika
1)
2)
()
3)

dhilifu
1) ;
2)
3)
4) .

dhima
(-)
1) ; dhima
yote ni juu yako

2) . ;
dhima za muda mrefu

dhiraa
(-)
( = 45
c); dhiraa kamili
,

;
dhiraa konde ,



dho[o]fu
, ,

. -dhoofia
(-)
; ;

@ dhoofisha
1) ,
(.
)
2)
( ,
..), ,
;
dhoofisha uchumi
;

dhoofisha umoja wa chama


@ dhoofika
1)
(, )
2)
(, )
3) ,
4) (.
)
dhoruba
(-)
; ;
dhuha
(-)
1)

2) .
( 10 11
)
dhuhuri
(-)
. <<adhuhuri>>
dhuku
( ),

dhukuru
1) , ,

2) ,

3) ; ;
; bila
kudhukuru nn

4) . <<dhikiri>>
. -dhukuriwa
. -dhukurika
dhuli
(-)
. <<dhila>>
dhulu
,
dhuluma
(-; ma-)
1) ; -
dhuluma
2) ; ; -
dhuluma ;

3) ,
; a
dhulumu
1) ;
e
2) , ;

3) [] ,

. -dhulumian
. -dhulumisha
. -dhulumia

. -dhulumiwa
. -dhulumika
dhumma
(-)
.
dhumna
(-)
1)
2)
dhuria
(-)
. ; ;
dhuria zake
()
dhuru
1) e;

; - kudhuru ,

2) ;
; haidhuru
, ,
. -dhuriana
. -dhurisha
pa. -dhuria
. -dhuriwa
. -dhurika
( -., -.),

dhurubu
[] ,
. -dhurubia
. -dhurubiwa
. -dhurubika
dia
(-)
1) ;
(), ; toa
(lipa) dia
()
2) . ,
,
3)

dibaji
(-)
1) ; ,
; ;

2) []

(-)


dibuani
(-)
. <<debwani >>
didima
. . . .
. 1) ; ;
, (.
)

2) ;
3) ,
(. )
4) . ;

5)
.-. -didimizana,
-didimishana
.-. .-didimizia,
-didimishia
. -didimia .
. . .,
. . -didimilia

.--. -didimikiza
-.-. -didimikia
@ didimiza
1) , ;

2) ,
3) ,
; (
-.);
@ didimika
1) , oya
2) ,
3) , ;

difai
,
. -jidifai
difensi
(-)
1) .
2) (ma-) (
)
diferenshali
(-)
. . .
difrencha
(-)
. <<diferenshali>>
difu
(ma-)


(-)
. (
)
digali
(-)

digrii
(-; ma-)
1) ;
2) , kipimo cha joto
ni digrii 70 F
70
3) , tetemeko lenye
digrii 6 za vipimo vya
Richter 6

4) ;
; digrii udaktari
heshima

dika
;
. -dikadika
( )
dike
. <<tike>>
diko
(ma-)
,
dikrii
(-)
; ; ;
; dikrii
ardhi
dikteshin
(-)
( )
dikteta
(ma-)

dila
(-)
1) ,
2) . dila kahawa

(ma-)
(, )
diladila
. <<tilatila>>
dili
(-)

dim
piga dim
()
dimba
(ma-)
1) .
, ,

2)
(
)
dimbwara
(-)
. <<dumbwara>>
dimbwi
(ma-)
1)
2)
3) ; dimbwi l
kuogelea

dimu
(-)
. <<ndimu>>
dinari

(-)
1) (
)
2) (
:
, ,
.)
dinda
1)
();

2) ,
;

3) ;

4) ,
;
;

5)
()
6) .

. -dindisha
. -dindia
.-. -dindiana
. -dindwa
dindi
(ma-)
. <<lindi>>
dindia
1) ,
( ),
(.
)
2) ,
( )
3) ;
. . <<dinda>>
dini
(-)
, ; - dini
; mtu wa dini

diodoran[t]i
(-)

diploma
(-)
; ;
mwenye diploma
; insha
diploma

diplomasi
(-)

diplomati
(ma-)

dipu
(ma-)

)
dira

. -dirana
. -dirisha
. -diria
.-. -diriana
. -dirwa
. -dirika
(ma-; -)
1) .
2) ; fuata dira )
o ) .
( -.)
3) .
dirabu
;

. -dirabisha
. -dirabia
. -dirabiwa
. dirabika
diradira
a ;

(.)
dirahimu
(-)
. <<dirhamu>>
direki
(-)
. <<hansa>>
dirhamu
(-)
1) . ,
( )
2) .
dirii
(-)
. <<deraya>>
diriji
(-)
1) .


1) (, );
diriji mnn

dirika
1)
2)
. -dirikana
. -dirikisha
. -dirikia
. -dirikwa
. -dirikika
diriki
1)
(, ) (
-.)

2) ,
,
( -.)
3) ( -.);

(-)
4) ,
(, . .
-. )
5) (-.)

. -dirikisha
apa. -dirikia
ac. -dirikiwa
. -dirikika
dirisha
(ma-)
1) ; dirisha la duka

2) ; - madirisha a)
)

3)
dirizi
.
(-)
;
diro
(-)
1) .

2)
disa

( )
. -disisha
. -disia
. -diswa
. -disika
Disemba
(-)
. <<Desemba>>
disi
(ma-)
. <<dishi>>
dishi
(-; ma-)
1) ; ;
2) ,
diski
(-; ma-)

dispensari
(-)
1) ;

2)
distributa
(-)

ditajenti
(-)

1)

2)
divai
(-)

divisheni
(-)
1) ,
2) ,
3) .
diwani
(ma-)
1) ;

2) . ;
;

3) . ; madiwani
wa mji
(ma-)
(
), o
dizeli
(-)
1)
2)
dizi
(-)

do
., )
, )

doa
(ma-)
1) ; ;
;
2) [] o,

3) . . madoadoa; [- (n)] [mdoa[doa] )


,
) ,
)
( )
dobi
(ma-)
1) ();
nyumba dobi ;
dobi wa punda
1) [o]
( )
doda
1) (-., .)
2) (
,
)
3) ;
( )
4) (
)

. -dodesha
. -dodea
.-. -dodewa
. -dodoa ,
;
( )
. -dodeka
. <<donda>>
dodi
(ma-)
1)
2) (
,
)
dodo
(ma-)
1) (
)
2) embe dodo

dodoa
. . <<doda>>
. dondoa .
<<donda>>
dodofu
(ma-)

dodoki
(ma-)
1) . (Luffa
acutangula)
2) ( )
dodosa
1) , (
); ,
()
2)
3)
;
(.)
4)
;
(.)
. -dodosesha
. -dodosea
doea
1) ; ,
;
2)
(-.) (

); doea
makombo . .

( )

3)
. -doana
. -doelea
. -doewa
. -doeleka
dogo

1) , ;
mtoto mdogo
; meza ndogo

2) o, ;
baba mdogo .
, (

), ndugu mdogo

3) . .
; msaada
mdogo
; mtu mdogo
.
() ;
dogodogo
;

4) , ;
; hana [nn] dogo


(.
)
dogodogo
. . <<dgo>>
dogori
(ma-)

dohani
(-)
1)
2) ;
( )
3)
(-)

( )
(-)
[]
(
)
(-)
( )
doido
(ma-)
. <<madoido>>
dokeza
1) ; ,
(.
)
2)
3) ( -.)
4)
();
()
5)

(. )
. -dokezana

. -dokezea
. -dokezwa
. -dokezeka
dokezi
(ma-)
1) , ;

2) . <<dokezo>>
dokezo
(ma-)
1) ; ,

2) ,

3)
dokhani
(-)
. <<dohani>>
dokoa
1) (.), (
)
2)
( .)
3) .
(. )
. -dokoza
. -dokolea
-. (,
)
. -dokolewa
. -dokoleka
dola
(-; ma-)
1) , ;
dola za magharibi
; Jumuia
Madola
()
2) ; dola
Warumi .

3) ; .

(-)
. <<dolari>>
dolari
(-)

dole
(ma-)
1) . kidole
2)
3) ( )
doli
(-)

dolla
(-)
. <<dolari>>
dolola

1) (

)
2) , ( )
3) (
,
)
4) (
)
domitori
(-)

domo
(ma-)
1) . mdomo
2) ;
3) . ;
4) ; pig domo
) ) .
; jana alipiga domo
kubwa
; domo
kaya ) ) ;
; baki domo wazi
)
(
) ) .
;

(.)
dona
1) ; kuku wanadona
mchele

2) ()
3) ( )
. -donana
. -donesha
. -don[y]ea
( )
.-. -doneana
.-. -donewa
.-. -donolewa
. -donwa
. -doneka
(ma-; -)
1)

2)

@ donoa
1)
2) ( )
3) ( )
4)
donda
(ma-)
1) ; , ;
donda ndugu )
) ;
donda ndugu kooni

; donda ndugu
tumboni )

2) , ;

.-. -dondoana
.-. -dondo[le]sha;
dondolesha mabomu
; dondolesha
matone
(.
), ;
dondolesha irabu .

.-.-. -dondoshwa
.-. -dondolea
.-. -dondo[le]ka;
machozi yalimdondoka
machoni mwake


@ do[n]doa
1) ,
( , . .)
2) (
); dondoa chawa
a
3) ;
(,
. .),
4) ,

() ( -.
)
5) ;
()
1) ,
dondo
(ma-)
1)
(.

)
2) , , ;
piga dondo
; nguo dondo


3)

1)
2)
3)
dondolo
(-)
. <<dondoro>>
dondoo
(m-; -)
1) , ,
; nakili dondoo
,

2) ,
3) (
, ),
(,
. .)
4) ; (.
);
dondoo la shughuli

(-; ma-)
[] (
)
(-)
. <<dondoro>>
(ma-)

(ma-)
,

dondora
(ma-)
(Icaria sp.)
dondoro
(-)
1) .
( ,
Cephalophus mergens)
2) . <<dondora>>
donea
. . <<dona>>
donge
(ma-)
1) [o], ;
donge la damu

2) ; ; donge la
uzi
3) []; donge l
sukari
4) . [o] (
), ( );
donge l uchungu
5) . ; donge zito
(kubwa)
dongo
(ma-)
1) . udongo;
,
2)
dongoa
(ma-)
;
dopa
(ma-)
1)

,

2)
dopoa

. -doposha
. -dopolea
. -dopolewa
. -dopoka

doria
(-)

(-)
. , ;
askari wa doria ;
mashua doria
;
linda doria
doriani
(ma-; -)
(
mdoriani)
dorora
1) ( );
( )
2) ,

3) (
)
@ dororeka
1)
2) (
)
dosari
(-)
1) , , ,
; -n dosari
,
;
; leseni
isiyo n dosari


2) [] ,

3) , ;

dosi
(ma-)
.
doti
(-)
1) (

)
2) .
(= 182
= 150
304
= 75 )
dovuo
(-; ma-)
(

,
)
doya
1) , ;

2) . <<doea>>
. -doyana
. -doyeza
apa. -doyea
. -doyewa
. -doyeka
. -doyadoya
drama
(-)

dram[u]meja
(ma-)
;
dresa
(-; ma-)

dresi
(-)
,
dreva
(-; ma-)
. <<dereva>>
drili
(-)
. []
;
(-)
. <<dereli>>
dua
(-; ma-)
1) , ;
; omba dua
( -.); -mwombea
mtu kwa
madua mema
-. (
); dua ya kuku
haimpati mwewe .

(=

)
2) ; laani mtu
kwa madua mabaya
-.
3) , ; piga
dua ;
amepigwa dua

4)
duala
. <<duwaa>>
duara
(-; ma-)
1) ; duara ncha
kaskazini (kusini)

()
;
duara za katimoja .

; duara za
katipande o.

; duara kati
. ;
duara umeme
. ; - duara
; meza duara

2) ; nusuduara
) )
3) (. ,
, ); duara
maji ; duara

meno
1) [],

duaradufu
(-)
.
duazi
1)

2) ,
( )
duba
1)

2)
(ma-)
. <<dubu>>
dubu
(-)
1)
2) ,
dubwana
(ma-)
1) , ,
2) -.
(
cpa)
dude
(ma-)
1) [] ,
[]
(
); , ;
dude gani hili?
?,
?
2)
(
,

)
dudia

, ; dudia
kibofu
. -dudilisha
. -dudilia
. -dudilika
dudu
(m-)
1) . mdudu ;
;
2)
; dudu mai

3) . .
duduika
. <<duduka>>
. -duduisha
duduka

()
(, ,
,
); duduka upele
; ,

. -dudukwa
. -dudulika
dudumi
(ma-)
;
dudumia
1) ;
;

2) . didimia .
<<didima>>
3)
. -dudumiza,
-dudumisha
. -dudumilia
. -dudumika
.-. -dudumikana

@ dudumikiza
1) ; ;
a
2) ;
dudumizi
(ma-)

duduvule
(-; ma-)
1) .
2)
duduvure
(-; ma-)
. <<duduvule>>
duduwazi
(-; ma-)

dufi
(m-)

dufu
(ma-)
1) -.
(
); dufu l
tumbako ox
()

2) o;
; dufu l mtu
a, a
1) ,
o ,

2) ,
; insha dufu

3) ,
()
4) . ,

dugi
; kisu kidugi

dugika
; kisu
kimedugika
duguda
; ;

. -dugudisha
. -dugudia
. -dugudwa
. -dugudika
duhus[h]i
1) ,
2) ()
. -duhusisha
. -duhusia
. -duhusiwa
. -duhusika
dui
(-)

duia
, (.)
. -duiana
. -duiza
. -duilia
. -duiwa
duizo
(ma-)
;
duka
(ma-)
1) ; ; duka l
chakula

; duka l nguo

; duka l bidhaa
maalum

; duka l vitabu
;
tembea madukani
;
weka (anza)
duka
; weka dukani

2) , ;
dukiza
1) (-.)

2) ,

3)
. -dukizia
. -dukizika
@ jidukiza
1) . . . .
2) (
)
dukizi
(ma-)
1)
2) ,
duko
(ma-)
, ;

dukua
,
dukuduku
(-; ma-)
1) ;
,
;

2) ,
,
dulabu
(-)

duma
(-)
1) .
1) ,

. -dumana
. -dumia
. -dumwa
. -dumika
dumaa
1)
;

2) .

()
@ dumaza
1)
2) .
()

dumbwara
(ma-)

dumbwi
(ma-)
,
a
dume
(ma-)
1) ; ng'ombe dume,
dume l ng'ombe ; bata
dume
2)
3) . ,
4) .
5) sauti dume
dumia

(.
)
. -dumiza
dumiliza
.
(
)
dumna
(-)
. <<dhumna>>
dumu
1) , ;

(); ,

( -. ),
serikali imedumu kwa
mwezi mmoja tu


; muda
aliodumu katika uongozi
wa nchi ,

2) ;
;
dumu daima ,

; - kudumu
, ;
amani kudumu
; idumu milele
amani baina mataifa
duniani!
!
.-. -dumishwa
. -dumia
. -dumika
(ma-)
( ;

)
@ dumisha
1)

2) ;
; dumisha amani

dunda
1) , (
); ; dunda
ngoma
2) ( )
3) ;
. -dundana
. -dundisha
. -dundia
. -dundwa
. -dundika
@ dundadunda
1)
2) ( )
3) ( );
kudundadunda .

dundiza
1)

2)
[] ,

. -dundizisha
. -dundizia
. -dundizwa
. -dundizika
dundu
(ma-)
[] (
)
(ma-)
1) ,
2) ;
(ma-)

dunduiza
1) . <<dundiza>>
2) (
)
dunduliza
. <<dundiza>>
. -dundulizana
,

dundumio
(-)
. 1) ;
2) ,
dunga
1) , ;
;
; dunga
masikio

2) . dunga sindano

. -dungana
. -jidunga
. -dungisha

. -dungia
. -dungwa
. -dungika
(-)

( )
(-)
; ;
; piga dunga

dunge
(ma-)
e
dungu
(ma-)
1)
(
)
2) dungu eropleni

3) .
dungudungu
(ma-)
1) ,
2) ; (.)
3) (, )

4) ;

dungumaro
(-)
1) . ; ngoma
dungumaro

2) ,

3)

duni
(-)
;

1) ; ;

2) ;
;
; kwa thamani
duni
3)
4) ()
5) ()
6) ; mtu duni
; jambo duni
,
dunia
(-)
1) , ;
, ; aga (fariki)
dunia ; pigania
amani duniani

kote

2) ;
3)
dunika
1)
()
2)

()
.-. -dunishana
.-. -dunishia
.-. -dunishwa
@ dunisha
1) ,
2)
() (-., -.)
3) , ;
dunisha uwezekano

(
-.)
dunzi
(-)
;
duodesimali
(-)
.

dupa
1)
2) ;
3)
dura
(-)

duri
(ma-)
1)
2)
(-)
. <<dura>>
duriani
(ma-; -)
. <<doriani>>
duru
1) ,
(oo)
2) ,
3) . (
, ), akili
zimemduru

. -durisha
. -duria
(-)
1) , ,

2) ; ; duru
watazamaji

3) , ( ),

4) ; sasa ni duru
yangu
5) .

durubini
(-)
. <<darubini>>
durufu
(-)
1)
2) ;

durui
(-)
c. <<deraya>>
durusi
. 1) ;

2) (-.)
. -durusisha
. -durusia
ac. -durusiwa
. -durusika
durusu
. <<durusi>>
dusa
1) ,

2)
. -dusisha
. -dusia .
. . .
. -duswa
. -dusika
dusumali
(-)

(
)
duta
1) ;
;
( )
2) (
)
3) ()
4) ,
. -dutisha
. -dutia
ac. -dutwa
. -dutika
dutu
(ma-)
1) ,
2) ,
3) , ;
dutu menyu
; dutu sahili

4) ,
5) ; ;
6) ,

(ma-)

duvi
(ma-)
1)
(.
), piga duvi

2) . uduvi
duwaa
1)
();
;

2)

; ,
( ,
)
3)

. -duwalisha
. -duwalia
. -duwaliwa
. -duwalika
duwara
(-)
. <<duara>>
duwazi
(ma-)
. <<duazi>>
duwi
(-)

duzi
(ma-)
1) , ;

2)
3) , ;
;
(ma-)

ebatu
(-)
. elimu mb tatu

ebee
. <<labeka>>
ebo
.,

!,
!
ebu
. . ,
. 1) , -;
; ebu nipe

nikutazame , -
; ebu
nijaribu kufungua
o-,

2) ,
3) !,
!
eda
(-)
. , .


;
kaa (wa n) eda
; -mkalia
mume eda

edaha
(-)

edashara
. <<hedashara>>
edeni
(-)
. ,
edita
(ma-)
; edita wa gazeti
; edita
mkuu
editori
(ma-)
. <<edita>>
ee
e., o. 1)
. o. o
2)
, ,
!; !
3)
, !
efendi
(-)
. <<afande>>
egama
1) ;
;
; mwegama
hagu, il mwega kugwa
.
,

(hagu ., .
haanguki)
2) . (
-.; -.);
( -.)
. -jiegama
. -egamisha

. -egamia;
ameegamia kwenye ukuta

.-.
-egamiana
.-. -egamiwa
. -egamika
egema
1) ,

2) (
)
3) . <<egama>>
4) egema pwani .

. -egemea
.-. -egemewa
. -egemeka
.-.-.
-jiegemeza; jiegemeza
kwenye kiti

@ egemesha
1) ,

2) . . .. .
@ egemeza
1) , ;
;
2) . ,

3) . ,

egemeo
(ma-)
1) [];
2)
3) .
4) . ,

5) . ;
;
[]
6) .
egesha
1) ;
egesha meli
; egesha
motakaa (gari)

,
; mahali
kuegesha magari

2) ;
; ;
, ;
egesha mashua
na merikebu

3) . ;

. -egeshana
. -egeshea
. -egeshwa
egesho
(ma-)
. <<maegesho>>
egi
(-)
.
eh
.
1) . <<ehee>>
2) ?, ? (
); ulimwona, eh?
, ?
ehaa
., .
= --!,
!
ehee
.,
, !,
!, !
ehsani
(-)
. <<hisani>>
ehua
. <<wehua>>
ekar[i]
(-)

ekevu
. <<elekevu>>
ekizosi
(-)
. 1) a
2) ,
ekseli
(-)
. , ; ekseli
nyuma

eksidenti
(-)

eksirei
(-)

ekua
1) , ;
,
(. )
2) ,
( )
. -ekulisha
. -ekulia
. -ekuliwa
. -eku[li]ka
ekundu
1) (
), ekundu kidogo

; bendera
nyekundu

2) ; mashavu
mekundu
3) ; nywele
nyekundu
4) ( );
watu wekundu

ekweta
(-)
. <<ikweta>>
ekzosi
(-)
. <<ekizosi>>
ela
. <<ila>>
elani
. <<ilni>>
elastiki
(-)
()
elastini
(-)
.
elea
()
; maneno
yake yamenielea e

. -eleana
.-. -jieleza
(
); (
-. );
jieleza katika kiingereza
-
. -elelea
.-. -elewana
,


.-. -elewesha
;
; elewesha
umma
(-.)
.-. -elewea
.-. -eleweka
()
; inaeleweka
wazi kuwa...
,
...
. -eleka
.-.-.. -elekeanisha
1) ,

2) .
; mo wanielea )
) .

. -eleza
.-.-.
-elekezea
.-.-. -elekezwa
.-.-. -elekezeka
@ eleza
1) , ;
nieleze somo hili

2) ; ;

3) ,
@ eleleza
1) , ;
a
2) ,

@ elewa
1)
(-.)
2) ; ;
umeelewa? )
?, a ?
) ?,
?
@ elekeza
1) , ;
elekeza njia )
) .

2) ,
; elekeza
chombo ;
elekeza bunduki
,

3) .
, ;

@ elekezana
1)
(-.);
elekezana bunduki zao


2)
;
,

@ elekea
1) ()
-. (.); -.
(-.);
(-.)
; numba yangu
inaelekea kusini

()

2) -.;
aliruka kwa ndege kuelekea
Nairobi

3)
-. (-.);
mwelekee

4) .
,

5) .
-.;
.;
-.; anaelekea
kujenga nyumba m
,


6) . a,
; inaelekea
kuwa... ,
...,
, ...,
...
@ elekeana
1)
o ,

2) ;
; mabua mawili
hayaelekeani .


3)
(.
);

eleka
( . ,
, ), asiyekuwa
n mwana
aeleke jiwe c. ,
,

. -elekana
.-. -elekanya

, ;

. -elekea
. -elekwa
. -elekeka
elekeo
(ma-)
1)
2) . ,
; maelekeo makuu
katika falsafa


3) ; elekeo l
uchumi

elekevu
1) ; ,
,
2) ,
3) ;

elekezo
(ma-)
. <<maelekezo>>
elektrisiti
(-)

elektrodi
(-)
.
elektroni
(-)
.
elektroniki
(-)

elemea
1) , ;
( .);mzigo huu
unamwelemea

2)
(,
),
();
( ,
, .
.)
3) .
,
...
4) .
()
5) . ,
; majonzi
yamemwelemea

6) . ;

. -elemeana
. -elemeza
. -elemewa
elementi
(-)
, ;
elementi kemikali
e
elevuka
. <<erevuka>>
elezo
(ma-)
. . . maelezo 1)
, ,

; maelezo
habari
; maelezo
kamusi

2)
3) ( );
toa maelezo

elfeen
(-)
. <<elfeni>>
elfeni

elfu
(-; ma-)
; elfu elfu
,
; - elfu
eliki
(-)
. <<iliki>>
elimaana
(-)
. . elimu man
.
elimika

. -elimisha,-elemisha
, ,
;
.-a. -elimishwa
;
alielimishwa Dr es Salaam

-
@ jielimisha
1) ;

2)
,

elimu
(-)
1) ,
; waziri wa
elimu
; elimu
msingi
;
elimu watu wazima

;
2)
3) ; ; elimu
ukunga ; elimu
hewa ;
elimu
mazingira
4) ,
elimubahari

(-)
. . elimu bahari

elimumimea
(-)
. . elimu mimea

elimumisitu
(-)
. . elimu misitu

elimumitambo
(-)
. . elimu
mitambo
elimumwili
(-)
. . elimu mwili

elimunafsi
(-)
. . elimu nafsi

elimusiha
(-)
. . elimu siha

elimuwanyama
(-)
. . elimu
wanyama
elimuviumbe
(-)
. . elimu viumbe

eliombo
(-)
. <<eliumbo>>
eliumbo
(-)
. . elimu
maumbo
ema
. . ,
nyumba njema
(,
. .);
mwanafunzi mwema

(, ),
chakula chema

(, ,
); u mwema

; roho njema
; mafanikio
mm

embamba
1) ; ; njia
nembamba ;

suruali nyembamba
; kiuno
chembamba ,
uso mwembamba

2) , ,
; mtoto
mwembamba

3) .
()
4) (
); mchanga
mwembamba
; unga
mwembamba

5) , ;
uji mwembamba

6) ,
()
7) ,
()
8) . ,
, hali
nyembamba
;

embe
(ma-; -)
( mwembe); la
embe

emboe
(-)
. <<embwe>>
embwe
(-)
1)
2) ; embwe mbuyu

emea
. <<elemea>>
enameli
(-)
( )
enanga
(-)
. <<nanga>>
enda
1) , ;
; ;
enda kwa miguu
; enda
nyumbani ;
enda kitandani ;
enda mbio
2) ; enda kwa farasi
[ ];

enda kwa basi (gari la


moshi)
()
3) ; ;
amekwenda zake
(.
)
4) ,
(. );
( )
5) ;
(.); mchele unkwenda
sana ;
enda chafya
; enda miayo ;
enda wazimu
. -endana;
magurudumu yanaendana
vizuri

.-. -jiendesha
; -
kujiendesha

. -endea
.-. -jiendea
.-. .-.
-jiendeleza
. -endeka
; njia hii
haiendeki

@ endesha
1)
();
2) . . ;
endesha motokaa
; endesha
mkutano
; endesha kesi
;
endesha mbele
;
3) ; dawa
kuendesha
@ endelea
1) ,
,
;
; ; nchi
zilizoendelea
; nchi
zinazoendelea
;
mwanafunzi huyu
ameendelea sana shuleni

2) ; endelea n
safari
; endelea na
mazungumzo

po epeop;
endelea kufanya kazi
,
itaendelea

3) ; masomo
yanaendelea

4) . ,
, ;
@ endeleza
1) ;
;
endeleza uhusiano
()
()
2) ,

3)
(co),
4) endeleza maneno

@ endekeza
1)
; ,
(-.
-.)
2) ,

3)

4) .
5) ,
()
endapo
, ; []
,
endeleo
(ma-)
. <<maendeleo>>
endelezi
(ma-)
. ; hesabu
endelezi
; jometri
endelezi

enea
1) ;
; habari hizi
zimeenea pote

2)
3) o
;

4) ( );
vazi linaenea vizuri

.-. -enezana

.-. -enezea
. -enewa
@ eneza
1) ,
; eneza habari )
o
()
) ,

2)
3) . <<enema>>
enenda
. <<enda>>
enenza
1) ;
,
2) (),

3) ,

. -enenzea
. -enenzwa
. -enenzeka
enenzi
(ma-)
. . . maenenzi
1) ;
2) ,
3) o; ;
maenenzi haraka

4) ; ;

eneo
(ma-)
1)
2) ; ;
; maili a eneo

3) , ; ;
; eneo lililokatazwa
; eneo l
fedha za
Kiingereza .

4)
enezi
(ma-)
. . . maenezi
1) ;

2) ,
; ;
maenezi elimu
o

enga

(, )
. -engesha
. -engea
. -engwa
. -engeka

1) ,
;
2) enga chumvi

. -engua
(. , ),
(. );
engua maziwa
mabivu, engua siagi katika
maziwa

.-. -engulia
.-. -enguliwa
.-. -engulika
@ engaenga
1) [ ]
; ;

2) ;

1) ,
( )
2) ,

enh
. <<eh>>
enhee
. <<ehee>>
enjine
(-)
. <<injini>>
enu
. . ; ;
nyumba nu ;
nyumba znu
enye
, ;
enye mali ; enye
afya ; enye
maarifa
; enye njaa
; enye nuru
; ; enye
mawe ;
enye maji ,

enyewe
; ; mimi
mwenyewe ; nyinyi
wenyewe ; -
kufanya kazi mwenyewe
(.
); vita
vya wenyewe kwa wenyewe

enyi
. nyinyi! , !;
?
enza
. <<enenza>>
. -enzana
,

. -enzesha
. -enzea
. -enzwa
. -enzeka
. -endesha .
<<enda>>
enzi
1)
;
[]

2) ;
;

. -enziana
. -enzisha
. -enzia
. -enziwa
. -enzika
(-)
1) , ; enzi
kikoloni

2) ; kiti
cha enzi ,
3) ,
4) o ; enzi
za zamani

5) , ; enzi
barafu
epa
1) , ,

2)
()
3) ;
();
4)
5) ;
(.)
. -epana
. -epesha, -efya
. -
-., (
);
;
bunduki

.-. -epusha

.-.-.
-epushana
p.-. -epulia
.-. -epuliwa
.-.-. -epukia
.-.-.-.
-epukika; kutoepukika
; kutoepukika
kwa
mapinduzi

.-.-. -epukwa;
jambo hili haliwezi
kuepukwa
; ni jambo
la kuepukwa ,

. -epwa
. -epeka
@ epua
1) , (
)
2) ,
3)
@ epu[li]ka
1) ,
2)
3) ,

@ epukana
1) ;

2) -.;
-.
3)
epesi
1) , ; treni
npesi
2) ,
3) ,
4) , ,

5) ;
6) , ,
()
7) ,
8) ( ); maji
mepesi
eproni
(-)
. <<roni>>
epuu
.,
,
erevu
1) ; ;

2) ,
;
3) ,
4) ,
5) , ;
,
erevuka
1) ()

2)
()
3)
()
4)
()
()

. -erevusha
eria[li]
(-)
. <<erieli>>
erieli
(-)
; erieli
kuchomoa

eropleni
(-)
,
estojeni
(-)
.
etha
(-)
., .
eti
. <<ati>>
etu
. . ; ;
kitabu chetu ;
vitabu vyetu
eua
1) (
);
2) .

. -euana
. -eusha
apa. -eulia
. -euliwa
. -eu[li]ka
eupe
1) (.
)
2) ; ;
; nguo nyu

3) ( )
4) (
);
5) ,

eusi
1) (.
), ; watu
weusi

2) .
3) . , ;
; roho nyeusi

ewaa
. <<hewaa>>
ewe
.,
,
. , wewe! , !;
!
ezeka

1) (,
); ezeka

2) . , ;
ezeka kofi l mashavuni

. -ezekana
. -ezekea
. -ezekwa
. -ezekeka
ezeko
(ma)
1)

2)

ezi
. <<enzi>>
ezua
a ;

. -ezulia
ac. -ezuliwa
. -ezuka
fa
1) , ; fa
baridi ; fa maji
; fa njaa
;
fa uzazi
; fa kwa moto
; fa kiume )

() ) .
; fa
ganzi , (
, );
fa kucheka . .
; fa m
. ,
;
heri kufa macho kulika
kufa moyo .
,

2) ;
;
3) ; fa macho
; fa masikio
; fa sauti
xp,
4) (
), (
); saa imekufa

5) ,
6) .
(-., -.),
( -.); kufa
na (au)
kupona ) ,
)
,

. -fisha
.- . -jifisha

. -fia; amefia wapi?


?; fia nchi

. . -filia
. -fiwa; amefiwa n
mtoto
faa
1) , ,
[]
()
2)
(, );
haifai ;
;

3)
()
4) ; kutofaa
kitu

();
utafutaji
wa mhalifu haukufaa kitu


. -faana
. -falia
. -fa[li]wa
fadhaa
(-)
1) ;
2) ,
,

3) , ; shikwa
(chukuliwa, patwa, ingiwa)
n fadhaa ) ,

)

4) , ;

fadhaika
1) ,
,
2) ,
;

3) ,
4) ,

. -fadhaisha
fadhila
(-)
. <<fadhili>>
fadhili
1) ,

2)
,
,

3) ,

4)
()
a. -fadhiliana
. -fadhilisha
. -fadhilia
. -fadhiliwa
. -fadhilika
,

(-)
1) ,
2) ;
,
; fadhili
kwenye makosa

3) ;

4) , ;

5) ; ;
hana asili wala fadhili
.
[]
,
[]
6) ; lipa
fadhili )
)
()
; fadhili nyuki ni
moto .
; fadhili punda
ni mashuzi .

1) ()
2) (-.),
()
fafanisha
1) ;
; ;

2)
()
fafanua
1) , ,

2) ,
;

3)
4) , ;

5) ;

6) ,
. -fafanuza
. -fafanulia
. -fafanuka
@ fafanusha
1) . .
. .
2) . <<fafanisha>>
fafanuzi
(ma-)
, ;

fafaruka
1) ,

2)
. -fafarukisha
. fafarukia
. -fafarukwa
fagia
1) , ,
yp;
2) . ,
;
. -fagiza
. -fagilia; fagilia
mbali . .

-.
.-. -fagilisha
. -fagiwa
. -fagika
fagio
(ma-)
1) . ufagi;

2) . ufagio
fagiotamvua
(-; ma-)
. . fagio [l] tamvua

fahali
(-; ma-)
1) (
, . ,
); mafahali mawili
hawakai zizi moja
.

2) .
() ,

1)
2) ,
fahamivu
1) ;

2) ,
,

fahamu

1) ,
2) ; ninamfahamu
vizuri sana
; unafahamu
nini juu yake?
?
3) ;
,
4) ,

5)
. -fahamiana
. -fahamia
. -fahamiwa
. -fahamika
; maneno
yasiyofahamika

.-.
-fahamikiana;
kutofahamikiana

.-. -fahamikiwa
(-)
1) ;
2) ; fahamu nyingi

3) , ;
potea fahamu
; pata (rudiwa n )
fahamu
; toa
fahamu

4) , ; fahamu
pevu
@ fahamisha
1) , ,

2) po
3) ,

faharasa
(-)
1) ,
2) ;
3) e
fahari
1) ,
2) ()
. -faharia
(-; ma-)
1)
2) ,
3) ; n fahari

4) ; piga fahari
) )
5) ; fanya
fahari ()
1) fahari, . - fahari

1) ,

2)
3)
@ faharisha
1) ,

2) . . .
faharisi
(-)
. <<faharasa>>
fahuwa
. <<fauwa>>
faida
(-)
1) ,
2) , ; faida
ghafi ; faida
safi (tupu) ,

; toa faida
;
; -n (-
kuleta) faida )
; ;
)
)
3) . ,
faidi
1)
()
2)
()
3) ,

. -faidiana; kwa
kufaidiana ,
; -a
kufaidiana

. -jifaidi
. -faidisha
. -faidiwa
. -faidika
@ faidia
1)
() -.
2)
-., .
3) .
-.
faili
(m-; -)
1) ; ;

2) ;
fainali
(-)
. ; nusu fainali
; robo fainali

faini

(-; ma-)
1) ; ; lipa
faini ;
toza faini
; piga
mafaini

1) ,

. -fainisha
pa. -fainia
. -fainiwa
. -fainika
faiti
1) ;

2) ,

. -faitika ,

.-. -faitisha
faja
(ma-)
1)
2) ()
fajaa
(-)

,
fakachi
(-)
1) ,
2) ;
fakaifa
. <<fakefu>>
fakefu
...,
..., ...; ,
,
fakiri
(-)
. <<fukara>>
falaki
(-)
1)
2) a; piga falaki

3) ()
falau
. !,
falau asingalikuwa
mzembe! ,

!
falaula
.
...!
fali
(-)
1)
2)
3) ;
faliji

(-)

falka
(-)
. 1)
2)
3) (

)
falsafa
(-)

faluda
(-)
(
)
faluka
(-)
. <<falka>>
familia
(-)

fana
1) ,
,

2) ; ,
sherehe kufungua
michezo ilifana sana



.-. -fananisha
, ,

. -fania
. -fanika
.-. -fanikisha
;
; lugha
inafanikisha
mawasiliano baina a watu



@ fanana
1)
(), ,
fanana kama pesa mbili

(.
,
)
2) ,

3) ,
@ fanikia
1) ,
;
2) ,

@ fanikiwa

1) . . . .; mazungumzo
yalifanikiwa sana

; bila
kufanikiwa ,

2),

fanaka
(-)
1) ;

2)
3) ,
fanani
(-)

faneli
(-)
,

fanguru
(-)
. 1) ;
2)
fani
(-)
1) ;
2) ; ,

3) ,
1) (,
. .)
2) ,

3)
(-)
1) , ; fani za
msaada
2) , ,
; katika kila fani
maisha yetu

; fani mbalimbali za
sayansi

3) ,
4) ; fani z fasihi
;

(-)
kitivo cha fani
a
fanicha
(-)
. <<fenicha>>
fanidi
,
( )
. -fanidisha
. -fanidia
. -fanidiwa

. -fanidika
fanikio
(ma-)
. o. . mafanikio
1) ;

2) , ; -
mafanikio ; kwa
mafanikio ;
mafanikio
kuridhisha

; pima
mafanikio somo


fanusi
(-)
; ;

fanya
1) . . ;
fanya arusi
; fanya amani
;
fanya biashara
, ; fanya
bima ; fanya
haraka
; fanya heshima

(); fanya hotuba

; fanya jaribio )
)
;
; fanya
kazi ; fanya kila
njia ;
fanya mapinduzi
; fanya
mazoezi .
; fanya
mzaha ; fanya
nguvu
; fanya
serikali
; fanya tayari
,
; fanya
u ) )
; fanya
urafiki
2) .
(-. ); fanya
abadilishe maoni yake

;
fanya juu chini
,

. -fanyana
. -jifanya

.-. -fanyizia
-. , -.; alimfanyizia
matata

. -fanyia; fanyia
baridi
. -fanywa
@ fanyiza
1) ; ,
; ;
fanyiza msingi wa ...

-.
2) ,
; ,

@ fanyika
1)
(,
,
)
2) ,
; mkutano ulifanyika
jana

.-. -fanyikia
fanza
. <<fanya>>
. -fanzisha
. -fanzia; -mfanzia
mtu -.

. -fanzwa
fara

. farafara
; jaza farafara

(-)
.
,

5 12 pishi
faradhi
(-)
1) ,
;
; - faradhi
,
;

2) ,
;
()
3) ; (.
. )
(-)

farafara
. . <<fara>>
faragha
(-)
1) , ,
; sehemu za
faragha
; kwa faragha
; ,
; faraghani .
;
mazungumzo a
faraghani

2) ; kwa faragha
; faraghani
; maisha
faraghani

3) ;
; nyakati za faragha

1) ,
2)
3)
faragua
-jifaragua
1)
,

2) ,
(.); acha
kujifaragua

faraha
(-)
, ; -n
faraha ;

faraja
(-)
, ;
; ;
pata (n) faraja
;

; patikana n
faraja .
, ;
shida huzaa faraja .


faraji
. <<fariji>>
faraka
(-)
1)
2)
3) . ; ;

farakana
1)
,

2)
,
3) ,

4) . -farikiana .
<<fariki>>
farakano
(ma-)
1) ,
;
2) ; ;
mafarakano kisiasa

3) ; farakano l dini

faranga
(ma-)
1)
2)
(-)
(
)
farangi
(-)
.
farao
(-)
. <<firauni>>
farasi
(-)
1) ; ; enda kwa
farasi ; panda
farasi ;
shuka
juu farasi ,
; ingiza
farasi

2) .
3) , ;
. ngazi farasi ;
farasi baisikeli

farasila
(-)
. <<frasila>>
faridha
(-)
. <<faradhi>>
faridhi

(, )
(-. )
. -faridhisha
. -faridhia
. -faridhiwa
. -faridhika
faridi


; ,

fariji
1) ,
2) ()
3) ,

4) ,

. -jifariji
. -farijisha
. -farijia
. -farijiwa
. -farijika
fariki
1) ( -.,
-.)
2) , ;
fariki mji
; fariki dunia
,

3)
. -farikiana
. -farikisha;
amenifarikisha n mtu yule

. -farikia
. -farikiwa
farisayo
(ma-)
.
farisha
(-; ma-)
( )
farishi
.

. -farishia
. -farishiwa
farisi
1) ; ;
,
2) ,
(-)
a ,
()

farne
(-)
(

)
faru
(ma-; -)
. kifaru
faruma
(-)
( )
farumani
(-)

. <<foromali>>
farumi
(-)
()
farumu
(-)
. <<farumi>>
fasaha
(-)
1) ; wa n
fasaha

2) ,
(, )
3) (,
) ; [-] fasaha )
, ;
(
); sema lugha
fasaha
( ),

) ,
; wa fasaha
)
fashini
(-)
. ; fashini
mbele ; fashini
nyuma
fashisti
(ma-)
; - fashisti
; serikali a
fashisti

fasihi
(-)
1) ; fasihi
mndishi
; fasihi simulizi

2) . <<fasaha>>
fasiki
(ma-; -)

fasili
1) ;

2) ,
3) a
()
4) ();
kufasili ()
. -fasilisha
. -fasilia
. -fasiliwa
. -fasilika
(-)
1) ,
; fasili sabilia

( );

fasili za sisisi
(
)
2) ;
(-)
1) , ,
2) .
3) . ,

fasiri
1) , ;

2) (
)
. -fasirisha
. -fasiria
. -fasiriwa
. -fasirika
(-)
1) ,
2)
faslu
(-)
, ,
()
fata
. <<fyata>>
fataki
(-)
1) .
2) ,
3) .
fatiha
(-)
; soma
(piga) fatiha
(
,

)
fatiisha
1) ;

2) ,

3) , ;

. -fatiishia
. -fatiishwa
. -fatiishika
fatika
(-)
(
)
fatuwa
(-)
. <<fetwa>>
fauka
fauka ;
,
faulu
1) ;
; faulu mtihani

;
bila kufaulu

2)
3) . []
, (.
)
.-. -faulishwa
(-; ma-)
1) ,
2)
@ faulisha
1) ;

2)
fauwa
, ; akija
asije fauwa ,

fawidhi
1) ,
2)



. -fawidhisha
. -fawidhia
. -fawidhiwa
. -fawidhika
fawiti
. <<faiti>>
fazaa
(-)
. <<fadhaa>>
fazaika
. <<fadhaika>>
Februari
(-)

fedha
(-)
1) ; - fedha
; medali
fedha
2) ; fedha za kigeni
; fedha
taslimu
3) ; waziri wa
fedha ;
weka fedha
;
; mwaka
wa fedha
4) ();
fedha za maendeleo

fedhaluka
(-)
1) . ,
2) marijani fedhaluka

fedheha
(-)

1) , ;
2) ,
3)
fedhehe
. <<fedhehi>>
fedhehi
1) ,
2) ;
3)
. -fedhehesha
. -fedhehea
. -fedhehewa
. -fedheheka
fedhuli
(ma-)
1) , ;


2)
3) , ;
;

1) , ;
;
2)
fedhulika
1)
();
()
2) (); ,

fee
. <<fofofo>>
fefe
(-)
(Hyparrhenia
rufa)
fefefe
. <<fofof>>
felefele
(-)
(
)
feleji
(-)
;
upanga wa feleji


feleti
1) (
, );
()
2) ;
;
3)
. -feletisha
. -feletika
feli
1) ,
(-.
-. )

2) ()
(-.)
(-)
1) ,
2) ;
; ndiyo feli yule
mtoto

3) siku za feli
1) ,

2) . feli mtihani .

. -felisha
. -felia
fenesi
(ma-)
(
mfenesi)
feni
(-)

fenicha
(-)

ferdausi
(-)

fereji
(ma-)
. o mfereji;
(-)
. <<feleji>>
feri
(-)
, ; vuka feri

feruzi
(-)
; [-a] feruzi
( )
fesheni
(-)
,
feshisti
(ma-)
. <<fashisti>>
feta
. <<seta>>
fetwa
,
(
-
)
(-)
, (
-
)
feuli
(-)
.
fezi
(-)

.
fi
.
...; tano fi tano

ficha
1) , ,

2) , ;
; bila kuficha

3) .
. -fichana
. .
-fichanafichana; mchezo wa
kufichanafichana
. -jificha ,
; jificha jua
(mvua)
();
jificha katika msitu
; bandari
imejificha kwa u


. -fichisha
. -fichia
.-. -jifichua
.-. -fichuliwa
. -fichwa
. -fichika
. -fichama
.-.
-fichamana
,
@ fichua
1) ,
,
2) .
3) .
(,

,
,
,
. ...)
ficho
(ma-)
. . . maficho
1) ,
; wa mafichoni
; kaa mafichoni

2) , ,

3)
4)
fichuo
(ma-)
1) . . . mafichuo
,
2) . (
,



,



)
fidhuli
(m-)
. <<fedhuli>>
fidhulika
. <<fedhulika>>
fidi
1) ;
,
( )
2)
(); haikufidi kitu

. -fidiwa
. -fidika
; hasara
isiyofidika

@ fidia
1) -.;
-. (
)
2) . ,
,
; fidia
hasara ;
fidia muda uliopotezwa

; fidia pengo .

(-)
1) ; lipisha fidia

2) []
,
3) .
; madai fidia

fidla
(-)

fido
(-)
;
fidua
,
(, .
.)
. -fidulia
. -fiduliwa
. -fiduka
.-. -fidusha
fifi

1) ;
; ,

2) ; ,

fifia
1) ; ;
; wino
umefifia
( )
2) a; nguvu
zimefifia
3) . . ,
;
; ; taa
inafifia
; maendeleo
yanafifia
; mji ulififia

4) , (
);
. -fifisha; fifisha fikra

. -fifilia
.-. -fifilika;
amefifilika ,

.-.-.
-fifilisha, -fifirisha
;
(
)
. -fifiwa
@ fifiliza
1)
; ;
fifiliza fedha
; fifiliza
maneno
(-.)
, (.)
(

)
2) ;
()
3) . .
; fifiliza haki

figa
(ma-)
1) (

,
)
2)
; mafiga

mawili hayaivishi chungu


. =

figau
(-)
, (. .
)
figili
(ma-; -)
1)
2)
figo
(ma-)
.
figu
(-)
, ;
figua
(-)
. <<figau>>
figuta


figuto
(ma-)
1) ,
2)
fihi
(-)
. <<fii>>
fii
(-)
1) , ;
;
2)

(-)
,
fiili
(-)
, ;

fika
1) ;
; ;

; fika Unguja
;
fika kwake
; fika mbele ...

(-.)
2) ;
3) ( )
. -fikana
.-. -fikishia
.-. -fikishwa
. . -fikilia
. .-. -fikiliwa
.-. -fikiana
.-. -fikiza

.-. -fikiwa;
nimefikiwa n wageni

1) ,
; fahamu
(elewa) fika
,
()
2) ,
;

@ fikisha
1) ; ;
; fikisha mbele
korti ,
a

2) ,
@ fikia
1) -.
2) -., .; fikia umri
(-.) ; fikia
mapatano
,

@ fikiliana
1) , ;

( )
2) .
(. )
3) . (.
, )
@ fikiliza
1)
()
(-., .) -.; ,
(-.) .
2) ,
; fikiliza
ahadi
@ fikika
1)

2) .

fikara
(-)
. <<fikira>>
fikicha
1) ; fikicha nguo
kwa sabuni
; fikicha miguu

; fikicha
macho
2) ,
, ;
fikicha kwa vidole
(-.)

a
3) (
)
. -jifikicha
. -fikichia
. -fikichwa
. -fikichika
(),

fikinya
. <<fikicha>>
fikira
(-)
1) , ;
; ,
; ;
fikira matokeo
,
, ; yuko
katika fikira zake

; kwa fikira yangu
; mwenye
fikira fupi
() ;
fikirani
2) ,

3)
4)
fikiri
1) , ,

2) ,
3) ;

. -fikirisha
pa. -fikiria
-.,
-.;
hapa ninafikiria nchi kama
Kenya na Uganda

,

.-. -jifikiria
. -fikiriwa; ushahidi
huo hautafikiriwa
e

. -fikirika
fikra
(-)
. <<fikira>>
fila
(-)
1) ,
();
2) ; ;
jaza fila )
)

(-)
. . <<lila>>
filamenti
(-)
.
filamu
(-)
1) . filamu sinem
, ; filamu
rangi ;
filamu
vitendo (dokumentari)

2) ,
; tia filamu
katika kamera

; safisha
filamu
filifili
(-)
1) ()
2) []
filihali
1) , ,

2) ,
filimbi
(ma-; -)
1)
2) ; piga filimbi )
) .

(-)

filimu
(-)
. <<filamu>>
filisi
1)
,
2)
( )
3) (
-. )
4)
()
. -filisisha
. -filisia
. -filisiwa
. -filisika
,
filosofia
(-)

fimba
. <<vimba>>
fimbi
(-)
(Lophoceros
melanoleucos)
fimbo
(-; ma-)

; ; ;
fimbo ngozi ;
fimbo kupimia .

; piga fimbo

finesi
(ma-)
. <<fenesi>>
finga
. (-.)
(.
);
. -fingisha
. -fingia
.-.-.
-fingizwa
. -fingwa
. -fingika
@ fingiza
1) ,
;

2)
finginya
. <<vinginya>>
. -finginyisha
. -finginyia
. -finginywa
. -finginyika
fingiria
,
fingirika
1)
2) ,
3)
. -fingirisha ;
()
apa. -fingirikia
fingo
(ma-)
. 1)
(
.)
2) ,
finika
. <<funika>>
finingi
(-)
. <<firigisi>>
finya
1)
2) ,
;
(); finya chungwa

3) ();
viatu vinanifinya
()
4) ();
); finya uso

; finya jicho

. -finyisha
. -finyia
. . -finyilia
. .-. -finyiliza
; ;

. -finyafinya ;
;
()
@ finyana
1)
2) ,
3)
()
@ finyaa
1) ,
( ),

2)
finyanga
1) ;

2)
;
3) (.
)
4) [] , ,

. -finyanza
. -finyangia
. -finyangika
finyango
(ma-)

;
finyo
(ma-)
1) ,
()
2) ; ; finyo l
nguo ;
mfin uso

; fanya mafinyo

3) ; njia
mafinyo
finyu
1) ,
2) . ,
; lugha finyu
;
; kwa
kiasi finyu

3) . ,
; mtizamo
finyu o
fio
(-)
1)

2)
fira
(-)


. -firana
. -firwa
firaha
(-)
. <<firaka>>
firaka
(-)
.
firangi
(-)
.
firanji
(-)
.
firari
(-)
()
(-)
. ,
.
firashi
(-)
()
(-)
. <<farisha>>
firauni
(-)
1)
2) ; jut
la firauni

firdausi
(-)
. <<ferdausi>>
firi
(-)
. <<fira>>
firidi
,

firigisa
1) (-. )
2) (
);
()
3) ,
. -firigisisha
. -firigisia
. -firigiswa
firigisi
(-)
1) ( )
2)
firikei
upepo wa firikei .

firikombe
(-)

. <<furukombe>>
firimbi
(ma-)
. <<filimbi>>
firingisi
(-)
. firigisi
firizi
(-)
.
firuzi
(-)
. <<feruzi>>
fisadi
(ma-)
1)
(o) ;
;
2)
()
3) .
4) , ,
fisi
(-)
1) ; fisi-milia
; fisi-maji

2) .
fisidi
1) , ;
,
2) ()
3) . ,

4)
5)
. -fisidisha
. -fisidia
. -fisidiwa
. -fisidika
fiteni
(-)
. o
fitina
(-)
1) ; , ;
fanya (tia, leta) fitina
();

2) , ;

3) ,
4) (ma-)
,
;
fitini
1)
(); []
()
2)
()
3)
4) ,

. -fitiniana
. -fitinisha
. -fitinia
. -fitiniwa
. -fitinika
fitiri
(-)
. ,
(


)
fito
(ma-)
1) . ufito; ;

2) . ;
3) . ufito
fitokombo
(-)
.
fitri
(-)
. <<fitiri>>
fiwi
(ma-)
(
mfiwi)
fizikia
(-)
; - fizikia

fiziologia
(-)
; - fiziologia

flaiwili
(-)
. ,

flana
(-)
. <<fulana>>
flaneli
(-)

flani
(-)


( . .)
( )
flaski
(-)

fleti
(-)

flotile
(-)
1) ;

2) (a )

foadi
(ma-)
. <<fowadi>>
fofofo
,
, ; fa
fofofo ) )

(
,
. .); kifo
cha fofofo
; lala
fofofo ,

foka
1) (
a); ;
(
); birika
linafoka

2) ( ,
); kufoka
()
3) . ,
, ;
;
sema kwa kufoka )
,

)
(,
. .)
. -fokesha
. -fokea
. -fokwa
fokasi
(-)
.
foko
1) . <<fauka>>
2) ,

fola
(-)
, (

); tiwa fola
( )
foleni
(-)
1) [] (.); foleni magari

2) ; foleni watu

foliti
(-)
; cheza foliti

fomeka
(-)


fomu
(-)
1) ; ,
; ; fomu
simu
; jaza fomu
(
. .)
2) ( ); fomu
kwanza ;
fomu za juu

3)
fomula
(-)
. <<fomyula>>
fomyula
(-)
. . ;
fomyula meno .

fondogoa
(-)
1)

2)
fondogoo
(-)
. <<fondogoa>>
fonetiki
(-)
; fonetiki
majaribio
a

fonimu
(-)
; fonimu
konsonanti
; fonimu irabu

foo
. <<fofofo>>
fora
1) ,
;
(.
)
2)
(-)
, ; ;
tia fora ) ,
)

; mashindano
yalitia fora sana

. <<fori>>
fordha
(-)
. <<forodha>>
fori

1) ,
; ,

2) ,
3)
foriti
(-)
. <<foliti>>
formali
(-)
. <<foromali>>
formula
(-)
. <<fomyula>>
forodha
(-)
1)
2) ,
foromali
(-)
.
foronya
(-)
; foronya kiti

forosadi
(-)
. <<forsadi>>
forota
( )
forsadi
(-)
(
mforsadi)
fosfati
(-)
.
fosfeti
(-)
. <<fosfati>>
fosforasi
(-)
.
fosi
(-)
;
fowadi
(ma-)
. ,

fraktosi
(-)
.
frasila
(-)
= 16
fremu
(-)
1) []; fremu
baisikeli
; fremu dirisha
; fremu

picha

2) ; fremu
miwani
3) . (
)
friji
(-; ma-)
,

friwili
(-)
.
friza
(-)
[]
;
(.)
fu
. <<bu>>
fua
1) , ; fua nazi

; kutofua dafu .

2) ;
, ;

3) (); kufua
kwa kemikali
4)
( )
5) (); fua
kisima (bandari)
()
6) fua maji .
(
)
. -fulia
. . -fulilia
. .-. -fuliliza;
anafuliliza kama mshale
katika kiini cha mambo


(.
)
.-. -fuliza
. -fuliwa
. -fulika; - kufulika )
, (
) )

.-. -fulisha
(-; ma-)
(
)
(-)
1) ( -



)
2) . [-]

(ma-)
. <<mafua>>
fuadi
(-)
1)
2) ; jiuliza fuadini
(
-.)
fuama
1) ;

2)
( )
3) . ,
( ,
. .)
. -fuamia
@ fuamisha
1)

2)
()
fuanda
(-)

(; Rhinobatos
djiddensis)
fuasa
. . <<fuata>>
fuata
1) , (
-., -.); fuata
nyuma ,
;
fuata nyay )
) .
(-.); fuata
maji yaendako

2) (-.),
[]
(-.); fuata sheria

() ;
fuata desturi

3) (-.
-.), ,
; fuata mfano
(
-.)
4) ,
5) .
. -fuatana
;
; fuatana n
ujumbe

;
kwa kufuatan n
;
(-.)
. -fuatia, .
. -fuatilia
. .-. -fuatiliwa
.-. -fuatiwa
. -fuatwa
@ fuatisha
1) ,
; (-.)
()
2) (,
. .)
fuatano
(ma-)
1)
2)
3) , (.
)
4) .
5) .
fuatifu
; sharti
fuatifu

fuatundu
(-)
(Lutianus
sanguineus
Plectorhynchus chubbi)
fuawa

; chombo kinafuawa

fuawe
(-; ma-)

fuchama
1) . -fichama .
<<ficha>>
2) ,
( , )
3)
4) ,
. -fuchamisha
. -fuchamia
. -fuchamika
fuchua

,
. -fuchulia
. -fuchu[li]ka
.-. -fuchusha
fudhali
(ma-)
. <<fedhuli>>
fudifudi
, ; lala
fudifudi
fudikiza

1)

2) . ;
fudikiza us kifuani

(-.)
3) ,
; fudikiza
sufuria
;
mawimbi yamefudikiza
chombo
;
fudikiza karata

. -jifudikiza;
jifudikiza juu kitanda

. -fudikizia
. -fudikizwa
fudo
(-)
( = 2 pishi)
fudua
. <<fidua>>
fueli
(-)
, ; fueli
mango
fufu
(-)
. <<fuu>>
fufua
1) ,
,
; fufua mgonjwa

2) . ,
; fufua
desturi ;
fufua
uhusian
; fufua viwanda

;
fufua deni
( a)
. -fufulia
. -fufu[li]ka
- . -fufusha
fufumaa
1) , a
(.
)
2) ,
(. )
3) ,
( );
( )
. -fufumaza
. -fufumalia

fufumavu
1) ,
(.
)
2) ,

3)
4)
5) . ,

fufurika

. -fufurisha
fufuta
1) [] ,
2)
. -fufutana
. -fufutisha
. -fufutia
. -fufutwa
. -fufutika
fufutende
, []

fufuwele
(-)

fuga
1) (
, )
2) ; ,

3) . ,
, ; mito
hii inaweza kufugwa

4) ( -.,
);
; fuga mke

5), ;
fuga ndevu ;
fuga majani
(
)
. -fugisha
. -fugia
. -fugwa
. -fugika; farasi huyu
hafugiki
;

fugo
(ma-)
1)
(, )
2) ;
,
fuja

1) ,
;
; fuja kazi

-,
2) . ,
[ ] (-.)
3) ,
; fuja mali

. -fujisha
. -fujia
. -fujwa
. -fujika
fujo
(ma-)
1) ,
, ;
fujofujo

2) ,
3) ,
4) ; ,
; fujofujo

fuka
1) ,
2)
; nyumba inafuka
moshi

3)
.-. -fukizia;
-mfukizia mtu manukato
-.

. -. -fukiziwa
. -fukia
(-)

( ,
, ;

)
@ fukiza
1)
; ,

2) ; ,

fukaa
, ;

. -fukaza
. -fukalia
. -fukaliwa
fukara
(-; ma-)
,
fukarika
, ;

. -fukarisha
fukia
1) , ;
()
2) . .

3) . ,

. -fukiana
. -jifukia
. -fukisha, -fukiza
. -fukilia
. -fukiwa
. -fukilika
fukizo
(ma-)
. . . mafukizo 1)
, (. .
,
..)
2) []
( . .)
3) . mafusho
fuko
(ma-)
1) . mfuko;
; [] ;
fuko [l uzazi] .
2)
()
(ma-)
,
(ma-)
1) , ;
2) .
fukombe
(-)
. <<furukombe>>
fukua
1) , ;
; fukua mizizi

()
2) . ,

3) . (-.
, )
. -fukuana
. -fukulia
.-. -fukulika
. -fukuliwa
. -fukuka
fukufuku
(-)
1) ,
2)
fukundi
(-)

fukuo
(ma-)
1) ,

2) ,

3) , ;
fukuta
1) ()
2) , ;
3)
. -fukutisha
. -fukutia
. -fukutua; fukutua
mbio ()

. -fukutwa
. -fukutika
fukuto
(ma-)
1) ,
2)
3) ; ; chumba
kina fukuto
()
4) []
,
5) ,
()
fukuza
1) , ,

2)
3)
4) (-.),
( -.)
5) .
. -fukuzana
. -fukuzisha
. -fukuzia; fukuzia
mbali
ac. -fukuzwa
. -fukuzika
fukuzano
(ma-)
1) ;
2) ,
fulana
(-)
1) ;
,
; fulana za ndani

2) ; ;
()
3)
4) . <<flaneli>>
fulani
1) -; -; ;
fulani amesema -

2) -, (
, ); watu
fulani - ;
anataka
kitu fulani
- ; fulanifulani

-, o-;
historia
nchi fulanifulani
o
fuli
. fulifuli ,
;
fulia

(, ;
); nyoka ilinifulia

. -fuliwa
fulifuli
1) . . <<fuli>>
2) ,
3) ,

4) . <<fudifudi>>
fu[l]uliza
1) ()
(-.),
(-.)
; mtunzi
alifululiza
kuandika hata mwisho wa
vita
;
merikebu
inafululiza tu

2) ,
; kazi hii itafululiza
hata jioni

; mvua imefululiza
siku tatu

3) , (
-., -.)
4) , ;
; fululiza
miguu
5)
. -fu[l]ulizia;
alifululizia moja kwa moja
hadi Arusha

fulusi
(-)
1) . []

2) (;
rphoena hippurus)
fuma
1) , ,
; fuma kwa
mshale ;
fuma mkuki

; fuma
jicho ) )

2) .
; kuelekeza (kulenga)
si kufuma .

3) . []
(-.)
4) ( )
. -fumana
. -fumisha
. -fumia
. -fumua
,

. -fumika
1) ; ; fuma
nywele ;

2)
3)
4)
. -fumana
. -fumisha
. -fumia
.-. -fumuana
.-. -fumulia
.-. -fumuliwa
@ fumua
1) ,
a (,
)
2) a;
a ()
3) . ,
; (
); fumua chombo

() ;
fumua mot
,

; fumua mali
()

4) (
), (
)
5) . ,
(-.); fumua
vita ;
fumua
ugomvi
6) . ,

@ fum[u]ka
1) ,
;
; nguo imefumka

( )

2) ; nywele
zimefumka

3) . (
); ;
mwanzi wa bunduki
ulifumka

; risasi zilikuwa
zikifumka

4)
( )
5) . ;
(-.);
maumivu yalifumka tena

@ fumukana
1) .
(.
)
2) ,

fumania
()
( -.

, . .
)
. -fumaniana
. -fumaniza
. -fumanika
fumanizi
(-)
1) . fumani
2) -.

; sili [chakula]
fumanizi ,

fumaroli
(-)
.
fumatiti
(-)
.
fumba
1) ( -.), ;
fumba macho .
.
; fumba
kinywa ) )
. (.);
fumba mikono
;
; dawa kufumba
tumbo

2) ;
();
kidonda kimefumba
;
maua yanafumba bado

3) .
;
;
; fumba
maneno
;
fumbo humfumba mjinga,
mwerevu akatambua .

,

.-. -fumbanisha
. -fumbisha
. -fumbia
.-. -fumbiana
.-. -fumbuana
.-. -fumbulisha
.-. -fumbulia
.-.-.-.
-fumbulikan

()
.-. -fumbuliwa
. -fumbwa
. -fumbika
.-. -fumbatana
.-. -fumbatisha
.-. -fumbatia
.-. -fumbatiwa
.-. -fumbatika;
konzi maji haifumbatiki
.

(ma-)
1) . mkeka wa fumba
(y.

,
)
2) ()
3) ; []; fumba
l unga
4) (.
. )
(ma-)
1)
()
2)
@ fumbana
1)
()
2) .

@ jifumba

1) ,
2) . ,

@ fumbua
1) (-.
), ,
; fumbua macho
)
; []
) .
, ;
kufumba na
kufumbua macho
,
2) . ,
();
()
3) . ,
;
@ fumbulika
1) ,

2) ;
;

@ fumbuka
1) ,
;

2)
(
)
3) . ,
;
@ fumbama
1)

2) ();
amefumbama akili yake

@ fumbata
1) ,
();
2) ;
,
3)
fumbato
(ma-)
()
fumbi
(ma-)
; ( );
fumbi l [kupandia]
mpunga

(ma-)
.
,

fumbo
(ma-)
1) , ,
2) ,

3) ; sema kwa fumbo


;
maneno fumbo, fumbo l
maneno

4) (. .),

fumbu
(ma-)
,

fumbwe
(-)
(Vidua
macrour Colius passer
ardens); wa fumbwe

fume
(ma-)
1) .
; (
)
2) ,

3) . <<fumi>>
fumi
(-; ma-)

(-)
. <<vumi>>
fumo
(ma-)
1)
2) .
fumukano
(ma-)
. . .
mafumukano; ,
;
()
fumvu
(-)

funda
,
; ;
; funda moja

. -fundisha
. -fundia
. -fundwa
. -fundika
, ;

. -fundana
.-. -jifunza
, ; jifunza
kwa moyo

.-a. -jifundisha
(-.),

,
(-.); jifundisha
kuendesha motakaa

.-. -fundishana
.-. -funzia,
-fundishia
.-. -funzwa,
-fundishwa; asiyefunzwa na
mamaye hufunzwa na
ulimwengu .
,
,
.-. -fundishika
. -fundia
. -fundika
(ma-)
1) (,
-
)
2)
( );
funda l maji []
;
piga mafunda

3) . funda l moshi
( );
puliza moshi funda baada
funda

( ); tupa
mafunda moshi

@ fundisha
1) , ;

2) ,
3) ,

fundarere
(-)

funde
(ma-)
,
fundi
(ma-)
1) , ;
fundi bomba
; fundi wa
kutengeneza mashine za
kuleta hewa baridi

; fundi
chuma ; fundi rangi
;
fundi [wa] umeme
; fundi wa johari

2) [ ],
, ; ni
fundi kwa kucheza mpira


fundia


(
)
. -fundiwa
fundika
[];
()
. -fundikia
fundisanifu
(ma-)
,

fundisho
(ma-)
1) ; ;
; fundisho l kanuni

2) ; ; pata
fundisho (
-.); wa fundisho

3) ;
;
fundistadi
(ma-)
1)
2)

fundo
(ma-)
1) ; ; fundo
l kamba ;
fundo l utepe ; fundo
l ua
; fundo la mguu
; fundo la mti )
. ( ,

. .) )
2) ; , ;
piga fundo
; fundo l nguo
; siku a
mashaka fundo .
-
3) . fundo l chombo
.
4) . ,
; fundo l moyo
()
(
-.)
fundua
1) ,
[]

2)
3) .
,

4) (
, )
. -fundulia
. -funduka
.-. -fundusha
. -funduliwa
@ funduza
1)

2)
( )
funduku
(-)
.
(Sarcoptes scabiei)
funga
1) , ;
funga kamba
; funga kwa (n)
kamba

; funga mizigo
()

; funga vitabu
; funga
n kitata .

2) . . ;
funga dirisha (mlango)
();
funga
barabara
() ;
funga barua
; funga
breki ;
funga kwa vifungo
[] ;
funga meno
; funga
mkono (
); funga mguu .
;
funga choo .
;

3) ,

4) ( )
5) (.
); funga mapatano
biashara

; funga ndoa

6) ,
(-.);

funga safari
,

; funga shauri

7) ,
( , . .);
-mfunga mtu
-.
8) ()
9) (.
)
10) . ,
; funga
mabomba
11) ,

12) ( ),
mvua imefunga
[ ]
. -fungana
.-. -funganisha
.-. -funganya
, ;

. -fungisha, -fungiza
. -fungia
.-. -fungiwa
.-. -jifungua
,

.-. -funguana
.-. -funguza;
-mfunguza mtu )
-. (
) )
-. ;
-. (

);
-mfunguza kinywa mtoto
mchanga

.-. -fungulia
.-.-.
-fungulika
.-. -funguliwa
.-. -funguka
.-.-.
-fungukana
.-.-.
-fungukia; mbele macho
yake palimfungukia msitu


. -fungwa
. -fungika
. -fungama
(-)
; nimo katika funga

@ jifunga

1) . .
. .
2) . .
(-., -.);
(-.);

(-.); amejifunga
kuchora

3) .
[] ;

4) .
;

,

5)

@ fungua
1) ,
;
2) , ;
; fungua dirisha
(mlang)
();
fungua barua
() ; fungua
mkono )
)

3) (
)
4) , ;
fungua mkutano

5) ,
; fungua
kinywa ) )

6) (.
)
7) ,
()
@ fungamana
1)
()
2) ,
,

; machaka
yamefungamana

3) .
()
; nchi
zisizofungamana
na upande wo wote

fungamano
(ma-)

1) , ;

2) .
funganya
. . <<funga>>
funganyumba
(-)
(
-


;
Dichrostachys glomerata)
fungasa
. <<fungasha>>
fungasha
1) . ,
; fungasha
motakaa

2) .
(-., -.)
3) fungasha chakula
( ,
); chakula cha
kufungasha ,
( ),
( )
4) .

. -fungashana
fungate
(-)
1) .
2) (ma-) ;
; mafungate mawili

3) (-; ma-) .


( 2-
,

)
fungo
(ma-)
1) ; ,

2) .
3) . dawa a fungo

(

ndago

)
(-)
.
(Viverra genetta)
fungu
(ma-)
1) , ; ;
fungu la nyama ,

fungu la fedha
; piga
mafungu
; fungu la maandishi
; fungu la
maneno

(,
. .);
fungu l muziki )

2) , ;
(. )
3) , ,
4) .
5) . ,
6) . , ; fungu
l mchanga

7) . ;
fungu l kuumeni (kukeni)

()

8) . 40 ;
vunja fungu
40
;
mafungu mchanga

(-)
. (
: Celosia argentea
Celosia cristata)
fungule
(.)
. fungu lake .
,
()
funguo
(ma-)
1) . ufunguo
2) . ufunguo
fungutenzi
(ma-)
.
,

funika
1) , ;
; funika chungu

();
funika kitabu )
) ;
funika kwa ardhi
,

2) . ,
, ; funika

maneno
;
(.)
. -funikana
. -funikia
.-.
-funikiana
. -funikwa
. -funikika
@ jifunika
1) ,

2) .

@ funikiza
1) ;

2) .
funiko
(ma-)
. kifuniko
funo
(-)

(Cephalophus hatalensis)
funua
1) ,
;
(.
..); funua chungu
; funua
kitanda ;
funua kitabu (ukurasa)

(); funua
kinywa ;
funua macho .
.
; funua mabawa

2) . ,
,
; funua jinai

; funua
maneno
();
. -funulia
. -funuliwa
. -funuka
fununu
(-)
1) ;

2) , ,
funutu
(-)
1)
2)
funza
(-; ma-)
1)
2) ;

funzi
(ma-)
. <<fundi>>
funzo
(ma-)
1) ; ; pata
funzo

2) . . .
mafunzo; ,
; mafunzo
Marx na Lenin
-
fuo
(ma-)
1) ,

2)
(ma-)
; ; mafuo
bahari
fupa
(ma-)
. mfupa; fupa l
kichwa (uso)
fupaja
(ma-)
. . fupa la paja .

fupi
1) ; ; njia
fupi ; mti
mfupi
2) , ;
; utangulizi
mfupi ;
kwa kifupi
; kwa maneno
mafupi

fupika
1)

2) ()

.-. -fupishwa,
-fupizwa
@ fupisha
1)
2) . .
, ;
fupisha madaraka
(-.)

3) .
fupisho
(ma-)
;

fura
1) , ,

2) ;

3) . ;

4) . ,
,
@ furisha
1) , ;
( .
.), furisha kichwa .

2)
3) , ;

()
4) ;

@ furika
1) ;

( )
2) (
)
3) ;
;
mamia watazamaji
walifurika
kwenye ukumbi

furaha
(-)
1) ; ;
; kwa furaha
; onja furaha
za maisha
;
n (fanya, patwa n)
furaha
()

2) ,
furahi
1) ;
;
2) ,

. -furahisha
. -furahia
. -furahiwa
. -furahika
.-. -furahikia
.-.-.
-furahikiwa
furahifu
1) ;
;
2) ,

3) ,

furama
. <<fuama>>
furari

.
furi

furiko
(ma-)
. . . mafuriko
1) (
); , ;
; furiko l watu

2) .
3) .
furkani
(-)
;
fursa
(-)
1)
(), ,
; chukua (tumia) fursa
;
pata fursa
; toa fursa

2) . ,
;
fursa za matibabu

furufu
,
furufuru
(-)
1) ,
;
2) ,
3) ,
furuka
1) ;

2) ;

. -furukia
. -furukwa
furuko[m]be
(-)
1)
(unum vocifer)
2)
furukuta
1) ,
(
); (
); (
)
2) , (
, . .)
3) ;

. -furukutisha
. -furukutia

. -furukutwa
. -furukutika
furukuto
(ma-)
. furukuta
furungu
(ma-)
1)
( )
2) . furungu l mtama

(

;


2- )
(ma-)
. limao-furungu
( mfurungu)
(-)
;
furusha
1) (,
)
2) ,
furushi
(ma-)
1) ;
2) ,
furutile
(-)
1)
(
)
2) . <<flotile>>
furutu
(
)
fusa
1) , ,
(
-)
2) , ;
fusa kwa maneno ,

. -fusisha
.-. -fusiwa
ac. -fuswa
. -fusika

( ,
)
1) (
, . .)
2)
()
3) (-.
)
. -fusisha
. -fusia
. -fuswa
. -fusika

@ fusia
1) ,

(
)
2)

fusahi
, ;
fusahi nd

. -fusahisha
. -fusahiwa
. -fusahika
fusfus
(-)

fusha
(-; ma-)

fusho
(ma-)
1) ()

2) . <<fusha>>
fusi
(ma-)
,
(),
()
(ma-)
. <<fuzi>>
fuska
(-)
1)
2) ,
fusuli
(-)
-.
(.
); kwa
fusuli ) ,
) ,

fususi
(-)

futa
1) , ,
; futa uso (mikono)
()
( );
futa machozi
; . ;
futa kamasi ,

2) , ;
; futa vumbi katika
nguo
,
;
futa maji
( )

3)
()
4) . ,
,
; futa sheria
; futa
adhabu
; futa madai

(); futa
mikopo
; kampeni kufuta
ujinga

5) .
,
6) . .
(. )
7)
;
8) , (
, . .)
. -futan
. -futisha
. -futia
. . -futilia; futilia
mbali .
;

. -futwa
. -futafuta

(-)
1) ,
( -.);
( -.)
2) (

)
3) . <<kitambi>>
. <<vuta>>; futa upanga
katika ala

. -futisha
. -futia
.-. -jifutua
.-. -futuana
.-. -futulia
.-. -futuliwa
.-. -. -futusha
.-. -.
-futukia
.-. -futikisha
.-. -futikia
(-)

@ futika
1) ;
;
liandikwalo halifutiki .
,

,
(=
,
)
2) .
( )
3) . ;
,

1) (-.)
(
, . .);
futika
fedha
-

2)
(-.); futika jisu

3) . ,
, ; futika
ugonjwa
@ futua
1)

(-.
); futua
mapesa


2) ,
;
; futua nguo

(
. .);

3) ;
; futua nwele
(ndevu)
();
futua kuku

4) ;
;
5) .
,
@ futuka
1) ,
(- ,
. .)
2) , (
, )
3) .
,

4) . ,

5) (
-.)
6)
()
futahi

(.)
1) ,
2) []
( . .),

futari
(-)
.

futi
(-)
1) ( = 30,5
)
2)
(ma-)
. futi l mguu
a; futi l
shingo
futia
,
( )
. -futilia
. -futiwa
. -futilika
futibola
(-)

futikamba
(-)

futu
1) ,
2)
3)
4) ;
[] (-.
)
futuri
(-)
( = 22,5
)
(-)
. <<futuru>>
futuru
.

. -futurisha
. -futuria
(-)
. 1)

2)
fututa
(-)
;
piga fututa
futuza
(ma-)

1)
(

)
2) ,

(. , )
fuu
(ma-)
1) ; fuu la nazi
;
fuu l yai
2) . fuu l kichwa
(-)
( ;
mfuu); rangi
mwili kama fuu mbivu

(-)

fuvu
(ma-)
. <<fuu>>
fuwa
(-)
. (.

)
fuwaa
1)

2)
fuwawe
(-)

(, -
. )
fuwe
(ma-)
. <<fuwawe>>
fuwele
(-)
; - kifuwele

fuya
,
(, )
fuza
. <<fuuza>>
fuzi
(ma-)
.
fuzu
1) (
-.); fuzu masomo

,

2) ,
( , . .)

3)
(, .
.)
. -fuzisha
. -fuzia
. -fuzika
fyagia
. <<fagia>>
fyanda
1) ;

2) ,
( )
. -fyandisha
. -fyandia
. -fyandwa
. -fyandika
fyata
1) ,
(-., . .
); fyata mkia .
.
; fyata ulimi .
;

2) , (,
)
. -fyatiza, -fyatisha;
fyatiza mtu kwa ufito
-.
. -fyatia
. -fyatua
(),
(. ); fyatua
bunduki
; fyatua
risasi ; fyatua
motokaa
; fyatua
mtambo ;
fyatua mkiki (shuti) .
)
)
; fyauta matofali
(.

)
.-. -fyatulia
.-. -fyatuka; mtego
umefyatuka

.-. -. -fyatusha
.-fyatwa
.-fyatika
(-)

fyatuko
(ma-)
. <<fyatuo>>
fyatuo
(ma-)
. fyatua .
. <<fyata>>

fyeka
1) ;
; fyeka mwitu
(
)
2) , ;
; fyeka mti )
)
)

3) (
),
4) ,
(. )
5) . ,
; ,

6) .
, ;
( )
. -fyekesha
. -fyekea
. -fyekwa
@ fyekua
1) . . . .
2)
( )
fyeko
(ma-)
. . . mafyeko
1)
2) (
. .)
3) (
);
4)
( )
fyeruka

()
fyoa
1) ,
2) . ,
(-.,)
3) .

()
4)
. -fyoana
. -fyolesha
. -fyolea
. -fyolewa
. -fyo[le]ka
@ fyoza
1)

();
(-.)
2) ;
, ;

3)
fyoko

(-)
. fyokofyoko ,
, ; fn
fyoko ,

fyokocha
1) [], [] (o )
2) ,

3)
fyoma

. -fyomesha
. -fyomea
. -fyomwa
. -fyomeka
fyonda
. <<fyonza>>
fyonya
1)
(
)
2)
( -.)
3) .
fyonza
1) , ;
;
2) , ,

. -fyonzesha
. -fyonzea
. -fyonzwa
. -fyonzeka
fyoto
.,
-.
, = ,

fyotoa
(-.
,
-. )
. -fyotolea
. -fyotolewa
. -fyoto[le]ka
fyua
1) ,
(. )
2) . ,

. -fyulia
. -. -fyus[h]a
()
@ fyuka
1) ,
, (
. .)
2) . ,
; (.)
fyulisi

(ma-)

fyuzi
(-)
.
,
gaagaa
1) , ;

2) ;
( , . .)
3) , (
)
4) ( )
5) ( )
6) ;
(.); gaagaa
katika anasa )
()
)

7) ;

8) .

. -gaagaza
. -gaagalia
gabadini
(-)
.
gabi
(-)
. ; ;
gadi
(ma-)
. , ,
; ; ti
magadi
(-)
1) , a, ;
shika gadi
; gadi heshima

2) (ma-) ,

(-)
( )
gadimu
1) .
()
2)
3) . .

. -gadimisha
. -gadimia
. -gadimiwa
. -gadimika
gae
(ma-)
; ;
mfinyanzi hulia gaeni

gafi
. <<ghafi>>
gafua
. <<gofua>>
gaga
(m-)
1) (
-.);
,
2) ; ;

3) .
4) . ;
1) ;
;
(
)
gagadua
, ,
. -gagaduza
. -gagadulia
. -gagaduliwa
. -gagaduka
gagamia
, (-.
)
. .-gagamizisha
.-. -gagamizana
.-. -gagamizia
.-gagamizwa
.-gagamizika
@ gagamiza
1) ,
,

2) ,
;

3) ,

gag[u]ro
(ma-)

gahamu
1) (-.),
( .)
2) (
-.),
. -gahamiana
. -gahamia
. -gahamiwa
. -gahamika
gaidi
(ma-)
1), ,

2)
3)
(ma-)

1) , ,

2) ;
gaja
1) ,
2) ,
3) . ,

gala
(-)

galacha
(-)
,
; (
-. )
galagala
. <<gaagaa>>
(-)
.
galaktosi
(-)
.
galani
(-)
. <<galoni>>
galasha
(ma-)

()
galawa
(-)
. <<ngalawa>>
gale
(ma-)
1) . ugale
2) . ugale
galili
(-; m-)
(, ,
)
galme
(ma-; -)
. . mlingoti wa
galme -; tanga
la galme ()
galmi
(ma-; -)
. <<galme>>
galoni
(-)
(
= 4,54 )
galvanometa
(-)
.
gamba
(m-)
1)
2) (,
, )

3) . (.); gamba l kiberiti


4)
5) ()
6) ;
. -jigamba
,
(), ;
jigamba kitaifa

; mtindo wa
kujigamba kitaifa

gambera
(-)
1) , (
-. , ,
); ,


2) , ,
( -. )
3) ()
4) . ;
5) (

)
gambia
(-)
. <<jambia>>
gambusi
(-; m-)
. ,


(-; ma-)

gamdra
(ma-; -)
.
gameti
(-)
. ,

gamti
(-)
1) . marekani gamti

2) . mchele gamti

1) ,
; kisu gamti

gana
(-; ma-)
. <<kana>>
(ma-)
cop
(ma-)

,
ganda
1) ,
2) ,
3) ; mto
umeganda [kwa] baridi

4) ( ,
. .); maziwa
kuganda )
)

5) ,
()
6) . .
, ;
;

( -.); ulimi
ulimganda
;
walimganda kama kupe
;
macho yake yaliganda
mlangoni

7) . ;

8) .
()
9)
10) ,
. -gandana
. -gandisha
. -gandia
.-. -gandulia
.-. -ganduliwa
.-. -ganduka
. -gandwa
. -gandika
.-.-.
-gandamizana
.-.-.
-gandamizia
.-.-.
-gandamizwa
.-.-.
-gandamizika
.-.
-gandamia
()
(-.)
.-. -gandamwa
.-. -gandamika
(ma-)
1) , ; ganda la
ubongo .
; ganda la
mkate

2) ; ; ganda
l chungwa

3) ()
4) , ;
ganda l yai
; toa ganda
; ,
; ganda l mua l
jana chungu kaona kivuno
.

5) . []
(-.); ganda
n kiini cha lugha .


; ganda l kibiriti

(ma-)
; ganda l
sita (saba n. k.)
( . .)
@ gandua
1) ,
(, . .)
2) ; ;

3) . ,
( . .)
@ gandama
1)
(, )
2) ;

3) ,
,
;
4) ( -.)
5)
()
6) (., -.);

(-.)
@ gandamana
1) ,
;
2) ,
( .
.)
3)
()
@ gandamiza
1) , ,
; ;
aligandamiza mtoto kifuani


2) ,

3) gandamiza maneno )
;
(.) )
gandalo
(ma-)
. (
,
. .)
gandameme
(-)
. . . ganda l
umeme [-]
gandamizo
(ma-)
. .
gandamiza . .
<<ganda>> ; gandamizo
joto
; gandamizo
baridi ;
kitambaa gandamizo

gandi
(-)
;
gando
(ma-)
(, ),
kaa akiinua gando mambo
yamekatika .

gane
(-)
. (

)
ganga
1) , ;
( );
ganga mguu

; ganga
jeraha (kidonda)
; ganga
jino
() ;
yaliyopita si ndwele ganga
yajayo .
, ,

2) ,
; ,

3) ,
()
. -gangana
. -gangisha
. -gangia
.-. -ganguana
.-. -gangulia
.-. -ganguliwa

.-. -gangulika
. -gangwa
. -gangika
@ gangua
1)

2) ;

3) ,
4) . ,

5) , ,

6) ,

gangaiza
(
), ;

. -gangaizia
. -gangaizwa
. -gangaizika
gange
(ma-)
. ,

(-)
,
gangi
(-)
. <<gingi>>
(ma-)
. <<ganja>>
gangiri
(-)

gango
(ma-)
1)
();
(); gango l pipa

2) . ,
3) ;
, ;

4) ;
5) ,
6) ;

gani?
?, ?; ?;
()?;
sababu gani? ?;
wakati gani?
?, ?;
mahali gani? ?,
?; jinsi gani?
?;
habari gani? ? (.
)
ganja

(ma-)

(ma-)

ganji
(ma-)
. <<ganja>>
ganjo
(ma-)
1)
()
2) . ,
;
ganza
. . . . . 1)
;

2)
; ganza mneno
;
(.)
3) .

()
4) .
;
,
. -ganzisha

. -ganzia
. -ganzwa
. -ganzika
. -ganzaganza
ganzi
(-; ma-)
1) ,
,
; fa
(fanya) ganzi ,
;
mguu wangu umekufa
ganzi ;
moyo wangu ulikufa ganzi
.

2) ; fn (tia)
ganzi l meno
,

3) ,
[] ; fisha
ganzi ;
; dawa
kufisha ganzi

4) . ugonjwa wa ganzi
; fa ganzi .
.
; fisha
ganzi . .
;
gao
(ma-)

(ma-)
. ngao
gaogao
(-)
. <<gaugau>>
garafuu
(-)
. <<karafuu>>
garagara
. <<gaagaa>>
. -garagaria
garas[h]a
(ma-)
.
gari
(ma-; -)
1) ; gari la
kukodi ; gari la
wagonjwa
; gari la
kusombea takataka
; gari la
[kunyunyizia] maji

2) .
3) ; ;

4) ;
5) ()
6) ; gari l umeme
; ; gari
[l] moshi ) )
; gari
l chini ardhi ;
gari l watu (abiria)
; gari
l shehena
(mizigo) ;
gari l daraja kwanza

;
mwendeshaji [wa] gari
; mkubwa wa
gari ;
enda (safiri)
kwa gari ;
panda [kwenye] gari
; endesha
gari
garimoshi
(ma-)
. . gari [l] moshi

gaseti
(-)
, (
..); ();
weka gaseti
gashi
(ma-)
. ;

gati
(-; ma-)
1) , ;
funga gati )
, )
.
,
(-. )
2)
gaugau
(-)

(ma-)

gauka
. . <<geua>>
gauni
(-; ma-)
; ()
gavana
(ma-)
1) e
2) ; ;

gawa
(-)
.
1) , ,
, ;
gawa [katika] mafungu
(sehemu)
; gawa kati
a
2) .
3) ; [];
; gawa mapato
;
gawa
karata
4) ;
; gawa utawale

. -gawana
()

.-. .
-gawanyisha, -gawanyiza
.-.-.
-gawanyia
.-a.-ac.
-gawanywa
.-.-.
-gawanyika; isiyogawanyika
,

.-.-.. -gawanyikan
. -gawisha, -gawiza
. -gawia ;
[]
.-. -gawiana
. -gawiwa

. -gawika; isiyogawika
;
@ gawanya
1) . . . .,
utaratibu wa kugawanya
kazi
2) . ,

@ jigawa
1) ,
( )
2)
gawadi
(ma-)
. <<kuwadi>>
gawanyo
(ma-)
1) []
2) ,
3) .
gawi
(ma-)
1) [];
2) .
3) .
4) ,
gawo
(ma-)
1) , ;
2) ,

gaya
,
. -gayisha
. -gayia
. -gaywa
gayagaya
(ma-)
; (
. .)
gazeti
(ma-)
1) ; ;
;
gazeti kuu
; gazeti l
serikali
; t gazeti
; chapishwa
n gazeti
(
)
2) . , ;
piga magazeti
,
gea
1) , ; gea
macho .

2) ,
3) ;
4) []()
. -geza

. -gelea
.-. -geleka
(-)
. <<gia>>
geaboksi
(-)
. <<giaboksi>>
geahesi
(-)
. <<giahesi>>
geamatemo
(-)
. <<giamatemo>>
geamsokoto
(-)
. <<giamsokoto>>
gefyagefya
. <<gofyagofya>>
gegedu
(-; ma-)

gegenu
(ma-)

gegereka
(ma-)
.
1) .
2) ,
gego
(ma-)
; wa n gego
( )
geisa
(-)

gele
(-)
. <<gere>>
geli
(-)
,
"
"
(-)

gema
(
; . .
);
gema mnazi

; gema tembo

;
gema mpira
(
),
gema asali
( )
. -gemesha

. -gemea
. -gemwa
. -gemeka
(ma-)
1) , ,
2) ,

3) ; ,

4) ;
gendaeka
(ma-)
. ;

genderi
(ma-)

genge
(ma-)
1) ()
2)
3) ;
4) ,
5) ,
6)
7)
(ma-)
1) ( .
.);
2) ; ; ;
genge l watu
3) , ;
4)
()
gengetao
(ma-)
. genge kama tao

geni
1) , ; lugha
ngeni ; fikira
ngeni
2) ,
, ;
biashara kigeni

3) ;
,
; hisia ngeni
) )

4) ;
; ;
kazi ngeni

gere
(-)
; n gere
a
gereji
(ma-; -)

1) ; egesha gari
kwenye gereji

2)
( .
.)
geresha
,

. -gereshana
. -gereshea
. -gereshwa
. -geresheka
gereza
(ma-; -)
1) ; bawabu
(mngojezi) wa gereza
;
; ti (weka,
funga, peleka) gerezani
; toa
(fungua, ondoa) gerezani

() ;
toroka (kimbia) gerezani
;
mfungwa (wa)
gerezani ;
gereza la mateso
; gereza la
mataifa
.
2) ,
gesa
, (
)
gesi
(-)
, ;
gesi kiasili (asilia)
; gesi nzito
(majimaji,
kimiminiko) ;
bomba la [kupitishia] gesi
; jiko la gesi

; chanzo cha gesi

; gesi
kutoa machozi
; - gesi
) )

geso
(-)

geua
1) []()
2) .
() ( -.)
;
(-.)

. -geuza [];
,
,
;
; geuza
vipya ;
geuza njia ;

, ;
.- . -jigeuza
a, ec,
; jigeuza uso

.-. -gelizana
.-. -geuzia
.-. -geuzwa
.-. -geuzika
.-. -geuzageuza
. -geulia
. -geuliwa
.-. -geukana
.-. -geukia
.-. -geukageuka
@ geuka
1) [],
;
;

2)
(,
)

3) ,
; geuka
nyuma ()
,
; nyuma
geuka! . !
geugeu
1) ,
,

2) ;
;
; siasa
geugeu ( kigeugeu)

(-)
. <<gaugau>>
geuko
(ma-)
, ;
. .
geuzi
(ma-)
. . . mageuzi
1) , ;
(,
. .)
2) ,

3) ,

4) , (
-.)
1) ,
,

2) ;

geuzo
(ma-)
. . . mageuzo
1) ,
2) ; ;
mageuzo kiserikali

3) ,

geza
1) ;
,
2) ,
,
3) ,
. -gezana
. -gezesha
. -gezea
. -gezwa
. -gezeka
gezo
(ma-)
1) ,
2) ,

ghadhabika
. <<ghadhibika>>
ghadhabu
(-)
1) , ,
; fanya (n,
ingia, ingiwa n, pandwa
n) ghadhabu
,
; shikwa (patwa,
pandwa, ingiwa, jiwa) na
ghadhabu

()
2) ;
ghadhibika
1) ,
;
2) ;
,
.-. -ghadhibishwa,
-ghadhabishwa
. -ghadhibikia,
-ghadhabikia
@ ghadhibisha
1) ,

2) ,

ghafala
(-)
. <<ghafula>>
ghafalika
. <<ghafilika>>
ghafi
(-)

1) ;
; mali
ghafi ; bidhaa ghafi

2) ;

ghafilika
1)
(, )
2)
(,
)
3) ,
( )
4)

5) ;

. -ghafilikia
@ ghafilisha
1) ,
( ..);
ghafilisha nadhari
(
-.)
2)
()
3) ;
ghafilisha kazi

ghafla
(-)
. <<ghafula>>
ghafula
(-)
1) ,
; - ghafula
, ;
kifo cha ghafula
;
maradhi ya ghafula .
;
mkutano wa
ghafula
; kwa ghafula
,
2) ,

3) ,
1) , ,

2)
ghaibu
(-)

1) ; ,
; tazama kwa
ghaibu

; soma kwa
ghaibu (
)
2) ,
ghaidhi
(-)
1) , ;
tia ghaidhi
2) ,
,
3) ,

4) ; ;

ghairi
1) ,

2) ,

3) (,
..)
4) ,
5) (-.)

. -ghairisha
. -ghairia
. -ghairiwa
. -ghairika
(-)
1) , ;
(,
..); tia ghairi



2)
3) ;

4) ghairi ) , ,
, ,
) ,

ghala
(ma-; -)
; ; ;
; ghala l nafaka
;
; ghala l
bidhaa ;
ghala chini nyumba
; weka (tumbukiza)
ghalani )
)
.

ghalambegu
(-)

. . ghala [] mbegu
.
ghalati
(-)
1) , ; fanya
ghalati ;

2) ; ;

ghali
1) ,
2) ,
, ;
bei ghali
1) ,
ghalibu
. <<ghilibu>>
. <<aghalabu>>
ghalika
1)
(,
);

2)
(, )
3)
()
@ ghalisha
1)
2)
ghamidha
(-)
,

ghamma
.
()
ghamu
(-)
1) ; ; ;
; tia ghamu
, ;

(); fanya (ingiwa
n) ghamu

();
2) ,
ghani
1)
2)
. -ghaniana
. -ghanisha
. -ghania
. -ghaniwa
. -ghanika
(-; ma-)
1) ,
2)
ghanima
(-)
1);

2) ;

3) ; ; pata
ghanima )
() )
(
)
4) ;
gharadhi
(-)
1) , ;
[]; kwa
gharadhi ;

2) , ,
; si mgeni
wa gharadhi

gharama
(-)
1) , ,
; gharama za
mahitaji kijeshi
; t
(fanya) gharama ,
; lipa gharama

();
kata (punguza) gharama )
)
, ,
(.
)
2)
3) ;

4) . . ;
; gharama z
matembezi (safari)
;
gharama z uzalishaji
bidhaa
; gharama
maisha
; kwa gharama
kubwa ; kwa
gharama makosa

gharighari
(-)
gharighari mauti
,

gharika
(-; ma-)
1) , e
2) , ,

3) . ;

4) .
(-.);

gharika la maneno
; gharika l
misiba
;

ghariki
1)
(,
)
2) . ;
;
@ gharikisha
1) ,
2) . ;

3) . ,
(
. .)
gharikisho
(m-)
1) ,
2) , ,

3) . ,

4) ;
gharimu
; inagharimu kiasi
gani ? ?
. -gharimiana
. -gharimisha
. -. -gharimiwa
. -gharimika
@ gharimia
1) ,
2) -.;
-.
3) ,
;

ghashi
(-)
1) ;
(.)
2) ,
1) ,

2) ,

(-)

ghasi
1)
;
;
2) ;
(, . .)
3) ,
4) ; ;

5) , ;

. -ghasiana

. -ghasisha
. -ghasia
. -ghasiwa
. -ghasika
ghasia
(-)
1) ;
;
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,

6) ; ,
ghasili
(-)
. <<dasili>>
ghawazi
(-)
. ;
ghaya
, ;
nimefurahi ghaya

ghazi
(-)
., . 1)
2) ,
3)
4) ()

(-)
. ;
ghera
(-)
1)
2)
3) ; ,
;
ghibu
1)
2) ;
, ;

3)
()
(-)
. <<ghaibu>>
ghila
(-)
( .-. )
ghi[li]ba
(-)
1) , ;
kwa ghiliba

2) ,

3) ,
ghilibu
1) ,

2) ,

3) ,

4) , ,

. -ghilibiana
. -ghilibisha
.-. -ghilibishwa
. -ghilibia
. -ghilibiwa
ghofira
(-; m-)
, ;
ghofira dhambi

ghofiri
;
; Mungu
akughofirie [madhambi
yakol
. -ghofirisha
. -ghofiria
. -ghofiriwa
. -ghofirika
ghofuri
. <<ghofiri>>
ghorofa
(-; ma-)
. <<orofa>>
ghoshi
1) ,

2) ;

3) ,
;
. -ghoshisha
. -ghoshia
. -ghoshiwa
. -ghoshika
,
;
(); (
); pishi ghoshi
pishi
ghosubu
. <<ghusubu>>
ghuba
(-; ma-)
1) ; ; ;
Ghuba Uajemi

2)
ghubari
(-; ma-)
1) , (. )
2) . ;
3) . ;
(.)
ghufira
(-)
. <<ghofira>>

ghufiri
. <<ghofiri>>
ghulamu
(-)
1) ,

2) .
ghumia
1) ,
2) ,

3) , ;

4)
(,
)
5) o
( )
. -ghumisha
. -ghumiwa
ghumio
(ma-)
1) ,

2) ,
3)
ghuri
;
; ,

. -ghuriana
. -ghurisha
. -ghuria
. -ghuriwa
. -ghurika
ghururi
(-; ma-)
1) ,
,

2) ;
;
o
3) , ,

4) ,
ghururika
1)
(,
)
2) ;

3)
ghushi
. <<ghoshi>>
ghusubu
1) ;

2)
3) ,
a
4) ;

5) (-.)

. -ghusubiana
. -ghusubisha
. -ghusubia
. -ghusubiwa
. -ghusubika
gia
(-)
. []
; ;
; tia gia

();
()
giaboksi
(-)
. ,

giahesi
(-)
.
,

giamatemo
(-)
. []

giamsokoto
(-)
.
gida
1)
2)
( )
3) ,
4) . .
. -gidiana
. -gidisha
. -gidia
. -gidwa
. -gidika
gidamu
(-)
1) jahazi
2)
(
)
gilasi
(-)
. <<glasi>>
gilidi
1) ()
2) (
)
. -gilidiana
. -gilidisha
. -gilidia
. -gilidiwa
. -gilidika
giligilani
(-)

(,
mgiligilani)
giligili
(-)
, ,
giligili limfu

gimba
(ma-; -)
1) . ; gimba thabiti
(imara)
2) ; alikuwa
n wastani wa gimba si
mwembamba si mnene

:
,
3) ()
gimbi
(ma-; -)
. <<gimba>>
(-)
( )
gingi
(ma-; -)
. ;
ginginiza
. <<ging'iza>>
ginginizo
(-)
. <<ging'izo>>
gingiri
(ma-)

gingisa
1)

();

2)
(
)
. -gingisana
. -gingisisha
. -gingisia
. -gingiswa
. -gingisika
ging'iza
1) ,
2) ;
. -ging'izana
. -ging'izisha
. -ging'izia
. -ging'izwa
. -ging'izika
ging'izo
(-)
1)
2) ,

3)
4) ;

giniza
1) , ;
asemeshwaye huginiza
. ,

2) ( -.,
-.), (.)
. -ginizana
. -ginizisha
. -ginizia
. -ginizwa
. -ginizika
ginsi
(-)
. <<jinsi>>
gisi
. <<kisi>>
gita[a]
(ma-; -)
; piga gitaa
; mpiga gitaa

giza
(-; ma-)
1) , ;
; giza totoro
; giza
kikomo
; fanya (ti, ingia)
giza , ;
; - (-n) giza
; n (ingia) giza
( ),
( ); ti
macho giza
. ,

2)
3) . giza la ujinga
. ;
;
glasi
(-)
1)
2) ; ; ;
glasi maziwe
; gonganisha glasi

glavu
(-)

glikojeni
(-)
.
gliserini
(-)
.
gliseroli
(-)
. <<gliserini>>
globu

(-)

glopu
(-)
. <<globu>>
glukozi
(-)
.
goa
(ma-)
1) ,
; -mwita goa ,

2) . -jigoa ,

goba
, ;

. gobagoba,

(-)

goboa
1) ;
(); goboa
mahindi
; goboa
pamba
2) ,

3) ,
;
4) (-.
)
5) , (.
)
. -goboana
. -gobosha
. -gobolea
.-. -goboleka
. -gobolewa
. -goboka; mti
umegoboka

gobore
(ma-)
.
1 5
; toa gobore l
shilingi 5
5

gobori
(ma-)
1) (
)
2)
gobwe
(ma-)
.
godoro
(ma-)

; ; ,
; godoro la manyoya
; godoro
la springi

goe
(-)
, ; piga
goe (
);
gofi
(-)
1) ;
2)
gofia
(-)
. ; (
-

)
gofu
(ma-)
1) ;
2) , ; gofu
l mtu )
) .
.
) .
, ;
gofu l mnyama
;
; gofu l
nyumba ;
magofu ngome

; mji umegeuka
kuwa magofu

1) ,
;
2) ,
,

(-; ma-)
. 1)
2) ( )
gofua
1) , ;
maradhi yamemgofua

2) ,

3) ,

. -gofusha
. -gofuka
gofyagofya
,
goga
1) ,
[]
2) ()

3) ; ;

4) , ;

. -gogwa
gogadima
(-)

(Capparis corymbosa)
gogi
(-)
, ,

gogo
(ma-)
1)
; ; lala kama
gogo
2) . . ;
;
3) .
4) ; ti gogo
shingoni

gogoo
(ma-; -)
1) [] ,

2) ( )
3) . ,
4) . ,
(
); shikwa n
gogoo
( ,
)
gogota
. <<gota>>
. -gogotana
. -gogoteza ,

. -gogotea
. -gogotwa
. -gogoteka
(-)

. <<kokota>>
. -gogoteza, .
gogoteza maneno
; (.)
.-. -gogotezea
.-. -gogotezwa
goigoi
(-; ma-)
. goi goi
1) ,
;
,
2) ,
; (.)
3) ()

1) ;

2)
3) ,
(-)
. ,


gojo
(ma-)
. babu (mzee) gojo
,

goka
; (
)
. -gokea
. -gokwa
(ma-; -)

goko
(ma-)

gole
(ma-)
( )
(ma-)
. golegole 1) ;

2)
(ma-)
1) (
)
2) ,
; - gole ,

3) . mkate wa gole

golegole
(ma-; -)

(Phoeniculus purpureus)
(ma-)
. . <<gole>>
goli
(-; ma-)
. 1) ; funga goli

2) . miti goli
goligoli
(ma-; -)
c. <<golegole>>
golikipa
(-: ma-)

gololi
(ma-; -)
1) ,
(
)
2) . . gurudumu
lenye magololi

3) .

goma
(ma-)
1) . ngoma
1) (
), ;

2) ; ;

. -gomesha
. -gomea
. -. -gomewa
. -gomwa
. -gomeka
(-)

gomba
(ma-)

1) ; ,
,
; biashara
haigombi .

2) ;
;

3) ,

. -gombana
.-.
-gombanisha ,
,
( )
.-.-.
-gombanishwa
.-.-.
-gombaniwa
. . -gombezesha
.-. -gombezana
.- . -gombezea
.-. -gombezwa
. -. -gombewa
(ma-; -)
gomba kanzu, .
gombakanzu
(Stenotaphrum
demidiatum)
@ gombania
1) -.,
-.;
gombania uhuru

2) -.
@ gombeza
1) ;
()
2) ; ;

3) ,
@ gombezeka
1)
()

2)
()
@ gombea
1) ; -.
2) -.
(.
, )
3) -.;
-.;

; gombea
uchaguzi
,

(ma-)
. (,
), ()
gombakofi
(ma-; -)


gombano
(ma-)
1) ; ;
2) ,

gombe
(ma-)
. ng'ombe
gombo
(ma-)
; ()
(ma-)
. ,

gomboa
. <<komboa>>
. -gomboana
. -jigomboa
. -gombolea
.-. -gomboleka
. -gombolewa
. -gomboka
gomdra
(ma-; -)
. <<gamdra>>
gome
(ma-)
1) (); ;
ambua (toa) gome
()
2) (
)
(ma-)
1)
2) . ;
gona

. -gonya, -goneza .
( );
gona koma ,

(
)
.-. -gonyea
.-. -gonywa
.-. -gonyeka
.-gonea
gonasokola
(-)

(Acalypha sp.)
gonda
(ma-; -)

. <<konda>>
gondi
(ma-)
. <<gando>>
gonezi
(-)
1)
2) (ma-)

gonga
1) , , ;
gonga mlango
; gonga silaha

; gonga gogo
usikilize mlio wake .
,
,

2) ;
; gari
limeigonga nguzo simu


3) .
.-. -gonganisha
;
(); gonganisha
glasi
; gonganisha
vichwa . .

.-.-.
-gonganishwa
. -gongesha
. -gongea
-. (
)
.-.
-gongeana; gongeana glasi

.-. -gongewa
. -gongwa
. -gongeka
@ gongana
1)
;

2) ;

@ jigonga
1)
2) ,

gongano
(ma-)
,
gongo
(ma-)
1) ,
[];
2)
3) . gongo l kwapani

4) . ;
(ma-)
1) . mgongo
2) ;
();
gongo l mlima )
)

3) ()
4) gongo l mwitu
; ;
5) , (
. .)
(-)

; pika
gongo gongo
gongomea
1) ; ,

2) ()
. -gongomeana
. -gongomeza
. -gongomelea
.-.
-gongomelewa
.-.
-gongomeleka
. -gongomewa
. -gongomeka
gongomoa
;
gongomoa pombe
( )
gong'onda
(-; ma)
.
gongonola
(-)

gong'ota
. <<kong'ota>>
. -gong'otana
.-. -gong'otezea
.-. -gong'otezwa
.-. -gong'otezeka
. -gong'otea
. -gong'otoa ,
()

. -gong'otwa
. -gong'oteka
@ gong'otesha
1)
2) ,
gonjweza

. -jigonjweza
,

gonosokola
(-)

gooka
. <<goka>>
gora
(-)
kanga
kitenge
goregore
(ma-; -)
. <<golegole>>
gori
(-)
. ,


gorofa
(-)
. <<orofa>>
goromwe
(-)

gorong'ondo
(ma-; -)
,
(ma-; -)
. <<gorong'ondwa>>
gorong'ondwa
(ma-; -)



1)
2) ,

gorong'ondwe
(ma-; -)
. <<gorong'ondwa>>
goshi
(-)
. <<joshi>>
gota
, , ;
gota mlango

. -gotana
. -gotesha
. -gotea
. -gotwa
. -goteka
. -gotagota
(. )

(),
(); mambo
haya afadhali yakagota
hapa

. -gotesha
. -gotea
.-. -goteza
.-. -gotolea
@ gotoa
1) ,

2) []
,
3) ,

gotea
;
. -goteza; goteza
kichwa (
)
. -gotelea
. -gotelewa
goti
(ma-)
; piga magoti .
.
; ;
pigisha magoti
. .
(-.) ; u
iliyopiga goti ;
pia goti
.
goto
(-)
, ,

govi
(ma-)
. ;
mwen govi ,

goya
(- ; ma-)
1) ,
;
;

; jiona goya

;

( ); fanya
goya
, ;
mwenye mwana
hana goya .

2) ,
; jiona goya,
fn goya

3) ;
1) , (. )
. -goyea
(-)
. <<goe>>
1) ,
2) ,
gozi
(-; ma-)
1) . . ngozi
2) ();
cheza gozi
; mwana gozi

3)
gozo
(-)
()
grafu
(-)
; ; grafu
duara
gram
(-)
. <<gramu>>
gram[a]foni
(-)
; ;
sahani gramafoni

gramofoni
(-)
. <<gramafoni>>
gramu
(-)

gredi
(-)
1) (]
; ana gredi gani?
?
2) ; ; ;

3) ; gredi tano juu


sifuri

4) ;
5) ;
grife
(-)
1)
2)
grinwichi
(-)

grisi
(-)
1) ; ;
doa l grisi
(. )
2) . ;

gua
, ,
(,
. .)
. -gulisha
. -gulia
. -guliwa
. -gulika
guama
. <<gwama>>
guba
(-)
. <<kuba>>
gubari
(-; ma-)
. <<ghubari>>
gube
(ma-)
. . . magube
, ;
, ;
fanya gube ,
;
()
guberi
(ma-)
1) ; ,
;
()
2)
3) ,

4) . ,
;
gubeti
(-)
. 1) ()
2)
( )
gubi
(ma-)

gubigubi
funika gubigubi ,
, (. ); jifunika
gubigubi

gubika
1) ,
,
2) ;
, ;

3)
. -gubikana
. -jigubika
. -gubikia
.-. -gubikiza
. -gubikwa
. -gubikika

gubiko
(ma-)
1) ,
2) []
3)
4)
5) . ,

6) . ;

7) . ,
8) . ,
(


-.

)
gubiti
(m-)
()
(-)

gubu
(-)
1) ,
; mwenye
gubu
2) ,
3) ; ,

4) ; mwenye
gubu
gubua
1) ,
;

2) . ;
; ,

. -gubuana
. -gubulisha
. -gubulia
. -gubuliwa
. -gubu[li]ka
guchia
;
. -guchilia
. -guchiliwa
. -guchilika
guda
( -.
,
)
. -gudisha
. -gudia
. -gudwa
. -gudika
(ma-)
1) ,
2) ,
gudamu
(-)

. <<gidamu>>
gude
(-)

(-)

gudi
(ma-)
. <<guda>>
gudulia
(ma-; -)
1) (
),
2)
guduria
(-)
. <<gudulia>>
gugu
(ma-)
1) ,
; fyeka (vunja,
ng'oa) magugu
()
(,
)
; choma magugu

2) ,
3) (
. .)
gugumia
1) (
)
2) ,
; gugumia jasho .

3)
@ gugumiza
1) (
)
2) gugumiza maneno
,

3)
gugumizi
(ma-)

gugumo
(-)
. <<gugumu>>
gugumu
(-)
(
),

gugumua
(-)

(Phragmites communis)
guguna
1) ,

2) ;
()
3) . ,

. -gugunana
. -gugunisha
.-gugunya .
. . .
. ac.-gugunyisha
.-. -gugunyana
.-. -gugunyia
.-. -gugunywa
.-. gugunyika
. -gugunia
@ gugunua
1)
2) (
, .
.)
3) ,
. -gugunwa
. -gugunika
gugurusha
1) ,
(. )
2) , ,
( )
3) , ,

. -gugurushana
. -gugurushia
. -gugurushwa
. -gugurushika
guguta
(-; ma-)
(
),
gulabi
(ma-)
mgulabi
gulagula
(ma-)
. , ;

gulamu
(-)
. <<ghulamu>>
gulegule
(-)


gulio
(ma-)
1) (
)
2)
guma
. . . .
.
.-. -gumiwa
@ gumia
1) ( ),

2) . ,
( ,
)
gumba
1) ,
; kidole
gumba
(, ); mtu gumba

2) ; mtu
gumba
( )
(-)
. <<gumbo>>
gumbizi
(-)

gumbo
(-)
1) ,
()
2) ,
3)
gumbu
(ma-; -)
1) .

2) [] (
mtango 1, 2)
gumegume
(-; ma-)
bunduki gumegume .

gumi
(ma-)
1) . ngumi;

2) ; twanga magumi
() (.)
gumio
(ma-)
1) ;
2) ,
(, )
gumu
1) , ;
;
2) ( )
3) ( )
4) ;
5) , ;
kazi ngumu
, ;
tatizo gumu

6) ,
,
( )
7) . . ;
; hali ngumu
hewa

8) ,

9) ,
gumzo
(ma-)
, ;
; sukuma gumzo
; piga gumzo
. ,

guna
1) , ;
,
2) . ,

3) . (.), ( .)
. -gunana
. -gunisha
. -gunia
. -gunwa
. -gunika
gunda
(-; ma-)
1)
()
2) .
3) , ;
(-)
,
( 50 )
(-)
; kazi
gunda
()
gundi
(-; m-)
, ;
gundi karatasi
; paka gundi ,

gundua
1) ,
; ,
; gundua siri

2) , ;

3) (
)
4) ()

. -gunduana
. -gunduza
.-. -gundulisha
.-. -gundulika
.-.-.
-gundulikana
. -gunduliwa
. -gunduka
@ gundulia
1)

2) ,
gunduzi
(ma-)
1)
2)
gunga
1) (o
-.);
(-.);
( -.)
2)
()
3) .
4) ,
5) ,

6)
()
7)
. -gungana
. -gungisha
. -gungia
.-. -gungiwa
. -gungwa
. -gungika
gunge
(ma-)
. ()
(. .
, )
gungu
(-; ma-)
.
gungumka
,
. -gungumkia
gungwi
(-)
,

guni
(-)
.
(-; ma-)
1)
2) ()
3)
(ma-)
. <<gunia>>
(-)
, ,
gunia
(ma-; -)
1) ; gunia l mapesa
. .

2) ; ; jaza
magunia
[]
gunjama
a;
guno

(ma-)
1) ,
2)
;
gunzi
(ma-)
(
)
guo
(ma-)
1) . nguo
,
2)
3) ; ;

gura

; ;

. -gurana
. -guria
. -gurwa
. -gurika
@ gurisha
1) ,
2) ;
guro
(-)

guru
(-)
sukari guru
-
(-)
. <<nguru>>
gurudumu
(m-)
1) ; gurudumu
fuatisho ; gurudumu
tegemeo ) ()
) ;
gurudumu l mzinga
; gurudumu l
historia .

2) .
gurufa
(-)
()
gurufu
(-)
; ;

guruguru
(ma-)
1)
(Gerrhosaurus major)
2)
(ma-)

gurugusha
1) . <<gugurusha>>
2) ,

3) -,
;
. -gurugushia
. -gurugushwa
. -gurugushika
guruguza
1)
; ()
2) ;
3)
( )
4) . ;

. -guruguzia
. -guruguzwa
. -guruguzika
gururu
(-)
1) ;

2)
gurusa
.

. -gurusana
. -gurusia
. -guruswa
. -gurusika
guruta
1) ()
2) ()
. -gurutisha
. -gurutia
. -gurutwa
. -gurutika
guruto
(ma-)
1) ( )
2) .
gusa
1) ,
[],

2) ,
3) . ,
; suala hilo
linagusa nchi zote


. -gusana
. -gusisha
.-. -gusishwa
. -gusia
-. (. ),
.;
-.
.-. -gusiana
. -guswa
. -gusika
. -gusagusa
guta
1) ,

2) . ,
. -gutana
. -gutisha
.-. -gutishwa
. -gutia
() -.
.-. -gutiwa
. -gutwa
. -gutika
1) ( )
. -gutana
. -gutisha
. -gutia
. -gutwa
. -gutika
gutu
(ma-)
1) ; ; gutu
l mkono (mguu)
(); gutu l mti

1) ;
; ;
mkono (mguu) [m]gutu
()
2) , ; kisu
[ki]gutu
gutua
1) ;

2) (-.)
()
3)
. -gutuana
.-. -gutushwa
. -gutulia
.-. -gutulika
. -gutuliwa
1) .
(, )
. -gutuliwa
@ gutusha
1) , ;

2)
3) .

@ gutuka
1) ;
2) ;

3) ,
( ,
. .);

guu
(ma-)
1) . mguu; tia
guu .
(); jikwaa guu .
( -.);
asiyesikia l mkuu, mwisho

huvunjika guu . ,

() ,

2) .
ngalawa
(coe
)
guya
, ;
,
guzi
(ma-)
guzi l mnazi

gwa

. -gwisha
. . -gwilia
.-. -gwiana
.-. -gwiza
.-. -gwilika
. -gwiwa; gwiwa n
giza

@ gwia
1) , ; gwia
mnyama (
)
2) .
() ;
giza lilimgwia

gwaduka
1)
2)

. -gwadusha
gwafua
1) ;
()
2) ;
3) ,
. -gwafuliwa
. -gwafuka
.-. -gwafukia
. . . .
gwagu
(-)
1)
2) .
()
3) .
gwama
1) ,
2) ,
gwanda
(ma-)
1)

2) ; ;
3) ;
4) . .

gwara
(-)
. <<gwaru>>
gwaraza
, ;
gwaraza meno

gwar[i]de
(-; ma-)
1) ; kagua gwaride
; ongoza
(endesha) gwaride

2)
; ;

3) ; gwaride l
heshima
4) ;
nyumba gwaride
; uwanja wa
kufanyia gwaride ;
fanya (endesha) gwaride

gwaru
(-; ma-)
1) ( mgwaru)
2) (-, )
gwase
(-; ma-)
. <<gwasi>>
gwasi
(-; ma-)
. ,

(hcochoerus africanus)
gwata
1) ;
2) ,

. -gwatana
. -gwatisha
. -gwatia
. -gwatwa
. -gwatika
gwato
(ma-; -)
1) ( )
2) .
3) , ;

4) ,
gwaya
1) , (
, . .)
2) , ;

. -gwayisha
. -gwayia
. -gwaywa

gwaza
1) ()
2) ,
. -gwazisha
. -gwazia
. -gwazwa
. -gwazika
1) (
)
2) ,

. -gwazisha
. -gwazia
. -gwazwa
gwechu
(-)
-.
( )
gwengwenya
,
. -gwengwenyeza
. -gwengwenyea
. -gwengwenywa
. -gwengwenyeka
gwenya
, ,
. -gwenyesha
. -gwenyea
. -gwenywa
. -gwenyeka
gwiji
(-)
1) , (.
. )
2) ,
1) ,
2) ,
ha
.,
!, !
haba
1) ,
, -
2) , ,
haba na haba hujaza kibaba
. -

3) ,
1) ,
; mvua
haba
2) ,
; mazao
haba
3) ,

4)
(-; m-)
1) , ,

2) ,
(-)

( ,
); nataka sigara
haba tatu

hababi
(-; ma-)
1) ,

2) ;
()
3) []
( )
hababu
(-; ma-)
. <<hababi>>
habali
1)
2) ,

habari
(-)
1) , ;
, ; toa
(pasha, arifu) habari

(),
;
mawasiliano habari
;
habari [gani]?
?, ?;
habari za siku nyingi?
?; sina
habari ; habari
kauzwa ;
2) ; ,
;
mwandishi [wa] habari
,
; ;
shirika l habari

; idara habari
(,
)
; vyombo vya
habari )
)
;
maelezo [baada] habari
;
bila habari )
) ,
3) , ,
4) ;
5) ; habari za
michezo

habedari
(-)
. <<abedari>>
. !,
!, !

habeshi
(ma-)
. <<mhabeshi>>
habi
. =
!, !
habibu
. ,

habithi
(ma-)
1) ()

2)
() ,

3) ()

4) (-) ;
habta
(-)

hadaa
,
; ulimi
uliopakwa sukari
haumhadai mtu mwenye
akili .

. -hadaana
. -hadaisha
. -hadaia
. -hada[i]wa
. -hadaika
(-)
1) ,
2) , ,

3) ,
4)
1) ,
2) ,

hadaya
(-)
. <<hedaya>>
hadhara
(-)
1) ,
2)
3) ; ;
mkutano wa hadhara
; hadharani
, ,
; toa hadharani )
,
, )
; - hadharani
, ;
upigaji kura w hadharani

; hadhara
(-.),
(-.); alinikebehi
hadhara
watu

4) ,
[] ;
alikuwa katika hadhara
waziri

hadhari
1) ;
;
2)
(
)
3) ,

. -jihadhari:
jihadhari! !,
!, !;
jihadhari kabla
hatari . =
,
. -hadharisha
, ,

-. -hadharishwa
. -hadhariwa
. -hadharika
(-)
1) ,
; wa n
hadhari
(); tia
(fanya) hadhari
;

2)
3) ,

4) ,
( . .)
hadhi
(-; m-)
1) , , ;
stahiki hadhi
; (weka) hadhi

2) ; ;
vunja (shusha) hadhi
;
mwanguko wa hadhi
; heshimu
hadhi nchi

3) p. ; ;
hadhi jamii
; hadhi mji huru

4) , , ;
hadhi heshima ;
tunukia (tunza) hadhi
heshima

5) , ,
; shusha hadhi

6) ; hadhi
maisha []

hadhira
(-)
, ;
mtunzi aamue anaandika
kwa hadhira gani?

,

hadhiri
1) ,
;

2)
() ()
. -hadhirisha
. -hadhiria
. -hadhiriwa
. -hadhirika
;
wajumbe waliokuwa hadhiri
mkutanoni ,

; hadhiri
nadhiri . ) ,
, )
, ;

hadhirina
. .

hadi
(-)
1) , , ;
; vita vimefika hadi
; hadi
,
; hadi mfundo

1) , , , ,
; tangu asubuhi hadi jioni
; siku hadi
siku
,
; tukuza hadi
mbinguni

1) [ ] ;
nilingoja hadi akaja ,

2) [ ] ; o

1) ,

2) ; ; mambo
haya hadi yamenipata

hadia
(-)
. <<hedaya>>
hadidi
(-)
. . 1) ;

. 1) ,

2) ,
hadimu
(ma-)
1) ,
2)
3) .
4) .
(
)
hadithi
1) ,

2)
. -hadithiana
. -hadithisha
. -hadithia
. -hadithiwa
. -hadithika
(-)
1) , ;
; ; hadithi
kale ; hadithi
filamu

2) ; hadithi n
mashairi ;
mwandishi [wa] hadithi
,
; ;
; andika (tunga,
buni) hadithi

3) , ;

4) , ;
hadithi tupu ;
hadithi kitoto
; tunga
(buni) hadithi

5) ()
hadubini
(-)

hae
. 1)
, ; hae

Mungu wangu!
[]!
2) ,
(. , )
. <<hai>>
hafifisha
1) ,
2) ,
(, .)
3) ,
4) ,
5)
()
6)
()
hafifisho
(-)
,
(, .)
hafifu
1) ,
2) ,

3) , ; afya
hafifu
4) ,
; bidhaa hafifu )
)

5) , ; nuru
hafifu
6) , ,
; fikira hafifu

hafkasti
(ma-; -)

(, )
hafla
(-)
, ;
;
hafla rasmi
;
hafla harusi

haftaimu
(-)
. <<hafutaimu>>
hafu
(-)

hafubeki
(ma-; -)
. ,

hafukasti
(-)
. <<hafkasti>>

hafutaimu
(-)
1) .

2)

hagali
(-)
(
)
haha
. , !, !
1) ,
2) ,
3) ,
4) . ,

5) .
6)

7) (
, . .)
. -hahia
. -hahwa
hahehohe
(-)
. <<hohehahe>>
hai
1) ,
2) ;
3) ,

. !, !
haiba
(-)
1)
2) ; mtu
wa haiba

3)
4) . ;
nusu haiba ,

haidhuru
1) . <<dhuru>>
2) ,
3) ;

haidra
(-)
.
haidreti
(-)
. ,
haidrojeni
(-)
. ; bomu l
haidrojeni

haidrolojia
(-)

haika

. !, !,
!
haikahaika
(-)
. <<hekaheka>>
haikamishna
(ma-; -)

(
,

,
)
haikosi
1) . <<kosa>>
2) ,
;
hailigwa

(.)
()
haima
(-)
. <<hema>>
hainehaine
. . = , ,
!
haini
1) ,
2) ;
3) ;

(ma-; -)
1) ,
2)
3) ;
4) ,
haipotenyusi
(-)
.
haitasa
1) . <<tasa>>
2) ; saa haitasa

haja
(-)
1) ,
,
; ridhisha
(tosheleza, kidhi) haja

; sina haja
nayo ;
sina haja kwenda huko

2) ; ,

3) ; ;
; toa (taka) haja
kwa ;

4)

5)
; haja za
lazima

6) . ;
haja kimaumbile

7)
; shikwa na haja
; enda haja

hajaji
(ma-)
. . (
),
hajambo
. . <<jambo>>
haji
(-)
. 1) (
), ; enda haji

2) (ma-) ,

hajiri
1) ,
(
),
2)
3) ()
. -hajiriana
. -hajirisha
. -hajiria
. -hajirika
(-)
1)
2)
hajivale
(ma-; - )

(Polyboroideo typicus)
haka
(-)
1) [] ;
shika haka
[]
2) (

,

. .)
hakahaka
( -.)
hakali
(-)
. <<haka>>
haki
(-)
1) ; haki uchaguzi
; haki
sawa ,

; haki za binadamu
; haki n
mawajibiko
;
haki halali
; wa n haki
; kiuka haki
; kwa
haki
2) ,
, ; haki
yako! !; sema
haki
; ; kwa
haki
3) ; ,
; mtu wa haki
;
mtume wa
haki! !
4) ;
; shika (shikilia,
fanya) haki
; mpenda
haki
; - haki ,
; ;
hii si haki
;
; Mungu ni
mwenye haki

5) ,
6)
7) ,
(,
. .)
hakika
(-)
1) ,
; sina hakika
; hakika yako
; kwa
hakika [hasa]
2) ;
,

3) ; kwa hakika

1) ,

2) ,
3) ,
hakiki
1) ,
;

2) ,

3)
4) ;

,

. -hakikiana
.-. -hakikishia
.-.- .
-jihakikishia
. -hakikia
,
,

. -hakikiwa
. -hakikika;
haihakikiki

@ hakikisha
1) ,

2) , ;
()
3)
4) (),
()
5)
hakikisho
(ma-)
1) ,
,

2) , ;
toa hakikisho
,

hakimu
(ma-; -)
1) ; hakimu mkazi
[];
hakimu wa kienyeji
;
hakimu wa jeshi

2)
3) ,
hakiri
1) ,

2) ,
. -hakirisha ,

1) ;

2) ,
(
),

hakuna
, (.

-.); hakuna kazi
;
hakuna njia ;

hala

(),
(-. ,
.)
. -halana
. -halia
. -haliwa
. -halika
halafa
(-)
1) ,

2) ,
3) .
4) ,

5)
6) ;

(-)
,
halafu
1) , , ,
; - halafu
, ;
vizazi vya halafu

2) ,
;
halahala
. = !,
!
1) ,

2)
3)
halaiki
(-)
, ; halaiki
watu ,
, ;
michezo
halaiki )
) ;

halali
1) ,
; ;
haki halali
2) ,

(-)
1) , ;
; - halali
,
2) -.
()
halalika
1)

()

2)

()
.-. -halalishwa
@ halalisha
1) ,

2) ,
halambe
1) . <<harambe>>
2) halambe halumbe )
[] ) ,
,!
halan[i]
1) , ,

2) , ; il
halani
halasa
(-)
1) , (.
. )
2) ,

halbadiri
(-)
. (
)
halelenji
(-)
()
haleluya
. !
halfiya
(-)
(

)
hali
(-)
1) , ,
, ; hali
kisasa
;
hali wasiwasi
;
upunguz[w]aji wa hali
wasiwasi duniani

, hali
kimataifa
; hali mambo
; hali halisi
,

; hali kivita
;
tangaza hali kivita

; hali iliyopo
-; hali hewa
; hali
kunyambukia

(kunapukia)
2) ,
; hali nzuri (njema,
bora, ifaliayo, mwafaka)

; hali
maisha ;
; inua
(ongeza,
pandisha) hali maisha

; kwa hali yote
ile, kwa kila
hali

(), []
; hali kadhalika,
halikadhalika ;
[] ,
; sina hali

3) ,
; u hali
gani? ?; hana
hali
; msaada
wa hali n mali

; pima
hali mgonjwa
()

4) ,

1) [ ] ,

2) ; il hali,
hali ambapo ,

halibari
(-)
;
halibu

; jua limenihalibu sana

. -halibia
. -halibiwa
. -halibika
halifa
(ma-)
1)
2) ;
3) .

halifu
1) ,
;

2) ;
,
; halifu
amri

; halifu sheria

. -halifiana
. -halifisha
. -halifia
. -halifiwa
. -halifika
(ma-)
1) ;

2) , ;

1) ,
2) ,
;

3) ,

4) ,
(,
, . .)
1) ,

1) ,
(,
. .)
halijoto
(-)
. . hali [] joto

halikadhalika
. . <<hali>>
halili
(-)
1) ,

2)
1)
2)
(-)
.

halilia
. 1) halilia mbwewe
" " (
)
2)

halilungi
(-)
()
halilunji
(-)
. <<halilungi>>
halimtumwa
(-)

halisi
1) , ,
; hali halisi
;
hati

halisi
; shujaa halisi
;
mwananchi halisi
2) , ; hoja
halisi ,
a;
sura halisi
()
3) ,
; ngozi halisi

4) a, (
. .); faida halisi

5) ,

6) ; unyevu
halisi hewani

1) ,

2) ,
3) ,
4) ,

5) ,

6)
1)
()
2)
3) ;
; kitu hiki hakihalisi
shilingi kumi


4) , ;
haikuhalisi kufanya mizaha
namna hiyo

halisisha
(.
), ;

haliudi
(-)

halizeti
(-)
. <<halzeti>>
halkumu
(-)
.
halla
. <<halahala>>
halmaria
(-)
. <<almaria>>
halmashauri
(-)

1) ; ;
; ;
halmashauri kuu )
)
; halmashauri
kutengeneza (kutunga,
kupitisha, kufanya) sheria
;
halmashauri ya kijeshi
;
halmashauri ya wazee
;
halamshauri ya kusimamia
mtihani

2) ,
3) [];
halmashauri mauzaji

halua
(-)
,
, ,

halula
(-)
. 1)
( )
2) (
)
3)
4)
haluli
(-)
();
chumvi haluli, haluli
chumvi ,

halumbe
. . <<halambe>>
halwa
(-)
. <<halua>>
halwaridi
(-)
. <<waridi>>
halzeti
(-)
. mafuta ya halzeti
1)
2)
(. . )
hama
1) ,
,
;
2) ,
;
;

. -hamana
.-. -hamishana
.-. -hamishia

.-.-.
-hamishiwa
.-. -hamishwa;
alihamishwa katika kazi
nyingine

.-. -hamishika
. -hamwa
( )
. -hamika
. -hamahama

, ,
; maisha
kuhamahama

@ hamisha
1) ;

2) ; ,
;
3) ;
;
4) ,
(.
)
5) (.

)
@ hamia
1)
() -.
2) ()
-.
3)
() -.
1) ,

. -hamiana
. -hamilia
.-. -hamilika
. -hamiwa
hamadi
.,
,
!, !
hamaki
1) ,

2) ,
,

. -hamakiana
.-. -hamakishwa
. -hamakia
. -hamakika
(-)
1) ,

2)
(); wa (ingiwa,
pandwa) na hamaki )
;

)
, ,

@ hamakisha
1) ;
2) ,

hamali
(ma-)
1) ; ;
hamali barua . a)
)
2) , ; ;
gari l hamali

hamamu
(-)
1)
2) ;

3)
(-)
.
hamanika
1)
2)
()
3)
4)
(); alikuwa
pumzi juu kwa kuhamanika


. -hamanisha
hamasa
(-)
1) , , ; kwa
hamasa ,
2) ,
; ;
; tia hamasa
;

3) ; ;
hamasa za kitabaka

hamasisha
,
;
hambarara
,
(.)
. -hambararia
hambe
(ma-)
. ;
hamdi
. <<himidi>>
(-)
. <<hamdu>>
hamdia
(-)


(
kanzu, ,
)
hamdu
(-)
. , ; al
hamdu lilahi!
!
hame
(ma-)
1)
()
2)
()
hami
1) ,
;
2) , ;
hami matunda
mapinduzi

. -hamiana
. -jihami
,
. -hamia
. -hamiwa
. -hamika
hamidi
(-)
. <<hamdu>>
hamili
. <<himili>>
hamio
(ma-)
1) ,
;

2)
3)

hamira
(-)
; ; hamira
unga ;
;

()
hamjambo
. . <<jambo>>
hamna
, (.
-.
); nyumbani hamna
maji
; hamna neno
; hamna
matatizo
hamnazo
jitia (jidai, jifanya)
hamnazo )

)

)

()
hamrawi
(-)
.
hamsa
(-)
. ; hamsa mia

hamsini
; ana hamsini
zake
; uniache
hamsini zangu
; shika
hamsini zako! )
!
) !,
!
hamstashara
.
hamu
1) ; ; kwa
hamu [kubwa] ;
[] ;
hamu
kula ; wa (shikwa,
ingiwa) n hamu, n hamu
) (-.) )


2) ; ;
; tia (jaza) hamu

3) , , ,

4) , o;
hamu n ghamu

hamumi
(-)

hamumu
(-)
. <<hamu>>
hamusi
(-)
(.); hesabika hamusi

(-.)
hanali
(-)
.
hanamu
(-)
1) ;
2) ;
hanamu a chombo .

;
;
mstari wa hanamu )

; )
()

3)
4) (

)
1) ,
2) ,
1) , ; kata
hanamu
2) , ; kata
hanamu
3) ; ;

4) .
handaki
(ma-)
1) ; ;
()
2) ;
handisi
(ma-)
. <<mhandisi>>
hando
(ma-)
( )
(ma-)

(-)

( )
hangahanga
1)

() ( ., -.)
2) (-.)
(-)
1) ;

2) , -
hangaika
1)
2) (
)
3)
()
;
4)

5) ,

6)
()

7) ( ,
. .)
8) ( )
. -hangaisha
.-. -jihangaisha;
wajihangaisha bure

. -hangaikia
.-. -hangaikiwa
hangaiko
(ma-)
1) ;

2) , ;

3) , ;
4)
hangamaji
(-)
. (
)
hangue
(-)
. <<hangwe>>
hangungu
(ma-)

hangwe
(-)
(

)
hani
1) ,
2) ;

3)

. -haniana
. -hania
. -haniwa
. -hanika
hanikiza
1) ;
2) ,
( -. )
3) ;
. -hanikizana
. -hanikizisha
. -hanikizia
. -hanikizwa
. -hanikizika
hanithi
. 1) ,

2) ,
; usinihanithi!
!
. -hanithiana
. -hanithiwa
(ma-; -)
1)

2) ;

3) . ,

4) .
1) ,

2) , ;

hanja
1) ,

2) ,

3) ,
;
4) ,
5) ,
(,
)
. -hanjia
. -hanjwa
. hanjika
(-)
;

hanjamu
(ma-; -)
,
( ,
)
(ma-; -)
1) ;
(.)
2) ;
(.); piga
(tia) hanjamu )
;
(.) ) ;

hanjari
(-)
;

hansa
(-)
. ()
hanuni
(-)
.
()
hanziri
(-)
; ,
hanzua
(-)
1)

2)
hao
., .
; watu hao
[]

hapa
1) . . ();
mjini hapa ;
mahali hapa pazuri

1) ; ; njoo hapa
; kutoka hapa
mpaka mjini
; hapa
na hapa ; papa
hapa ,

hapana
1) , (.
-.);
shambani hapana miti

; hapana marefu
(man) yasiyo n ncha
.

(=
,
)
2) (); je
unaondoka? Hapana!
? - !
hapanapahali
(-)

hapo
1) . .
(); mahali
hapo []

1) ; ; ningojee hapo
;
hapo ,

2) , ;
hapo ,
; basi,
hapo...
...; hapo kale
-,
; zamani za hapo
[]

3) ,
, ,
; akikataa,
hapo
mwache
a, a

hara
(-)
1)
2) ; enda harani
(a )

1) ; hara damu
,
; dawa
kuhara
(kuharisha)
. -harisha
, ; chakula
hiki chaniharisha

. -haria
. -harwa
. -harika
harabu
(-; ma-)
1) ,
; nazi mbovu
harabu nzima .

(=
)
2) , ;

1) ,
;
2)
3) ,
haradali
(-)
1) (
)
2)
harag[w]e
(ma-)
( mharagwe)
haraja
(-)
1) , ,
2) ,
; lipa haraja

haraka
(-)
1) , ;

2) ,
; ;
fanya haraka ,
; haraka
haraka haina baraka .

(=
)
3) ,
1) ;
2) ,
3) ,
harakati
(-)
1) []
2) , ,

3)
(), harakati
za ukombozi

4) ; harakati za
kitabaka ;
harakati za kimapinduzi

5) ; ;
harakati za kimaumbile
;
harakati za volkeno

6) ;
harakisha
1) ;
2)
. -harakishana
. -harakishia
. -harakishwa
. -harakishika
haram
(ma-)
1) ()
2) .
(-)
.
(
)
harambe
.,
=
, , !
harambee
. <<harambe>>
haramia
(ma-)
1) , ,
; haramia wa
baharini
2)
haramu
1) ,
,
2) ,
, ;
utawala haramu
;
mwana [wa] haramu )

() )
. ,

harara
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
; ;
ameshikwa n harara

4) ,

5) .
6) .
7) . ,
8) . ,
9) . ,
;
; n
harara mn
; ana moyo harara

harashi
mwana harashi .
,
hari
(-)
1) ; ; hari
jua ;
; msitu
wa hari

2)
3) , ; toka hari
,

4)
5) . , ,

6) . ,
7) . ,

haria
. <<heria>>
haribifu
1) ,
2) ,
;

3) ,

4) ,

5) ;

haribivu
. <<haribifu>>
haribu
1) ,
2) ; ;

3) , ,
;
wameiharibu nchi yote

4) , ,
(.
)
5) , ;
haribu kazi ;
; haribu
mimba

6) ,
7) , ,
; haribu mo
;
a;
haribu kichwa
;
haribu jina
; nia
njema ni tabibu, nia mbaya
huharibu .
,
8) ,
(,
. .)
. -haribisha
. -haribia
.-. -jiharibia
.-. -haribikana


.-. haribikia
@ haribiwa
1)

()
2)
3)
@ haribika
1)

(,
)
2) , ,

3)

(); safari
imeharibika

4)
5) ;
kwa muda kidogo ufalme
huo uliharibika



@ haribikiwa
1)
2)
(-.)
3)

()
haridali
(-)
. <<haradali>>
harija
(-)
. <<haraja>>
(-)

, ;
mwenye harija mno .

hariji
()

. -harijiwa
@ harijia
1) ;

2) .
3)
-.
4) ,

harikisha
. <<harakisha>>
harima
(-)
. <<harimu>>
harimu
1) , ;
,

2) ,
3)

4)
5) ,
. -harimisha.
-haramisha
.-. -harimishwa
. -harimia
. -harimiwa
. -harimika
(m-)
1) -.
()
2)
3) ,
a

(ma-)
1)
2) ,
hario
. !
harioe
. ,

hariri
(-)
, ;
mtu hariri . )
() )

1) (
..),
2)

. -haririsha
. -hariria
. -haririwa
. -haririka
harisho
(-; ma-)
1)
2)
()
harita
(-)
, -

harmuni
(-)
. <<harumuni>>
haro
(-)
;
harubu
(-)
1) ,
2) ,
3) ;
harufi
(-)
. <<herufi>>
harufu
(-)
1) ; harufu nzuri
; harufu
mbaya ;
harufu nyama
kuchomwa imenipiga
puani

2) , ;
harufu maua
; harufu kunukia

(-)
. <<herufi>>
harumuni
(-)
; piga harumuni

harusi
(-)
. <<arusi>>
hasa
1) ,

2) ,

3) ,
4)
5)
1)
2)

3) , ;
hakika hasa

4) ,
,
; mzalendo
hasa )
)

(-)
1)
2)
1) ;
(
)
. -haswa
. -hasika
hasada
(-)

(-)
. <<husuda>>
hasama
(-)
1)
2) , ,

3) , ;
fanya hasama ,
,
4) .
hasanati
(-)
.
1)
2)
hasara
(-)
1) , , ;
hasara mali
;
faida n hasara
; -n
(-) hasara ;
pata (l) hasara
,
; tia (leta, sababisha)
hasara ,
; lipa
(fidia, ziba)
hasara ,
,
;
kwa hasara
,
2) , ;
hasara mazao ;
-n (-) hasara ,

3) . ,

4) ,
5) ,

hasha
. !, !,
!,
!,
!,
!, hasha
lilah[i] ) !,
! ) !
hashakum
. !,
!
hasharati
(ma-; -)
. <<asherati>>
hashiki
(-)
. <<ashiki>>
hashiri
,
()
. -hashiria
. -hashiriwa
. -hashirika
1) ;
(.)
2) ;

. -hashiria
. -hashiriwa
. -hashirika
hasho
(ma-)
. 1) ()
(cya); ti hasho
,
()
2) , ; ti
hasho ) )

hashuo
(ma-)
[)
,
hasi
,
. -hasiana
. -hasisha
. -hasia
. -hasiwa
. -hasika
1) ; chaji
hasi .

2) . ,
; wa hasi )

(
) )

hasibu
(ma-; -)
. <<mhasibu>>
hasidi

. <<husudu>>
(ma-)
1)

2)

3) ,
4) (-) ;
5) (-)
6) (-)
7) (-) ;
hasika
1) ,

2) ,
hasimu
1) ,
;
2) ,

3) ,
4) (-.
);

(
)
5)
(,
)
. -hasimia
(ma-; -)
1) ,
2) , ,

3) ;
4)
@ hasimiana
1) ;
2) ,

3) ;
kuhasimiana kimataifa

hasira
(-)
, ; ;
; pata (piga,
n) hasira, wa (pandwa,
ingiwa, shikwa,
patwa) na hasira ,
, ;
; tia hasira ,
; tawala (zuia)
hasira
(); hasira [ni] hasara
.
- (= -
); hasira mkizi,
furaha a mvuvi .

hasiri

1) ,

2) ,
3) ,
4) ,

5) ;
(-.)
6) ,

. -hasiriana
. -hasirisha
. -hasiria
. -hasiriwa
@ hasirika
1)
()
2)
3) ,

4)
()
hassa
. <<hasa>>
hasua
(-)
1) .
2) . ;
hasusa
(-)
. <<asusa>>
hata
1) , [] ; kutoka
hapa hata huko
; tangu asubuhi
hata
jioni
2) []; ,
;
3) , ,
4) ;
;
5) ; ; hata
hivyo ,
,
6) ; hata chembe
(punje, kidogo) ,
; sifahamu hata
chembe

7) , ; hata asubuhi

8) , ,
, ;
wakubali? Hata
? -
hatamu
(-)
1) , ;
2) , ; hatamu
za uongozi (utawala)
. ;
tia hatamu )

).
, ;
shika hatamu )
)
.
[]
3) .
; hatamu za
uchumi zimo mikononi
mwa wananchi


pyx
hatari
(-)
1) ; ; hali
hatari
; sheria hatari

a
; hatari vita
; wa n hatari
; -
hatari ,
; hatari
kifo ;
kabiliwa n hatari
;
leta (sababisha) hatari
; tia hatarini

2) ; ;
sias hatari
; -
hatari ;
jitia hatarini
hatarisha
1) ;
; siasa hii
inahatarisha ulimwengu
wote ()

2)
3)
. -hatarishana
. -hatarishwa
@ jihatarisha
1)

2) ;
wajihatarisha bure

hataza
(-)
. hati kukataza
kuiga uvumbuzi
hati
(-)
1) , a
; hati za utambulisho

;
hati
urafiki o
2) ;
; hati kifo
)
)
; hati
uanchama
; hati utalii
,
; hati fedha
,
; hati dhamana
;

3) ; ; jaza hati
()
4) ;

5) ,
6)
7) hati mkono ,

8) ,
; hati kiarabu
; hati
kirumi

hatia
(-)
1) , ;
mwenye hatia ,
; asiye n hatia
,
; wa n hatia

2) . ,
;
patikana n hatia

; tia hatiani )
, a
) ,

)

3)
4) ,
5) ;

hatibu
(ma-)
1)
2) ()
3) a
hatihati
(-)
1) ,
2) ,
3) ;
hatiki

1) ,

2) ,
hatima
(-)
1) , ;

2) ,

. hatimaye 1) ,
,
; -
hatimaye ;
lengo l hatimaye

2) ,
hatimaye
. hatima yake .
. <<hatima>>
hatimkato
(-)
1)
2) ; andika
hatimkato

hatimu
. <<hitimu>>
hatinafsi
(-)
1)

2) ; ,

1) ;

hatirisha
. <<hatarisha>>
hatua
(-)
1) ; hatua kwa hatua
. .
, ;
kwa hatua )
)
; fanya
(piga, vuta) hatua .
. ,
; piga hatua kubwa

,
;
wa hatua
[]
; hatua
kwanza . .
, , ,
; pima kwa hatua
; hatua
mbili mbele
; piga
hatua nyuma .
.

2) , ;
, , ,
; hatua juu
ubepari
;
ingia hatua mpya
(
. .); hatua
kubwa maendeleo
o ;
hatua za mlo

3) , ;

4) ,
5) ; ;
waliohitimu hatua a III n
IV

6) ,
7) ; ;
chukua hatua []
; hatua za
kujihadhari

8) []
, ;
nitakuja nipatapo hatua
,

hatujambo
. . <<jambo>>
hau
(-)
,
haula
. . <<l>>
hauli
. <<hawili>>
(-)
(
)
hawa
(-)
1) ,

2) ;
; hawa moyo
;

3) ,
;
; ,

4) ,
(-)
. ;
; Adamu
n Hawa
., . ; watu hawa

hawaa

(-)
. <<hawa>>
(-)
. <<hawara>>
hawafu
(-)
1) ,
2) ;
3)
hawaiji
(-)
.
;

hawajambo
. . <<jambo>>
hawaji
(-)
()
hawala
(-)
1) . , ;
; hawala n hisa

2) ; hawala kulipa
(-.),
hawala chapa ,

hawara
(-; ma-)
1) ;

2) ;
3)
4)
hawili
1) , ;
hawili hawala )
( -.)
2) (),
hawili deni
( )
3) (-.
)
4) ;
()
5) ,

6) () (
)
. -hawilisha, -haulisha
.-. -jihawilisha,
-jihaulisha
. -hawilia
. -hawiliwa
. -hawilika
hawilisho
(ma-)
1) ,
(-., -.)
2)

3) ,

(
)
hawinde
(ma-)
,
haya
. 1) !, !
!
2) !, , !,
haya, haya !,
!
3) . haya basi! !,
!
(-)
1) , ; tia
haya ; n haya, wa
(shikwa) n haya
,
; asiye n
haya ;
mwenye haya hazai .

2) , ;
kijana mwenye haya

3) ,

4) ,
5) ;
;
; n haya,
wa n haya
,
; tafadhali,
usione haya! ,

6)
7) ,
8) ,
9) ;

., . ; mambo
haya
hayati
(-)
1) , ;
hayati alikuwa mtu adhimu

2) ; ;
wakati wa hayati yake yote
alifanya kazi

3) , ; si
hayati si mamati )
, ) =
!
hayatinafsi
(-)
. <<hatinafsi>>

hayawani
(-; ma-)
1) . .
, ;
2)

3)
4) . , ,
,
hayo
., .
; maneno hayo
[]
haza
1) ,

2)
. -hazana
. -hazisha
. -hazia
. -hazwa
. -hazika
. -hazahaza
,
hazama
(-)
1)
(, . .)
2) (
)
hazamu
(ma-)
. <<mahazamu>>
hazina
(-)
1) . . ,
; hazina
utamaduni

2) , ;
mweka (msimamizi wa)
hazina
3) ;
4) ,
; hazina
bunduki .
hazini
()
()
. -hazinisha
. -hazinia
. -haziniwa
. -hazinika
hazuma
(-)
. <<hazama>>
he
.,
,

heba
(-)
. <<haiba>>

hebaria
(-)

hebo
.,
,
hebu
. <<ebu>>
1) ,
2)
hechi
(-)

hedashara
.
hedaya
(-)
, (,

)
(-)
1)
2) ; ;

hedhi
(-)
. ; wa
n hedhi
hedikota
(-)
. <<hedikwota>>
hedikwata
(-)
. <<hedikwota>>
hedikwota
(-)
1) ,
2) ,
hedimasta
(ma-; -)
1) (,
..)
2)
hedimistresi
(ma-; -)
1) (,
. .)
2)

heiba
(-)
. <<haiba>>
hekaheka
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
4) ,
5)
()
;
hekalu
(ma-; -)

; ;

hekaya
(-)
1) ; ;
; hekaya
Muhamadi mtepetevu

2) ,

3)
4) , ; ghafla
ikapita hekaya

hekemua
1)
. -hekemulia
1) ,
. -hekemulia
. -hekemulika
hekima
(-)
1) , ; wa
n hekima
(); mwenye hekima
) ; )

2) ,
3) ,

4) ; ; wa n
hekima ;
mwenye hekima

5) ; ;
tumia hekima )
(-.
)
)
hekimiza
1) ,
2) ,
3)
()
. -hekimizwa
heko
. !; !;
!; !
hekta[ri]
(-)

hela
(-)
. ;
. !, -!,
!, !,
!, !
heleleza
1) ,
2) ;

3)

. -helelezana
. -helelezia
. -helelezwa
. -helelezika
heliamu
(-)
.
helikopta
(-)

helmeti
(-)
, []
helo
(-; ma-)
(
a )
hema
(ma-; -)
1) ; ; ;
piga (kita, panga,
simikisha) hema
()
; ng'oa (ondoa)
hema ()

2) ( )
1) ;
;
;
2)
3)
4) ;
; tuachie kuhema
kidogo

. -hemesha
. -hemea
. -hemeka
. -hemahema
@ hemewa
. 1)

2)
( . .)
hemaya
(-)
. <<himaya>>
hembu
. <<ebu>>
hembwe
. <<ebu>>
hemera
1)

(
)
2)
3) ()

. -hemerana
. -hemerea
. -hemereka
hemu
(-)
;
henezi
(-)
1) ; kwa
henezi ) ;
) ;
tafadhali, sema kwa
henezi ,

2) ; kwa
henezi ;
henza
(-)
.
henzarani
(-)
. <<hinzirani>>
henzerani
(-)
. <<hinzirani>>
hepa
. <<>>
. -hepana
. -hepesha
. -hepea
. -hepwa
. -hepeka
heri
(-)
; ; ; -
heri ;
,
; jaliwa heri

; takia (ombea)
heri
; heri
yako! !, kwa
heri [ kuonana]
, ,

1) ,
; heri
adui mwerevu kama
(kuliko) rafiki mpumbavu
. ,
; heri nusu
shari kuliko shari kamili
.
,
(=
)
2) ,
3)
heria
. 1)
2) heria tanga

1) . <<harioe>>
1) . ,
!,
!
herimu
(-)
. <<hirimu>>
herini
(-)

hero
(-; ma-)
. <<helo>>
heroe
(-)
.
(Phoenicopterus
ruber)
herufi
(-)
1)
2) ;
; herufi za italiki

3)
4) ;
hesabati
(-)
. <<hisabati>>
hesabu
1) , ,

2) ,
,

3) ,
4) ,
,

5) ,
,
. -hesabiana
. -jihesabu
. -hesabisha
. -hesabia
ac. -hesabiwa
. -hesabika
;
; isiyohesabika
,

(-; ma-)
1) ,
2) ; hesabu endelezi

3) , ,
, ;
fanya (piga) hesabu
,
,
; hesabu za

kichwani ; tia
hesabuni
,
; hesabu watu

; kwa
hesabu za kichwa

4) ; kitabu
cha hesabu )
)

5) . ; ; fungua
hesabu (
); toa hesabu

; taka hesabu

6)
7)
8) . ; lipa
hesabu ,
(
)
9) .
heshima
(-)
1) , []
; vunja heshima
; okoa
heshima

2) , ;
hana heshima

()
3) , , ;
kwa heshima (.), chukua heshima

(-. ); wekea
mtu heshima .; -.
;
mgeni wa heshima

4) , , ;

5) ,
;
; heshima ni kitu
cha bure .

6) ;
mavazi heshima
()

7) ,
8)
()

9) ; heshima
nchi
heshimu
1) , ;

2)
()
3) , ,

. -heshimiana; kwa
msingi wa kuheshimiana

. -heshimisha
. -heshimia
. -heshimiwa
. -heshimika
hesi
(-)
1) , ;
2) , ,
; kata hesi
,
3) . ,

heti
(-)
;
hewa
(-)
1) ; hali hewa
; hali nzuri hewa
; punga
hewa
,

2)
3) ,
; hewa kutoa
machozi ;
hewa iwakayo
moto ; ingiza
hewa
4) ; wa hewani
; ingia
hewa ; l
hewa
;
hewa

hewaa
. !, !,
!, !
heza
(-)
. <<henza>>
(-.)

. -hezana
. -hezea
. -hezwa
hezaya
(-)

. <<hizaya>>
hiana
(-)
1) ;
, ;
fanya hiana

2) ;

3) , ,
; bila (pasina)
hiana ,
(
-.)
4) (ma-) ,
;
5) (ma-)
1) , ;
,

2) ;

3) ,
hiari
1) ;

2) ;

. -hiarisha
()
. -hiaria
. -hiariwa
. -hiarika
(-)
1) , ;
kwa hiari ; -
hiari ; hiari
yako!
!, !;
hiari hushinda utumwa
.

2) ; ;
wa n hiari

3) ,
4)
hiba
(-)
1) ,
2) ,
3) ,
hibu
,

hicho
. .
;
;
; kitabu hicho

[]
hidaya

(-)
. <<hedaya>>
hidi
1) ( -.)
2) (
); (
)
. -hidia
. -hidiwa
. -hidika
hidima
;
hifadhi
1) , ,

2) [] ,
; hifadhi
mazingira
;
hifadhi amani

3) , ,
; ungu
amhifadhi! ,
!
4) ,
; hifadhi
chupani

. -hifadhisha
. -hifadhia; mbuga
z kuhifadhia wanyama

. -hifadhiwa
. -hifadhika
(-)
1) , ;
; hifadhi kisiasa

2) ;
; hifadhi a
nishati .
; hifadhi
momenta .

3)
4) ,
; hifadhi
mimea
hii
. . 1) ; ;
; nyumba hii ;
hii ina maana gani?
?
2) ; miti hii

hija
(-)
, (
)
(-)
,

hijabu
(-)
1) .
2)

3)
;
4) . ,
(
)
(-)
. ;
hiji
,
; hiji Maka

. -hijisha
. -hijia
. -hijiwa
. -hijika
hijira
(-)

hikaya
(-)
. <<hekaya>>
hiki
. . ; ; ;
kisu hiki ; kitabu
hiki
hikima
(-)
. <<hekima>>
hila
(-)
1) ; ; - (n) hila ; kwa hila
; fanya hila

2) ;
, ; -
(-n) hila ;
; kwa hila
,
; fanya hila
,
3) , ;
(.)
4) , ,

5) ,
; ; tumia
hila za kikoloni

6) ,
7) ,
(, )
hilafu
(-)
. <<halafa>>
(ma-)

. <<mhalifu>>
hilaki
(-)
1) ,
2) ,

hilali
(-)
1) ; Chama cha
Hilali nyekundu

2)
hili
. . ; ; ;
jambo hili ; kasha
hili
hiliki
(-)
. <<iliki>>
1)
2)
()
3)
(,
)
. -hilikia
. -hilikiwa
. -hilikika
@ hilikisha
1) , ,
; siasa
kuhilikisha watu

2) ,
hilo
., .
;
;
; jina hilo
[]
hima
(-)
1) , ,
; ;
kwa hima ,
, ;
; fn hima )
, )
(),
(); - hima
,
2) ,
1) , ;
, ;
hima!, hima! ,
!
2) , ,
3) ,
himaya
(-)
1) , ,

2) ,

3) ;
4) ,

himdu
(-)
. <<hamdu>>
himidi
1) (,
. .)
2) , ,
(,
. .)
. -himidisha
. -himidia
. -himidiwa
. -himidika
(-)
. <<hamdu>>
himila
(-)
1) , ;
2)
himili
1) ; (
. .)
2) ;
,
(-. ); nyumba
udongo
haihimili kishindo .


3) ,
; ,

4) , ,

5)
. -himiliana
. -himilisha
. -himilia
. -himiliwa
. himilika
himoglobini
(-)
.
himu
. . . . .
.
. -jihimu
,
.-. -himizana
.-. -himizia
.-. -himizwa
.-. -himizika
@ himiza
1) ,

2) ,
3) ,
,
( )

4) ,
;
5) ,

6) ;

7)
hina
(-)
1) (
mhina); tn
(paka, tia) hina

2)
( )
hindi
(ma-)
1) ; unga
wa mahindi

2) Bara Hindi ;
Bahari Hindi

hini
1) ;

2) ,
3)
(-.)
4)
()
5) ,

. -jihini
( -.),

. -hiniana
. -hinisha
.-. -jihinisha
. . . .
. -hinia
. -hiniwa
. -hinika
hinika
. <<inika>>
hinikiza
. <<hanikiza>>
hinzirani
(-)
1)
mhinzirani; kiti cha
hinzirani ;
kama hinzirani
.
2) ,
hinziri
(-)
. <<hanziri>>
hiri
1)
()
2)
( )

. -hiria
hirimia
1) ;

2) ,

3) (),

hirimu
(-)
1) ( 10 25
); katika hirimu

2)
3) ,
4)
5) ,

hirini
(-)
. <<herini>>
hirizi
(-)
,
hirola
(-)
(Hunter's
hartebeest)
hisa
(-)
1) ,
2) .
3) .
hisabati
(-)
;
hisabu
. <<hesabu>>
hisani
(-)
1) ;
; kwa
hisani yako! !,
!; hisani
haiozi .

2) ;
;
hishima
(-)
. <<heshima>>
hishimu
. <<heshimu>>
hisi
1) ,
2) , ;

3) []
. -jihisi
. -hisisha
. -hisiwa
. -hisika
(-)

. <<hisia>>
hisia
(-)
1) , ,
; hisia za umama
; kwa
hisia
upendo
; hisia za unyonge
.

2) ;
;
3) ,

historia
(-)
; uyakinifu wa
kihistoria
; mabadiliko
kihistoria

; ingia
katika historia
; weka historia

hita
(-)
[]
hitaji
1) ,
, ;
anahitaji kusaidiwa


2) ,
3) ;
. -hitajiana
. -hitajisha
. -hitajia
ac. -hitajiwa
. -hitajika
()
;
wataalamu wa kitaifa
wanahitajika sana katika
nchi changa



(ma-)
. <<mahitaji>>
hitari
, ;
katika mambo mawili hitari
mojawapo

. -hitarisha
. -hitaria
. -hitariwa
hitiari
(-)

1) , ;

2)
3)
hitilafu

()
. -hitilafisha
. -hitilafiwa
. -hitilafika
(-)
1) ; ,

2) , ;

3) ,
4) , ,
;
5) ;

(-.)
1) (
), ,

@ hitilafiana
1) ,

2) (
),

hitima
(-)
. 1)

2)
(
-.
,
. .); soma
hitima
3) ; fanya hitima

hitimisho
(ma-)
,
hitimu
1) , ,
;
; hitimu skuli

; hitimu mtihani

2)

.-.-.
-hitimishiwa
.-ac. -hitimishwa
. -hitimia
. -hitimiwa
. -hitimika
@ hitimisha
1) ,

2) ;
(. )
3)
()
hitma
(-)
. <<hitima>>
hivi
1) . a. ; vitabu
hivi
1) , ;
; nani amekupiga
hivi? ?;
sasa hivi,
hivi sasa ) ,
,
) ; hivi
punde
(karibuni) )
, )
, -; l
hivi , hivi l
; kwa hivi
; hivi ndivyo ilivyo
- ,
;
hivi tu, vivi hivi )
, ) ; kaa vivi hivi
,

hivyo
1) . .
; vitabu hivyo
[]
1) hivyo ,
, ;
kwa hivyo ; hivyo
hivyo tu )
, ,
) -; hivyo ndivyo
; hivyo ndivyo
ilivyo
;
; vivyo
hivyo ,
,

hiyo
. . 1)
;
;
; nyumba hiyo

[]
2) ; miti
hiyo []

3) ; hiyo yamaanisha
nini? ?; kwa
hiyo
hizaya
(-)

1) , ;
mwana hizaya

2)
hizi
1) , ;

2) ,
3) ;
4)
. -hiziana
. -jihizi
. -hizisha
. -hizia
ac. -hiziwa
. -hizika

();

1) ., . ; nyumba
hizi ; siku hizi
; ,
hizo
. .
; nyumba hizo
[]
hluki
(-; ma-)
. <<huluki>>
hm
.,
,
. . =
..., ...
hobe
. hobe!, hobe!
. 1) !, !
2) !
3) !, !, !
hobela
hobela! hobela! .,
. ,
. .

;
hobelahobela )
,
(
. .) )
, -;
(.)
hodari
1) , ;

2) ,
,
3) , ,

(ma-)
,
(-.)

(); hodari wa
kwenda
; hodari wa kuiga
;
hodari wa lugha

1) , ; fanya
kazi hodari

2) ,
hodhi
(ma-; -)
1) ;
2) ; ;
3) ;
1) , ;
; hodhi rasilmali

2) ;
,
3) ;
kampuni (shirika) la
kuhodhi [mali] ;
mwenye kuhodhi
[mali]
4) ,
()
. -hodhisha
. -hodhia
. -hodhiwa
. -hodhika
(-)
1) []

2) ,

3) ()
;
()

hodi
. = ?,
?; piga
hodi ) )


hodiya
(-)
.
(
)
hoehoe
. <<hoihoi>>
hofu
, ,
; usihofu kitu!
!, !
. -hofiana
. -hofisha ,
,
. -hofia
. -hofiwa
. -hofika

(-)
1) , , kwa
hofu ,
2) , ; hofu
ghafula ; -n hofu
, ; fanya
(n,
tiwa) hofu, patwa (shikwa,
wa, ingiwa) na hofu
, ,
,

3) , ; ti
hofu ,
hogo
(ma-)
. muhogo

hohehahe
(-)
1) ()

2) ()
[]
3) ,
4) ;
alibaki hohehahe

1) , ;
uchumi hohehahe

hohehiho
(-)
. <<hohehahe>>
hoho
(-)
pilipili hoho

hoi
,
, ;
(
), u hoi kwa
ugonjwa

hoihoi
(-)
1) , ; ;
hoihoi karamu

2) (,
, ..);
; piga hoihoi

; pokea kwa hoihoi

hoja
(-)
1) ,
,
; hoja utu =
;
hoja

nia [tu]
2) ;
;
;
; ; toa
hoja
,

3) ( ),

4) , ,
; hiyo si hoja
; hakuna
hoja
kugombana
; kwa hoja
-,
5) ,
6) , ; una
hoja? ?
7) .

hojaji
(-)
1) ,

2)
3)
4)
hojatama
(-)

hoji
1)
[],

2) , ;

3) ,

4)
(
)
. -hojiana
. -hojisha
. -hojia
. -hojiwa
. -hojika
. -hojihoji
hojiano
(ma-)
. <<mahojiano>>
hoka
(ma-)
1)
2)
3) , ;

4) . ,
5) . ,
6) . ,
;

1)
,

2)
hokei
(-)
. <<hoki>>
hoki
(-)

(
)
(-)
. . mchezo wa hoki
; hoki barafu[ni]
( , ,
)
hoko
(-)

holela
. holelaholela,
horerahorera 1)
; - holela

2) ,
;
3) , ,

4) ,
holelaholela
. . <<holela>>
holi
(ma-)
; holi l dansi

holwaho
.,
, ,

homa
(-)
; ; wa
(shikwa) n homa
; homa
vipindi

; homa a
malaria ; homa a
chawa ;
homa matumbo
; homa
nyekundu ;
homa nyongo )
)

homanyonga
(-)
. . homa nyongo
) )

hombo
(ma-)

. 1) ,
; l
sokoni kuna hombo la
samaki

1) ,

(-)
,
hombwe
(-)

homoa
1)
()
2)
;
. -homosha
. -homolea
. -homolewa
. -homoka
homoni
(-)
. ; dawa a
homoni

homu
(-)

hondo
. hondohondo
(-)
-,
(Buceros cristatus)
hondohondo
(-)
. . <<hondo>>
honga
1) (-. .)
2) ,
;
3) , (
)
. -hongana
.-. -hongezana
.-. -hongezea
.-. -hongezwa
.-. -hongezeka
. . -hongelea,
-hongerea
. .-.
-hongeleka, -hongereka
.-.
-hongeana, -hongerana
.-ac. -hongewa,
-hongerwa
. -hongwa
. -hongeka
@ hongeza
1)
2)

3) , (
-.)
4) ,

@ hongea
1) ,
2) (
)
3)
4)

hongela
. . <<honga>>
hongera
. . <<honga>>
(-)
1) ; toa (pa)
hongera ,

2)

hongo
(-; ma-)
1) []
2) . , ,

3) ; toa hongo
, ;
dai hongo
()
4) ,
hongwe
(-)

honi
(-)
1) , ; ;
piga honi
2) (, .
.)
honyoa
.

. -honyoana
. -honyolea
.-. -honyolesha
.-. -honyoleka
. -honyolewa
honza
(-)
(
)
horera
. <<holela>>
horerahorera
. . <<holela>>
hori
(-)
1) ,
2)
(-; ma-)
1) ;

2) , (
)
3) ;
horji
(-)
,

hospitali
(-)
; ,
; hospitali
kijeshi ; hospitali
kuzalia (uzazi)
; chukua
(peleka, laza) hospitali

()
hosteli
(-)
1) ;
2) ,
hostie
(-)
.
hota
. 1)

2) ,

. -hotesha
. -hotea
. -hotwa
. -hoteka
hoteli
(ma-; -)
1) ,
2) , (
)
hoto
(-; ma-)
. . dawa hoto

hotuba
(-)
1) , ;
; toa hotuba

()
2) . ;
; toa hotuba
,

hovyo
. <<ovyo>>
howa
. !, !
( )
hoza
(-)
.

hozahoza

hua
(-)
(Streptopelia
semitorquatus)
huba
(-; ma-)
. <<haba>>
hubba
(-; ma-)
. <<haba>>
hubiri
1) , ;
;

2) ,
; hubiri Injili
;
hubiri mawazo
kuishi pamoja kwa amani


3) ;

4) , ;
matendo huhubiri zaidi
kuliko maneno .
,

. -hubiriana
. -hubirisha
. -hubiria
. -hubiriwa
. -hubirika
(ma-; -)
1) ; ,
,
2)
hudhud
(-)
.
hudhuria
1) ,
;
( ,
..);
wanaohudhuria ukumbini

2) ; hudhuria
masomo
. -hudhuriwa
. -hudhurika
@ hudhurisha
1) ,
2) , (
)
hudhurio
(ma-)
1) ,

2)

hudhurungi
(-)
1) -
; ; -
hudhurungi ;
2)
-
kanzu
hudihudi
(-)
. <<hudhud>>
hududi
(-)

huduma
(-)
1) , ;
huduma kijeshi

2) ; ; toa
huduma ;
huduma za kila siku

; huduma za
afya
; huduma
kwanza .

3) ; toa huduma
; huduma
kisheria

4) ;
; huduma za reli

; huduma za
nyumbani

hudumu
1) ,
,

2) ,
;
3) ;

4) ,

. -hudumiana
. -hudumisha
. -hudumia
. -hudumiwa
. -hudumika
huduru
;
huenda
1) . <<enda>>
2) , ;

hueni
(-)
. <<ahueni>>

huhaba
(-)
. huduma hadi
bandarini . -
huhaga
(-)
. huduma hadi
gatini . -
huhare
(-)
. or huduma hadi
relini . -
hui
1)
2) ,

. -huiwa
. -huika
@ huisha
1) ,

2)
3)
()
huja
(-)
. <<hoja>>
hujaji
(ma-)
. <<hajaji>>
hujambo
. . <<jambo>>
huji
. <<hoji>>
hujma
(-)
. <<hujuma>>
hujuma
(-)
1) , ;
, ;
;
fanya (fumua) hujuma
, ;
,
2) ; ,
3) ,
4) ,
5)
hujumu
1) , ;
,
2) ;
,

3)
4)
5) , ;
hujumu uchumi

. -hujumiana
. -hujumisha
. -hujumia

. -hujumiwa
. -hujumika
hujuru
. <<hajiri>>
huka
(-)
. <<hoko>>
huko
1) . .
;
;
; kupenda huko

[] ;
nyumbani huko
[]
1) , ; ; huko
Tabora ; huko n
huko ) )
)
;
kuko huko )
) )

; huko nyuma )
,
) , )
,
; huko huko )
, )

; enda
huko
watu wasikorudi ,

;

huku
1) ., . ; ;
; kupenda huku
; nyumbani huku

1) , , ; kutoka
huku mpaka huko
; huku n
huko, huku
na huku ;
; angalia huku
n huko
; huku
kuzuri ;
kuku huku ;
huku nyuma ,


hukumu
1) ,
2)
3)
[]
4) ,
5)
. -hukumiana

. -hukumiza,
-hukumisha
. -hukumia
. -hukumiwa
. -hukumika
(-)
1) ,
; toa (kata) hukumu
;
hukumu a kifo
(kunyongwa)

2)
()
3) , ,
;
peleka hukumuni

4) ; ;
mwenye hukumu
,
5) , ,

6) , ;
hukumu ,
; hukumu
saa kumi

hulka
(-)
1) ;

2) ,
3) ,

4)
;
5) ,
hulu
(-.
); hahulu kuja kwao


. -hulisha
huluka
(-)
. <<hulka>>
huluki
(-; ma-)
1) (
)
2) ,
huluku
, (.
. ); kazi
kuhuluku
. -hulukia
. -hulukiwa
huluti
, ;

. -hulutisha

. -hulutia
. -hulutiwa
. -hulutika
humo
. .
;
;
; nyumbani
humo
[]
1) , ; nani wakaao
mjini humo?
?
2) , ; humo humo
,
; mumo humo

,
humu
. . ; ; ;
nyumbani humu

1) , ; hali
kisiasa humu nchini

2) , ;
humu humu ;
mumu humu ,
,

humusi
(-)
. <<hamusi>>
hundi
(-)
1) ;
2)
3)
huni
1) ,

2) ,
;
3) ;

4) (-.
);
5) ,
()
huntha
(ma-; -)

huo
. .
;
;
; mti huo
[]
hurafa
(-)

huri

(-; ma-)
1)
2) .
huria
1) (-) ,
2) (ma-) . <<huri>>
1)
. -hurisha
.-. -hurishwa
1) . <<huru>>
huru
,
,
;
achilia (weka, andikia) huru
)
;
)
( );

(ma-)
. <<huri>>
hurulaini
(ma-)
. ,
huruma
(-)
1) ,
; fanya (n,
ingia) huruma, wa (ingiwa)
n huruma
,
; ombea huruma

2) ,
; mwen
huruma ,

3) ; ,
; mwenye
huruma ;
; wa na
huruma
4) , ;
n huruma )
)
5) ,

6) ,

7) , ;
n huruma, wa n
huruma
hurumia
1) ;
2)

3) ,
;

4) ,

5) , ;

. -hurumiana
. -hurumiwa
. -hurumika
hurunzi
(-)
. <<kurunzi>>
huss
!, !
husu
1) ,
, ; hii
hainihusu

2) (
-., -.),
; haki
ituhusuyo

3)
( -.)
( .), hayo yanawahusu
wote
4) (
-.), ananihusu
[]

. -husiana
. -jihusu
. -husisha; .-.
-jihusisha
. -husia
. -husiwa
.-. -husikana
1) (-. .); (-. .)
. -husiana
. -husisha
. -husia
-. (-.),
-.
()
. -husiwa
. -husika
@ husika
1) ,

2) (
-.)
3)
( -.)
husuda
(-)
1)
2)
3) ;
4) ,
husudi
. <<husudu>>
husudu

1)
2)
3)
(, )
4)
5) ,
(-.)
6) ,
. -husudiana
. -husudisha
. -husudia
. -husudiwa
. -husudika
husuma
(-)
. <<hasama>>
husumu
. <<hasimu>>
husuni
(-)
1) ,
2)
husuru
1) ,
2) ;
(, . .)
. -husuria
. -husuriwa
. -husurika
hususa
. <<hasa>>
hususan
. <<hasa>>
hutuba
(-)
. <<hotuba>>
hutubu
1)
2) ,

3) ,

()
. -hutubiana
. -hutubisha
. -hutubia
. -hutubiwa
. -hutubika
hututi
(ma-)
. <<mahututi>>
huu
. . ; ; ;
mwaka huu ;
; huu huu ,

huwa
1) . wa
2) ; ,
; kila siku huwa
tumesoma magazeti

3) , ,

4) ,

huyo
. .
,
;
, mtu huyo
[] ;
huyo! huyo ! !,
!
huyu
. . ; ; ;
mtu huyu ;
mwanamke huyu

huzuni
(-)
1) , ;
, ; -n (-)
huzuni
2) , ; -enye () huzuni ,
; fanya (n,
ingia) huzuni,
ingiwa (wa, patwa, shikwa)
na huzuni ;
; ,

huzunia
,
. -huzunisha ,

. -huzuniwa
. -huzunika

()
.-. -huzunikia
, ;

.-.-.
-huzunikiwa
i
1) (, ) ; njia i
wazi
2) ; miti i mizuri

iba
, ,
,
. -ibisha, -ibiza
. -ibia
-.
.-. -ibiana
.-. -ibiwa;
tumeibiwa
()
. -ibika
@ ibana

1) ()

2)
ibada
(-)
1) , ;
ibada injili
2) , ,

3) ,
; mtu wa ibada
(e)

4) . ;
,
5)
ibara
(-)
1) (,
)
2) ; ;

ib[i]lisi
(-; ma-)
1) , ; ibilisi
wa mtu ni mtu . -

2) . ,

ibra
(-)
. <<ibura>>
(-)
. <<bikari>>
ibua
1) ,
(
); ibua
meli

2) , ;
ibua mashairi
; ibua fikra


. -ibulia
. -ibuliwa
.-. -ibusha
.-. -ibukia
@ ibuka
1) ,

2) , ;
ibuka kama (kuwa)...
(-.)
ibura
(-)
1) ; ,

2)
3) . ,
(),

4) ;
()
5) ,
idadi
(-)
1) , ;
; idadi watu

2) , ; bila
idadi ) )
,
,

1) ,

. -idadika
idara
(-)
1) , ;
; ;
idara mizani na vipimo

; idara
ushuru n forodha
;
idara rli

2) ();
idara siasa ;
idara uchukuzi

3) . idara kuu
; idara [kuu] a
kilimo n msitu


4) ; idara
kutunga mipango

idd
(-)
. <<idi>>
idhaa
(-)
1) ; idhaa []
redio ;
;

2)
idhara
, ;

(-)
. <<izara>>
idhika
1) ,
,
;

2) ,

idhilali
(-)
1)
2)
idhini
, ;
co ( -.),

. -idhinia
. -idhiniwa
. -idhinika
(-)
1) ;
( -.), ,
, ;
taka idhini
;

;
idhini
();
toa idhini ;
, ,

2)
3) .

@ idhinisha
1) ,
, ,

2) ,

idi
(-)

;
mkono wa idi
;
sikukuu idi, idi kubwa,
idi l haji
; idi
ndogo, idi el fitri
(

)
idili
(-)
1) ; ,
,
2) ,

3)
. <<adili>>
idilika
1)
(-),
();

,
2) ,

. -idilisha

.-. -idilishwa
ifu
(-; maifu)
1) ,
2) .
ifya
, ;
,
iga
1) ; ,
;
(. -.);

2) ,
( )
. -igana
.-. -igizana
. -. -igizwa: ni
mfano wa kuigizwa

. -igia
. -igwa
. -igika
@ igiza
1) . . . .;
igiza mfano
; jina la kuigiza
; -
kuigiza
2) , (
); mchezo wa kuigiza

igizo
(ma-)
, ;
matendo a maigizo )
(-.)
)

ihramu
(-)


(ma-)
. <<haram>>
ihsani
(-)
. <<hisani>>
ihtiari
(-)
. <<hitiari>>
ihtilafu
(-)
. <<hitilafu>>
ijabu
(-)
. <<hijabu>>
ijapo[kuwa]
1) ; ;

2) , ;
ijapokuwa baridi
; ijapokuwa yote


ijara
(-)
1) []
2) ,

3) ,
ijaza
(-)
1) ,

2) . <<jaza>>
ijazi
(-)
. <<ijaza>>
Ijumaa
(-)
; Ijumaa Kuu .

ika
(-.
); ( )
. -ikisha
. -ikia
. -ikwa
. -ikika
. <<wika>>
ikabu
(-)
;
ikama
(-)
.

ikhiari

ikhlasi
(-)
, ;

ikibali
(-)
. <<kibali>>
ikiraha
(-)
. <<karaha>>
ikirahi
(-)
. <<karaha>>
ikiwa
[ ,] ;
ikiza
1) ;
;
2) ikiza sukari
; kuikiza
,
. -ikizisha
. -ikizia
. -ikizwa
. -ikizika
ikolojia
(-)


ikraha
(-)
. <<karaha>>
ikrahi
(-)
. <<karaha>>
iktisadi
(-)
1) ,
2) ,
,

ikulu
(-)
1)
;
()
2)
ikungu
(m-)

ikweta
(-)

ila
(-)
, , ;
; -mtia mtu ila
-.

1) , ,

2) ,
3) ,
4) ,

Ilahi
(.)
.
ilakini
. il lakini ,
,
ilani
(-)
1) ,
;
2)
;
3) ;

4) ;
ile
. . 1) ; ; ;
nyumba ile
2) ; miti ile
ilhali
; ;

ili
[ ,]
iliki

(-)
(;
mhiliki)
ilimradi
. <<alimradi>>
ilimu
(-)
. <<elimu>>
illa
. <<ila>>
ilmu
(-)
. <<elimu>>
ima
. <<wima>>
; ima ... ima ...
; ima fa ima
,
;

imamu
(-; ma-)
.
imani
(-)
1) , ; imani
uchawi
; ingiwa n
imani

2) ; wa n imani
n mtu
-.; ()
-.;
ingiwa n imani

3) ;
; imani za
itikadi
4) ,
5) ;
imanika

. -imanisha
;

imara
(-)
1) , ;
;
2) ,

3) . ,
,

4) . ,
;
5)
1) , ;
;
2) ,

3) . ,

4) . ,

5) ;

6) ,
imarika
1)
(, )
2)
()
3)
()
4)
()
.-. jiimarisha
;
(, .)
. -. -imarishwa
@ imarisha
1) ,
2) ,
;

3) (.
),

imba
;
. -imbana
. -. -imbizana
. -imbia
. -imbwa
. -imbika
@ imbisha
1) ()
2)
@ imbiana
1)
()
2)
imbua
. <<limbua>>
imi
. . . mimi
imla
(-)
1)
2) . ; serikali
imla
ina
, , ,

inadi
(-)
. <<inda>>
inama
1) ,
, ,

2) (
)

3) .
,
;
4) . (.
)
5) , ,
, (
. . . .);
madongo
kilinama

. -inamisha ,
, ;
; inamisha kichwa

; inamisha uso
; inamisha
macho
.-. -jiinamia
;
;

; jiinamia katika
mawazo

. -inamika
@ inamia
1) (-.)
2) ,

3) . ,
; ;
nyumba inaniinamia

4) . (
.-.)
5) .
(-.)
inamo
(ma-)

inchi
(-)
. <<nchi>>
(-)
(= 2,54 )
inda
(-)
1) (
-.), (
-), wa n inda

(); fanyia mtu


inda
-.,
.
2) ; ,

3) ;
,

4) ,
; -enye inda
,
5) , ;
ana inda
inde
(-)
(,
Panicum maximum)
indiketa
(-)

inesha
(-)
.
inga
. <<winga>>
ingawaje
. <<ingawa>>
ingi
, ;
miaka mingi ;
watu wengi ,
,
, chakula kingi
, hasira nyingi
,
upepo mwingi
; moshi mwingi

ingia
1); ingia chumbani
, ingia
motakaa
; ingia
merikebu
, ingia nchini
,

, ingia bandarini
.
()
2) ; ingia katika
chama ;
ingia ujeshini

; ingia vitani

3) ,
4) ( )
5) , ,

6) (
-.); ingia safarini

7) ( -.
); ingia furaha
; ingia hofu
;
ingia huzuni ;
ingia mashaka

; ingia kutu

.-. -ingizwa; bidhaa


ziingizwazo

. -ingilia
( -.);
ingilia katika mambo ya
ndani ya nchi

.-. -jiingilia
.-.
-ingiliana; kutoingiliana
katika mambo ya ndani


. -ingiwa; ingiwa na
baridi ; ingiwa n
hasira
. -ingika
@ ingiana
1) ,

2) ;
; katika
uhusiano huo kumeingiana
siasa na uchumi



3) ;

@ ingiza
ingisha
1) (-., -.
-.); ingiza nguvu ya
umeme
;
2) ,

3)
4) (. )
5) , ,
, ingiza mkono
mfukoni

6) ; ingiza katika
jumla
@ jiingiza
1) . ,
jiingiza katikati umma

2) ,
(.); jiingiza
katika mambo ya mtu

(.)
@ ingiliza
1) . . . .
2) (.
), ( -

.); ingiliza kazini


@ ingilika
1)
(); mji huu
hauingiliki

2) ;
msitu isiyoingilika

ingine
1) , ;
; mji mwingine
; namna
nyingine ,
; wakati
mwingine []
; ingine... ingine
...
2) ; wasomaji
wengine

ingizo
(ma-)
; ,
ini
(-; ma-)
.
inika
1) , ,
, ; inika
kichwa (uso)
();
inika tawi ;
( ),
inika chuma
; inika
chombo
2)
3) ,
(
)
4) .
. -inikiza, -inikisha
. -inikia
. -inikwa
. -inikika
@ jiinika
1)
2)
3) .

()
Injili
(-)
. ;

injini
(-)
; ,
; injini moshi

; injini
dizeli ,
;
-enye injini mbili

injinia
(ma-)

inkishafi
(-)
1) .
2) Inkishafi

inna
. <<ina>>
insafu
(-)
;
, wa n insafu

(); fanya insafu

()
insaidi
(-)
. ; insaidi
kuume (wa raiti)
; insaidi
kushoto (wa
lefti)
insani
(-)

insha
(-)
1) ; , ;

2)
3)
()
inshallah
.
! (
, )
insi
(-)
. .
inspekta
(-; m-)
; inspekta wa
polisi

insulini
(-)
.
insurensi
(-)
;
insurensi maisha

intonesheni
(-)

inua
1) ; inua mizigo
; inua
chombo cha simu
; inua
macho
2) . ,
; ;
inua hali maisha

()
; inua mazao
kazi

3) . ,
()
4) . ,
;
. -inuliza
. inuli
.-. -inulika; kitu
hiki hakiinuliki

. -inuliwa
@ inuka
1) ;
,
;
( , )
2) ,
(
), nchi
iliyoinuka
3) ,

@ inukia
1) [];
-mwinukia mtu
-
2) ,

3)
4) ;
inuko
(ma-)
1) ,
2) (
)
3) . ,
invatesi
(-)
.
inza
, ( .)
. -inzana
. -inzia
. -inzwa
inzi
(-; ma-)

inzirani
(-)

. <<hinzirani>>
iowe
(-)
. <<yowe>>
ipango
(-)
.

ipi
. <<pi>> ; nyumba ipi ?
?; miti ipi
?
1)
2) .

ipu
(ma-)
. <<jipu>>
ipua
. <<u>>
irabu
(-)
. [];
; irabu fupi
; irabu
ndefu
; irabu
unganifu
iriba
(-)
. <<riba>>
isha
1) , ;
; nimekwisha
kazi yangu
;
isha yake (zake)
,
2) ,
;
; kazi imekwisha

3) .

; nimekwisha
(nimesha) sema

. . -ishilia
. .-. -ishiliza
.-. -ishiwa;
ameishiwa na chakula

. -ishwa
. -ishika
(-)
,

( 6.30 8.30
)
@ ishia
1) ,
; sukari

imetuishia
; ishia katika
kushindwa

2) -.;
hawakuishia katika miradi
hiyo

ishara
(-)
1) ,
2) , ;

3)
4)
ishi
1) , ;
ishi kwa amani
; ishi nyumba moja )

(
) ) .
;
; ishi milele

; iishi milele amani!


!; kuishi
kwingi ni kuona mengi

-
2) ,
ishirini

isi
(-)

isimu
(-)
1) ,
; isimu
fafanuzi
; isimu nafsia
; isimu
jamii
2) , (,
)
3) .
4) ,
isipokuwa
1) ,
2) ; ;
isipokuwa kama

isitoshe
, ,

islamu
(-)
1) ; ingia islamu

2) (ma-)
ismu

(-)
. <<isimu>>
istakabadhi
(-)
. <<stakabadhi>>
istiara
(-)
1)
2)
istiimari
(-)

istilahi
(-)
1) ; istilahi kali
; istilahi
butu
2)
istiska
(-)
.
istiskaa
(-)

istiwai
(-)
. <<ikweta>>
ita
1) , ;

2) , ,

3) ;
4) ,
(, . .)
. -itana
. -jiita ;
(-.);
(-.)
. -itia
. -itwa; anaitwa Juma

. -itika
, ,

.-. -itikiza
@ itisha
1)
(-.)
2) ()
3) (-. .)
@ itikia
1) -.,
()
-.
2) (
)
3) ()
4) ( ), (-.)

5)
()
6) ,

itabiri
1)

2) . <<tabiri>>
itakadi
( -.)
itale
(ma-)

italiki
(-)
.
ithibati
(-)
,
;
;
itibari
(-)
1) , ; wa n
itibari n mtu
-.;
-.
2) ,
itifaki
(-)
1) ;
2) ; ; idara
itifaki
3)
itikadi
(-)
1) ( -.)
2)
3) ;

itikeli
(-)
; itikeli za
jamii ()

itikio
(ma-)
1) ,
2) ,
itiko
(ma-)
. <<itikio>>
ituri
(-)
1)
2) ,
iva
1) , ;
matunda meiva

2) ( ),
nm imeiva
3) ( )

4) ,
; uso umemwiva
;
kikaango
kimeiva
; mwili wake
uliiva kwa majeraha na
damu


5) . ,
(
)
. -ivisha
. -ivia
ivu
(ma-)
. <<jivu>>
iwapo
1) [ ,] ;

2) [];
iza
1) , ;

2) ,

(),

izara
(-)
1)
2) ,
izu
(ma-)

ja
1) ; ;
; njoo! !;
njoeni! !, ja
u
( ), ja vita
( ), ja
juu ) ,
)
. (
), (-.
) ) .
,

2) ,
; ja mbio
,
3) ,
( )
. -jia
. . -jilia
. . -jiajia
,
. -jiwa
. -jika; njia hii
haijiki

1) ; ;
mwangalie, uso ja paka
,
[ ],

jaa
1)
();
(); kisima kimejaa maji

; watu wamejaa
uwanjani
; maji
ya kujaa ;
jaa tele ()
; (); jaa
tope

2) ,
; historia yetu
imejaa matukio

3) , ;
midomo yake imejaa
()
.-. -jazana

.-. -jazwa
. -jalia
.-. -jaliza
, ;

.-. -.
-jalizia
.-.-. -jaliziwa
.-.-.
-jalizika; isiyojalizika

. -ja[li]wa
. -jalika
(-; ma-)
1) ; ;

2) ( )
3) , ;
4) ()
@ jaza
1) , ;
jaza mafuta
; jaza ghala

; jaza saa

2) ;
; jaza fomu (hati)

()
3)
1) ,
; ;
Mungu akujazi heri!
[]!;

Mungu amemjaza mengi



. -jazia
. . -jazilia
. -jaziwa
. -jazika
(-; ma-)
1) ,

2) ,
3) ,

4) ,

5)
6) ()
jaala
(-)

jaalia
. <<jalia>>
jaamati
(ma-)
. <<jamati>>
jabali
(ma-)
1) ; ;
2) .
;

3) .
()
4)
(
kanzu)
jabara
(-)

jabari
(-)
1) ,
()
2) ,
3)
(, )

4) ,
jabiri
(-)
kikoi cha jabiri
kikoi
jadhba
(-)
. <<jazba>>
jadhiba
(-)
. <<jazba>>
jadhibika
. <<jazibika>>
jadhubika
. <<jazibika>>
jadi

(-)
1) ,
2) ,
,
3) , ;
; [hayo] yamekuwa ni
jadi [] ;
- jadi

1)
2) []
(-)
1) . . ,

2) (ma-) . <<majadi>>
1) [];

(-)
(
)
jadidi
,
; jadidi
hawala

, ; ,
; si mzima
jadidi
jadili
; ;
;

. -jadiliana
[];
(-.)
;
( -.)
. -jadilia
. -jadiliwa
. -jadilika
jadiliano
(ma-)
. . .
majadiliano 1) ,

2) ,
; ;
; shiriki [katika]
majadiliano
; katika
meza majadiliano

jafu
(-)
(
)
jagi
(ma-)
; jagi l maji
(maziwa)
(); jagi l maua

jagina
(ma-)
,
,
jaha
(-)
1) ,
2) , ,
; jaha

3) ,
4) , , ;
. ; ameona
nyota jaha

(.
);
kilango cha jaha
5) ,
jahabu
. 1)

2)
. -jahabisha
. -jahabia
. -jahabiwa
. -jahabika
(ma-)
1)

2) ,
jahanam
(-)
. <<jahanamu>>
jahanamu
(-)
,
jahanum
. <<jahanamu>>
jahara
1) , ;
; eleza jahara

2) ; ; sema
jahara
jahazi
(-; ma-)

jahi
(-)

jahili
(-; ma-)
1)
,
2)
()
3) ,
4) . ,
1) ,

1) ,

jahim[u]
(-)
,
jahina
(ma-)
. <<jagina>>
jaja
(-)
1)
(
,
-
, Aneilema
aequinoctiale)
2)
(
,
ommelina
imberbis)
jaji
(ma-)

jajua
(); ()
jakamoyo
(-)
, ,
; usinitie jakamoyo

jaketi
(-; ma-)
;
jalada
(-; m-)
1) , ;
jalada gumu
; jalada laini
;
jalada nusu mtindo

2) ( ),

jalala
(-)
, (,
, ),
jalaleni
(-)
1) ;

2)

jalali
(-)
1) ,
( )
2) ;

3) ;
(-)

jali

1)
(), ;

2) ;
jali sana ; bila
[] kujali, kwa kutojali

;
; usijali! )
! )
!,
! (

), tojali
,

3) (,
)
. -jaliana
. -jalisha
. -jalia
. -jaliwa
. -jalika
(ma-)
.
jalia
1)
; Mungu
akitujalia...
...
2) ,
;
. -jaliwa ;
; wakijaliwa
wataokoka
, ;
nimejaliwa kutoka msituni

(-)
( )
jalibosi
(ma-)
. <<jaribosi>>
jalidi
1) (),
kazi kujalidi
()
2) ,
3) ,
. -jalidisha
. -jalidia
. -jalidiwa
. -jalidika
(-)
1)
2)
jaliko
(ma-)
1)
2) . ,

jalili
,
jalisi
. <<jilisi>>
jaluba
(-; ma-)
[]
(
,
); ,

(-)

jam
(-)
. <<jemu>>
jama
. <<jamani>>
jamaa
(-)
1) ; ,

2) ,

3) , ,

4)
(, )
5) ,
6) .
7) ,

jamadari
(ma-)
. <<jemadari>>
jamala
(-)
1) ,
; ;
; han jamaa wala
jamala . =

(.
, )
2) ,

3)
. jumla jamala .
<<jumla>>
jamali
(-)
1) ;

2)
,

1) ;

2) ;
(-)

.
jamanda
(-; ma-)

( )
jamani
. jamaa ninyi!
!, !,
!; !; ,
!
jamati
(ma-)
. 1)
2)

jamatkhana
(ma-)
. <<jamati>>
jamatkhane
(ma-)
. <<jamati>>
jamba


. -jambisha
. -jambia
. -jambwa
. -jambika
(ma-)
()
jambazi
(ma-)
1) , ,
2) ,
3) , ,
;
4)
jambeni
(-; ma-)

jambia
(-)

; piga
jambia ;

jambika
(
)
. -jambikana
. -jambikia
. -jambikwa
. -jambikika
jambo
(mambo)
1) , ; mambo ya
kale ()
; mambo yalivyo
)
)
,

2) ; ;
jambo waziwazi
; jambo dogo

3) , ;
jambo l peke yake
;

4) ,
5) ,
6) -, ;

7)
(. ),
hujambo? ?;

?; sijambo
;
;
hajambo
?; hajambo
;
hamjambo?
?;
?;
hatujambo
; hawajambo?
?
hawajambo

(-)
, (
)
jambwe
.,
, ;
jambwe! !
jamchungu
(-)
. . jam[u] chungu

jamda
(-)
. (rum carvil)
jamdani
(-)
;

jamhuri
(-)
1) ; Jamhuri
Muungano wa Tanzania

; jamhuri watu
;
jamhuri kidemokrasi

; tangaza nchi
iwe jamhuri

2) ; jamhuri
watu

jamia
(-)
,
jamidi
, ;

. -jamidisha
. -jamidia
. -jamidiwa
. -jamidika
1) ;
jamii
1) ;

2) ,

. -jamiiana
. -jamiisha .
a
. -jamiia
. -jamiiwa
. -jamiika
(-)
1) ,
(, )
2) ();
o, ; jamii
a kimwinyi
o; -
jamii (kijamii) )
)
,
; hadhi a jamii
,
; mfumo
wa jamii

3) , ; jamii
Bunge

4) ; ;
5) , ; jamii
majina .

1) ; ; wote
jamii
jamiikunde
(-)
. jamii kunde

jamili
. <<jamali>>
jampa
(ma-)
,
jamu
(-)
. <<jemu>>
jamuhuri
(-)
. <<jamhuri>>
jamvi
(ma-)

1) (
), kunja jamvi )
)
.

2) .

jamvia
(-)
. <<jambia>>
jana
(-)
. siku jana
; mwaka
[wa] jana
1)
(ma-)
1)

2) ();
majana nyuki

janaa
(-)
, ,
janaba
(-)
1) .
2) ,
janabi
(-)
, ,

( ,
.
. ,

)
janaha
(-)
. <<janaa>>
janda
(ma-)
, ;
,
jandala
(-)
;
jandaru
(-)
,
jando
(ma-)
1)
2)
janga
(ma-)
1) , ,

2) , ;

3) , ; patwa
n janga
1) ,

2) ;
1) , ,

jangili
(ma-)
1)
2)
janguo
(ma-)
1)

( 4
)
2)

3) .
jangwa
(ma-)
;
;
jangwa mchanga
;
jani
(ma-)
1) ;
2) . ; ;
; majani makavu
; majani mabichi
;
majani mwaka ,
;
majani kuokea moto
; ingia
majanini

3) . . ;
shilingi 500 majani miamia 500

; vuta majani
mabichi
1)
janibu
(-)
1) ()
2) ; []
; mimi
nakaa janibu hizi

janja
(ma-)
, ; ,
; janja n janjuzi

1) ;
janjaruka

();
()

. -janjarusha
janjuzi
(ma-)
, ;
janja n janjuzi

janna
(-)
.
jano
(-)
( )
jansi
(-)
. ,
Januari
(-)

japo
1) ;
2)
japokuwa
;
jarabati
. <<mjarabati>>
jaraha
(ma-)
. <<jeraha>>
jaraka
(ma-)
. <<jeraha>>
jarari
(-)
.
(-)
1)
2)
jaribio
(ma-)
. . . majaribio
1) , ;
jaribio la bomu la kiatomiki

2) , ;
jaribio dhibiti

3) ,
jaribosi
(ma-)

(
),
jaribosi l bati

jaribu
1) , ,

2) , ;
kujaribu si kushindwa .
(=
- )

3) . jaribu nguo
,
()
. -jaribiana
. -jaribisha
. -jaribia
. -jaribiwa
. -jaribika
(ma-)
1) , ,
; majaribu
magumu

2) , ;

jarida
(-; ma-)
; jarida l mambo
maalum

jarifa
(ma-)
. <<jarife>>
jarife
(ma-)
1)
; ;
2) ; jarife l nailon

jaruba
(-; ma-)
. <<jaluba>>
jasadi
(-)
. ; ,

jasara
(-)
, ,
;
jasho
(-; ma-)
1) , ;
;
2) , ; jasho
jembamba ;
fanya (toka, tokwa n) jasho
,
o; kazi
jasho
3)
4) . , ;
watu watumiao jasho lao
wenyewe
; ishi kwa
jasho lake mwenyewe
; ishi kwa
jasho la mtu mwengine

; toa jasho
[ ];
usile jasho l wenzio


jasi
(ma-)
(
),
(ma-)
1)
2)
3)
jasiri
1) ,
, ;

2)
(, )
. -jasirisha
. -jasiria
. -jasiriwa
. -jasirika
(ma-)
, ,

1) , ,

jasisi
1) ,
;

;

2) ,
. -jasisiana
. -jasisisha
. -jasisia
. -jasisiwa
. -jasisika
jasmini
(-)
. <<yasmini>>
jasusi
. <<jasisi>>
(ma-)
1) ;



2) ;
3) , ,

4) ,

jauri
(-)
. <<jeuri>>
java
(ma-)
, ; java l
magma .

jawabu
(-; ma-)
1) ; jawabu barua

2) . , ;
jawabu hesabu

3) , ,
; n liwe
jawabu lo lote

jazaa
(-)
. <<jazua>>
jazba
(-)
1) , ;
patwa na jazba
,

2) ; ;
jazba yangu
kukizungumzia kitabu
hicho

jazi
. <<jaza>>
(-)
. <<jazo>>
(-)
1) ;
; ; jazi a
mwanasoka
2) . kitambaa cha jazi
,

(ma-)
,
jaziba
(-)
. <<jazba>>
jazibika

. -jazibisha
jazila
(-)

= 160
jazo
(-; ma-)
1) ,

2) ,
jazua
(-)
1) . ,
; (
)
2) ,

3) ,

je
, )
; nifanyeje?

?; je,
amepata vitabu?
?; je,
hujambo? ,
?; waonaje?

? )
!; !; ?;
?; eh
nitakupataje? !
?
jebali
(ma-)
. <<jabali>>
jebu
(ma-)


(
); jebu l
kuning'inia
jedhamu
(-)
.
jedwali
(-; ma-)
1) ;
2)
3) ;
jefua
;

jefule
(-)
1) ;

2) ; ,

jego
(ma-)
. <<gego>>
jehanamu
(-)
. <<jahanamu>>
jehannum
(-)
. <<jahanamu>>
jekejeke
(-)
1) ,
2) [] ,

3) . ,
;
; n jekejeke
;

jeki
(-)
; ;
; tia jeki
[] ; nitie

(nipige) jeki! )
! ) .

!
jela
(-)
; funga jela

jelada
(-; ma-)
. <<jalada>>
jelatini
(-)

jelbe
(-)
piga jelbe ,
;
()
jelebi
(-)

( )
jelezi
(-)

jeli
(-)

jelidi
. <<jalidi>>
jem
(-)
. <<jemu>>
jemadari
(ma-)
1) [] ;
, ;
jemadari mkuu
;

2)
jembe
(ma-)
; jembe la Ulaya
(kizungu) ) ;
) . jembe l plau ;
jembe l
kukotwa n farasi
; piga jembe
(),

jemu
(-)
1) ;
2)
jenabi
(-)
. <<janabi>>
jenabu
(-)
. <<janabi>>
jenerali

(ma-)
,
jenereta
(-)
, jenereta ya
umeme
jenetiki
(-)

jeneza
(-; ma-)
;
jenga
1) , ,

2) ,
; jenga lugha
; jenga fikira

3) ,

4) . ,
(,
..); -mjenga mtu
kimawazo
-.

5) , ;
jenga nchi

. -jengana
. -jijenga
. -jengesha
. -jengea
. -jengua, -jangua
,
(), kazi yetu ni
kujenga sio kujengua
- ,

.-. -jengusha
.-. -jengulia
.-. -jengu [li] ka
. -jengwa
. -jengeka
jengelele
(-)
. 1)
2)
jengo
(ma-)
1) , ,
,
2) ,

3) . ,

jeni
(-)
.
jenzi
(ma-)

1) ;
,
2)
jeraa
(-)
. <<jeraha>>
jeraha
(ma-)
1) , ; tia
jeraha ; pata jeraha

2) ;
3) ,
jeremani
(ma-)
. <<mjerumani>>
jeruhi

. -jeruhiana
. -jeruhisha
. -jeruhia
. -jeruhiwa
. -jeruhika
(ma-)

jeshi
(ma-)
1) , ; fanya
(changa, kusanya) jeshi
; jeshi la
anga ; jeshi la
vifaru ;
jeshi la wananchi (umma)

; jeshi la kawaida
(kudumu, kanuni, nidhamu)
; jeshi la
wanamaji
2) . ;
jeta
(-)
1) ,

2) ,
3) ,

1)
()
2) ;
3) ,

. -jetesha
. -jetea
.-. -jijetea

()
.-. -jeteana
. -jetwa
. -jeteka
jethamu

(-)
. <<jedhamu>>
jeti
(-)
. ndege ya jeti

jeuri
(-)
1)
2) ,
; maneno
kijeuri ,
3)
4) , ;
fanya (toa) jeuri

5)
6) ,
; mwenye jeuri
a,
7)

1)
2) ;

3) ,
4) ;
; mtu mjeuri
) )
jezi
(-)
. <<jazi>>
jezwa
(-)
. <<jazua>>
jia
(ma-)
. njia
jibari
1)
()
2) ,

jibini
(-)
; jibini mkate

jibio
(ma-)
;
jibiwi
(ma-)
. <<biwi>>
jibu
1) ,
2) ,

3) ;

4)
( )
. -jibiana

. -jibiza, jibisha
.-. jibizana
. -jibia; jibia vikali

. -jibiwa
. -jibika; swali hili
halijibiki

(ma-)
, ; leta jibu
; (toa) jibu

(-)
.
jibwa
(ma-)
. mbwa
jicho
(macho)
1) ; finya jicho
; pepesa
jicho , ;
angaza jicho
; tupa
jicho ,
; kwa
kutupia jicho
; tazama
kwa jicho baya

(); toka
machoni )
) ; macho
kali ) )
; kunja
macho ;
ziba macho
; kufumba
n kufumbua macho
(.

); onekana
machoni mwa
-. ; kaza
macho ) (
)
)
; wa (kaa) macho )
)
; ana
(u) macho
; tuwe macho

; langu
macho
(
), mbele macho
[yetu]
[]
2) ; jicho l wavu
; jicho l maji
,

3) ; ; jicho la
u

4)
; jicho l ng'ombe
-
jichupa
(ma-)
. chupa ;
[]
jifia
(mafia)
. <<jifya>>
jifu
(-)
1) . ;
2)
(ma-)
. <<jivu>>
jifya
(mafya)

jigija
(-)
[] ,

jiguzo
(-)
. nguzo; .
;
jiha
(-)
, ; kwa kila
jiha
(); kwa jiha hii
,
()
jihadi
(-)
. ,

jihimu

jiji
(ma-)
1) . mji
2)
jijiji
(ma-)
. jiji,

jika
,
(. )
. -jikisha
. -jikia
. -jikwa
. -jikika
jike
(ma-)

1) ; punda jike
; farasi jike ;
ng'ombe jike
2) . ;
(.); (.)
3) . ;
jiketua

jiko
(meko)
1) ; ; mkaa jikoni
; pata jiko
; hajapata jiko

(.
)
2) ; jiko l gesi
; jiko l
umeme (stimu)
; jiko l mkaa
; ;
kazi kijungu jiko ,

jili
. <<jiri>>
jilio
(ma-)
, ; majilio
kiangazi
jilisi
,
jiliwa
(-)
. <<jiriwa>>
jimamasa
1) ,

2)

jimbi
(ma-)

(ma-)
1) . (Colocasia
antiquorum)
2) -
(Pteridium aquilinum)
jimbo
(ma-)
,

; ;
;
; ; jimbo l
uchaguzi

(ma-)
( -
, .
. )
jimbu

(ma-)
. 1)
2)
jina
(ma-)
1) ; ; jina lake
nani? ?;
jina , ;
jina l
ukoo ; jina l
pekee ;
jina l kupang[w]a
(kupachika)
, ; jina l
kuigiza (fumbo)
; jina la dhihaka
(utani)
;
jina la kukebehi
()
; - jina
tu
2) .
; ngeli
majina ;
jina-sifa
jinai
(-)
[] ;
; - jinai
, ;
kesi jinai

jinaki

jinakolojia
(-)

jinamizi
(ma-)
1)
2)
3) ,
(ma-)
1) ;
2)
3)
jinga
, ;

jingi
(ma-)
,
,
(ma-)
,

, bao la
jingi

jingizi
(-)
,

jini
(ma-)
,
jinjiroo
(-)

jino
(mno)
1) ; jino la mbele
, ; jino la
nyuma ; meno
juu
; meno
chini ; jino la
bandia (kubandika)

() ;
ameshikwa n jino
; ota jino
(
); toa meno .
. ;
ng'oa jino ;
tafuna meno )
, )
; kwa jino
n kucha
(.
); nunuza
meno


2) , ; ;
meno msumeno
; jino la gurudumu

, ;
menopacha .
; -
mn mn ) )
; jino zima la
tumbako
; ja
kwa meno juu

()
jinsi
(-)
1) ; ;
2) , ; ;
jinsi a kuishi
; siku jinsi hii
;
jinsi gani? ?,
?

3) .
jinsia
(-)
1) . ; mambo
jinsia
2)
;

jio
(ma-)
1) ; ;

2) , ; jio la
usiku
3) .
jiografia
(-)
; jiografia
jamii ; jiografia
uchumi

jioni
(-)
; chakula cha jioni

; leo jioni

jipu
(ma-)
, ; jipu
limeiva ; jipu
limetumbuka

jira
(-)
( a;
Cuminum Cyminum)
(ma-)
. ; majira
Katishani
()
jirafu
(ma-)
,

jiramlalo
(m-)
.
jirani
(-; ma-)
1) , jirani mwema
; - jirani
; heri jirani
karibu kuliko ndugu
mbali .
,
2) , ;
; - jirani
, ;
,

1) , ;
shamba jirani

1) , ;
tunakaa jirani
( );
nyumba
yangu iko jirani n yake

[]
jirawima
(ma-)
.
jiri
1) , ;

2) , (
)
3) ( ),
,
4) (
)
. -jirisha
. -jiria
. -jiriwa
. -jirika
jirim
(-)
,
jiriwa
(-)
1) . ;
2) ; ingia katika
jiriwa
jisa
1) ( )
2) ( -.,

)
. -jisisha
. -jisia
. -jiswa
. -jisika
jisadi
(-)
. <<jasadi>>
jisimu
(ma-)
. ,
jismi
(ma-)
(
)
jisu
(ma-)
. kisu
jitahidi
1) ,
2)
. -jitahidisha
jitanibu

1)
;
,
2) ;
3)
()
jiti
(ma-)
. mti ;
jitihada
(-; ma)
1) ,
2) ,
3)
jitihadi
(-; ma-)
. <<jitihada>>
jitimai
(-)
, , ;
; wa n jitimai

()
jito
(ma-)
. mto
jitu
(ma-)
. mtu; ;
, ; jitu lenye
miguu udongo

jituka
, ;
( )
jivi
(ma-)
. mwivi;
;
(ma)

jivii
(-)
. ,

, ,


jivu
(ma-)
,
jivujivu
, ,

jivuli
(-)

jiwe
(mawe)
1) ; nyumba
mawe ; jiwe

la msingi . .
,
; weka (tia) jiwe la
msingi
,

; jiwe la
kusagia ; jiwe la
kunolea
, ; jiwe la
tochi (kurunzi)
; jiwe la
kibiriti
2) . ; ;
jiwe la volkeno
;
jiwe la thamani

3) . ; ;
kuota mawe
;
4)
jiza
(ma-)
. giza
jizi
(ma-)
1) . mwizi
2)
jizia
(-)
. ,

jizla
(-)
. <<jazila>>
jizya
(-)
. <<jazua>>
jodari
(-)

jogoo
(ma-)
1) ; jogoo la kwanza
(
2 ); jogoo la pili

( 4
)
2) .
; jogoo lake haliwiki

3) . ,
; jogoo la shamba
haliwiki mjini .


jografia
(-)
. <<jiografia>>

johari
(-; ma-)
1) ,
; johari za mtu
ni mbili, akili n haya .

:

2)
joho
(-; ma-)
1) []
2) []

(
)
joka
(ma-)
. nyoka 1
joko
(ma-)
(
), ;

jokofu
(-; ma-)
,

jometri
(-)
; jometri
uchambuzi
; jometri endelezi

jongea
1)
2) ,

3) ;

. -jongeza
. -jongelea
. -jongewa
-jongeleka
jongeo
(ma-)
,
jongo
(ma-)
1) . mgongo
2) . ugonjwa wa jongo
;
3) ; aina za majongo
(
), jongo wazi
; jongo
wima
jongomeo
(-)
(o) ;
enda jongomeo
jongonene

(-) . . jongoo nene


( ),

jongoo
(ma-)
1) . ;
jongoo panda
; tu jongoo
n mti wake )
. (-.,
-.) ) . ,
(-.)
2) .
; jongoo lake halipandi
mtungi, jongoo hapandi
mtungi

jongoonene
(-)
. <<jongonene>>
jopo
(-)
1) (,
. .), jopo la
kamusi ,

2) ;

3) ,
; fanya jopo
,
jora
(-; ma-)
1) (
27 ); ,
2) =
27
jore
(-)

(; Eurystomus afer)
(-)

jori
(-)
. <<jore>>
joshi
(-)
1)
2) .
3) .

4)

1)
1) ) ,
; enda joshi
( ), dau
la mnyonge haliendi
joshi .


) , ;

alimpanda farasi joshi



(ma-)
. moshi
josho
(ma-)
1)
;
2)
(); josho la
kuogeshea ng'ombe )

)
3)

jostrofiki
u wa jostrofiki .

joto
(ma-)
1) . moto
2)
3) , ; -
joto
4) (
)
5) ; pima joto

jouli
(-)
.
joya
(ma-)
1)
(
), joya
mviringo .
; kama
joya ) ;
).
( )
1) ; ;
keki joya ; chui
joya .
; nyumba
yangu ni joya atakaye
huingia .
: ,

joyo
(-)
1) . moyo
2) ,

jozi
(-; ma-)
1) ; jozi a viatu
; [-] jozi .
; tendo jozi

2) ,
3)

(-)

jua
(ma-)
1) ; jua kali
() ; jua
kichwani (utosini)
(.
); jua
kucha (kupanda, kutoka,
kuchomoza) ;
jua
kuchwa (kutwa, kutua,
kushuka) ,
; huwezi kuficha jua
n ungo .

2)
3) ()
; jua jingi )
)
1) ;
; namjua
mtu huyu

2)
3)
4) ; jua kusoma
; jua kuogelea

. -juana
.-jijua; bila []
kujijua ,

-. -jijulisha
,
(
);

. -ju[l]ia
ac. -juliwa
. -julika
@ julisha
1) ,

2) (-.);
(-.);
@ julikana
1)
; julikana n
Ahmed
;
julikana kwa jina
;
inajulikana
2)
juba
(-)

(-; ma-)

(

)
1) ,
jubuni
, ;

juburu
, ,

jugumu
1)
()
2) ,
( .),
jugwe
(-)
.
(
12 ),
vuta jugwe

juha
(ma-)
1) , ; juha
kalulu . ;

2)
juhudi
(-)
1) , ;
weka juhudi katika...

(-.)
2) , ,
; ; -enye
juhudi ,
; fanya
juhudi ; juhudi za
kazi watu wasoviet

jujumka
;
jukumu
(-; ma-)
1) ;
; chukua jukumu
)
)
;
; kwepa
jukumu

2) , ;
tekeleza jukumu
[]
3) ,
; jiwekea jukumu

4) ; ; lipa
jukumu )
)


5) ,
6) ,
7) , ;
jukumu jinai

8) ,
jukwaa
(ma-)
1) , ;
jukwaa l siasa
;
kutoka kwenye jukwaa
; jukwaa la kutoa
hotuba
2) , ,

3) ,
4) ;
jukwari
(ma-)
. <<jukwaa>>
Julai
(-)

julfa
(-)
; ; nywele
zilizofungika julfa ,

juludi
(-)
;
julusi
. <<jilisi>>
juma
(-; ma-)
; juma moja
; juma zima

Jumamosi
(-)

Jumanne
(-)

Jumapili
(-)

Jumatano
(-)

Jumatatu
(-)

jumba
(ma-)
1) . nyumba;
; jumba la Rais

; jumba la
mkumbusho
2) [] ;
jumba la maakuli ;
jumba la kufanyia majaribio

3) , ; jumba la
wazee ;
jumba l kulala
; jumba
la nyoka ;
jumba la ndege
; jumba la mishale

jumbe
(m-)
1)
2) ,
3) ,
jumbereru
(-)

jumbo
(m-)
. umbo;
;

jumla
(-)
1) ,
2) ; kwa
jumla ,

3) ; ;
jumla biashara

4) . ,

1) , ; ;
jumla jamala ;

jumlika
, ;
siku zimejumlika katika
majuma

.-. -jumlishwa
. -jumlikia
@ jumlisha
1) ,

2) ,
[] ; jumlisha
matokeo
jumlisho
(ma-)
1) .
2) ,

jumu

(ma-)
(
)
(ma-)

(-)
; ,
jumuia
(-)
1) ;
; ;
jumuia ya umma

;
jumuia taaluma
kiswahili
;
jumuia
michezo

2) ,
, ;
jumuia [nchi z]
kisoshalisti

; Jumuia
uchumi wa Ulaya

; jumuia
kimataifa
; Jumuia
Madola
(); Jumuia ya
Madola Huru

(-)
. <<jamati>>
jumuika
1) ,
;

2) ,
3) ( ,
. .)
@ jumuisha
1) ,
,

2) ,

jumuiko
(ma-)
(, ),
,
jumuisho
(ma-)
1)
2)
jumuiya
(-)
. <<jumuia>>
junaa

(-)
1) , ,
2) ;

jungu
(ma-)
1) . chungu 1
2) . . ; pika
majungu )
)
Juni
(-)

junju
(-)

jura
(ma-)
1) . chura 1
2) ; (.)
(ma-)

jurawa
(-)

juruhi
. <<jeruhi>>
jusiri
. <<jasiri>>
jusuru
. <<jasiri>>
. -jijusuru
,
juta
1) , ;
;
2)
. -jutisha
. -jutia
(- -., -.)
. -jutwa
. -jutika
juto
(ma-)
. <<majuto>>
juu
(-)
, ; juu
nyumba ; -
juu ) )
1) , ; ,
; ; juu kwa
juu
2) ; juujuu
; - juu juu )
)
; juu
) ; ; juu kichwa
; juu mawe
; juu ya alama

() ( ) ) ,
,

, juu mambo

3) , ; juu
hivyo ;
juu yako )
,
)
juvi

juwa
. <<jua>>
juya
(ma-)
( )
juzi
(ma-)
1) ;
majuzi yale
; majuzi ya kijomba

; mwaka juzi
; juzi
(majuzi) hivi ,

1) ; aliwasili juzi
;
juzijuzi
,

juzijuzi
. <<juzi>>
juzu
1) , ;
nguo hii inamjuzu

2)
(); inajuzu
kuingia nyumbani
()

3)
4) ,
; jambo hili
lanijuzu
. -juzia
. -juzika
juzuu
(-)
1) , ,
2) (; . .
)
3)
4) .
ka
.,

kaa
1) , ;
; kaa mjini

2) , ;

3) ,
; ;
kaa zamu
; kaa kungojea
-.;
vyombo vimekaa sana
;
mambo
yalikaa vibaya

4) ; itakaa siku
nyingi

5) ; kaa kitako
; kaa bure (kivivu)
;
; kaa
kimya ) o )

6) (o ),
, ; kanzu
inamkaa vizuri

. -kalisha
.-. -jikalia

.-. -kaliana
()

. -kalika

.-. -kalikana

. -kaakaa

(,
)
(-)
1) ; kaa koko


2) (
)
(ma-)
1) ; makaa miti
; makaa
mawe ;
choma
makaa ;
makaa [] moshi ;
makaa [] [ma]zimwi

;
2) (. )
@ kalia
1) (,
. .), -mkalia
mtu juu ya kichwa chake
. .
-.

2) . ,

3) , -.,
-.
@ kaliwa
1)
(); nchi a
Tanzania inakaliwa n
makabila mengi

2) (
, . .)
Kaaba
(-)
. (
)
kaaka[a]
(m-)
.
kaanga
, a;
; kaanga nm
(kwa mafuta) co
[ ];
kaanga moto ;
; kaanga
tumbako
; kaanga
ngoma
(
),
ngoma kukaanga
. ; -
kukaang[w]a ;
; kaanga bisi

,
; kaanga vitunguu
.
;

. -kaangia
. -kaangwa
(ma-)
, ;

@ ka[a]nza
1) . kaanza moto
; kaanza
mikono
2) ,
()
kaango
(ma-)
1) (
)
2) ( ,
. .)
3)
kaanzo
(ma-)

. <<kanzo>>
kaba
1) ,
2) , ;
kaba roho
3) ;
,
4) (
), shati hili
linamkaba
; kaba mvinyo
, ;

. -kabana
. -kabia
(-)
hana kaba a ulimi ) .
=
)

(-)
1)

kanzu
2)
kanzu
3) ,
kababu
(-)
.
kabaila
(ma-)
1) .
;

2) ;
kabaila mdogo
; kabaila
mkubwa

3) ; kabaila wa
kimwinyi
4) . ,
,
kabaka
(-)
. (
)
(-)
.
kabali
(-; ma-)
. <<kabari>>
kabambe
1) ,
2) ,
;
; mradi
kabambe

3) ; kampeni
kabambe

4) ;
ujumbe kabambe

5) ,
;
; mafunzo
kabambe
; ratiba kabambe
ziara

6) ;
(
,
. .), wataalamu kabambe

; timu
kabambe

7) .
-.

1) , ; ,
;
sherehe zinakwenda
kabambe

kabari
(-; ma-)
; kaza kwa kabari
; piga (tia) kabari

kabati
(ma-; -)
; kabati la vitabu
; kabati la
nguo , kabati la
barafu

kabe
(-)
.
kabeji
(-)
. <<kabichi>>
kabibu
1)
2) ( )
kabichi
()
(-)
; kabichi nyekundu
, kabichi
vifundo

kabidhi
1) ; ;
( -. ),
kabidhi kombe .
;

kabidhi zawadi
;
kabidhi madaraka

()
2) , (. -.)
3) ,

4) . ,
;
. -kabidhisha
. -kabidhia
. -kabidhiwa
(-)
1) ,
2) , ;

3) , (.) ();
kabidhi wasii mkuu

1) ,

2) ,
kabila
(ma-; -)
1) ,
;
2)
3) . ; ;
kabili
1) . .

(-.),
(-.); kabili uso
kwa uso, kabili ana kwa
ana ;
kabili u

; matatizo mengi
yalimkabili

2) ,
;
; njia imekabili
nyumba ile

3) ;
4) . (
-.)
5) ,
,
;
(.
)
6) ,

7) . ,
;

8)

() ( -.)
. -kabiliana
. -kabilisha; kabilisha
mtu -.;
kabilisha barua

; kabilisha
moyo ( .)
. -kabilia
. -kabiliwa;
tumekabiliwa n matatizo
kiuchumi

(-)

1) ;
2) , ;
;
(-)
,

kabiliano
(ma-)
. <<makabiliano>>
kabiri
(-)
. <<kabili>>
. , ;

kabisa
1) , ;
; ;
e ni mzima kabisa

; mji huu
umeharibika kabisa
;
habari hizi si hakika
kabisa

2) , ;
nimechoka kabisa

3) ,

kabla
, ,
, [ ,] ;
kabla hawajaja tumalize
kazi hii
,
;
kabla , ,
, , ;

kabla chakula cha


mchana ,

kabohaidreti
(-)
.
kaboni
(-)
1) . ; kaboni
monoksaidi (dayoksaidi)
() ;
kaboni
tetrakloraidi

2) . karatasi kaboni

,
kabsa
(-)
. <<kamsa>>
kabuleta
(-)
. <<kabureta>>
kabuli
(-)
;
. <<kubali>>
(-)
,

kabureta
(-)
.
kaburi
(ma-)
1) ;
; ,
; kaburi kubwa
; jiwe la kaburi
;
-mchimbia kaburi .
; karibia
kaburi .

; chungulia kaburini
.
,

2) . ; kama
hujui kufa tazama makaburi
. ,

-

kaburu
(ma-)
1)
;
2) ,

kabuti
(ma-)
1)

2) ,
kabwela
(ma-)
1) ()
;
2)
3)
()
4) baba kabwela, .
babakabwela
kabwera
(ma-)
. <<kabwela>>
kabwiri
(-)
( )
kacha
1)
(-.),
; mtoto
amekacha leo, hakwenda
shuleni


2)
(); samli hii
ikipikiwa chakula hukacha

,

3)
4) (
)
1) .,
-.

kachala
(-)
. <<kachara>>
kachara
(-; ma-)
1) (
) ;
kachara la kwako bora
kuliko jadidi
mwenzako .

2) ,
1) ,
,
; gari kachara

2)
kachero
(ma-)
;
,
kachira
(-)

kachiri
(-)
( -

)
(-)
,
,

kachumbari
(-)
1)
(
)
2)
kada
(ma-; -)
1) ,
(-. )
2) . ,

kadamisha
. <<kadimisha>>
kadamnasi
, ,
(-.),
(-.)
kadamu
(ma-)
1) . (
-

)
2) ,

(-)
1)
(
)
2) .
jahazi
kadari
(-)
. <<kudura>>
kadha
-, ;
; miaka kadha
imepita
; kadha
wa kadha ;
pametokea mabadiliko
kadha wa kadha

kadhaa
. <<kadha>>
kadhabu
(-)
. <<kedhabu>>
kadhalika
, ;
; na kadhalika

kadhi
(ma-)
p. ;
kadhia
(-)
, ; ;

kadhibu
. <<kidhibu>>
kadhongo
(-)
1)
2)
kadi
(-)
1) ; ; kadi
uanachama

2) ; kadi a posta
; kadi
hongera (pongezi)

(ma-)
. <<kadhi>>
kadimisha
a ;
;

kadimisho
(-)
; kadimisho
uteuzi
()

kadinali
(ma-)

kadiri
1) , ;
; ;

2) . .
, ,
(,
,
..); kadiri mali
;
kadiri maneno

3) , ,
;

ac. -kadirisha
. -kadiria; kadiria
mahitaji
; kadiria
matumizi

; kutokana n
wataalam walivyokadiria

. -kadiriwa
. -kadirika
(-)
; ;
, ;
, ; kadiri gani?
?,
?;
?; kwa kadiri tu
;
- kadiri )
;
)
;
) .
; ,
(
), kadiri [] )
,
; kadiri watu
kumi
; kadiri siku tano

)
, ;
; kwa kadiri a
,
; kwa kadiri
1:5 1:5;
kadiri -vyo-
;
;
;
..., ;
kadiri ninavyojua

... ; kadiri
nilivyosonga mbele

...
kadirifu
1) ;

2) . ,

3) . ,

kadirio
(ma-)
1) . makadirio
2) .
kadogo
1) . <<dogo>>;
kashamba kadogo kake

1) ,

kadri
(-)
. <<kadiri>>
kafala

(-)
. ,
kafani
(-)

kafara
(ma-; -)
;
; toa
kafara ;
fanya kafara
;
chinja kafara

kafeni
(-)

kafeteria
(-)
;
kafi
(ma-)
; piga kafi
(-)
. <<kahafi>>
kafila
(-)

kafini
, ;
; kafini kwa
sanda
. -kafinisha
. -kafinia
. -kafiniwa
kafiri
(ma-)
1) ,
(), kafiri
akufaaye si Isilamu
asiyekufaa .

,

2) ,
,
1) . .
-.
,

; mrembo yule
kafiri
; kijana
yule kafiri sana,
ningemwona ningemchapa
makonde
,

1) , ; ,
; babake ni
tajiri kafiri
;

endesha gari kafiri




2) . ;
,
kaftani
(-)




;

kafu
; tende hizi ni
kafukafu, hazijaiva
,

kafua
()
. -kafulisha
. -kafulia
. -kafulika
kafukia
,
kafuri
(-)
,
kaga
1) .
,
2) . ,

. -jikaga
;
; jikaga n
maradhi
;
jikaga juu ndui

(-)
. ,
kago
(ma-)
1)
2) ,
3) . ; mapenzi
hayana kago

(-)
. ,

kagua
,
; ,
,
,
;
kagua shule
;
kagua hesabu
; kagua askari

;
kagua gwaride

. -kaguza
. -kagulia
. -kaguliwa
. -kagulika
kaha
(ma-)
. <<kaka>>
kahaba
(ma-)
1) ;

2) ,
kahafi
(-)
1) . kahafi kofia
(
)
2)
()
kaharabu
(-)

kahari
(-)
1) ,
2) ;
1) (
)
kahati
(-)
, ,
kahawa
(.)
; kahawa inayoyeyuka
kwenye maji [moto]

kahawia
- [rangi ya] kahawia
,
kahini
1)

2)
(ma-)
1) ,

2) ,
3) ;
4) , ,

kahiri
,
. -kahirisha
. -kahiria
. -kahiriwa
. -kahirika
kai
,

kaida
(-)
. <<kawaida>>
(-)
; ;
kaidi
1) ;
o,

2)
();

()
. -kaidiana
. -kaidisha
. -kaidia
1) ; ,
,
; mtoto
mkaidi hafaidi mpaka
siku Idi .

2) . ;
; matawi
makaidi
kaifa
(-)
, ; nipe
kaifa safari yako

. <<kefa>>
kaimati
(-)
1) (

,

)
2) ; kaimati tunda

kaimia
()
( -.
, )
kaimu
(ma-)
1)
; kaimu
mkurugeuzi

2)
3) ; ,

4) ;

(ma-)
. yxo
Kaini
1) .

2) (-) . ,
;

kajayeye
(-)

kajekaje
(-)
. ,

kaji
(ma-)

kajia
(-)

kajikaji
(-)
. <<kajekaje>>
kajito
(-)

kajo
(-)
.
kaka
(-)
1) ;
2) ;
()
(m-)
; ; kaka
la kibiriti

(-)

(-)
. ,
(ma-)
. <<kaakaa>>
kakakaka
,
;
kakakuana
(-)
.
(Manis Temmincki)
kakamaa
1)
(, );
amekakamaa

2) ( )
3)
() ( ),

()
4) ,
; karatasi
imekakamaa karibu n
moto

5) .
()
. -kakamaza; mbio
zinamkakamaza

kakamavu
1) ,
2) (.
)
3) ; ,

4)
5)
()
kakamia
1) (.); ( .), kakamia kufanya kazi

;
kakamia maji

2) ,
(
-.)
. -kakamiza
,
();
.-. -kakamizia
.-. -kakamizwa
. -kakamiwa
kakamua
(

)
. -jikakamua

( -.)
.-. -kakamkisha
.-. -kakamkia
.-. -kakamkwa
@ kakam[u]ka
1) ,

( )
2) ( )
kakao
(-)
(, ,
)
kakara
. kakarakakara
1) ;
2) ,
3) ,
4)
5) . kakara kukuru .
<<kukuru>>
kakarakakara
(-)
. . <<kakara>>
kakasi

; ,

(. . ), ndizi
hizi kakasi mn

kakata
;
(.)
. -kakatia
. -kakatwa
. -kakatika
1) ,
()
2)
.-. -kakatulia
.-. -kakatuliwa
op.-. -kakatuka
@ kakatua
1) ;
; kakatua
mayayi (
,
)
2) ,

kakati
(-)
.
kakau
(-)
. <<kakao>>
kakawana
1)
();

2) .
()
(ma-)
;

kaki
(-)
(
)
(-)
( )
kakindu
(-)

(Striga pubiflora)
kakti
(-)
. <<kakati>>
kala
(-; ma-)

(-)
. <<kola>>
kalab

(-)
1) ,
2) ()
kalafati
. ;

. -kalafatia
. -kalafatiwa
(-)
,
kalakonje
(-; ma-)

kalala
(ma-)
1) .

2) (
)
(ma-)
()
kalambezi
(-)

kalamka
1)
(,
)
2)
(,
)
3) ;

4) ,

. -kalamkia,
-karamkia
(, ) .
.-. -kalamkiwa
@ kalamsha
1) ,

2) ,
( . .)
kalamshi
. <<karamshi>>
kalamu
(-)
1) , ; kalamu
wino (mfukoni) ;
kalamu tufe

2) . kalamu risasi
; kalamu rangi
;
chonga kalamu
()
3) . ,
; bila kuleta salam
wala kalamu

; piga kalamu
( ),
( -.)
4)
kalam[u]zi
. <<karamshi>>
kalanga
(-; ma-)
. <<karanga>>
kalasha
(-)
;
kalasi
(ma-)

kalasia
(ma-; -)

kale
(-)
1) , ;
kale z mawe
; tangu kale
; ,
; hapo kale , ; kale n
kale , ; -
kale
; ,
; ;
watu wa kale
, ; zamani
n kale ;
; sheria
hifadhi mambo kale

2) ,
;
(-.)
(-)

kalenda
(-)
1)
2) . ;
kalenda iko mbali

kalfati
. <<kalafati>>
kali
1) ; mkuki mkali

2) , ;
; ;
( ,
. .), tembo kali

3) , (
)
4) ( )

5) , ;
dhoruba kali
; mote mkali
;
dawa kali

; mwendo mkali
()

6) ; .
. ; ,
; mtu mkali

; macho makali
; hukumu kali

7) ,

8) ; chukua
hatua kali

9) ( ,
); mteremko mkali

10) silaha kali

kalibi
. <<kalibu>>
kalibu

. -kalibisha
. -kalibia
. -kalibiwa
(-)
1) .
2)
3)

kalidi
1) , ,
()
2) ,

3) ;
(. )

. -kalidiana
. -kalidisha
. -kalidia
. -kalidiwa
. -kalidika
1)

2)

. -kalidisha
. -kalidia
. -kalidiwa
. -kalidika
kalifa
(ma-)
.

kalifu
,
,
(-. -.),
. -jikalifu
(-. ),
()

.-. -jikalifisha
@ kalifisha
1) ,
( .
.)
2) ,

kalili
. ;

kalima
(-)
.
kalio
(ma-)
,
kalipa
. <<karipa>>
(-)

kalisi
(-; ma-)
.

kalisiamu
(-)
. ; kalisiamu
kloraidi

Kalivari
(-)
. <<Kalvari>>
kalkula
(-)
. ; kalkula
msasanyo

kalme
(-)
. <<galme>>
kalori
(-)

kalshamu
(-)
. <<kalisiamu>>
kaltiveta
(-; ma-)
.-.
kalua
(ma-)
1)
2)
Kalvari
(-)

.
kama
, ,
, kama mafuta
; kama
ng'ombe ;
kama
koo
. -kamisha, -kamiza
.-..
-kamiana
.-. -kamiwa
.-. -kamulisha
.-. -kamulia
.-. -kamuliwa
.-. -kamulika
. -kamika
1) , ; ;
, ; ; li
kama mtoto
;
kama upendavyo
; yeye ni mtu
mrefu kama wewe
,
; kama hivi ,
; ;
; kama vipi?
?,
?; kama
vile -, ; kama
kwamba
2) , ,
; kama u tayari
... ; kama
ukitaka

3) . ya kama ;
walituambia kama..
, ...
4) ( );
heri adui mwerevu kama
rafiki mpumbavu .

,
5) ; sijui kama yuko
, ;
kama...kama ...
6) , ,
; urefu wa
mtu huyu ni kama futi nne

@ kamia
1) ,

2) .
-.;
-.
3) ;
[]
4) ,

@ kamua
1) . . . .;
kamua mafuta

2) .
(-. -.),
(-. -.),
;
; -mkamua
mtu fedha
-. ,
-.
; kamua jasho n
damu ,
;
kamakama
(ma-)
. . .
makamakama ;
; alivaa
makamakama nguo

kamambe
(-)

;
. <<kabambe>>
kamanda
(ma-)
, ;

kamange
(-)
. <<kamango>>
kamangemoto
(ma-)

kamango
(-)
1) .
2) (ma-) .

() ; u
kamango wee! ,
!; tia kamango
masikioni
kamani
(-)

( ),
kikakasi cha kamani

. . kama nini
..., ; ;
ndizi tamu kamani


kamari
(-)
;
cheza kamari )
) .

kamasi
(m-)
. . . makamasi
1) ;
; futa
makamasi
; t
(penga) makamasi
; vuta makamasi

2) ; nimeshikwa
n kamasi
kamata
1) , ;

2) (
)
3) ,

. -kamatana
. -kamatisha, -kamatiza
. -kamatia
. -kamatwa
. -kamatika
. 1)
,
2)

kamati
(-)
; Kamati Kuu
;
kamati ya utendaji

; kamati ya
Mapinduzi
;
kamati ya kutambua
vitambulisho

kamba
(-)
, ; ,
; kamba ya waya
; funga (piga) kamba

() ;
suka (sokota) kamba
, ; legeza
kamba a)
()
) . ;
legeza kamba katika
kupinga
ubeberu
;
kuvuta kamba

(); kamba hukatikia
pembamba .

, (=
,
), kwa
papa kamba hukata jiwe
.

(=
)
4) kata kamba ;
(.)
(-)
1) ; ; meno
kamba
2)
(ma-)
; makamba asali

kambaa
(ma-)
, (
)
kambakachi
(-)

kambamti
(-)

kambarau
(-)
1) ; ;

2)
3) .
kambare
(-; ma-)

(Clarias mosambicus)
kambaremamba
(-)

kambi
(ma-; -)
1) ; kambi la
wafungwa
; piga (panga)
kambi
; vunja kambi

2) ; kambi la NATO

3) .
kambirani
.,
,

, ,
. .;
!, !
kambisi
(-)

kambo
(.)

baba wa kambo
, ; mama wa
kambo ,
; mtoto
wa kambo
; jina la kambo

kambria
(-)
.
; kabla kambria

kambriki
(-)

kambuka
1) , ,
;
2) . , ;

kambusi
(-)
. <<gambusi>>
kame
1) , ,
;
2) ,
3)
4) ,

kamera
(-)
;
kamili
. . .
1)
()
2) ,
.-. -kamilishwa
. -kamilia
. -kamiliwa
1) , ; saa 11
kamili () 5

2) ,

3)
,
; ;
mpango kamili

4)
@ kamilisha
1) ,
,
,
2) ,
,
,
; kamilisha mpango

( )

3)

4) ,
5) . ,

@ kamilika
1)
(,
)
2) ;


kamilifu
1) , , ;
hesabu kamilifu .

2) ,

3) ;

4) ,

kamishna
(ma-)
1) ; kamishna wa
mkoa

2)
kamo
(-)

kampaundi
(-)
; ;

kampeni
(-)
; kampeni
uchaguzi
; piga (fanya)
kampeni

kampenia

,
-. ,

kampuni
(-; ma-)
. , ,
,

;
kampuni kubwa ;
kampuni mama
; kampuni tanzu

kamsa
(-)

1) ;
; piga kamsa
;
2) .
kamusi
(-)
; kamusi mpya
Kiswahili

kamwe
. 1) ,
,
; ,

2)
kana
1) , ;
; kana makosa
;

()
2) ,
( ,
. .)
3)
. -kanana
. -kanisha
. -kania
.-. -kanuka
. -kanwa
. -kanika
.-. -kanikana;
haikanikani kabisa

()
1) . kama kwamba .
<<kama>>
[]; nililikaa
kimya kana kwamba
sikuyasikia maneno

,

(-; m-)
.
@ kanya
1) ,

2)
3) ,

@ kanusha
1) , ,
; kanusha madai
)
() ) .

2) ; kanusha
mashtaka )
) .

3) ,

kanadili
(m-)
.
(
)
kanali
(-)

kanandile
(ma-)
. <<kanadili>>
Kanani
(.)
.
kanchiri
(-)
1) .
(
)
2)
kanda
1) ,
(), kanda unga
; kanda
udongo
2) ,
; kanda mwili

. -kandisha
. -kandia
. . -kandikika
.-. -kandikana
.-. -kandikia
.-. -kandikwa
.-.-.
-kandamizwa
(ma-; -)
(
), mzigo wa mwenzio
ni kanda la usufi .

-
(=
)
(-)
1) , ; ;
kanda saa

2) , ; ,
; ; kanda
za majira
; kanda
vita .
3) . ukanda
(ma-)
1) ,
2)
@ kandika
1) ; kandika
nyumba (kwa) udongo

2)
3)
@ kandamiza
1) , ;
;
2) . ,
;
3) . ;
;
kandanda
(-)
; timu kandanda
;
cheza kandanda

kandarasi
(-)
1)
2) . <<kondrati>>
kandarinya
(ma-; -)
1)
2)
( )
kande
(-)
1) ,
(
, )
2)

3) (




)
kanderinya
(-; ma-)
. <<kandarinya>>
kandiko
(ma-)

kandili
(ma-)
1) (,
)
2)
kandirinya
(ma-)
. <<kandarinya>>
(-)

(. )
kando
(-; ma-)
. kandokando
1) , ; ;
acha kando )
) .

; ;
weka kando )
) .
;
;
ukiweka kando
..., ...;
tenga kando )
) ;
kando ,
; , ,
, ; kando
mto ,
2)
3) .
(), ;
makandokando yote
tatizo hilo

4) .
;

1) , ,
; kando na
(-.)
kandokando
(-; ma-)
. . <<kando>>
kanga
. <<kaanga>>
(ma-)
. <<kaanga>>
(-)

(

;

:

,

)
(-)
(Numida mitrata),
ona kilichomtoa kanga
manyoya ,
;
, ;
kanga hazai ugenini .


(=
)
kang'a
. <<kanganya>>
kangaga
(ma-)

(Scleria
racemosa)
kangaja

(ma-)
(
mkangaja)
(-)
-x (Acanthurus
spp.)
(-; ma-)
. (perus distans)
kanganya
, ;
,
,

. -kanganyana
. -kanganyisha
. -kanganyia
. -kanganywa
. -kanganyika
kangara
(-)
(
)
kangarao
(-)

kang'ata

( )
(-)
( ),
kangiri
(-)
()
kango
(ma-)
. <<kaango>>
kangu
(-)

kangungu
(-)

kani
(-)
1) , ;
2) . ; ;
kani kitovu

; kani msawazo
;
kani mwendo-umeme
;
kani
mwondoko
; kani sumaku
;
kani
uvutano ;

3) .
4) . ,
; ;

shika kani ) ,

) ,
5) , ,
; ameweka kani
moyoni mwake

(-)
.
; kani omo

;
kani tezi

(-)

( ), gea kani


kania
(-)
. ,


(.

)
kanieneo
(-)
. . kani [] eneo
; kanieneo
damu .

kaniki
(-)

(-
,

:

,

)
kanio
(ma-)
1) ;
2) ;
(.)
kanisa
(ma-; -)
; kanisa kuu ;
kanisa la Kikristo
;
kanisa la Katoliki
;
Baraza la Makanisa la
Ulimwengu

kanja
(ma-)
1)

(
)
2)
kanji
(-)

kanju
(ma-)
-[]
(

mkanju)
kanka
(-)
. <<kansa>>
kano
(ma-)
. ;
(ma-)
1) ; ;

2) ;
(.)
kansa
(-)
.
kanta
(-)

kantara
(-)

kantini
(-)
1) ,
2)
kanu
(-)
. (Bdeogale
puisa)
kanuni
(-)
1) , ;
; ; ;
; Kanuni Adhabu
; kanuni
zisizotanguka
; fuata
kanuni
,
(. );
- kanuni ,

();

2) ., ., .

3) . ;
4) ,
kanusho
(ma-)
;
,

kanwa
(ma-)
. <<kinywa>>
kanyaga
1) [] (
-.),
(); ,

(); usithubutu
kukanyaga mguu wake
katika pahali pangu


2) ( -.
)
3) . ,
;
4) .
( -. ); kanyaga
mma (
),
; ukanyage!
!, !
. -kanyagana
. -kanyagisha
. -kanyagia
. -kanyagwa
. -kanyagika
@ kanyagakanyaga
1) ()
2) ,
()
kanyagio
(ma-)
1) (.
)
2)
(,
)
kanyo
(ma-)
1) ,
2) ,
3)
kanzi
(-)
1) ,
(, )
2)
3)
4)
5)
(-)
.
(

)
kanzo
(ma-)
1) ;
;
2) (
)

kanzu
(-)


( ),
kanzu kike
kanzu
( ),
kanzu mfuto (kufuta)
kanzu;
kanzu darizi
kanzu; kanzu kazi (ziki)
kanzu

kao
(ma-)
. <<makao>>
kaoleni
(-, ma-)
. <<kauleni>>
kapa
(-; ma-)
1) , (
)
2) (
)
1) enda kapa )
(
) )
,
(
)
(-)

1) ,
2)
kapani
(-)

kapatula
(-)
. <<kaputula>>
kapela
(m-)
. <<kapera>>
kapera
(ma-)
,

kapi
(ma-)
, ,
(ma-)
. ,
kapilari
(-)

kapile
(-)

1) []

( )
2)

kapteni
(ma-)
1) . ; kapteni
meja -
2) ,
( ,

)
3) .
kaptura
(-)
. <<kaputula>>
kapu
(ma-)
. kikapu; kapu
la karatasi
; tupa (tia) katika
kapu .
. ,
jambo hili ni la kutupwa
katika kapu la karatasi


kapuku
(ma-)
,
kapungu
(-)

(-)

kaputa
(-)
.
(
)
kaputi
(m-)
. <<kabuti>>
(-)

kaputula
(-)
1) (
), ; kaputula
mkuruzo
2) []
3)
(
;

1917

,

)
kara

(ma-)
1)
2)
3)
(ma-)
. 1)
()
2)
(-; ma-)
. <<kala>>
karaa
(-)
1) ;
2) (ma-) . <<kara>>
karabai
(ma-; -)
1)
2)
3) .
karabati
, ,

karadha
(-)
1) , ,
2) , ; karadha
ya mshahara

karafuu
(-)
(;

mkarafuu); mafuta
karafuu
; karafuu maiti

karagosi
(ma-)
1) ()
2) . ;
,
karaha
(-)
1) , ,
,
2) ,

3) ; ona
karaha
karahana
(-)
. <<karakhana>>
karai
(ma-)
1) , ( )
2) , (
)
3) ,
( )
karakana
(-)
. <<karakhana>>
karakhana

(-; ma-)
1) ; ;
karakhana ukerezaji
vyuma

2) ; ;
; karakhana
kupasulia mbao

karakoni
(-)
. <<korokoni>>
karama
(-)
1) ,
2) , , ;

3) ;
4) (),
5) ,
karamala
(-)
()
karambisi
(-)
. <<kambisi>>
karambizi
(-)
. <<kambisi>>
karameli
(-)
1)
2) (

)
karamka
. <<kalamka>>
karamshi
1) ,

2) ;
;

3) , ,

4) ,
karamu
(-)
; ,
; , ;
fanya (andaa) karamu
;
enda karamuni
(, .
.), karamu vinywaji

(), karamu mbili


zimemshinda fisi .

karandinga
(ma-)


(
); ""
karanga
. <<kaanga>>
(-; ma-)
1) ,
2) karanga mwitu

(Desmodium
adscendens)
karange
(-)
(Apagon
nigripes)
karani
(ma-)
1) ; ,

2) , ;
karani wa serikali

karantini
(-)
. ; weka
karantini
karara
(ma-)
. <<kalala>>
karasa
(-)
. ( Herpestes
ichneumon)
karasia
(-)
. <<kalasia>>
karata
(-)
; jozi
karata ; piga
(changanya) karata
;
gawa karata
; nyumba karata
.
karatasi
(-; ma-)
1) ; ;
karatasi kukaushia wino
;
karatasi
a kunakilisha (kaboni)
;
karatasi inan ;
karatasi
ukuta ; karatasi
shashi )
)
; karatasi
kuukuu, makaratasi
yaliyotumika ;

bakia (wa) karatasi tupu


.
,
; -
karatasi ; fedha
za karatasi

2) ,
3) , ;
karatasi simu
;
karatasi kura

4)
kardinali
(ma-)
. <<kadinali>>
karela
(-)
.
(Momordica charantia
Momordica morgose)
karia
(-)
(
)
(-)
.
karibiano
(-; ma-)
; ;
( ),

(
)
karibio
(ma-)
1)
2) .
( ),

karibisho
(ma-)
1) ; kadi
makaribisho

2) ,

3) ; hotuba
makaribisho

karibu
. . .
. ., karibu! )
!, !, ! )
!,
!
(), karibuni
chai! []
!, , !
) .
; haya,

nakwenda!- Karibu! ,
! !
.-. -karibishwa;
tulikaribishwa vizuri

.-.
-karibiana ,

; misimamo
inakaribiana

(); vibanda
vimekaribiana sana


.-. -karibiwa
. -karibika
(-)
1) ; - karibu )
, )
, ;
ushirikiano wa
karibu
; karibu
, ,
; alikaa karibu

mlango
; [hivi] karibuni )
, ) ,
; -
karibuni ; wakati
wa karibuni

2) . .
, ;
watu hawa karibu zangu
-

1) , ,
, ; heri
jirani karibu kuliko ndugu
mbali .
,
(=
,

), karibu n ,
...; ...;
karibu na mji
;
mapigano karibu n
Moscow
; kenda karibu n
kumi .
,
2) ,
, ; karibu
saa tatu
,

3) ; karibu habari
zote zilisema...

...
@ karibisha
1) ;
;
; karibisha
chakula
; karibisha kiti
()
2) , ;

@ karibia
1) ,
[]
2) ; ;

karidhi
1) ,
, ;

2) ,

. -jikaridhi
. -karidhisha
. -karidhia
.-.
-karidhiana
. -karidhiwa
. -karidhika
karii
(-; ma-)
1) .
2) ;

karikopwa
(-)
,
karimu
(ma-)
1)
2)
1) ;
; mtu
mkarimu
2) ,

3)
4) .
karina
(-)

;

karini
(-)
. <<karne>>
karipa
. . . .
. ,

.-.
-karipiana
.-. -karipiwa
.-. -karipika
.-.-.
-karipisha
@ karipia
1) , ,

2) ;

karipio
(ma-)
1) ,
2)
kariri
1)
2) ,

3) .
. -karirisha
.-kariria
. -kaririwa
. -karirika
karisaji
(-)
[] ( ,

. .)
karne
(-)
, ; karne
sasa (l) ()

karni
(-)
. <<karne>>
karo
(-)
1)
2) , ;
(
)
karoti
(-)

karotini
(-)

kartuni
(-)
; sinema a
kartuni

karua
(ma-)
. <<kalua>>
karwe
(-)

kasa
(-)

[],
[]; saa tatu kasa robo

kasabu
(-)

kasama
(-)
1) , ,
2) .
(-)
;
(-)


(-)
( )
kasarobo
. . kasa robo

kaseni
(-)
.
kasenojeni
(-)
.
kaseti
(-)

kasha
(ma-)
, ; ;
kasha la fedha ,

kashabi

kashabu
(-)

( )
(-)
,
kashata
(-)



kashfa
(-)
1) ,
(-.
..);

2) , ;
eneza kashfa
,
;
3) , ;
fanya kashfa
,
(-.

); cheza
kashfa .
,

kashida
(-)
1) ,

2)
kashifa
(-)
. <<kashfa>>
kashifu
1) , ,
,
(-. -.)
2) ; .

3) ;
4) , ;
,
. -kashifia
, ;
()
.-.
-kashifiana
. -kashifiwa
. -kashifika
kasi
(-)
1) ; ;
; tia (piga) kasi
(-.)
();
(); kwa kasi
, ,
;
; vuma kwa
kasi
( ), sokota kwa kasi
(),
(); kasikasi
; uso
wake una
kasikasi
( ,
. .)
2) ,
;
[] ; kwa
kasi ,
,
; enda kwa kasi
( ),

(
, .
.)
1) ,
,
2) , ;
; ;

ondoka kasi
;

(-; ma-)
[] (

)
kasia
(ma-)
; piga (vuta) makasia
; kasia la nyuma

kasiba
(-)
, ; bunduki
kasiba mbili ;
mdomo kama kasiba ,

kasida
(-)
. <<kaswida>>
(-)
. <<kusudi>>
kasifero
(-)

kasikasi
(-)
. . <<kasi>>
kasiki
(-; ma-)
1)

2)
3) .

kasimile
(-)
. tui la kasimile


kasimu
,
. -kasimisha
. -kasimia
. -kasimiwa
. -kasimika
kasirani
(-)
. <<kisirani>>
kasiri
1) , ;
;
()
2) ,
.-. -kasirishwa
. -kasiria
. -kasiriwa
. -kasirika
,
, ;
,

;
kasirika juu a mtu
[] -.
.-. -kasirikia;
kasirikia mtu
() -.
(-)
; alasiri kasiri

,
(.

)
@ kasirisha
1) , ;

();
2) ,

kasisi
(ma-)
; ;

kaskazi
(-)
1) ,
; kaskazini
,
; -
kaskazini ; ncha
kaskazini ulimwengu

2)
3)
-
(
)
kasoko
(-)

kasoro
(-)
1) , ,
; mtu mzuri
lakini ana kasoro
,

1)
()
1) [],
[]; saa tisa kasoro robo

2) []
kasorobo
. kasoro robo

kasri
(-)
,
kastabini
(-)

kastadi
(-)

, (-.)
(
),
kastadi mchele
, ,

kastoma
(ma-)
;
kasuku
(-)
(Psittacus
erythraseus), kama kasuku
. .
kasumba
(-)
1)
2)
3) . ,
4) []
,
(), kasumba
elimu
kikoloni


5) (
),
6) (),
kasumba a ukoloni

7)
kaswende
(-)
.
kaswida
(-)
. ,
kata
1) , ,
; kata [kwa] kisu
; kata kwa
msumeno
; kata nakshi
;
; kata nguo
(kitambaa)
; kata
pingu za kikoloni

; kata
vipande
; kata
kanga (nguo)
kanga (); kata tikiti

() ; kata vito
,

2) .
3) , ;
; kata kuni
(); kata miti

()
4) ,
, ,

5) . ()
6) , ,
; kata mshahara
;
; kata njia
,
; kata barabara

, ;
kata bei
[) ; kata
choo
(-. -.) ,

; kata mate

(. .
), kata hukumu
. ;
kata jongoo kwa
meno (-.)

; kata kamba
. )
; )
; ; kata
karata .
; kata kauli
) (-.) )
(-
); kata kiu (njaa)

(); kata maji )
;

;
)
( ) ) .
; kata maneno )
,
)
(-.)
( . .);
kata mirija
;


; kata pumzi
(roho) ,
;
kata rufani .
; kata shauri
,
; kata

simu ;

; kata tamaa

, ;
kata urithi

. -katana
. -katia
. . -katilia
. .-. -katiliza;
katiliza mtu
-.
.-.-. -katizwa
. -katwa
. -katika

(, ,
..); uzi
umekatika
; mawasiliano
yamekatika
; tumaini la
mrejeo yake limekatika


.-. -katikana
.-. -katisha; katisha
barabara
(); katisha maisha

; katisha tamaa

.-.-. -katishwa
.-. -katikia
(-)

(-)
1) (,

)
2) . <<kataa>>
(-; ma-)
, (. .

)
(-; ma-)
1) (
, ,
-

)
2) (,
)
3) . (.
)
(-)
;
1) kata dole (-) .
<<katadole>>
@ katiana

1)

2)
@ katiza
1) ,
; katiza maneno
,
(-.)
; katiza mawazo
(-.)
; katiza kazi
(-.)
,

2) ;
,
@ katakata
1)

2) ;
tumbo langu linakatakata

1) . kata kata ;
kataa katakata a)
)

2) ,

kataa
1) , ,
; (.
)
2) ;

.-. -katazwa
. -katalia
. -kataliwa
. -katalika
1) ,
;
; neno
kataa

(-; ma-)
1) ; ; ;
kataa shamba
; kataa chumba

; , ;
kataa ya (la) kitabu
;
2) , (,
. .)
3) . <<kata>>
@ kataza
1) ,
; kitendo hicho si
halali kwa sababu sheria
inakataza
kisitendwe
,

2) ,

katabahu
(-)
; katabahu
fulani bin fulani

- (
)
kataboli
(-)
.
katadole
(-)
.
(Amblyospiza albifrons)
katalogi
(-)
; tengeneza
katalogi
,
katani
(-)
1) (
mkatani)
2)
3) . ;

katao
(ma-)
. <<makatao>>
katapila
(-; ma-)
;

katara
(ma-)

(,
..),
(.)
katavu
1) ,

2) ,

katazo
(ma-)
1) , ;
;
2) ,
katekisimu
(-)
.
katena
(-)
, ,
katheta
(-)
.
kathodi
(-)
.

kati
(-)
. katikati ,
; katikati mji
; kati usiku
;
ingilia kati ;
simama kati )
)

; - kati ,
; Mashariki
Kati ; kati
(katikati) ,
, ,
; ,
katiba
(-)
1) ; tunga
katiba
; rekebisha
katiba

2) ; katiba chama
cha Mapinduzi

3) ; ;

4)
katibu
1)
2)
()
. -katibia
. -katibiwa
(m-; -)
1) ; Katibu Mkuu
;
Katibu Mtendaji

; Katibu Myeka
(Shakhsiya)
;
2) . , ,

@ katibiana
1)

2)
()
katidi
(ma-)
.
katika
; ; ; (

. .),ingia
katika
mji ;
ondoka katika nyumba
; panda
katika mlima

; pita
katika barabara
; katika muda wote

, ;
katika kujengwa

katikati
(-)
. . <<kati>>
katikiro
(-; ma-)
1) ,
2) .
(

)
katileji
(-)
.
katili
;
; ;

(ma-)
1) ;
2) . ,
(,
)
1) ; ;
;
;

katimoja
(-)
duara za katimoja .

katipande
(-)
duara za katipande .

katiti
1) ,
, ;

1) ,
, -
katizo
(ma-)
1) ;
;
; katizo la
nguvu umeme .

2)
3)
katlesi
(-)
. <<koteleti>>
katmiri
(-)

. <<kotimiri>>
kato
(ma-)
1) ; ;

2) , ;
(. )
3) ,
4) ,
katoliki
(ma-)
; - katoliki
; kanisa
katoliki

katoni
(-; ma-)
,
katriji
(-)

katu
(-)
(.
)
. katukatu .
!, !,
! (. .
. .),
hatanusurika, katu!
!
katua
. <<kwatua>>
katukatu
. . <<katu>>
kauka
1)
, , ,
; maji yamekauka
mtoni
; sauti
imemkauka ,
; mate
(kinywani)
yalimkauka kwa woga

; damu imemkauka )

)

2) ,
( );
kauka kwa vicheko
,
;
nimekauka
.-. -kaushia
.-. -kaushwa
. -kaukia
.-.-.
-kaukianwa
@ kausha

1) , ;
; kausha tumbaku

2) ; ; kausha
kwa (katika) moshi
3)
4) . (. ),
(-. ),

(-)
,

@ kaukiana
1)

2) . ,
; askari
wamekaukiana
,

kaule
(-)
. <<kaure>>
kauleni
(-; ma-)
1) ;
.
2)
kauli
(-)
1) , ;
, ; kwa
kauli moja ,

2) ,
3) ; ;
kauli huzuni ilimtoka

4) , ;
; sina kauli
,

5) ,
6) . ; kauli
kutenda ;
kauli kutendwa

kauma
(-)
. <<kaumu>>
kaumu
(-)
1)
2) , ;
kaumu watu
()
3) . ;
4)
kaumwa
(-; ma-)


( mkaumwa;
.
.
)
kaunta
(-)
1) ; ()
2) , (,
. .)
kaure
(-)
1) ()
2)
3) ; kaure za
kichina ;
vyombo vya kaure

4) kaure jicho .

kauri
(-)
. <<kaure>>
kausa
(-)
. <<kausha>>
kauta
(-)
1)
2) ;

3)
kauzu
(-)

kavu
1) , ,
; ; mto
mkavu ;
nchi kavu
; maji mafu, mvuvi
mkavu .
-
2) ()
3) ,

(), funda la chai


kavu
()
4) . ,

5) ,

()
6) ()
7) . ,
;
8) . ;
, ;
(mtu) mkavu wa macho
,

9) . ;
;
kawa
. . ,
;
. . -kawilia
. .-.
-kawilisha, -kawiliza;
kukawilish[wa]
(ma-)
[]
(, . .);
lingana kama sahani na
kawa
,
,

(-)
, ; fanya
(ingia) kawa
@ kawisha
1) ,
; ;
kawiza kodi

2) ,

@ kawia
1) , ;
; hakukawia
kuuliza

2) ,
, ;
; [heri] kawia
ufike! .
[] ,
! (= ,
)
kawadi
(ma-)

kawadia

kawafi
(-)
()
kawaida
(-)
1) ; ;
; ,
, kawaida [ni]
kama sheria .
- ; -
kawaida ,
, ;
;
elimu kawaida
()

; mambo
kawaida
() ; kitu
kisicho cha kawaida -.

(); kwa
(kama) kawaida
, ;

2) , ; -
kawaida
3) ,
4) .
kawio
(ma-)
;
kaya
(-)
1) ; wanakaya

2) ; enda kaya
; kijiji hicho kilikuwa
na kaya mia

(); kaya
watoto
3) (ma-) ; kaya la
kasa
4) domo kaya ;
,

(-)
. <<kayakaya>>
kayakaya
(-)

kayamba
(ma-; -)
.
kayambanjuga
(-)
.
kayambarungu
(-)
.
kayambatoazi
(-)
.

kayaya
(-)
()
( )
1) ; ,
;
anakula kayaya

2) .
- .

(-)

, ,
,
kayekaye
(-)
. ;
kaza
1) , ;
; ;
kaza kamba )

) )
; kaza
kamba ilil .

-.,

2) . ;

3) . ,
; ;
kaza vikwazo vya biashara


4) ();
(-.) ;
kaza musuli za mwili

; kaza macho
,
; kaza
mbio

5) ,
( )
6) . ,
( -.
); likaze neno hili


7)
(); .
.
()
.-. -kazania;
kazania kielelezo darasani

;
kazania lugha
() (.

); kazania
kuongezeka kwa idadi
bidhaa
;
kazania kufanya lo lote

, -.

. -jikaza ,
;

. -kazisha
. -kazia; kazia
macho
-. (.)
. -kazwa
. -kazika
@ kazana
1) []

();
();
kazana n )
(-.)
) . []
(-.)
2) .
()
;
(
-.)
3) ;

kazi
(-)
1) , ,
; kazi
kujitolea
(-.)
; kazi
kufanyishwa
;
kazi ngumu na za
kuchosha
,
; kazi moto
() ;
kazi
n ujuzi

; kazi mikono
; vitu vya
kazi za
mikono
; kazi bure
,
; fanya
kazi ; anafanya
kazi ualimu
; kazi zinalala

; si kazi yangu .
. ;
kazi kijungu jiko ,


; kazi
mbaya si mchezo mwema
.
-
2) ;

3) , ,

4) ;
5) . . ;
kazi kisarufi .

6) (
),
- kazi )
)
;
kofia kazi
; kanzu kazi
kanzu
;
mkeka wa kazi

kazo
(ma-)
1) ;
2) ,
3)
4) . <<mkazo>>; tilia
kazo )
... ) ,
(
)
kazoakazoa
(-)
,
ke
,
. , ; ; ke bado )
, ? ) ,
;
keba[r]
., ,
, .
kebe
(ma-)
. mkebe
kebeha
(-)
. <<kebehi>>
kebehi
,
; ,

. -kebehiana
. -kebehisha
. -kebehia
. -kebehiwa
(-)

kebo
(-)
1)
2)
kebu
(-)
. <<kebo>>
kecha
(-)

1)
2)
keche
. kechekeche ,

-. ;
keche ;
vunjika keche
;

kechekeche
. . <<keche>>
kecheka
1)
2)
. -kechekea
kedhabu
(ma-; -)
,
kedi
(-)
1)
2) , ; kedi
kike
3) ,

keekee
(-)
. <<kekee>>
kefa
?, ?
...,
...,
...
kefle
. <<kefule>>
kefu
.,

. <<kefa>>
. <<kifu>>
kefule
., 1)
, ;
kefuleni! . ,
!
2)
kefure
. <<kefule>>
kefya
. . . . .
. -kefyakefya 1)
, ;

2) ,
; ,

3)
4)
kejekeje
, ;

kejeli

1) ;
; ,

2)
. -kejelisha
. -kejelia
. -kejeliwa
. -kejelika
(-)
1) ,
2) ;
kekee
(-)
, ; [mashine ]
kekee
(-)

( )
keketa
1) , ,
(
)
2) ,
3)
; keketa meno

kekevu
(-)
; fanya kekevu
keki
(-)
; ; ;
; keki jabali
;
keki joya
kelele
(-; ma-)
1) , ; ; kelele
z kulia ; piga kelele )
; )

,
) .
( ,
),
[ma]kelele! !,
!; kelele za mlango
haziniwasi usingizi .

(=
, )
2) ; mwenye kelele
nyingi ,
3) . []
keleza
. <<kereza>>
kem
1) ; ,

2) kem kem .
<<kemkemu>>
(-)
. <<kemu>>

kema
1) ,
2) , (
),
. -kemesha
.-. -kemeza
.-. -kemewa
. -kemwa
@ kemea
1) -;
, ,
-.;
-.
2) ; ;
kemba
(, );
; kemba
muhogo
. -kembesha
. -kembea
. -kembwa
. -kembeka
keme
(-)
1) ;
2) , ;
kemeo
(ma-)
, ,

kemestri
(-)
. <<kemia>>
kemia
(-)

kemikali
(-)
. (.)
kemkem[u]
, ;
shindano hili litakuwa n
zawadi kemkemu



kemu
(-)
. ; ,
kenda
. ; - kenda
; kenda karibu
kumi . ,

kende
(ma-)
. ,
()
kenga
;
;
. -kengana
. -kengea

.-. -kengeza
. -kengeka
kenge
(-)
.
(Varanus niloticus)
kengee
(-; ma-)
; ; kengee
jua
( )
kengele
(-; ma-)
; ;
; ; kengele
simu ;
kengele
umeme
; kengele hatari
; saa
(n) kengele
; piga (gonga)
kengele ; kengele
inalia
kengelebama
(-; ma-)
.
kengelehindi
(-; ma-)
.
kengemeka
, ;

. -kengemekea
. -kengemekwa
. -kengemekeka
keng'eta
. <<kang'ata>>
kengeua
1) ,
( ),
( )
2) .

3) , ;

. -kengeuana
. -kengeusha
. -kengeulia
. -kengeuka; u
unaokengeuka

@ jikengeua
1) ,
; ;
( )
2) .

kengewa
(-)

kengeza
()

(m-)
1) ; mwenye
makengeza [ macho]
; piga
makengeza

2)
1) ; macho
makengeza
kengo
(-)
, ,
kenua
. kenua meno
(

, .
.);
kenua mdomo

. -kenulisha
. -kenulia
. -kenuliwa
. -kenulika
kenyekenye
1) ,
,
2)
kenyua
. <<kenua>>
kepteni
(-; ma-)
. <<kapteni>>
kera
1) ,
; suala hilo linanikera

()
2) , ;
; (
,
. .;
.)
. -kerana
. -kerea
. -kerwa
. -kereka
keratatisi
(-)
.
keratini
(-)
.
keratomalisia
(-)
. <<keratatisi>>
kereketa
1) ,
(,
); dawa hii
yanikereketa

; koo langu
linanikereketa

()
2) , ,

. -kereketesha
. -kereketea
. -kereketwa
. -kereketeka
keremkerem[u]
(-)
(,
; Merops)
kereng'ende
(-)
(;
Frankolinus Grantii)
(-)

kereng'enje
(-)
. <<kereng'ende>>
kereza
1) , ;
;

2)
; kereza
meno
. -kerezesha
. -kerezea
. -kerezwa
. -kerezeka
kerezo
(-; ma-)

(-)
, (
,
)
kerimu
. <<kirimu>>
kero
(-; ma-)
1)
2) ,
;
,
; mwenye kero

kerosini
(-)

kesa
,
( )
kesha
, ;
kesha kucha
;
kesha na

mgonjwa
[]
. -kesheza, -keshesha
. -keshea
. -keshwa
. -kesheka
(-; ma-)
,
; ;
siku kesha mwisho


. <<kisha>>
. . -ka- + -isha; .
<<isha>>
keshia
(ma-)

kesho
(-)
1) ,
kesho yake

2) . <<kiyama>>
1) ; kesho kutwa
(kuchwa) ;
kushinda kesho kutwa

kesi
(-; ma-)
. ; kesi
jinai ;
sikiliza kesi
( );
fanya kesi
; poteza kesi
()
keta
,

. -ketana
. -ketesha
. -ketea
. -ketwa
. -keteka
kete
(-)
1) (, .
, . .);
meno kama kete

2) ( bao
)
(ma-)
1) .
( =
0,914 ; 2 makete = timba,
10 makete =
fundo)
1) , ;
usiku wa leo u kete


( ,
. .)
(vy-)
. <<chete>>
keti
1) ; tafadhali uketi
,
2) ; keti katika
Baraza
()
3) ,
,
(- .)
. -ketiana
. -ketia
. -ketiwa
. -ketika
@ ketisha
1) , ;
ketisha kwenye kiti cha
ufalme
2) , ;
ketisha n njaa

keto

keu
(-; ma-)
(
)
(-)
piga keu
keua
()
(
)
. -keulia
. -keuliwa
. -keulika
keuka
. <<kiuka>>
khaa
., ,

khaki
(-)
. <<kaki>>
khatibu
(ma-)
. <<hatibu>>
kheri
(-)
. <<heri>>
khitari
. <<hitari>>
khitimu
. <<hitimu>>
khitma
(-)
. <<hitima>>
khofu
(-)

. <<hofu>>
ki
(, ) ; kitu
hiki ki kizuri
[]
ki ki ki . <<kikiki>>
kia
,
;
. -kiana
. -kilia
. -kiwa
. -kilika
(vi-)
1) ,
,
2) .
kiada
1) ;
;
(,
. .)
2) ;
3) , ;
- kiada ,
; maneno
kiada
()
4) , ; sema
kiada
()
5) , ;
fanya mambo kiada
(
)
(vi-)
. kitabu (cha) kiada

kiadui
-, ;
; - kiadui
,
;

kiafrika
- kiafrika ;
nchi za kiafrika

kiaga
(vi-)
1)
2) ;

kiagano
(e.)
,
;
kiagizo
(vi-)
.
kiagizwaji
(vi-)

kiago
(vi-)

Kiajemi
(.)
; -
kiajemi
kiakia
1) ,
;

2) ;

3)
kiakili
1)
;
2) ;
kiali
(vi-)
1) . mwali;
()
2)
kialio
(vi-)
1) . ,
-
( ,


)
2) kialio cha mvua

kialjebra
[-] kialjebra

kiama
(e.)
. <<kiyama>>
kiamba
(vi-)
. mwamba;
,
[]
kiambatanisho
(vi-)
(.
), (
)
kiambatisho
(vi-)

kiambato
(vi-)
,
;
kiambaza
(vi-)
1) ;
2) . []

kiambishi

(vi-)
. ; kiambishi
awali (cha mbele, cha
mwanzoni) ;
kiambishi [cha]
kati ; kiambishi
tamati (cha nyuma)
; kiambishi sifuri

kiambisho
(vi-)
. <<kiambishi>>
kiambo
(vi-)
1) [] ;
, ; kiambo
cha nani hapa?

?,
?
2) ;
mwanamke mwenye
kuendesha kiambo

(vi-)
. <<kiwambo>>
kiamerika
. <<kimarekani>>
kiamshakinywa
(vi-)

Kiamu
(.)
,
-

kiana
(vi-)
(
)
kiandamaswala
(vi-)

kianga
(vi-)
1)
,
2) ;

3) . , ,
; uso ulio n
kianga cha furaha ,

(
); kianga cha
macho ) )

kiangalizo
(vi-)
1)
2) ,
kiangama
(vi-)

.
kiangaza
(vi-)
kiangaza macho .
<<kiangazamacho>>
kiangazamacho
(vi-)


kiangazi
(vi-)
1)
(
), ; kiangazi
kikubwa )
) ;
barabara kiangazi
,

(
)
2) ; mapumziko wakati
wa kiangazi ,

kiangi
(vi-)
.
kiango
(vi-)
( ,
)
kiangu
(vi-)

kiangulio
(vi-)

kianguo
(vi-)
. <<kiangulio>>
kiangushio
(vi-)

kianio
(vi-)
()
kianzio
(vi-)
1) ; kama kianzio

2) ;
kianzo
(vi-)
(
)
kiapo
(vi-)
1) , ; l
(fanya) kiapo
, ; lisha
kiapo

; kiapo cha
uaminifu

2) . " ",
; kiapo cha moto
; piga
(shika) kiapo
"
"
3)
( )
Kiarabu
(.)
; - kiarabu

kiarifa
(vi-)
.
kiashirio
(vi-)
,
kiasi
(vi-)
1) ; ;
; , ;
kiasi gani? )
? )
?; kiasi cha
juu ,
,
; kiasi cha
chini ,
, ;
bila kiasi ,
,
; kiasi kidogo cha
fedha
; kiasi kilichopangwa

; shughulika kwa
kiasi kikubwa

2)
3) ;
; mvua kiasi
; mtu wa
kiasi

;
kwa kiasi ;
; kiasi cha
sehemu .
1) ; ; l
kiasi
2) ; ;
tembea kiasi

(vi-)
. ;
Kiasia
- Kiasia ; nchi
za Kiasia

kiasili
1) ,
[]
2) ;
; - kiasili
,
,
; uzuri wa
kiasili

kiaskari
, -;
-; - kiaskari
; ; nguo
za
kiaskari []

kiatomiki
- kiatomiki ;
nguvu za kiatomiki

kiatu
(vi-)
1) ; ;
; ; avaaye
kiatu ndiye ajuaye msumari
uchomapo
. ,
, ,

2) . ; mshona
(mshoni) viatu ;
viatu vyenye soli ya ngozi
(mpira)
()

kiazi
(vi-)
1) . kiazi kitamu
, ;
kiazi sena (kindoro)
()
; kiazi kikuu
2) . kiazi cha mviringo
(kizungu, Ulaya)
; viazi vya
kukaanga
; kiazi vya
kupondwa
kibaazi
(vi-)

(Tephrosia
Vogelii, Tephrosia
noctiflora, Tephrosla
ehrenbergiana, Crotalaria
emarginata Cadaba
farinosa; ,

,
.
, .

)
kibaba
(vi-)
1)
,
0,57 1


; . . = 0,7 ; 4
vibaba = pishi
2) ; haba na
haba hujaza kibaba .
-
(=
-
)
kibadala
(vi-)

kibadili
(vi-)
, []
(-.), kibadili umbo
,
kibadilihewa
(vi-)
. . kibadili hewa

kibadilimwendo
(vi-)
. . kibadili mwendo
.
kibadilishio
(vi-)
. 1)

2)
kibadilisho
(vi-)
.
kibaf[u]te
(vi-)
( -

,
)
kibago
(vi-)
;
kibaguzi
- kibaguzi )
)
; siasa
kibaguzi

kibahaluli
(vi-)
1) ,
,

2) ;

(vi-)
; (.)
kibakora
(vi-)
1) . bakora
2) ,
kibakuli
(vi-)
. bakuli;
kibakuli cha chumvi

kibali
(vi-)
1) , ;
; ; toa
kibali
();
kwa kibali
,
2) ,

3) .
kibalozi

,
;
; tambua nchi
kibalozi
; -
kibalozi ;
;
anzisha uhusiano w
kibalozi

kibama
(vi-)
(
)
kibamba
(vi-)
1) . bamba ;
(.
. )
2) ;
kibambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kibana
(vi-)
1) ,
(); kibana
sindano
(
)
2) . <<kibanio>>
kibanda
(vi-)
. banda;
[] ;

; ; ;
; kibanda
cha kuku ;
kibanda cha ndege ;
kibanda cha simu
;
kibanda cha maonyesho

kibandiko
(vi-)
1) ;
2)
3)
kibango
(vi-)
1)
(
)
2)
(

)
3)
(

)
kibaniko
(vi-)
1) ;
2)
kibanio
(vi-)
1) ,
(); kibanio cha
nguo ;
kibanio cha
karatasi ; kibanio
cha kaa la moto
; kibanio cha
nywele

2)
kibano
(vi-)
1) ;
2)
3) . <<kibanio>>
Kibantu
- Kibantu

;
; lugha za
Kibantu

kibanzi
(vi-)
; ; vibanzi
vya msumeno ;
-msakama mtu kama
kibanzi cha ukuni
. -.
(=

), kibanzi
banduka
nami nae
,

kibao
(vi-)
1) . ubao;
; kibao cha
kusukumia chapati

; ngazi n kibao

2) , ;
()
3)
[]
4)
5) (
)
6) ;
7) (
)
8)

9) ,

kibapara
(vi-)
, ;
(vi-)
1) []
()
2) ()
,
kibaraka
(vi-)
1) ,
; ;
serikali kibaraka

2) ; .

kibaramwezi
(vi-)
(
)
kibarango
(vi-)
1) . mbarango
2)
()
kibaraza
(vi-)
1) . baraza;
[]
2) ,
( )
kibarua
(vi-)
1) . barua;
;

2) ,
; kibarua wa
kijijini ; kibarua
asiye n ujuzi

,
3) . kazi kibarua

; siku hizi hana
kibarua

4)
5)
kibaruasiafu
(vi-)

kibata
(vi-)
. bata; .
kibatabata , ; enda kibata ,

kibatabata
. . <<kibata>>
kibatali
(vi-)
;

kibatari
(vi-)
. <<kibatali>>
kibati
(vi-)
1) . bati;

2) , (
), kibati cha podari

3)
()
kibatobato
(vi-)
. batobato;
(
), ,
( ),
- kibatobato ,

kibavu
(vi-)
1) . ubavu
2) ,
1) ; ; ;

2) , ;

3) ,

kibavubavu
. <<kibavu>>
kibawa
(vi-)
. bawa

kibawanta
(vi-)


(Colious leucotis)
kibe
(-; vi-)
1) ( );
kibe? =
?
2) , .
; n kibe kimoja
(
), -mtia
mtu kibe . ( )
3) , ;
kibeberu
(vi-; -)
1) . beberu
2)
1) - kibeberu
; nchi
za kibeberu

kibemasa
(-; vi-)
( )
kibembeo
(vi-)

kibendo
(vi-)
();
kibepari
- kibepari ;
;
muundo wa kibepari

kiberenge
(vi-)
1)
2)
(vi-)
1) ,
;
2)
kiberiti
(vi-)
. <<kibiriti>>
kiberitishamba
(vi-)
-
kibete
(vi-)
; kuku kibete

kibeti
(vi-)
. beti;
;

(vi-)
. <<kibete>>
kibia
(vi-)
1) ;
2) ;
3) . (
)
kibiashara
- kibiashara ;
; makampuni
kibiashara

kibibi
(vi-)
1) . bibi;

(
)
2) ,
( ), shikwa n
kibibi

1) , ; hawezi kibibi =
()
(

)
(vi-)
(
)
kibilifitina
(vi-)
,
()
kibinadamu
, ; -
kibinadamu ;
, ;
haki za
kibinadamu

kibinafsi
;
; [-] kibinafsi
, ,
,

;
kibindo
(vi-)

(
), hamadi
kibindoni, silaha iliyo
mkononi . ,
,- ,
-
kibinja
(vi-)

, ; piga
kibinja ,

kibiongo
(vi-)
1)
2) . mwenye kibiongo
;

kibiri
(vi-)

kibirika
(vi-)
1) . birika;

2) .
kibirikizi
(vi-)
1) ; ;
piga kibirikizi
,
2) ; eneza
vibirikizi

3) , (
-.),
(-)

(vi-)
1) ,
2) ,
()
3)
kibiringo
(vi-)
1) . ,
2)
3)
( ,

)
kibirinzi
(vi-)
(
)
kibiriti
(vi-)
1) ; chemchem za
kibiriti
2) ; kijiti cha (ujiti
wa) kibiriti ;
kijisanduku cha (ganda la)
kibiriti
;
kibiriti cha chuma
(petroli)
3)

kibiritingoma
(vi-)
1)
2)

kibla
(-)
1) (
- , -


)
2)
3) (
), nyumba
hii inatazama kibla

kibobwe
(vi-)
. <<kibwebwe>>
kibofu
(vi-)
1) ; kibofu cha koo
( )
2) . . kibofu cha
mkojo
3)
( )
kibogoshi
(vi-)
1) ;
; []
2) (
)
kibogoyo
(vi-)

kiboko
(vi-)
1) (Hippopotamus
amphibius)
2) .
3) (
)
4)
()
5)
(
kanzu)
6) . kiboko cha chupa

kibole
(vi-)
.
kiboleini
(vi-)


kibomba
(vi-)
1) . bomba;

2)
3)
kibombahewa
(vi-)
.

kibonde
(vi-)
. bonde;
kibonge
(vi-)
. bonge,
kibonge cha sufu

(vi-)
(, )
kibonye
(vi-)
., .
kibonyezo
(vi-)
. []; ;
; kibonyezo
cha kamera

kibua
(vi-)
1) . bua;
; [] ;
()
2) -.
();
(vi-)

kibubu
(.)
; sema
kibubu
; maneno ya kibubu

kibubusa
, ; chukua
kibubusa ;

kibubutu
(vi-)
1)
2) ; kibubutu cha
mti ;
kibubutu cha mkia

kibudu
(vi-)
;
; fa kibudu )

()
) )
(.
,
)
kibuhuti
(vi-)
1) ;
, ; shikwa
(patwa) na kibuhuti

2)
kibuja
(vi-)
;
kibula
(-)
. <<kibla>>
kibuli
(vi-)
. buli;

kibuluu
- kibuluu ; rangi
a kibuluu ;
macho kibuluu

(-)

kibumba
(vi-)
1) . bumba;
; ;
kibumba cha uzi

2) ,
kibumbu
(vi-)
. ;

kibunju
(vi-)

kibunzi
(.)

()
(vi-)
. (
)
(vi-)
( -



)
(vi-)
. bunzi;


(vi-)

kiburi
(.)
1) ,
;
;
; fanya (onyesha,
piga)
kiburi )
;

)

(),
; kiburi si
maungwana .
-

2) ;
kiburudishaji
(vi-)
1)
()

2) []
kiburudisho
(vi-)
1) , ;

2) ;
(. )
3) ;

4) . <<kiburudishaji>>
kiburuji
(vi-)
. buruji;
;
(, )
kiburunzi
(.)
. <<kibunzi>>
kibuyu
(vi-)
. buyu;

kibwagizo
(vi-)
1)
(

)
2) (
)
kibwana
(vi-)
. bwana;

();
;
kibwando
(-)


kibwanyenye
(vi-)
. kibwanyenye uchwara
;
; -
kibwanyenye )
[];
serikali kibwanyenye

)
; utaratibu wa

kibwanyenye
,
)
.
kibwe
(vi-)

kibwebwe
(vi-)
(

);
funga
(jifunga) kibwebwe
(vibwebwe) )
)
. ,
;
)

( )
kibwengo
(vi-)
. 1)
(), komoa
kibwengo

2)

kibweshu[na]
(vi-)
1)
2)
kibweta
(vi-)
. bweta;
;
()
kibwiko
(vi-)
1)

2) (
)
(vi-)
, (

, . .)
kibyongo
(vi-)
. <<kibiongo>>
kicha
(vi-)
, (,
. .)
kichaa
(vi-)
1) ;
, ;
wa n kichaa
; ingia
kichaa ;

2)
()
(vi-)
. <<kichala>>
kichaani
(vi-)

,
(Striga
elegans)
kichaazi
(vi-)

kichafuko
(vi-)
. kichafuko cha roho
;
kichaga
(vi-)
1)
,

(
)
2) (
)
kichaka
(vi-)
; ;
, ; vichaka vya
miiba
(vi-)
,
kichala
(vi-)
, ()
kichali
. kichalichali ;
; lala kichali
; anguka
kichali

kichalichali
. . <<kichali>>
kichama
-; -
kichama
kichana
(vi-)
. <<kitana>>
kichane
(vi-)
1)
2)
(vi-)

( )
kichangamko
(vi-)
1) ;
2) ,

kichangamsha

(vi-)
kichangamsha kinywa

kichangamshi
(vi-)
1) ,
(
. .)
2) ; vichaagamshi
vya hali n mali

kichanganya
(vi-)
1)
2)
kichanganyiko
(vi-)
. 1)
2)
kichango
(vi-)
(); changa
kichango

(vi-)
1)
2)
kichanio
(vi-)
1)
2)

kichanyango
(vi-)

kichapuo
(vi-)
1)
2) .
kichawi
- kichawi ;
,
kichaza
(vi-)

kichea
(.)
1)
2) ()
kicheche
(vi-)
. cheche; ,

kichefuchefu
1) ; ; ona
kichefuchefu

2) .
kichekesha
(vi-)

1) ,
,
2)
kicheko
(vi-)
1) , ; angua
kicheko
,
(.)
2) ;
kichele
1) ,
2) . ,

3) ; []

1) , ;
ameniambia kichele sana

; fedha za
kichele ,

kichelele
. <<kichele>>
kichelema
(vi-)
1)

2) .

(vi-)

kichembe
(vi-)
. chembe; sema
kichembe
,
;
;
kichembelele
(vi-)

kichepe
(vi-)
kichepe cha kitambaa

kicherema
(vi-)
. <<kichelema>>
kichichi
. <<kichikichi>>
kichikichi
kata kichikichi ,
;
( )
(vi-)
. chikichi
Kichina
(.)
1)
2) -. ;
(.)

1) - kichina
kichimbakazi
(vi-)
. (),

kichinichini
1) , ,
; ; -
kichinichini ;

2) ,

3) ,
kichinja
(vi-)
1) kichinja mimba, .
kichinjamimba
,

2) kichinja udhia, .
kichinjaudhia

(Dissotis
prostrata)
kichinjamimba
(vi-)
. . <<kichinja>>
kichinjaudhia
(vi-)
. . <<kichinja>>
kichinjo
(vi-)

()
kichipukizi
(vi-)
1) . chipukizi;
, ;
2) .
[]
kicho
(vi-)
1) , ;
2) ,
( )
kichocheo
(vi-)
1) ( ),

2) .
( )

3) . ;
,
; kichocheo cha
uadili
; kichocheo cha
mali
; vichocheo vya
uchumi

4) . ;

5) .
,

6).
kichochezi
(vi-)
1); ,

2)
kichocho
(vi-)
. ,

kichochoro
(vi-)
1) ;
[ ]
2)
kichogo
(vi-)
. <<kisogo>>
kichokoo
(vi-)

kichoma
(vi-)
kichoma nguo (mguu), .
kichomanguo a)
(Bidens
leucantha Bidens
pilosa) )
(Hetero pogon
contortus)
kichomanguo
(vi-)
. . <<kichom>>
kichomi
(vi-)
1)
2) ;

3) ;
; kichomi [cha
mapafu]
,
kichomo
(vi-)
1) ,
,
2)
3) . <<kichomi>>
kichongeo
(vi-)
( )
kichongo
. <<kitongo>>
kichongochongo
. kitongotongo .
<<kitongo>>
kichopa
(vi-)

. chopa; ,
;
kichopo
(vi-)
1) ,
( -.,
)
2) , ;
akrabu za saa zilionyesha
saa nne n vichopo

kichoro
(vi-)
1) . choro;
;
2) ;

kichozi
(vi-)
1) ,

tembo
(Nectarinia
gutturalis)
2) .
kichuguu
(vi-)
. chuguu;
;
kichujio
(vi-)
; kichujio cha
mafuta (oili)

kichujo
(vi-)
1) . chujo;
,

2) . ,
kichumba
(vi-)
1) . chumba;
; kichumba cha
dereva ;
kichumba cha
kupigia kura
; kichumba cha
kupigia simu

2) ;
kichungu
(vi-)
1) . chungu
1) , ; ;

1) ; ; ; -
kichungu ; ;

kichupa
(vi-)

1) . chupa;
; ; kichupa
cha uturi
2)
kichusi
(vi-)
,
( )
kichwa
(vi-)
1) ; kichwa
kinaniuma, ninaumwa n
kichwa
; kichwa wazi
; kata
kichwa ,
; nikate
kichwa!

!; panda
kichwani )
(. ) )
.
(-.)
; kichwa cha kuku
hakistahamili kilemba
.

2) . ,

3) . , ; n
kichwa [kizuri]
; kichwa baridi

() ; kichwa
kigumu ; kichwa
kikubwa
()
;
;
fn kichwa kikubwa

; jipa (pata) kichwa )
)
();
-mpa
mtu kichwa
-.
(); vimba
kichwa

(); vimbisha
kichwa .
; kichwani
; hesabu za kichwani

4) ; (
); mapato kwa kila
kichwa cha mwananchi

5) . kichwa cha maneno


(habari) ,
;
6) (.), ; kichwa cha
mlingoti ;
kichwa cha
mlima
7) (.), kichwa cha gari [la]
moshi ; kichwa
kichwa
; ;
anguka kichwa kichwa
;
tundikwa kichwa
kichwa

kichwajanizi
(vi-)

kichwangomba
(vi-)
[-];

1) ; ;
amepinduka kichwangomba

2) ,

Kidachi
(.)
; -
kidachi
kidadisi
(vi-)
,
;
kidahizo
(vi-)

( )
kidaka
(vi-)
1)
(
,

)
2) (
); ti
kidaka cha mdomo

(-.)
(vi-)
1) . daka;
,

2) . ; ; kidaka
tonge, . kidakatonge,
kidakadonge .

kidakadonge
(vi-)
. . <<kidaka>>
kidakatonge
(vi-)
. . <<kidaka>>
kidakizo
(vi-)
1) , ;
mbubujiko wa vidakizo

2)
()
kidalali
(vi-)
. dalali;
,
kidaktari
- kidaktari ,

kidamu
(vi-)
,
()
kidanga
(vi-)
;
mchungwa kidanga

kidani
(vi-)
1) (
),
2) ; kidani cha
taa za rangi

kidao
(vi-)
. <<kidau>>
kidaraja
(vi-)
1) . daraja
2) . ;
kukimbia na vidaraja

kidari
(vi-)
1) , ;
enda kidari nje
; toa kidari
.

2) . nyama kidari

kidato
(vi-)
1) , (
,

)
2) ()

3) . ,
, ; ;
kidato cha ubingwa
()
; kwenye kidato
cha lugha mazungumzo
kila siku

4)
( ), mada
za kidato cha nne

5) .
6)
kidau
(vi-)
. dau
(vi-)
1) ;
kidau cha wino
; kidau cha
mchanga .
(
)
2) ()
1)
kidawa
(vi-)
. <<kidau>>
kidawati
(vi-)
1) . dawati
2) . <<kidau>>
kidazi
(vi-)
; ,

kidei
(-)
. <<kideri>>
kidemokrasi
; -
kidemokrasi
; serikali
a kidemokrasi

; Jamhuri y
kidemokrasi

kidemu
(vi-)
1) . demu;
;
kideri
(-)
.
kidevu
(vi-)
; videvu vitatu
;
ndevu za kidevu

kidhabidhabina
(vi-)
. <<mdhabidhabina>>
kidhabu
(ma-; -)
. <<kedhabu>>
kidhalimu
-a kidhalimu a) ;
)
,
;

kidhanifu
- kidhanifu ,
;
;
mtazamo wa kidhanifu
,

kidhi
1) ,
; kidhi
mahitaji

2) ;
3) (.
. )
(
)
. -kidhisha
. -kidhia
. -kidhiwa
. -kidhika
kidhibu
,
.-.
-kidhibishana
.-. -kidhibishia
.-. -kidhibishwa
. -kidhibia
. -kidhibiwa
. -kidhibika
@ kidhibisha
1)
2) , ;

kidialektiki
- kidialektiki

kidigi

kidiku
(vi-)
, (
-. ),
, ; kidiku
cha kalamu

kidimbwi
(vi-)
1) . dimbwi;
;

2) ; kiuka kidimbwi


3) . , ;
kidevu kilicho na kidimbwi
kidogo

kidimu
(vi-)
. kuku wa kidimu
,

(vi-)
kidimu msitu, .
kidimumsitu
(Citrus
sp.)
kidimumsitu
(vi-)
. . <<kidimu>>
kidindia
mvua inanyesha kidindia

kidingapopo
(vi-)
.
kidini

; - kidini

kidinindi
, ; -shika
kidinindi (-.
-.)
kidinya
. <<kidigi>>
kidiri
(-)
. (Otolicnus
galago Illig.)
kidirisha
(vi-)
1) . dirisha;

2)
kidishi
(vi-)
. dishi; ;
; kidishi cha sabuni

kidividivi
(vi-)
,
kidoa
(vi-)
. doa;
, ; uso
wake ulifanya vidoadoa
vyekundu

kidodezi
(vi-)

kidogo
. <<dogo>>; kikombe
kidogo
1) , ; ; maziwa kidogo
; subiri
kidogo!
!; kidogo kidogo,
. kidogokidogo a)
, - )
-, ;
hata kidogo ,
,
kidogokidogo
. . <<kidogo>>
kidokezi
(vi-)
1) ,
2) ,
3) ,
(. )
4)
(-)
. <<kidokozi>>
kidokezo
(vi-)
. <<kidokezi>>
kidoko
(vi-)
1) ()
2) .
; piga kidoko

; lugha n
vidoko .

kidokoo
(vi-)
;
kidokozi
(vi-)

kidole
(vi-)
; kidole gumba
; kidole cha
shahada
; kidole
cha kati ;
kidole cha pete (kati ya
kando)
; kidole cha
mwisho ; kama
pete na kidole ,
(.

);
chezesha kidole
,
kidoletumbo
(vi-)
.

kidomo
(vi-)
1) . domo
2) ; mwenye
kidomo
kidomodomo
(vi-)
1) ,


2)
3) ; n
kidomodomo

kidonda
(vi-)
. donda; ;
;
kidondo
(vi-)
,
(vi-)

kidondoo
(vi-)
. <<kidondo>>
kidonge
(vi-)
1) . donge;
, ; kidonge
cha kulevya ; weka
(wa na)
kidonge .
();

2) ,
3)
kidosho
(vi-)
1)
2)
kidoso
(vi-)
. <<kidosho>>
kidotia
(vi-)

kidoto
(vi-)
(
)
(vi-)
1)

2) ( )
kidu
(vi-)
1)
( )
2) (
)
kidubwana

(vi-)
1) . dubwana
2) -.

kidubwasha
(vi-)
. <<kidubwana>>
kidubweshu
(vi-)
. <<kidubwana>>
kiduchu
(vi-)
; . (
); kitoto kiduchu

, ,
kidude
(vi-)
1) . dude;

() ;
-. ,

; kidude gani?
?
2) , ,

3)
( , . .)
kidudu
(vi-)
. dudu; ;
; vidudu venye
dhara
;
wa n kidudu
; hana kidudu

kidudusi
(vi-)
1) ,
2)
3) .
kidugu
-, ;
saidiana kidugu
-;
pendana kidugu

; - kidugu
; msaada wa
kidugu

kiduhushi
(vi-)
,

(
)
kiduka
(vi-)
. <<kijiduka>>

kiduko
(vi-)
[]
kiduku
(vi-)
. (
; Cephalophus
mergens Wagn.)
kidumbwi
(vi-)
cm. <<kidimbwi>>
kidunavi
(vi-)
. <<kikwekwe>>
kidundu
(vi-)
1) . dundu,

2) . kidundu cha uso a)
)
kidungadunga
(vi-)
.
kidungu
(vi-)
. dungu;
; kidungu cha
[kuingia] ndege
kidurango
(vi-)

kidurazi
(vi-)
. <<kidurusi>>
kidurusi
(vi-)

kidusi
(vi-)
1)
2)
( )
kiduta
(vi-)
; ;

kiduva
(vi-)
. <<kibiongo>>
kiduvya
(vi-)
. <<kibiongo>>
kiegama
(vi-)
.
kielekezi
(vi-)
; ;
kielekezo
(vi-)
. <<kielekezi>>
kielelezo
(vi-)

1) ; ; ;
();
kielelezo cha sentensi
.

2) ;
3) ; ;
; ;
(-)
4) ; kielelezo
rasmi

5)
6) ( );
kielelezo cha mita cha redio

kieleo
(vi-)
;
kielezi
(vi-)
1) ,
2) ,
3) ; ;

4) .
kielezo
(vi-)
. <<kielezi>>
kielimu
- kielimu
kiendeleo
(vi-)
1) ,

2) ,
kiendelezo
(vi-)
,
();

kieneo
(vi-)
1) . eneo
2) . <<cheneo>>
kienezi
[-a] kienezi .
(.
)
kienezo
(vi-)
1)
()
2) ,

() (,
. .)
3) . <<chenezo>>
kienge
(vi-)
1) . mwenge

2)
(.
)
kienyeji
- kienyeji 1) ,
, ; sheria
za kienyeji .

2) ; ngoma
za kienyeji

kienzo
(vi-)
1) , ,
(.
)
2)
3) ; ;

kifa
(vi-)
1) ; ;
kifa-uongo, . kifauongo,
kifauwongo )
(Mimosa
pudica) )
(Biophytum sensitivum) )
.
2) . ,

(vi-)
1) (
)
2) (),
()
(vi-)
. <<kifua>>
kifaa
(vi-)
1)

2) ,
[]
; ; vifaa
vya uchaguzi

( ,
. .), vifaa
vya chuoni

3) ;
; vifaa vya
nyumbani
;
vifaa vya kuandikia

4) ;
, ;
, ;
kifaa cha

kusikilizia ; weka
vifaa kwenye maabara

kifabakazi
(vi-)

( 12
,

- ,
Spathodea nilotica)
kifadulo
(vi-)
. <<kifaduro>>
kifaduro
(vi-)
.
kifafa
(vi-)
1) ,
2) . ;
mwenye kifafa ;
patwa (shikwa, kamatwa)
na kifafa
; ugua
kifafa
3) ,

kifagio
(vi-)
. ufagio; kifagio
cha mvua
kifalme
(vi-)
. mfalme; ; -; -
kifalme ;
; nguo
za kifalme
()
kifalsafa
- kifalsafa
kifandugu
(vi-)
.
kifani
(vi-)
, ;
kutokuwa kifani cha mtu

-.;
kutokuwa n kifani
[] (
-.), kitu kisicho n
kifani
; ujasiri
usio n kifani

kifano
(vi-)
1) . <<kifani>>
2) ;
()

kifanyakazi
- kifanyakazi ;
chama cha kifanyakazi
; tabaka la
()
kifanyakazi

kifaranga
(vi-)
. faranga
Kifaransa
(.)
; -
kifaransa
kifarasi
(vi-)
. farasi; ; enda mbio
kifarasi
kifaru
(vi-)
1)
2)
kifarujoho
(vi-)
-
kifashisti
-; -
kifashisti ;
utawala wa kifashisti

kifau[w]ongo
(vi-)
. . <<kifa>>
kifedha
;
;
- kifedha ;
matatizo
kifedha

kifefe
(vi-)
1) ()
; (.)
2)
1) ,
kifeshisti
. <<kifashisti>>
kifichifichi
. kifichoficho .
<<kificho>>
kificho
(vi-)
,

. kifichoficho 1) ,
; ,
; -
kifichoficho ,
; mambo
kifichoficho

2) ,

kifichoficho
. . <<kificho>>
kifichuo
(vi-)
1) ,
() (-.
, )
2)
kifidio
(vi-)
1) ;
2)
kifijo
(vi-)
. . . vifijo
1)
()
2) .
kifik[i]o
(vi-)
;

kifimbo
(vi-)
1) . fimbo
2) (
)
3)
kifinyo
(vi-)
,
; [];
kifinyo cha jicho
; kifinyo
cha
uso []
kifisadi
1) ,

2) . ; -
kifisadi
kifisi
(vi-)
. fisi
. kifisi-fisi, kifisifisi
, ,
(.
)
kifisifisi
. . <<kifisi>>
kifo
(vi-)
1) , ;
; hukumiwa kifo

;
kifo cha wengi harusi
. -

2)

3)
kifoli
(vi-)
(
)
kiforongo
(-)
. kifauongo .
<<kifa>>
kifu
(vi-)
1) ,
1) ; lala kifu

1) ,

. -kifisha
. -kifiwa
(-)
1)
(-.),

2)
@ kifia
1) ; kifia
haja -.

2) , (
-. )
kifua
(vi-)
1) , ;
kifuani ) )
.
2)
;
; kifua kikuu
,
3) , ,

4) ,

kifuasi
(vi-)
1) () ;
(-.)
2) ,
3) .
4) .
kifuatajua
(vi-)

kifuatizo
(vi-)
,
kifudifudi
, ; lala
kifudifudi
,
kifufu

(vi-)
. <<kifuu>>
kifufukunye
(vi-)
. <<kifufumkunye>>
kifufumkunye
(vi-)
1) -.
() (, ,
. .)
2) -.
()
3) -.
kifujo
(vi-)
. <<fujo>>
. kifujofujo
,
kifujofujo
. . <<kifujo>>
kifuka
(vi-)
(Vernonia
cinerea)
kifukara
; - kifukara
, ;
vibanda vya kifukara
;
;

kifukiz[i]o
(vi-)
1) ;
2)

kifuko
(vi-)
1) . mfuko;
; ,
; kifuko cha
tumbaku
2) . ;

(vi-)
(
)
kifukofuko
(vi-)

kifuku
(vi-)


kifukulile
(vi-)
( )
kifulifuli
. <<kifudifudi>>
1) , ,

2) ,

kifumanzi
(vi-)
(
)
kifumba
(vi-)
. fumba;

kifumbambegu
(vi-)
.
kifumbo
(vi-)
. fumbo; piga
kifumbo
; - kifumbo
,

kifumbu
(vi-)
(
;

,
. .)
kifumbuzi
(vi-)
. <<kivumbasi>>
kifumufumu
(vi-)

kifundi
,
;
- kifundi
kifundiro
(vi-)
1)
[];
nguo hizi ni kifundiro cha
pamba

2) . []
; []

kifundo
(vi-)
1) . fundo; ,
; piga kifundo

2) . ; kifundo
cha mkono ,
; kifundo
cha mguu
;
; kifundoni

3) . kifundofundo

4) , ;

kifundofundo
(vi-)
. . <<kifundo>>
kifunga
(vi-)
1) , ,
;
kifunga cha umeme .

2) , (.
.
)
kifungambuzi
(vi-)

(Eleusine indica)
kifungaji
(vi-)
[] ,
,
kifungo
(vi-)
1) ;
,
2) ; ,

3) ;
4)
5) kifungo cha kubana

6) , ,
7) []
, ;
; peleka (tia)
kifungoni
,
;
hukumiwa kifungo cha
maisha

8) . ,
9) [] ; ti
(andika) vifungoni

10) .
11) . ,
; kifungo cha
maneno ) ;
)
. ;
kifungu
(vi-)
1) . fungu;
, ; ;
; ; kifungu
cha kanuni
adhabu
; kifungu cha
maneno . []

2) .

3) ; weka katika
vifungu
kifungua
(vi-)
1) kifungua kinywa a)
(
) )

2) kifungua mimba

3) kifungua chupa

; ; kifungua
makopo

4) kifungua mlango .

,


5) kifungua mkoba

kifungulima
(vi-)

kifungulio
(vi-)
(.
,
)
kifunguo
(vi-)
. ufunguo;
; kifunguo cha
makopo ;
kifunguo cha
uwako

kifunifuni
. <<kifudifudi>>
kifunika
(vi-)
kifunika sakafu

kifuniko
(vi-)
1) ;
(.); kifuniko cha chungu
; kifuniko
cha taa
; kifuniko cha
mfuko ;
kifuniko cha uso ;
ondoa kifuniko
cha uso .
,
2) . ,
3) .
,
kifuo
(vi-)




kifupi
(vi-)
1) ; kwa kifupi
, ; ;
eleza kwa kifupi

(-.)
2) . <<kifupisho>>
1) . <<fupi>>; kiti kifupi

1) ; ,

kifupisho
(vi-)
,
kifupizo
(vi-)
. <<kifupi>>
kifurushi
(vi-)
. furushi;
kifurushi cha posta
;
kifusi
(vi-)
1) . fusi;
[] ;
[]
;
2) , ; kifusi cha
dongo (jivu)
()
kifuta
(vi-)
1) kifuta jasho (vumbi)

,
2) kifuta machozi
[] ,
(]
(vi-)
1)
2)
3) .
kifutio
(vi-)
; (.)
kifuu
1) (vi-) []
( ), kifuu
cha yai ;
maji
kifuu ni bahari chungu
.
-
2) . kifuu cha ngisi
""
(. )
3) , -
(Muripristis murdjan)

kifuvu
(vi-)
. <<kifuu>>
kifyonza
(vi-)
kifyonza vumbi, .
kifyonzavumbi
kifyonzamboge
(vi-)

kiga
(vi-)
1) ,
2)
kigae
(vi-)
1) . gae;
; ; vigae
vitupu a)
() )
; - kigae
;
2) ; - vigae
; la vigae

kigaga
(vi-)
1) . gaga;
( ),
2) .
kigagazi
(vi-)
1) ;
2)
3)
kigambo
(vi-)
1) [] ;
[]
2) ;
kiganda
(vi-)
. ganda;
(,
)
- kiganda
kigandamizio
(vi-)
. <<kigandamizo>>
kigandamizo
(vi-)

kigando
(vi-)
1) . gando;
()
2) ; ;

kiganga
(vi-)
1) ,
; kiganga cha maji

; kiganga cha
chumvi .

2) .
;
kigango
(vi-)
. gango
kiganja
(vi-)
; kiganja cha mguu

kigano
(vi-)
. ngano;

kigari
(vi-)
. gari;
; ; kigari
cha mkono
kigaro
(vi-)

kigasha
(vi-)
.
kigauni
(vi-)
. gauni; ,
( ),
kigauni cha usiku []

kigawa
(vi-)
, ();
kigawa kati .
; kigawa mito

kigawakati
(vi-)
. . kigawa kati .
. <<kigawa>>
kigawanye
(vi-)
. 1)
2)
kigawanyiko
(vi-)
1) . ; -
kigawanyiko
,

2) . <<kigawanye>>
kigawanyo
(vi-)
1) , ;
,
2) .
3) . <<kigawe>>
kigawe
(vi-)

. ; kigawe
kikubwa cha shirika

kigawo
(vi-)
. ;
kigawo kidogo cha shirika

kigegezi
(vi-)
. <<kigagazi>>
kigego
(vi-)
1) ,


(o ,
)
2)
,
()
1) ,
kigelegele
(vi-)
(
)
kigenge
(vi-)
. genge; kigenge
cha akina mama

kigeni
1) -;
; - kigeni
; fedha za
kigeni

2) , ;
; - kigeni )
, ;
)
,
kigeregenja
(vi-)
. <<kigereng'enza>>
kigereng'enza
(vi-)
1) ; ;

2) ;
kigesi
(vi-)

kigeugeu
(vi-)
1) .
(Cameleo vulgaris)
2) .

3) ,
; ;

kwa sababu kigeugeu


-
(,
. .); -
kigeugeu ) ,
)

1) ,

kigeuza
(vi-)
kigeuza mvuke

kigeuzio
(vi-)

kigeuzo
(vi-)
.
kigezanguo
(vi-)

kigezi
(vi-)
. <<kigesi>>
kigezo
(vi-)
1) . .
2) , ;

3) ; ,

4)
5) (
)
6)
kigingi
(vi-)
;
Kigiriki
(.)
; -
kigiriki
kigo
(.)
. <<ukigo>>
kigoda
(vi-)
[] (
); mshono
kigoda

kigodo
(vi-)
(
,

)
kigoe

(vi-)
1) . <<kingoe>>
2) (
)
kigogo
(vi-)
. gogo
. ; lala
kigogo

kigogota
(vi-)

kigoli
(vi-)
,
-
kigoma
(vi-)
1) . ngoma
2)
kigomba
(vi-)
1) . mgomba;

2)
kigombegombe
(vi-)

kigongo
(vi-)
1) . gongo;
,
; ukitaja nyoka,
shika kigongo
.
2) ()
3) . ;
(vi-)
1) . mgongo;
; kigongo .
. ,
(
-., -.)
2) , mwenye kigongo
; kigongo cha
ngamia
kigong'ondo
(vi-)

(.
,

)
kigong'ota
(vi-)
. <<kigogota>>
kigono
(vi-)
1) (
, );

; tulilala
njiani vigono
kumi


2) ; ;
; vigononi wazee!
!
kigori
(vi-)
. <<kigoli>>
kigosho
(vi-)
, ,
; fimbo yenye
kigosho ;
kigosho cha mkono
(mguu)
()
kigotagota
(vi-)
. <<kigogota>>
kigovya
(vi-)
. <<kingoe>>
kigozi
(vi-)
. ngozi; ;
; ;
vigozi vilimning'inia usoni
mwake

Kigriki
. <<Kigiriki>>
kigubiko
(vi-)
1) ;
()
2) . <<kifuniko>>
kigugu
(vi-)
1) . gugu
1) ,
; panda kigugu

;
; ota kigugu
;

kigugumiza
(vi-)
. <<kigugumizi>>
kigugumizi
(vi-)
; mwen
kigugumizi ; sema
kwa kigugumizi
;

kiguguta
(vi-)

. guguta;

;

kigumba
(vi-)
(),
(),
kigumba kwa nguruwe kwa
binadamu ki uchungu
.
,
kigumugumu
(-)

kigundu
(vi-)

kiguni
(vi-)
. guni;

(vi-)
(


)
kigunzi
(vi-)
. <<kibunzi>>
kiguo
(vi-)
1) . <<kinguo>>
2)
kiguru
(vi-)
1) []
2) . <<kiguu>>
kigurudumu
(vi-)
. gurudumu;
kigurudumu cha uzi
(
)
kigutu
(vi-)
. gutu
kiguu
(vi-)
1) . mguu
2)
()
3)
, [],
; kiguu na njia =
; wa
kiguu na njia
; anza kiguu [na njia]
. -.;

kigwaru

(vi-)
1) . gwaru
2) , (
)
2) .
(
-)
kigwe
(vi-)
1) . ugwe
2) (
)
3)
(
,


)
kigwena
(vi-)
1) , ;
nendeni kigwena

2) (

-)
kigwingwi
(vi-)
. <<kigingi>>
kihali
,

(); kihali halisi


,
kihalifu
- kihalifu
kihalua
(vi-)

kihamaki
, ,

kihame
(vi-)
()
(, )
kihami
(vi-)
. . kihami cha umeme
;
; ,

kiharara
(vi-)
.
(vi-)
. <<kodi>>
(vi-)
(:
Casuarina equisetifolia)
kiharusi

(vi-)
. 1) ;
2) . ,

kihembe
(.)
( ,
,

)
kihere
(vi-)
. <<kiherehere>>; -
kihere ,
;

kiherehere
(vi-)
1) , ;
; kiherehere cha
moyo
2) . ,
, ;

kihero
(vi-)
1) . hero;

2)
kihesabio
(vi-)
; kihesabio cha
Geiga .

Kihindi
(e.)
; - kihindi

Kihispania
(.)
; -
kihispania
Kihispaniola
(.)
. <<Kihispania>>
kihistoria
; - kihistoria

kihoda
(vi-)

kihodhi
(vi-)
.
kiholela
, -;
; ;
acha mambo ndelee
kiholela

kihongwe
(vi-)

1) . punda kihongwe

2) .

kihori
(vi-)
. hori
kihoro
(vi-)
, ; amekufa
[kwa] kihoro
; pata kihoro
; tia kihoro
,
kihunzi
(.)
1) .
2) ,
kihusiano
(vi-)
.

kihusishi
(vi-)
. <<kihusiano>>
kiibara
(vi-)
. ibara;

kiichi
(vi-)
, (.
)
kiigizo
(vi-)
1) , ;
( )
2)
kiikizo
(vi-)
; ;

kiiktisadi
,

; - kiiktisadi
; msaada
wa kiiktisadi

kiima
(vi-)
. ,

kiimbo
(vi-)
., .
kiimla
- kiimla
kiinamizi
(vi-)
1)

2) .

Kiingereza
(.)
; -
kiingereza
kiingilio
(vi-)
1) ; kiingilio
bure
2)
3)
kiingio
(vi-)
. <<kiingilio>>
kiingizahewa
(vi-)
. . kiingiza hewa

kiingizi
(vi-)
.
kiini
(vi-)
1) ,
, ;
kiini jicho ; kiini cha
yai
2) ;
(), ();
()
3) .
()
4) . ()
5) (
-.), viini vya
vyakula ,


6) . , ;

7) . ; ; kiini
cha hatari

kiinikizo
(vi-)
1)
2) ,
kiinimacho
(vi-)
. . kiini macho
; ,
kiinitete
(vi-)
. . kiini [cha] tete
.
kiiniyai
(vi-)
. . . kiini [cha] yai

kiinua
(vi-)

kiinua mgongo, .
kiinuamgongo
1) ,
(
)
2)
(.
)
3)
4)
5)
kiinuamgongo
(vi-)
. . <<kiinua>>
kiinuzi
(vi-)
;
kiislamu
, ;
; - kiislamu
,

Kiitalia
(.)
. <<Kiitaliani>>
Kiitaliani
(.)
; -
kiitaliani
Kiitaliano
(.)
. <<Kiitaliani>>
kiitikadi
,
,

; - kiitikadi
;
mapambano kiitikadi

kiitik[i]o
(vi-)
1) (
)
2) ,
3) , ;
kijaa
(vi-)

kijakazi
(vi-)
1) . ;

2)
3)
kijalizo
(vi-)
,
kijaluba
(vi-)

. jaluba;

( ,
),
; kijaluba cha
miwani
; kijaluba
cha
kibiringo .

kijamaa
- kijamaa )
;
) . <<kiujamaa>>
kijamanda
(vi-)
1) . jmanda
2) . ,
( )
kijambia
(vi-)
1) . jambia
2) , (

kanzu)
kijambo
(vi-)
1) . jambo;
(.); kuna
kijambo fulani

2) . ,
; vijambo vyenye
kuchagiza

kijamii
- kijamii ,
; magonjwa
kijamii
;
maisha kijamii

kijamvi
(vi-)
. jamvi
kijana
(vi-)
1) ; ,
( 7 12 )
2) ;
3) .
4) (
30 50 )
kijani
(vi-)
. jani; ;
kijani kibichi
; [-] kijani ,

(); - kijani kibichi
-, ,
(.); miti n
rangi

kijani kibichi siku zote



kijanikutu
(vi-)

kijanja
,
Kijapani
(.)
; - kijapani

kijarida
(vi-)
. jarida;

kijaruba
(vi-)
. <<kijaluba>>
kijasho
(.)
. jasho; kijasho
kipevu
( -.)
kijasumu
(vi-)
; ;
kijazilizo
(vi-)
. <<kijalizo>>
kijazio
(vi-)
;
kijazo
(vi-)
1) ,
(), ;

2) ,
3) ,
kijego
(vi-)
. <<kigego>>
kijelezi
(vi-)
, ;
kijelezi cha woga

kijembe
(vi-)
1) . jembe
2)
3) []
; piga kijembe
(vijembe)

Kijeremani
(.)
. <<Kijerumani>>
Kijerumani
(.)
; -
kigerumani
kijeshi

-;
, ;
shikilia nchi kijeshi


; - kijeshi ;
; nguo za kijeshi

; cheo cha
kijeshi ,

kijia
(vi-)
. njia; ,
; kijia cha wenda
miguu
kijibanda
(vi-)
. <<kibanda>>
kijibarua
(vi-)
. <<kibarua>>
kijibwa
(vi-)
1) . mbwa;
,

2) . . kijibwa
kitumishi ,
; kijibwa
kitumishi cha
wakoloni .

kijicho
(vi-)
1) . jicho;
kijicho cha [kijani cha]
redio
(.
)
2)
3) ; ;
fanya (wa n) kijicho
, ;
-mwonea
mtu kijicho
-.; .
4) ()

5) ,
; tia
kijicho
kijichumba
(vi-)
1) . chumba;

2) ;
kijidonda
(vi-)
. <<kidonda>>
kijiduka
(vi-)

1) . duka
2) ; kijiduka cha
magazeti
kijigari
(vi-)
1) .<<kigari>>
2)
kijigazeti
(vi-)
. gazeti;
,

kijihospitali
(vi-)
. hospitali;

kijiji
(vi-)
. mji; ;
; kijiji cha ujamaa
""
kijikabila
(vi-)
. kabila;

kijike
(vi-)
. jike
kijiko
(vi-)
1) . mwiko;
; kijiko cha supu
; kijiko cha
chai

2) ,
-

kijilugha
(vi-)
. lugha; ,

kijidudu
(vi-)
1) . <<kidudu>>
2) . ,
; nyumba (shule)
vijidudu []
kijilima
(vi-)
. <<kilima>>
kijimbi
(vi-)
kijimbi msitu, .
kijimbimsitu
(Halcyon senegaloides)
kijimbimsitu
(vi-)

. . <<kijimbi>>
kijimea
(vi-)
;
kijimeza
(vi-)
. meza;
(. )
kijimo
(vi-)

kijina
(vi-)
1) . jina
2) .
kijineno
(vi-)
1) . neno
2)
kijinga
(vi-)
, ;
kijinga cha moto
()
(vi-)
1) . mjinga
1) . kijingajinga ,
; - kijinga )
, )

kijingajinga
. . <<kijinga>>
kijini
(vi-)
. jini ;

kijino
(vi-)
1) . jino
2)
(,
,
)
kijio
(vi-)

kijipochi
(vi-)
. pochi,

kijiri
(vi-)
;
kijisanduku
(vi-)
. sanduku;
, ; kijisanduku
cha posta ;
kijisanduku
cha kulilia karatasi za kura

kijisehemu
(vi-)

1) . sehemu;
(-.),
kijisehemu cha mji

2) .
kijitabu
(vi-)
1) . kitabu;

2) ;
; kijitabu cha
kuandikia mambo kila
siku
3)
4)
kijiti
(vi-)
1) . mti
2) ; ;
; ; kijiti cha
kibiriti
3) ()
kijito
(vi-)
. mto; ,

kijitone
(vi-)
. tone;
ambukizwa kwa vijitone

kijitu
(vi-)
1) . mtu;

2) . kijitu kiovu .
,

kijivi
(vi-)
1) . mwivi
1) [-],
; - kijivi
,
kijivu
- kijivu , . - kijivujivu
) ; )
( )
(vi-)

kijivujivu
. . <<kijivu>>
kijiwe
(vi-)
1) . jiwe;
;
2) ;
kijogoo
(vi-)

1) . jogoo;

2)
3)
4) (; Alectis
indicus)
kijoka
(vi-)
. nyoka; .
.
kijoli
(vi-)
. mjoli; - kijoli
. ,
(

)
Kijomba
(.)
. , -
,
,


kijombo
(vi-)
. chombo
kijongo
(vi-)
. mwongo;
; mwenye kijongo

kijoyo
(vi-)
1) . moyo
2) . ;
; sebusebu
n kijoyo ki mumo

,
,

-.
kijoyojoyo
(vi-)
1) . <<kijoyo>>
2) ;
,

kijua
(vi-)
. jua;
;
;
; kijua kilikuwa
kikali mno

kijukuu
(vi-)
. mjukuu,
;
kijulanga
(vi-)

(
7 12 )
kijumba
(vi-)
1) . nyumba;
, ; ;

2) ; ;
kijumba cha simu

3) ., .
kijumbamshale
(vi-)

kijumbe
(vi-)
1) . mjumbe
2) ,

3) ,
; ;

(vi-)
a
kijungu
(vi-)
. chungu;
,

kijusi
(.)

(.)
1) . (
40

)
2)
3) (vi-) . ,
[];

()
(vi-)
. mjusi
kijuso
(vi-)
. uso; ,

kijusu
(vi-)
. <<kijusi>>
kijuujuu
1) ; ;
tazama kijuujuu

2) . ,
-; ,

kijuvi
(vi-)
1) ;
;

; ;

2) ;
()
1) ; ;
; ; - kijuvi
; ;
,

kijuzuu
(vi-)
. juzuu; ,
()
kikaango
(vi-)
. kaango;
; ; toka
kikaangoni na kuingia
motoni

kikabila
(vi-)
. <<kijikabila>>
1)
; - kikabila )
) ,
; mielekeo
kikabila

2) ;
mielekeo kikabila

kikafiri

(), -
kikafiri ) )

kikaimati
(vi-)
1)

2)

kikaka
(vi-)
1) ;
,
; usifanye
kikaka ; enda kwa
kikaka
2) ,
. kikakakaka 1)
, ,
,
2)
(vi-)
. kaka
kikakakaka
. . <<kikaka>>
kikalasha
(vi-)

. kalasha;

kikale
1) (
); - kikale
, ;
;
2) (,
); - kikale
,
kikalibu
(vi-)
. kalibu;
kikalio
(vi-)
1) (,
. .)
2) (,
. .)
3) .
(. , ,
)
kikalori
[-] kikalori ;
thamani kikalori

kikambo
; ;
, ; -
kikambo ,
(
)
kikamilifu
1) ,
; ;
; unga mkono
kikamilifu
( -.,
-), - kikamilifu
, ;

2) ,
;
kikamilisho
(vi-)
1) ;

; vikamilisho
pembemraba .

2) . (
)
kikamizo
(vi-)


kikamua
(vi-)
. <<kikamulio>>;
kikamua machungwa

kikamulio

(vi-)
1)
2)
kikanda
(vi-)
1) . kanda
2) .
(, ,
)
kikande
(-; vi-)

( Balistes
nnthus)
kikano
(vi-)
. . ;
kikano cha usawa .

kikanyagio
(vi-)

kikanza
(vi-)
,
( );

kikao
(vi-)
1) ;
;

2)
()

3) ()
4) ; ;
kikao cha Bunge

5) ; kikao cha askari


(jeshi)
6) , ;
kikao cha chama

7)
kikapu
(vi-)
1) ; kikapu cha
karatasi
2) . []
; mashindano
(mpira wa) kikapu

kikaragosi
(vi-)
1) . karagosi
2) . ;
, ;
vikaragosi wa ubeberu

; -
kikaragosi ;

serikali kikaragosi

kikaramba
(vi-)
1) ,
2) . ,

kikaratasi
(vi-)
. karatasi;
kikaratasi cha bei ,

kikariri
(vi-)
,
,
kikarwe
(vi-)
. karwe
kikasha
(vi-)
. kasha; kikasha
cha mbegu .
kikasiki
(vi-)
. kasiki
kikasuku
1) ,
; iga kikasuku
(.
),
;
(.)
2) . ,
,

kikataa
(vi-)
1) . kataa
2)
,
kikataduara
(vi-)
.
kikate
(vi-)
. mkate; kikate
cha kukaanga ;

kikatiba
,

; - kikatiba
; serikali
kikatiba

kikatoliki
- kikatoliki
kikaufu
(.)

kikaushio
(vi-)

kikausho
(vi-)
1) ,
()
2) . <<kikaushio>>
kikavu
(vi-)
, ;
; - kikavu ) ,
, )
.
;
)
. ,
;
kikawaida
- kikawaida ,
, ;

kikawe
(vi-)
. <<kijiwe>>
kikaza
(vi-)
1) ,
()
2) . ; ;

3)
kikazi
1) ,
, ;
- kikazi ; ziara
kikazi

2)
kikazio
(vi-)
.
kikazo
(vi-)
1) ,
,
2) . <<kikaza>>
3) ,
4) . <<mkazo>>
kike
(.)
;
; - kike
, ;
sehemu kike .
; sehemu za
kike .
; mtoto wa
kike ;
nguo za kike

-,
; ;
mkono wa kike
py
kikebe
(vi-)
. mkebe
kikemia
- kikemia
kikengele
(vi-)
. kengele;

kikero
(vi-)

kiki
(-)
. ; kiki adhabu
; kiki
kona ; piga
kiki

kikia
(vi-)
. mkia
kikiki
; ;
funga kikiki

kikinga
(vi-)
1) . kinga;
kikinga hatari

2) .-.
kikingio
(vi-)
. kingio;
kikingio cha kukingilizia
taa

kikingo
(vi-)
1) . kingo
2)

kikiri
(-)
1)
2) ,
3) . , ;
maisha kikiri kakara
,

4) ;
kikirika
1) ;
2)
. -kikirikia

. -kikirikwa
kikisa
1) ; ;

(), maneno ke
yalinikikisa

; kazi hii yanikikisa

2)

(); kikisa
maneno

. -kikisia
kiko
(vi-)
;
; vuta kiko

(vi-)
1)
2)
kikoa
(vi-)
1) ,

2) .
3) . ,

,
;
la kikoa ) .
-.
(

) )

4) .
(
)
5) ,
;
(vi-)
. koa; vikoa vya
bunduki
()
kikoba
(vi-)
. mkoba; kalia
vikoba
( )
kikohozi
(vi-)
, ;
umwa [na] kikohozi
, ; mapenzi
ni

kikohozi, hayawezi
kufichika . ,
, -
kikoi
(vi-)

(

)
kikojozi
(vi-)
,
; dawa kikojozi
; ndizi

kikojozi ,

kikoko
(vi-)
; kikoko cha mkate
; kikoko cha
kidonda
kikokoro
(vi-)

kikolombwezo
(vi-)

kikoloni
- kikoloni ;
utawala wa kikoloni
;
unyonyaji wa
kikoloni

kikomba
(vi-)
njaa kikomba, kikomba
cha njaa
kikombe
(vi-)
1) . kombe;
; ; kikombe
cha chai

2) . . ;
mashindano kugombea
kikombe

3) .
4) (
)
kikombo
(vi-)
,
. kikombokombo ;
; , ; -
kikombo ) ;
;
) .
, ;

maneno kikombo

kikombokombo
. . <<kikombo>>
kikome
(vi-)
,
kikomo
(vi-)
1) , (.
, ),
,
; bila
kikomo ;

2) , ; -enye
kikomo ;
kikomo cha juu ;
kikomo cha
chini ; kikomo
cha uso (.
)
3) . ,
; maadhimisho
yalifikii kikomo chake


4) . ,

kikomoupeo
(vi-)
. . kikomo u
,
,

kikomredi
- kikomredi
, ;
mazungumzo kikomredi

kikomunisti
- kikomunisti
; chama
cha kikomunisti
;
nyendo za kikomunisti

kikomwe
(vi-)
1) . komwe
2)
kikondo
(vi-)
1) . mkondo
2)
kikondoo
(vi-)
1) . kondoo;

1) ; ,

kikongwe
(vi-)
. mkongwe;
,
; ,
-; -
kikongwe ) ,
)
kikono
(vi-)
1) . mkono;
kikono cha kitoto

2)
3)

4)
5) ()
6) ()
7)
(-.), kikono cha
mlingoti ;
kikono cha m

; kikono cha ayari
,

8) .
kikonomtungidalia
(vi-)


kikonomtungishanga
(vi-)

-
kikonyo
(vi-)
. ,
; ;
(), kikonyo
cha zabibu

kikope
(vi-)
1) . ukope;

2) .
kikopesa
(vi-)
1) ( )
2) ( ),

kikopo
- kikopo
; mtoto
wa kikopo

kikora
(vi-)

;
(vi-)
( mwaa)
kikore
(vi-)
,
( )
kikorogeo
(vi-)
kikorogeo rangi .

kikorokoro
(vi-)
. <<vikorokoro>>
kikorombwe
(vi-)
; , (
), piga
kikorombwe ;
()
kikoromeo
(vi-)
. koromeo
kikororo
(vi-)
. <<kikokoro>>
kikosi
(vi-)

(vi-)
1) , , ;
kikosi cha wazima moto

2) . ;

kikota
(vi-)
; kikota cha
mtama cha kutafuna
,

(vi-)

kikotama
(vi-)
. kotama;
[]

kikoto
(vi-)
; ; (
)
(vi-)
, ;
songa (piga) vikoto

(vi-)
. <<kikota>>
kikotwe
(vi-)

kikowe
(vi-)

kikristo
-a kikristo ;
jina la kikristo

kikuba
(vi-)


(
)
(vi-)
. kuba; - kikuba

kikucha
(vi-)
1) . ukucha;
;
2)

3) vikucha vya mkeka

,

kikuchia
(vi-)

kikuku
(vi-)
1) (. )
2)
; kikuku cha
kupandia farasi
(vi-)
. kuku
kikuli
(vi-)
1) ;
; ;
kikuli cha hofu

()
2) ;
kikulia
(vi-)
,
(- .) (
)
kikumbatio
(vi-)

kikumbo
(vi-)
; ;
; piga
kikumbo , ;
sukumana vikumbo

kikumbuko

(vi-)
,

( -., .),
,

kikumi
(vi-)

kikunazi
(vi-)
1) ,

2)
(vi-)
1) . kunazi
2) .
kikundi
(vi-)
1) . kundi
2) ;

1) ; ; enda
kikundi
kikundu
(vi-)
1) . mkundu
2) .
3) ( ); kikundu
cha dafu


(
)
kikungu
(vi-)
. ,

kikunio
(vi-)

kikunja
(vi-)
kikunja jamvi, .
kikunjajamvi .

( )



kikunjo
(vi-)
1)
2) ; ; ;

3)
kikuta
(vi-)
1) . ukuta
2) ;

3) , (
); kikuta cha masafa

kikuti
(vi-)
1) . kuti;
ameangukiwa kikuti
kibichi =
(.

)
2) . []
; ;
kikuto
(vi-)
1) ; ; kikuto
cha mkeka

2) . <<kikunjo>>
(vi-)
[]

kikuukuu
(vi-)
1) -. (
)
2) -.
()
(. ,
)
1) , ;
- kikuukuu ) ,
) ,

kikuza
(vi-)
kikuza sauti, .
kikuzasauti ,
; []

kikuzasauti
(vi-)
. . <<kikuza>>
kikwakwa
(vi-)
,
kikwamizo
(vi-)
,
kikwamo
(vi-)
, ;
(.)
kikwangulio
(vi-)
1) ,
2) .

kikwapa
(vi-)
1) . kwapa
2)
3)

4) ;
kikwara
(vi-)

kikwaru
(vi-)

kikwaruzo
(vi-)
1)
2)
kikwata
(vi-)
(Acacia
mellifera)
; enda
kikwata ; -
kikwata ; safari
kikwata

kikwato
(vi-)
. ukwato
kikwazo
(vi-)
1) , ,

2)
( ),
vikwazo vya [ki]uchumi
;
vikwazo vya silaha
; weka
vikwazo

3) .

kikwekwe
(vi-)
,
; kuku kikwekwe
;
mtu kikwekwe
)
) ,

kikweli
,
, ; -
kikweli ,
;
,

kikweukweu
(vi-)
. <<kikwifukwifu>>
kikwi
(vi-)
1)
, ,

2) .
kikwifukwifu

(.)

kikwikwi
(vi-)
. kwikwi; ;
wa n kikwikwi
(vi-)
. <<kikwekwe>>
kila
, ; ;
; ; ; kila mtu
; kila
mara
, ; kila kitu
; ; kila
aendako
; kila atakapo

kilabu
(vi-)
. <<klabu>>
kilaji
(vi-)
, ,
kilala
(vi-)
kilala nungu, .
kilalanungu

(Callopsis volkensii)
(vi-)
c.-x. 1) ,

2)
kilalanungu
(vi-)
. . <<kilala>>
kilalio
(vi-)
1) ;
;

2)
kilalo
(vi-)
1)
( , ),
; tulilala vilalo sita
njiani


2) , ,

3) ,

() ( )
kilango
(vi-)
1) . mlango;
kilango cha bahari )
)
; kilango

cha mlima ;
; .
2) . ;
kilarineti
(vi-)
.
Kilatini
(.)
; - kilatini

kile
. . ; ; ; kiti
kile ; kitabu kile

kilegesambwa
(vi-)
.
kilegeza
(vi-)
,
() (-.),
kilegeza kwaso


kileji
(vi-)
(
)
kilele
(vi-)
1) (-.);
, ; kilele
cha mlima ;
kilele
cha mti ;
kilele barafu .

2) . ,
, ; fikia kilele

kilelecha
(vi-)
. <<kileleta>>
kileleta
(vi-)
. kilele nta
(ncha)
(-.),
(), (
)
kilema
(vi-)
1) ;
; wa n kilema
()
2)
()
; , ;
kilema wa jicho
()
; cheka uchafu,
usicheke kilema c.

,

kilemba
(vi-)
1) ;
; piga (vaa)
kilemba
()
; vunja kilemba
()
; kilemba cha jogoo

; kilemba cha
bwana
(Emilia sagittata)
2) . ,
; ; -mpiga
(-mvika, -mvisha) mtu
kilemba cha ukoka
-.;

-.
3) .


4) ,
(-.
-. , .
)
kilembwa
(vi-)
, ; kilembwa
cha titi
kilembwe
(vi-)
. <<kilembwa>>
(vi-)
;
kilembwekeni
(vi-)
. <<kilembwekeza>>
kilembwekeza
(vi-)
;

kilemeanembo
(vi-)

(Cremaspora africana)
kilendo
(vi-)

kilenga
(vi-)

()
kilenge
(vi-)
. <<kilenga>>
(vi-)
,

kilengelenge
(vi-)
. kilenge-lenge .
lengelenge; ,
; mkono umetoka
vilengelenge

kileo
(vi-)
1)
2) ;

3)
1) ; kwa kileo
-; - kileo

kiletajoto
(vi-)

kilete
(vi-)
1) ,


(
. .)
2) . <<kileti>>
kileti
(vi-)

kilevi
(vi-)
. mlevi;
; enda kilevi
; - kilevi

kilifi
(vi-)
. <<kilindi>>
kilifu
(vi-)

(

)
kilihafu
(vi-)
. (
)
kilili
(vi-)
1) . ulili;


( .

), tembeza
katika kilili
(-.)

2)
()
kililimawe
(vi-)

kilima
(vi-)
1) . mlima;
, , ;

2) . . a kilima
( ,
.
)
kilimbili
(vi-)

kilimi
(vi-)
1) . ulimi
2) .
3)
;

4) . ,

kilimia
(.)
(,
-

)
kilimiladha
(vi-)
; kilimiladha
kitupu
kilimilimi
(vi-)
1)
()
2)
kilimo
(vi-)
1) ;
;
() ; kilimo
cha
kujikimu

2)
[]

3)
[]

kilinda
(vi-)
1) , ,
, (
), kilinda chozi
(

),

kilinda shamba
(
, ,

)
2) -.

; kilinda
elementi

kilindachozi
(vi-)
. . <<kilinda>>
kilindawakfu
(vi-)

kilindi
(vi-)
1) ;

2) ;
kilindo
(-)
1) (
)
2) (
)
(vi-)
1) ; ,
,
2) (
)
3) , (
, . .)
kilinge
(vi-)
1) ;
; ,
; maneno a kilinge

()
2) .
;
wa (kaa) kilingeni



3) .

kilingo
(vi-)
1)
(
)
2) , (
)
3)
(vi-)
1) (. )
2) ; ,

kilinzi
(vi-)

( ,
. .)
kilio
(vi-)
1) ; kilio cha simu

2) ; ;
3) ,
4) ,
5) . ,
6) ,
7) ,
8) .
kilishatete
(vi-)
.
kiliwa
(vi-)
1) ,
2) []

kilo
(-)
1)
2) ()
kiloaka
(-)
.
kilogram
(-)
. <<kilo>>
kilokalori
(-)

kilometa
(-)

kilomita
(-)
. <<kilometa>>
kilongozi
(vi-)
.
(Indicator
indicator)
kiloo
(vi-)
;

kilosaiko
(-)
,

kilotia
(vi-)

kilowezi
- kilowezi 1)

;
2)
kilua
(vi-)

1) mkilua
2) .
( )
kiludhu
(.; -)
;
kilugha
(vi-)
. lugha
;
; -
kilugha ) )

kiluwiluwi
(vi-)
1) ()
2)
3) .
, ,
[]; shule
viluwiluwi
4)
kima
(-; ma-)
1)
2)
(Cereopithecus
pygerythrus)
(vi-)
1) , ; piga
kima ;
kima chake kadiri gani?

?
2) , ; kima
cha karo (
)
3) ; kima cha chini
; kima cha juu
; kima cha
kinadharia
;
kima cha ufundi
; kima
cha uzazi

4) ; kima cha mwaka


cha ukuaji wa mazao ya
viwanda
[]

; kima cha
mchapuko []

(.)
;
kimaada
,
; [-] kimaada )
, ,
)
, ;

kimaandishi
1) ,

2) ( )
kimacho
. <<kimachomacho>>
kimachomacho
1) ,
; lala
kimachomacho
,
,
2) ;
; wa
kimachomacho

3) , ;
zungumza n mtu
kimachomacho
-. ; -
kimachomacho ,
; ; uhalifu
wa kimachomacho
; wizi wa
kimachomacho

kimada
(vi-)
1) ,
;

2)
,
kimaendeleo
- kimaendeleo
; watu wa
kimaendeleo

kimagamaga
1) , ;

2) ,
kimagharibi
- kimagharibi ;
;
wanahistoria wa
kimagharibi

kimaji[maji]
1) ; , ;
- kimaji ; ,
;

2) . ;
hisi kimaji
(

)
kimajumui
- kimajumui ;
,

kimako
(.)
1) ,
2)
()
kimalidadi
. <<kimaridadi>>
kimama
(vi-)
. mama; .

( )
-, ;
- kimama
kimanda
(vi-)
.
(,


)
(vi-)
. <<kiwanda>>
(vi-)
( )
Kimanga
(.)
.
(
-
)
-,
(
-
,
-
), - Kimanga )
)
(,

, ,
, .
. -
,
)
kimangalingali
. <<kingalingali>>
kimangare
(vi-)
,
kimangari
(vi-)

(Rhamphicarpa
veronicaefolia)
kimango
(vi-)
. mango;
; chui kimango

kimanjano

-a kimanjano ;
rangi ya kimanjano a)
)

kimanzi
(vi-)

kimapinduzi
,
,
; -
kimapinduzi
; chama
cha kimapinduzi

kimarekani
- kimarekani
; silaha za
kimarekani

kimaridadi
- kimaridadi ;

kimashamba
(.)
1) ,

2) .
3) .
1) -; -
kimashamba ) ,
) .
;

kimasomaso
(.)
, ; jitoa
(fanya) kimasomaso

( ,
..),
;
(.)
(.)
1)

2) ;
;
kimasomaso usimwone

kimataifa
- kimataifa
; mkutano
wa kimataifa

kimatendo
1) , ; ; - kimatendo
, ;

2) ,

kimatu
(vi-)

kimau
(vi-)

(
)
kimaumbile
,
; dunia
yetu imetokeza kimaumbile

; -
kimaumbile ;
; vifaa vya
kimaumbile

kimavi
(vi-)
kimavi cha kuku
(Ageratum
conyzoides)
kimawazo
1) , ;
;
; -
kimawazo ;
watu wa kimawazo

2) ,
, ;
gawanyika kimawazo juu
suala lo lote

-.
3) ; -
kimawazo
4) ,
; -
kimawazo ,

kimazeru
(vi-)
. mtu wa kimazeru

kimba
(vi-)
; anguka kimba kimba
(kimbakimba) a)
)
,
; bwaga
kimba ,
(vi-)

()
kimbakimba
. . <<kimba>>
kimbaombao
(vi-)

. <<kimbaumbau>>
kimbati[r]o
(vi-)

kimbaumbau
(vi-)

( )
(vi-)
(
,
..), .
kimbele
1) ; ; enda
(pita) kimbele
()
2) , ; jua
kimbele
kimbelembele
(vi-)
1)

2) ,

. <<kimbele>>
kimbia
1) , ;
; kimbia
hatari
; kimbia
mbio
2) , ;

3) ; kimbia na mpira
.
. -kimbiana
.-. -kimbizana
.-. -kimbizia
.-. -kimbiliwa
.-. -kimbilika
. -kimbiwa
. -kimbika
. -kimbiakimbia
@ kimbiza
1)
2) ,
;
; kimbiza roho

3) ,
()
@ kimbilia
1) -.
(-.),
-.;

-.; kimbilia roho

()
2)
-.;
-.

@ kimbiliza
1) ;

2) (-.);
(-.) ;
; kimbiliza kazi

; kimbiliza maneno
;
(.)
kimbilio
(ma-)
1) , ,
;
2) ,
kimbimbi
(vi-)
, ;
fanya kimbimbi
;
(
, )
kimbio
. kimbiombio 1)
2) ; ,
kimbiombio
. . <<kimbio>>
kimbizi
- kimbizi ; maji
kimbizi
( );

kimboya
(vi-)
(
, )
kimbugibugi
(vi-)

(Dactyloctenium
aegyptiacum)
kimbunga
(vi-)
1) ; ;
; ; ;
kimbunga cha mchanga
;
kimbunga cha vita .

2) ; kimbunga
cha nma
kimburu
(vi-)
1)
(Nerpestes gracilis)
2)
kimchanganua
- kimchanganua

kimchezo
-;
,

kimea
(vi-)
1) ();
; mtama
niliopanda haukupata
kimea

2)
(.

)
kimelea
(vi-)
1)
2) -; -
kimelea
3) . ,
; kimelea cha
ubepari
kimene
(.)
1) ; ,

2) ;

kimeng'enya
(vi-)
,
kimenomeno
(vi-)
1)
2) .
kimenya
(vi-)
kimenya mboga

kimeo
(vi-)
. <<kimio>>
kimeremeta
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimerimeta
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimerimeti
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimeta
(vi-)
1) . <<kimeto>>
2) .
kimetameta
(vi-)
.
kimete
(vi-)
. <<kimeto>>
kimetemete
(vi-)
. <<kimetameta>>
kimeti
(vi-)

. <<kimetameta>>
kimeto
(vi-)
1) , ;
; toa (fanya)
vimeto ,
2) -.
kimeza
(vi-)
. meza
kimia
(vi-)
1)
2) ,
3) .
1) ; - kimia
, ;
chuma cha kimia
;
nguo kimia
(, ,
. .)
(-)

kimiminiko
(vi-)
; [-] kimiminiko
,
kimio
(vi-)
1) . umio; .

2) ,
3) (.
, ,
)
4)
5)
kimisingi
. <<kimsingi>>
kimisri
- kimisri
kimizio
(vi-)
. <<kimio>>
kimkumku
(.)
1) ;
2) ,
3) ;
kimo
(vi-)
1) ; kimo cha mtu
; [mtu] mkubwa
wa kimo
;
kimo cha wastani (kadiri)
; vuta vimo
, ;
mimea
inavuta vimo
; -mpita mtu

kimo ) . )
. . ; jambo hilo
lilimpita kimo chake

; -mshinda
mtu kimo .
-.
(,
..); kazi
hii imenishinda kimo

2) , ; kimo
cha mti
3) ,
4)
5) .
,
6)
(. , ,
)
7) .
8)
kanzu
kimombo
(.)
.
kimondo
(vi-)
. ; kimondo
cha nyota
(vi-)
; (.)
(vi-)

(
,
)
(vi-)
1) , ;

2)
kimono
(.)
mkono kimono
kimori
(vi-)
,
kimoto
(vi-)
. moto; ,

kimoyo
(.)
. kimoyomoyo 1)
,
2) ,
3) ;

kimoyomoyo
(.)

. . <<kimoyo>>
1) , ;
; soma kimoyomoyo

2) ,
Kimrima
(.)

,

kimsingi
, ;
, ,
; kubali
mapendekezo
kimsingi
;
eleza swali kimsingi

; -
kimsingi ) ,
, ; sababu
ya kimsingi
()
)
;
makubaliano ya kimsingi

)
(
), elimu
kimsingi

kimto
(vi-)
. mto;
(), kimto cha pini

kimu
1) (),

,

(-.), (
)
2) (
)
3)

. -jikimu; -fanya kazi


kujikimu
; kilimo cha
kujikimu

(-)

, ( ,
); sayansi kimu

kimua
. <<kimwa>>

kimulikio
(vi-)

kimulimuli
(vi-)
1) , ;
kimulimuli hewa

2)

3) .
4) .
kimungu
(vi-)
.
kimurimuri
(vi-)
. <<kimulimuli>>
kimuyemuye
(.)
, ;
ona kimuyemuye

Kimvita
(.)

,
-

kimvugu
(vi-)

kimwa
1) , ;

2) .

. -kimwisha
kimwezi
(vi-)
1) . mwezi
2)
; ; rusha
kimwezi
kimwiko
(vi-)
1) . <<kijiko>>
2) . kimwiko cha chuma
. []
kimwili
, ;
jirekebisha kiakili na
kimwili
; -
kimwili ) )

kimwinyi
- kimwinyi ;
utawala wa kimwinyi

kimwondo

(vi-)
. <<kimondo>>
kimya
(.)
1) , ;
nyamaza kimya
,
;
kimya kirefu
()
2) , ;
[-] kimya ,
; kimya! !,
!; kimya
kingi kina mshindo mkuu
.
(=

)
. kimya kimya 1)
; , soma
kimya ; kaa
kimya

2) , ; kaa
kimya
kina
(vi-)
; kina cha bahari

(vi-)
; tia vina
;
; shairi la (lenye) vina

(-)
. <<akina>>
kinaa
(-)

;
,
; mwenye
kinaa

()

kinadhari
; ;
, ; andika
kinadhari ( -.)

kinadharia
1) , ;
- kinadharia

2)
kinadhifu

, ;
; valia kinadhifu

kinaganaga
. <<kinagaubaga>>
kinagaubaga
1) , ;
; ;
jadili kinagaubaga matatizo


()
2) ,
; ,
; eleza
kinagaubaga
(-.)
()
3) ,

kinagiri
(vi-)

,

kinai
1)
,

()
2)
,
3) .

,
;

( - .)
.-. -kinaisha
.-. -kinaishia
.-. -kinaishwa
. -kinaia
. -kinaiwa
. -kinaika
@ jikinai
1)
2) () (
)
@ kinaisha
1) ,

;
,
2)
,
3) . ,
;

kinaifu
1)
;

2) ,
( ),

kinakilo
(vi-)

kinamama
(-)
. kina mama . .
<<akina>>
kinamasi
(vi-)
1) ,
; - kinamasi

2)
3) . . ,
,
kinamizi
(vi-)
. .
(
)
kinamo
(.)
1) ;
; - kinamo
; ;
udongo (wa) kinamo )

)

; kinamo
mchanga
1) ,
kinamu
(.)
. <<kinamo>>
kinana
(vi-)

kinanasi
(vi-)

(Anthericum. sp.)
kinanda
(vi-)
1)
; kinanda cha
piano (mikono) ;
; kinanda cha
mifereji ; kinanda
cha midomo
; kinanda cha
sitima
;
kinanda cha rekodi

2) .


3) ;
kinandatawa

(vi-)
.
kinanga
(vi-)
1) . nanga
2)
kinara
(vi-)
1) . mnara
2)
3)
()
4) . (
V)
kanzu
kinasasauti
(vi-)

kinathari
. <<kinadhari>>
kinaya
(-)
1) ,
2) ;
,
3) ,

(-)
. <<kifani>>
kinazi
- kinazi
kinda
(ma-)
1) (),
kinda la kuku
2) ;
kinda la mnazi

3) ,

1) (. .
), mnazi mkinda

(ma-)
.
(
)
. <<kinza>>
. -kindana
; ;

. -kindia
. -kindwa
. -kindika
kindakindaki
1) , ;
chukua kindakindaki
(-.)
,
. .
2) .

-., -., ni
Mtanzania
kindakindaki

kindani
; - kindani
, mambo
kindani nchi

kindanindani
1) , ;
; cheka kindani
; -
kindani
; vita vya kindani
) )

2) ;
kindano
(ma-)
. <<makindano>>
kindengereka
(vi-)
1) ()

2) -.
,

kindi
(-)
. (Galago
senegalensis)
kindoro
(vi-)
1)
,
muhogo wa kindoro

2)

3) . kofia a kindoro
,
kindu
(ma-)
(
mkindu)
kindugu
. <<kidugu>>
kindumbwendumbwe
(vi-)
1) ,
;
2) ,
3) .
,
( -

,

,
)
kinega
(vi-)

1)
2) (Melittophagus)
kinegwe
(-)
1)
2)
kinembe
(vi-)
.
kinena
(vi-)
.
kinga
1) ;
; ,
; kinga macho na
jua

; kinga mwili kwa
ngao
2) ,
()
3) . ;
,
4) . ,

(),

5) . ,
;

6) (-.
-.), kinga ndoo
; kinga
mkono )
)
(),
kinga maji mvua

(-.)

. -kingana
. -jikinga
. -kingiza
.-. -kingizia
. -kingia
. -kingwa
. -kingika
.-.
-kingamana
.-.-.
-kingamanisha
.-. -kingamiza,
-kingamisha
.-.
-kingamia
(-)
1) ,
();

(,

, . .),
kinga macho
; kinga
ugonjwa
2) . . ,
; kutojua sheria si
kinga

( )
3)
(), dawa kinga

4) , ,
; kura kinga
.
5) . ; (
)
(vi-)
(), kinga
n kinga ndipo moto
uwakapo .

- (=
-
)
@ kingama
1)
( )
2) ;
;
,
3)
1) mtililio kingama
; kingo
kingama
()
kingaja
(vi-)
1) (
)
2)

kingalingali
1) ; anguka
kingalingali
; lala kingalingali

2) ,

kingamo
(vi-)
. ,
kinganga
(vi-)
1)

2)
king'arisha
(vi-)
. <<king'arishio>>
king'arishio
(vi-)



Kingazija
(.)

,

-
kingebwe
(vi-)
. <<kingwebe>>
kingilizi
(-; ma-)
. <<kingio>>
kingio
(-; ma-)
,
(, );

(, , ,
..), kingio
taa ; kingio maji

()
kingo
(-)
1) ()
2) . <<kingio>>
3) .
(.)
. <<ukingo>>; kingo za
kitabu
(vi-)
(),
kingo cha kukalia

kingoe
(vi-)
1) . ngoe;

(
)
2)
kingojeo
(vi-)
. <<kingojo>>
kingojezi
(vi-)
1) . mngojezi
2) . <<kingojo>>
kingojo
(vi-)
1) ,
[];
2) , , ;
kingojo cha shamba
; kingojo cha
nani hapa?
?; kaa
(keti, linda) kingojo
, ,

3)
king'oleo
(vi-)

()
(.
)
king'ong'o
(vi-)
1) ; ana
king'ong'o
( )
2) .
king'onyo
(vi-)
1) (,

)
2) ,
3)
king'ora
(vi-)
1) , , ;
king'ora cha meli

2) ()
kingoringori
. <<kinjorinjori>>
king'ota
(vi-)
. <<kigogota>>
kingoto
fa kingoto
();
,

kingowe
(vi-)
. <<kingoe>>
Kingozi
(.)
1)
,



2) .

kingubwa
(vi-)
. <<kingugwa>>
kingugwa
(vi-)

kingulima
(vi-)

kingune
(vi-)
;
,
; kingune cha mnazi


kinguo
(vi-)
. nguo
Kingwana
(.)

,


.
king'weng'we
(vi-)
.

kingwebe
(vi-)

kini
1)
()
2)
3)
4) . <<yakini>>
. -kinika 1) .
. . .
2) . -yakinika .
<<yakini>>
kining'ina
(vi-)
;

kinini
(-)
. <<kwinini>>
kinjia
(vi-)
. <<kijia>>
kinjori[n]jori
(vi-)
1) ;
kata kinjorinjori
,


1) , ;

kinjurinjuri
(vi-)
. <<kinjorinjori>>
kinofu
(vi-)
( ),
,
kinokera
(vi-)
. <<kinokero>>
kinokero
(vi-)
.
kinongo
(vi-)

( .
)
kinono
(vi-)

()
kinoo
(vi-)
1)
()
2) , ; ;
kinoo cha dhahabu
; kinoo cha sabuni

kinu
(vi-)
1)
2) ; kinu cha
kusindikia mafuta

3) ; kinu cha
kahawa
4) , ;
; kinu cha
[kuchambulia] pamba

5) ()
Kinubi
(.)
; -
kinubi
(vi-)
. ,

,
kinubi cha miguu
kinufaisha
(vi-)
,
()
kinuka
(vi-)
1) kinuka jio .
<<kinukajio>>
2) kinuka mito .
<<kinukamito>>
3) kinuka uvundo .
<<kinukauvundo>>
kinukajio
(vi-)
-,
(Miribilis jalapa)
kinukamito
(vi-)
1) (Sideroxylon
diospiroides)
2) .
(
,

)
kinukauvundo
(vi-)
. (Cassia
Occidentalis)
kinundu
(vi-)
1) . o nundu;

2) ;
3) ,

1) . kinundunundu
, ,

kinundunundu
. . <<kinundu>>
kinungu
(vi-)
1) ,
2)
(vi-)
. nungu
kinwa
(vi-)
. <<kinywa>>
kinyaa
(vi-)
1) . ;

2)
3) ,
4) ,
; [ji]ona
kinyaa
; ti kinyaa

kinyago
(vi-)
1)
2)
(,
. .
)
3) ;
;
4)
5) ;
6)
7) .
(vi-)
( )
, .
- (

unyago)
kinyakuzi
(vi-)
. ,
kinyama
(vi-)
1) . nyama;
,

2)
3)
1) ; ,
; ; -
kinyama ,
;
;

kinyamkela
(vi-)
1) .
( ,

)
2)
kinyamkera
(vi-)
. <<kinyamkela>>
kinyangalele
(vi-)
1) ()
2) ,
3) ()
kinyangalika
(vi-)
1)
(,
)
2) -.
();

kinyang'anyi
- kinyang'anyi
;
;
; kwa njia
kinyang'anyi

kinyang'anyiro
(vi-)
, (
..)
kinyangarika
(vi-)
. <<kinyangalika>>
kinyanyavu
(vi-)
(
,
)
kinyegele
(vi-)
. <<kinyegere>>
kinyegere
(vi-)
. nyegere
kinyele
(vi-)

kinyeleo
(vi-)
. <<kinyweleo>>
kinyemi

(.)
-.
(); ;
, ; kipya
kinyemi kingawa kidonda
(kiovu) . [] ,
() (= ,

)
kinyenyefu
(vi-)
. <<kinyevunyevu>>
kinyenyevu
(.)
. <<kinyevunyevu>>
kinyenyezi
(.)
1)
() ,

2) c. <<kinyevunyevu>>
kinyerenyere
1) , ;

2)
kinyesi
(vi-)
1) , ,
; vinyesi vya
kuku ;
kinyesi cha
majimaji
2)
kinyevu
(.)
,
(.)
1) . <<kinyevunyevu>>
2) ,

kinyevunyevu
(.)
; ; ;
ona kinyevunyevu

kinyezi
(.)
,
(vi-)
. <<kinyesi>>
kinying'inya
(vi-)
. <<kining'ina>>
kinyo
(vi-)
.
kinyonga
(vi-)
.

(vi-)

.
(vi-)

kinyonge
(vi-)
()
; ;

. kinyongenyonge 1)
, ,
[-]; kaa
kinyonge
2) ,
3) ; - kinyonge
,
kinyongenyonge
. . <<kinyonge>>
kinyongo
(.)
1) ()
; , ;
; mwenye
kinyongo )
,
(-.) ) ,
; kwa kinyongo

, ;
(.)
2) , ;
;
; mpenzi hana
kinyongo

3) , ; ,

4) -.
() ;
kinyongo cha uhaba

5) ,
kinyong'onyo
(.)
, ;

,
kinyonyaji
- kinyonyaji
,

kinyonyo
(vi-)
; kinyonyo cha mpira

kinyoya
(vi-)
1) . nyoya
2) . ; mchezo
wa mpira wa vinyoya

kinyozi
(vi-)

1) ; chumba
cha kinyozi
; kinyozi
hajinyoi n akijinyoa
hujikata .
,
- (=

)
2)
kinyuma
. <<kinyume>>
kinyumba
(vi-)
. nyumba; .

-; ; kaa (ishi)
kinyumba
; weka
kinyumba
;
- kinyumba ,

(); watu
wa kinyumba
, ;
mwanamke wa kinyumba
,

kinyumbu
(vi-)
. nyumbu
kinyume
(vi-)
1) , ();
()
2) . .
()
, ;

3) ;
; [kwa] kinyume
chake , ;
kinyume
cha )
(., -.) ) ,
, ; kinyume
cha matakwa
; kinyume cha
sheria ,

4) .
5) [],

6) kinyume logi .

7) , ( -

, . ndetwe nimto

twende mtoni)
. kinyumenyume 1)
, ; ; rudi
kinyumenyume hatua tatu

; enda kinyume

2)
; kinyume saa
;
tamka
maneno kinyume

3) . ;
; ; enda
kinyume na...
(-.)
kinyumenyume
. . <<kinyume>>
kinyunga
(vi-)

(, ..);
kinyunga ujeya

"";
kinyunga fura ,

kinyunya
(vi-)
1) a
2) ;

kinyunyizio
(vi-)
; .

kinywa
(vi-)
1) ; tia kinywani
; kinywa wazi )
)
;
kinywa mchuzi

2)
kinywajasho
(vi-)
(Libythea
laius)
kinywaji
(vi-)
,
kinyweleo
(vi-)
()
kinyweo
(vi-)

kinza

1) ,
;

2) ;
,
. -kinzana; kinzana
na mtu
() -.
. -kinzisha
. -kinzia
. -kinzwa
. -kinzika
kinzani
1)
2) ;

3) ,
kinzano
(ma-)
1) , ;

2) ;
, ;

kioga
(vi-)
, (
)
kiogajivu
(vi-)
. <<kinega>>
kiogeo
(vi-)

kioja
(vi-)
. <<kiroja>>
kiokea
(vi-)
kiokea keki
[]


kiokosi
(vi-)
(
)
kiokote
(vi-)

kioleza
(vi-)
1) . <<kiolezo>>
2) ,
kiolezo
(vi-)
1) , ,

2) ; , ;
,
kiomo
(vi-)

1) . omo; kiomo
cha chombo
; kiomo cha
nchi
2) ; kiomo cha
juu
1)
kionambali
(vi-)
1) ; kionambali
cha rangi
; kionambali
kinachoonyesha
picha nyeusi na nyeupe
-
2)
kiondoa
(vi-)
,
() (-.); kiondoa
madoa
kiongezo
(vi-)
, ;

kiongozi
(vi-)
1) , ;
kiongozi wa Serikali
; viongozi
wa chama
na Serikali

2) ,
[] ,
(,
. .)
3) .

4) . ,
5) .
6) ,
; kiongozi cha
mwalimu

kiongwe
(vi-)
. <<kihongwe>>
kionjamchuzi
(vi-)

kionjo
(vi-)
1) , ;

2) (),

kionyesho
(vi-)
1)
2) .

kionyo

(vi-)
1) ,
2) ,

3) ;
kioo
(vi-)
1) ; kioo cha dirisha
; kioo cha
kujitazamia ; kioo
cheupe

; - kioo
; kioo mbinuko
;
kioo mbonyeo

2) . kioo cha macho


.

(vi-)

kiopoo
(vi-)
1) ,
2) (
)
3)
kiosha
(vi-)
1) kiosha vyombo

2) kiosha miguu .
,

,



kiosho
(vi-)
1) ,
2)
3)

4)
kiota
(vi-)
; ; kiota cha
chungu
kioteo
(vi-)
, ;
kioto
(vi-)
. <<kiota>>
kiotomatiki
- kiotomatiki

kiovu
- kiovu ) ,
) ,

;
) ,

kiowe
(vi-)
. yowe
kiowevu
(vi-)
; kitu kiowevu

kioza
(.)
1) , ;
, ; nyama hii
ina kioza
2) .
3) . ,

kipa
(vi-)
1) kipa imara .
<<kipaimara>>
2) kipa mkono .
<<kipamkono>>
(-)
1) , ;

2) ,
3) .
kipaa
(vi-)
. ;
(), kipaa cha mbele
; kipaa cha
nyuma

(vi-)
; nyumba yake ina
vipaa vitatu na ukumbi
()

(vi-)
. <<kipara>>
kipagio
(vi-)
. <<kipago>>
kipago
(vi-)
1) ()
2) ()
kipaimara
(.)
.
kipaji
(vi-)
1) . kipaji cha uso ;
kunja kipaji

2) , ;
; ndege yule ana
kipaji cheusi kifuani

; paka
vipaji (
)
3)
4) (

kanzu)
(vi-)
, , ;
; wa na kipaji

(); vijana
wenye vipaji

kipaka
(vi-)
. paka; ;
;
kipakacha
(vi-)
. pakacha;
(

)
kipakasa
(.)
.
,

kipamkono
kipaku
(vi-)
, ( ,
, ),
; [-] kipaku, . [-]
kipakupaku ,

kipakupaku
. . <<kipaku>>
kipalio
(vi-)
1)

2)


kipamba
(vi-)
. pamba;
; ; .

kipambio
(vi-)
1) . <<kipambo>>
2) ( )
3)
( )
kipambo
(vi-)
1) . pambo
2)
3)

4) ,
;
(,
. .), nyumba isiyo na
kipambo
()
kipambulio
(vi-)
.
kipamkono
(vi-)
. ,
,



kipanda
(vi-)
kipanda cha uso
kipande
(vi-)
1) , , ;
; kipande cha mkate
() ;
kipande cha
ubavu ;
kipande cha karatasi
; kipande cha
asbesto
; kipande
cha ardhi ;
kipande cha homa
; vipande
vipande, .
vipandevipande ,
; kata
vipandevipande
; pasuka
vipandevipande

2) ;
kutoka hapa mpaka kwake
ni kipande

3) ,
4) (
)
5) , ,
; vipande
vya kupimia

; kipande [cha
kupigilia sakafu]
,
6)
7) (
), kazi
kipande ,

8) ; kipande
cha mtu ;

kipandikizi
(vi-)
; ;
kipandikizi cha mtu
()
; ;
kipandikizi cha baridi

kipandikizo
(vi-)
1)
2) ,
( ; . ),
()
kipandio
(vi-)
()
kipandisho
(vi-)
.
kipando
(vi-)

kipanga
(vi-)
1) (Falco
Dickinsoni)
2)
(vi-)
. uanga
kipango
(vi-)
. pango; kipango
cha panya
kipangusia
(vi-)
kipangusia mdomo

kipanya
(vi-)
1) . panya;

2)
3)

kipao
(vi-)
,
kipapa
(vi-)
1) , ;
2)
kipapae
(vi-)
. <<kipapai>>
kipapai
(vi-)
, []

kipapatiko
(vi-)
1) ,
()

2)
kipapatio
(vi-)
. <<kipapatiko>>
kipara
(vi-)
1) ; ;
2)
kipasha
(vi-)
kipasha moto )
)

kipasuasanda
(vi-)
(,
.,

)
kipasuo
(vi-)
. ;
kipasuo chenye mpumuo

;
kipasuo
ndani

Kipate
(.)

-
kipato
(vi-)
1) , ,

2) kipato cha shirika .

kipaumbele
(vi-)

kipawa
(vi-)
, , ;
. ; mwenye
vipawa vingi
;
kipawa cha uchezaji

(vi-)
. upawa;
;
(vi-) ,
(
)
kipaza
(vi-)
kipaza sauti .
<<kipazasauti>>
kipazasauti
(vi-)
;

kipee
(vi-)
. <<kipele>>
kipele
(vi-)
1) . upele;
;
2) .
kipemba
(vi-)
. <<kitamli>>
(.)

,

kipembe
(vi-)
. pembe;
[]; vipembeni .
.
. kipembepembe
; ; [-]
kipembe ;

kipembepembe
. . <<kipembe>>
kipendelea
(.)

kipendi
(vi-)
. <<kipenzi>>
kipendo
(e.)
1) ;
2)
3)
()
kipendwa
(vi-)
, ;

()
kipenga
(vi-)

kipengee
(vi-)
. <<kipengele>>
kipengele
(vi-)
1) . . ;
; ,
; kipengele cha mto
; -
kipengele ,

2) . , ;
, ;
chini kipengele, kwa
kipengele

3) . , ;
; , ;
vipengele mbalimbali vya
maisha

; vipengele vya lugha
; muziki ni
mojawapo ya
vipengele vya sanaa
-
; - kipengele
;

4) ; ;
; kipengele cha
mkataba
kipengere
(vi-)
. <<kipengele>>
kipengo
(vi-)
1) . pengo;

2) .
kipenu
(vi-)
1) . upenu
2) .
kipenya
(vi-)
1) . kipenya duara
; nusu kipenya
[duara]
2) ();
kombora lenye kipenya cha
150 milimita
150
3) .
4) [] ; []
; kipenya cha
kifungo

kipenzi
(vi-)
1) ; ;

2)
; kipenzi changu

kipeo
(vi-)
1) ;
; kipeo cha macho

2) ; - kipeo

3) ; furaha yake
haina kipeo

4)
,

5) .

6) ,
7) . ; kipeo
shufwa ;
kipeo witiri
; mbili
kipeo cha nne

(vi-)

( )
(vi-)
. u; ,

kipeozio
(vi-)
. ; kipeozio
kawaida

kipepeo
(vi-)
1) ,
2)
3) ,
4) (;
Zanclus cornutus)
kipepo
(.)
;

1) ,

2) , ,
; anasema kipepo

kipera
(vi-)
1) ()
2)

kiperea
(vi-)

()
kipete
(vi-)
1) . pete;
; ; kipete cha
sikio
2) (,
)
3) ()
kipeto
(vi-)
1) . upeto;
[] (

)
2) ( );
kipeto cha barua
3) ;
kipeuo
(vi-)

. ; kipeuo cha
tatu
kipi
. <<i>>; kitabu kipi?
?
(vi-)

kipia
(vi-)
1) ,
2) ,


3) . <<kipi>>
4)
(vi-)

( ,
. .); piga kipia
,
kipigambio
(vi-)

kipigi
(vi-)
. kipikipiki
(
)
kipigo
(vi-)
; ; piga kipigo
cha kumwua mtu
; kipigo
cha
kichwa )
)
kipiki
(vi-)
. <<kipigi>>
kipikipiki
(vi-)
. . <<kipigi>>
kipila
(vi-)

(; Numenius arquata)
kipilipili
(vi-)
1)
2)

- kipilipili 1) ,
; ;

2) . ,

3) ,
; nywele za kipilipili
,


kipima
(vi-)

;
kipima joto ;
kipima utego ;
kipima nuru
; kipima mita
;
kipima mshono
(
)
kipimahalijoto
(vi-)
. . kipima hali []
joto
kipimajoto
(vi-)
. . kipima joto .
. <<kipima>>
kipimamvua
(vi-)
. . kipima mvua

kipimanuru
(vi-)
. . kipima nuru .
. <<kipima>>
kipimatetemeko
(vi-)
. . kipima tetemeko

kipimia
(vi-)
. <<kipima>>; kipimia
joto
kipimio
(vi-)
1) ; ;
kipimio halisi
;
;
kipimio wiano .

2)
()
kipimo
(vi-)
1) ;
; kipimo cha
eneo ,
; kipimo
ghafi ; tetemeko
lina kipimo cha 8 kwenye
vipimo vya Richter

8
; kipimo cha urefu
(uzito) ();
kipimo cha
ujazo (nafasi)
; kipimo cha
ramani ;
kipimo cha thamani

; vipimo
vya jamii ya meta

2) (,
), kipimo mzunguko
kifua ; kipimo
cha kiuno
; chukua
kipimo
3) ()
; kipimo cha
mwanga
;
kipimo cha mita

4) ; kipimo halisi

5) . ; kipimo
cha kuangalia maendeleo
nchi

kipindi
(vi-)
()
; fa kipindi

(vi-)
1) ()
, ; ;
kila kipindi, kipindi chote

, ; kipindi
hadi kipindi
; kwa kipindi
,
; kwa vipindi )
)
, ;
kipindi cha asubuhi
(adhuhuri) ();
kipindi cha historia nchi
;
kipindi cha ugombeaji
uanachama wa chama

; kipindi
cha mpito

2) ; ,
; kipindi cha
kwanza
(), ;
kipindi cha masomo
;
3) . ; kipindi cha
ziada (nyongeza)

(. )
4) ; kipindi
cha muziki

5) , ;
kipindi cha homa
; kipindi cha
hasira

1) , ;

kipindo
(vi-)
1) ( )
2)
(
, )
3) ; ;

kipinduayai
(vi-)


kipinduka
(vi-)
.
kipindupindu
(.)
1) .
2) ,
3) ();

4) (),
; kipindupindu
cha wanyama
1) ; anguka
kipindupindu
; enda
kipindupindu

kipingamizi
(vi-)
, ;
,
kipingili
(vi-)
1) . ,
(
)
2)

; kipingili cha
mkono
; kipingili
mguu ;
kipingiri
(vi-)
. <<kipingili>>
kipingiti
(vi-)
. pingiti
kipingo
(vi-)
1)
(-.)
(-.) ;
, ;

; , ;
.., kipingo cha nywele

2) , ,
;
(vi-)
(
)
kipingwa
(vi-)
1) , ,

2) ( )
kipini
(vi-)
1) . mpini;
, , ;
kipini cha kisu
; kipini cha
upanga
2) ,

kipipa
(vi-)
. pipa; ;

kipira
(vi-)
1)


2) ()
,
kipira
kipitishio
(vi-)
1) .
2) . <<kipitisho>>
kipitisho
(vi-)
1)
();

2) .
3)
kipito
(vi-)
1) , ;
2)
kipochi
(vi-)
. <<kijipochi>>
kipofu
(vi-)
; kipofu wa rangi

1)
2) . ;

kipokee
, ;
chukua mzigo kipokee

kipokeo
(vi-)
,
kipolepole
. polepole .
<<pole>>
(vi-)

kipondeo
(vi-)
1) (
;
.)
2) ;
kipondo
(vi-)
. upondo
(vi-)
. <<kipondwe>>
kipondwe
(.)
(

)
kiponya
(vi-)
,

kipooza
(.)
1)

2) ,

1) ;
;
kipopo
piga kipopo
(-.)
kipora
(vi-)
. pora
kiporo
(vi-)
1) ,
;
kiporo cha mchana ,

; kiporo cha jana
,

2) ,

kiporomoko
(vi-)
. poromoko;
kiporomoko cha maji (mto)

kiposho
(vi-)
. posho;
; ,
kipovu

(vi-)
(.
)
kipoza
(vi-)
; ;
kipoza injini (
)
kipozamataza
(vi-)

kipozeo
(vi-)
. <<kipoza>>
kipozi
(vi-)
. <<kipoza>>
kipozo
(vi-)
. <<kipoza>>
kiprotestanti
-a kiprotestanti

kipua
(vi-)
1) . pua; sema
kipuani ,

1) , ; sema
kipua ,

kipuku
. kipukupuku
,
; (.);
maradhi
kipuku ; watu
wanakufa kipuku

kipukupuku
. . <<kipuku>>
kipukusa
(vi-)
1) -.
() (, ,
,
. .)
2)
(vi-)
1) -
2)
kipukute
(vi-)

kipuli
(vi-)
;
(vi-)
. <<kipuri>>
kipuliza
(vi-)
kipuliza upepo
kipumba

(vi-)
. <<kibumba>>
kipumbavu
, -;
(.); -
kipumbavu ) ;
(.)
) ;

kipumbu
(vi-)
.
kipumziko
(.)
1)

2) ;
3) ,

kipungu
(vi-)
1) (,
, ); angenda
(mwenda) juu kipungu
hafiki[li]i
mbinguni .
,

2)
kipunguo
(vi-)
1) ,
,
2) ,
(vi-)
. ,

( )
kipunguzi
(vi-)
; ,

kipunguzo
(vi-)
. ; kipunguzo
cha taslimu

kipunjo
(vi-)
1) ; ,
1) , ;
;

kipupa
(.)
1) ,
( )
2) , ; kipupa
cha kazi
3) ,
1)
2)
3) ,

kipupwe
(.)
1)
,
-
2)
3)

kipura
(vi-)

(Chalcopeleia afra)
kipure
(vi-)
. <<kipura>>
(vi-)
. pure
kipuri
(vi-)
. ,

kipusa
(vi-)
1)
2) ,
, (.)
kipuuzi
, ; -
kipuuzi ) ,
)
,
; tofauti
za kipuuzi

kipwa
(vi-)
,
kipwe
(-)
.
( ,
,
Dryoscopus
senegalensis)
(vi-)
()
kipwepwe
(vi-)
1)
(
)
2) .
kipwi
(vi-)
.
kirafiki
-;
; ; - kirafiki
,
; mkutano
wa kirafiki

kirago

(vi-)
1) . rago
2)
3) . ; funga
virago )
) . .
;

()
(vi-)

kirahi
(-)
. <<karaha>>
kiraia
-,
; - kiraia
; wajibu wa
kiraia
; suti kiraia

kiraka
(vi-)
1)
, ;
; ti kiraka )
)
. . ,
(.
), nguo viraka
;
tilia mtu kiraka .
-.,
-.
( -.
, . .)
2) , ;
; kirakaraka . ()
1) . kirakaraka ;

kirakaraka
. . <<kiraka>>
kiramba
(vi-)
kiramba mchuzi, .
kirambamchuzi

kiranja
(vi-)
1) .
(,

)
2) ,

3) . , ;
Marekani ni kiranja wa
ubeberu -

kirasa

(vi-)

kirauni
(vi-)
,
kirefu
. <<refu>>; kitu kirefu
; kwa
kirefu a) ; )
; ,
; eleza kwa kirefu
(.)
kirehani
(vi-)

kirekebisha
(vi-)
,
() (-.);
kirekebisha kwaso

(
)
kirekebisho
(vi-)
. ;

kirembo
(vi-)
1)
1) , ,

Kireno
(.)
; -
kireno
kireta
(vi-)

kiri
1) ,
; kiri kosa )
) .


2) ;
. -kiriana
. -kirisha
. -kiria
. -kirika
. -kiriwa
kiriba
(vi-)
1)
2) . , ;
( )
kiridhi
. <<karidhi>>
kirihi
1)
();

2) ;

3) ;
. -kirihiana
. -kirihisha
. -kirihia
. -kirihiwa
. -kirihika
kirimba
(vi-)
1)

(,
,
)
2) ( ,
)
kirimu
1) ,

2) ;

3)
();
4) , ;

. -kirimiana
. -jikirimu
. -kirimia
. -kirimiwa
. -kirimika
(-)
. <<krimu>>
kirinda
(vi-)
. rinda;

kiriri
(vi-)
. <<kilili>>
kiritimba
(-.)

(
),

(-.)
kiroboto
(vi-)
1)
2) . .
,
kiroho
. kirohoroho ;
; soma kirohoroho
; - kiroho
;
kiongozi wa kiroho

kirohoroho
. . <<kiroho>>

kiroja
(vi-)
1) -.
() (
); ;
; fanya
kiroja
2) ,

kirudio
(vi-)
., .
kirudisha
(vi-)
,
(-.); kirudisha kwaso
(

)
kirugu
(vi-)
1) ;
()
2) ()
(vi-)
( , .
, ), mwana wa
ndugu kirugu, mjukuu ni
mwanangwa (mtu mbali)
. =
- ,
-

kiruhu
(vi-)
. <<kiruu>>
kiruka
(vi-)
kiruka njia .
<<kirukanjia>>
kirukanjia
(vi-)
1) -
2) ()
3) .
4)
kirukia
(vi-)
1) ,

(Loranthus sp.),
- kirukia
2) ; madirisha
yenye virukia ,

kirumbizi
(vi-)

(vi-)
1) ,

2)

Kirumi
(.)
; - kirumi
; ;
herufi za kirumi

kirungu
(vi-)
1) . rungu;
;
; askari kirungu

; virungu vya
marimba
;
kirungu cha ndani
cha kengele
2) .

3)
Kirusi
(.)
; - kirusi

kirusu
(-)


(

)
kirutubisho
(vi-)
. kirutubisho cha mimea

kiruu
(-)
; []
kisa
(vi-)
1) , ;
; ; buni kisa
. .

2) ,
3)
(); ; nipe kisa
chako
(
)
4) , ; ,
(. .
, ,
),
kisa cha majuto
; kisa gani?
?; baada
kisa,
mkasa; baada a chanzo,
kitendo .
- , -

(=
,
)
5) .
6) ,
(); ()
kisaa
(vi-)
1) . saa
1)
2)
(vi-)
,
(vi-)

kisababu
(vi-)
. sababu;
,
kisabeho
(vi-)
1)
2)
kisabuni
(vi-)
. sabuni; jikaza
kisabuni
, ,

; alikuwa
na huzuni lakini
hakuonyesha alijikaza
kisabuni
,

kisafu
(vi-)
. 1)
2)
kisaga
(vi-)

= 2 kibaba = 1,13
(vi-)
-
(e
)
kisagalima
(vi-)

kisagamafuta
(vi-)
()
kisagaunga
(vi-)
,

kisahani
(vi-)
1) . sahani;

2) ; ,
kisahani cha kizimia sigara

3) . ; tupa
kisahani
4) , . kisahani cha
santuri

kisaidizi
(vi-)
kitenzi kisaidizi .

kisaikolojia
- kisaikolojia

kisaka
(vi-)

;
kisaki
, , ;
funga kisaki ,
(-.)
kisalisali
(.)
1) .
2)
(
)
kisamaki
(vi-)


(
)
kisambale
(vi-)
. <<kisambare>>
kisambare
(vi-)

(Lobelia fervens)
kisambo
(.)
. <<kisamvu>>
kisamli
(vi-)
. <<kitamli>>
-a kisamli ;
ushanga wa kisamli
c-

kisamvu
(.)
1)
2) (

)
kisanaa

,
;
;

riwaya hii ina thamani


gani kisanaa?
-.


?
kisanamu
(vi-)
1) . sanamu;

2) []

kisanduku
(vi-)
1) . sanduku;
; ;
kisanduku cha kura
;
kisanduku cha saa

2) ; kisanduku cha
kupigia simu
(); kisanduku
cha sauti
.
kisangati
(vi-)
,
kisango
(vi-)
.
kisarambe
(vi-)
(
)
kisarawanda
(vi-)
. (


)
kisasa
1) , ;
- kisasa ,

2) , -;
; - kisasa ;

kisasi
(.)
1) , ;
; lipa (toa, )
kisasi ( );
.
; lipiza (toza)
kisasi ( .); ;
mwekaji
kisasi haambiwi mwerevu
.

2) ,

kisawazisha
(vi-)
. ;
kisawazisha joto
kisayansi
, ; - kisayansi
; uyakinifu wa
kisayansi

kisebeho
. <<kisabeho>>
kisebusebu
(.)
1) []
2) , []
( .); kisebusebu na kiroho ki
papo =

kisegemnege
, ,
; ongea
kisegemnege
kisehemu
(vi-)
1) . sehemu
2) ;
kiselema
(vi-)
1) ;
usidharau kiselema chalima
kikapita jembe zima .

-
(=

)
2) ,
; ,

kisengenya
(vi-)

kisengesenge
; enda
kisengesenge

kiserema
(vi-)
. <<kiselema>>
kiserikali
;

; zuru nchi kiserikali




kisetiri
(vi-)
1) ,
2)

3) ,
kiseyeye
(.)
1)
2) .
kisha
1) , ,
;
2) , ,
,
kishada
(vi-)
1) . shada;
(. . ),
kishada cha mzabibu
()

2) , (,
)
3) ;
4) ; ;
. . (
),
kishada cha kofia
.
5)
kishairi
;
hadithi iliyoandikwa
kishairi

kishale
(vi-)
1) . mshale
2) (.
)
3)
kishamba
(vi-)
1) . shamba
2) (.)
;
; -
kishamba )
) .
,

. kimashamba ; .
,
;

kishamia
(vi-)
, (
)
kishando
(vi-)

kishanzu
(vi-)
; toa (weka)
kishanzu

kisharabio
(vi-)
.
kisharifu
(-)
.
(Ispidina picta)
kishati
(vi-)
. shati; ,

kishaufu
(vi-)
1) ;
2)
()
3) ;
(.)
kishaushi
(vi-)
. <<kishawishi>>
kishavu
(vi-)
. shavu;
vimbisha vishavu

kishawishi
(vi-)
1) ,
2)
3)
kishazi
(vi-)
1) . shazi;
kishazi cha samaki

2) . ;
kishazi huru
; kishazi
tegemezi

kishenzi
(.)
1) .


2) ,
1) ,
; -
kishenzi ,

2) ,
; - kishenzi
,
;
(.)
kisheria
,
,

; - kisheria
;

kisheta
(vi-)
;
1)
2)
kisheti
(vi-)

( ,


)
kishigino
(vi-)
. <<kisigino>>
kishika
(vi-)
; kishika taa .
; kishika uzi
,

(
);
kishika mkono ,

; kishika kalamu .

,

kishiki
(vi-)
kishiki cha buga

(
-
, -

, Cissampelos
pareira)
kishikilio
(vi-)

kishikilizo
(vi-)
1) ;
2) ()
kishikio
(vi-)
1) . shikio;
kishikio cha nguo

2) kishikio cha buga .
. <<kishiki>>
kishikizo
(vi-)
1) . shikizo
2) . ; ;

3) . ;
kishikizo herufi .

4) .
5) ( )
6) ;
kishiko
(vi-)
.
kishiku
(vi-)
1) . shiku;
; ; kishiku cha
jino .
2)
kishimo
(vi-)
. shimo;
,
kishina
(vi-)
1) . shina
2)
3) .

kishinda
(vi-)
1) . shinda;
, ;
; kishinda cha maji
mtungini
,

2) , (. .

)
3) -.

() (
, )
4) -.
-.
(.-.) (,
. .); mtu
huyu ni kishinda waganga
.

kishindikizo
(vi-)
1) . shindikizo
2) .
kishindo
(vi-)
1) ; ; ; ;
kwa kishindo ,
; funga kitabu kwa
kishindo
; enda
kishindo
2) ; ;

3) ; habari
mbali ina kishindo .

; habari hizo
zilikuwa kishindo

4) ;
kishingo
(vi-)
. shingo
kishipi
(vi-)
. mshipi
kishirazi
(vi-)
. <<kichuguu>>
-a kishirazi
kishirika
, ,
;
; - kishirika )

) ,

kishiriki
(vi-)
(-.)
; ;
vishiriki vya nguo

kishoga
(vi-)
. shoga; -
kishoga ,

kishogo
(vi-)
. <<kisogo>>; mwana
hufuata kishogo cha nina
.


kishoka
(vi-)
. shoka
kishomanguo
(vi-)
. <<kichomanguo>>
kishona
(vi-)
kishona nguo

(Heteropogon contortus)
kishoroba
(vi-)
1) . ushoroba;
,

2) ( )
kishubaka
(vi-)
. shubaka

kishujaa
1) ;
,
; - kishujaa
; ,

2) ,
kishuka
(vi-)
. shuka;
;

kishungi
(vi-)
1) . shungi
2) ; ;
(
)
3)
4)
(Colius leucotis)
kishupavu
1) ,
,
; - kishupavu
,
;

2) , ; -
kishupavu ,

kishupi
(vi-)
1)
(
)
2)

kishutuo
(vi-)
. <<kisutuo>>
kishwara
(vi-)
.

kisi
1) ,
; ;
,
2) ,
()
. -kisiana
. -jikisi
. -kisisha
. -kisia .
. . ., nakisia kuwa
, ...; unaweza
kukisia
ni nani?
, ?; kwa
kukisia
. -kisiwa
. -kisika

(ma-)
1) ,

2) ,

1) .
(-)
; piga () kisi

kisiasa
1) ,

; - kisiasa
; chama cha
kisiasa

2) ;

kisibau
(vi-)
. <<kizibao>>
kisibiti
(.)
(), mboga
za kisibiti ()
kisichana
(vi-)
. msichana;
(
)
kisifa
(vi-)
.
kisigino
(vi-)
1) ; ;
kisigino cha mkono
; kisigino cha mguu

2)
kisiki
(vi-)
1) ; ; ;

2) . . ,
,
3) ,
4) .
kisikilizaji
(vi-)
;
nyanyua kisikilizaji

kisikusiku
(vi-)
,
, ,
,
kisilima
(vi-)
. <<kiselema>>
kisima
(vi-)

1) ;
2) ; mchimba
kisima huingia mwenyewe
.

(=
,
)
3) ; kisima cha
mafuta

4) . ;
; kisima cha
neema
kisimbo
(vi-)
1)
2) ,
(vi-)
. simbo
kisimi
(vi-)
.
kisingino
(vi-)
. <<kisigino>>
kisingizio
(vi-)
1) ;
;
2) , ,
;
; kwa
kisingizio
) )
; toa
kisingizio )

kisio
(ma-)
. . . makisio 1)
,
2) ()
; ; ;
; makisio matumizi
na mapato

; makisio fedha

kisirani
(-; .)
1) , ;
;
kisirani gani hicho!
!
2)
;
;
(.)

3) ,
;

4) , ,
; ingia kisirani
,
kisiri
. kisirisiri 1) ;
; ; -
kisiri ; ;
,
2)
3)
kisirisiri
. . <<kisiri>>
kisitiri
(vi-)
. <<kisetiri>>
kisiwa
(vi-)

kisogezeo
(vi-)
.
kisogo
(vi-)
; pa kisogo a)
. .
;
;
)
, ; aku
kisogo si mwenzio .

- ;
kisogoni ;

kisogoni
. . <<kisogo>>
kisokota
(.)
. <<kisokoto>>
kisokoto
(vi-)
. <<msokoto>>
(.)
.

kisomari
(vi-)
. <<kisumari>>
kisombo
(vi-)
(
)
kisomo
(vi-)
1)
(); ;
[] ; pata
(jipatia) kisomo cha
sekondari
;

kisomo cha watu wazima

,
2) . ;
(.)
kisonge
(.)
.
- kisonge (
), nyumba y
kisonge

kisongo
(vi-)
1) , ;
kisongo cha moyo
; ti mtu
kisongo
-.
2) ,
3)

(, , ,
,
. .)
kisonono
(.)
.
kisosa
(vi-)

kisoshalist[i]
-; -
kisoshalisti
; nchi za
kisoshalisti

kisoviet
-; - kisoviet
; Umoja wa
Kisoviet
kisoze
(vi-)
. <<kisozi>>
kisozi
(vi-)
.
(Nectariidae)
Kispain[i]
(.)
. <<kihispania>>
kispoti
,
;
- kispoti
kistaarabu
; -
kistaarabu

kistadi

, ,
; - kistadi )
, ,
)

kistarehe
;
; -
kistarehe ;
;
biashara za
kistarehe
;
kituo cha kistarehe

kistari
(vi-)
. mstari,
kistari kifupi ; kistari
kirefu
kistiri
(vi-)
. <<kisetiri>>
kisu
(vi-)
; kisu cha kukunja
; wewe kisu
mimi nyama . , -
(=
); mtoto
ukimnyang'anya kisu, mpe
banzi achezee .

-

kisua
(vi-)
. <<kiswa>>
kisufugutu
(vi-)
. . kisu fugutu .

kisugodi
(vi-)
. kisugodi cha mkono

kisuguawaridi
(vi-)

kisugu[l]u
(vi-)
;
( )
kisukani
(vi-)
. usukani
kisukari
(vi-)
1)
2) (.) .

1) , ; -
kisukari ,

kisukio
(vi-)

kisukuku
(vi-)
;

kisukuma
(vi-)
. <<kisukumi>>
kisukumi
(.)
1) .
(


)
2) . mwenye kisukumi
,

()

kisukumizi
(vi-)
1) . <<kisukumi>>
2) . (
)
kisukusuku
(vi-)
. kisukusuku cha mkono
,
kisuli
(.)
. <<kisulisuli>>
kisulisuli
(vi-)
1) ; ona
kisulisuli
; upepo wa
kisulisuli
,
2)
(vi-)

kisultani
- kisultani ;
serikali a kisultani
Zanzibar .

kisulubi
(vi-)
. ,

kisumari
(vi-)
. msumari;

kisumeno

(vi-)
. msumeno
kisungura
(vi-)
1) . sungura
2)
3) .

1) . , ,
; fanya
kisungura ,
; lala
kisungura
(
)
kisunzi
(vi-)
. <<kisuunzi>>
kisunzu
(vi-)
1) . sunzu
2) (
)
kisura
(vi-)
1) [] ;
(.)
2)
, kisura wangu =

kisuse
(vi-)

kisusi
(vi-)
. 1)
[]
2)
kisusu
(vi-)
kisusu cha takataka

kisusuli
(vi-)
1) -.
,

2)
3)
( )
4) . <<kisulisuli>>;
kisulisuli cha mchanga

(vi-)

kisusulinzi
(vi-)

kisutu
(vi-)

(
,

)
kisutuo
(vi-)
1)

(. .

),
( )
2) . []
kisuunzi
(vi-)

kiswa
(vi-)
1) ,
2) ; ,
; vaa
kiswa
3)
Kiswahili
(.)
; -
kiswahili
kita
1)
2)
3) ,
(-.,
), kita
mkuki
( ), kita
nguzo
4) , ,

. -jikita; enda kwa


kujikita
;
. -kitia
.-. -kitiwa
. -kitwa
(.)
1) ,
2) .
1) ; ,

. -kitakita
kitaa
(vi-)
. mtaa;
;
(vi-)

kitaalamu
,
; ;
- kitaalamu ) )

kitabaka

- kitabaka ;
harakati kitabaka

kitabibu

; - kitabibu
,
kitabu
(vi-)
; ; kitabu cha
kuandik[i]a [habari za kila
siku] ;
;
kitabu cha kutilia picha
; kitabu cha
marejeo

;
kitabu cha orodha ya simu
; kitabu
cha sala
kitadali
(vi-)



(Euphorbia hirta)
kitafunio
(vi-)
1)
2) . . ,
kitafuti
(vi-)
. <<kitefute>>
kitagaa
(vi-)
1) . tagaa
2) [],

3) ,
(, )
4) ,
5) ,

kitaifa
1)
; - kitaifa
, ;
uchumi wa kitaifa
;
hifadhi kitaifa

2) -
kitaji
(vi-)
. taji; kitaji cha
dhahabu
kitakataka
(vi-)
1) . takataka

2) ; ;

3)
( , ..),
kitakataka kimeingia
jichoni -

4) , ,

kitakizo
(vi-)
(
)
kitako
(vi-)
1) , ; kitako
cha pembetatu .
;
kitako cha
bunduki . ;
kitako cha chupa

2) ; kitako cha
baisikeli
3)
4) .
5) .
1) ,
; weka kitako
(-.), kaa
kitako
; ; -mkalia
mtu kitako .
-.
kitakwimu
; -
kitakwimu ) )

kitala
(vi-)
.
;

kitale
(vi-)

(
kidaka dafu
,

)
kitali
(vi-)
; kitali cha vita
; kitali cha masumbwi

(vi-)

Kitaliani
(.)
. <<Kiitaliani>>
kitalifa

(.)
1) , ;
; kitalifa kirefu
;

1) ,

(vi-)
,

( halua)
kitalii
- kitalii ,

kitalu
(vi-)
1) [] ;
; (
, . .,

),
kitalu cha miche miti
,
;

2) ; ; kitalu
cha maua

3) , ;
( ,
, )
kitamaduni
. <<kiutamaduni>>; -
kitamaduni ,
,

kitambaa
(vi-)
1) , ;
vitambaa vya suti
(magauni)
() ;
kitambaa kutoka kwa
mwombaji
; kitambaa cha
mkono ;
kitambaa cha meza
; kitambaa cha
kukaushia vyombo

2) ;
3) .
kitambi
(vi-)

( ,
)
(vi-)
1) . ;
;
2) ; ota
kitambi

; mwenye kitambi )

() )
. ,
,
3) kitambi cha maskini
. ) (Portulaca
oleracea) )

(Talinum cuneifolium)
kitambikwira
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitambo
(vi-)
1)
,
; kitambo kidogo
(kifupi)
, ; ,
; kwa kitambo kidogo
-.
,
; -
kitambo ) )

2)
,
; hapa mpaka
mjini ni kitambo

kitambulishi
(vi-)
; ;
kitambulisho
(vi-)
,
;
kitamkwa
(vi-)
. ; vitamkwa vya
lugha
kitamle
(vi-)
. <<kitamli>>
kitamli
(vi-)
1) . mnazi wa kitamli,
mdafu wa kitamli
,
-


2)
( kitamli)
kitana
(vi-)
, ,

kitanda
(vi-)

1) ; ; ;
enda kitandani

2) .
,
,

,

3) ; kitanda cha
mfumi
kitandawili
(vi-)
. <<kitendawili>>
kitandikio
(vi-)
. <<vitandikio>>
kitandiko
(vi-)
. tandiko
kitanga
(vi-)
. tanga
(vi-)
1)
(


,
. );
kitanga cha [kufutia] miguu

; vika mtu
vitanga vya macho .
(-.)
2) kitanga cha mkono
; kitanga cha mguu
[]; kitanga
cha kiatu
()

3) kitanga cha mizani



4) . kitanga
;
ngoma kitanga

kitanga
5) .
,
,
kitanga
(vi-)
, , (.
)
kitangabara
(vi-)
,
kitangangaya
(vi-)

kitangatangae
(vi-)

kitango
(vi-)
. tango; kitango
nyoka
(vi-)
1) ; ,

2) .
,



(.)
,

kitangulizi
(vi-)
1) -.
(-.)
2)
3)
4) .
5) .
kitanguo
(vi-)
1) , ,
;

2) ,
kitani
(-)
. <<katani>>
kitanitani
, ; lala
kitanitani
kitano
(vi-)
.
kitanzi
(vi-)
1) . tanzi;
, ; kitanzi cha
roho
2) ; l kitanzi

(); hukumiwa
kula kitanzi

; tia kitanzi
;
3) . ; ;

kitanzu
(vi-)
. utanzu
kitao
(vi-)

1) . tao
2) .
kitapitapi
(vi-)
(
)
kitapo
(.)
, ; ingiwa
(shikwa) na kitapo
[];

kitara
(vi-)
,
(vi-)

(vi-)
. <<kitala>>
kitaroharo
(vi-)
. -
(Sagittarius serpentarius)
kitaru
(vi-)
. <<kitalu>>
kitasa
(vi-)
. tasa
(vi-)
1) ,
2) , ;
vunja kitasa

kitata
(vi-)
. tata;
, ,
; wa na kitata
cha ulimi
(.
, )
(vi-)
. , ;
amefungwa vitata mkononi

(vi-)
1) . kitata cha mafuta

()
2) kitata cha asali

kitatange
(vi-)
1) -,
(Holocenthum sp.)
2) (;
Chaetodon auriga)
3) . ,

kitatizo
(vi-)
. tatizo
kitawa
(.)
. <<utawa>>
1) , ; fanya kitawa
.
; - kitawa
; nguo za
kitawa

2)
3) ; kaa kitawa
,

kitawi
(vi-)
1) . tawi
2) ,
kitaya
(vi-)
. taya
kite
(vi-)
1) , ; piga kite
,
2) ,
3) ( )
(.)
1) ,
; ;
kata kite

()
2) ,

kitefu
(vi-)
. <<kitetefya>>
kitefute
(vi-)

kitefutefu
(vi-)

(vi-)
. <<kitetefya>>
kitega
(vi-)
kitega uchumi .
<<kitegauchumi>>
kitegauchumi
(vi-)
,

kiteku
(vi-)
1) ,
2) ; ;
kitelemsho
(vi-)

1) -.

2) .
kitema
(vi-)
1) .

2) ; kitema
kifupi -
3) ;

(vi-)


. kitematema ,
, ; ,

kitematema
. . <<kitema>>
kitembe
(vi-)
. <<kichembe>>; ana
kitembe
(vi-)
. tembe
kitembo
(vi-)
1) , ;
kitembo cha elimu mtu
.;
-.
2)
kitembwe
(vi-)
1)
2) ;
(vi-)

kitenda
(vi-)
. ,
;
kitendakazi
(vi-)
,

kitendawili
(vi-)
; tega kitendawili

kitende
(vi-)
,

(ma-)

( )
kitendewa
(vi-)
. ,
;
kitendo

(vi-)
1) , , ;
, ;
; kitendo cha
ushujaa
, ; kitendo
cha utumiaji nguvu
;
kitendo kisicho
halali
; tenda kitendo

(, );
kitendo cha kuzini

2) . ; weka
(tia) vitendoni
,
; -
vitendo ;
mazoezi vitendo

(. )
3) . ;
4) . ;
kitendo-jamii

kitendwa
(vi-)
. <<kitendewa>>
kitenge
(vi-)



,
kitenge

kitengele
(vi-)
, ,
(); jua limefanya
kitengele

(vi-)
1)
(.

)
2)

( )
(vi-)

kitengeneza
(vi-)
kitengeneza uvuke

kitengenya
(vi-)
. <<kisengenya>>
kitengo

(vi-)
1)
2)
()
kitengua
(vi-)
kitengua kimbunga

kitenguo
(vi-)
,
kitengwa
(vi-)
. ,
kitenzi
(vi-)
1) . ; kitenzi
jina ; kitenzi
kisaidizi

2) ,

kiteo
(vi-)
1) . uteo;


; peleka mtu
kiteo -.

2)
(. .
),

kitete
(vi-)
;
(vi-)
. tete
(vi-)
. <<kicheche>>
kitetefya
(vi-)

kitetemeko
(vi-)
. <<kitetemko>>
kitetemeshi
(vi-)
. <<kitetemko>>
kitetemko
(vi-)
, ,
kitetemo
(vi-)
. <<kitetemko>>
kiteuzi
(vi-)

kitewatewa
(vi-)


kitezo
(vi-)
(),

(vi-)
. tezo
kithibitisho
(vi-)
,
,

kithiri
1) , ,
;
2) ,
;

. -kithirisha .
. 2) . .
. -kithiria
. -kithiriwa
. -kithirika
kiti
(vi-)
1) ; ; kiti
chen mikono ; kiti
cha kulala ;
; kiti cha
kifalme
2) , ; kalia
kiti ,

3) ( ),

4) . ,

5) (
); kiti cha pweza

kitia
()
. -kitiana
. -kitisha
. -kitilia
. -kitiwa
(vi-)
kitia hamu
kitiba
(vi-)
, ;
kitimba
(vi-)
kitimba kwiri, .
kitimbakwiri .
<<kitimbakwira>>
kitimbakwira
(vi-)
1) ,
,
; ;
ubeberu na vitimbwakwira

vyao

2) ,

; ,


(
);

kitimbi
(vi-)
1) ,
2) , ,
; ; vitimbi
vya wakoloni
;
weka vitimbi

3) ,
kitimbo
(vi-)
1) ;
2) . , ,

kitimbwa
(vi-)
kitimbwa kwiri, .
kitimbwakwiri .
<<kitimbakwira>>
kitimbwakwira
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitimbwakwiiri
(vi-)
. <<kitimbakwira>>
kitimiri
(-)
.
(-)
. <<kotimiri>>
kitinda
(vi-)
1) kitinda mimba

2) kitinda mlo
3) . .
<<kisukumi>>
kitindamimba
(vi-)
. . kitinda mimba
. . <<kitinda>>
kitindamlo
(vi-)
. . kitinda mlo .
. <<kitinda>>
kitingisha
(vi-)
;
kitisho
(vi-)
1) ; ,
; kitisho cha

kutumia nguvu

; fanya kitisho

2) ; ,

3) ,
kitita
(vi-)
, ;
; kitita
cha pesa ; kitita
cha kuni
; lipa kwa
kitita

1) ,
;
2) . <<kititi>>
(vi-)
. tita
kititi
(vi-)
1) . titi
2)
3) .
1) ,
; ,
; ;
kutana na mtu
kititi -.

2) ; ;
; simama
kititi
3) , ,

4) . <<kitita>>
(vi-)

(. )
kititi cha bahari

kititia
(vi-)
1) (
)
2)
3)
kititimo
(vi-)
1) , ;
2) .
kitivo
(vi-)
1) ; kitivo cha
tiba
; kitivo cha sheria

; mkuu wa kitivo

2)

3) (,
),

kito
(vi-)
1)
2) ,
,
-.
,

kitoa
(vi-)
1) kitoa madoa

2) . vitoa takamwili
.
kitobo
(vi)
. tobo; .
<<kitobwe>>
kitobonya
(vi-)
. <<kitobosha>>
kitobosha
(vi- )

(

, ,


)
kitobwe
(vi-)
1) . tobwe;
,
()
2) , ( ,
)
kitoeleo
(vi-)
. <<kitoweo>>
kitojo
(.)

kitokoni
(vi-)
. <<kitokono>>
kitokono
(vi-)
.
kitoleo
(vi-)
.
kitoma
(vi-)
1) ( )
2) [] ( )

3)

4) .
kitomeo
(vi-)

kitonge
(vi-)
( . , -
)
kitongo
(vi-)

. kitongotongo,
kichongochongo ,
; tazama kitongo 1)

;
2) . (
)
kitongoji
(vi-)
1) ,
2) ;
kitongotongo
. . <<kitongo>>
kitopa
(vi-)
1) . <<kichopa>>
2) ,

( halua)
kitope
(.)
. tope; ;
- kitope )
)
kitoria
(vi-)

mtoria ()
kitoroli
(vi-)

kitororo
(vi-)
(Pogoniulus
bilineatus)
kitoto
(vi-)
1) . mtoto; ,
,
2) ; kitoto cha
mbuzi
1) -, ,
- kitoto ; mchezo
wa kitoto
kitotoa
(vi-)

kitovu
(vi-)
1) [];
2) . ;
; ; kitovu
cha ujamaa ni wakulima

""
; kitovu cha
tetemeko
; kitovu
cha uvutano .

3) .
4) . ();

5) . ;
(, .
.); enda kitovuni

kitoweo
(vi-)
, (

), tumekula wali
kwa kitoweo cha kuku

kitropiki
- kitropiki ;
misitu kitropiki

kitu
(vi-)
1) , ; vitu vya
kuandikia
; kitu cha
kuonyesha
; vitu vya starehe
; kitu
kisicho cha kawaida

2) .
3) , ;
; mpini huu kitu
chake [ni] chuma


4) , -, ; . ;
kitu gani hicho?
?; hapana
kitu ; sikufanya
kitu ; si
kitu , (


), kutofaa
kitu
; wa kitu
kimoja

kitua
(.)

, (
, . .)
(vi-)

kitubio
(vi-)
1) ,
2) . ; siri
kitubio
3)
kitufe
(vi-)
1) . tufe; ,
; kitufe cha theluji

2) (.
, )
kituguta
(vi-)
.
kituka
(vi-)
;
kituko
(vi-)
1) ; ;
; wa na kituko

()
2) []
, ;
mtiririko wa vituko

(,
. .)
3) ; ;

kituku
(vi-)
.
kitukutuku
(vi-)
1)
2) . . <<kitukuu>>
kitukuu
(vi-)
;
kitulio
(vi-)
1) , ,

2) . <<kitulizo>>
kitulivu
; ,
kitulizo
(vi-)
, ;
dawa hii ni kitulizo cha
maumivu

; kitulio cha moyo


(roho) ,

kitumba
(vi-)
1) . tumba;
; ; ;

2)
kitumbaku
(vi-)

kitumbo
(vi-)
1) . tumbo
2) . ; usinitie
kitumbo uchungu .

3)
4) , ; wa
na kitumbo
5) . ; kitumbo
huyo anakuja

6) .
. . .
kitumbotumbo ;
; lala
kitumbotumbo
; cheka
kitumbotumbo

kitumbotumbo
. . <<kitumbo>>
kitumbua
(vi-)
1)
,

( )
2) .
, ;
jipatia kitumbua
;
tilia
kitumbua cha fulani
mchanga )
-. )
.
-. ;
-.
kitumishi
(vi-)
1) . mtumishi
2) , ,

kitumwa
(vi-)
. mtumwa
; ; -
kitumwa ,

kitunda
(vi-)
1) . tunda
2) .

. utunda
kitundik[i]o
(vi-)
; ;
kitundikio cha nguo

kitundu
(vi-)
1) . tundu;
,
2) ; ; uingize
sarafu ndani kitundu

()
kitunga
(vi-)
. kofia kitunga
(vi-)
. tunga;

; vitunga vya
ngamia

kitungo
(vi-)
. utungo
kitungule
(vi-)
1)
2) . , ;
(.)
kitunguu
(vi-)
1) (Allium )
2) ( ;
Allium ascalonicum),
kitunguu saumu (thomo)
(Allium
sativum)
kituo
(vi-)
1) ; ,
; hana kituo .
. ;
tazama kwa kituo
;
(
-.)
2) , ;
kituo cha basi
;

3) []
; ; kituo
cha garimoshi

4) , ; kituo
cha simu
; kituo cha redio
;
kituo cha kuliza petroli,
kituo cha [kujazia] mafuta


; kituo cha
[nguvu za] umeme
; kituo cha
afya
5) ,
; kituo cha
angani

6) ; kituo cha kijeshi


; kituo cha
ndege
7) ; kituo cha
polisi
; kituo cha [kupigia]
kura

8) ; kituo cha
utunzaji wa watoto, kituo
cha [kulea] watoto
, ;
kituo cha urejezo wa afya

9) ;
; weka kituo .
.
10) .
11) ,
12) ()
Kitur[u]ki
(.)
; - kituruki

kitusho
(vi-)
. <<kitisho>>
kituta
(vi-)
,
kitutu
piga kitutu (.)
kitutumi
(vi-)
,
kitutusho
(vi-)

kitututu
(vi-)

kitwa
(vi-)
. <<kichwa>>
kitwana
(vi-)
1) . mtwana;
. -
2) . ;

kitwangomba
(vi-)
. <<kichwangomba>>

kitwea
(.)
; ;
kaa kitwea )
)

kitwitwi
(vi-)

kiu
(-)
. . ; kiu
maarifa ;
kiu elimu
;
ona (wa na, shikwa na) kiu
,
; zima (kata, tuliza,
poza) kiu
; mnywa
maji kwa mkono, kiu yake i
pale pale .


kiua
(vi-)
1) . ua
2) , ,
( )
3) ,
4) kiua mwitu, .
kiuamwitu

(vi-)
. ua
(vi-)

(vi-)

kiuaji
(vi-)
, (
) (.
, , )
kiuamwitu
(vi-)
. . <<kiua>>
kiuavijasumu
(vi-)
.
kiuavijidudu
(vi-)
1) ()

2)
kiuchambuzi

kiuchumi
,

[]
; -
kiuchumi ;
; msaada
wa kiuchumi

kiujamaa
1)

"",
""; - kiujamaa

"";
vijiji vya kiujamaa
""
2) ; -
kiujamaa

kiuka
1) ,
;
; kiuka
vidimbwi

2) . ,
; ;
kiuka mpaka wa nchi

; kiuka sheria
; kiuka
mkataba ;
kiuka misingi
Umoja wa Mataifa
()
; kwa
kukiuka azimio
,

. -kiukisha
. -kiukia; kipindi
cha kukiukia

. -kiukwa
. -kiukika
kiukulima

; - kiukulima
,

kiulaya
-; - kiulaya

kiulimazi
(vi-)

kiulizi
(vi-)
.

kiuma

(vi-)
1) , (,
) (. , ,
)
2) . uma
3) kiuma mbuzi, .
kiumambuzi
(Lagosoma
sundevallii)
kiumambuzi
(vi-)
. . <<kiuma>>
kiumbe
(vi-)
1) , ;
; kiumbe chenye
uhai ;
elimu viumbe

2) (. .

), kiumbe kimoja
na
wanyama wawili

kiumbile
. <<kimaumbile>>
kiumbizi
(vi-)
. <<kirumbizi>>
kiumbo
(.)
, ,

(vi-)
,

kiume
(.)
1) ; - kiume
; mtoto wa kiume
; sehemu kiume
.

2) ;

3) ; ,

1) -,

2) ; simama
kiume
()
kiunda
(vi-)
;
kiunga
(vi-)
1) ; ,

2) ;

3) ,

; kiunga cha
minazi

(vi-)

kiungamwana
(vi-)
.
kiunganishi
(vi-)
. ;

kiunganisho
(vi-)
,
kiungio
(vi-)
. 1)

2)
kiungo
(vi-)
1) ,
() (. ,
, ),

; ;
. .
(. ), kamati hii
ni kiungo
kati a wananchi, chama
na serikali

,
; makuti
kiungo (viungo)


( )
2) ; ;
; ; viungo
vya sauti ;
viungo vya
uzazi vya kike
; viungo
vya ndani
; kiungo
cha goti ;
mazoezi viungo [vya
mwili]
3) . ; ;

4) .
5) .
6) . . . viungo,
(. ,
), , ;
viungo vya

majani ; maneno
yake hayana kiungo .

Kiunguja
(.)

,
-
;- kiunguja

kiungulia
(vi-)
1)
2) ; kiungulia cha
moyo ; fanya (wa na)
kiungulia ,

kiunguza
(vi-)
,
(.
, ,
)
kiunguzo
(vi-)
1) . <<kiunguza>>
2) . ,

3)
kiungwana
(.)

(
) (
.
kishenzi)
1)
() ,

2)
kiuno
(vi-)
1) ; ;
jifunga kiunoni
; jambia
kiunoni na bakora mkononi
.
(=
)
2) ;
3) .
kiunza
(vi-)
. ubao wa kiunza

,

kiunzi
(vi-)
1) , ,

2) . kiunzi cha mifupa

3) .
4) .
()
5) . ; mbio za
kuruka viunzi

6) ,
kiusouso
; anguka
kiusouso

kiutamaduni
;

; - kiutamaduni
,
,

kiutu
, ; -
kiutu ;

kiva
(vi-)
(
)
(.)
,
kivangaito
(vi-)
1) , ,

2) ,
kivazi
(vi-)
1) . vazi;
,
2) ,
( ); kivazi
chake kizuri ()

kivi
(vi-)

(vi-)
. <<kiwi>>
kivimba
(vi-)
1) , ,

2) , ;

3) , ;
( ),
kivimba cha mti
;
kivimba cha dunia

4)
kivimbe
(vi-)

1) . uvimbe
2) . <<kivimba>>
kivimbo
(vi-)
. <<kivimba>>
kivinyovinyo
(vi-)
1) , ;
,
2) .
;

1) , ;

kiviringamavi
(vi-)

kiviringisho
(vi-)
. ; , ;

kiviringo
(vi-)
. mviringo; -
kiviringo ,
; meza kiviringo

kivita
, ; - kivita
; mambo kivita
;
michezo kivita ,

kivitendo
, ,
,
kivivu
. kivivuvivu ,
;
kivivuvivu
. . <<kivivu>>
kivo
(vi-)
1) ,

2) ,
(vi-)

kivoloya
, -;

kivoteo
(vi-)

kivoto
(vi-)

kivukio
(vi-)
; kivukio kwa
watembeaji wa miguu

(.
)
kivukiza
(vi-)
kivukiza yai

kivukizo
(vi-)
. <<kifukizo>>
(vi-)
. <<kivuko>>
kivuko
(vi-)
1) ,
()
; kivuko
cha miguu
; kivuko kikavu .

2)
3)
4) ; ;
kivuko cha reli

kivulana
(vi-)
1) . mvulana;
;
1) , ;
kivuli
(vi-)
1) , ;
weka kivuli kwenye... .
.
(-.,
-.), kivuli cha fimbo
hakimfichi mtu jua .

; kivuli cha
mvumo humfunika aliye
mbali .

,
2) , ,
; l mtu kivuli
-.
(
);
; kaa katika kivuli cha
mumewe

kivulio
(vi-)
,
kivumanyuki
(vi-)
(Pentas
purpurea)
kivumanzi

(vi-)

(
)
kivumbasi
(vi-)
.
(Ocimum canum)
kivumbazi
(vi-)
. <<kivumbasi>>
kivumbi
(vi-)
1) ; ;
kivumbi cha moshi

2) ;
3) . , ,

4) . ;
; kivumbi kikubwa!
!, !
kivumi
(vi-)
1) (, .
.), ; ;

2) . ; ,

kivumishi
(vi-)
. 1)
2)
kivumo
(vi-)
. <<kivumi>>
kivumvu
(.)
1) ,
( )
2)
kivunde
(vi-)

;
unga (ugali) wa kivunde
(),



kivunga
(vi-)
; ; . .
. kivunga cha nywele

(,
, ), weka
kivunga cha nywele
(
, -.

,


,

)
kivunge
(vi-)
1) ; , ;
kivunge cha nguo

2) ., .
( ),
(),
kivunge cha kani

3) .
kivunjajungu
(vi-)
.
kivunjo
(vi-)
1) ;
; .
2) . ,
; ,

3)
() (.
, )
kivuno
(vi-)
1) ;
2) ,
kivuo
(vi-)
; pana
vivuo hapa na pale katika
kanuni fulani


kivurugo
(vi-)
1) , ;

2) ,
kivusho
(vi-)
. <<kivuko>>
kivuta
(vi-)
kivuta vumbi
kivutio
(vi-)
1)
; ,

2) []
; []
;
; pata
kivutio
,

3) -.
; -.,

kivyao
(vi-)
. <<kizao>>
kivyazi
(vi-)
. <<kizazi>>
kiwa
1) , ;
; yu mkiwa

2) ;

3) ,
(vi-)
,

kiwaa
(vi-)
1) . waa; ,
(. .
), viwaa vya uso

2) . , ;
wa na ulimi wa kiwaa

( -.), ,
(-.)
3) ; ana
kiwaa
kiwakilishi
(vi-)
1) . ;
kiwakilishi kionyeshi
;
kiwakilishi
kiulizi
; kiwakilishi
kimilikishi

2) . <<kiwakilisho>>
kiwakilisho
(vi-)
, ;
, ;
lugha kuandika ni
kiwakilisho cha
lugha a kusema


kiwala
(vi-)
. <<kiwara>>
kiwamba
(vi-)
1) . <<kiwambo>>

2)
(,
. .)
kiwambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kiwambo
(vi-)
1) ,
() ( -.;
,
..),
kiwambo cha ngoma
; kiwambo cha
kitanda
;
kiwambo cha sinema
2)
3) . kiwambo cha sikio
.
; kiwambo [cha
moyo] .

4)
(); ;
(. )
5)
,

kiwamwitu
(vi-)

kiwanda
(vi-)
1) , ,
; kiwanda cha
[kutengeneza] magari

; kiwanda cha
kufungia chai
;
kiwanda cha uchapishaji
; kiwanda cha
ujenzi wa meli
2) .
3)
4) .
; kiwanda cha
mhunzi
(vi-)
. kiwanda cha mayai
; -;
kiwanda cha mkate

(vi-)
. uwanda
kiwango
(vi-)
1) ; ;
; kiwango cha
elimu
; kiwango

cha kuganda
; kiwango cha
kuchemka ;
kiwango cha
maisha ;
kiwango cha uzalishaji
mali
; mkutano
katika kiwango cha
mawaziri
; weka
kiwango
()
; fikia kiwango
; vuka
kiwango
;
kiwango cha juu .
. ;
;
kiwango cha chini .
. ;
; katika kiwango
kikubwa

2) , ;
, , ;
viwango vya gharama za
ujenzi

3) []
; ; ;
kiwango cha mjumbe

4)
5)
6) (, )
7)
(vi-)
. <<kiwangwa>>
kiwangwa
(vi-)

(.
)
kiwanio
(vi-)
();

kiwanja
(vi-)
1) . uwanja
2) ; ;
kiwanja cha ndege
; kiwanja cha
michezo ;
kiwanja cha chuo

3) kiwanja cha sumaku
.
4) . ;
(),
kiwara

(vi-)
;
;
kiwasho
(.)

kiwasilisho
(vi-)
, ,

kiwavi
(vi-)
1) .
(Tragia
furialis, Tragia Scheffleri),

2) . ,
; kiwavi cha nondo

3)
kiwe
(vi-)
1) . jiwe;

2) ; . ; wa na
viwe usoni

3) . ,
" "
kiwekea
(vi-)
, ;
kiwekea viungo
()
kiweko
(vi-)
1) , ,
(-.
)
2) []
(-. , .
, ,
,
), hapo ndipo
kiweko chake

(-.)
3) ;
4) . <<kiwiko>>
kiwele
(vi-)
(
),
(vi-)

()
kiwembe
(vi-)
. wembe
kiweo
(vi-)
;

kiwete
(vi-)
1) ; ; wa na
kiwete
2) ( );

1) ; enda kiwete
,
kiweto
(vi-)
(-
)
kiwewe
(vi-)
1) ; ,

2) , ;
kiwewe cha mapenzi

3) ,
, ; jitia
kiwewe ,

4) ,
; ingiwa na
kiwewe

kiwi
(vi-)
[] ,
, (

)
(vi-)
1)
(.
);
( ); wa
na kiwi cha macho
,
, (.

); ana kiwi )
) .
,
(); kiwi
cha yule ni chema cha
yule, hata ulimwengu wishe
. -
,

(= ,
)
2) (
); -mtia mtu kiwi
-.
(vi-)

(-)
( ,

ngisi)
kiwida

(vi-)
. (
)
kiwiko
(vi-)
1) . kiwiko cha mkono
,
; , kiwiko cha
mguu

2)
kiwili
(.)
. kazi kiwili
(.
); kiwili cha shamba

; kiwili
cha nyumba

; pombe kiwili

(
)
kiwiliwili
(vi-)
1) ,
2) ; kiwiliwili cha
bandia
3)
4) (,
..); kiwiliwili chake
chapataje?
?
kiwima
. kiwimawima 1)
, ;
; simama
kiwima
()
2) , ,
; nywa kiwima

kiwimawima
. . <<kiwima>>
kiwimbi
(vi-)
1) . wimbi
2) .
1) ;

kiwinda
(vi-)
. winda;
; funga kiwinda

kiwindu
(vi-)
. nanga kiwindu
(
),
kamba

kiwindu (
)
kiwingu
(vi-)
. wingu;
kiwingu cha mvua

kiwiwi
(vi-)
. <<kiwewe>>
(vi-)
. <<kiwi>>
Kiyahudi
(.)
; -a kiyahudi )
)
kiyaka
(vi-)
. <<kichaka>>
kiyakinifu
- kiyakinifu 1) ,

2)
3) ;
falsafa kiyakinifu

kiyama
(.)
. ,
(
), siku kiyama
) (
) ) .
;
,
; =

kiyambaza
(vi-)
. <<kiambaza>>
kiyana
(vi-)
(
)
(vi-)
. . <<kijana>>
kiyeye
(vi-)
,
(,
)
kiyeyusho
(vi-)

kiyoga
(vi-)
. uyoga
kiyombo
(vi-)
1) ;
2)
kiyowe

(vi-)
. yowe
Kiyunani
(.)
; -a
kiyunani
kiyunga
(vi-)
. ()
kiyuyu
(vi-)

(Synadenium carinatum)
kiza
(-)
. <<giza>>
kizaameme
(vi-)
. kizaa umeme

kizaaparafujo
(vi-)

kizaazaa
(vi-)
1) ,
2) ; ;

kizalendo
1) - kizalendo ;
; wataalam
w kizalendo
;

2)
kizalia
(vi-)
1) (-.)

2) . (
, )
kizaliatofaa
(vi-)

kizamani
, ,
; - kizamani
, ;
,
kizambaraubato
(vi)
-
kizamiadagaa
(vi-)
.
(Corythornis cristata)
kizao
(vi-)
, (.
); ,
() (.
,

)
kizazi
(vi-)
1)

2) ; ana kizazi
mno ()
; hana kizazi

3) ; kizazi hiki,
kizazi cha kisasa
;
kizazi hadi kizazi

4) ;
; ana kizazi
; nchi
kizazi
5) .
kizee
(vi-)
. mzee;
[] ;
[] ; bi (bibi)
kizee
(); kizee cha
Mungu . =

, ; - kizee
; ,

kizelele
(vi-)
(Hirundo
abyssinica Hirundo
Smithii)
kizembe
(vi-)
1) . mzembe
2) ; ,
; wa na
kizembe ;

()
. kizembezembe
; ,
, ; -
kizembe ;
, ,

kizembezembe
. . <<kizembe>>
kizibao
(vi-)
; kizibao cha kwapa
; kizibao
cha mikono
;

kizibau
(vi-)

. <<kizibao>>
kizibo
(vi-)
1) ; ;
;
2) . ;
3)
4) . ,
kizibuo
(vi-)
,
kizidishe
(vi-)
. <<kizidishio>>
kizidishio
(vi-)
.
kizidisho
(vi-)
.
kiziduo
(vi-)
1) ,
2) ,
kizigeu
(vi-)
. kizio geugeu .,
. ; kizigeu
cha mpanuko
(
)
kizimamlio
(vi-)
(Lissochilus
calopterus)
kizimamoto
(vi-)

kizimba
(vi-)
1) [] (
, )
2)
;

3)

( )
4)
5)
kizimbi
(vi-)
. <<kizimba>>
kizimbwi
(vi-)

( ,

,
, ,
)
kizimwi

(vi-)
( );
mweusi kama kizimwi
, ,

( )
(vi-)
. zimwi; ;

kizimwili
(vi-)
. <<kizimwi>>
kizinda
(vi-)
1) ; weka
kizinda
; vunja
(tomoa, la, toboa,
haribu) kizinda

2) .

kizinga
(vi-)
. mzinga
kizingatine
(vi-)
. ,


kizingia
(vi-)
1) ,
(, );
kizingia cha maji

2) ( )
kizingiti
(vi-)
1)

; ;
;

2) ( );
()
3) . ;
weka (tia) vizingiti

kizingo
(vi-)
1) (. ),
();
(), vizingo-zingo
;
; - kizingo )
;
)
2) .
(vi-)

( )
kizio

(vi-)
1) (
, . .);
kizio cha chungwa
2) . ;
kizio cha Kaskazini
(Kusini) ()

3) ;
kizio cha ukubwa
; kizio cha
kuhesabia

kizionisti
- kizionisti ;
siasa kizionisti
Uyahudi

kizivilio
(.)
. <<kizuilio>>
kizivio
(vi-)
. <<kizuio>>
kiziwa
(vi-)
. <<ziwa>>
kiziwi
(vi-)
1) [];
[]
2) ; wa na kiziwi
; - kiziwi

3) [ ]
kiziwizo
(vi-)
. <<kizuio>>
kizizi
(vi-)
. zizi
kizongo
(vi-)
. (Felis serval)
kizuia
(vi-)
,
(-.); kizuia mwendo

(.
)
kizuilio
(vi-)
1) . <<kizuio>>
2) ;

3) ( )
kizuio
(vi-)
1) , ,
; . ;

; kizuio cha maji


;
kizuio cha choo .
2) ,
3) . <<kizuizi>>
4) .

kizuizi
(vi-)
1) , ;
weka kizuizi barabarani
; kizuizi
cha
kukatisha reli .-.

2) , ;
weka kizuizini ,
;

3) . <<kizuio>>
kizuizo
(vi-)
. <<kizuio>>
kizuizui
(vi-)
1)
2)
kizuka
(vi-)
1) . (

)
2) ; ,

kizuli
(vi-)
1) . <<kisulisuli>>
2) ,
kizulia
(vi-)
. zulia
kizulizuli
(vi-)
. <<kisulisuli>>
kizumba
(vi-)
,
(
)
kizungu
(.)
1) ;

()
1) , ; - kizungu

kizunguko
(vi-)
1)
, ;
,

2) ; ;

kizungumzo
(vi-)
,
kizunguzungu
(vi-)
1) . ;
shikwa na kizunguzungu

2) . , ;

3) ;
kizunguzungu cha upepo
; kizunguzungu cha
maji

kizushi
(vi-)
1)
(.
), ,


;
,
;
, ; mwana
wa mtu ni kizushi akizuka,
zuka naye .
:
,
, (=

- - )
2) ;
;
3) ,

4) ;
kizuu
(vi-)

(vi-)
. 1)
2)
(
)
klabu
(-; vi-)
1) ; klabu usiku
; klabu ya
michezo
2) . klabu pombe
()
klachi
(-)

klamidamona
(-)
.
klasi

(-)
1) ( )
2) .
( )
klempu
(-)
. ;
kliniki
(-)
[]; kliniki
watoto
klorini
(-)
. ; takasa kwa
klorini
;

koa
(ma-)
1)
;
; koa la fedha

2) . ukoa;

( ,
..);
koa la duara
; koa la bunduki .

3)
()
(-; ma-)
1) ; ute wa koa

2) ()
3) . makoa
(
)
(ma-)
uzio

1) ; kisu
kinakoa
2) (
, )
3) .
(.
), koa
moto
, ;
; chungu
kimekoa moto

. -kolewa
@ koza
1) ; koza moto
,
(

, . .);
rangi mdomo imemkoza

2) (. )
3) . . .. .
@ kolea
1) . .
, ;
-mkolea mtu mali zake
-.
; hofu
ilimkolea
2) ;

3) (-.)

4)
;
( );
. .
; wali
haukukolea
( ), chakula
changu kikolee
sana viungo
;
ubishi wake haukukolea
.

5) []
( -.);
, ;
;
(); chai
imekolea sukari yote

(.
);
sumu hii inakolea vyema
majini

; samii imekolea
katika ugali
[]

6) .
();
();
;
maneno yake yalinikolea
;
siasa hii haikuwakolea vya
kutosha


7) . kolea moto
, ;
[] ;
chuma kimekolea

8) (
); kitambaa hiki

rangi yake imekolea


@ koleza
1) (-.;
. )
2) (
)
3) ();
. .

4) ; koleza moto
[],
; koleza
kiko

(
); koleza maneno
(
-.)
5)

6) ,
koana
(-)
. <<kowana>>
koakoa
(ma-)

koba
(ma-)
. mkoba; fanya
koba ) (
) )

kobati
(-)
.
kobe
(ma-)
1) (Festudo
moresca); pole pole kobe
humfisha mbali .


(=
, )
2) ,
,


kobeamiti
(ma-)

kobiro
(-)
.
koboa
1)
(); mashine
kukoboa na kupepeta
mpunga
pca;

2) . <<goboa>>
3) ,
(. . .

), koboa
shoka (jembe)

(); koboa mtu
.
-.,
-.
; koboa macho )

)
( -.; )
kobwe
(ma-; -)
1)
2)
(-; ma-)
; piga kobwe

(ma-)
(
)
kocha
(ma-; -)
. ; ;
kocha wa timu

koche
(ma-)

mkoche
(ma-)

kochi
(ma-)
;
kocho
(-)
1) (

,

)
2)
1)
2) ;

kochokocho
, ;
; ;
miti ilizaa kochokocho


kode
(-)
. <<kodwa>>
kodi
, ,
;

. -kodisha
( )
. -kodia
. -kodiwa; askari wa
kukodiwa .
. -kodika
(-)
1)
2) ; toza kodi
; toa (lipa)
kodi ; kodi
urithi
; kodi
mshahara (mapato)

kodoa
. kodoa macho
( )
. -kodosha

;
(.); ,
(.)
. -kodolea
@ kodoka
1)
( )
2) ;
macho yake yalikodoka nje
kidogo

kodwa
(-)
1)
(-

)
2)
kodwa
kodwe
(-)
. <<kodwa>>
koefishenti
(-)
.
koeka
1) ,

2) . . koeka mwari

. -koekesha
. -koekea
. -koekwa
. -koekeka
kofi
(ma-)
1)
2) . ; piga
makofi ;

3) . kofi la mashavuni

4) ;
5)
(-)
.

kofia
(-; ma-)

(. , ,
, ), kofia
bulibuli

; kofia barizi
;
kofia
kibandiko
; kofia zari
; kofia chuma
; vaa
kofia
;
; vua kofia

; -mvulia mtu kofia


.
-.
koga
(ma-)
1) ; ; fanya
(ota) koga ,
;
koga la maji
(
, .
.); maji yamefanya koga

2) ,
(
, )
3) . koga la meno .

1) ;

; ()
2) ,

. -kogana
. -kogesha
. -kogea
. -kogwa
. -kogeka
. <<oga>>; sherehe
kukogwa mwaka .

(

,
)
koge

mchafu koge ,
-; vitabu
viwetawanywa mchafu
koge juu meza


kogo
(-; ma-)

(ma-)
(
)
(ma-)
. . . makogo
, ;
kogo macho

kohani
(ma-)
. <<kahini>>
kohl[i]
(-)
(
)
koho
(-)
.
(Gypohierax angoliensis)
kohoa

. -kohoza
.-. -jikohoza
,

. -koholea
. -koholewa
. -koholeka
kohoo
(ma-)
,
kohozi
(ma-)
1)
2) . <<kohoo>>
koikoi
(ma-)
. ; ngoma
koikoi

(-)
.
koili
(-)
. ; koili
sumaku

koja
(ma-)
1) (

), koja la dhahabu
;

koja la mbe
(
), kila mtoto na koja
lake
.

2)
3) . ; koja la
mashairi
(ma-)
.
(-)

kojo
(-)
. <<mkojo>>
kojoa

. -kojoza, -kojosha;
dawa kukojosha

. -kojolea
. -kojolewa
. -kojoleka
kojojo
(ma-)

kojozi
(-)
1)
2) ,

3)
(
)
4) . <<kojojo>>
koka
1) , ;
koka moto
; koka jiko

() ,

2)
3) . <<oka>>
. -kokesha
. -kokea
. -kokwa
. -kokeka
kokakuu
nywele kokakuu
(

)
koko
(ma-)
,
()
1) ; mbwa koko
. . ;
; , we mbwa
koko! ,
!

2)
(-; ma-)
,
(); koko embe
; koko za
pumbu .

(ma-)
1) . ukoko;
(. , ),
koko la utope
2) . ukoko
(ma-)
. ,
(-)
. <<kakao>>
kokoa
1) ,
()
2) ()
3)
()
. -kokoza, -kokolesha
. -kokolea
. -kokolewa; mchanga
unakokolewa na maji

. -koko[le]ka
kokocha
. <<kokota>>
kokochi
(-; ma-)
, ; mwanzo
kokochi, mwisho nazi .
,
ko-ko-ko
-; gonga
mlango kokoko

kokoleka
. <<kokoreka>>
kokomea
1) ();

2) ,
(-.
); kokomea mpini
kwenye jembe

3) ,

. -kokomeza
. -kokomelea
. -kokomewa
. -kokomeka
kokomoa
1) ( );

2) ;
3) .
(. )

4) . . ;

. -kokomolea
. -kokomoka .
. . .
.-. -kokomosha
kokona
1) ()
2)
( )
. -kokonesha
()
. -kokonea
. -kokonoa ,
; kokona
ukoko kwenye kijungu



.-. -kokonosha
.-. -kokonolea
.-. -kokonolewa
.-. -kokonoleka
. -kokonwa
. -kokoneka
kokoneka
1)
2) , (
)
3)
. -kokonekea
. -kokonekeka
kokonyaa

kokoreka
;
kokorikoo
(ma-)

kokota
1) , ;
; kokota gari

()
2) . ,
; kokota kazi
,
;
kokota maneno
; kokota roho

3) , ;
nguo ilikokota nyuma yake

(
)
. -kokotana
. -kokoteza
. -kokotea
. -kokotoa
,
, ;

. -kokotwa
. -kokoteka
@ jikokota
1) ; anajikokota
kwa nguvu ,

2) (
-.)
kokotevu
1) ;

2) ,

kokoto
(-; ma-)
; ;
; (. .
),
kokoto
nazi

kokotoaji
(-)

kokwa
(-; ma-)
1) ,
()
2) ( )
3) ,
, ; kokwa
jicho ;
kokwa za chini
(za pumbu) .
kola
. <<koa>>
(-)
, ;
kola wima , ;
kola kulala

(-)

kolajeni
(-)
.
kole
(ma-)
(
), kole la nazi
;
kole la tende

(ma-)
; kamata (shika)
kole (-.)
; toa kole

kolega
(-; ma-)
. <<koleo>>

kolekole
(-)
(; Caranx
Spp.)
koleo
(-; ma-)
1) ; ;
kuzima koleo si mwisho wa
uhunzi .
-

2)
3) ;
4) .

5) (
)
koli
(-)
.
1) ,
2)
(
)
koliflari
(-)

koliflauwa
(-)
. <<koliflari>>
kololo
(-)
1) , ;

2) ,
(ma-)
. <<kororo>>
kolongo
(ma-)
. <<koongo>>
koloni
(-; ma-)

kolwa
1)
();
2)
3)

koma
1) ,
, ;
; maumivu
yamekoma
; maji
yamekoma ;
jua limekoma

2) ,
(-.
); koma

kujidanganya!

!
. -jikoma; lisilo na
mkoma hujikoma lenyewe
. ,
,
,

. -komesha
, ;
,
, komesha
vita
.-. -komeshwa
. -komea
. -komeka
(ma-)

mkoma; koma-manga .
<<komamanga>>
(-)
. ; koma
za wazee
(-)

komaa
1)
( ,
),
(
)
2) (
)
3) . .
;
kuzaliwa kwa
kumethibitisha wazi
kukomaa kwetu kisiasa

; mwanasiasa
aliyekomaa

4) ;
,
@ komaza
1)
;

2) , ,

komafi
(ma-)
mkomafi
komakanga
(-)

komamanga
(ma-)
(
mkomamanga)

komando
(ma-)
,
,

komanga
; ; komanga
mkeka
( )
. -komangisha
. -komangia
. -komangwa
. -komangika
komango
(ma-)

(.
)
(-; ma-)
1) ,
2) []
(-)
. <<kamango>>
komanguku
(-)
.
(Crotalaria senegalensis)
komanya
, ;

komanza
1) ,
(-.; -.
)
2) ,
komba
1) ,
; ,
; komba kinu
(ngoma)
()
( ), komba dafu

; komba
bakuli
, (

),

2) ,
3) ; komba mtu
mali -.;
-. (.)
. -jikomba
. -kombesha
. -kombea
. . -kombelea
. -kombwa
. -kombeka;
amekombeka

(-)
1) . (Galago;

)
2) . .
(-)

kombaiko
(ma-)
. <<kombamwiko>>
kombaini
(-; ma-)
.
kombamoyo
(ma-)

kombamwiko
(m-)
1)
2)
kombania
(-)
.
kombati
(.)
. <<ukombati>>
kombe
(-; ma-)
1)
; kombe za pwani
(
)
2) , . . ;
mashindano kugombea
kombe la vijana


3) ; ; kombe la
harusi .

4) kombe la mkono .
; kombe la kichwa
.
(ma-)
1) . ukombe;


(,
, . .)
2) ()
3) . ukombe
(-)
. (
, -

), andika
kombe
; nywa kombe

(-)
(

)
kombeo
(ma-)
; vurumisha (piga)
kombeo

kombo
(ma-)
1) ,
2) ,
3) .
4) ;
(-; ma-)
1) , ;
mti huu una kombo

2) . ,
,; asiye na
kombo ana doa .
,

3) .
4) ,
; ;
hamna kombo
1) , ; ,
; angalia kombo
. .
; enda
kombo ) )
.
; shingo lake
(limekwenda) kombo
; mambo
yanakwenda kombo

(-; ma-)
, ;
; omba kombo
; pata
kombo

komboa
1) ; komboa
[kutoka) katika utumwa
;
komboa nchi

()
2) . ;
walikomboa mabao matatu

3) .
;
4) (. );
(. ,
)
. -jikomboa
. -komboza

. -kombolea
. -kombolewa
. -komboka,
-komboleka
1) ,
,
2) .

. -komboka
()
kombola
(ma-)
. <<kombora>>
kombora
(ma-)
1) ; ; kombora
la atomiki ;
kombora la mzinga
;
kombora la mikono
; piga makombora
a)

2) ; kombora la
masafa kati

,
; kombora la
masafa mafupi
,
;
kombora la masafa marefu

,

kombozi
(ma-)
. <<ukombozi>>
kombweo
(ma-)
. <<kombeo>>
kome
(-; ma-)
1)
(Cassis
madagascariensis)
2)
(-; ma-)
., .
( ,
)
(-)

( -

)
komea

()
. -komeza

. -komelea
. -komewa
. -komeka
.-. -komesha
komedi
(-)

komeo
(ma-)
1) , ;
;
2) ,
komeshena
(-; ma-)

komishena
(-)
. <<komeshena>>
komisheni
(-)

komiti
(-)
. <<kamati>>
komo
(ma-)
1) . komo la uso
()
2) . <<kikomo>>
komoa
1) ,
();
2) ,
3) (-.)

(
)
4) . (.)
. -komoza
. -komolea
. -komolewa
. -komo[le]ka
komoo
(-)
.
kompasi
(-)
1)
2)
kompyuta
(-)
,
komredi
(ma-)

komunio
(-)

. ; pokea
komunio

komunyo
(-)
. <<komunio>>
komwe
(-; ma-)
1) mkomwe
(.
bao)
2)
3) . ukomwe
(ma-)
. <<komo>>
komyuteta
(-)
1) .
2)
kona
(-)
1) . ()
2) . shuti ya kona .
; piga kona

3) (. )
(-)
;

konda

,; ,

. -kondesha
.-. -jikondesha
. ,
,
. -kondea
. -kondeka
kondakta
(ma-)
; ;
kondakta wa basi

kondavi
(-; ma-)

(

)
kondawi
(-; ma-)
. <<kondavi>>
konde
(ma-)
1) ; ;
piga konde
; tupiana makonde

; -mrushia mtu
makonde
-.
2) .

3) .
4) ; piga
moyo konde
();
jipiga moyo konde

(); piga
konde la nyuma
,
(ma-)

, ,
1) . . =
?
(

,
)
kondo
(-)
1) . , ;

2) ,
(ma-; -)
. kondo la () nyuma
. ,
, ; siku za
kondoni


kondoo
(-)
1) ; ; kondoo
dume ; kondoo jike
; kondoo wa kutoa sufu
;
manyoya ya kondoo
; nyama
kondoo ;
mwenye kuvaa ngozi
kondoo . =
; mwana wa
kondoo )
; ) .

2) (
); inama kama
kondoo ) )

kondrati
(-)
1) , ,
; kondrati a
bima
2)
konea
(-)
. ,
()
konesha
.

koneti
(-)
. ;
konga
1) , ;

2) .
. -kongesha
. -kongea
. -kongwa
. -kongeka
(),
(); nipe
maji nikonge roho


. -kongesha
. -kongea
1) (., -.)
2)

. -kongana
. -kongesha
. -kongea
. -kongwa
. -kongeka
(-)
1)
2)

kongamana
1)
(
-.
),

,

2) . <<kongomana>>
kongamano
(ma-; -)
1) ; ,
;
2)
(
-.
)
konganya
;

. -konganyisha
. -konganyia
. -konganywa
. -konganyika
kongeza
(),
( )
kongo
(-)
.
. kongowee kongo
.=

!;
kongoni!
! (
)
mwezi kongo

kongoa
1) [ ],
, ;
; kongoa
msumari
;
kongoa shoka

2)
. -kongolea
.-. -kongoleka

( )
. -kongolewa
.-. -kongosha
@ kongoka
1)

2) . ;
;

();
()
kongoja
1) ,

2) . . . .
. -jikongoja ,
;

. -kongojesha
. -kongojea
.-. jikongojea;
fimbo (la) kujikongojea
, , (
)
. -kongojwa
. -kongojeka
kongojo
(ma-)
. <<mkongojo>>
kongomana
1) ,
2) ; ,

3) ,
;

4) ,
;
(
)
5) . <<kongamana>>
. -kongomanisha
kongomano
(ma-)
. <<kongamano>>

kongomea
1) ,
2) . <<gongomea>>
. -kongomelea
. -kongomewa
. -kongomeka
kongomeo
(ma-)
1) ,
;
2)

(ma-)
.
kongomero
(ma-)
. <<kongomeo>>
kongoni
(-)
. (Alcelaphus
buselaphus)
. . <<kongo>>
kongonyoa
, ;
( )
. -kongonyosha
kongoro
(ma-)
( )
(-)
(
)
kongosho
(-)
.
; maji kongosho

kong'ota
1) , ,
( ,

-.), kong'ota bati



2) , ;

. -kong'otesha
. -kong'otea
. -kong'otwa
. -kong'oteka
kongota
, (
,

,
)
kongoti
(-; ma-)
1)
2)
3)
kongowea

1)
;

2)
. -kongoweana
. -kongowelea
. -kongowewa
. -kongoweleka
kongozoka
,
(. )
kongwa
(ma-)
. (
)
(-)

(Commelina Forskalei
Commelina bracteosa)
(-)
,
()
kongwe
1) ,
2) ,
3) . ,
;
; ulimwengu
mkongwe ;
ukoloni mkongwe
[""]

(-; ma-)
( ), ;
toa kongwe ;

(-)

(Aneilema acquinoctiale
Aneilema sinicum)
koni
(-)
. -
(Rhynchocyon
Petersii)
(-)

konifera
(-)
; msitu wa
konifera
konje
(-)
. <<kalakonje>>
konkriti
(-)
; sakafu konkriti

kono
(ma-)
1) . mkono;
; . ; kono la
tembo

2) , ,

3) . kipa mkono .
<<kipa>>
4)
konokono
(-; ma-)
,
(-)
. ( ;
Anona squamosa)
konsati
(-)

konsatina
(-)
.
konoa
. <<konyoa>>
konsela
(ma-)
; konsela mkuu

konserti
(-)
. <<konsati>>
konsonanti
(-)
.
konstebo
(-; ma-)

kontinenti
(-; -ma)
, ;
kontinenti la Afrika

kontrakta
(ma-)
; kontrakta wa
ujenzi

kontrakti
(-)
. <<kondrati>>
kontua
(-)
.
konveja
(-)
,
konveya
(-)
. <<konveja>>
konya
, ; ,

. -konyeza
; konya [kwa] mkono
(-.)
; konya kwa
macho ,
(-.)

. . -konyezesha
.-. -konyezana
.-. -konyezea
.-. -konyezwa
(-)
. mchezo wa konya

konyagi
(-)

, .
; konyagi kavu

konyagi ( ,
)
konyezo
(ma-)
1) [] ,
;
2)
konyoa
1)
(, ), ,
(
,
o . .)
2) ,

. -konyolesha
. -konyolea
. -konyolewa
. -konyo[le]ka
konyo
(ma-)
. , ,
; konyo la
zabibu ;
konyo la nazi

konzi
(-; ma-)
1) , ;
konzi maji haifumbatiki
.

2)
3) ;

;
iga (gota)
konzi

konzo
(ma-)
1) . ukonzo
2) . ukonzo
koo
(ma-)
1) . , ,
; umwa (wa) na koo

;
(
-.; )
2) .
,
3) ( )
4) .
; ;

(ma-)
1) , ; koo la
nguruwe ; koo
la kuku
-
2) .
3) . ; koo la
ndui .
(.)
. <<ukoo>>
koongo
(ma-)
1) ()
; piga
makoongo
(. )

2) ; ;

kopa
1) ,
, nunua kwa
kukopa ;
kukopa harusi,
kulipa matanga .
- ,
-
2) .
3) ,
(, )
4) ;
(.)
. -kopana
. -kopesha
, ,

.-. -jikopesha
. -kopea
. -kopwa
. -kopeka
(ma-)
1)
; muhogo wa
makopa, makopa a
muhogo

2)

(-; ma-)
.
kope
(ma-)
1) . ukope

2) ; kwa kope la juu na


chini
3) . ukope; kope zake

(-; ma-)
(),
( )
(ma-)
. <<kopo>>
kopesa
. kopesa macho

. -kopesesha
. -kopesea
. -kopeswa
. -kopeseka
kopi
(-)
1) ;
2)
(ma-)
. ukopi
koplo
(ma-)

koplousu
(-)
. koplo nusu

kopo
(ma-)
; ,
(ma-)
1)
(. , ,
)
2) ;
makopo ya samaki
; maziwa
koponi

3) ,

kopoa
,

. -kopolesha
. -kopolea
. -kopolewa
. -kopo[le]ka
kopolo
(ma-)
. <<koplo>>
kora
1) . . . ;
koro manza
;
mkewe
amemkora sana .

2) ; ,
, ;
chakula kimenikora

. -korana

(ma-)
,
koramu
(-)

Korani
(-)
. ; Korani Tukufu

korasi
(-)

kore
(-)

(-)
. ,
korekore
(-)
. <<kolekole>>
korho
(-)
. (Haliaeetus
albicilla)
korija
(-; ma-)
1)
(-.), korija
mishelisheli

; korija
[u]shanga

2) (ma-) . ,
;
korja
(-; ma-)
. <<korija>>
koroboi
(-)
. <<karabai>>
(-)
.: bunduki ya koroboi

korocha
1) ;
(. )
2) .
. -korochakorocha,
-kokorocha
korodani
(-)
. ;
(-)
,
korofi

1) , ;

2) ;
;
.-. -korofishana
.-. -korofishia
.-. -korofishwa
. -korofia
1) ; ,

2) ,
;
();
madereva wakorofi
,

3) (.) ,
; ndege korofi )
,

) .

@ korofisha
1) (
-.)
2)
();
3) ( -.)

4)
5)
()
@ korofika
1)

2)
();
3)
4)

korofindo
(-)
. bunduki korofindo
. ,

koroga
1) , ;
; koroga unga
katika maji

2) .
(. )
3) .
(. , );
();
,

. -korogesha
. -korogea

. -korogwa
. -korogeka
korokoni
(-)
. korokoroni .
<<korokoro>>
korokoro
(-)

(-)
1) ;

2) ;
; tia korokoroni

(ma-)
. <<makorokoro>>
koroma
(ma-)
(
);
nazi hii ni koroma

; mchagua
nazi hupata koroma .
,
,

1)
2)
3) ;
. -koromesha
. -koromea
. -koromwa
. -koromeka
(ma-)
. <<koromo>>
koromeo
(ma-; -)
. 1)

2) ;
3)
4) ,

koromo
(ma-)
1)
2)
3) ;
4)
korona
(ma-; -)

korongo
(ma-)
1) .
2) .
3) .

(ma-)
1) ,

2) ; ; basi
lilitumbukia korongoni

3) . <<koongo>>
kororo
(ma-)
.
(Guttera pucherani)
(ma-)
1)
2) ,
(. )
(-)
; ;
vuta kororo
,
korosho
(ma-)
1)
2)
( )
korota
1) (, )
2)
3) ,

. -korotesha
. -korotea
. -korotwa
. -koroteka
korowai
(-)

koroweza
1)
,
,

2) ,
. -korowezana
. -korowezesha
. -korowezea
. -korowezwa
. -korowezeka
korti
(-; ma-)
; korti kuu
; korti rufaa
; korti
kijeshi

kosa
1) ,
;

2) ,

3) ;

4) ; ,
, ; kosa
garimoshi
; kosa

shabaha ;
kosa [kuhudhuria]
mkutano
,

; kosa njia

5) ;
( -.)
6) ,
;

7) (
-.) (
),
( -.)
; haikosi
, ,

. -kosana
,
; ;

.-. -kosanya
. -kosesha, -koseza
. -kosea; kosea
maana
(-.)
.-. -kosewa;
nilikosewa na maneno
kumshukuru
(
) ,

. -kosoa ,

.-. -jikosoa

.-. -kosoana;
kukosoana

.-. -kosolea
. -koswa 1)
. . . .; 2)

(
)
. -koseka
. -. -kosekana
, ;
, ;
kukosekana ,

. -kosakosa
(ma-)
1) , ;
; kosa la kuchapa
; si kosa lake

; tia kosani
,

2) ;
; kosa la jinai
;
tenda kosa
;
kana makosa
(.
);
kiri makosa
, ()
; kosa (moja (la
kwanza)
haliachi mke .

3) . ; kosa
la kudhamiria

4) ,
(-)
60

kosahewa
. . kosa hewa

kosakosa
, [] ,
kosefu
1)
2) (-.)
3)
kosekanti
(-)
.
kosha
(-)

. <<osha>>
koshi
(-; ma-)

kosi
(ma-)
1) ;
; vunja kosi .
.
2) . <<ukosi>>
(-; ma-)
. <<kozi>>
kosini
(-)
.
kota
(ma-)
, ; kota la
miguu
(ma-)

. <<ota>>

1) [] (-.)


2) , ;
kota mwizi

. -kotana
. -kotesha
. -kotea
. -kotwa
. -koteka
kotama
(-)

(

)
kotanjiti
(-)
.
kote
. <<ote>>
1) ,
2) ,
koteleti
(-)

koti
(ma-)
; ;
; ; koti la
baridi ; koti
la mvua
, ; koti fupi
; ; koti la
nyumbani

kotimiri
(-)
.
koto
(-)

(-)

(-)
1) , ;
; nywele za koto

2) ,

(-)
1) .
(
)
2) [] (),
(, -


)
(-; ma-)
1) .

(,

)
2)
kotokoto
(-)
1)

2)
kotoni
(-)

kotwe
(-)
(halassornis
leuconatus)
kovu
(ma-; -)
, ; mwenye
kovu ;
makovu vita .
;
hucheka kovu asiyefikwa
na jeraha .
,

; mwenye kovu
usidhani kupoa, mwenye
kovu simtaraji kupoa
.

kowana
(-)

koya
1)
();

(.
,
)
2) (

)
. -koyesha
. -koyea
. -koywa
. -koyeka
(-)
;
koyo
(-)
. koyokoyo
(-)
(
)
koyokoyo

(-)
. . <<koyo>>
(-)

kozi
(-)
1) . kozi-kishungi

2) . kozi-mwamba

(ma-)

; makozi makavu


( )
(-; ma-)
[]; kozi lugha za
kigeni

krankshafti
(-)
.
krenkshafti
(-)
. <<krankshafti>>
kriketi
(-)
. mchezo wa kriketi

krimu
(-)
1) ; krimu ya viatu

2)
krini
(-)
. []

krismasi
(-)

Kristo
(-)
. ; Jesu Kristo

Kristu
(-)
. <<Kristo>>
kroketi
(-)
1) .
2) .
kromiamu
(-)
. ; paka kwa
kromiamu
kua
1) , ;
; mtoto
umleavyo ndivyo akuavyo
.

,
(=
, )
2)
3) ,

. -. -kuzwa
@ kuza
1) ,
2) ,
;
kuza fikira za mtoto

; kuza
uchumi
; kuza miji

3) ;
; ;
; kuza uhusiano

; kuza picha

4) ,

1) ,
( ,
. .),
; miti
mikuza ;
nazi kuza

2)
; wa na umbo
kuza
()

@ kulia
1) , (
),
hii ndiyo hali aliyokulia
,

2) . ,
(
)
3) .
(. ),
, ;
mambo
yamemkulia

1) ; ; -
kulia ; mkono wa
kulia
kuba
(ma-; -)
,
kubadhi
(ma-)
. <<kubazi>>
kubali

1) ;
;
2) ,
(. )
3)
. -.
-kubalishana; -
kukubalishana
. -kubalia
. -kubaliwa; pendekezo
hilo halikukubaliwa

. -. -kubalikana
@ kubaliana
1)
,
;
;
hatuwezi kukubaliana na
mapendekezo yake

,

; pande zote
mbili
zimekubaliana kuwa...

, ...
(
)
2)
,

@ kubalisha
1) ,
(-.,
),

2)
()
@ kubalika
1)
()
2)

kubaliano
(ma-)
. <<makubaliano>>
kubaza
, ;

. -kubazisha
. -kubazia
. -kubazwa
. -kubazika
kubazi
(ma-)
(
)
kubba
(ma-; -)

. <<kuba>>
kubikubi
. <<gubigubi>>
kubo
(-)
(Laniarius
ferrugineus Dryoscopus
affinis)
kubuhu
1)
();

1) ,
(.
)
kubuli
(-)
. <<kabuli>>
kubwa
1) ; kubwa sana
; mji mkubwa

2) ,
3) , ;
mtu mkubwa
() ;
maneno makubwa

4) ; ;
mvua kubwa
; ugomvi mkubwa
;
sauti kubwa
() ; ugonjwa
mkubwa ;
adhabu
kubwa
5) , ;
sababu kubwa

6) ; kaka mkubwa

kubwebwe
(ma-)

kucha
(ma-)
1) . ukucha; si
kila mwenye makucha
huwa simba .
,
, - (=
, )
2) . ukucha
1) . <<cha>>
2) , ; [usiku]
kucha (
); kucha kutwa

kuchakulo
(-)
. <<kidiri>>
kuchi

(ma-; -)
()
kuchwa
1) . <<cha>>
2) . <<kutwa>>
kuda

. -kudana
. -kudisha
. -kudia
. -kudwa
. -kudika
(-)
(
)
kudhumani
(ma-)
()
kudra
(-)
. <<kudura>>
kudu
(-)
. ,

(


)
(-)

kuduku
(-)
1)
()
2)
kudura
(-)
. , ,
, (), kudura
Allah
kufu
(-)
1) ,

2) ,
( ,
. .),
aliolewa na mtu
aliye kufu yake
,

1) ;
;

kufuli
(-; ma-)
; ti kufuli

kufungachoo
(.)
. . kufunga choo
.

kufuru
1) . ,
,

2) ,
,

3) ,
. -kufurisha
. -kufuria
. -kufuriwa
. -kufurika
(-; ma-)
1) ,
, ;
ingia kufuruni )

)
2)
kugesi
(-)
. <<kigesi>>
kuguni
(-)
. <<kongoni>>
kuhani
(ma-)
. <<kahini>>
kuhusu
. <<husu>>
1) [],
kuju
(ma-)
(
)
kuke
(.)

; kukeni
( ), jamaa
kukeni

; mkono wa kuke
(.
)
(-)

( )
kuki
(ma-)
. mkuki
kuko
kuko huko 1)
(, )
2) ,

(-)

(

)
kuku
(-)

; kuku wa mayai
[-] ; mtoto
wa kuku ; kuku
mweupe
. ; jiona
kuku mweupe
; kuku
na yai
=
(. );
kuku havunji yaile .

(=

)
1) kuku huku ,

kukumia
. <<gugumia>>
kukurika
1) ,

()
2) ;
(.)
3) ; ,
,
. -kukurisha
kukuru
(-)
1) ,
; ,

2) , ; kakara
kukuru, kukuru kakara

3) , ,
(.)
kukusa
1) ( );

2) (-.)
;
( -.; .)
. -kukusana
. -kukusisha
. -kukusia
. -kukuswa
. -kukusika
kukuta
1)
2) , ,
; kukuta zulia
kwa timbo
3) ,

. -kukutisha
. -kukutia
. -kukutwa
@ kukutaa
1) , (
)

2)
()
3) ,
( )
@ kukutika
1) ,

2) ,

3) . ,

kukutu
kauka kukutu
[] ,
[]
kukuu
. <<kuukuu>>
kukuziwa
(-)
. . kuku ziwa
(Gallinula
chlorupus)
kula
. . <<kila>>
kulabu
(-; ma-)
1) ,
2) ; ( .
.
-.)
3) . ;
ulimi wangu umetiwa
kulabu, siwezi kunena

4) ( 8
)
kulasitara
(-)
. <<kulastara>>
kulastara
(-)
(Melanophois
ardesiaca)
kule
1) . . ; ; ;
mahali kule ;
nyumbani kule ;
kukiri kule

1) , ; kule
kule
kuli
. .
(ma-)
,
kulihali

,

kuliko
( );
, ;

, ; yu mrefu
kuliko wao
, ; tumia
Kiswahili kuliko lugha
kigeni

,

kulomu
(-)
.
kulula
1) ; ;

2)

3)
. -kululisha
. -kululia
. -kululwa
. -kululika
kululu
(ma-)
1) (

); amepata kululu


2) (
)
3) .
kulumbizi
(-)
. <<kurumbizi>>
kulungu
(-)
.
(Tragelaphus sylvaticus)
kuma
(-)
.
kumba
1) ; ,

2) ;
; kumba taka
();
kumba maji
(.
); -mkumba mali
zake zote [
]
;

(.)
3) . ,
; ;
mafuriko yamelikumba
jimbo zima

; wimbo
uliwakumba wasikilizaji


4) ,
,
. -kumbiza, -kumbisha
. -kumbia
. -kumbwa
. -kumbika
(ma-)
. kuti la kumba



(. . .

)
(ma-)

(-)
.

@ kumbana
1) ;
2) . .
,
,
; kumbana na
dhoruba
;
kumbana na upinzani

kumbaa
,

. -kumbaza
kumbakumba
(-)
1) ,
; -
kumbakumba ,
;

1) .,
-.
kumbano
(ma-)
. .

kumbati
(.)
. <<ukombati>>
kumbatia
1) ,
;
; kumbatia kifuani

2) ;

. -kumbatiana
. -kumbatilia
. -kumbatiwa
. -kumbatika

kumbazi
(-)

kumbe
.,
,
!, !,
!, !; kumbe
sivyo! !,
!
1) ,
,
2) , [] ;

kumbewe
(ma-)
. <<kubwebwe>>
kumbi
(ma-)

(. .

,
,
, )
(ma-)
1) . ukumbi;
;
2) .

,


3) . ukumbi; kumbi
za sinema
kumbikumbi
(-)

kumbo
(-; ma-)
1) , ;

2) , ,

3) ,

kumbu
(-)

kumbuka
1) ; ,

2) ,

. -kumbusha
,
;

. -kumbukia
. -kumbukwa
. -kumbukika
kumbukizi
(-)

. <<kurumbizi>>
kumbuko
(ma-; -)
1)
2) ; ana kumbuko
zuri

3)
kumbukumbu
(-; ma-)
1) -.,
[] ( -.;
, , ,

. .), kumbukumbu
mgonjwa
, ;
tunza
kumbukumbu [z hesabu]
()
2) ; ;
; kitabu hiki ni
kumbukumbu (kwa)
hayati rafiki
yangu
[]
; jina
lake litachorwa
katika kumbukumbu za
nchi
; -
kumbukumbu
,
; busu
kwa mapenzi
kumbukumbu


3) ,

(-.), ;
Kumbukumbu
Muungano
4) ; ;
;
kumbukumbu za mkutano
;
kumbukumbu shughuli
za Bunge

5) ;

6) ; pitisha
kumbukumbu
; toa kumbukumbu

kumbusho
(ma-)
1) ; ;
jumba la makumbusho

2)

3) ,

kumbuu
(-)

kumbwaya
(-)
1)
2)
(-)


kumbwe
(ma-)
1)
2) ; kumbwe
na kinyweo .

kumbwewe
(ma-)
. <<kubwebwe>>
kumi
; - kumi ;
watu kumi ;
nyumba kumi
; moja
shika si kumi nenda uje
. (-.) ,
,

(=
,
)
(ma-)
1)
2) ; kumbi la
kwanza (kati, mwisho)
(, )

kumoja
(.)
1) ,
,

1) ,

kumradhi
. <<kunradhi>>
kumunta
. <<kung'uta>>
kumunto
(-; ma-)
. <<kung'uto>>
kumvi
(ma-)
. <<kumbi>>
(ma-)
1) . ukumvi
2) . ukumvi; kumwi
za mpunga
kuna
1) ; ,

2) ; ; kuna
kichwa ) )
.
. -kunana
. -jikuna
. -kunisha
. -kunia
. -kunwa
. -kunika
. -kunakuna
.-. -jikunakuna
kunako
; , (
)
kunazi
(ma-)
( mkunazi)
kunda
(ma-)
( )
(ma-)

. <<kunja>>
kundaa
1) ;

()
; mtu
aliyekundaa ,

;
2) ,
,
. -kundalisha
. -kundalia
. -kundalika
kundavi
(-)
. <<kondavi>>
kunde
(ma-)
1) . ukunde
2) . ukunde; kunde
zake ; maji
kunde ;
(
),
kundi
(ma-)
. . ;
kundi la watu
; kundi la damu
; kundi
la manowari ;
; wa kundini
( -.),
.
.
; kundi la nyuki
; kundi la
ndege ;
kundi la wanyama
; kundi la kidini

;
makundi
makundi, .
makundimakundi
;
kundu
(ma-)
. mkundu
kunga
1) , ;
(.
, ),
(.
, )
2)
() (
)
. -kungia
. -kungwa
1) (.
,
),
2) .

. -kungia
. -kungwa
(-; ma-)
1) , ; -mpa
mtu kunga . (); kazi
haifai ila kwa
kunga .

; mtume wa kunga
haambiwi
maana .

2) . kunga uzazi
.
3) (ma-) ( -.
)
4) (ma-) ,

5) . <<mkunga>>
kung'atua
. . . .
. .
.-. -kung'atuliwa
@ kung'atulia
1) ,
2)
@ kung'atuka
1)
2)
(),
3)
kunge
(-)
. <<kungu>>
(-)
1)
2) ()

kungu
(ma-)
. ukungu;
; kungu la usingizi
. ,


(ma-)
mkungu;
kungu manga

(ma-)
. mkungu
(-)
(; Lutjanus
spp.)
(-)
. <<kulungu>>
kungugu
(.)
; kungugu jingi

kunguia
(-)
. <<kungwia>>
kungumaji
(-)

kungumanga
(ma-; -)
. . kungu manga
. . <<kungu>>
kungungu
(.)
co. kungu-kungu .
kungu; , ;
kungungu la moshi hewani

()
kunguni
(-)
; kunguni mgunda
,
;
kitanda
usichokilalia, hujui
kunguni wake .

,

kunguru
(-; ma-)
(Corvus albus);
kama kunguru na mwewe
.
(=
); kunguru
mwoga . .
; kunguru
mwoga
hukimbiza bawa lake .
=

(
,
)
(ma-)

( - )
(-; ma-)

(, ,
)
kung'uta
1) , ;
; ,

2)
3) . []
, ;

. -jikung'uta;
jikung'uta mavumbi )
)
.
[]
. -kung'utisha
.-. -kung'utishwa
. -kung'utia
. -kung'utika
. -kung'utakung'uta
(-)
.
kung'uto
(ma-)
1)
2) , (
)
3) (

. .)
kunguwaa
1) , ;

2) ,
; kunguwaa jiwe
;
kunguwaa ulimi
. ,
(-.
)
. -kunguwana
. -jikunguwaa; heri
kujikunguwaa guu kuliko
kujikunguwaa ulimi .

. -kunguwaza
. -kunguwalia
kunguwala
. <<kunguwaa>>
kunguwia
(-)
. <<kungwia>>

kungwaa
. <<kunguwaa>>
kungwi
(ma-)
. 1)
( )

(
)
2)
,

(

)
kungwia
(-)

kuni
(.)
. ukuni ; kolea
kuni katika moto )

) .

kunja
1) ; ,
; ;
kunja ngumi
; kunja
mabawa ;
kunja tanga )
)

; kunja
msumari ;
kisu cha kukunja

2) ;
; kunja uzi
(
)
3) ; kunja kipaji
; kunja uso
,
;
; kunja
macho ; kunja
mabega
4) . . ,

. -jikunja
. -kunjisha
. -kunjia
. -kunjua
;
;
, ,
kunjua barua
;
kunjua miguu

; kunjua mabawa

; kunjua uso

(),
.-. -jikunjua
()
.-. -kunjulia
.-. -kunjuliwa
.-. -kunjuka;
kunakunjuka

.-. -kunjuakunjua;
kunjakunja karatasi

()
. -kunjwa
. -kunjika
. -kunjama
.-.
-kunjamana ;
; kitambaa
kinachokunjamana
; uso
uliokunjamana
;
isiyokunjamana

. -kunjakunja
@ kunjana
1) ;
;
,

2)
()
kunjo
(ma-)
1) ; ;
; kunjo la nywele
; kunjo bonde .
;
kunjo kigongo .

2) ; .
3) . -.
(,
. .); makunjo mshipi

kunjufu
1) ,
2) ,
, ;
kwa moyo mkunjufu )
)
)
3) ,
kuno
(ma-)
-. ;
-. ;

kunradhi
!, !,
!
kununu
(ma-)
. ; kununu
la mawele

kunusi
(-)
,
kunutu
( -.
)
. -kunutisha
. -kunutia
. -kunutiwa
kunyaa

()
. -kunyaakunyaa; uso
wake umekunyaakunyaa

kunyanzi
(ma-)
;
kunyata
,
.-. -jikunyatia;
jikunyatia uso
(
-.)
@ jikunyata
1) ,
( ,
. .), .

2)
()
3) . .

4) (
)
5) (
)
kunyua
1) ,
()
2) , (. , ,
,

. .)
3)
(-.)
. -kunyuana
. -jikunyua
. -kunyulisha
. -kunyulia
. -kunyuliwa
. -kunyu[li]ka
kunyugu

(ma-)
(),
[]
kunyura
. <<kunyua>>
kuo
(ma-)
1) ;
2) ,
3) , (
)
4) ,
( -.),
nyosha kuo

kupa
. kupa macho ,

. . -kupilia
.-. -kupiana
.-. -kupiwa
. -kupakupa
(ma-)

(ma-)

muwaa (.
)
@ kupia
1)
2) ,

kupe
(-)
1) (
), kama kupe
na mkia wa ng'ombe
.

2) . ,

,
3) .
kupindukia
. pindukia .
<<pindua>>
, ; silaha
kali kupindukia

kupita
. <<pita>>
( ); yule
ni mzuri kupita wenzake
,
;
kupita kiasi
kuponi
(-)
.
kupua

1) ,
; ;
kupua nguo
; kupua vumbi

2) (.
)
3) (
)
4) . kupua mbio .
,
5) ; ,

6) ,
(,
. .)
7) , ()
8) ,
;
()
. -kupuana
. -kupulia
. -kupuliwa
.-. -kupulika
@ kupuka
1)
()
2) . kupuka mbio .
,
3) .

kupuo
(ma-)
. mkupuo; kupuo la
upepo []

kura
(-)
1) ; ;
piga kura ;
kura ilimwangukia

2) ,
; kura siri
;
matokeo ya kura
;
kadi kura
; kura
(za) maoni

3) (
); piga kura
; pigia kura
-.
(-.); piga kura
kupinga ;
kura uamuzi
;
kura imani
; kura lawama

(kulaumu)
; kura
veto
Kuraani
(-)
. <<Korani>>
Kurani
(-)
. <<Korani>>
kurea
(-)
.
kuri
(-)
. (
)
kuro
(-)
1) (

; Kobus
ellipsiprimnus)
2) (
), kuro haisemi
uongo . =

(
)
kuru
(-)
1)
2) .

Kuruani
(-)
. <<Korani>>
kuruba
(-)
; ()
kurugenzi
(-)
[],
kurugo
(-)
. <<kuungo>>
kurumbiza
(-)
. <<kurumbizi>>
kurumbizi
(-)
.
(Oriolus oriolus)
kurumluzi
(-)
(; Colious
leucotis)
kurunge
(-)
. <<kunge>>
kurungu

(-)
. <<kulungu>>
kurunzi
(-)
1) ;

2) [] ,

kurupua
,
. -kurupuana
. -kurupulia
. -kurupuliwa
. -kurupuka
;

.-.-.
-jikurupusha
.-.-.
-kurupushwa
@ kurupusha
1) [],
2) [] ;
kurura
;
kururu
(-)

(-)
. <<kululu>>
kuruta
,
(-. )
. -kurutisha
. -kurutia
. -kurutwa
. -kurutika
kurutu
(ma-)
;
kuruwiji
(-)

kuruza
1) ,
( )
2) (-.)
(-)
. -kuruzisha
. -kuruzia
. -kuruzwa
. -kuruzika
kusa
. <<kuta>>
kusanisi
(-)

kusanya
1) , ;
,
; kusanya
watu

; kusanya jeshi
;
kusanya majeshi
;
kusanya mali

2) , ;

. -kusanyana
()

. -kusanyia
.-. -jikusanyia
. -kusanywa
. -kusanyika
, ;

@ jikusanya
1) ()
2) .

kusanyiko
(ma-)
1) , ;
; kusanyiko
la watu ;
;

2) ; kusanyiko
la mimea
3) ()
kusanyo
(ma-)
. <<kusanyiko>>
kushoto
(.)
; - kushoto
; mkono wa kushoto

, ; ;
kutoka kushoto kwenda
kuume (kulia)

kusi
(-)
1) ;
-
2) ,

(-)
. ,
.

kusini
(.)
; kusini magharibi ; kusini mashariki

-; kusini mji

; - kusini
kustabani
(-)
. <<kastabini>>
kustabini
(-)
. <<kastabini>>
kustubani
(-)
. <<kastabini>>
kusudi
. . . .
. -kusudisha
. -kusudiwa; siku
iliyokusudiwa
()
. -kusudika
(ma-)
1) , ,
; ; [kwa]
makusudi
[-],
,
(- .)
1) [ ]
@ kusudia
1) ,
,
(-. ), bila
kukusudia

2) , ;

kusudio
(-; ma-)
;
kusuru
1) []
(
-.),
( -.),
( -.)
2)
( -.)
. -jikusuru
1) ,
,
(, . .)
2) .


(.
)
kuta
1) []
(-.),
( -.), alimkuta
njiani
;
;

kuta yale yaliyomfanya


mbwa
apendelee mifupa .

a,
( )
2) , ,

.-. -kutanisha
, ,
(,
);
kutanisha pande zote
zinazohusika

( ,
); kutanisha
kundi la watu
;
kutanisha bidii
;

.-. -kutania
.-. -kutanika
.-.-.
-kutanikia
.-. -jikutisha
.-. -kutishia
.-. -kutishwa
. -kutia
.-. -kutiwa;
kutiwa na mvua []

. -kutwa
. -kutika
.-. -kutikana

()

1) ,

1) kuta mayai
(ma-)
1) . ukuta
2) . ukuta; kuta za
nyumba
@ kutana
1) , ;
l Rais alikutana na...

...
2) ,
@ jikuta
1) ,
(-. -.
)
2) ;
alijikuta naogelea katika
maelfu juzuu za elimu
mbalimbali
katika maktaba




3) []
(, )
( -.)
@ kutisha
-kusa, -kusha
1) ,
(,
..), (-.)

2) (,
. .)
kutaa
, ;

kutanio
(ma-)
1) ; ;
;
2) .
kutano
(ma-)
1) ,
2) ,
()
kuti
(ma-)
1) (. .
)
2)
(.
,
..); kuti la
kumba (fumba)


; kuti la
pande
(
)

;
kuti la viungo

,


(-)
. . ;

(-)

kutoka
, ; safari yetu ilianza
kutoka Mombasa

;

kutoka huko ;
kutoka pale
kutokana
kutokana na ,
,
kutu
(-)
; metali
isiyoshika kutu
;
kutu shaba ; ota
(ingia) kutu )

) . ,
; kutu
kuu ni la mgeni .

(= , ,

)
kutua
1) [] ,
; ; kamba
usiikutue mno, itakatika

2) .
()
3) . <<gutua>>
. -kutuana
. -jikutua
. -kutulia
. -kutuliwa
.-.-. -kutushwa
@ kutuka
1) ,
[]
2) ,
;

@ kutusha
1) []
2) ,
kutuli
()
kutumiri
(-)
. <<kotimiri>>
kutuzi
(.)
1) [] ;
nuka kutuzi []

2)
kutwa
(.)
. mchana kutwa, kutwa
nzima ,
; kutwa yake ilipita
katika
uvumilivu
; kwa

kutwa ) []
)
; kutwa kucha
; kesho
kutwa ; habari
za
kutwa ! = !
()
kuu
1) . .
2) , ;
; Kamati Kuu

3) ,
4) , ;
; Mahakama
Kuu
5) ,

6) ,
(-)

( bao)
kuuke
(-)
. <<kuke>>
kuukuu
; ;
;

kuume
(.)
1)
; kuumeni
; jamaa ya
kuume

2) ; kaa
kuumeni ; -
kuume ; mkono wa
kuume
; wa kuume
haukati wa kushoto .

(=
)
1) ;
kuungo
(-)

(.
)
kuungu
(-)
. <<kulungu>>
kuvu
(-; ma-)
,

kuvuli
(-)
mkono wa kuvuli

kuwa
. <<wa>>
. kuwa ; tunajua
kuwa... , ...;
kwa kuwa ,
,
kuwadi
(-)
. <<kawadi>>
kuwadia
. <<kawadia>>
. -kuwadilia
. -kuwadiwa
. -kuwadika
.-. -kuwadisha
kuwako
(.)
. <<kuweko>
kuwapo
(.)
. <<kuweko>>
kuwazikatu
- kuwazikatu

kuweko
(.)
1)
2) , ;
kuweko kwa majeshi
kigeni

; kuweko kwa
uhusiano mzuri baina
nchi


3) . ; kuweko
kunahakikisha fikra

kuwepo
(.)
. <<kuweko>>
kuwi
(-)

kuwili
; ; ona
kuwili
; kisu kikali kuwili

kuyu
(-)
(
mkuyu)
(-)

(-)

kuzi
(-; ma-)
(
)
kuzimu

(.)
. ,

; enda kuzimu
kuzimu[ni]
; chungulia
kuzimu .

kuzumburu
(-)


(Colius leucotis)
kwa
. <<>>; kuanzishwa
kwa chama
; nyumbani kwa
fulani (
) -
1) ; , (

), kaa kwa
rafiki
; enda kwa
daktari ; barua
imetoka kwa ndugu yangu


2) , (
,
-
),
rejesha imani kwa serikali

; medali kwa
championi

3) ,
, ;
, (
, ,
,
,
. .); andika
kwa kalamu ;
enda kwa miguu
; safiri kwa motakaa

; kwa
posta ; tafsiri kwa
Kiswahili
; tazama kwa
darubini

(
)
4) , , , ,
( ,
); ja kwa shauri
;
kwa nini? ?;
jitayarisha kwa mtihani

5) , ,
(), (,
-
), kwa
majuma matatu yaliyopita

; tulimaliza kazi hii
kwa saa
mbili
;
makadirio mapato na
matumizi kwa
mwaka
6) , ,
; kwa maoni yetu

7) , , -;
(
), fa kwa homa

; amka kwa
makelele
; kwa nini? -
?, ?,
?
8)
,

;
.
;
kwa haraka ,
; kwa
siri ; kwa kweli
, ,
; moja kwa
moja ;
mara kwa mara
;
9)

, kwa kuwa ,
; kwa sababu
, ,
-; kwa hivi ,

10) ... ; ... ; mzee
kwa kijana
, ;
wanaume kwa
wanawake ,

11) ; (
, ,
. .);
tano kwa kumi
; nunua kwa
shilingi mbili
; pata fedha kwa
kazi

12) [] ; l
wali kwa samaki

kwaa
1) ; ,
; ,
; kwaa [na] jiwe
;
kwaa ulimi ) ,
) ;
heri
kukwaa kidole kuliko
kukwaa ulimi .
,
; mwenda
pole hajikwai .

2) . ,
,

3) ,

4) . (.), ( -.)
. -kwaana
. -jikwaa; usijikwae
mguu jiweni

. -kwaza
.-. -kwazana
. -kwalia
.-.-.
-kwamishwa
.-. -kwamia
.-.-.
-kwamiza
.-.-.
-kwamulia
.-.-.
-kwamuliwa
.-.-.
-kwamuka; yowe
limekwamuka katika koo
lake

@ kwama
1) ; ;
; mwiba wa
samaki umekwama katika
kongomeo

2) ;
[];
(.)
3) ;
(.),
majadiliano yamekwama

4) .
()

5) (),
; mlango
umekwama

6) .
@ kwamisha
1) . ;
, ;
kwamisha maendeleo

2)
,
;
@ kwamua
1) ,
(-.
)
2) ,

3) .
()
4) (,
), kwamua
majadiliano

kwache
(-)

kwaheri
. . kwa heri =

kwaje
?, ?,
?
kwaju
(-)
(
mkwaju 1)
kwajuka
1) ();

2) . ; uso
wake ulikwajuka

3) ;

4) ,

. -kwajukia
kwake
. <<ake>>; siku
kuzaliwa kwake
() ; shambani
kwake ()
; ()
1) ; ; (
) ; ; ;
( )
; alirudi kwake

2) ; ; woga
kwake ulikuwa kitu kigeni

kwako
. <<ako>>; kuzaliwa
kwako ;
shambani kwako
;

1) ;
; ;

2)
kwakura
1) ,
(, )
2) ,
()
. -kwakuria
kwakwa
(ma-)

mkwakwa
kwale
(-; ma-)
. ,
(Perdix gen.)
kwamba
. <<amba>>
. ya kwamba ;
alisema kwamba ,
...; kama (kana)
kwamba
kwanga
(-)

kwangu
. <<angu>>; kuzaliwa
kwangu ;
shambani kwangu
;

1) ;
; ;

2) ; ni fahari
kubwa kwangu
kukaribishwa

kwangua
, ,
; kwangua
matope juu viatu

; kwangua sufuria

( ,
. .),
kwangua kucha

. -kwangulisha
. -kwangulia

. -kwanguliwa
. -kwangu[li]ka
kwangura
. <<kwangua>>
kwani
. kwa nini 1)
?, ?, ?
2) ?
3) ,
kwanta
(-)
.
kwan[y]ua
, ,
(, . .)
. -kwan[y]ulia
. -kwan[]uliwa
. -kwan[y]uka
.-. -kwan[y]usha
kwanza
-, ,
; - kwanza )
; somo la kwanza

) )
; matokeo
kwanza

kwao
. <<>>; kuja kwao
; shambani kwao
;
(ma-)
,
; hana kwao
(, )
1) ;
;

2)
(ma-)
1) ,
; njia kwao
()

2) . ,
;
(.)
(-)
(Poicephalus
fuscicapillus)
kwapa
(-; ma-)
1) .
, ; chini
kwapa ;
chukua
kwapani
; weka kwapani )
)
.

2) . -. ;
kwapa za siasa

kwapua
. <<kwepua>>
kwarara
(-)
. (Ibis
hagedash)
(ma-)
. <<kalala>>
kware
(-; ma-)
. <<kwale>>
, ;

kwaresima
(.)
.
kwaru
(-)

kwaruza
1) , (
), kwaruza
nambari

2) , ;
kwaruza meno
; sauti kukwaruza

() ; chombo
kimekwaruza mwamba
[ ]
; wali
unakwaruza meno

3)
(); njia
kukwaruza

. -kwaruzana
.
;

. -kwaruzisha
. -kwaruzia
. -kwaruzwa
. -kwaruzika
kwasi
(-.)

(),
,
kwasa
(-)
(
), kilegeza kwasa
;
kirudisha kwasa

;
kirekebisha kwasa

kwata
(-)
. 1)
2)
3)
4) .

(ma-)
. kiazi cha kwata .
; kwata jeupe
(jekundu) ()

. <<kikwata>>
(ma-)
. <<kwato>>
(-)
,
kwato
(ma-)
1) []
2) ()
3) (-) . ukwato
kwatua
1) , ;
kwatua shamba
; ;
kwatua uso

2) ; ,
; kwatua fedha
(
)
3)
4)
. -jikwatua
;

;
. -kwatulia
. -kwatuliwa
.-. -kwatusha
@ kwatuka
1)
()
2)
kwaya
(-)
1)
2)
kwazi
(-)
. -
(Haliaetos vocifer)
kwazo
(ma-)
. <<kwao>>
kwea
; ;
, ; kwea

mlima ;
kwea
chombo

. -kweana
.-. -kwezana
.-. -jikweza
[] ;
(),
.-. -kwezea
.-. -kwezeka
. -kwelea
.-. -kweleza;
kweleza juu

. -kwelewa
. -kweleka; mti huu
haukweleki

@ kweza
1) [];

( . .);
kweza suruali
) )
; kweza
mashua
;
kweza bei
2) . ,

kweche
(-)

()
kwekwe
(-; ma-)

kweleo
(ma-)

(

)
(ma-)
. <<koleo>>
kweli
(-)
1) , ;
; - kweli
, ;

2)
3) ; kweli kisheria
; kwa
kweli ,
;
kweli iliyo uchungu si
uwongo ulio mtamu .

;
kweli ikidhihiri uwongo
hujitenga .

1) , ,
,

kwembe
(-; ma-)
. -
(Buceros melanoleucus),
kwembe maji
kweme
(-)

mkweme (
)
kwenchi
(-)

kwenda
. <<enda>>
, , (
);
ameondoka kwenda
Mombasa

kwenu
. <<enu>>; kuja kwenu
; shambani
kwenu ;

1) ;
; ;

2)
kwenye
. <<enye>>
, ; (

), karibisha
kwenye sinema
; wa
kwenye maktaba

kwenzi
(-)

(-)
,
kwepa
. <<>>
. -kwepesha
. -kwepea
. -kwepwa
. -kwepeka
kwepua
1) ( ),
; ;

2) ( -.
, )
. -kwepuana
. -kwepulia
. -kwepuliwa

. -kwepu [li]ka
.-. -kwepusha
kwera
. <<kwea>>
kwesha

. -kweshea
, ;

kweta
,
. -kwetesha
. -kwetea
. -kwetwa
. -kweteka
kwetu
. <<etu>>; kuzaliwa
kwetu ;
shambani kwetu
;

1) ;
; ;

2)
kweupe
(.)
1) ; ;
2)
3)
. <<eupe>>
kweu
(.)
1) (
)
2) . <<kweupe>>
kwezi
(-)
. <<kwazi>>
( )
kwida
1) ()
2)
( -.
-.)
. -kwidana
. -kwidisha
. -kwidia
. -kwidwa
. -kwidika
(-)
[]
kwikwi
(-)
1)
2) ; li kwa
kwikwi
; kwikwi
kilio ,

kwinini
(-)
.

kwisha
. <<isha>>; amekwisha
[ku-]fika ;
- kwisha ,

,
kwiu
(-)
1) []
2) . <<kiu>>
la
. <<>>; jicho la mtu

. ; la
hasha , ,
; la haula!,
. lahaula!
) !, !,
! ) !,
!
1) , ; .
. ; kula
tafadhali! ,
!; la
chakula cha mchana
; la chajio ;
jitimai inamla .
;
wageni wamenila
; la chambo
.
,
; kikulacho
kimo nguoni mwako .
, -
;
ulacho ndicho chako,
kilichobaki ni cha mchimba
lindi . -
,
,

2) ,
; la matunda
uhuru
; la
fadhili
(-.)
; la
pensheni
; la
raha ,

3) ,
(, ..), kazi
hii itakula siku nyingi


4) , ;
; la rushwa
(mrungula) ; la
fedha (mali)


(); la jasho l
wengine
; la nyara
,
; siasa kuyala
nyara makoloni

; amewala kabisa

5) ( )
6) (-.);
la risasi )
( ) )

();
la hasara ,
; la kibao cha
shavu
.
7) ; ,
; kutu inakula
chuma
;
wadudu waharibifu huila
mimea

8) ; la chumvi
nyingi
(=
), la bikira
(embe)
; la raha
,
; la
ngano
; la karamu
wengine
; la
kiapo ,
; la
njama
. -lana
.-. -lishisha, -lishiza
.-. -lishana
.-. -lishia
.-. -lishika
.-. -lishwa
. -li; chumba cha
kulia ; vyombo
vya kulia ; kulia
,
; - kulia ;
upinzani wa mrengo wa
kulia
.-. -jilia
,
. -liwa
@ lisha
1) , ;
lisha sumu ; lisha
kasumba .
;


2) ,

3) ,

4) . ,

@ lika
1) ;
chakula hiki hakiliki

2) . .

laabu
1) ,
2) ,

laana
(ma-)
1) , ;

2) , ;
(.)
3)
laani
1) ,
2) , ;

3) ()
. -laaniana
. -laanisha
. -laania
. -laaniwa
@ laanika
1) ;

2)
laanifu
1) ,

2) ,

3)
laasiri
(-)
. <<alasiri>>
laazizi
. <<azizi>>
labda
, ,

labeka


= ; ,
;

labizi
1) ,
,

2)
()
. -labizia
laboratori
(-)

labua
1) .
, (

, )
2) ,
( )
. -labulia
. -labuliwa
. -labuka
labuda
. <<labda>>
ladha
(.)
1) . . ;
-enye ladha ; ladha
nzuri (tamu)
; haina
ladha ; ladha
mbaya ; onja
ladha
2)
3) .

ladu
(-)
( ,

,

)
lafdhi
(-)
. <<lafudhi>>
lafidhi
(-)
. <<lafudhi>>
lafua
1) [] ,

2)
3) .
()
. -lafuka

lafudhi
(-)
1)
2) , ;
lafudhi maneno
;

3) ,
4) , ; lafudhi
za Kiswahili

5)

laghai
1) , ,

2) ,

3) , ;

. -laghaiana
. -laghaia
. -laghaiwa
. -laghaika
(ma-)
1) ,
2) ,
3) ;
4) . <<mlaghai>>
laha
(-)
(,
. .)
lahaja
(-)
1) , ; ongea
lahaja Kiunguja

(
)
2) ,
lahaki
. <<laki>>
lahamu
. <<lehemu>>
(-)

lahani
(-)
. 1) ;
2)
lahaula
. . <<la>>; viatu vya
lahaula

lahiki
,
( ,
)
. -lahikia
. -lahikiwa
. -lahikika
, ,
; mtu aliye lahiki
yako

lahisi
,

lahja
(-)
. <<lahaja>>
laika
(ma-)
1) , (
)

2) ()
laiki
1) ,
,
; matendo
yake yanamlaiki
,
2)

(-)
1) [] ,

2) -. []
()
3) -.
(,
); mwenendo
huo si laiki yake

laili
(-)
. <<lela>>
laini
(-)

1) ,
2) . .
, ; moyo
laini ; uso
laini
3) ,
,
4) . . ,

5) . ,

6) ,
; lugha laini
; nguo laini

lainika
1) ()
2) . .
(); moyo
wake umelainika

3)
()
4)
()
.-. -lainishwa
@ lainisha
1) , ;
; lainisha [nguo]
kwa pasi
2) ;

3)
4) . ,
; lainisha

chakula

lainifu
. <<laini>>
lainzimani
(-)
.
1)
2) (
. .)
laisensi
(-)
. <<leseni>>
laiti
1) ,
; laiti angalikuja
mapema, angalikukuta
hapa
,

2) , ;
; laiti safari hii ngumu
ingalikwisha upesii


!
(-)
. <<ulaiti>>
laka
(-)
. <<lakiri>>
lakabu
(-)
,
lake
. <<ake>>; tatizo lake
()
laki
(ma-;.)
1)
2) ,

1) []
2)
();
(, )
3) );
(
-)
. -lakiana
. -lakia
. -lakiwa
lakini
1) , ,
; lakini wapi!
!
2) ,
lakinia
.

lakiri
(-)

lakki
(-)
. <<laki>>
lako
. <<ako>>; jina lako

lakri
(-)
. <<lakiri>>
laktesi
(-)
. <<laktosi>>
laktosi
(-)
. ,

lakwati
(-)

mlakwati
lala
1) ; lala chali
; lala
kifudifudi
2) [] ;
chumba cha kulala
; lala unono!
! lala
kigogo (kifu, fofofo, kama
pono)
; lala chini
();
lala macho
(kimachomacho)
,

3) ,
; ulilala wapi?
?
4) ;

5)
,

6) ,

.-. -jilaza
,
.-. -lazwa, -lalishwa
. -lalia
.-. -jilalia
.-. -laliwa
. -lalwa
. -lalika
@ lalana
1)
,

2) ,

@ laza
1) , [];
laza hospitali

; Mungu amlaze
[mahali]
pema! =
!
2)
3) ,
(, );
laza reli
,
4) laza chini .
. , ,
; timu mpya
imeilaza
[chini] ile ya zamani

5) . ,

lalachini
(-)
(Euphaedra
neophron)
lalaika
1) ; (.)
2) ,
3)
lalama
1) ,
2) ,
3) ;
4) ,

5) ,

. -lalamisha
. -lalamia
. -lalamiwa
.-. -lalamikia
.-.-.
-lalalmikiwa
@ lalamika
1) ,

2)
3) ,
,

4) ,
lalamiko
(ma-)
1)
(, )
2) , ; t
lalamiko ;
peleka lalamiko

3)
;
(.)
4) ,

5) ,
lalamishi

(ma-)
. <<lalamisho>>
lalamisho
(ma-)
1) ,
2) ,

3) ,
lalamizi
(ma-)
. <<lalamisho>>
lama
[];
,
lamba
, ;
; lamba ulimi
. .

. -lambana
. -lambisha; lambisha
vibao
.-. -lambishwa
. -lambia
. -lambwa; mkono
mtupu haulambwi .

. -lambika
@ lambitia
1) ;
;
2) ,
3) (-.)
;
(.)
lambo
(ma-)
1) ;
2) , ,

lami
(-)
1) ; ; ;

2) ; njia lami
;
ti lami
lana
(ma-)
. <<laana>>
landa
. <<randa>>
,
( -.)
. -landana
lango
(ma-)
1) . mlango
2) (.
); mlinda lango

3) . . ,

langu
. <<angu>>; jina langu

langua
1) , (
)
2)
3) []
()
4) ,

. -langulia
. -languliwa
lani
. <<laani>>
lao
. <<>>; swali lao

lapa
(ma-)
( ,
)
1)

2) ,

3) , ,

. -lapisha
. -lapia
. -lapwa
. -lapika
(ma-)
. . . .
.: piga [ma]lapa )
(
,
. .) )
)
, )

lapulapu
(-)
. 1)
;
2) , ;
(-)
. <<lapa>>
lasi
(-)

latamia
1) ,
2) ,
latifu
(.)
1) ; ;

2) , ;

1) ;
;

2) , ;

3) (
)
latitudo
(-)
. 1)
2)
lau
1) ; aomba umzuru
lau dakika chache



2) ; lau usingekuja,
ungenichoma moyo
[ ],


3) . <<walau>>,
<<angalau>>
laula
. laula kama 1)
[] ; laula si msaada
wake ningekufa
,

2) ;

3) [, ]
laumu
1) , ,

2) , ;

3)
4) ,
. -laumiana
. -jilaumu
. -laumisha
. -laumia
. -laumiwa
. -laumika
(ma-)
. <<lawama>>
launi
(-)
. 1) ,

2)
3) ,
1) ,

2)
lava
(-)
;
lavani
(-)

lawa

. -lavya ,
,
. -lawia
. -lauka, -rauka


.-. -laukia
@ jilawa
1)
2) (
. .)
lawalawa
(-)
1)
2) ;
lawama
(-; ma-)
1) ,
2) , ;
toa lawama
3) ;
4) , ;
; toa lawama
; kiri (ungama,
tambua, kubali)
lawama
5) ; toa (peleka,
weka) lawama

6) ; jitia
(jiwekea) lawama

,
..); jitoa lawamani (katika
lawama)

lawaridi
(-)
. <<waridi>>
lawiti
1)

2)

. -lawitiana
. -lawitisha
. -lawitia
. -lawitiwa
. -lawitika
lazima
(-)
1) , ,
; - lazima
; mahitaji
lazima

2)
3) , ; ni
lazima ufanye kazi hii

4) ;

1) ,
; ;
atembelee kwetu lazima


; atakuja lazima

lazimu
1) , ,

2)
();
inanilazimu kwenda

3)
(); sheria
inakulazimu kufika
mahakamani


.-. -jilazimisha
.-. -lazimishwa
. -lazimia
. -lazimiwa
. -lazimika
@ lazimisha
1) ,

2) , ,

le
. . ; ; ; ;
mtu yule ; watu
wale ; nyumba ile

; mahali pale
lea
1) ,
(); (
)
2) ;
, ; lea
watumishi ;
mwana (mtoto)
umleavyo ndivyo akuavyo
.
,
(=
, )
. -leana
. -lelea
. -le[le]wa; amele[le]wa
vizuri
. -leleka
leba
(-)
1) ,
2) ,
(-)
1) , ; chama cha
Leba
; Waziri wa leba

2) Leba

(-)
,

lebasi
(.)
, , ;
usiku ni lebasi bora .
- (=

)
lebeka
. <<labeka>>
lebo
(-)
, ,
lebu
(-)

,
lega
. . ,
,
(
. . .
. . .)
.-. -jilegeza
.-. -legezwa
. . -legelea
@ legeza
1) ,
, ;
legeza kamba )
) .
;
(.
);
(.)
2)
@ legea
1)

(,
); jino hili
linalegea

2)
()
3) ,
4) , ;

@ legalega
1) . .
,
2) ,
legelege
(.)
1) ,

2) ,

3) ; mtu wa
legelege
4) ,
legeni
(-)
1) []

2) ;
legeo
(ma-)
1) ,

2) ,
3) ; .
legevu
1) ; ;

2) . ,
;
3) ,
4) ,
lehamu
. <<lehemu>>
lehemio
(-)
. 1)
2) ()

lehemu
(), ;

. -lehemisha
. -lehemia
. -lehemiwa
. -lehemika
(-)
1) . ; tia lehemu
a) ,
2) ; tia lehemu
()
leila
(-)
. <<lela>>
leja
(ma-; -)
,

Lejiko[o]
(-)
. . Legislative
Council
(


)
lela
(-)
; elfu lela u lela

lelam
(-)
. <<lilamu>>
lele

(-)
;
; mwanzo wa ngoma
ni lele .

(ma-)
. kilele
leleja
1) ,

2) . []
lelemama
(-)
1) . ,

,

"Lelemama!"
2) . ; ;
; vita siyo lelemama
-
lema
(-)

.
. -lemana
. -lemesha
. -lemea
. -lemwa
. -lemeka
, ;
mapishi yamelema leo

lemaa
1)
()
2)
()
3)
. -lemaza .
. ,
.-. -lemazwa
(-)
,
; mwenye lemaa
,
lemba
(ma-)
. kilemba
. <<remba>>
1) , ;

2) (-.)

. -lembana
. -lembesha
. -lembea

()
(
-.)
. -lembwa

. -lembeka
lembelembe
1) , ;

2) ;
lemea
. <<elemea>>
. -lemeana
.-. -lemezana
.-. -lemezwa
. -lemewa; lemewa na
uzito wa...
(-.)
. -lemeka
@ lemeza
1)
2) ,
lenga
1) ,
,
; lenga shabaha

(); kulenga si
kufuma . -

2) ,
. -lengana
. -lengesha
. -lengea
.-. -lengewa
. -lengwa
. -lengeka
1) , ;
;
2) ;

3) ,

. -lengesha
. -lengea
.-. -lengewa
. -lengwa
. -lengeka
lengalenga
,
( );
( );
machozi
yalikuwa karibu
kutulengalenga


. -lengwalengwa
lengelenge
(ma-)
. lenge lenge ,
; fanya
(toka, tokwa na)
malengelenge

lengeta

1) (-.
-.), ,

2) ;
. -lengetesha
. -lengetea
. -lengetwa
. -lengeteka
[]
(
)
. -lengetea
. -lengetwa
. -lengeteka
lengo
(ma-)
1) ,
2) ;
3) , ; ;
lengo la tabaka
wafanyakazi
; weka
(amua, fafanua) lengo
,

4) ,
lensi
(-)
. <<lenzi>>
lenu
. <<enu>>; lengo lenu

lenye
. <<enye>>
lenyewe
. <<enyewe>>
lenzi
(-)
1) ; ,

2)
leo
(-)
1) ;
; kila leo
, ,
;
hivi (hii) leo, leo hivi (hii)
; leo ni leo asemaye
kesho ni mwongo .

-
, ,
, ,
1) ; - leo
,
; mambo leo

lepe
(ma-)
1) . lepelepe ,
; lepe la usingizi

() ;
lepe la
usingizi wa mwisho
(); -enye
lepe ) )
;
; pata lepe la
usingizi ,

2) ;
(.)
lepelepe
(ma-)
. . <<lepe>>
lesani
(-)
. 1) ,
2) ,
3) .
leseni
(-)
1) , ; leseni
biashara

2) ;
( ..)
lesensi
(-)
. <<leseni>>
leso
(-; ma-)
1) [] ;

2) ;
3) . leso ya mafua
(kamasi)
4) ;

leta
1) . .
; leta matata
;
leta matunda

2) . .
; ; leta
vita ;
italeta nini?
?,
?
3) ; ;
leta mizigo

4) ,
. -letana
. -jileta
. -letesha
. -letea
.-. -leteana
.-. -letewa
. -letwa
. -leteka
letina

(ma-; )
. <<luteni>>
letitudi
(-)
. <<latitudo>>
letu
. <<etu>>; azimio letu

leuleu
(ma-)

levi
,
lewa
1) ,
()
2) . .
; ,
; lewa na (kwa)
furaha

3) ,
( )
4) ( )
5)

6)
7)
. -levya, -lewesha
.-. -jilevya,
-jilewesha
. . -levyesha
.-. -levyalevya
. -lewea
.-. -levusha

.-. -levuka
,

. -leweka
@ lewalewa
1) ,
2) , ;
makundi ndege
yalilewalewa mbele yake


li
(, ) ; jibu li
wazi []
lia
1) , ;
simu inalia
; honi inalia
;
bunduki inalia
; ndege analia

2) ,
3) ; lia machozi
; lia ngoa
) )
. -liana

. -liza; liza bunduki



.-. -jiliza
.-. -lizana
. -lilia ,

.-. -jililia
.-. -liliana
. -liliwa
. -lialia
libasi
(-)
. <<lebasi>>
licha
. licha ya 1)
[], ,
, ;
. hata;
licha kazi hii hata
nyingine naweza
,
[]

2) ....
3)
lifti
(-)
, ; panda
kwa lifti
; piga lifti
(-.
)
liga
,
. -ligia
. -ligwa
. -ligika
(-; ma-)
,
ligi
(-)
, ,
lihamu
. <<lehemu>>
lihimu
. <<lehemu>>
lijamu
(-)
; ;
tia lijamu[ni] .
.
liki
(.)
-
likiza
1) (
, . .)
2)
()
3) ;

4) ,

5) ,
(-., -.)
6) , ;
likiza mtoto kunyonya

. -likizana
. -jilikiza
. -likizisha
. -likizia
.-. -likiziana
. -likizwa
likizo
(-; ma-)
1) ,
2) ; ; enda
likizoni ,

liko
(ma-)
. <<diko>>
likwama
(ma-)
. <<rukwama>>
lila
(-)
lila na fila a)
) ;
lila na fila haitangamani
.
)

lilahi
1) ()
2) ; ukifanya
jambo fanya kwa lilahi
-
(.
)
lilamu
(-)
, ; nadi katika
lilamu

lilandi
(-)
.
lile
. . ; ; ,
jambo lile
lima
1) ,
; lima ardhi
bikira
2) , ;
,
3) ,
(.-. )
. -limisha
. -limia
.-. -jilimia
.-. -limiwa
. -limwa

. -limika
(-)
; ;
pika lima

limao
(ma-)
. <<limau>>
limatia
1) ,
2) ,

3) ;
(-. )
. -limatisha, -limatiza
. -limatilia
. -limatiwa
. -limatika
,
,
; shati
limelimatia mwilini


. -limatisha
. -limatilia
. -limatiwa
. -limatika
limau
(ma-)

limba
,
. -limbia
. -limbwa
. -limbika
(.
),
limbika
1)
(-.
-. ),
limbika ndizi
(
)
2) . . ,
; limbika watu
; limbika
nywele

3) , ,
;
limbika fedha

4) ,

5)

.-. -limbikizwa
. -limbikia
.-limbikwa
@ limbikiza

1) ,
; limbikiza silaha

2)
limbikizo
(ma-)
, [];
, ; limbikizo
la silaha
;
limbikizo la mafuta na gesi
()

limbiko
(ma-)
. <<limbikizo>>
limbua
1)

2) ()
(-.)
3) ,
4) (-.
,
. .)
. -limbuka .
. . .
.-. -limbush
.-. -limbukia
.-. -limbukwa
limbukeni
(ma-; -)
,
(-.)
(.); limbukeni
hana siri . ,
-. ,

limbuko
(ma-)
1) (.
)
2) ,
3) (-.
,
. .)
4) ,
(
)
5) ,
(-.
)
limfu
(-)
; giligili ya limfu
;
mfumo wa limfu

limka
. <<limuka>>
limki

1)
()
2)
()
limuka
1)
(, )
2)
()
. -limusha
limuko
(ma-)
, ,
linda
1) , ;
; linda doria

2) ; ;
linda amani
; Baraza la kulinda
amani

3) ,
. -lindana
. -jilinda
. -lindisha
. -lindia
. -lindwa
. -lindika
lindi
(ma-)
1) ; ; lindi
la choo ;
; lindi la
sahau .
; didimia katika
lindi la sahau =

2) ,
(. ),
lindi la msiba .

3) ,
lindo
(ma-)
1) ;

2) ,
(ma-)


linga
1) ; ;
(.)
2) ,
,

3)
4) ;
;

.-.-.
-linganyika
()
.- . -lingania
.-. -linganika

()
.-.
-lingamana
;

. -lingia
. -lingika
. <<lenga>>
@ lingana
1) ,
;
; vitendo vyake
havilingani na
maneno yake
;
lingana na maslahi
wafanyakazi

; kwa kulingana
na...
(-.)
2)
(,
);
; tulingane
sawasawa kama sahani na
kawa . ,

3) ,

4) ,
(
)
1) ,

; mlingane Mungu

2)
. -linganisha
. -lingania
. -linganwa
. -linganika
@ linganisha
1) ,
, ; kwa
kulinganisha na...

(-.)
2)

3) ,
;

4) ;

@ lingwa

1)
(,
)
2)
;
(.)
3) [];
alilingwa na nyasi
akaanguka

linganifu
1) ,
2) ,

3) ;

4)
linganyifu
. <<linganifu>>
lini
[?],
[?]; ulifika Moscow lini?

?; sijui
nitarudi lini ,

linoliamu
(-)

linta
(-)
(
)
lio
(ma-)
. mlio
lipa
1) , ;
; lipa kodi
; lipa
mshahara

2) ,
; lipa
hasara
3) . ;
lipa mara mia moja
; lipa
kisasi ;
lipa juu msumari
; kukopa
harusi, kulipa matanga
. ,
. -lipisha, -lipiza; lipiza
kisasi
.-. -jilipiza
.-.-.
-jilipizia; jilipizia kisasi

.-. -lipizia

.-. -lipizika
()
. -lipia
(-. -.)
.-. -lipiwa
. -lipwa
. -lipika
; deni
lisilolipika

lipi
. <<pi>>; jembe lipi?
?
lipizi
(ma-)
. <<malipizi>>
lipizo
(ma-)
. <<malipizo>>
lipo
(ma-)
. <<malipo>>
lipu
(-)
1) ; piga lipu

2)
3)
lipua
1) , ;
lipua bomu
2) ,

3) .
. -lipuana
. -lipusha
. -liulia
. -lipuliwa
@ lipuka
1)
2)
3) .
lipyoto
(-; ma-)
1)
2) . ,

3)
lisani
(-)
1)
kanzu
2) ,
(-)
. <<lesani>>
lisasi
(-)
. <<risasi>>
liseni
(-)
. <<leseni>>
lishe
(-)

, ; lishe
bora ;
lishe duni

listi
(-)
; ;
lita
(-)

litania
(-)
. , (
)
litena
(-; ma-)
. <<luteni>>
litre
(-)
. <<lita>>
litungu
(-)
.

( )
livu
(-)
; ; livu
kujifungua
; enda livu

; chukua livu

liwa
(-)

mliwa
(. )
(-)
- (

, .
.)
(-)

liwado
(ma-; -)
. <<liwato>>
liwali
(ma-; -)
. 1)

2) ,
liwata
, ;
()
. -liwatana
. -liwatisha
. -liwatia
. -liwatwa
. -liwatika
liwato
(ma-; -)

1) ()
2)
(ma-; -)
1)
()
2) (,
. .)
liwaza
1) ,
2) ,
3) ,
. -liwazana
. -jiliwaza
. -liwazisha
. -liwazia
. -liwazwa
. -liwazika
liwazo
(ma-)
1) ,
2) -.
() (,
, . .)
liza
(-)
. <<riza>>
lizi
(-)
1) ;
2)
(); lizi kujenga
[]

lo
1) .,
,
, . .
lo lote 1) -, ; kabla lo lote

2) -; jambo lo
lote -
loa
1) ,
(-.
)
2) ,
()
. -loana
. -loesha
. -loea
. -loeka
. <<lowa>>
lodi
(-)
. <<rodi>>
(ma-; -)
1) , ; Baraza la
Malodi
2)
()
lofa
(ma-)

1) ,
2) ,
loga
1) ,

2) ,

3) ,
. -logwa
@ logoa
1)
,
2) ;
.
(-. -.)
logi
(-)

logo
(ma-)
,
loho
(-)
-.,
(, .
.)
loja
. <<roja>>
loloma
;
(.)
. -lolomesha
. -lolomea
. -lolomwa
. -lolomeka
loma
(-)
.
lomba
(ma-)

londa
,
. -londesha

.-. -jilondesha
. -. -londeshana
. -londea, -rondea
longa
, ,

. -longesha
. -longea
. -longwa
. -longeka
longitudo
(-)
.
lonjo
;
lonyo
(-; ma-)

1) ;
, ; -
lonyo ) ,

) , )
,

2) ,
; - lonyo
;
loo[h]
. <<lo>>
lopoka
. <<ropoka>>
lori
(ma-; -)
1) ,

2) .-. ;

3) ;
lote
. <<ote>>; tatizo lote

lovulovu
(-)
. <<lawalawa>>
lowa
1) ,
2)
()
. -lowana
. -. -lowanisha
. -lowesha
. -lowea
.-. -lowekwa
. -lowama
()
@ loweka
1) . . . .
2) ,
(.
)
3)
4) (.
)
5) .

lowea
1) (,
)
2)
()

. -loweana
. -lowelesha
. -lowelea
. -lowewa
. -loweleka
lowefu
1) ,
2) ,
lowela

. <<lowea>>
lozi
(ma-)
( mlozi)
luanga
(-)

luba
(-)
. <<ruba>>
lubega
(-)


ludha
(-)
. <<ladha>>
lufufu
,
, ; kuna
watu lufufu katika uwanja


lugha
(-)
1) ; ; lugha
Kiswahili ;
lugha Taifa
;
lugha rasmi
; lugha mawasiliano
; lugha
mitaani
; lugha
kusema ;
lugha kuandika )

)
2) , ; lugha
kienyeji ;
lugha mitaani

3) ,
luhudi
(-)
;
luja
(-)
,
(-)
1) ,
2) ,

3) .
,
; wa katika luja


lukaka
(-)

lukuki
(ma-; -)

. laki
lukuma
(-)
1) , ()
2) .
3) . ,

lulu
(-)
1) ; zamia
(vua) lulu
2) . -.
(); lulu
yangu! !
(-)

lulumizi
(-)

lumatia
. <<limatia>>
lumba
1) ;

2) ;
,
3) (-.)

4) ;

. -lumbana
. -lumbia
. -lumbwa
. -lumbika
lumbika
1) ; ,
( )
2) . <<limbika>>
lumbui
(-)
. <<lumbwi>>
lumbwi
(-)

lundika
1) [
]
2) ; ;
lundika silaha

3) ,

4) ;
. -lundikia
.-. -jilundikia
. -lundikwa
@ lundikana
1) ,

2)
lundo
(ma-)

1) , ; ;
malundo silaha .

2) ; ;
(. ); lundo la
barua
3) . ; lundo la
madeni
lunga
()
. -lungana
. -lungia
. -lungwa
. -lungika
lungo
(-)
. <<ungo>>
lungu
(-; ma-)
. <<rungu>>
lungula
1) ;
2) ;

3) (-.)
;
lusu
(-)
1) ,
2)
3) ,
;

luteka
(-)
1) .
2) ,

luteni
(ma-; -)
; luteninusu )
)
; luteni
kanali
; luteni
jenerali -
luva
(-)
. <<liwa>>
luwali
(ma-)
. <<liwali>>
luzu
.
lweya
(-)
,
m
. <<mu>>
ma
. .

maa

, ng'ombe hulia
maa "!"
maabaa
(-)
. <<maabara>>
maabadi
(-; .)

(.
, )
maabara
(-)
1) ; maabara
fizikia
; fundi
maabara
2) maabara la

maabudu
(-; .)
1)
2) , ,

3)
(. )
4) , ;

maadam[u]
1) , ;

2) ; ;
; maadamu )
, ;
)

maadeni
(.)
. <<madini>>
maadili
(.)
. <<adili>>; sayansi
(elimu) maadili ;
maadili jamii

maadilisho
(.)
1) ;

2)

()
3) ; shule
maadilisho

maadini
(.)
. <<madini>>
maafa
(.)
1) , ,

2)

3) , ;
; waliopatwa
na maafa
4) (.
),
5) ()
()
6) ; ;
maafikiano
(.)
. <<afikiano>>
maafuu
(-)
,
()
(. )
maakuli
(.)
; ,
;
ukumbi wa maakuli

maalum[u]
1) ,
;
2) ,
,

3) , ,
; mwandishi
maalumu

, ; leo
atakuja Hamisi? maalumu?
,
?
maambukizo
(.)
. <<ambukizo>>
maamkiano
(.)
, ;

maamkio
(.)
. <<amkio>>
maamkizi
(.)
. <<maamkiano>>
maamuma
(-)
1) (
)
2) . ,

3) . ;
maamuzi
(.)
1) ,
(. )
2)
3)
4)

5) . <<uamuzi>>
maana
(-)
1) , ; hiyo
ndiyo maana kwa nini...
...; maana yake, .
maanake ;
; asiyejua maana
haambiwi maana .
,
,
; ti[li]a maanani
;
weka
maanani
; toa maanani

2) , ; -
maana ;
; ; potosha
maana

3) ,
4) ; nieleze maana
kumpiga ,
; kwa
maana
, -
5) , ;
; huna maana

6) .
1)
maanake
. . <<maana>>
maandalio
(.)
. <<maandalizi>>
maandalizi
(.)
,
; maandalizi
mkutano

maandamano
(.)
1)
()
2) , ;
;
maandamano umati

maandamizi
(.)
. <<maandamano>>
maandamo
(.)
1) , ;
maandamo mienge

2) ;
maandao
(.)

1) ,

2) ,

maandikio
(.)
. <<maandiko>>
maandiko
(.)
1) -. ;
; kwa maandiko

2) ; ;
maandiko matakatifu

3)
4) ,

5)
maandishi
(.)
. <<andishi>>
maanga
(.; -)

( -

)
,
; maji maanga

maangalio
(.)
1) ;

2) ,

maangalizi
(.)
1) ,
2) ;
3)
maangamizi
(.)
1) ,
() (.
)
2) . ,
maangamizo
(.)
1) ; ,

2) ,
3) . <<maangamizi>>
maanisha
1)
(); ,
2)
3)
maanzilishi
(.)
,
,

maanzilisho
(.)
. <<maanzilishi>>
maao
(.)
. <<maawio>>
maarasi
(.; -)
1) ,

2)
3) = 2
debe (= 36 ); lete maji
maarasi moja

( )
(-)
,
maaribu
(.)
. <<maarubu>>
maarifa
(.)
1) ; ;

2)
3) , ;
; maarifa nyumbani
; maarifa
ubalozi

4) ; maarifa
uchumi

maarifiano
(.)

maarifu
. <<maarufu>>
maarubu
(.)
1) ;
2) , ;

maarufu
, ,

maarusi
(.)
;
,
maa-shaa-Allah
. <<mashalla>>
maasi
(.)
1) ,

2) ; ;
; ;
3)
maasia
(.)


; ,

maasumu
,
maawio
(.)
1) ()
2)
3) .

maazimo
(.)
,
mabadilishano
(.)
. <<badilishano>>
mabadilishiano
(.)
. <<badilishiano>>
mabadilisho
(.)
. <<badilisho>>
mabaki
(.)
1) ; mabaki
chakula
2) . . <<baki>>
mabakio
(.)

mabavu
(.)
. <<bavu>>
mabaya
. <<baya>>
(.)
1) -. ()
2) ()

3) ()

4) ;
5) ,

6)
mabembelezo
(.)
1) ;
2)
3)
mabingobingo
(.)

mabishano
(.)
1) ,
2) ;
3) ,
; - mabishano

mabomoko

(.)
. <<bomoko>>
mabruki
1) ;

2) , ;

maburudiko
(.)
1)
2) ;

3)
maburudisho
(.)
. <<burudisho>>
maburudu
(.)
. <<maburudiko>>
maburuzo
(.)
1) ,
2) , ( ,
-.
)
maburuzu
(.)
. <<maburuzo>>
mabutu
. <<butu>>
(.)
()
machachari
(.)
. <<chachari>>
machache
. <<chache>>
(.)
, ;
kwa machache ,

machafuko
(.)
. <<chafuko>>
machagu
(-; .)
1)
()
,
2)
() ,

machaguzi
(.)
. <<uchaguzi>>
machakura
(.)
1) . <<mchakuro>>
2) ( ),
[]
(,
,
)

machapwi
(.)
. ,
machaza
(.)
1)
2)
3) ,
macheche
(-; .)
1) ,

2)
3) (-)
()
machege
(.)
. <<matege>>
machela
(-)
;
macheleo
(.)
;

macheo
(.)
;
, ; tangu
macheo hadi machweo
;
macheo jua

machera
(-)
. <<machela>>
machezo
(.)
1) . <<chezo>>
2) ,
(.)
,
Machi
(-)

(-)
1) ; ; enda
(endesha) machi

2) . ; piga machi

machinjioni
(.)
1)
2) . <<machinjoni>>
machinjoni
(.)
. . <<chinjo>>
macho
(.)
. <<jicho>>
machubwichubwi
(.)

. <<matubwitubwi>>
machug[w]achug[w]a
(.)
1) , ;

2)
machukio
(.)
. <<chukio>>
machukizo
(.)
. <<chukizo>>
machumbwichumbwi
(.)
. <<matubwitubwi>>
machunda
(.)
;
machunga
(.)
(),
machungani ,
,
machungani
(.)
. . <<machunga>>
machungu
(.)
. <<uchungu>>
machuno
(.)
. <<chuno>>
machwa
(.)
. <<machweo>>
machwea
(.)
. <<machweo>>
machweo
(.)
1) ,
2) ,

machwiojua
(-)
-
(Charaxes eupale)
mada
(-)
1) ,
(, .
.)
2)
;
sikiliza mada []

()
(-)
1) .
2) ,
madadi

; ;
; pandwa (shikwa)
na madadi
(-)
(
)
madaha
(.)
1) ;
2) ;
,

3) ; fanya
(iga) madaha
();

4)
5) ,

madahala
(.)
1) ,
2)
madahili
(.)
. <<dahili>>
madahiliano
(.)
1) ; madahiliano
mataifa

2) ;

madahiro
(.)
1) ;
;

2) ;

madakata
(.)

madaluga
(.)
;
madamu
. <<maadamu>>
madanganyo
(.)
. <<danganyo>>
madaraka
(.)
. <<daraka>>
madarasa
(.)
. <<darasa>>
madati
(-)
. <<madadi>>
madenda
(.)

(
)
madende
(.)
1)
2) , ;
sauti madende

madevu
(.)
;
fuga madevu )
)

( )
madhabahu
(-)
1) .
;

2) .
3) .
madhabihu
(-)
. <<madhabahu>>
madhabuha
(-)

madhali
1) , ;

2) , ;

madhara
(.)
. <<dhara>>
madhehebu
(.)
. <<dhehebu>>
madhii
(-)
. ,
madhila
(.)
1) ,

2) ,
madhilifu
. <<dhilifu>>
(.)
; ,
madhubuti
1) ;
2) ; ;
utafiti madhubuti

3) ; ,
; ; kanuni
madhubuti

4) ,

madhumuni

(.)
; ;
; kwa
madhumuni )
)
;
; weka
madhumuni
madigadi
(-)
; .

madini
(-)
1)
2)
3) .
4) ; madini chuma

5) ; madini nyepesi
; paka
madini
6)
madobini
(.)
;
madoido
(.)
1) ;

2) ,
()
3)
madolematano
(.)
(lypodium
phymatodes)
madrasa
(.)

maduhuli
(.)
1) []
2)
maduyuni
(-)

maegesho
(.)
1) ;

2)
3) ;
maegesho magari

maelekeo
(.)
1) ;
; maelekeo
maono ) )
2) ,
;
maelekezo

(.)
1) , ,
; toa maelekezo

2)
maelezi
(.)
,
maelezo
(.)
. <<elezo>>
maendeleo
(.)
1) ; ;
2) , ;
maendeleo kamili pande
zote
;
maendeleo ulinganifu
;
maendeleo uhusiano
baina nchi

3) ,
; maendeleo
kisayansi na kiufundi
-

4) ;
maendesho
(.)
(); maendesho
sheria

maenenzi
(.)
. <<enenzi>>
maenezi
(.)
. <<enezi>>
maezi
(.)
,
mafa
(.)
1) . <<mava>>
2) ingia mafa )

( ) )

)


mafaa
(.)
1) , ;

2)
mafafanuzi
(.)
,
mafamba

(.)
1)
;
2) ; ;
piga mafamba ,

3) ,

mafanikio
(.)
. <<fanikio>>
mafao
(.)
. <<mafaa>>
mafasa
(-)

mafia
(.)
. <<mafya>>
maficho
(.)
. <<ficho>>
mafichuo
(.)
. <<fichuo>>
mafikirio
(.)
1) ;

2) ;
;
mafindofindo
(.)
.
mafu
(.)
1)
2)
; maji mafu
mafua
(.)
1)
2)
;
; ana mafua

3) ; siwezi mafua

mafuatano
(.)
. <<fuatano>>
mafukizo
(.)
. <<fukizo>>
mafukuzano
(.)
1)
2) ,
mafumukano
(.)
. <<fumukano>>

mafunde
(.)
. <<mavunde>>
mafungia
(.)
1) ;
2) , ;
mafungia ng'ombe (nyama),
. mafungianyama

mafungianyama
(.)
. . <<mafungia>>
mafungulia
(.)
;
; mafungulia
ng'ombe

mafunjo
(.)
; ; bwawa
la mafunjo ) ,
)

mafunzi
(.)
. <<funzo>>
mafunzo
(.)
. <<funzo>>
mafupisho
(.)
1)
2) ;

mafuriko
(.)
. <<furiko>>
mafusho
(.)
.
(
)
mafusi
(.)

mafuta
(.)
1) , ; mafuta
nyama ;
mafuta mboga, mafuta
[mbegu za]
mimea
;
; mafuta kupikia

;
-enye mafuta ) ;
)
; ongeza

mafuta kwenye moto


.

2) ; ,
; mafuta dizeli
; mafuta
taa
3) . ;
; tia mafuta

mafutu
(.)
;
(.)

(, . .)
mafutuni
(.)
. <<mafutu>>
mafuu
(.)
1) ,
2) ,
mafya
(.)
. <<jifya>>
mafyeko
(.)
. <<fyeko>>
mafyongo
(.)
1)
2) ,
magadi
(.)
1) ; magadi soda

2)
magamaga
;

; enda
magamaga
magandi
(.)

maganga
(.)
. <<uganga>>
magangao
(.)
1) ,

2) ,
3) ,
magaogao
(.)
. <<magangao>>
magazini
(-)

magazo
(.)

.
magendo
(.)
; biashara
magendo
; ;
ingiza kwa
magendo

(.)
,

mageuko
(.)
; ,
; -
mageuko ,
;
mageuko kimaendeleo

mageuzi
(.)
. <<geuzi>>
mageuzo
(.)
. <<geuzo>>
magharibi
(-)
1) ;

2)
3)

maghufira
(.)
.
maghusubo
(.)
, ;

magi
(-)
, ()
magigimo
(.)
,
,

magineziamu
(-)

magma
(-)

magnetisi
(-)
1)
2) ,

magombezi
(.)
1) ;

2)
3)
magombezo
(.)
; ,

magomvi
(.)
. <<ugomvi>>
magongano
(.)
, ,

magonjwa
(.)
. <<ugonjwa>>
magube
(.)
. <<gube>>
magubiko
(.)
. ()
(

)
mahaba
(.)
; ;
; mahaba hayana
dawa .

mahabubu
(-)
,

mahabusi
(-)
1)

2) ; funga (tia)
mahabusi

3)
4)
mahabusu
(-)
. <<mahabusi>>
mahadhi
(.)
1) ,
2)
mahafali
(.; - )
1) (
)
2) ,


3)

mahafara
(.)


()
mahakama
(.; - )
; ;
mahakama kuu
; mahakama kwanza
(mwanzo)
;
mahakama kijeshi
; fikishwa
mahakamani

mahala
(.)
. <<mahali>>
mahali
(.)
1) ,
; mahali
kufanya kazi
; mahali ujenzi
;
mahali kuegesha magari
; twaa
mahali
( ),
weka mahali anapostahili
. (-.)
;
kila mahali ,
; hakuna mahali
kukaa ; mahali

2) , ,
; - mahali

3) ;

4) . , ;
usiende mahali

mahame
(.)
;


mahameli
(-)
. <<bahameli>>
mahamia
(-)
1)
2)
mahamiaji
(.)
. <<uhamiaji>>
mahamisho
(.)
. <<uhamisho>>
mahamo
(.)

. <<mahame>>
mahamumu
(-)
; ,
mahamuna
(-)
. <<maamuma>>
maharazi
(-)

mahari
(-)
. (-

)
maharimu
(.)
,

maharusi
(.)
. <<maarusi>>
mahashumu
(-)
()

mahasiano
(.)
, ; mahasiano
yaliyopo baina makabila

mahati
(-)
.
mahazamu
(-)
; ,


mahepe
(; - )
.

mahiri

(-.)
(-)
1)
2) ;

3) ;

1) , ;

2) ;

3) ;

4) ,
mahitaji
(.)

1) , ;
; mahitaji
msingi (kila siku)

; bidhaa za
mahitaji muhimu
;
mahitaji
ufundi
; tosheleza
mahitaji
;

2) ; ;
mahitaji msimu

mahluki
(-)
. <<mahuluku>>
mahluku
(-)
. <<mahuluku>>
mahmia
(-)
;
mahojiano
(.)
, ;
mahoka
(.)
1) ;
; usijitie
mahoka

2)
mahonyo
(-)
()
; - mahonyo
; ;
kwa mahonyo )
; )

1) ,
2)
mahsai
(-)
. <<maksai>>
mahsusi
. <<mahususi>>
mahudhurio
(.)
,
mahuluki
(-)
. <<mahuluku>>
mahulku
(-)
.
mahuluti
(-)
1) ,
2) ,

; ;
serikali mahuluti

mahushumu
(-)
. <<mahashumu>>
mahusiano
(.)
. <<uhusiano>>
mahusuli
(.)
;
,
mahususi
1) ,
2) ;
3) ,

mahututi
, (
); ugonjwa
mahututi ;
yuko mahututi

, ; jeruhiwa
mahututi

mahuzuni
(-)
()

maidani
(-)
[]
maige
(.)

maikolojia
(-)
.
maikrofoni
(-)

maikrometa
(-)
.
maili
(-)
(=1609 )
maingiano
(.)
;

maingiliano
(.)
1) ;
maingiliano lugha
;

2) ,
; maingiliano

biashara
;
maingiliano na watu
wengine

maingilio
(.)

maisha
(.)
1) ; ;
maisha faraghani
; maisha mengi

; - maisha

2) ; maisha
yasiyo na doa

3) []
4) ()
1) ;
; ; kumbuka
maisha
(.)
,
maishilio
(.)
1)

2) ,
(.)
, ; hayo ni
maishilio yangu, sina
maneno tena =

maiti
(-)
, ;
; nyumba
kuhifadhia maiti
maiza
(-)
. <<maizi>>
maizi
; ;
,
(-)
1) ;
pata maizi

2) ;
3) (ma-) . <<mmaizi>>
majaaliwa
(.)
. <<majaliwa>>
majadi
(.)
. <<madadi>>
majadiliano
(.)
. <<jadiliano>>
majahabu

(.)
. <<jahabu>>
majaliwa
(.)
1) []
2)

3) ,
majani
(.)
. <<jani>>
majaribio
(.)
. <<jaribio>>
majarini
(-)

majazi
(.)

majazo
(.)
. <<ujazo>>
majengeo
(.)

majenzi
(.)
1) . <<ujenzi>>
2) . <<majengeo>>
majeruhi
(-)
()
maji
(.)
1) ; , ;
maji baridi, . majibaridi
) )
;
maji [] moto, .
majimoto ;
maji magumu
; maji
machafu, . majimachafu
; maji meupe
; maji makuu
(kujaa)
; maji ardhi
; maji ya
bomba
; maji
kunywa ;
maji nyanya
; maji dafu
;
maji mchele
; maji shahada
, ,

,
; tia (tilia) maji
; rangi maji

2) ,
3) . ; maji
[] kongosho

4) .
; tia maji maziwani

; wa
maji

; f maji ;
piga maji
.
. - maji 1) ,
;
2) ; gesi maji

majibaridi
(.)
. . <<maji>>;
kukanda kwa majibaridi

majibishano
(.)
,
majibizano
(.)
1) ;

2) -
majichumvi
(.)
. maji ya chumvi
,
majidi
(-)

majikwezo
(.)

majili
(-)

majilio
(.)
1) . <<jilio>>
2) .

majilipio
(.)
. <<majilipo>>
majilipizi
()
. <<majilipo>>
majilipo
(.)
, , ;

majilis[i]
(.; -)

1) ;

2) ,
3) ,
4) , c
majimachafu
(.)
. . <<maji>>;
mabomba majimachafu

majimaji
(.)

. - majimaji )
, ;
)
majimoto
(.)
. . <<maji>>;
kukanda kwa majimoto

(-)

majinuni
(-)
1) ,
,
2) ,

majira
(.)
1) ;
; ; majira
,
,
; saa imepotea
(haishiki) majira

; majira
Moskow

2) , ; majira
mvua ; majira
mazima baridi ;

; majira mwaka
; majira ya
joto ; majira ya tanga
mbili .
<<malelezi>>; majira ya
majani kupukutika ;
majira ya kuchipua
3) .
4) ., . ;
majira nukta

majirani
(.)
1)
2)
3) . <<jirani>>
majisifu

(.)
, ,

majitumbo
(.)
. maji tumbo

majivuno
(.)
1) , ,
; -enye
majivuno ,

2) ,
; -enye
majivuno
majnun
(-)
. <<majinuni>>
majojo
(.)
1)
;

2) ,

majonzi
(.)
1) ; ; ;
fanya (ona, ingiwa na, wa
na) majonzi

()
2)
majuano
(.)
;

majuni
(.)

,
.

majununi
(-)
. <<majinuni>>
majusi
(ma-)
1) ;
2) ,

majuto
(.)
1)
2) , ;
fanya (ona) majuto
,

; shikwa (patwa) na
majuto

majuzo

(.)

Maka
(-)
1)
1)
;
. -makisha
. -makia
ac. -makwa
. -makika
makaa
(.)
; makaa miti
; makaa
mawe ;
makaa
magumu ; makaa
machanga ;
makaa zimwe
( [ma]zimwi), .
makaazimwe ; makaa
laini ; makaa moto
; makaa []
moshi
; choma makaa

makaazi
(.)
. <<makazi>>
makaazimwe
(.)
. . <<makaa>>
makabidhiano
(.)
; ,
(. ,
)
makabiliano
(.)
;

makadara
(.)
1)
2)
3) ()
4)
,
5) ,
6) .

makadari
(.)
. <<makadara>>
makadirio
(.)
1) ,
2) , ;
makadirio matumizi
;
makadirio fedha

(mapato na matumizi)

makala
(.; -)
1) ;
2) , ;
wasilisha makala

makali
. <<kali>>
(.)
1) (-.),
,
2)
3) ,

4) ;
5)
makalio
(.)
,
(-.)
makamasi
(.)
. <<kamasi>>
makame
(-)

-
makamio
(.)
.
makamo
(.)
;
( 35 50 ); mtu wa
makamo

makamu
(.)
. <<makamo>>
(-)
1) , ;
2) ,

3) ; Makamu
wa Rais -
makandamizo
(.)
, ;

makani
(.)
1) []
; ;

2) ,
makanika
(ma-; -)
1) ; makanika wa
magari
2)
makao

(.)
1) ,

2)
3) ; makao
makuu -;

4)
makapo
(.)
1)
2) .
makaribisho
(.)
;
makaroni
(-)

makasi
(.)

makataa
(.)
1) ,
;

2) []
,
3)
; kazi
makataa

1) ,
,
,

makatao
(.)
;
( ..)
makatazo
(.)
1) ;
2) ,
makazi
(.; - )
1) ; ;
;
; - makazi
; makazi watoto
yatima ;
makazi mbu

2)
3) . ,

4) . , ;
makazi ya utambuzi

5)
makeke
(.)
1) ,

2) , ;

3) ,
4) (-)
() ,

makenika
(ma-; -)
. <<makanika>>
makeruhi
(-)
. <<makuruhu>>
maki
(-; .)
1) ; ;
midomo yenye maki
; kiza chenye
maki
; nguo a
maki
2) ; ; ana
maki
makindano
(.)
,
makini
(-)
1) ;

2) ;
; kwa makini
,
;

3) ;
,
; kwa makini
,
4) , ,

1) ,

2)
3)
makinika
1)
()
2)
()
. -makinisha
makintoshi
(-)
, mpira wa
makintoshi )
)

makinzano
(.)
. <<makindano>>
makiri
(-)

; (

)
makisio
(.)
. <<kisio>>
makiwa
(.)
1) .

,
;
makiwani!
!, hapa pana makiwa
( )
2) (-)
makogo
(.)
. <<kogo>>
makohoo
(.)
. <<kohoo>>
makokoto
(.)
1) ; ;
; makokoto
kupigilia
; makokoto
kutomelea

2) (
)
makolokolo
(.)
1)
2) , ;

makomba
(.)


makombozi
(.)
. <<ukombozi>>
makopa
(.)
1) ;

2)
makoroa
(.)
. (
)
makorokoro
(.)
; ;

makororo
(.)
1) .
2) (
),

vuta makororo
;
makorowezo
(.)
1)
2) , ;
,
makosekano
(.)
, ;

makosi
(.)
.

makri
(-)
; ,
maksai
(-)
;
ng'ombe maksai ; farasi
maksai
maksi
(-)
1) ;
2) , ;
; maksi
(katika) mtihani

maksudi
(.)
. <<makusudi>>
maksusi
. <<mahususi>>
maktaba
(-)
;
; maktaba Taifa

; maktaba
kuu
; maktaba
inayosafiri
; maktaba
marejeo
(
)
maktabu
(-)

makubadhi
(-)
. <<makubazi>>
makubaliano
(.)
1)
2) ; kwa
makubaliano ya...
...
3) ,

makubazi

(-)

makubwa
. <<kubwa>>
(.)
1) ;
2) ()
; fanya makubwa
mengi

makucha
(.)
. <<ukucha>>
makufuru
(.)
. <<kufuru>>
makulaji
(.)
. <<malaji>>
makuli
(.)
. <<maakuli>>
makulima
(.)
1)
2) ,

makumi
(.)
; makumi elfu

makungu
(.)
1) . <<ukungu>>
2) , []

makunjubo
(.)
1) ,
2) ,
makupwa
(.)
.
makuru
(-)
1)
2)
makurubundi
(.)
;
(

(.)
makurubunji
(.)
. <<makurubundi>>
makuruhu
(-)
,
; ,

makusanyiko

(.)
1) ,
2)
makusanyo
(.)
, ;
makusanyo maandishi

makusudi
(.)
1) ; ;
; tendo la
makusudi

; mauaji
makusudi
,
kwa makusudi
,
;
bila (pasi) makusudi
,
1) [] ,

1) , , [ ]

makusudio
(.)
. <<makusudi>>
makutaniko
(.)
;
makuu
. <<kuu>>
(.)
1) ;
2) ;
; ;
- [kutaka] makuu
; piga
makuu
3) , ;
wa na makuu
,

4) ,
; -enye
makuu ,

makuyuni
(-)
(mauris
makuyuensis)
makwa
(.)
1) ,
2) ,


3) ,
makwao

(.)
; [
]; walirudi makwao

[,
]
makwenu
(.)
; [
]; [ ]
makwetu
(.)
; [
]; [ ]
malai
(.)

malaika
(-)
1) , ;
malaika wa ulinzi ; malaika mkuu

2) . ,
(.)
. <<laika>>
malaji
(.)
;
malale
(.)
. ugonjwa wa malale
.
malalo
(.)
. <<malazi>>
malaria
(-; .)
; homa malaria

malau
(-)
,

malaya
(-)
1) ,

2) ;
malazi
(.)
1) ;

2)
malazo
(.)
. <<malazi>>
malele
(.)
.
(
;
Roccella

Montagnei Roccella
tinctoria)
maleleji
(.)

-
kusi
-
kaskazi,

malelezi
(.)
. <<maleleji>>
malendalenda
(.)
. <<marendarenda>>
malenga
(-; wamalenga)
-
(
),

maleti
(-)

maleuni
(-)
1) ()
; ,

2)
1) ;

malevi
(.)
. <<ulevi>>
malezi
(.)
,
(); malezi mabaya

malhamu
(-)
1)
2)
3) ;
mali
(-)
1) ;
; mali
mwenyewe
; mali
umma

(watu wote, wananchi


wote)
; mali
inayoondoka
(isiyoondoka)
() ;
wa mali ... (-.)
,
(-.)
2) , ;
; utawanyaji wa
mali

; mali akiba
3) ; ; mali
halisi ya taifa
; mali
asilia
,
maliasili
(-) . . mali asili
,

malidadi
(-)
. <<maridadi>>
malighafi
(-)
. . mali ghafi
, ;
malighafi za madini

; malighafi za msingi

malihai
(-)
. . mali hai
;


maliki
(-)
, ;
,
1) (.), (-.
), maliki shamba


2)
. -malikisha
. -malikia
. -malikiwa
(-)
. ,

malikia
(-)
. <<malkia>>
malimati
(.)

. 1) 10
,
-


2) ,

malimbiko
(.)
. <<mlimbiko>>
malimo
(.)
1)
()

2)
malimwengu
(.)
1) .
2) . <<ulimwengu>>
malindi
(.)

(-)


(.)
. <<lindi>>; malindi ya
bahari
malipisho
(.)
,
malipizi
(.)
1) ;

2) ;

3) ,
malipizo
(.)
. <<malipizi>>
malipo
(.)
1) , ; ;
malipo pole pole
;
malipo ya
kwanza ; malipo
baadaye ;
malipo uzeeni
;
malipo vilema (ulema)
;
malipo wanafunzi
;
malipo posta

2) , ;
malipo safari

3) ;

4) ;
malisaa
(-)
. <<marisau>>
malisao
(-)
. <<marisau>>
malisha
(.)
. <<malisho>>
malisho
(.)
1) ,
2) ,

malishoni
(.)
, ,
maliumati
(.)
. <<malimati>>
maliwato
(.)
1)
();

2) ,
maliwaza
(.)
. <<maliwazo>>
maliwazo
(.)
, ;

maliza
1) , ,
; maliza kazi
; maliza
shule
; maliza
deni ,
; maliza kiu
;
maliza mahitaji

2) ;
,
3) ; ;
; anataka
kunimaliza .

. -malizana
. -malizisha
. -malizia
. -malizwa
. -malizika
malizano
(.)
1) [] ,

2) ; ,

3)
()
malizi
(.)
,

malki
(-)
. <<maliki>>
malkia
(-)
;
maltosi
(-)
.
malu
(-)
-
(Strepsiceros strepsiceros)
maluilui
(.)
1)
2)
malumbano
(.)
;

malumbanu
(.)
. <<malumbano>>
malupulupu
(.)
. <<marupurupu>>
maluuni
(-)
. <<maleuni>>
mama
(-)
1) ; mama mkubwa
;
mama mdogo
;
mama wa kambo ;
mama mlezi ;
; mama
mzazi
; mama anyonyeshaye
; mama
watoto (mtu), mame mtu
-
2) ; mama mja
mzito

3) .

4) .
; je,
mama unalia nini? ,
,
?

5) :
kiwanda mama
; mama
[yangu] wee! =
! ( ,
,
), mama wa
maovu
mamake
. . mama yake

mamako
. . mama yako

mamaledi
(-)

mamangu
. . mama yangu

mamanua
1) ,
2) ,
3)
. -mamanuana
. -mamanusha
. -mamanulia
. -mamanuliwa
. -mamanuka
mamba
(-)
1) ; toa machozi
ya mamba .

2)
3)
4) []
(-)
,

mambeta
(.; -)

mambo
(.)
1) . <<jambo>>
2) , ,
; ulimwengu una
mambo .
; mambo
makuu
;
; jitia katika
mambo makuu

(.)
. <<uwambo>>
(-)
1) (
),
2) . ,

mamboleo

; mwanamke
mamboleo
; ukoloni
mamboleo

mame
. mame mtu .
<<mama>>
mametu
. . mama yetu

mamia
1) , (
);

2) ( -.)
mamlaka
(-; ma-)
1) , ;
; mamlaka
kujitawala
; nitafanya
kila niwezavyo katika
mamlaka yangu
,
2) ;

3) , ;
; Mamlaka y Pamba
Tanzania


4) ; ;
mamlaka baba

5) ; wa na mamlaka
kuendesha gari

mamluki
(-)
,
mamoja
(.)
;
; ; haya si
mamoja
; yote ni
mamoja ,
; ukija usije,
kwangu ni mamoja

, ;
wa mamoja
; mamoja yote

mamsahib
(-)
.
man
(-)
. <<mani>>
manamba
(.)

-

manane
usiku wa manane ;
( 2
)
manani
,
( )
manati
(-)
1)
2) a
manawa
(-)
. ( )
manaya
(.)
,
manda
(-)


mandakozi
(-)
.
( 2
)
mandalina
(-)

mandanda
(-)
mwenye mandanda
, (

kozi); kozi mwana
mandanda, kulala na njaa
kupenda . ,
, ,

mandar[i]
(-)
1) , ;

2) , ; enda
mandari

3) ;
mandazi
(.)
. <<andazi>>
mandhari
(-; .)
1) [] ,

2) ;
3) ; mandhari ya
nyuma ;
4) , ;
mandhari mabaya

5) , ; ;
mandhari yote ya maisha

6) . ;
mando
(-)
(
)
mandolini
(-)
. <<mandalina>>
mandondo
(.)

mandusi
(-)
;
manemane
(-)
. 1)

(Commiphora abyssinica)
2) (
)
manemane
manena
(-; .)
.
maneva
(-; .)
1)
2)
,

manga
1)

2)
. -mangia
(-)
1) .
2)
mang'amung'amu
(.)
1) ;

2) ;
(); usingizi
wa mang'amung'amu

mang'ang'amu
(.)
. <<mang'amung'amu>>
manganisi
(-)
. <<manganizi>>
manganizi
(-)
.
manganja
(-)

1)

2)
3)
mangati
(-)
( ),

mangazimbwe
(.)
; ;
usiku mangazimbwe

mangi
(-; ma-)

mangili
(-)
. (

)
mangimeza
(ma-)
1)
2)
mangisi
(-)
. kuku wa mangisi

mango
(-)
1)

2)

3) .
4) .
5) .
1) ( ,
), fueli
mango
mangrini
(-)

mangumburi
(.)
1) ,

2) ,
;

mangungumbaro
(.)
; ,

mang'ungumu
, ;
,
mangwaji
(.)

1) ;

2) ,

mani
(-)
(= 1,4 )
(.)
. <<jani>>;
mshubiri mani
manibari
nguo manibari
-
manifesto
(-)

manii
(-)
. ,
manimani
(-)
. <<manemane>>
manispa
(-)
. <<manispaa>>
manispaa
(-)
. ofisi ya manispaa
,

manisipali
(-)
. <<manispaa>>
manja
(-)
. (;
Zosterops vaughani)
manjali
(-)
.

manjanika
(-)
, (
)
manjano
(-; .)
1) . (

; Curcuma
longa)
2) . rangi [] manjano
; rangi
manjano mabivu
; piga
manjano ;

manjilili
(-)

manju
(-)

-
(
)
manjunju
(-)
[],

manoari
(-)
. <<manowari>>
manoleo
(-)

(
)
manometa
(-)

manong'onezo
(.)
1) ,
2) ,
manong'ono
(.)
. <<manong'onezo>>
manowari
(-)

mansuli
(-; .)

mantiki
(-)
; - mantiki

manufaa
(.)
1) , ;
; kitabu cha
manufaa
2) ; manufaa
wafanyao kazi

3)
()
manukato
(.)
1) . <<nukato>>
2) ,

manuku
(.)
. <<manukuu>>
manukuu
(.)
1) ,
2)
3)
4) ,
manuni
(.)
,
manuwari

(-)
. <<manowari>>
manuwio
(.)
;
manuwiyo
(.)
. <<manuwio>>
manyago
(.)
. <<unyago>>
manyalia
,
manyata
(-)
(.
-)
manyonyota
(.)
. <<nyonyota>>
manyoya
(.)
. unyonya; -enye
manyoya ) )
) )

manyunyu
(.)
. <<nyunyu>>
manza
(-)
1) , ; []

2) ;

3) ,
manzao
mshale wa manzao

manzili
(-; .)
1) ,
2) ; ,
; kwa manzili haya

3) ;
4) , ; manzili
juu
maokozi
(.)
1) ;

2) ;

3) . <<uokozi>>
maombezi
(.)
1) ,
2)
3) ,
maombo
(.)

. <<maombezi>>
maombolezi
(.)
. <<maombolezo>>
maombolezo
(.)
. <<ombolezo>>
maonano
(.)

maondokeo
(.)
. <<ondokeo>>
maondoleo
(.)
. <<ondoleo>>
maoneo
(.)
. <<oneo>>
maonevu
. <<onevu>>
(.)
1)
2) ,

maonezi
(.)
; ,

maongezi
(.)
1) , ;
(pa.); tabia ya
maongezi

2) , ;

maongozi
(.)
1) ,

2)
3) ,
maongozo
(.)
. <<maongozi>>
maoni
(.)
1) , ,
; maoni wananchi

2) , ,
; watu wenye
maoni sawa

3) ,
maono
(.)
1) . <<maoni>>
2) ,
( -.)
maonyesho

(.)
. <<onyesho>>
maotea
(.)

maovu
. <<ovu>>
(.)
1) ;
2) ,
3)
maovyo
(.)
, ;

maowidha
(.)
. <<mawaidha>>
maozi
(.)

mapacha
(.)
1) . <<pacha>>
2) (
)
mapakio
(.)
1)

2)

3) ,
( )
mapakizi
(.)
. <<mapakio>>
mapali[li]o
(.)
1) ;
2)
()
mapambazuko
(.)
; ;
mapambazuko yameingia

mapana
. <<pana>>
(.)
1) ; [kwa] mapana
na marefu
2) , ;
punguza mapana

3)
mapangilio
(.)
. <<pangilio>>
maparuzo
(.)
1) ,

2) ,
;
mapatanisho
(.)
1) ;

2) ;
mapatano
(.)
. <<patano>>
mapatilizano
(.)
,
mapatilizo
(.)
1) ,
; ,
2) ,
mapayo
(.)
. <<mapayuko>>
mapayuko
(.)
1) ;
(.)
2)
mapema
(.)

1) ; asubuhi na
mapema ;
mapema mwaka
; - mapema
mno
2)
3) ,

4) ,
mapendano
(.)
,
,

mapendeleano
(.)
. <<mapendano>>
mapendeleo
(.)
1) . <<pendeleo>>
2) . <<upendeleo>>
mapendezi
(.)
,
;
mapenzi
(.)
1) , []
; vunja mapenzi

2) ;

mapeo
(.)

mapepe
(.)
1) . <<>>
2) . ,
;
3) .

mapepeta
(.)
1) . mapepeta a
mpunga

2) ;
mapigano
(.)
1) , ;

2)
mapinduzi
(.)
1) ;

2) , ;
mapinduzi viwanda
(ufundi)

3) ;
; ;
mapinduzi kidemokrasi
ya ukulima

mapishi
(.)
,
;

mapiswa
(.)
1) ,
2) ,
3) ;
mapitio
(.)
, ;
mapito
(.)
. mapitopito ,

mapitopito
(.)
. . <<mapito>>
mapochopocho
(.)
1)
;

2)


mapokeo

(.)
. <<pokeo>>
mapokezi
(.)
1) ()
2) , ()
3) (
)
maponea
(.)
1)
2)
maponya
(.)
. <<maponea>>
maponyea
(.)
,

maponyo
(.)
1) ,
2) ; (
)
maposo
(.)
(),

mapoza
(.)
,
mapumziko
(.)
. <<pumziko>>
mapune
(.)
. <<punye>>
mapunguo
(.)
. <<upunguo>>
mapunye
(.)
. <<punye>>
mapurende
(.)
1)
2)
mapurendi
(.)
. <<mapurende>>
mapute
(.)

mapuya
(.)
,
, . .
mapwa
(.)
maji mapwa
()
mapwaji

(.)
. <<mapwa>>
mapyoro
(.)
1) ,
;

2)
mara
(-)
1) , ; ;
mara hii ) )
, ; ;
mara moja )
) ;
; ; mara
nyingi ; mara kwa
mara )
)
; mbili mara mbili
ni nne (.
"" ...)
1) [], ;

1) ,
, ; mara
atakapokuja...
...
maradhi
(.)
, ;
maradhi wanyama
;
maradhi nyogea

maradufu
(.)

,
,
marahaba
., . )
,

:
, ,
)
shikamoo )

; enda njia
marahaba

marahamu
(-)
. <<malhamu>>
marakaraka
(.)
[]
;
. - marakaraka
, ;

maramba
(.)
;
mararu
(.)
. <<raru>>
marashi
(.)
;

marasi
(., -)
. <<maarasi>>
mardadi
(-)
. <<maridadi>>
mardudi
(-)
1) , ;
zawadi mardudi

2) ;
mardufu
(.)
. <<maradufu>>
(-)
(
)
marefu
. <<refu>>
(.)
; ; ;
marefu kutosha

marehemu
(-)
,
[]
marekani
(-)


(-)
()
marekebisho
(.)
. <<rekebisho>>
marendarenda
(.)
1) ,

2)
;
marengu
(.)

marfaa
(-)
. <<marufaa>>
marhamu
(-)
. <<malhamu>>
maridadi

(-)
1)
; ,
2) , (
)
1) ;
1) ;
maridhawa
;
, []

; ,
[]
maridhia
(-)
()

1) ;
; mtu maridhia

() ;
maneno
maridhia
2) ,

marigedi
(-)

marijani
(-)
1) ; marijani
fedhaluka
2) ( )
marikani
(-)
. <<marekani>>
marikebu
(-)
. <<merikebu>>
marikiti
(-)

marimba
(-)
. marimba vibao

,

marinadi
(-)

marinedi
(-)
. <<marinadi>>
maringo
(.)
1) ,
2)
3) ,,

4)
marini

1) (
), ;
;
2) ,
marisaa
(.)
. <<marisau>>
marisao
(.)
. <<marisau>>
marisau
(.)
(); piga
marisau
marisawa
(.)
. <<marisau>>
marjani
(-)
. <<marijani>>
markebu
(-)
. <<merikebu>>
marki
(-)
(
)
markiti
(-)
. <<marikiti>>
marmar
(-)
. <<marumaru>>
marmari
(-)
. <<marumaru>>
maro
(-)
1)
2)
marshali
(ma-)

marshi
. marshi marshi ,
,
marudi
(.)
. <<marudio>>
marudiano
(.)
, ;

marudio
(.)
1) ; ,
;
;
2)
3) , ,

marudufu
(-)

. <<maradufu>>
marufaa
(-)
1) .
;
2) ;

3) .
(
)
4)

kitanda
marufuku
(.)
; ; piga
(toa) marufuku ;
; marufuku
usafirishaji
. ; marufuku
kuvuta hapa!
!;
marufuku kusimama

;
; chama
marufuku
()
marugurugu
(.)
,
(.
)
maruirui
(.)
, ; tokwa
na maruirui
marumaru
(-)

marumvirumvi
(.)
,
(.


)
marupurupu
(.)
1) , ;

2) , ;

3) ;
4) (
)
masa
(-)
1) ;
2) ;
masaa
(.)
. <<masao>>

masafa
(.)
1) , ;
masafa mafupi
,
;
masafa marefu
; makombora
(maroketi) masafa kati

2) ; masafa
mafupi
masahaba
(.)
.

masahala
(-)
. <<msaala>>
masa[h]ibu
(.)
, ; fikwa
na masahibu
; (.)
masakasaka
(.)
1)
2) ;
3)
,

masala
(-)
(
, .
.)
(-)
,
masalala
. <<masalale>>
masalale
.,
= !,
!, !,
!
masalan
(-)
. <<mathalani>>
masalia
(.)
. <<masalio>>
masalio
(.)
. <<salio>>
masalkheri
. <<msalkheri>>
masamaha
(.)
,
masangao
(.)

. <<mashangao>>
masango
(.)

(
)
masao
(.)
1) ,
(, ,
. .)
2)
3) ,
,
4)
masarifu
(.)
. <<masurufu>>
masazo
(.)
. <<masao>>
mashaka
(.)
1) ,
2) ;

3) , ; -
mashaka ;
; -enye
mashaka
,

4) , ,

mashalla
.,

mashambizo
(.)
1)
2) , -

mashambulizi
(.)
. <<shambulizi>>
mashamshamu
(.)
, ,

mashangao
(.)
, ;

mashapo
(.)
;
mashariki
(-)
1)
2) Mashariki ,
; Mashariki
Kati ;
Mashariki

Mbali
mashauriano
(.)
;

mashenaka
(-)

mashendea
(.)
;

mashikamano
(.)
. <<ushikamano>>
mashine
(-)
; ;
; mashine tata
;
mashine kuandika
;
mashine barafu
; mashine
kerezo
; mashine kekee
;
mashine ufumaji
;
mashine kusaga unga
; mashine
kuvunia ; mashine

kupukuchulia mahindi

; mashine
kuvuta (kusukuma) maji
, ; mashine
kupepetea ; mashine
kuonyesha filamu
;
mashine za kompyuta
;
mashine
kutengeneza nguvu za
umeme ;
mashine kutoa nguvu
kiatomiki
; mashine
kujiendesha yenyewe
; mashine
kupooza hewa
; mashine
simu za maandishi ;
-a mashine ,

; mashine ya
kufulia nguo

mashingan[i]
(-)

mashini

(-)
. <<mashine>>
mashirikiano
(.)
. <<ushirikiano>>
mashitaka
(.)
. <<mashtaka>>
mashizi
(.)
. <<masizi>>
mashobo
(-)
1) , ,
()
2) ; ,

mashono
(.)
1) ,
2) ;
3) ; mashono mapya

mashtaka
(.)
1) ; ,
2) . ; ;
upande wa mashtaka
(
),
fanya mashtaka
;
mashua
(-)
; ; mashua
yenye tako
mashudu
(.)
. <<shudu>>
mashuhuri
1) ,

2) ,
, ;
mji mashuhuri
; msikilizaji
mashuhuri wa sauti
Kenya


Mashuke
(.)
(
)
mashukio
(.)
1) ; ,

2) .

mashumshumu
(.)



mashurutisho
(.)
1) ,
a,
2)
mashuuri
. <<mashuhuri>>
mashuzi
(.)
. <<shuzi>>
masi
(-)
;
; msongamano wa
masi

masia
(-)
enda masia )
)
;

masifu
(.)
1) , ;

2)
masihara
(-)
1)
2) ; ;
fanya masihara ;

masihi
(-)
.
masihiya
(-; ma-)

masijala
(-)

masika
(-)


- ,
-
masikani
(.)
. <<maskani>>
masikilizano
(.)
1)
(); ;
masikilizano ya taifa

2)
; hana

masikilizano na wazazi
wake

masikini
(-)
. <<maskini>>
masikizano
(.)
. <<sikizano>>
masilaha
(.; -)
. <<masilahi>>
masilahi
(.; -)
1) ;
; kwa
masilahi wafanyao kazi

; kwa masilahi
yake binafsi
;

2) ;
masilahi wafanyakazi

3) , ;

4) ; masilahi
bima ;
masilahi kustaafu

masimbi
(.)
, ; masimbi
tembo

masinde
(.)

(Phragmites communis)
masinzi
(.)
. <<masizi>>
masira
(-)
, (,
)
masirahi
(.)

masito
(-)
1)
( )
2) ,

masiya
(-)
. <<masihi>>
masizi
(.)

. <<sizi>>
masjala
(-)
. <<masijala>>
maskani
(.)
,
maskhara
(.)
. <<masihara>>
maskini
(-)
1) ,
;
2) .
1) ; ;
; nchi maskini

maslaha
(., -)
. <<masilahi>>
maslahi
(.; -)
. <<masilahi>>
masoka
(-)


(.)
. <<mahoka>>
masombo
(-)
. <<sombo>>
masrufu
(.)
. <<masurufu>>
masta
(-)
, ; masta
wa stesheni

mastaajabu
(.)
1) ,
2) ,
mastakimu
(.)
1)
; ;

2) ;
mastamu
(-)
()
masturi
(.)
, ,

masua
(-)
;
masubutu
(-)

. <<mathubuti>>
masuko
(.)
1) ; ,

2) .
masukosuko
(.)
. <<masuko>>
masumbufu
. <<sumbufu>>
(.)
. <<usumbufu>>
masumbuko
(.)
. <<sumbuko>>
masumbuo
(.)
. <<sumbuo>>
masumbulizi
(.)
1) ;
2) ;

masumbwi
(.)
. <<sumbwi>>
masuo
(.)

masurufu
(.; -)
1) ( )
2)
3) ,

mata
( .)

(-)
. , ;
hali za mata
; hifadhi mata

mataboti
(-)
. <<motaboti>>
matabwatabwa
(.)
1) ;
matabwatabwa wali

2) []

matafiti
(.)
. <<utafiti>>
matafuni
(.)
1)
2)
matafuno

(.)
. <<matafuni>>
matagataga
(.)
enda matagataga )
)

mataka
(.)
. <<matakwa>>
matakwa
(.)
. <<takwa>>
matamalaki
(.)
; ;

matambuzi
(.)
1) ,
2) . <<utambuzi>>
matamshi
(.)
1) . <<tamshi>>
2)
3) .
;
matamvua
(.)
. <<tamvua>>
matana
(.)
.
matandu
(.)

(), (
)
matanga
(.)
. <<tanga>>
matangulizi
(.)
1) . <<utangulizi>>
2) . <<mtangulizi>>
matapishi
(.)
1) (
)
2) ,
matari
(.)
; kama matari ya
mchana yasiyokuwa na
wingu
(=

)
matata
(.)
. <<tata>>
matayarisho
(.)

. <<tayarisho>>
matazamio
(.)
1) ,
2) ;

matbaa
(-)

mate
(.)
; tema mate ,
; tema mate usoni
, ;
nafasi
kutemea mate haipatikani
(=
); meza mate
machungu =

matege
(.)
1) ; mwenye
matege
2) .
mategemezi
(.)
,
()
mategu
(.)
; makala haya
yana mategu mengi

mateka
(-)
1) , ;
; mateka wa vita
; -mshikilia
mateka
waziri

2) (.) ,
;

matembele
(.)
(.
)
matembezi
(.)
. <<tembezi>>;
matembezi ya mjini
; enda
matembezi

matemo
(.)
; ; mwitu wa
matemo

(.)
; ;

, ;

matengano
(.)
1) . <<utengano>>
2) , ;
milima haikutana lakini
watu baada ya matengano
wamepata
kukutana .
,

matengenezo
(.)
. <<tengenezo>>
matengo
(.)
. ,
matengu
(.)
. <<matengo>>
materesi
(.)


mateteo
(.)
,
matetezi
(.)
. <<utetezi>>
mateto
(.)
1) . <<uteto>>
2) ,
3) ,
mateuzi
(.)
. <<uteuzi>>
mathalan[i]

mathali
,
mathilisha
, ,

mathubuti
(-)
,

1) , ,

2)
3) ,

mathubutu
(-)
. <<mathubuti>>
mathulubu
(-)
. ,
matibabu

(.)
. <<utibabu>>
matibwitibwi
(.)
maji matibwitibwi

matiko
(.)
; tia kisu matiko

matilaba
(.)
1) ; ;

2)
3) ,
4) ,
5)
matilabu
(.)
. <<matilaba>>
matilo
(-)
.

matiloi
(-)
. <<matlai>>
matimutimu
(.)
1) matimutimu nywele,
. nywele za matimutimu

()

1) ,
;
matindi
(.)
1) (
)
2) ,
; tandika matindi .

matindija
(.)
1) ;
;

2)
matini
(-)

matiti
(.)
enda matiti
(.)
. <<titi>>
matlaa
(-)
. <<matlai>>
matlai
(-)

1)
2)
3)
4)
matokezo
(.)
;
matokezo ghafi

matoki
(.)
. <<mtoki>>
matu
(.)
(,
)
matubwitubwi
(.)
. 1) ,
2)
(.)

(
)
matuko
(.)
,
;
matule
(.)
1)
2) , ,
matulubu
(.)
. <<matilaba>>
matumainio
1) ,
2) ,
; - matumainio

matumatu
(.)
;
(
)
matumbo
(.)
. <<tumbo>>; homa
matumbo
matumbotumbo
(.)
;
matumishi
(.)

matumizi
(.)
1) ,
,
; matumizi
madawa shambani

2) , ,
; makadirio
matumizi ;
matumizi
jumuia
; matumizi
binafsi

3) ; ;
matumizi maji

4)
() ;

matungazi
(.)
.
matungizi
(.)
(
-
)
matunguu
(.)
1)
(Aframomum
angustifolium)
2)

matwana
(-)
(
)
mauaji
(.)
; kikosi cha
mauaji ;
askari wa mauaji ;
mauaji
makusudi

maudhi
(.)
;
,
maudhiko
(.)
1) ,

2) ,
3) ;
maudhui
(.)
; ,

mauguzi
(.)
1) , (
)
2) []
3) . <<uguzi>>
mauidha
(.)

. <<mawaidha>>
mauja
(.)
1) ,
2)
3) ( ),

(.)
. <<miuja>>
maujudi
(.)
, ;
, (-.) ;
, ;
vitu vile
maujudi madukani

mauko
(.)
1) , ;
;
2) ,
maulana
(-)
1) [] ,
2) . []
()
maulaya
(-)
[] ,
mauli
(-)
,
maulidi
(-)
1) ;

2) .
;


;

3)

maulisho
(.)
, ;

mauliwa
. . mauli wangu =

maulizio
(.)

maulizo
(.)

1) ; [idara ]
maulizo
2) ;
3) . <<ulizo>>
maumbufu
(.)
,
maumivu
(.)
; ;
maumivu kichwa
; maumivu
tumboni

maumizi
(.)
. <<maumivu>>
maundifu
(.)
maji [] maundifu

maunzi
(.)
, ;

mauthui
(.)
. <<maudhui>>
mauti
(.)
, ; patwa
(kutwa, patikana, fikwa,
kutana) na mauti
,
, ;
mauti yalimfika njiani

mauwidha
(.)
. <<mawaidha>>
mauzaji
(.)
. <<uuzaji>>
mauzauza
(.)
1) ;
2) ,
3) ,

mauzo
(.)
1)
2)
mava
(.)
;

mavi
(.)
1) ,
,
2) , ; mavi
chuma

3) , ,
1) .,
,
mavilio
(.)
, ;
mavilio damu ,

mavu
(.)
.
mavulia
(.)
,
mavumba
(.)

( )
mavumbuzi
(.)
. <<uvumbuzi>>;
mavumbuzi mapya
ufundi

mavunde
(.)
. mavundevunde 1)

2) ;
3) ,

4) -.

mavundevunde
(.)
. . <<mavunde>>
mavune
(.)
. mavunevune 1)
, ; ona
mavune

()
2) ( ); mwili
wangu u mavune

mavunevune
(.)
. . <<mavune>>
mavungu
(.)
1) , ,

2) . ,

(-.) ;
(.)
(.)

mavuno
(.)
1)
2) ,

3)
4) . ,
mavurugano
(.)
1)
2) ,
mavurugo
(.)
, ,

mavusho
(.)
,
mawaidha
(.)
1) ; ,

2) , ;
kitabu cha mawaidha

mawani
(.)
. <<miwani>>
mawanio
(.)
; ;

mawano
(.)
.
" "


(


,
)
mawanyo
(.)
1) ,
2)
mawasiliano
(.)
1) ,
; mawasiliano
mtoto na watu wazima


2) , ,
,
; mawasiliano ya simu

mawe
(.)
. <<jiwe>>
mawe! = !,
!, ! unasema
utanipiga! mawe!

? - !
mawele

(.)

()
(.)

mawenge
(.)
1)
2) ;
maweo
(.)
. <<maawio>>
mawese
(.)
. mafuta mawese

mawewa
(.)

mawi
(.)
1) -. ()
2)
3) ,

maya
(.)
1) ; ;
ona maya
2)
3) ; ; kwa
maya
mayiti
(-)
. <<maiti>>
mayonesi
(-)

mayoneze
(-)
. <<mayonesi>>
mayugwa
(.)
(.
)
mayungiyungi
(.)
[]
mazeka
(ma-)
;
maziara
(.)

mazidadi
(.)
; ;

mazigazi
(.)
,

maziko

(.)
1) ;

2) ,
mazimbwezimbwe
(.)
1) ,
2)
mazingaombwe
(.)
1) ;
2) [] ,

mazingara
(.)
. <<mazingira>>
mazingaumbo
(.)
. <<mazingaombwe>>
mazingazinga
(.)
1)
2) ;
mazingira
(.)
1) ;
;
;
;
uchafuzi wa mazingira

; utunzaji wa
mazingira
()
; elimu mazingira

2) ,
; mazingira
magumu
()
mazingo
(.)
1) . <<mazingira>>
2)
mazishi
(.)
1) ;
, ;
hudhuria mazishi

; ibada
mazishi
2)

maziwa
(.)
;
; maziwa mabichi
; maziwa
unga (poda)
;
maziwa kopo (mkebe)

;
maziwa
mtindi ) )
; ng'ombe wa
maziwa ;
kutoka maziwa
mama .
; maziwa watu
wawili
(

. )
mazoea
(.)
1) ,
,
2) ,
3) ;

mazoeo
(.)
. <<mazoea>>
mazoezi
(.)
. <<zoezi>>
mazoezo
(.)
1) . <<mazoea>>
2)
mazonge
(.)
1)
(
)
2) , ;
- mazonge ,
(
), hali
mazonge

3) ,

mazongezonge
(.)
1) . <<mazonge>>
2)
mazowea
(.)
. <<mazoea>>
mazu
(.)

mazunguko
(.)
1)
, ;
,
2)

mazungumzo
(.)
. <<zungumzo>>

mba
(-)
1)
2)
(. , )
mbaa
(-)
. <<mbawala>>
mbaamwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
mbaazi
(mi-)
1) ,

(Cajanus
indicus)
2) (-) ; mbaazi
ukikosa maua husingizia
jua .
,
[ ]
mbabaiko
(mi-)
,
mbabe
(wa-)
1) ., ;

2)

3)
mbacha
(mi-)
()
; usiache mbachao
kwa mswala upitao .


(=
)
mbadala
(mi-)
. ,

mbadhiri[fu]
(wa-)
,
mbadiliko
(mi-)
1) ,
2) .
mbadilishaji
(wa-)
1) , (.), ;
mbadilishaji wa mazingira

2)
mbago
enda mbago )
)

mbagombago
(-)
,
; -;
mambo yake ni
mbagombago

mbahatishaji
(wa-)

mbahili
(wa-)
()
,
mbaiolojia
(wa-)

mbala
(-)
-
(Tragelaphus scriptus Pall)
mbalamwezi
(-)
1) ; usiku wa
mbalamwezi
2)
(-)

mbalanga
(-)
. [] ;
mbalanga nyeupe
; mabalanga nyeusi

mbalasi
(-)
. <<balasi>>
mbalehe
(wa-)
1) ,

2)
[]
mbali
1) , ;
, []
; mbali na ()

(-.), kwa mbali
, , ; -
mbali ,
2) ; mbali na hayo

3) , ; mbali na
()
4) . mbalimbali
, -,
; - mbali[mbali]
,

5) . . .
, ,

1) , ;
; mtu
mbali kabisa

2) ,
mbalimbali
. <<mbali>>
Mbaluchi
(wa-)
. <<Mbalushi>>
mbalungi
(mi-)
. (Citrus
paradisi),
(Citrus grandis)
Mbalushi
(wa-)

mbamba
(mi-)
1) ;
2) . <<bamba>>
(mi-)
.
(Euphorbia abyssinica)
mbambakofi
(mi-)

(Afzelia
quanzensis)
mbambangoma
(mi-)
1)

2) ,

mbamia
(mi-)
. ,
(
, -

; Hibiscus
esculentus)
mbandarini
(wa-)

mbande
(-)
; maji mbande

mbandiko
(mi-)
1) ,

2) ,

3) ,

4) ; ;

mbanduko
(mi-)
; ;
; mbanduko [wa
majani]
mbangi
(mi-)
1)

(Cannabis sativa)
2)
( ;
Cannabis indica)
mbango
(-)

(Phacochoerus aethiopicus)
(-)
; ,

mbanjo
(mi-)
; ,
[]
(-)
(. .
. )
mbano
(mi-)
1) ;

2) , ;

3) ;
4)
5) ,
(
),
6) , ; wavu
wa mbano

7) ; mbano wa
duara ;
mbano wa mraba

mbao
(.; -)
1) . <<ubao>>
2) , ;
;
; mbao
nyekundu ,
- mbao
3)
mbaraka
(mi-)
. <<baraka>>
mbaramba
(-)

. <<mlamba>>
mbaramwezi
(-)
. <<mbalamwezi>>
mbarango
(mi-)
;
mbarapi
(-)

mbarawaji
(-)
joho


mbaraza
(wa-)

mbarazi
(mi-)
. <<mbaazi>>
mbari
(-)
; ;
mbarika
(mi-)
. (
;
Ricinus communis), kokwa

mbarika
; mafuta
mbarika
(-)

mbaro
(mi-)
,
; tia mbaroni

mbaruti
(mi-)
.
(
;
Argemone
mexicana)
mbaruwae
(-)
. <<mbayuwayu>>
mbasa
(-)

mbashiri
(wa-)
1) ;

2) []
mbasi
(-)
,
mbasua

(-)
1)
2) ,
,
mbata
(-)
1)
(
)
2)
mbatata
(-; mi-)
1)
2)
mbati
(.)
. <<uwati>>
mbatilifu
(wa-)
,

mbatilisho
(mi-)
, ,
;

mbatizaji
(wa-)
. ,

mbavu
(.)
. <<ubavu>>; mbavuni
, ; ;
vunja mbavu
;
vunjika mbavu

mbawa
(.)
. <<ubawa>>; mbawa
za ndege )
) ;

; ota mbawa )
,
( ,

. .) )
;
mbawaa
(-)

( )
mbawala
(-)
(),
mbawala pongo .
(Sylvicapra
grimmia)
mbawara
(-)
. <<mbawala>>

mbawawa
(-)

mbawazi
(-)
1) ,

2) ;

mbaya
. <<baya>>
(mi-)
. <<mbayaya>>
mbayana
(wa-)
,

,
, ;
mbayaya
(mi-)
,
mbayolojia
(wa-)

mbayuwayu
(-)
;
mbazazi
(wa-)
1)
2)
mbazi
(-)
. <<mbawazi>>
mbe
.,
, :
mbe! sifikiri hili! ,

!
mbea
(wa-)
1) ,
;
2) (mi-) ,
mbeba
(wa-)
, -.;
mbeba maji
mbeberu
(wa-; ma-)

mbega
(-)
1) .
(; Colobus
vellerosus); mbega
mwekundu

(Red Colobus)
2) ,

mbegu
(-)
1) ; ; ;
panda mbegu ; chipua
mbegu (
),
. . ;
mbegu za kutoaminiana
. ;
mbegu bora
. .

2) ; ;

3) ; ,
mbei
(mi-)
. ,
(Pimenta aris)
mbeja
(wa-)
()
(. .
), ; mbeja
wa kano ,


mbeko
(-)
1) . , ;
; mtu mwenye
(wa) mbeko
() ;
mtu mbeko
-. ; ondoa
(vunja)
mbeko )
)
,
2) ,
mbele
(-)
1) , ;
- mbele ;
; mambo mbele
;
maoni mbele
; mbele ,
; mbele yangu
(yako n. k.)
(
. .); mbele macho
yetu (
), mbeleni )
) ;
akiba mbeleni
)
) ;
1) ,
2) , ; na
mbele ; enda
(endelea) mbele
; tokeza

mbele
(,
)
3) ;
; hapo mbele

4) , ,
; hana mbele
wala nyuma
(=
),
mtu asiye na mbele wala
nyuma ; ,


mbeleko
(-)
1) , -




2) ; usikate
mbeleko kabla mtoto
hajazaliwa .

(=
,
), kutoka
mbelekoni

mbelekomkono
(-)
. mbeleko mkono

mbelele
(-)

mbeleni
. . <<mbele>>
mbelewele
(-)

Mbelgiji
(wa-)

mbembe
(wa-)
1) ;
()
2)
3)
4) ,
(mi-)

mbemabelezi
(wa-)
. <<mbembe>>
mbembeo
(mi-)
1) ; ,

2) .

mbembezi
(wa-)
. <<mbembe>>
mbende
fa mbende
(
)
mbenuko
(mi-)
1) ; lenzi
mbenuko
2) ,
;
mbenzi
(wa-)
1)
2) ;
,

mbera
(-)
,


mbesi
(-)
.
mbetuko
(mi-)
, ;
()
mbeu
(-)
. <<mbegu>>
mbeuzi
(wa-)

()
mbeya
(wa-)
1)
()
2) ;
mbezi
(wa-)
1)
2) ;

mbi
. , ,
; kazi mbi si
mchezo mwema .

mbia
(wa-)
,
mbibo
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mbigili
(-; mi-)

1) .
(

;Tribulus
terrestris)
2) ; ;
3) . ,
;
mbigiri
(-)
. <<mbigili>>
mbiginyo
(-)
1)
2) ,

mbiha
(mi-)

(Abutilon
zanzibaricum)
mbiji
(-)
[) ;
mbili
1)
2) . <<wili>>; mara
mbili
mbilikimo
(-; wa-)
1) ;
2)
mbilimbi
(mi-)
. <<mbirimbi>>
mbilingani
(mi-)
. <<mbiringani>>
mbiliwili
(-)
1)
2) (mi-) . <<mbigili>>
mbinda
(mi-)
. , (Hibiscus
esculentus)
mbingiri
(mi-)
,

mbingiriaji
(wa-)
,
() (.
)
mbingiriko
(mi-)
.
mbingiro
(mi-)
, ;

mbingu
(-)
1) , ; katika
mbingu saba .
; teremka
mbinguni
. ;

2) . <<uwingu>>
mbingusi
(-)
- (Sphirna
Zigaena)
mbini
(wa-)
1) ,
(-.)
(

)
2) .
mbinja
(-)
1)
2) ; piga mbinja

mbinu
(-)
1) , ; ,
; mbinu za mafunzo
;
mbinu za lugha
;
mbinu za ufundi

2) ; mbinu za kivita
; -enye
mbinu
3) . . . ,
, ;
; mbinu mpya za
kuzuia malaria


4) , ;
; (.)
(-)
1) ,
; ; mbinu
kalamu ;
mbinu mkono
;
;
mbinu mguu
;

2) . . ;
mbinuko
(-)
; ;
; kioo [cha]
mbinuko
mbio

(-)
1) ; ; mbio za
motokaa
; mbio za kupokezana
; mbio
ndefu ( umbali mrefu)
;
mbio za
kuruka viunzi
;
; mbio za
timu ;
piga (enda) mbio )
; )
; wa (wako, wamo)
mbioni )
, ; tuko
mbioni kuchunguza tatizo
hili
)
. ()
(-.);
( -.)
2) , ;
mbio ( wa) wastani

. mbiombio 1) ,

2) ;

(-)

mbiomba
(-)
(
)
mbiombio
(-)
. . <<mbio>>
mbirambi
(-)
,
, ;
mbirambi

(
), pokea
mbirambi zangu

mbirimbi
(mi-)
1)
(Averrhoa bilimbi)
2) . <<birimbi>>
mbiringani
(mi-)
. (Solanum
melongena)
mbiringiani
(mi-)
. <<mbiringani>>
mbiringo
(mi-)

, ,

mbiru
(-)

mbishanaji
(wa-)
;
mbishi
(wa-)
1)

2)
3)
4)
5)
mbisho
(mi-)
1) , ( )
2) . ;
za mbisho

3) ,
mbisi
(mi-)

mbiu
(-)
1)
2)
; piga
mbiu


3) , ;
; mbiu za
mikoa

(
)
mbiya
(-)
tia mbiya
()
mbizi
(-)
; ;
piga (enda) mbizi ;
maji mbizi

(-)

mbobo
(-)
1) ,
2)
mboga
(mi-)
1)
(Cucurbita moschata)
2) (-) . mbogamboga,
mboga za majani ;

; mboga ya pwani

(Portulacca oleracea
Sesuvium portulacastrum)
(-)

1) ;

2) , ,

mbogamaji
(-)
-
mbogamboga
(-)
. . <<mboga>>
mbogo
(-)
; ja mbogo

mboji
(-)
1)
2) ()
3) ;
;
mboko
(-)
(
)
mbokora
(-)
[a]
( )
mbokwe
(mi-)



mbolea
(-)
1) ; mbolea za
asili
; mbolea za
chumvi[chumvi]
(madawa)
; mbolea za
madini
; tia
mbolea . .

2)
mbomoko
(mi-)
, ,
()
mbomoshi
(wa-)
,

mbona

?, ?; mbona
nini? ?; mbona
tena? ?
mboni
(-)
1)
(), mboni jicho

2) -.
3) ;
; mtumwa wa
mboni .
4)

5)
mbono
(mi-)
1)
(.
, Jatropha
curcas), mbono
mdogo .
(Ricinus communis),
mafuta mbono

2)
mbonyeo
(mi-)
;
mboo
(-)

mbora
(wa-)
1) ,
;

2) .

mborigini
(wa-)
; waborigini wa
Australia

mboro
(-)
. <<mboo>>
mbota
(-)
(Perca
nilotica)
mboza
(mi-)

,
-
(Stercutia cinerea)
(-)

mbu
(-)
;

mbuai
. <<mbuaji>>
mbuaji
. ;
; mnyama
mbuaji ,

mbuba
(-)
1)
2)

mbubujiko
(mi-)
; (),
mbubujiko wa maisha
.
mbuda
(-)
, (
)
mbuga
(-)
1) , ; mbuga
za majani

2) . mbuga za
[kuhifadhia] wanyama
; mbuga za
masokwe

mbuge
(-)
,
(-. ),

mbugi
(-)
1) (


,


)
2) (
)
mbugu
(mi-)

mbuguma
(-)

mbuji
(wa-)

; ni mbuji wa
kusema

(-)
1) .
2)
mbuki

(wa-)

;
mbuku
(wa-)
1) ()

2)
mbukulia
(wa-)
. <<mbukuzi>>
mbukuzi
(wa-)
;
mbukwa
(-)
1) ; piga
mbukwa ;

2) ,
mbulia
(mi-)
;
mbulu
(wa-)
1) ,

2)
3) (-) ,

mbulukwa
(wa-)
[],
; fanya
mbulukwa
mbumbumbu
(wa-)
,
mbumburuzano
(mi-)
,
mbundugo
(-)
.
( ,
. .)
mbungati
(mi-)
(Kigelia
pinnata)
mbunge
(wa-)
,
mbungo
(mi-)


(Landolphia florida)
(-)
. <<mbung'o>>
mbung'o
(-)

mbungu
(-)

(Taurotragus oryx)
mbuni
(mi-)
(Coffea
sp.)
(wa-)
1) ,
2)
3)
(-)

mbuniaji
(wa-)
;
mbuniji
(wa-)
, ;
mbuniji wa jukwaa

mbuo
(mi-)
, ;
mbura
(mi-)
1)

(Parinari
curatellifolia)
2) mbura
mburuga
(-)
. (

), piga
mburuga
mburugo
(mi-)
, ;

mburukenge
(-)
. (Varanus
ocellatus)
mbururo
(mi-)
1) . <<mburuzo>>
2) ;

mburuzo
(mi-)
1)
2) , (
), mburuzo wa
nyoka
mbuta
(-)
1) (
),

2)

3)
mbuti
(-)
.

mbuuzo
(mi-)
. <<mburuzo>>
mbuya
(-; wa-)
;
mbuyembuye
; ; ;
nywele mbuyembuye

mbuyo
(-)
.

; enda mbuyo


mbuyu
(mi-)
. (Adansonia
digitata); zunguka mbuyu

mbuzi
(-)
1)
2) (
)
(-)
(
)
mbwa
(-)
; mbwa [wa] mwitu
; mbwa koko
; mbwa
wa
kuwinda
; kama mbwa
; fa kama mbwa

; mbwa hafi maji
akiona ufuko .
,

mbwabwajo
(-)
1) ;
()
2)
mbwago
(mi-)
(.
, ), mbwago
wa bei ,

mbwanda
(mi-)
. <<mbwende>>

mbwato
(mi-)
,
mbwe
(-)
;
mbwedu
(wa-)
1) ,

2) (mi-) ,

mbweha
(-)
(Canis mesomelas)
mbweko
(mi-)
,
mbwembwe
(-)
1) ,
; mwaga (tia)
mbwembwe
,

2) ,
mbwende
(mi-)

( ),

(-)
1)

2)
; la mbwende )
,
(=
) )
,
mbweu
(-)
; piga (enda)
mbweu
mbwiji
(-)
(Lycaon
pictus)
mbwisho
(mi-)
. <<mgwisho>>
mbwoji
(mi-)
,
mcha
(wa-)
, ; ;
mcha Mungu
() ;
mcha maji
baridi hakogi . ,
,

(=
-
)
mchachago
(mi-)
[] (
, )
mchachatochachato
(mi-)

mchache
(wa-)
, (.) ; mchache wa
subira
;
mchache wa muhali
,

mchafi
(mi-)
; mchafi baridi

mchafuji
(wa-)
1)
2) (mi-)
mchafuko
(mi-)
, ,

mchafukoge
. mchafu koge
, -;
; vitabu vimekaa
mchafukoge juu ya
meza

mchafuzi
(wa-)
,
();
(.)
mchago
(mi-)
(),
mchagoni
mchagouzi
(mi-)
.
mchaguo
(mi-)
,
mchaguzi
(wa-)
1)
2) ,
3)
mchai
(mi-)
(Thea
sinensis)

mchaichai
(mi-)

(Andropogon citriodorus)
mchaji
(wa-)
. <<mcha>>
mchakacho
(mi-)
1) ;
2) ; ;
3) ; ;
mchakacho wa miguu

mchakamchaka
(-)
. mchaka mchaka 1)
(
)
2) , (
, ), kimbia
mchakamchaka

1) ; ,

mchakato
(mi-)
. <<mchakacho>>
mchakuro
(mi-)
1)
2) . ,
3) .
;

mchambuzi
(wa-)
1)
2) ; mchambuzi
wa habari
mchamvya
(mi-)

(Pachystela
Sacleuxii)
mchana
(.)
1) , (
6 18 ), mchana
kutwa (kuchwa)
() ;
mchana kweupe

2) ; mchana
mdogo ;
chakula cha mchana ;
;
mchana kuzimu hakuna
nyota . []

mchanga
(mi-)

; ;
mchanga mnene
; mchanga
mwembamba
; mchanga
mtifu ;
mchanga sukari, sukari
mchanga
; chembe mchanga
; mchanga wa
maiti ; tia mchanga
;
; ;
uma mchanga
( ,
..)
1) . <<changa>>; mtoto
mchanga
mchangamano
(mi-)
; ; neno
mchangamano .

mchangamfu
(wa-)

()

mchanganuo
(mi-)
. . ; -
kimchanganuo

mchanganuzi
(wa-)
,
(-., .
, )
mchanganya
(wa-)
mchanganya [wa] dawa
,
mchanganyaji
(wa-)
. <<mchanganya>>
mchanganyiko
(mi-)
1) , ;
mchanganyiko wa dawa
; mlo uwe wa
mchanganyiko

; sehemu
mchanganyiko .
; riba
mchanganyiko .

2) ,
3)
4) , ;
mchanganyiko wa mawazo
) )

mchanganyizo
(mi-)
. <<mchanganyo>>
mchanganyo
(mi-)
1) ,
;

2) .
3) ;
4) ; ;
5) , ;

6)
mchango
(mi-)
1) , , ;
mchango wenye manufaa
; toa
mchango )
) .

2) ; ;
mchango wa askari

(mi-)

(mi-)


mchanjo
(mi-)
1)
()
;
2) .
3)
4) . ; cheti
cha michanjo

mchanougo
(mi-)
1)
2) ;
mchanyato
(mi-)
1) ;

2)

mchapa
(wa-)
1) , (-.)
; mchapa kazi
,
;
; mchapa maji

2) ,
(); mchapa ramani
.

mchapaji
(wa-)
, ;

mchapishaji
(wa-)

mchapo
(mi-)
1) (, ,
, .
.)
2) ; ;
3) ,
( )
mchapuko
(mi-)
; ;
mchapuko kitovu

mchapuo
(mi-)
. <<mchapuko>>
mcharazo
(mi-)
.
mchawi
(wa-)
;
mche
(mi-)
1) ,
, ; ;
kitalu cha kukuza miche

2)
3) . ,

4) .
(mi-)
1) . <<mchi>>
2)
mchea
(wa-)
. <<mcha>>; mchea
mwana kulia hulia yeye
. ,
,
[ ]
mcheaji
(wa-)
. <<mcha>>
mcheche
(mi-)
1) (.
)
2) (, )
(mi-)

(mi-)
. <<cheche>>
mcheduara

(mi-)
.
mchegamo
(mi-)
1) , ,

2) .

3) ,
(

)
mchegeleko
(mi-)
(
),
(.
,
)
mcheja
(wa-)

(); wacheja wangu

( )
mchekecheke
(mi-)
,
-

mchekecho
(mi-)
1) ,

2) ,

mchekele
(mi-)

mchekeshaji
(wa-)
1) ;
2) ()
;
mchekeshi
(wa-)
. <<mchekeshaji>>
mcheko
(mi-)
;
mchele
(mi-)
1) ;
; mchele mmoja
mapishi mbalimbali .
,
;
mchele ni mbi na wapishi
nao . ,

2) ; mchele wa
mtama
()
mchelea
(wa-)
()
; ; mchelea
bahari si msafiri .
(=
-
)
mcheleaji
(wa-)
. <<mchelea>>
mchelema
(mi-)

mchembe
(-)

mchemko
(mi-)
, ;
mchemko wa bahari

mchemrabasawa
(mi-)
.
mchemsho
(mi-)
,
mchemu
(mi-)

mchemuo
(mi-)
;
;
mchengo
(mi-)
1) ,
( )
2)
3)

mchenza
(mi-)
[ ]
(Citrus nobilis)
mchepuo
(mi-)
1) ; ;
shule mchepuo wa
ufundi

2) ;
mcheshi
(wa-)

mcheu

(mi-)
. <<mteo>>
mcheza
(wa-)
1) ; mcheza mpira
; mcheza
sataranji (chesi)
; mcheza ngoma

;
; mcheza kamari )
) .

2) , ; mcheza
sarakasi ;
mcheza sinema
mchezaji
(wa-)
1) . ;
; mchezaji kikazi
(wa kulipwa)
;
mchezaji wa akiba
; mchezaji
aliyetolewa

2) , ; mchezaji
mashuhuri wa sinema

mchezo
(mi-)
1) ; ,
; ;
mcheza umekwisha!
; mcheza huja
ngomani .

(=
)
2) ; ,
; ;
ulimwengu wa michezo
;
mchezo wa kimataifa
;
mchezo wa mpira [wa
miguu] ;
mchezo wa mpira wa
mikono a) )
; mchezo wa ngumi
; mchezo
wa hoki ; mchezo
wa kuruka juu
; mchezo wa kutupa
visahani
; mchezo wa
kuvutana kamba
;
mchezo wa fahali
; mchezo wa
marudiano

; ;
michezo
maonyesho

3) . mchezo wa
kuigiza , ;
mchezo wa kuchekeza
; mchezo
wa kutisha
4) ;
5) michezo vita

mchi
(mi-)
1)
2) .
3)

; ; mchi wa
sabuni
; mchi wa dhahabu

mchicha
(mi-)
. 1)
(Amaranthus spinosus)
2)
mchikichi
(mi-)

(Elaeis guineensis)
mchikicho
(mi-)
1) ()
2) ,
( )
3) , (
,
)
mchimba
(wa-)
, ; ,
(-.) -
; mchimba makaa
(migodi)
; mchimba mafuta
; mchimba kaburi
; mchimba
kisima
huingia mwenyewe .

(=

, )
mchimbaji
(wa-)
1) . <<mchimba>>
2) ; mchimbaji
wa dhahabu
; mchimbaji
wa madini
mchimbi
(wa-)

. <<mchimvi>>
mchimbuaji
(wa-)
. <<mchimbaji>>
mchimbuzi
(wa)
. <<mchimbaji>>
mchimvi
(wa-)
1) . ,

()
2)
Mchina
(wa-)

mchinja
(wa-)
1) . <<mchinjaji>>
2) ;
mchinjadamu
(mi-)


mchinjaji
(wa-)
, ( );
mchinjaji hataki kumwona
mwingine akichinja .

,
[]
mchinjiko
(-)

(-
)
mchinjo
(mi-)
1) ()
2)
3)

mchipuo
(mi-)
;
();
wakati wa mchipuo
mchipwi
(-)

mchiririko
(mi-)
1)

2) ,
;
3)
mchirizi
(mi-)
1) , ; mchirizi
wa damu .

2) , ,

3)
4) ; ;
mchirizo
(mi-)
1) . <<mchirizi>>
2) []; ;
mchirizo wa mahitaji
; grafu
mchirizo
()
mchobeo
(mi-)

mchocha
(mi-)


mchocheaji
(wa-)
mchocheaji wa moto
,
mchocheamvua
(-)

mchocheo
(mi-)
1)

2) ; ;
3) . ,

mchochezi
(wa-)
1) ;

2)
mchocho
(mi-)
. <<mchocheo>>
mchochole
(wa-)
, (
-.)
(-.); mimi si
mchochole wa kutumia
shilingi 200
200
mchochoni
(mi-)
.
(Dioscorea sp.)
mchochoro
(mi-)
,
;
mchochota
(mi-)
()

mchokocho
(mi-)
1) (

-.)
2) ,
3) ,
()
mchokochore
(mi-)
,
,
-

mchokoo
(mi-)
1)
2) .
mchokore
(mi-)
; mchokore
dume ,

mchokozi
(wa-)
1)
() ;
()

2)

3) , ,

mchomanguo
(mi-)
. kichomanguo .
<<kichoma>>
mchomo
(mi-)
1) ,
2) ()
3) .
;
4) . ;

5) ;
6) . ,
; toa mchomo
(),
mchomoko
(mi-)
, ;
mchomoko mpya wa
mikutano (mazungumzo)

mchomozo
(mi-)
,

mchomwaji
(wa-)


mchongaji
(wa-)
;

mchonge[le]zi
(wa-)
1) ; ;

2) ; ,

mchongo
(mi-)
1) ,
; mchongo
wa kalamu

2)
mchongoma
(mi-)


(
;
Flacourtia indica); kupanda
mchongoma kushuka ndio
ngoma .

[ ] -
[]
mchoo
(.)


- ,
, kilimo cha
mchoo
mchopozi
(wa-)
1)
2)
mchora
(wa-)
. <<mchoraji>>
mchorachora
(wa-)
,
();

mchoraji
(wa-)
1) , ;
; mchoraji [wa]
ramani ;
mchoraji [wa] ramani za
nyumba
2)
3)
mchoro
(mi-)
1)
2)

3)
4) ; mchoro
usiomalizika ; mchoro
wa utengenezaji ;
mchoro wa
kuchekesha ;

5) , ; ;
piga mchoro ,

6) ; mchoro kazi
; michoro
ufundi

7)
8)
9)
mchorochoro
(mi-)
1) ,
;
2) .
mchoroko
(mi-)
. ( ;
Phaseolus mungo)
mchororo
(mi-)
. <<mchoro>>;
mchororo wa kuchekesha

mchoshi
(wa-)
()

mchoto
(mi-)
1)
(-.); ;

2) ,

mchovu
(wa-)
. <<mchoshi>>
mchovya
(wa-)
, (),
(); mchovya asali
hachovyi mara moja .

mchovyo
(mi-)
1)
2)
3) (,
, ..);
dhahabu mchovyo

4) ;

5)

mchoyo
(wa-)
1) ()

2)
mchu
(mi-)


(
;
Avicennia officinalis
Avicennia marina)
mchuano
(mi-)
1) []
,
2) ,

mchubuko
(mi-)
, ;
mchuchu
(wa-)
;
mchujano
(mi-)
.
(. , , )
mchukuzi
(wa-)

mchuma
(wa-)
; mchuma chai
; mchuma
riziki
mchumba
(wa-)
1) ;
2)
mchumbururu
(mi-)
(; Strongylura
crocodila)
mchumi
(wa-)
1) ,
(); mchumi wa mali
, ;

2)
mchunaji
(wa-)
1) ,

2)
mchundo
(mi-)
; fundi
mchundo

mchunga
(wa-)
. <<mchungaji>>
(mi-)

mchungaji
(wa-)
1) ,
(.
, )
2)
3) . []
;
mchunguti
(mi-)
. <<msunguti>>
mchunguzi
(wa-)
1)
() ; ,

2) ,
3)
4) ,
; mchunguzi
wa kisiasa

5)
6) ;

7) ;
; mchunguzi wa
habari
8)
mchungwa
(mi-)
[ ]
(Citrus aurantium)
mchuni
(wa-)
. <<mchunaji>>
mchuno
(mi-)
,
mchupo
(mi-)
, ;
;
mwenendo wa michupo

; mchupo wa
maendeleo

mchu[r]uzi
(wa-)
, []
; mchuruzi msafiri
,
;
mchuruzi asimamaye watu
wa nje

mchuzi
(mi-)
[] , ;
mchuzi wa nyama
mchuzirojo
(mi-)
,
mchwa
(-)

mdaa
(mi-)
( -


; Euclea
multiflora)
mdaawa
(wa-)
1) ,
2) ,
(mi-)
. <<dai>>
Mdachi
(wa-)

mdadisi
(wa-)
1) ;

2)
()
3)
mdafu
(mi-)
(
-
,

)
mdago
(mi-)
(Adenium
coetaneum)
mdahala
(mi-)
. <<mdahalo>>
mdahalo
(mi-)
;
, ;
,
mdai
(wa-)
1) . ,
2) ,
mdaiwa
(wa-)
1) .
2) ,
mdakale
(mi-)

mdakali
(mi-)
. <<mdakale>>
mdakizi
(wa-)
,

mdako
(mi-)

mdaku
(wa-)
1)
2)
3) ;
(.)
mdakulizi
(wa-)
1) ,
2) . <<mdaku>>
3)
mdakuzi
(wa-)
. <<mdakizi>>
mdalahani
(mi-; -)
. <<mderahani>>
mdalasini
(mi-)

(Cinnamomum
zeylanicum)
mdambi
(mi-)

(Erica sp.)
mdamu
(wa-)

mdandamo
(mi-)
, (. .
)
mdanganyi
(wa-)
,
mdanganyifu
(wa-)
()

mdanzi
(mi-)
. (Citrus
bigaradia)
mdarabi
(mi-)
(Eugenia
jambosa)
mdarahani
(mi-; -)

. <<mderahani>>
mdarisi
(wa-)
1)
2)
mdato
(mi-)
, ; mdato wa
barafu
mdauyuni
(wa-)

mdeke
(mi-)
. <<mdeki>>
mdeki
(mi-)
1)
2)

mdela
(mi-)

(), mdela
wa shaba nyekundu

mdema
(wa-)
( 9
2 )
mdemokrasi
(wa-)

mdengu
(mi-)
. ,
(Cicer arietinum)
mdeni
(wa-)

Mdenmarki
(wa-)

mderahani
(mi-; -)

mdewere
(-)
.
mdhabidhabina
(wa-)
1) ,
2)
3) , ;

mdhahara
(mi-)
; ,

mdhalimu
(wa-)
1)

2) ,
;

3) ,
mdhamana
(wa-)
. <<mdhamini>>
mdhamini
(wa-)
1)
2) ;
mdhana
(-)
1) ;
2)

mdhibiti
(wa-)
; ;
mdhibiti mkuu

mdhihaki
(wa-)
;

mdidimio
(mi-)
,
(); (
, )
mdila
(mi-)
. <<mdela>>
mdima
(wa-)
. <<mdema>>
mdimu
(mi-)
[ ]
(Citrus aurantifolia)
mdiplomasi
(wa-)

mdiria
(-; mi-)
.
mdirifu
(wa-)

mdodoki
(mi-)
. (Luffa
acutangula)
mdoea
(wa-)
1) ,
2) . . ,

mdoezi
(wa-)
. <<mdoea>>
mdogo
(wa-)


(. , , ,
), mdogo wa asili


. <<dogo>>; mtoto
mdogo
mdokozi
(wa-)
,
mdomo
(mi-)
1) ; mdomo wa chini
; mdomo wa
pande ; kinanda
cha
mdomo ;
piga m[i]domo ;
bana midomo

2) ; kwa mdomo ;
taarifa ya mdomo
; fungua (amsha)
midomo
a) ) .
; ziba midomo
.
(); wamo
midomoni .
; mwenye mdomo,
mdomo mrefu ; ana
mdomo
mchafu
(); kwa
mdomo na kwa vitendo


3)
4) ()
5) ;
6) ; ;
mdomo wa chupa
;
bunduki midomo miwili
; uza
mdomo kwa...
() (-.,
.
), tia mdomo

mdomwa
(mi-)

( ,
,

,




;


)
mdondoakupe
(wa-)
,

mdongea
(mi-)
1)
( );
kanga
2) ,

3) ;
mdono
(mi-)

mdoriani
(mi-)
. (Durio
zibethinus)
mdoshi
(mi-)
( ,
. .)
mdoya
(wa-)
. <<mdukizi>>
mduara
(mi-)
,
,
,
mdubira
(wa-)

mdubiri
(wa-)

mdudu
(wa-)
1) ; ;
; tofaa lin wadudu
; mdudu
wa tumboni

2) , ; mdudu
wa kidole
(mi-)


(Thylachium africanum)
mdukizi
(wa-)
,
;

mdukuo
(mi-)
1) ; ;
( )
2) , ;

mdume
(mi-)
1)
2) . .
; ,

mdumizi
(wa-)
,
mdumu
(mi-)
1) ;
2) ;
3) ;

4)
mdundo
(mi-)
1) (
); ( ,
, . )
2)
()
()
3) [] ;
; mdundo wa damu

4) .
5) ;
; midundo moto moto

6)
mdundugo
(mi-)
. ( ,

)
mdunzi
(wa-)
1)
2)
mdunzidunzi
(wa-)
. <<mdunzi>>
mdurenge
(-)
(
,
)
mduriani
(mi-)
. <<mdoriani>>
mdwere
(mi-)

mea
(-)
. (
)
1) ,
;
2) ( , ,
)

3)
(); mea meno

. -melesha, -meleza
. -melea
. -meleka
mechi
(-)
. ; mechi
mpira ;
mechi kuondoana

(-)

medali
(-)
; medali dhahabu

medani
(-)
1) . ; ;
medani vita
; medani
kilimwengu

2) , ; medani
elimu kitaifa

mede
(-)
( );
(-)
1) . ;

2) (
, .
)
Mediterania[ni]
bahari Mediteraniani

mega
1) (
-.); mega kwa meno

2) , ;

3)
. -megana
. -megesha
. -megea
. -megwa
. -megeka
@ jimegea
1) ,
2) .
megawati
(-)
.
mego
(ma-)
1) (-.;
);

2) ,
Mei
(-)
; Mosi Mei

meja
(-; ma-)
. ; meja jenerali
-
meka
1)
;
2) . ,

mekanika
(ma-; -)
. <<makanika>>
meko
(.)
c. <<jiko>>; meko
kuyeyusha shaba

melezi
(-; .)
,
meli
(-)
1) ; ;
; meli baharini
; meli yenye
kubeba uzito
mkubwa
; meli ya [kubeba]
mafuta ; meli ya
abiria
;
; meli ya mizigo
; meli
ndogo ya doria
; chumba
cha meli ; ingia
(pakia) meli

2) ,

(-)
. <<melikora>>
(-)
. <<melimeli>>
melikora
(-)

melimeli
(-)

; ;
melmeli
(-)
. <<melimeli>>
mema
(.)
1)

2) ; ,
; mema na
maovu ndio ulimwengu
.
-
. <<ema>>; matunda
mema
memba
(-; ma-)
1) ; memba wa Bunge

2) ,

membe
(-)

(Numenius phaeopus)
memeta
. . . .
. -memetesha
. -memetea
.-. -memetuka
. . . .
. -memetwa
.-. -memetekea
.-. -memetekwa
@ memeteka
1) ,
2) , ,
;
3) . (
)
memetuko
(-)
1) ;
2)
memsahib
(-)
. <<mamsahib>>
mena
1) ;

2)
()
mende
(-)
1) (Per Blatta
americana)
2) .
meneja
(ma-; -)
1) ; ;
;
;
; meneja mkuu

2) . ; meneja
wa timu
menejimaenti
(-)
; ;
fundisha menejimaenti

meng'enya
,
. -meng'enyana
. -meng'enyesha
. -meng'enyea
. -meng'enywa
. -meng'enyeka
mengie
. <<ingi>>; matatizo
mengi
meno
(.)
. <<jino>>
mentaa
(-)
. <<mentari>>
mentari
(-)
; (
)
menya
1) ()
();
; ,

2) ;
3) , ,
. -menyana

. -menyesha
. -menyea
. -menywa
. -menyeka
; menyeka rumba
.
menyu
(-)
,
, ;
dutu menyu

menzili
(-)
. <<manzili>>
merekani
(-)
. <<marekani>>
meremeta
, ,
;
. -meremetesha
. -meremetea
. -meremetwa
. -meremeteka
meridiani
(-)
; - meridiani

merikani
(-)
. <<marekani>>

merikebu
(-)
, ;
merimeri
(-)
;
meringe
(-)
. ,
merino
(-)
( )
mesenja
(-; ma-)
,
mesi
(-)
1) ,
( );

2)

mesiya
(-)
. ,

( )
meskiti
(-)
. <<msikiti>>
meta
1) , ,
;
2) ;

3) . ,
( )
. -metesha
. -metea
. -metwa
. -meteka
. -metameta .
. . .
(-)
. <<mita>>
(.)
. <<uta>>
metaboli
(-)
. ,

metafizikia
(-)

metaloidi
(-)
.
metali
(-)
; - metali
; metali
myeyuko
()

methalan
. <<mathalan>>
methali
(-)
1) , ;
methali [];
;
2) ;
3)
methili
(-)
. ; methili
alkoholi

metriki
kipimo cha metriki, mfumo
wa metriki

meya
(ma-)

meza
(-)
; meza kuvalia
;
kitambaa cha meza
; chumba cha
mezani ; katika
meza ya mkutano
(majadiliano)

1) , ,
; ;
meza fundo kubwa la mate
machungu .

2) . ; meza
sauti ;
haya imemeza heshima
yangu
(.
)
. -mezesha
. -mezea; mezea
mate .
( -.)
. -mezeka
@ mezwa
. . 1)

2) ( )
mfaa
(mi-)


mfadhili
(wa-)
1) ;
,

2) ,
3) .
mfadhiliwa

(wa-)
,
;

mfafanusi
(wa-)
. <<mfafanuzi>>
mfafanuzi
(wa-)
1)
2)
3) ,

mfagia
(wa-)
, ; mfagia
mji ;
mfagiaji
(wa-)
1) .-.
2) ;
mfagio
(mi-)

, -
,
(Sida carpinifolia)
mfagizi
(wa-)
,
mfalme
(wa-)
; ; ;

mfanano
(mi-)
, ,

mfani
(wa-)
,

mfanidi
(wa-)
mfanidi ngozi ,
,

mfano
(mi-)
1) , ;
kama mfano ;

2) , ; mfano
hai ; kwa
mfano ; wa mfano
bora
kwa... []
(-.),
onyesha mfano mwema
(mbaya)

() ; -

kupigiwa mfano
,
, mfano wa
kuigia
; mfano wa
dunia ; -
mfano hasa
3) ; ;
; mfano wa
maneno ) )
; mfano
wa usemi

mfanya
(wa-)
1) ,
; mfanya fujo
(.
)
2) , ,
; mfanya kazi
; mfanya miwani
; mfanya
biashara ,
; mfanya
biashara (mambo)
magendo

mfanyaji
(wa-)
. <<mfanya>>
mfanyakazi
(wa-)
; ;
mfanyakazi stadi ; mfanyakazi wa
mawasiliano
a) )
; mfanyakazi
wa bandarini ,
;
mfanyakazi wa viwandani
;
mfanyakazi wa kilimo

; wafanyakazi wa
dunia unganeni!

, !
mfanyi
(wa-)
. <<mfanya>>
mfanyizaji
(wa-)
,
;
mfarakano
(mi-)
1) ;
,
2) ;

Mfaransa

(wa-)

mfariji
(wa-)

mfarika
(mi-)

(. , )
mfariki
(wa-)
, ;

(mi-)
. <<faraka>>
mfarisha
(mi-)
;

mfarishi
(mi-)
1) . <<mfarisha>>
2) (wa-) ,
; (
)
mfaruku
(wa-)
1) ,
(-.)
2)
3)
mfarukwa
(wa-)
. <<mfaruku>>
mfasa
(mi-)

(Veronica
obconica)
mfasiri
(wa-)
1) ,

2)
mfawidhi
(wa-)
1)
2)
mfedha
(mi-)
.
mfedhuli
(wa-)
. <<mfidhuli>>
mfeleji
(mi-)
. <<mfereji>>
mfenesi
(mi-)
.
(Artocarpus integra),
mfenesi wa kizungu a)

(Artocarpus communis) )
(
)
mfereji
(mi-)
1) , , ,
; mfereji wa
kupitishia takataka
; mfereji
wa maji safi ;
mfereji wa mafuta

2) . , ,

3) ( )
mfichachana
(mi-)
. <<mfichachani>>
mfichachani
(mi-)

mfichaji
(wa-)
1) ,
() (-.)
2) , ,

3) ()

mfichifichi
(wa-)

mficho
(mi-)
1) , ;
mshono mficho

2) ,
mfidhuli
(wa-)
;

mfigili
(mi-)
(Raphanus sativus)
mfigiri
(mi-)
. <<mfigili>>
mfiko
(mi-)
1) , ;
(
)
2) , ,
; mfiko wa
risasi . )
)
()
mfilisi
(wa-)
. <<muflisi>>
mfilisika
(wa-)

mfiniko
(mi-)
. <<mfuniko>>
mfinyanzi
(wa-)
;
mfinyo
(mi-)
1) ()
2) ; mfinyo mmoja
wa chumvi
mfiraji
(wa-)

mfirashi
(mi-; -)
. <<mfarisha>>
mfisadi
(wa-)
1) ;
;
2)
mfisha
(wa-)
1) ;
2) ( )
mfishaji
(wa-)
. <<mfisha>>
mfitini
(wa-)
, ;
;
mfiwa
(wa-)
, -. ;
;
mfiwa na wazazi ;
kilio huanza
mfiwa ndipo wa mbali
wakaingia . []

,

[]
mfiwi
(mi-)
(Phaseolus
lunatus)
mfizikia
(wa-)

mfo
(mi-)
. <<mvo>>
Mfoeniki
(wa-)

mforsadi
(mi-)

(Morus
alba)
mfu
(wa-)
, ; mfu
maji ; nusu mfu
kwa woga

mfua
(wa-)
1) ,
() ;
mfua chuma, .
mfuachuma ; mfua
dhahabu
; mfua fedha
;
mfua kufuli
2) (mi-) ;
3) (mi-) ;
mfua wa mawimbi
(wa-)
. mfua nguo ,
; ; mfua nazi
,

mfuachuma
(wa-)
. . mfua chuma
. . <<mfua>>
mfuaji
(wa-)
. <<mfua>>
mfuasi
(wa-)
1) ;
,
2) . ;
3) ,

mfuataji
(wa-)
1) ,

2) , (.
)
3)
mfuatano
(mi-)
1) ;
;
; mfuatano wa
uundaji

2) , ;

mfuato
(mi-)
;
mfufu
(mi-)
. <<mfuru>>
mfufuaji

(wa-)
;

mfufuo
(mi-)
,
;
mfufuzi
(wa-)
. <<mfufuaji>>
mfuga
(wa-)
1) ,
;
; ;
; mfuga nyuki

2) ,

mfugaji
(wa-)
. <<mfuga>>
mfugo
(mi-)
1) (
)
2)
(),
3) ;

4) . ; , ;
mifugo maziwa
; mifugo
nyama
; mifugo nasaba safi
; daktari wa
mifugo
mfujaji
(wa-)
1) (.);
(.);
(.)
2) . mfujaji mali
,
mfukizo
(mi-)
;
mfuko
(mi-)
1) ; mfuko wa
kubandika

2) ; ; mfuko
wa plastiki

(); mfuko wa
barua ; mfuko wa
kubeba mgongoni ;
mfuko wa mto ;
mfuko
wa risasi ,

3) , ; toboka
mfuko .

4) ; ; mfuko
wa limbikizo
; mfuko wa
matumizi
;mfuko wa
fedha wa mataifa


mfukuaji
(wa-)
; ;
mfukuto
(mi-)
1) ,
2) ;
3) []
,
mfukuzi
(wa-)
,
(wa-)
. <<mfukuaji>>
mfuli[li]zo
(mi-)
. <<mfululizo>>
mfululizo
(mi-)
1) ,
;
; -
mfululizo
; kwa
mfululizo ;
vuta sigara kwa mfululizo


2) ;
mfululizo wa siku
[]

3) ; ; ;
mfululizo wa milima
, ;
mfululizo wa masomo

1) , ;
siku nne mfululizo
; miaka mingi
mfululizo

mfuma
(wa-)
. <<mfumaji>>
mfumaji
(wa-)
1)
2)
mfumba[ji]
(wa-)
1)

2)
mfumbati
(mi-)
1)
2)
mfumbato
(mi-)
, ;

mfumbi
(mi-)
1) (
)
2) ; ()
mfumbua
(wa-)
1) (
)
2) ,

mfumbuaji
(wa-)
. <<mfumbua>>
mfumi
(wa-)
. <<mfumaji>>; kitanda
cha mfumi
mfumo
(mi-)
1)

2) ,
3) , ;
; ;
; mfumo wa jamii

,
; mfumo wa elimu
;
mfumo wa lugha
; mfumo
mpya wa uchumi
;
mfumo wa
uzalishaji mali
; mfumo wa
jua ;
mfumo mkuu
wa neva

(wa-)

mfumua
(wa-)
. mfumua maneno nje
, ;
mfumuaji
(wa-)
. <<mfumua>>
mfumukano
(mi-)

;
pa;
()
mfumuko
(mi-)
mfumuko wa bei [na
mapato]
mfundi
(wa-)
1) ,
2) (,
, ..)
mfundishaji
(wa-)
1) . <<mfundi>>
2)
mfundo
(mi-)
1) ;
2) , ;
3) ,
4) . ,

mfune
(mi-)

(Sterculia
appendiculata)
mfunga
(wa-)
1) , ;
mfunga hesabu )
)
2) ,
mfungaji
(wa-)
. 1)
2) , ,

mfungamano
(mi-)
1) ,
,
,
mfungamano wa
kilimwengu wa
Wakomunisti


2) [] , ;
mfungamano wa vyama vya
kindugu
; mfungamano wa
kudumu
mfungizo
(mi-)
1) , ;
mvua mfungizo ,

2) ,
mfungo
(mi-)

1) ;
,
2)
3) ;
4) .
5) .
mfunguo
(mi-)
1) ;

2) ;

3) ,

4) .

5)

; mfunguo
wa tatu


mfungwa
(wa-)
1) , ;
mfungwa wa [ki]siasa

2) ; mfungwa wa
vita
mfuniko
(mi-)
1)
2) ; ;
mfunzaji
(wa-)
. <<mfunzi>>
mfunzi
(wa-)
,
mfuo
(mi-)
1)
2) ; ; piga mfuo
; chuma mfuo

3)

(mi-)
1) ; , ;
; karatasi mfuo
; nguo
mifuo
; piga
(andika, weka) mfuo
,
2) ; ;
,
3) ; ; chora
mfuo shambani ;

4) ( )
5) , ;
mfupa

(mi-)
1) ; mfupa (wa) bega
; mfupa [wa]
kiuno ;
mifupa
mbavu ;
tupia mfupa . .
(-.)
2) .
mfupisho
(mi-)
1) ;

2) ,

mfuradi
(mi-)
,
mfuraha
(mi-)
(
,
),
mfurahivu
(wa-)

mfure
(mi-)

mfuria
(-)
1)
,

2) -
mfuriko
(mi-)
1) ,
2) ; mfuriko wa
maneno .
mfuru
(mi-)
. <<mfuu>>
mfurukutwa
(wa-)
,

( )
mfurungu
(mi-)

(Citrus
medica)
mfutafuta
(mi-)
(Clitoria
ternatea)
mfuto
(mi-)
1)
2) ;
; - mfuto )

,
) (
), mlango wa
mfuto
; mkeka wa
mfuto
; kofia mfuto

3) []
(
)
4) ( ),

(mi-)
,
; kidevu cha
mfuto )
) .

mfuu
(mi-)
(Vitex cuneata)
mfyambo
(mi-)

mfyatuko
(mi-)
1)
2)
mfyeka
(wa-)
,

mfyekaji
(wa-)
. <<mfyeka>>
mfyeko
(mi-)
1)
2) (
)
mfyonyo
(mi-)
(
)
mfyonza
(mi-)
1)
2) , ; mfyonza
vumbi
mfyosi
(wa-)
,

mfyozaji
(wa-)
,
mfyozi
(wa-)
. <<mfyosi>>
mfyuko
(mi-)


(. ,
)
mfyuso
(mi-)
. <<mfyuko>>
mgaagaa
(wa-)
1)
()
2) (mi-)
mgaagazo
(mi-)
. <<mgaragazo>>
mgagani
(mi-)

mgahawa
(mi-)
. <<mkahawa>>
mgala
(wa-)

; mgala muue na haki
umpe . ,

(
)
mgambaji
(wa-)
,
mgambakangu
(mi-)


mgambo
(mi-)
1) [] ;
; mbiu
mgamba ikilia ina
jambo .

, ,

2) kumbi la mgambo
,

3) ;

4) ;
mafunzo ya mgambo
(


), ulinzi wa
mgambo
; walinzi
(askari) wa mgambo

mganda
(mi-)

, ()
(mi-)
( -
)
(wa-)

(mi-)
1) ,

2)
3)

mgandamizaji
(wa-)
,
mgandamizo
(mi-)
1) ,
2) .
3) ;

mgandamizwaji
(wa-)
,
[]
mgandisho
(mi-)
1) (,
), mgandisho wa
maziwa
2) ;

mgando
(mi-)
. <<mgandisho>>
(mi-)
(, )
mganga
(wa-)
1) , ; mganga
mkuu ; mganga
mdogo ; mganga
wa
wanyama (mifugo)

2)
3)
4) ,
mgangaji
(wa-)

mgangaungo
(mi-)
, -

mgange
(mi-)

(.

)
mgango
(mi-)
1) ,
2) ,
()
3)
mganguzi
(wa-)
. <<mganga>>
mgao
(mi-)
. <<mgawo>>; mgao wa
kazi
mgaragazo
(mi-)
1) , ;
(.)
2) ( )
mgatuo
(mi-)
mgatuo wa madaraka

mgawaji
(wa-)
,
(); mgawaji
dawa ;
mgawano
(mi-)
. <<mgawo>>
mgawanya[ji]
(wa-)
,
;
mgawanyi
(wa-)
. <<mgawanyaji>>
mgawanyiko
(mi-)
1) ,
2) , ;
mgawanyiko wa biashara )
)

mgawanyo
(mi-)
1) ; ,
; mgawanyo wa kazi

2) .
mgawiaji
(wa-)
mgawiaji dawa
mgawo
(mi-)
1) , ;
,
2) ,
mgazi
(mi-)

mgema
(wa-)
(
), mgema
akisifiwa tembo hulitia maji
.
,

mgemaji
(wa-)
. <<mgema>>
mgemi
(wa-)
. <<mgema>>
mgemo
(mi-)
(.

)
mgeni
(wa-)
1)
2)
3) ;
;
mgeni mkuu
; kitabu cha wageni


4) ; mgeni wa kazi
;
mgeni wa lugha ,

; ,

mgeu
mkondo mgeu .


mgeufu
(wa-)

() ;
,

mgeuko
(mi-)
1) ,

2) . ;
mgeuko wa joto

3)
mgeuzi
(wa-)
,
() (-.);

mgeuzo
(mi-)
,

mghafala
(wa-)
1)
;
(.)
2) (mi-)
,
, ,

mghalaba
(mi-)
1) ,

2) .
mghani
(wa-)
1)
2) -;
( 15
20 )
mghibu
(wa-)
.

mghoshi
(wa-)
,
; mghoshi
fedha
mgigisi
(wa-)
1) ()
; ;

2)
mgiligilani
(mi-)
.
(riandrum sativum)
Mgiriki
(wa-)

mgo
(mi-)

(Flacourtis indica)
Mgoa
(wa-)
(

)
(mi-)


(Lanuginia variegata)
mgobo
(wa-)
;

mgodi
(mi-)

; ; ;
mgodi wa changarawe
,
mgogadima
(mi-)

(Capparis corymbosa)
mgogoro
(mi-)
1) ;
;
2) ,

3) ,

4)
mgogoyo
(mi-)
; ,
mgoli
(wa-)
1) []

2)
(mi-)

mgolole
(mi-)
(
)
mgomaji
(wa-)

mgomba
(wa-)
. <<mgomvi>>
(mi-)
(Musa sapientum);
mgomba-mwitu
(Musa ensete)
mgombakofi
(mi-)


(Typhonodorum
lindleyanum)
mgombea
(wa-)
1) , ;
mgombea uchaguzi (kura)
;
mgombea
kiti
; mgombea
pekee wa kiti cha Urais

2) (-.
); ( -.);
mgombea uhuru

mgombeaji
(wa-)
. <<mgombea>>
mgombezi
(wa-)
1) . <<mgombea>>
2) ;
mgombozi
(wa-)
. <<mkombozi>>
mgomo
(mi-)
1) , ; ita
mgomo
;
;
mgomo baridi

2)
mgomvi
(wa-)
1) ,
()
2) ,
mgongano
(mi-)
, ;
; mgongano
wa bahati

; mgongano
wa mawazo

mgongo
(mi-)
1) ; ;
geuka (elekeza, ) mgongo
. .

( -,
-.), panda juu
mgongo .

(-.), vunja mgongo


. ,
; uti wa mgongo )
.
) .
; kiinua
mgongo ,

2) ; ngamia wa
migongo miwili

3) , ;
mgongo wa nyumba
(), njia mgongo

, mgongo wa mlima

mgong'oto
(mi-)
, ;

(mi-)
; (. ),

mgoni
(wa-)
,
;

mgonjwa
(wa-)
; ; cheti
cha kumlikizia mgonjwa
,

mgono
(mi-)

mgonzo
(-)
. ,

mgorole
(mi-)
. <<mgolole>>
mgorore
(mi-)
. <<mgolole>>
mgoto
(mi-)
; ; ; mgoto
wa maji ; mgoto
wa makasia
mgoza
(mi-)
,

mgozi
(wa-)

mgude
(mi-)

(Sterculia
appendiculata)
mgulabi
(mi-)
. (;
Nephelium lappasceum)
mgumba
(wa-)
1)
2) ,

3) ;
nyumba mgumba haina
matanga .


; mgumba hana kilio
.

mgumio
(mi-)
1) ; (
)
2) ,
mgunda
(mi-)
,
mgunduzi
(wa-)
1)
2) ,

mgunga
(wa-)
1) ,
( -.)
2) ,

(mi-)
. (Acacia
horrida)
mguno
(mi-)
, ;

Mgunya
(wa-)
( -
)
mguruguru
(mi-)

(, Gerrhosaurus
major)
mguruto
(mi-)
;
mgusano
(mi-)
, ;
ugonjwa wa mgusano
,

;
mguso
(mi-)
1)
2) ,
; miguso miwili
. ; -
mguso
,
; majina
mguso
;
lugha mguso )

)
3)
,
,

""
4) .
mguto
(mi-)
, ;
mgutuko
(mi-)
( ),

mgutusho
(mi-)
[] ;
; ,

mguu
(mi-)
1) , ; enda kwa
miguu ; enda
miguu chini
;
panua (tanua) miguu
,
; weka mguu
[]; tia
mguu ; kata
mguu )
( -.) ) ;
twanga
mguu ;
mguu juu . ;

;
shika miguu )

(
, )
)
.

2) ();
mguu wa meza

3) ;
()
4) .
mgwaru
(mi-)
.

(Cyamopsis psoraloides)
mgwisho
(mi-)
1)
( , ,
. .)
2)
mgwizi
(wa-)

mh.
. <<mheshimiwa>>
Mhabeshi
(wa-)

,
mhadarati
(mi-)

mhadhara
(mi-)
1) ; ukumbi wa
mihadhara
2)
mhadhiri
(wa-)
1) ;
2)
Mhadimu
(wa-)


-
mhaini
(wa-)
,
mhajiri
(wa-)
;
mhajirina
(wa-)
. ;
( )
mhakiki
(wa-)
1) ;
2)
3) ,
(); mhakiki
wa miradi

4) , ;

mhali
(-)
. <<muhali>>
mhalibori
(mi-)

kanzu
mhalifu
(wa-)
;
mhalizeti
(mi-)
. (Ol europea)
mhalmashauri
(wa-)
;

mhamaji
(wa-)
;
mhambarashi
(mi-)
,
mhamiaji
(wa-)

1) ;

2)
3) ,
;
mhamishi
(wa-)
1) ,

2)
3) .
mhamisho
(mi-)
1) ,

2) .

mhamuni
(mi-)

,

mhandisi
(wa-)
1) ; (
); majeshi
wahandisi

2)
mhanga
.
(Myrmecofaga tridactyla)
(mi-)
;
; jitoa
(jitolea) mhanga )
,
)

mhangaiko
(mi-)
;
;

mhanuni
(mi-)
. <<mhina>>
mharabu
(wa-)
. <<mharibifu>>
mharag[w]e
(mi-)
. (Phaseolus
communis)
mharaji
(mi-)
. <<mharagwe>>
mharama
(mi-)
. <<mharuma>>
mharara
(mi-)

1) , ;

2) .

mharibifu
(wa-)
1) ,

2)
mhariri
(wa-)
1) ; mhariri mkuu

2) ;

mharita
(mi-)
(Sapindus
saponaria)
mharuma
(mi-)

(. );

mhashamu
(wa-)
()

;
(
);
mhashamu kardinali

mhashiri
(mi-)
. ,

mhasi
(wa-)
1) ;

2) ,
mhasibu
(wa-)
;
mhazigi
(wa-)
;
mhazili
(wa-)
1) ()
2) ; ,

mhenga
(wa-)
1) . ,




2)

mhesabu
(wa-)
, ; mhesabu
watu (
)
mheshimiwa
(wa-)
()
; mgeni
mheshimiwa

mhidi
(wa-)
1) ,
(
)
2)
mhifadhi
(wa-)
,
(); ;
mhifadhi nyaraka

mhiliki
(mi-)
. (Elettaria
cardamonum)
mhimili
(mi-)
1) , ; ;
; mhimili wa
mlango
2) ; mhimili ulio wima
; mhimili
uliolala
;
mhimili wa dunia

(wa-)

()
mhina
(mi-)
. ,
(Lawsonia inermis)
mhindi
(mi-)
1) . (Z
mays)
2) (); unga
wa mhindi
(wa-)
; Mhindi
mwekundu
mhinzirani
(mi-)
,
- ,
. .
mhirabu
(mi-)


(
)
mhisabati
(wa-)

mhisani
(wa-)
;
Mhispania
(wa-)

mhitaji
(wa-)
;

mhitasari
(mi-)
. <<muhtasari>>
mhodhi
(wa-)

mhogo
(mi-)
. <<muhogo>>
mhojaji
(wa-)
1) ,
();

2) . ,
;
mhoji
(wa-)
. <<mhojaji>>
mhojiwa
(wa-)
1) ,
;

2) . ,
;

Mholanzi
(wa-)

mhonyoaji
(wa-)
;
mhoro
(mi-)
(
-
)
mhubiri
(wa-)
1)
( )

2) . mhubiri msikitini
.
mhudhuriaji
(wa-)

mhudumiaji
(wa-)
, ;
mhudumiaji wageni hotelini
; mhudumiaji
katika baa
; mhudumiaji wa
banda

mhudumu
(wa-)
. <<mhudumiaji>>;
mhudumu wa kituo cha
mafuta

mhujumu
(wa-)

mhuni
(wa-)
1) ;

2)
3) ;
; ,
;

4) ,
mhunzi
(wa-)
. mhunzi wa chuma
; mhunzi wa bati
; mhunzi wa
dhahabu
;
mhunzi wa mawe
; mwana wa
mhunzi asiposana
huvuvia . []


,
(=

)
mhuri
(mi-)
1) ; piga (tia) mhuri
; pata mhuri

2) . ; piga
mhuri
( -.)
3) , ;
mhuri wa posta
; mhuri wa
kudhibiti
( )
4) ,
mhurumiwa
(wa-)

1) ,

2)
3) ,
(
)
mhusika
(wa-)
1) . ;
; ; mhusika
mkuu
2) , (
-.),
;
,
(
-.)
mhutasari
(mi-)
. <<muhtasari>>
mhutubiaji
(wa-)
. <<mhutubu>>
mhutubu
(wa-)
, ;

mia
(-; ma-)
; ; -a mia ;
mia mia, . mamia ;
kwa mamia
miadi
(-)
1) ; peana miadi

2) ; piga miadi
; enda
kwenye miadi

mialamo
(-; .)
. <<mwalamu>>
midadi
(-)
.
mie
. <<mimi>>
mihadi
(-)
. <<miadi>>
mihirabu
(.; -)
. <<mhirabu>>
Mijikenda
(-)


(,
, ,
. .)
mikaha
(-)

. <<nikaha>>
miko
(.)
. <<mwiko>>
mikokoni
(.)
. . <<mkoko>>
mikrofoni
(-)
. <<maikrofoni>>
mila
(-)
, ;
; sheria za mila
.
milele
(-)
1)
2) ; - milele
) ; )

1) , ; daima na
milele ,
, ; maisha
na milele
; mashujaa
watukuzwe milele!
!; chama chetu
kidumu
milele!
!
2)
milia
(.)
. <<mlia>>
; punda milia

miliardi
(-)

miligram[u]
(-)

milihoi
(-)
1)
2)
miliki
, ;
, ;

. -milikiana
. -milikisha
. -milikia
. -milikiwa
. -milikika
(-)
1) ; ,
;
2) ,

mililita
(-)


milimeta
(-)
. <<milimita>>
milimetre
(-)
. <<milimita>>
milimita
(-)

milionea
(ma-)

milioni
(-; ma-)

militia
(-)
,

milki
(-)
. <<miliki>>
mimba
(-)
1) , ; tia
mimba ; toa
mimba ,

2)
3) ; shika
(chukua, tunga, wa na,
pata) mimba ,
; haribu
mimba
;
; -enye mimba
;
kulea mimba si kazi, kazi
kulea mwana .

,

4) . ,
; mtama unafanya
mimba ()

mimbari
(-)
, (
)
mimi
. . . 1 .
. .; mimi mwenyewe
(nafsi yangu) ; -angu
mimi
; kama mimi
ndio wewe...
...
mimina
1) , ;
; ;

; mimina maji
mtungini

2) ,

3) ; ,

4) .
()
. -miminisha
. -miminia
. -miminwa
. -miminika .
; ;
watu wamemiminika
katika mkutano

miminiko
(ma-)
1) ;
2) ,
();
3) ,
4) . (),

minajili
(-)
. <<ajili>>; kwa minajili
hiyo ;
; kwa minajili
,

1) -,
2)
3)
mindi
(-)

minghairi
; ,
ming'inya
1)
2) , ,

. -ming'inyana
. -ming'inyisha
. -ming'inyia
. -ming'inywa
. -ming'inyika
minika
(),

miniti
(-)
()
minta[a]rafu
. kwa mintaarafu,
mintaarafu ya
,
; ,

minteen
. <<miteni>>
minya
1) ,
2) ; ,
; ;
minya koo ; minya
jipu

. -minyana
. -minyia
. -minywa
. -minyika
. -minyaminya;
minyaminya tumbo

minyara
(-)
(

;
Euphorbia tirucalli)
minzani
(-)
. <<mizani>>
mio
(ma-)
. umio
miongoni
(.)
miongoni mwa . .
<<mwongo>>
mirabaraba
(.)
1) ;
2)
mirathi
(.)
1) ; ;
funga mirathi
; mirathi

utamaduni

2) ()
(
)
mirihi
(.)
.
mirimo
(. )
1) ,


2) ,
(, . .),
fichua mirimo
,

misa
(-)

. 1) ; endesha
(soma) misa
2) ; toa misa

misale
(-)

misheni
(-)
; skuli misheni
;
stesheni misheni

misionari
(ma-)

miski
(-)
; panya miski

Misri
(.)

missa
(-)
. <<misa>>
mita
(-)
1) ; mita ujazo

2) . ,

miteen
. <<miteni>>
mitembo
(-)
. (
)
miteni

mithaki
, ;
; ahadi mithaki

mithali
(-)
. <<methali>>
mitheni
(-)
. ,
mithili
, ,

. -mithilia
. -mithiliwa
. -mithilika
, ,
alimithilika na ua

(-)
, ; mithili
[] , ;

amekuja mithili mwizi


,
; viumbe mithili
binadamu

; kwa mithili hii



@ mithilisha
1) . . . .
2) ,
()
mitorolojia
(-)

mitu
(-)
. []
miuja
(-)
. 1) ,
2)
miwa
(.)
. <<muwa>>
miwani
(.)
; miwani myeusi
; vaa miwani
) ) .
)
.
; valia kitu (mtu)
miwani .
-.
(-.)
miyaa
(.)
. <<muwaa>>
miyayo
(.)
. <<mwayo>>
miye
. <<mimi>>
mizani
(-)
1)
2) ,
3) ,
, ; mizani
nguvu

4) (
)
5)
mizania
(-)

mizungu
(.)
1) . <<mzungu>>
2) .
()
mizungusho

(.)
1) . <<mzungusho>>
2) .
mja
(wa-)
1) , ;
; mja mzito
[]
2) ;

3) .
mjadala
(mi-)
1) , ;

2)
3) (wa-)
mjafari
(mi-)
1)
(Erythrina tomentosa)
2)
(Fagara
sp.)
mjakazi
(wa-)
-
mjali
(mi-)

mjamaa
(wa-)
"";

""; ;
mjamaa wa
njozi ,


mjampani
(wa-)
. <<mjapani>>
mjane
(wa-)
1) ;
2) ;
mjango
(-)
1)
2)
mjanja
(wa-)
1) , ,

2) ()
, u mjanja kama
sungura
(.
)
Mjapani
(wa-)

mjarabati
(-)
1)

2) -.
()
1) ,
;

2) ,

3) ,
; dawa
mjarabati

mjarabu
. <<mjarabati>>
mjarari
(mi-)

mjari
(mi-)
. <<ujari>>
mjaribati
(-)
. <<mjarabati>>
mjaribu
(wa-)
,
();
mjasiri
(wa-)
1) (,
)
2)
mjasusi
(wa-)
1)
()
2) ;
mjatete
(mi-)
. (Acacia
horrida)
mjazo
(mi-)
1) ,
2) (

,

)
3) ,
mjeledi
(mi-)
1) ; ; ; tia
(piga) mjeledi
(, )
2)
mjenga

(wa-)
. <<mjengaji>>
mjengaji
(wa-)
1) ;

2)
mjengo
(mi-)
1)
()
2) ,
()
3) ,
4)
5)
( )
mjenzi
(wa-)
; mjenzi wa
ukomunist

mjeredi
(mi-)
. <<mjeledi>>
Mjeremani
(wa-)
. <<Mjerumani>>
Mjerumani
(wa-)

mjeuri
(wa-)
,
mji
(mi-)
1) , ;
; mji mkuu
2) , ()
(mi-)
. 1)
2) , ,

(mi-)
. <<mwanandani>>
mjiari
(mi-)
. <<mjarari>>
mjibu[ji]
(wa-)
1) , (
)
2)
mjifunza
(wa-)
, (.); mjigunza lugha

mjiguu
(mi-)
1) . mguu
2) (wa-) ,

mjiko
(mi-)
1) .
2) .
mjima
(wa-)
,
[] (

), ;

mjinga
(wa-)
, ;
(.); mjinga wa wajinga
. ;
mjinga
akierevuka mwerevu
lazima kutafuta
kukimbilia .
,
[],

(mi-)

-
(Plumeria acuminata)
mjio
(mi-)
1) ; ;

2) ; ; mjio
wa kiserikali

mjiografia
(wa-)
. <<mjografia>>
mjiolojia
(wa-)

mjisifu
(wa-)
,
mjivuni
(wa-)
;
mjo
(mi-)
; ;
mjografia
(wa-)

mjoho
(mi-)
(Diospyros sp.)
mjohoro
(mi-)

,

(Cassia siamea)
mjoja

(mi-)
,

mjoli
(wa-)
. 1)

2)

mjomba
(wa-)
1) ,
2) .

-

(mi-)

mjomabakaka
(mi-)

mjombo
(mi-)
. <<mjomba>>
mjongeo
(mi-)
1) ,

2) .
mjoo
(mi-)
1) . <<mjoja>>
2)
mjuaji
(wa-)
,
mjuba
(wa-)
1) , ; mtoto
huyu ni mjuba

2) ()
;
mjuha
(wa-)
.
mjukuu
(wa-)
; ;
[]
(. .
), majuto ni mjukuu
. -
(=
)
mjumbe
(wa-)
1) ; ;
mjumbe hauawi .

2) ; ;

3) ; mjumbe wa
serikali

mjume
(wa-)
1) ,
2)
mjumu
(wa-)
,

(-; mi-)
1) ;
2) ;

mjumuiko
(mi-)
; ;
,
mjusi
(mi-)
1)
2)
( )
(mi-)

mjuto
(mi-)
. 1)
[]
2) ()
mjuu
(-)
,

mjuvi
(wa-)
1) ,

2) ,

3) ,
mjuzi
(wa-)
,
() ;
; mjuzi wa
hesabu
mkaa
(wa-)
1) ,
2)
(mi-)
,
(Aleurites motuccana)
(-; wa-)

(mi-)
[] ; mkaa
wa mawe
; jiko la mkaa ,

; jipalilia
mkaa .

mkaajabali
(mi-)


mkaaji
(wa-)
1) ,
2)
mkaazi
(wa-)
. <<mkazi>>
mkabaila
(wa-)
. <<kabaila>>
mkabala
(mi-)
1) ; ;
; mkabala kwenye
matatizo
;
mkabala mwema
;
;
mkabala mzuri na jirani

2)
, ;
mkabala wa ) ,
; )
( -.)
) ,

mkabidhi
(wa-)
1) ; ;

2) ;

mkabilishamsi
(mi-)

mkadamu
(wa-)
(
)
mkadi
(mi-)
. (Pandanus
kirkii Pandanus
tectorius)
mkadiria
(wa-)
. <<mkadiriaji>>
mkadiriaji
(wa-)
[-]
mkagua
(wa-)
. <<mkaguaji>>
mkaguaji

(wa-)
;
mkaguo
(mi-)
,
;
;
mkaguo wa hesabu
mkaguzi
(wa-)
1) ;
; mkaguzi wa
mashule ;
mkaguzi wa siha

2) ;
3)
mkahaba
(wa-)

mkahale
(mi-)

;

mkahawa
(mi-)
; -;
,
(mi-)

mkaidi
(wa-)
1)
()
2)
()
mkaja
(mi-)
1)
,


2) .
(
)
mkaka
(mi-)

(Acacia verek)
mkakamao
(mi-)
(),
(. ),
; mkakamao ateri,
.
mkakamaoateri .

mkakamaoateri
(mi-)
. . mkakamao ateri
. . <<mkakamao>>
mkakamavu

(wa-)
()

mkakao
(mi-)
. <<mkakau>>
mkakasi
(mi-)

(mi-)

(
)
mkakati
(mi-)
;

mkakato
(mi-)
1) ;
2)
mkakau
(mi-)
()
mkakavu
(wa-)
1) ,

2)
mkakaya
(mi-)
. <<mkayakaya>>
mkalamshi
(wa-)
. <<mkalamuzi>>
mkalamu
(mi-)
(

-)
mkalamuzi
(wa-)
1) (,
)
2)

3)
mkalamzi
(wa-)
. <<mkalamuzi>>
mkale
(wa-)
;
,
mkaliliaji
(wa-)
,
(
)
mkalimana
(mi-)

mkalimani
(wa-)
(
)
mkalimu
(wa-)
,
;
mkalio
(mi-)
. 1) ,

(

7 )
2) ,



mkama
(wa-)
, ; mkama
maziwa []
(wa-)

-
mkamachuma
(mi-)

mkamadume
(-)
. <<makame>>
mkamamamba
(mi-)

mkamasi
(mi-)


(Cordia
latifolia)
mkamata
(wa-)
1) ,

2) (mi-) mkamata paa

mkamavu
(wa-)
. <<mkakavu>>
mkamba
(mi-)
[]
(-)
.

mkamba[l]a
(mi-)
(Acacia brosigii)
mkambi
(mi-)
(
)

mkame
(-)
. <<makame>>
mkamia
(wa-)
. <<mkama>>; mkamia
maji hayanywi . ,
,

mkamo
(mi-)
,
mkamshe
(mi-)
. <<mkamshi>>
mkamashi
(mi-)

(
)
mkana
(wa-)
,
(); mkana Mungu

mkanda
(mi-)
1) ; ; mkanda
wa saa ;
mkanda wa kujiokolea

; mkanda wa
usalama
; jifunga
mkanda )
( ,
) ) .
[] ;
legeza mkanda
. ;

2) .
3) . ; mkanda wa
kunasia sauti
; mkanda wa filamu

(mi-)

mkandaa
(mi-)

(Ceriops candolliana); chai
mkandaa
mkandaji
(wa-)

mkandamizaji
(wa-)
. <<mgandamizaji>>
mkandamizwaji
(wa-)
. <<mgandamizwaji>>
mkando

(mi-)
,
(mi-)
();
(, )
mkangaja
(mi-)
[ ] (
)
mkanganyiko
(mi-)
;
;
; mkanganyiko
kati mikataba mipya na

kizamani

mkangazi
(mi-)
(

,

, Khaya
nyasica Khaya
senegalensis)
mkanju
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mkano
(mi-)

(mi-)
. <<mkanyo>>
mkanya
(wa-)
1) ,
2) ,
( )
(mi-)

mkanyo
(mi-)
1)
2) ;
3) . ;
kanuni kuukanya
mkanyo

mkao
(mi-)
1) ;

2) ,
mkarabaka
(mi-)
.
(Encephalartos villosus)
mkarafuu

(mi-)

(Eugenia caryosus
Eugenia aromati)
mkarafuumaiti
(mi-)
. mkarafuu-maiti

(Cinnamomum
camphora)
mkaragazo
(mi-)
,
(mi-)

mkarakala
(mi-)

mkarambati
(mi-)


mkarati
(mi-)

mkarara
(mi-)
,
mkaribishaji
(wa-)
1)
(,
)
2) ,
(, ),

(. )
mkarimu
(wa-)
1)
2)

mkaripiaji
(wa-)
,
(); ;

mkasa
(mi-)
1) , ,

2) ,
3) ; maneno ya
mikasa
4) , , ;
mikasa haipati mtu mara
moja bali mara nyingi
.

, (=
)

mkasama
(mi-)
1) , ;
2) ,
3) .
(mi-)

mkasasi
(mi-)

; uzuri wa
mkasasi ukipata maji basi
.
mkasasi

mkasi
(mi-)
; mkasi wa nguo

mkasiri
(mi-)
1) . <<mpesi>>
2) (
- .

,
Phyllanthus floribindus)
mkassi
(mi-)
. <<mkasi>>
mkata
(wa-)
1) ,
(); mkata
magauni ;
mkata mkonge

2) ,
; mkata hana
kinyongo .

mkataa
(mi-; -)
1)
; onyo la mkataa

2) (wa-) ,

1) ;

1) ,

mkataba
(mi-)
1) , ;
; ;
mkataba wa kazi
; mkataba wa
ujenzi
; mkataba wa
mali .
; mkataba wa amani
; fanya

mkataba
; tia saini
(sahihi) mkataba

2) .
mkatafungo
(mi-)


mkataji
(wa-)
, ();

mkatale
(mi-)
1)
2) . , ;
mkatale wa kikoloni

3) . ;
mkatani
(mi-)
(,

,

. .; Agave sisalana)
mkatavu
(wa-)
1) ; ,
(
)
2)
mkate
(mi-)
1) ; ; ;
mkate mdogo ,

2) (-.), mkate
wa tumbako
; mkate wa nyuki

mkati
(wa-)
. <<mkataji>>
mkatili
(wa-)
1)
()
2)
mkatizo
(mi-)
, ; a
mkato
(mi-)
1) ;
2) .
3) , ; ,

4) , ;
5) ;
, ;

; kwa mkato
; njia
mkato
; jawabu la mkato

6) ,

7) ; maneno
mkato
8) . ,
9)
mkatoliki
(wa-)

mkaumwa
(mi-)

(Jateorrhiza palmata)
mkausho
(mi-)
;
;
mkavu
(wa-)
mkavu wa macho
()
mkawini
(-)
, (
), mkawini mbingu

mkayakaya
(mi-)

(
,
Poinciana regia)
mkaza
(wa-)
; mkaza mjomba

mkazi
(wa-)
, a
mkazo
(mi-)
1) ,

2) , ;

3) , ;

4) . ; mkazo
wa gesi
5) ;

6) , ;
mkazo wa sauti
; mkazo mkubwa

; mkazo mdogo
;

tia (tilia, weka, wekea)


mkazo
( -.)
mke
(wa-)
1) ; mke mwenza
(mwenzi) (
)
2) ; mke
ajifunguaye
mkebe
(mi-)
1) , (.
, , ),
mkebe wa gram 500

2) , ;
mkebe wa sigara
3) ;
chakula cha mkebeni

4) ,
mkeka
(mi-)

mkeketo
(mi-)
, (
-.); ,
( .);
watoto hawa wote ni
mkeketo mmoja

(mi-)
1) ,
(-.
)
2) ;
mkekewa
(mi-)



(Smilax kraussiana)
mkembe
(wa-)
1) ;
(
1 6 )
2) ;
(),
mkemeo
(mi-)
1) ; ,
2) , ;

mkemia
(wa-)

mkeneko

(mi-)
,

mkenge
(mi-)


Mkenya
(wa-)

mkeo
. . mke wake

mkereketwa
(wa-)
, ,

mkereko
(mi-)
,

mkereza
(wa-)
1)
2)
mkero
(wa-)

mkesha
(mi-)
( )
(mi-)
1)
2) . . ;
; usiku wa
mkesha wa mwaka mpya
[]
; mkesha
wa Krismasi

(mi-)

mkewe
. . mke wake

mkia
(mi-)
1) ; suka mkia
; kunja
mkia ;
fuata mkiani .
; mkia
wa nywele
(); mkia wa mbuzi
. ) ,
) ; kama
mkia wa nguruwe .
(

)
2) (,
)

3) ; (
)
mkichaa
(wa-)
,
[],

mkidhi
(wa-)
, () (
)
mkikamkika
(mi-)
. <<mkikimkiki>>
mkiki
(-; mi-)
1) (
), mkiki wa kona

2) , ;
; tia mkiki
) )
.

3) , ;

(-)

mkikimkiki
(mi-)
1) ; ,
;
mkikimkiki wa safari

2) ;
; mkikimkiki
wa siasa

1) ,
; ;

mkilemba
(wa-)
. ,
kilemba


mkilua
(mi-)
( - .
)
mkilungwana
(mi-)
.
(Landolphia kirkii)
mkimbiaji
(wa-)
; mkimbiaji wa
baisikeli
mkimbizi
(wa-)

1) ; mkimbizi wa
siasa

2) ; ; mtoto
huyu ni mkimbizi sana
hapendi kwenda shule

[
],

3) ,
(.
, )
4) . ,

5) .
mkimu
(wa-)
, (-.)
;

mkimwa
(wa-)
1)

2) ()

mkimya
(wa-)
,

mkinaifu
(wa-)
1)
()

2)
()

mkinara
(wa-)

mkinda
(mi-)
. <<kinda>>; mti
mkinda ( ),
minazi mikinda

(mi-)
1)

2)
3)
mkindani
(wa-)
. <<mkinzani>>
mkindu
(mi-)

(Phoenix reclinata)

mkinga
(mi-)
1) ,
; mkinga wa maji
,
2) ,
3) (wa-) ,

(, )
mkingaji
(wa-)

mkingamo
(mi-)
1) , ;
njia mkingamo )
,
)
2)
mkingiko
(mi-)
,


mkingiri
(mi-)


(


;
Dichrostachys glomerata)
mkingu
(mi-)
-
(Albizzia lebbek)
mkinzani
(wa-)
; ;
; ,

mkirika
(mi-)
(
)
mkiristo
(wa-)
. <<mkristo>>
mkiritimba
(wa-)
1) ,
(. )
2) ,

mkirizi
(mi-)
. <<mchirizi>>
mkitamli
(mi-)

(Cocos
nucifera)
mkiukaji
(wa-)
; ;
mkiukaji wa makubaliano

mkiwa
(wa-)
1) ;

2)
3) ,
mkizi
(-; mi-)

mkoa
(mi-)
1)
(
)
2) ; ;
; ;
(mi-)
. <<mkuo>>
(mi-)
. <<mkole>>
mkoba
(mi-)
1) , ; mkoba
wa kike
2) ;
3) . ,

; kifungua mkoba
,


( .);
ameachiwa mkoba

mkoche
(mi-)

(Hyphoene coriacea)
mkodi
(wa-)
, (
);
(wa-)
.
mkodishaji
(wa-)

mkodisho
(mi-)
,
mkodo
1) (wa-) .

2) (mi-) mkodo wa paka


(Grewia
glandulosa)
mkoe
(mi-)

(Pergularia
extensa)
mkogo
(mi-)
1) ;
; ;
kwa mikogo a)
)
; ana mikogo

2) ; ,

3)
,
(mi-)
mkogo wa kichwa
mkoi
(wa-)
( ,

)
mkojo
(mi-)
; mwaga mkojo
; kibofu cha mkojo
.
mkojozi
(wa-)
,

mkokeaji
(wa-)
mkokeaji moto
mkoko
(mi-)

(Rhizophora mucronata);
mikokoni

mkokoteni
(mi-)
, ; mkokoteni
wa magurudumu manne

mkokoto
(mi-)
1) no .
, ,
2) , ( ,
)
mkokotoo
(mi-)
, ,
,
mkole

(mi-)
(
-


,
, .
,

), amekwenda
mkoleni

(mi-)
, ; ;
mkole wa nazi
; mkole
wa mvua

mkoloni
(wa-)
1) ; mkoloni
mambo leo

2)
mkoma
(mi-)
,
"" (Hyphoene
coriacea)
(wa-)
,

(wa-)
1) ,
() (-.), ,
()
; lisilo
[na] mkoma hujikoma lilo
. ,
,

,
; asiye [na]
mkoma hujikoma
mwenyewe .
, ,

,
2) . ,


mkomafi
(mi-)
1) ,
-
(Carapa
moluccensis)
2) ,

(Xylocaprus noluccensis)
mkomamanga
(mi-)

. (Punica
granatum)
mkomba
(wa-)
.
mkombo
(mi-)

mkombozi
(wa-)
1) , ;

2)
3) ( ,
. .)
mkombwe
(mi-)
. <<mkomwe>>
mkomo
(mi-)
1) , ,
2) .
(,
,
, -


)
mkomoka
(mi-)

mkomunisti
(wa-)

mkomwe
(mi-)
1)

(Casalpinia
Bonducella)
2) mkomwe
(mi-)
. <<mkomo>>
mkondo
(mi-)
1) [) ;
, ; enda dhidi
mkondo . .

; ingia mkondoni
. .
; maji hufuata
mkondo wake
.
; mkondo wa hewa

2) , ; ;
geuza mkondo wa mto

3) . ; [];
katika mkondo wa
maendeleo
; mikondo

ugawaji

4) . ,
, ; mkondo wa
mambo
5) . mkondo wa umeme
;
mkondo mgeu
; mkondo
mfululizo ;
mkondo myuko

6) ( )
7) , (),
mkondo wa simba

mkonga
(mi-)

mkonge
(mi-)
( ,
-

)
(-)

,
ana umbo la mkonge
,

mkongoja
(mi-)
. <<mkongojo>>
mkongojo
(mi-)
;
mkongwe
(wa-)
[] ;
[]
mkoniferasi
(mi-)

mkonjo
(mi-)
;

mkono
(mi-)
1) ; mkono wa kulia
(kuume) ;
mkono wa kushoto
; mkono wa
tembo ; mkono wa
ndizi ;
mkono wa pweza
(,
), mkono
; peana
mikono
;

ana mkono ,
; ana mkono mtupu
(.

); na mkono
mrefu (.
); ana
mkono
mzuri .
ana mkono
mbaya .
; ana
mkono mzito
, ; ana
mkono mwepesi
,
; kwa mikono
miwili
; unga mkono
;
; nyo[o]sha
mkono wa urafiki

; acha mkono
a;
( ); funga
mikono .
. ;
mikono ni mifupi kwa...
.
2) ; mkono wa
sufuria ;
mkono wa simu
;
mkono wa kiti

3) ; tia mkono
()
4) (

= 45 )
5) ; shati la (lenye)
mikono mirefu
;
mkono shingo

6) ; (),
mkono wa bahari
; mkono wa nchi
;
mwenye mkono wa jumbe

mkonokono
(wa-)
[]
(

)
mkonzo
(mi-)
1)
( )
2)

mkoo
(wa-)
, ;

()
mkopaji
(wa-)
. <<mkopi>>
mkopeshaji
(wa-)
;
mkopeshi
(wa-)
. <<mkopeshaji>>
mkopi
(wa-)
1) , ,

2) ,
mkopo
(mi-)
1) , ; ;
ununuzi wa mkopo

2) . ;
kitenzi cha mkopo

3)
mkora
(mi-; wa-)
1)
2)
3) ,
mkorofi
(wa-)
1)
2) ,
3) ;

4) ,

mkoroga
(wa-)
; ,

mkorogaji
(wa-)
. <<mkoroga>>
mkorogano
(mi-)
, ;

mkoroganyo
(mi-)
1) . <<mkorogano>>
2) []
;

mkorogi
(wa-)
. <<mkoroga>>
mkorogo
(mi-)

1) ,

2) ,

3) ,

4)
mkoromaji
(wa-)

mkoromo
(mi-)
1) , ,

2)
mkoroshi
(mi-)
. <<mkorosho>>
mkorosho
(mi-)
. ,
(Anacardium occidentale)
mkosaji
(wa-)
1) ,

2)
3) , (
) (-.)
mkosefu
(wa-)
. <<mkosaji>>; mkosefu
wa heshima

mkosi
(wa-)
1) ()

2) . <<mkosaji>>
3)
(mi-)
1) .
;

2) ; ;
safari imeingia mkosi

mkoswa
(wa-)
.
mkota
(mi-; wa-)
()
;
(mi-)
. 1)
(Sorghum saccharatum)
2)

mkowa
(mi-)

. <<mkoa>>
(mi-)
,
(-

),
(
)
mkristo
(wa-)

mkristu
(wa-)
. <<mkristo>>
mkubaliano
(mi-)
1) ;

2) .
mkubwa
. <<kubwa>>
(wa-)
1) ( )
2) ; ; bi
mkubwa
3) ;

mkucha
(-)

(Oriolus larvatus)
mkudhumani
(mi-)

mkufu
(mi-)
, ; mkufu wa
saa
mkufunzi
(wa-)
1) ,
,
2) ;

3) ;
4) []

5) .
mkugenzi
(wa-)
. <<mkurugenzi>>
mkuki
(mi-)
; mkuki wa neno
,
mkuku
(mi-)
(); mkuku
ng'ombe -,

mkukumkuku
,
mkukuto

(mi-)
(

),
(
)
mkule
(mi-, -)

mkulia
(wa-)
, -.,
;
; mkulia Kongo
,

mkulima
(wa-)
, ;
mkulima mtumwa
; mkulima
mwajiriwa ;
mkulima wa pamba
; mkulima wa
ng'ano
mkulivu
(wa-)
1) ,

2)
()
mkulo
(mi-)
(

)
mkumbi
(mi-)
,
-
(Ochna
alboserrata)
(mi-)
(, )
mkumbizi
(wa-)
1)
2)
mkumbo
(mi-)
1) ;
, ;
mkumbo wa mali

2) , ; kwa
mkumbo mmoja

3)
(); ; katika
mkumbo wa shule

mkumbufu
(wa-)

,

mkumbuu
(mi-)
1) ;
2)
mkunaji
(wa-)
,

mkunatuu
(mi-)
(
- .


)
mkunazi
(mi-)
. (Zizyphus
jujuba)
mkundaji
(mi-)
1) (;
Parupeneus spp.)
2)
(, Upeneus vittatus)
mkunde
(mi-)
. (Phaseolus
vulgaris)
mkundu
(mi-)
. ,

mkunga
(wa-)
;

(mi-)
1) []
2)
mkungaji
(wa-)
.
mkungano
(mi-)
,
mkunge
(-)
. ( )
mkungu
(mi-)

(Ferminalia catappa)
(mi-)
1) ;
2) []
3) []
()
(mi-)

; mkungu wa ndizi

(wa-)
(
)
mkunguma
(mi-)

(Sorindeia usambaraensis)
mkungumanga
(mi-)

(Myristica fragrans)
mkunguni
(wa-)
;

(mi-)
1) (Ferminalia
Fatraea)
2)
mkunguru
(mi-)
1) ,
(
)
2) ,
(mi-)
(
)
mkung'uto
(mi-)
1) ,

2) . <<mkukuto>>
mkunguzi
(mi-)

mkunjaji
(wa-)
1) ,
() (-.);
mkunjaji uso . ,
;

2) . <<mkungaji>>
mkunjano
(mi-)
,
mkunjo
(mi-)
1) , ;
mkunjo wa suruali

2) .
3) , ; gauni
lenye mikunjo

4) ( );

mkunjuo
(mi-)

1)
()
2) ,
mkuno
(mi-)
1)
2) ,

mkunungu
(mi-)
,
- .

(Zanthoxylon
olitorium)
mkunya
(wa-)
. <<mkunga>>
mkunyati
(mi-)
-
mkunyuo
(mi-)
1) ,
()
2)
mkunzo
(mi-)


(

)
mkuo
(mi-)

(, );
();
; mkuo
wa sabuni
mkupi
(mi-)

mkupuo
(mi-)
1) ;

2) , ; kwa
mkupuo mmoja )
, )

3) ; ; mkupuo
wa mlo ; piga
mkupuo
[]
(-.)
4) ; tekeleza
mkupuo wa pili wa
karakana

5) ; peleka mikupuo
miwili watoto

mkupuzi
(wa-)
1) ,
();
2)
mkuranga
(mi-)
;

mkuro
(mi-)
1) . <<mkulo>>
2) ,
mkuru
(wa-)
. <<mkuu>>
mkurufunzi
(wa-)
. <<mkufunzi>>
mkurugenzi
(wa-)
1) ; ;
; mkurugenzi wa
Taasisi [-]

2) .
mkurungu
(mi-)

(Pterocarpus
chrysothrix)
mkurupusho
(mi-)
; ,

mkururo
(mi-)
1) ,
;
2) ; ; ;
mkururo wa magari
mkururu
(mi-)
. <<mkururo>>
mkuruti
(mi-)
. <<mkarati>>
mkuruzo
(mi-)
1) ()
( ,
..), suruali
mkuruzo

2) ,
mkuruzu
(mi-)
. <<mkuruzo>>
mkusanya
(wa-)
,
mkusanyaji
(wa-)

, ;
;
(); maelezo
mkusanyaji
; mkusanyaji
wa stempu
mkusanyi
(wa-)
. <<mkusanyaji>>
mkusanyiko
(mi-)
1) ,
(); mkusanyiko wa
vitabu
2) ,
3) , ;
mkusanyiko wa wanashule
wa kila mwaka

mkusanyo
(mi-)
1)
2) , ; ;
mkusanyo wa watu

mkusi
(mi-)
();

mkutanisho
(mi-)
, ;

mkutano
(mi-)
1) ; mkutano wa
mito
2) , ,
; mkutano mkuu
; ,
;
mkutano wa waandishi [wa
magazeti, wa habari] ;
mkutano wa kilimwengu

3) ;
4) ; ,

mkuto
(mi-)
1) ,
2) , ; kunja
nguo mkuto

mkutubi
(wa-)
. <<mkutubu>>
mkutubu
(wa-)
; mkutubu
mkuu

mkutuo
(mi-)
1) ;
2)
3) ()
mkuu
(wa-)
( ,
), ;
, ;
; mkuu
wa chama ;
mkuu wa shule
; mkuu wa bendi

; mkuu wa
manowari
; mkuu wa kitivo

; asiyesikia la
mkuu huvunjika guu .
,
,

mkuwadi
(wa-)
1) ,
2) (-) ,

mkuwiyati
(mi-)
. <<mkuyati>>
mkuyati
(-; mi-)
.
(
)
mkuyu
(mi-)
,
(Ficus
capensis)
mkuza
(wa-)
1) ,
;
( ,
); paka
mkuza sana

2) ,
(); mkuza
muhtasari

mkuzaji
(wa-)
1) ,
()
2)

3) ,
(-., ), ,
; mkuzaji
lugha ,
; mkuzaji wa kampuni

mkuzo
(mi-)
1) ,
;
2)
mkwachuro
(mi-)


mkwadi
(wa-)
. <<mkuwadi>>
mkwaju
(mi-)
1)
(Tamarindus indica)
2) ; piga
mkwaju ;
chomoa mkwaju []

;
(.)
3) ( ),
mkwaju wa mbali

(mi-)
;
mkwakwa
(mi-)

,

(Strychnos
guerckeana)
mkwakwara
(mi-)


mkwamba
(mi-)


(Fluggea
microcarpa)
mkwangwachare
(mi-)

(Smilax
Kraussiana)
mkwao
(wa-)
[]
mkwara
(mi-)

; mkwara

hauhitaji mafuta .
mkwara
(
,
)
mkware
(wa-)
1) ;

2) ,
mkwaruzano
(mi-)
1)
2) (.),

mkwaruzo
(mi-)
1) ;
2)
3)
mkwasi
(wa-)
()

mkwayakwaya
(mi-)


mkwe
(wa-)

(); wakwe wangu

( )
mkweaji
(wa-)

mkweli
(wa-)


mkweme
(mi-)


,


(Telfairia pedata)
mkwende
(mi-)

mkweo
(mi-)
1) ,
2)

(wa-)
. mke wako

( )
mkwepuzi

(wa-)
1) ;
2) ,

mkwezi
(wa-)
1) ,
()
2) . <<mkweaji>>
3) (mi-)
;
mkwiji
(mi-)

( )
mkwiro
(mi-)

mla
(wa-)
; ; mla
mboga, . mlamboga
; mla ndizi

; mla watu
; mla rushwa
; mla riba

mlaanifu
(wa-)
1)
2)
mlaanizi
(wa-)
,
()
mladi
(mi-)
(-

)
mlafi
(wa-)
1) ,
; ,

2)
3) ,
,

mlaghai
(wa-)

mlahaka
(mi-)
1) [] ,
[]
2)
mlainisha
(wa-)
mlainisha ngozi
;
mlaji

(wa-)
1) ; ;
ni mlaji wa machungwa

2) (,
. .)
3)
4) ()

mlakasa
(mi-)

, -


;

mlakungu
(mi-)
(.
)
mlakwati
(mi-)

mlala
(mi-)

mlalafi
(wa-)
. <<mlalavi>>
mlalaji
(wa-)
1) ,
; (.)
2) (
)
mlalamikaji
(wa-)
. ;
mlalamishi
(wa-)
1) , ;

2)
mlalamizi
(wa-)
. <<mlalamishi>>
mlalangwa
(mi-)
. (Ficus bussei)
mlalavi
(wa-)
1)

2) ,
; (.); mlafi
na mlalavi

3)
mlalazamu
(wa-)

; ;

mlale
(mi-)

mlama
(mi-)
,


mlamba
(wa-)
,
()
(mi-)
(
; Dicrurus),
mlamba mweusi

(mi-)

mlambizu
(wa-)

mlamboga
(wa-)
. . mla mboga
; chakula cha
mlamboga

mlamu
(wa-)
. <<muamu>>
mlandano
(mi-)
,
mlandawa
(mi-)

(Ficus indica)
mlandege
(mi-)
1) - (Ficus
natalensis)
2)
(
)
mlanga
(mi-)
.
( pinatifida)
mlangalanga
(mi-)
. ,
(Persea americana)
mlangali
(mi-)
.

mlangamia
(mi-)


-
(Cassytha filiformis)
mlangilangi
(mi-)


, -

(Cananga odorata)
mlango
(mi-)
1) ; ; mlango
mkubwa ;
; mlango wa kutokea
;
mlango wa mto
; mlango wa bahari
();
mlango wa
uzazi . ;
funga mlango )
) .
;
bana mlango kwa kishindo
. .
; mlango wa nyuma
.
. ; pitia
mlango wa nyuma )

)
(-.)

2) .
3) , ; mlango
wa maji ; mlango wa
bahari
4) ,
5) ; ;
6) ;
7) ,
(); milango
maarifa []

(mi-)
. <<mwango>>
mlanguzi
(wa-)
1) ;

2)
3)
mlariba
(wa-)
. . mla riba

mlasa
(mi-)
,

(Hibiscus
micranthus)

mlaso
(-)
(

)
mlazi
(wa-)
1) ,
;
2) (mi-) ,

mlazo
(mi-)
1) ;

2) ;
; mkono wa mlazo

mle
. . ()
[]; mle mle
[]
mlea
(-)
(; Gaterinus
gaterinus)
mleaji
(wa-)

mlegeo
(mi-)
; ,

mlegevu
(wa-)
1) (,
)
2)
()
mlehemu
(wa-)

mlejileji
(wa-)
1)
()
2)
()
1) ,
; chombo
mlejileji

mlele
(mi-)

( .
); ametoa mlele
.

mleli
(mi-)
. <<mlele>>
mlemavu

(wa-)
;

;
mlembe
(mi-)

( )
(wa-)

(; Indicator indicator)
mlembo
(mi-)
. <<mlembe>>
mlenge
(mi-)

mlengu
(mi-)
. <<mrengu>>
mleo
(mi-)
1)
2) , ;

3) ,
4) .
mleoleo
(mi-)
1) . <<mleo>>
2) ,
mlepo
(mi-)
mlepo wa akili .
[]
mleta[ji]
(wa-)
1) ,
()
2)
3)
4) ();
mletaji mvua .

mlete
(mi-)

mlevi
(wa-)
; mlevi [wa]
kupindukia ) .
() )

mlewolewo
(mi-)
. <<mleomleo>>
mlezi
(wa-)
1) ;
[]; mlezi
wa shule ya watoto
[]


2) ;
3) (mi-) . kitanda cha
mlezi ,

(mi-)
;
(-)
. ;
(mi-)
(
; Eleusina
corocana)
mli
(mi-)
1)

2) (
)
3)

mlia
(wa-)
; mlia choyo
; mlia wivu

(mi-)
;
; piga mlia
; punda
milia
mliko
(mi-)
1) ,
2) (,
)
3) ,
( , ), mtililio
wa mliko

mlilana
(mi-)

(Sonneratia caesolaria
Sonneratia acida)
mlima
(mi-)
, ; mlima wa
moto
(wa-)
. mlimaji; mlima
tumbaku ,
;
mlima mkonge
,

mlimaji
(wa-)
,
mlimao
(mi-)
. <<mlimau>>

mlimau
(mi-)
(, Citrus
limonum)
mlimbiko
(mi-)
1) , ;

2)
3)
4)
5) ; ujao ni
mlimbiko wangu

mlimbolimbo
(mi-)

(Euphorbia cuneata)
mlimbuko
(mi-)
1) (
)
2) ,
3) (
, )
mlimbwende
(wa-)

;
mlimi
(wa-)
1) []
2) ;
3)
mlimo
(mi-)
,

mlimwengu
(wa-)
1) ,
2)
3) ,

mlinda
(wa-)
1) ; ;
mlinda mlango .
; mlinda ndege
,

2) ;
;
3)
mlindaji
(wa-)
. <<mlinda>>
mlindo
(mi-)
; ;
mlinganisho
(mi-)

,
mlingano
(mi-)
1) , ;
; mlingano wa
maoni
2) .
3) ,

4) ;
5)
mlinganyo
(mi-)
1) . <<mlingano>>
2) . ;
mlinganyo ambatiko
;
mlinganyo mstari
;
mlinganyo piadufu
;
mlinganyo tenguo

mlingo
(mi-)
.
(mi-)
. <<mlinganisho>>
mlingoti
(mi-)
. ; mlingoti wa
maji ; mlingoti wa
mbele -; mlingoti
wa
galmi -;
mlingoti wa bendera

mlinzi
(wa-)
1) ; ;
; mlinzi wa
sheria
2) ;
,
; mlinzi wa
amani .

3)
4) ;
5) ,
6) . ; mlinzi
wa pembeni

mlio
(mi-)
1) , ; ;

2) ; ; mlio wa
bunduki
; mlio wa simu
;

mlio wa simba
; isiyo na mlio

(mi-)

,

mlipa
(wa-)
. <<mlipaji>>; mlipa
kodi ;
mlipa kisasi
mlipaji
(wa-)

mlipi
(wa-)
. <<mlipaji>>
mlipizi
(wa-)
1) ,

2) . mlipizi kisasi

mlipu
(mi-)
,

mlipuaji
(wa-)
mlipuaji wa baruti (moto)

mlipuko
(mi-)
1) ()
2)
mlipwaji
(wa-)
1) ,
2)
mlisha
(wa-)
1) , ;
; mlisha sumu

2) ,
[];
3) mlisha majani

mlishaji
(wa-)

mlishangwa
(mi-)


mlishi
(wa-)
. <<mlisha>>
mlishizo
(mi-)

()
mlisho
(mi-)
1) ; mlisho wa
samaki (mshipi) ,
( )
2) 11-

mliwa
(mi-)
(Spirostachys
africana)
mlizamu
(mi-)
1)
2) ,

3)
4) , ()
mlizi
(wa-)
1)
2) ,
3) (. .
),
mlo
(mi-)
1) , ; mlo
wa nyama ;
idadi milo
2) , ; mlo wa
mchana, . mlo mkuu, .
mlomkuu , mlo wa
usiku ;
hatua kwanza mlo

3)
4) ,
5) ,
mlohasi
(mi-)
,

mlolongo
(mi-)
1) (,
, . .)
,
2) ; (.)
mlombo
(mi-)
(.
)
mlomkuu
(mi-)
. . mlo mkuu .
. <<mlo>>
mlomo
(mi-)
. <<mdomo>>
mlongama

(mi-)
,

mlonge
(mi-)
. <<mronge>>
mlongo
(mi-)
. <<mwongo>>
mlonje
(mi-)
. <<mronge>>
mlonjo
(mi-)
. <<mronjo>>
mlowezi
(wa-)
1) [] ,
; ,
2)
mlozi
(wa-)
; ,
(mi-)
.
mlulu
(mi-)

mlumbaji
(wa-)
,

mlumbi
(wa-)
;
(.)
mlundikano
(mi-)
1) , , ;
mlundikano wa maazimio
.
2) ;

mlungula
(wa-; mi-)
. <<mrungura>>
mlungura
(wa-; mi-)
. <<mrungura>>
mluzi
(mi-)
. <<mruzi>>
mma
piga mma . ,

mmaizi
(wa-)
1) ()
2) []
, ;

mmaka
(mi-)
. <<msanapiti>>
mmako
(mi-)
,
mmalizio
(mi-)
1) ,
2)
3) (
-. ),
mmalizio kinga moto

()
Mmanga
(wa-)
(
)
mmangimeza
(wa-)
. <<mangimeza>>
Mmarekani
(wa-)

mmasihii
(wa-)
. <<mmasihiya>>
mmasihiya
(wa-)

mmavimavi
(mi-)
,


(Celtis Durandii)
mmbea
(wa-)
1) ;
2)
mmbuji
(wa-)
. <<mbuji>>
mmea
(mi-)
1) , ;
2)
3) .-.
4) . ;
mimea asilia
; mimea
kupandwa

mmego
(mi-)
1) ;
( )
2)
3) ;
mmelea
(mi-)

1)

2) -
mmeng'enyo
(mi-)
,
,
; mmeng'enyo wa
chakula
; mfumo wa
mmeng'enyo

mmeo
(wa-)
; ,

mmeto
(mi-)
, , ;
mmeto wa macho

mmetuko
(mi-)
; ,
; ; mmetuko
wa vimulimuli

mmeza
(wa-)
mmeza ng'ongo .
,

mmigizo
(mi-)
. <<mwigizo>>
mmikio
(mi-)
;
;
mmilikaji
(wa-)
. <<mmiliki>>
mmiliki
(wa-)
1) , (.); ; ;
mmiliki biashara

2) ,
() (-.)
mmisheni
(wa-)
. <<mmisionari>>
mmisionari
(wa-)

Mmisri
(wa-)

mmoja
(wa-)
[]; ;
; kila mmoja

[];
mmoja wa
wenyekiti ;
tuwe wamoja

mmomonyoko
(mi-)
1) ; mmomonyoko
wa udongo, mmomonyoko
wa ardhi
2)
mmong'onyoko
(mi-)
. <<mmomonyoko>>
mmoyomoyo
(mi-)

(Deinbollia borbonica)
Mmsumbiji
(wa-)

mmula
(wa-)
.
mmumunye
(mi-)
. <<mmung'unye>>
mmung'unye
(mi-)
(
,
-
,
. .: Lagenaria
vulgaris)
mmunina
(wa-)
. <<muminina>>
Mmvita
(wa-)

mmwaka
(mi-)

(Sapindus saponaria)
mmwangaluchi
(mi-)

mmweko
(mi-)
();
mnaana[a]
(mi-)
. <<mnanaa>>
mnada
(mi-)
; ;
mnada wa hadhara
; tia
(piga) mnada, uza kwa
mnada

mnadi

(wa-)
1) ; mnadi swala

2) ,
;

mnafiki
(wa-)
; ;

mnajimu
(wa-)
1) ,
2)
mnajiri
(mi-)

mnajisi
(wa-)
1)

2) ;
(
)
3)
mnamo
(mi-)
()
(.
,
-.), mnamo saa mbili
; mnamo siku
kwanza mwaka
mpya

mnana
(-; mi-)
1)
2)

(mi-)
(


)
mnanaa
(mi-)
1) (Mentha
viridis)
2) (Mentha
piperita)
mnanasi
(mi-)
. (Ananas
sativa)
mnandi
(-)
. 1)
(Phalacrocorax)
2) ,

mnangwa

(wa-)

(
)
mnara
(mi-)
1) ; ; mnara
wa taa ; mnara wa
tanki la maji
;
mnara wa ukumbusho

2) ;
3) ,
4) .

,
mnaraha
(mi-)
. (Datura
fastuosa)
mnasaba
(mi-)
,

mnasara
(wa-)
. <<nasara>>
mnasarani
(wa-)
. <<mnasara>>
mnaso
(mi-)
1) ,
(), (
,
)
2) ,
3) ,
4) . , ;
(.
)
5) . , ,
;
mnato
(mi-)
1) ;
2) ()
3) , ,
;
mnavu
(mi-)
. (Solanum
nigrum Solanum
nodiflorum)
mnawili
(mi-)


mnazaa
(mi-)
1) ,

2) , ;

3) ,
4) (wa-)
()
mnazi
(mi-)
(Cocos
nucifera)
mnda
(mi-)
1)
2)
mndewa
(wa-)
;
()
mndimu
(mi-)
. <<mdimu>>
mndule
(mi-)
, ;
mndunga
(mi-)

mnena
(wa-)
1) ,
(); mnena kweli
;
mnena uwongo
, , ; mnena
watu
2)
;
mnenaji
(wa-)
1) ; ;

2) . <<mnena>>
mnenea
(wa-)
1) ,
2)
3) ,
mnenguo
(mi-)
.
mneni
(wa-)
. <<mnenaji>>
mnepo
(mi-)

mneso
(mi-)
(-.)
(.
, .
.)
mng'ang'anio
(mi-)

1) ,

2) . ,
mng'ao
(mi-)
1) , ,
2) ,
3) . ,

mngao
(mi-)
. <<mng'ao>>
mngarengare
(mi-)

mng'ariza
(wa-)
1)

2)
; ,
(-., -.)
mngarizo
(mi-)
. <<mng'arizo>>
mng'arizo
(mi-)
, ; mng'arizo
wa macho a)
)
mng'aro
(mi-)
. <<mng'ao>>
Mngazija
(wa-)

mng'oaji
(wa-)
1) ,
(, )
( )
2) . ,
(,
. .)
mngoja
(wa-)
1) ; ;
, ;
mngoja mlango
,
;
2) . mngoja zamu

mngojaji
(wa-)
. <<mngoja>>
mngoje
(wa-)
. <<mngoja>>
mngojea
(wa-)
. <<mngoja>>

mngojezi
(wa-)
; ;
mng'ongo
(mi-)

;
.


(mi-)
; ; ;

mnguri
(mi-)

(. )
mngurumizi
(wa-)
1) ,

2) ,
; ,
mngurumo
(mi-)
1) ; , ;
2) ; ;
mnguvu
(wa-)
;
mngwana
(wa-)
. <<mwungwana>>
mnikulu
(wa-)
; ;

mnili
(mi-)
(

2 ;
Indigofera
tinctoria)
mnimbi
(mi-)

mninga
(mi-)

,



(Pterocarpus bussei)
mnju
(mi-)

mnjugu
(mi-)

()
()
mnjugumawe
(mi-)
. ,
(Voandzeia
subterranea)
mnjugunyasa
(mi-)
,
(Arachis hypogaea)
mno
1) , ;
,
2) ; sana mno, mno
ajabu ) ,
)

mnofu
(mi-)
, ; mnofu wa
nyama ;
mnofu paja ; mnofu
wa
samaki
mnoga
(mi-)
(
)
(mi-)
1)
2) ( )
mnokoa
(mi-)
, .

mnong'onezi
(wa-)
1) ,

2)
mnong'oni
(wa-)
. <<mnong'onezi>>
mnong'ono
(mi-)
1) ,
2)
3) ,
mnovisi
(wa-)
.
Mnubi
(wa-)

mnukauvundo
(mi-)
(;
Cassia occidentalis)
mnukio
(mi-)

mnuko
(mi-)
1)
2) ; ,

mnumanuma
(wa-)
1) ;
2) ,
;
mnuna
(wa-)
1)
2) . <<mnunaji>>
mnunaji
(wa-)
;

mnunda
(mi-)
1) ;

2) (wa-)
()
mnung'unikaji
(wa-)

()
; ,
mnung'uniko
(mi-)
1) ; ,

2) ,
mnunguri
(wa-)
(

)
mnuni
(wa-)
. <<mnunaji>>
mnuno
(mi-)
, ;

mnunuaji
(wa-)

(
)
mnunuzi
(wa-)
, ;

mnurisho
(mi-)
1)
2) ,
mnururisho
(mi-)

1)
2) . <<mnurisho>>
mnyaa
(mi-)
1)
(Hyphaena coriacea
Hyphaena crinita)
2)

3)
(
)
mnyakuzi
(wa-)
1) ( -.
)
2) , ;
;
mnyama
(wa-)
1) , ;
; mnyama wa
mfugo
; mnyama mwitu
(pori), mnyama wa porini
; wanyama wa
kulimia ;
mnyama
mtambaazi
,
; mnyama
mharibifu
2) .

mnyamapori
(wa-)
. . mnyama [wa]
pori . . <<mnyama>>
mnyamata
(mi-)


(Pseudarthria
hookeri)
mnyamavu
(wa-)

()

mnyambuko
(mi-)
. <<mnyumbuko>>
mnyambuliko
(mi-)
. []
;
;
[]
mnyampara
(wa-)
. <<mnyapara>>
mnyangalika

(wa-)

mnyang'anyi
(wa-)
1) ; ;
mnyang'anyi wa farasi

2) ;
,
mnyange
(wa-)
1)
;
2)

mnyanya
(mi-)
. ,
(Lycopersicum
cerasiforme); mnyanya
mshumaa


(Lycopersicum pyriforme)
mnyanyua
(wa-)
, (.), mnyanyua vyuma
vizito .
mnyanyumbuko
(mi-)
. ,

mnyanyuo
(mi-)
, (.)
mnyapala
(wa-)
. <<mnyapara>>
mnyapara
(wa-)
1) ;

2) (,
),
mnyara
(mi-)

(.
)
mnyefu
(mi-)
. <<mnyevu>>
mnyegea
(mi-)
(Kigelia
pinnata)
mnyegeo
(mi-)
,

mnyenyekeo
(mi-)
1) ;
;
2) ,
mnyenyekevu
(wa-)
;
()
;
()
mnyenyereko
(mi-)
. <<mnyiririko>>
mnyeo
(mi-)
; ; mnyeo wa
njaa
mnyerereko
(mi-)
. <<mnyiririko>>
mnyevu
(mi-)
. mnyevunyevu ,

mnyevunyevu
(mi-)
. . <<mnyevu>>
mnyima
(wa-)
. <<mnyimi>>
mnyimaji
(wa-)
. <<mnyimi>>
mnyimi
(wa-)
1) ,
(); mnyimi uhuru
,
2) ,
mnyimo
(mi-)
1) ; ,

2) ,
mnyiri
(mi-)
(
); mnyiri wa
pweza
()
mnyiririko
(mi-)

()
mnyo
(mi-)
()
mnyofu
(wa-)
1) ()

2) ,

mnyongaji
(wa-)
(
)
mnyonge
(wa-)
1) ()

2)
()
3)
4) ()

mnyonyaji
(wa-)
;
mnyonyore
(mi-)
(Poinciana
pulcherrima)
mnyonywaji
(wa-)

( )
mnyoo
(mi-)
();
(mi-)
. <<mnyororo>>
mnyororo
(mi-)
1) [] ,
; mnyororo wa
baisikeli

2) ; ; ;
funga minyororo )
;

) .

3) .
4)
mnyosho
(mi-)
;
mnyozi
(wa-)
()
mnyumbuko
(mi-)
1) . ;

2) ., . mnyumbuko
wa ardhi
() ();
;

mnyumabulisho
(mi-)

;
mnyumabulisho wa maneno

mnyunyizo
(mi-)
1) ();

2) ;
(. )
mnyunyo
(mi-)
1) ,
2) ,

mnyunywe
(mi-)
. <<mnywanywa>>
mnyuso
(mi-)
(
)
mnywa
(wa-)
, (
);
; mnywa pombe
;
mnywa vidonge vya
kulevya
mnywaji
(wa-)
. <<mnywa>>
mnywanywa
(wa-)
1) ,

2) ,

3)
()
(mi-)
(Pluchea
dioscoridis)
mnywo
(mi-)
1) ()
2)

mo
mo mote 1) -,
-
2) ,

modeli
(-)
,
moduleta
(-)
.
modulo
(-)
,
mofa

(-)
1)
( )
2) . mkate wa mofa
;
,
mofimo
(-)
. <<mofimu>>
mofimu
(-)
.
mofti
. <<mufti>>
mogo
(mi-)
. <<mwogo>>
moja
(-; ma-)
, ();
moja kwa mia
; mamoja na
makumi
; moja moja .
mojamoja a)
,
)
) )
; ;
moja kwa moja ) ,

) ,
) ,

1) , ;
siku moja ; mara
moja ) ) ;

2) , ;
; moyo
mmoja ;

mojawapo
; -, ;
mmojawapo wa watu
; kitabu
kimojawapo

mola
(-)
( ); mola
wangu! !,
!
molekiule
(-)

molina
(-)
. <<mola>>
moliwa
(-)
. <<mola>>
moma

(ma-)

(Bitis gabonica)
1) (
)
2) .
( ,
)
3)
[
] (
,
. .),
. -momea
. -momwa
momenta
(-)
.
;
,
( ),

momenti
(-)
, ,
momonyoa
1) ;
2) ,
(),
()
3) ,
. -momonyosha
. -momonyolea
.-.
-momonyoleka
. -momonywa
. -momonyoka
monaki
(ma-)

monasteri
(-)

mondo
(-)
. (Felis serval)
mong'onyoa
. <<momonyoa>>
monosakaraidi
(-)
.
monsuni
(-)
. upepo wa monsuni

monyoa
[
] (-. ,
. )
. -monyosha
. -monyolea
. -monyoka



(.
)
. -monyosha
. -monyolea
.-. -monyoleka
. <<momonyoa>>
morani
(-)

mori
(-; mi-)
1) ;
mori ng'ombe ;
mori farasi
2) , ;
(-)
1) ; ; ; la
mori ,
2) ,

3) ,
4)
mor[i]ta
(-)
(

)
moshi
(mioshi)
1) ; gari [la] moshi
, ; ;
- (-enye) moshi ,
; harufu moshi
();
palipo na moshi pana moto,
panapofuka moshi
hapakosi (pana, panaficha)
moshi .

2) ; ;
merikebu moshi
3) ,
4)

5)
mosi
; Mei Mosi

-; mosi lazima
niendi pili... -,
, -...
mota
(-)
, ; mota ya
umeme
motaboti
(-)

motakaa

(-)
. <<motokaa>>
mote
. <<ote>>; ;
nyumbani mote
; ; mo
mote )
, )
,
motifu
(-)
(
)
motisha
(mi-)
1) ,
,
2) ; ; toa
motisha ,

1) ;
2) ;

motisho
(mi-)
. <<motisha>>
moto
(mioto)
1) , ; ;
; moto wa kizungu
; koka moto )
,
) ;
washa (fanya) moto
; zima moto

(); ota moto


; pata moto
; ti (pasha)
moto
, ;
nyumba hii imetiwa moto
;
choma moto
, ;
; ;
ungua moto ,
; moto

;
ongeza mafuta katika moto
. .

; piga moto
( ), - (enye) moto ) ;
)
, ; maji
moto hayachomi nyumba
.
; dawa moto ni
moto .

- [] (=

)
2) . .
; ; ;
makaa ya moto
; moto mmoja
; wa moto
; ;
pamba moto .
,

3) ,
4) , ;

5) ;
6) , ; kazi
moto
7) ,
. motomoto ,
;
; wa motomoto

motokaa
(-)
;
motokaa ya abiria )
) ; motokaa ya resi

motokari
(-)
. <<motokaa>>
motomoto
. . <<moto>>
moyo
(mioyo, nyoyo)
1) , , ;
- moyo ,
; - (-enye) moyo
mwema
(mkuu) ;
-enye moyo mgumu
(mzito) ) ,

) ;
; -enye moyo
mweupe )
)
;
; kwa moyo
mweupe ;
kwa moyo mkunjufu
;
,
; kwa moyo wote )
)
;
kutoka moyoni ;
; moyo si wangu
.
()

; moyo wa bua
, ;
pasua moyo
() ;
jeruhi moyo ;
vimbisha moyo .
; ingia
nyonyoni
(),
tuliza moyo
; tia moyoni
,
; moyo
unanyonga (unapiga fundo)
() ;
lisilokuwamo
moyoni halipo mdomoni
. ,

2) ; , ; -
moyoni tu ;
shupaza moyo
;
shuka (legea) moyo

()
3) , ;
,
, ; vunja
(vunjika) moyo
,
; sema kwa
moyo ;
moyo ,
; fa moyo
,
(); fuata moyo
(-.)
( )...
4) , , ;
moyo wa mti
; moyo wa jipu

5) ; ,
; ji moyo, piga
moyo konde ,

, (
-.), moyo
,
; ;
tia
(simika, kuza) moyo
; ;
; moyo
mchache
6) ,

7) , ; tia
moyo ; pata
moyo ;
kazi hii

imempa moyo

8) ,
, ;
mwenye moyo ;
jenga moyo

9) ,
; wa na
moyo juu

10) , ,
wa na moyo (
-.), ingiza moyo mpya

11) , ;
huyu ndiye moyo wake

moza
(-)
; watu
wamejipanga moza

mpaazo
(mi-)
()
mpagaro
(mi-)
1) (),

2)
mpagata
(mi-)

mpagazi
(wa-)

mpaje
(mi-)

mpaji
(wa-)
1) ,
2) ;

3) ,
()
mpaka
(mi-)
1) ; ; ;
bila (pasipo) mpaka
;
; - bila
(pasipo) mpaka
;
; -enye
mpaka mmoja ,
, ;
piga (weka) mpaka )
)
.

; ruka (vuka,
pita, kiuka) mpaka )
)
.

; pindukia
mipaka, enda ng'ambo ya
mipaka .
;

2) , ; mpaka wa
mwisho
1) , [],
; mpaka sasa
,
;
mpaka lini?
?; toka... mpaka
... ; mpaka karibu na

(wa-)
mpaka chokaa ;
mpaka rangi
mpakaji
(wa-)
1) . <<mpaka>>
2) ,
( . .)
mpakamezo
(mi-)

mpakato
(mi-)
1)

2)
3)
mpaki
(wa-)
. <<mpaka>>
mpakizi
(wa-)
(-
-.)
mpako
(mi-)
1)
2) ; mpako wa
chokaa ; mpako
wa rangi
,

mpakuzi
(wa-)
1) (-
-.)
2) ;

Mpalestina
(wa-)

mpalilio

(mi-)
;
mpalilizi
(wa-)
. <<mpalizi>>
mpalio
(mi-)
,
(mi-)

mpalizi
(wa-)

mpamba
(mi-)
.
(Gossypium
herbaceum)
(wa-)
. <<mpambaji>>
mpambaji
(wa-)
1) ,
2) ,

mpambanisho
(mi-)
1) ;

2) ,
;

3) ;

4)
mpambano
(mi-)
1) ;

2) .
3) . ; ,

mpambanuo
(mi-)
, ; ,

mpambauke
(mi-)
(Lippia
asperifolia)
mpambe
(wa-)
1)
(
)
2) . ,


;

3)
mpambi
(wa-)

. <<mpambaji>>
mpanda
(wa-)
, ;
mpanda farasi ;
; mpanda milima
; mpanda
baisikeli
(wa-)
, ();
mpanda mbegu ;
mpanda ovyo hula ovyo
. ,
-,
- (= ,
)
(mi-)
1) ,
; mti wenye
mpanda

2) ,
; nchi
mpanda

mpandaji
(wa-)
. <<mpanda>>
mpandano
(mi-)
,
;
; mpandano
wa mambo

mpande
(mi-)
1) ,
2) ;
3) (-),

4) ( )
mpandi
(wa-)
. <<mpanda>>
mpando
(mi-)
; ,

(mi-)
1) ;
()
2) ; ,
3)
4) ;
mpandomshuko
(mi-)
,
mpanga
(wa-)
, ;
mpanga vyumba

;
mpanga ardhi

(wa-)
1) ,
(-.); mpanga
herufi [z chapa] .
;
mpanga vyombo ,
; mpanga
utaratibu
2) ,

mpangaji
(wa-)
1) . <<mpanga>>
2) [],

(wa-)
. <<mpanga>>
mpangani
(wa-)

mpangilio
(mi-)
1) ,
;
mpangilio wa maneno
; mpangilio
wa
rangi
2) (-.),

mpangishaji
(wa-)
, (
)
mpangishi
(wa-)
. <<mpangishaji>>
mpango
(mi-)
1) , ;
mpango wa uchumi [wa
kitaifa]

;
mpango [wa maendeleo]
wa miaka mitano
;
; mpango wa siku
zijazo
; mpango wa masomo
(mafunzo)
; -
(-enye) mpango ;
bila [] mpango
2) ;
;

3) ; ;
mpango wa maji

; mpango
wa alfabeti

4) ; mpango wa
masomo

5) , ,
6) .
(mi-)
( );

mpanje
(mi-)

mpanuko
(mi-)
.
mpanzi
(wa-)

mpapai
(mi-)
,
(Carica papaya), mpapai
mwitu

mpapatiko
(mi-)
1) , ;

2) ,
3) , ;

mpapayu
(mi-)
. <<mpapai>>
mpapindi
(mi-)
. (;
Cycas thouarsii)
mpapurano
(mi-)
,
mpapuro
(mi-)
1)
2)
3) .
mparachichi
(mi-)
. ,
(Persea americana)
mparaganyo
(mi-)
, ; ,
(.)
mparamuzi
(mi-)


(Sterculia appendiculata)
mpare
(mi-)

1) ;

2) ;
mparuzi
(wa-)
1) ,
2) ;
(.),
; mparuzi wa
mbao ;
mparuzi wa karatasi
; mparuzi
wa kazi
mparuzo
(mi-)
1) ; ,

2)
()
3) ,
(mi-)
;
(.)
mpasi
(wa-)
1)

2) ;

3) ,
mpasua
(wa-)
, ; mpasua
mbao
mpasuaji
(wa-)
. <<mpasua>>
mpasuasanda
(wa-)
.
mpasuka
(mi-)
. <<mpasuko>>
mpasuko
(mi-)
1) ;
2) ,
3) ; ;
mpasuko wa bomu

4) ;
mpasuliaji
(wa-)
. daktari mpasualiaji

mpasuo
(mi-)
1) ,
; ;

2)
3) ; mpasuo wa sketi

4) ()
mpatanishi
(wa-)

mpatilivu
(wa-)

mpato
(mi-)
1) ;

2)
(mi-)
( )
mpayukaji
(wa-)
1) ;
2) ;
mpe
(mi-)
.
mpea
(mi-)
.
mpekecho
(mi-)
1) ,
2) (
)
3) ()
4) .
,
;
()
mpeketevu
(wa-)
1)
; ,

()
2)
()
mpeketo
(mi-)
. <<mpekecho>>
mpekuzi
(wa-)
1)
2) ,

(-.),
3) ,

( ),

mpelekaji
(wa-)
1) ()
2) ; mpelekaji
barua
mpelekwa
(wa-)

1) ; ,

2) ,
mpelelezi
(wa-)
1) , ;
mpelelezi wa siri

2) ,
3)
mpemba
(mi-)

(wa-)

()
mpembuo
(mi-)
1) ,
; ; bila
(pasina) mpembuo

2) ; ;
mipembuo inathibitisha
kanuni

mpembuzi
(wa-)
, ;

mpenda
(wa-)
1)
()
2) ; (
-.); mpenda kula )
) ; mpenda
muziki
,
; mpenda michezo
. ; mpenda
maisha
; mpenda taifa

mpendekezaji
(wa-)
,
(
);

mpendelevu
(wa-)
, ;

mpendependapo
(mi-)


(Canthium zanzibaricum)
mpendevu
(wa-)

()
mpendezi
(wa-)
. <<mpendevu>>
mpendi
(wa-)
. <<mpenda>>
mpendwa
(wa-)
1) ,

2) ,
mpenyezaji
(wa-)
. <<mpenyezi>>
mpenyezi
(wa-)
1) ,
;

2) ;
3)
mpenyezo
(mi-)
1)
2)
3) ,
mpenyo
(mi-)
; mpenyo
wa maji ,

mpenzi
(wa-)
1) ,

2) ; mpenzi wa
kusoma vitabu
; mpenzi wa
michezo

3) ,
; mpenzi mchezo
() ;
mpenzi wa timu
(kilabu)
()
mpepea
(mi-)
1) () ,

2) [] ;

3)
( );
mvua mpepea

mpepeaji
(wa-)

mpepetaji
(wa-)


mpepezi
(wa-)
. <<mpepeaji>>
mpera
(mi-)
(

; Psidium
guayava);
mpera wa kizungu a)
(Jambosa
vulgaris) ) (Persea
gratissima)
mpesi
(mi-)
( -
.

;
Trema guineensis)
mpeta
(mi-)

()
mpetaji
(wa-)
. <<mpepetaji>>
mpevu
(wa-)

()
; huyu si mtoto
mchanga, ni mpevu
,

mpevuko
(mi-)
1) ,

2)
mpevushi
(wa-)
;

mpewa
(wa-)
; (.)
mpiga
(wa-)
, ();
mpiga taipu (mashine)
; mpiga cha,
.
mpigachapa ;

(); mpiga
ngoma
; mpiga
kinanda (piano) ;
mpiga tarumbeta ;
mpiga muziki

; mpiga filimbi
. ; mpiga kasia
; mpiga ngumi
; mpiga
picha ; mpiga
simu [];
mpiga kura ;
mpiga mzinga
; mpiga mbizi,
. mpigambizi
; ;

; mpiga
domo ; mpiga ripoti
; ;
mpiga bendi
; mpiga picha,
. mpigapicha
mpigachapa
(wa-)
. . mpiga chapa .
. <<mpiga>>
mpigaji
(wa-)
. <<mpiga>>
mpigambizi
(wa-)
. . mpiga mbizi .
. <<mpiga>>
mpiganaji
(wa-)
1) ;
,
2) ;
mpigani
(wa-)
; ,
mpigania
(wa-)
( -.);
mpigania uhuru
; mpigania amani

mpiganiaji
(wa-)
. <<mpigania>>;
mpiganiaji wa amani

mpiganisho
(mi-)
1) ,
2) ; ;
; mpiganisho wa
majogoo
mpigano
(mi-)
1)
2) ,
mpigapicha
(wa-)
. . mpiga picha .
. <<mpiga>>
mpigi

(wa-)
. <<mpiga>>
mpigisha
(wa-)
mpigisha chapa
mpigo
(mi-)
1) ; mpigo wa damu

2) ; ; ;
kwa mpigo [mmoja]
;
3)
(
); mpigo wa
wimbo
mpigwa
(wa-)
1)
2)
mpika
(wa-)
. <<mpikaji>>; mpika
[ma]jungu ,
; (.)
mpikaji
(wa-)
, , ;
nani ni mpikaji leo?
?
mpiko
(mi-)

(, , )
(mi-)
1)
(
)
2)
3)
mpilipili
(mi-)
. (Capsicum
annuum); mpilipili hoho
[]
(Capsicum
frutescens), mpilipili
manga
(Piper nigrum)
mpima
(wa-)
,
(); mpima ardhi
; mpima nchi
, mpima
picha, . mpimapicha

mpimaji
(wa-)
. <<mpima>>
mpimapicha
(wa-)

. . mpima picha .
. <<mpima>>
mpimo
(mi-)
1) ,
2)
mpindani[fu]
(wa-)
1)
2) .
() ;

mpindano
(mi-)
1)
2)
3) ,
mpindia
(mi-)
,

mpinduko
(mi-)
. ,
mpinduzi
(wa-)
1)
2) (,
, ),

(), ,

mpinga
(wa-)
, ;
mpinga maendeleo
; mpinga
mapinduzi
;
mpinga vita ;

mpingaji
(wa-)
1) . . ;

2) , (.)
mpingamapinduzi
(wa-)
. . mpinga
mapinduzi . .
<<mpinga>>
mpingani
(wa-)
1) ;
2) ;

mpingi
(mi-)
.
(),
(Ximenia americana)
mpingo

(mi-)

(Dalbergia
melanoxylon Diospyros
ebenum)
(mi-)
,
mpini
(mi-)
[] ,
; mpini wa kisu
; mipini
uongozi .

mpinzani
(wa-)
1) ;
,

2) ; . .

mpira
(mi-)
1) .
2) ; ; -
mpira ; gema
mpira ;
mpira wa
kuponda
3) ;
mpira wa maji moto
; mpira wa kufutia
;
(.)
4) ()
5) ; ; mpira wa
adhabu . ;
tema mpira
6) . , -
, mpira
wa meza
;
mpira wa miguu ;
mpira wa mkono ;
mpira wa kikapu
; mpira
wa magongo ; mpira
wa vinyoya ;
mpira wa rugby ;
mpira wa
wavu
7) ;

8) . mpira wa ndani
; jaza mpira
; mpira
wa nje
9)
mpishi
(wa-)
;
mpita[ji]

(wa-)
1) ; ;
; mpitaji njia

2)
3)
mpitiaji
(wa-)

mpito
(mi-)
1) ;
2)
mpoa
(mi-)
mpoa wa bahari
;
mpofu
(-)
-
(Boselaphus canna)
(wa-)

mpokea[ji]
(wa-)
; ;
mpokeaji kodi
; mpokeaji simu
;
; mpokeaji
katika hoteli

mpokeasimu
(wa-)
; ;

mpokezi
(wa-)
,
(),
()
mpoko
(mi-)
1) ;
2) ;
mpombo
(mi-)

mponda
(wa-)
, (,
,
); mponda mawe
;
mponda mali (fedha)
. ,
mpondo
(mi-)
;
(mi-)
; ;
,
mponyeshaji

(wa-)
;
mponyi
(wa-)
. <<mponyeshaji>>
mpoopoo
(mi-)
. <<mpopoo>>
mpopo
(mi-)
. <<mpopoo>>
mpopoo
(mi-)
,
(Areca catechu)
mporaji
(wa-)
; ;

mporomoko
(mi-)
1)
2) ; mporomoko wa
maji
mpororo
(mi-)
1) , , ;
waliandamana mpororo

2) ,
( )
Mportugesi
(wa-)

mposa
(wa-)
,

, ;
mposaji
(wa-)
. <<mposa>>
mposeaji
(wa-)
. <<mposa>>
mposo
(mi-)
;

mposta
(wa-)

mpotefu
(wa-)
. <<mpotevu>>
mpotevu
(wa-)
1) []
2) , ;
mpotevu wa maneno
3) ,
;

4) ,
mpotezi
(wa-)
. <<mpotevu>>
mpoto
(mi-)
, ;
()
mpotoe
(wa-)
()

mpotofu
(wa-)
. <<mpotovu>>
mpotovu
(wa-)
1) ,
2) ,
[]
mpozi
(wa-)
. <<mponyeshaji>>
mprotestanti
(wa-)
.
mpua
(mi-)
. <<mpoa>>
mpujufu
(wa-)
1)
2) ()
;
mpukuti
(mi-)
.
mpukutuo
(mi-)
(),
; wakati wa
mpukutuo wa majani
mpulizo
(mi-)
, ;
; mpulizo wa
upepo mpole

mpumbafu
(wa-)
. <<mpumbavu>>
mpumbao
(mi-)
,

mpumbavu
(wa-)
, ;
mpumuo
(mi-)
. ,
; kipasuo chenye

mpumuo

a
mpunga
(mi-)
1) .
(Oryza sativa)
2)
mpungate
(mi-)
(; Opuntia
indica)
mpungatemiiba
(mi-)

mpungati
(mi-)
. <<mpungate>>
mpungufu
(wa-)
,
(-.); mpungufu wa
akili a) )
;
mpungufu wa uwezo wa
mawazo ;
(.)
mpunguo
(mi-)
; . .

mpupu
(mi-)
1)

(Mucuna
pruriens)
2)

(Canavalia ensiformis)
mpurukushani
(wa-)
()

mpururo
(mi-)
1) ;
2) ,
3) ;

(mi-)
. <<mpororo>>
mpu[u]zi
(wa-)
1) ; ,
2)
3) ;

mpwa
(wa-)
,
( )
(-)


mpwamu
(wa-)

()
mpweke
(wa-)

(mi-)
1) (
, . .)
2) ,
3) . ,

mpweo
(mi-)
,
()
mpwito
(mi-)
1) ,
2) ,
mpwitompwito
(mi-)


(
)
mpyaro
(wa-)
. <<mpyoro>>
mpyo
(mi-)

(Landolphia petersiana
Landolphia kirkii)
mpyoro
(wa-)
1) ;
2) ()

3) ;

mraa
(mi-)
() ,
(Catha
edulis)
mraba
(mi-)
1) ; ;
; - mraba
; meta mraba

; kukata mraba
; miraba minne
; miraba sita ;
mtu wa
(mwenye) miraba minne
.

, ;
(.),

2) ; ; shati
lenye miraba myeusi
;
kwa utaratibu wa
miraba

3) ,
(), ;
piga miraha katika shamba


4) . .

(mi-)
1) ,
2) ; mraba wa
tangawizi
; njugu za mraba

; mraba wa
matunda
mrabaha
(mi-)
1) . a,

(

)
2) , (
)
3)


4)
(, . .)
mradi
(mi-)
1) ; ;
; ; pata (timiza)
mradi
2) ; ;
, ; jipatia
mradi

3)
4) ,
5) ; mradi wa
umeme
; mradi wa ujenzi

1) ; ,
2) [ ] ,

3) ,
4)
1) ,
(mi-)
. <<muradi>>

mrahatillayl
(mi-)

,

mrajisi
(wa-)

mrakibu
(wa-)
1) ; mrakibu
magereza

2) ;
; mrakibu
masjala

3) . mrakibu wa polisi

mrama
(mi-)
1) . ;
enda mrama

2)
(

); enda mrama
. .
; mambo
yamewaendea mrama

mramali
(wa-)
,
mramba
(-)
. <<mlamba>>
mranaa
(mi-)
. <<mnaraha>>
mranaha
(mi-)
. <<mnaraha>>
mrao
(mi-)
1) , ; bunduki
ya mrao
; fuatia
mrao .

2)
(mi-)
1)
2)
mrarua
(wa-)
, (,
)

mraruasanda
(wa-)
.
mraruo
(mi-)
1) ;
2)
mrasharasha
(mi-)
, ;
mrasharasha wa mvua

mrashi
(mi-)
(
:
Nephelium lappaceum)
(mi-)
1)

2) . <<marashi>>
mrasho
(mi-)
1) . <<mrasharasha>>
2)
mrasimu
(wa-)
1) ; mrasimu
ramani
2) ,

3) ,
mratabu
(mi-)

(Achras sapota)
mratibu
(wa-)
; ;

mrau
(mi-)
. <<mrao>>
mregaa
(-)
. <<mrejaa>>
mrehani
(mi-)
. <<mrihani>>
mrejaa
(-)
; bei ya mrejaa
;
biashara ya mrejaa

mrela
(mi-)

kanzu
mreli
(wa-)

mrembe

(mi-)
[]
,
(mi-)
()
mrembo
(wa-)
1) ;

2) ; ,
3) (mi-) ;
,
mrenaha
(mi-)
. <<mnaraha>>
mrenda
(mi-)
, .

mrengo
(mi-)
.
Mreno
(wa-)

mrera
(mi-)
(
kanzu)
mriba
(mi-)

(mi-)
(
)
mridhia
(wa-)
(,
)
mrihani
(mi-)
. (Ocinum
basilicum)
mrihi
(mi-)
(rchystegia
edulis)
mrija
(mi-)
1) (.
)
2)
3) ,
( ), mirija
falopio .

4) ; ;
mirija va ukoloni .

5) . ;
wenye mirija

; kata mrija

,

mrijonzi
(mi-)
.
mrima
(mi-)
1)

2) ,
(
20 )
mrina
(wa-)
mrina asali (nyuki)

mrinaji
(wa-)
. <<mrina>>
mrindimo
(mi-)
; ;
(, ,
. .)
mripuko
(mi-)
. <<mlipuko>>
mrisho
(-)
9-

mrisi
(-)
. ; peleka mrisi
; enda
mrisi )
) .

mritadi
(wa-)
. <<muritadi>>
mrithi
(wa-)
;
mrithisha
(wa-)
. <<mrithishi>>
mrithishi
(wa-)

mriti
(mi-)
. <<mrihi>>
mrizabu
(mi-)
()
mroho
(wa-)

1) ,

2) ()

mronge
(mi-)


, -
.
(Moringa pterigosperma)
mrongi
(mi-)
. <<mraa>>
mrongo
(wa-)
1) . <<mwongo>>
2) ,

mronjo
(mi-)

mrua
(-)
. <<murua>>
mruba
(mi-; -)
; ganda kama mruba
.

mrudio
(mi-)
.
mrufani
(wa-)
.
mrugaruga
(wa-)
1)
;
2)
3) ( )
mruka
(wa-)
. <<mrukaji>>; mruka
mbali ;
mruka juu

mrukaji
(wa-)
1) .
2) ,
mruko
(mi-)
1) ,
2) ,
3) ; ;
mruma
(wa-)
. <<mrumi>>
mrumani
(mi-)
.

mrumba
(wa-)

Mrumi
(wa-)

mrungungula
(mi-)
. <<mrungura>>
mrungura
(mi-)
1) ; , la
mrungura
2)
3) (wa-)
4) (wa-) a;

(-; mi-)
1) []

2)
(

)
mrusho
(mi-)
1)
2)
3)
Mrusi
(wa-)

mrututi
(-)
. <<mrututu>>
mrututu
(-)
1) .
,
2)
(
,
. .)
mruzi
(mi-)
; piga mruzi
msaada
(mi-)
, ,
; msaada wa
fedha ;
,
; msaada wa
damu ; msaada
wa masomo ;
kwa msaada
wa Mungu
; msaada
; t
msaada wa hali
na mali )

)

msaajaji
(wa-)

msaala
(-; mi-)
, ; msaala
siasa (dini)

()
msabaka
(mi-)
1)
2)
msadikifu
(wa-)
1)
2) ,

msafa
(mi-)
, ; ,
; msafa wa makochi

msafara
(mi-)
1)
2) ; ; msafara
wa magari (motakaa)
; panga
msafara
,
;
msafara wa wapiganiaji
amani

3) ,
; msafara wa
kivita ;
msafara wa
uwindaji

msafini
(wa-)
1) ,
2)
() ,

msafii
(wa-)
. <<msafihi>>
msafiri
(wa-)
1) ;
msafiri wa kutalii
2) ;
msafirishaji
(wa-)
,

,
msafishaji

(wa-)
1) ,
2)
msafu
(mi-)
. <<msafa>>
(mi-)
. <<msahafu>>
msaga
(wa-)

msagaliwa
(wa-)
1) ,
liwa
2) ; ,
(.)
3)
msagi
(wa-)
. <<msaga>>
msagiko
(mi-)
. <<msago>>
msago
(mi-)
1) ,
,
(); msago
wa chakula
; mfumo wa
msago

2)
3) ;
;

1) ;
;

(mi-)

msaha
(mi-)
1)
2) ;
msahafu
(mi-)
1)
2)
3)
msahala
(mi-)
.
msahau
(wa-)

msahaulifu
(wa-)
. <<msahau>>
msahaulizi
(wa-)
. <<msahau>>

msahihishaji
(wa-)
1) ,
(),
2) ,
() (-.)
msahla
(mi-)
. <<msala>>
msaidiaji
(wa-)
. <<msaidizi>>
msaidizi
(wa-)
1) , ;
msaidizi mahsusi


2)
msaikolojia
(wa-)

msaji
(mi-)
. ,
(Tectona grandis)
msajili
(wa-)
1) ;
; ;
msajili wa hazina
2) ,
; msajili wa
nyumba (majumba)

msaka
(wa-)
. <<msakaji>>
msakaji
(wa-)
,
(); ; msakaji
wanyama ,

Msakalawa
(wa-)
(

-
)
msakamo
(mi-)
, (
)
msako
(mi-)
1) ,

2) ,
3) ();

msala
(mi-)

. <<mswala>>
(mi-)
;
;
msalaba
(mi-)
, Msalaba Mwekundu

msalata
(wa-)
. <<msaliti>>
msali[k]hina
(wa-)
1)
()
2)
()
msalimina
(wa-)

msalimu
(wa-)
. <<msalimina>>
msaliti
(wa-)
1)
2) ,
3)
4)
msalheri
. <<msalkheri>>
msalkheri

()
msamaha
(mi-)
1) , ;
omba (taka) msamaha

2) ,
( ,
..)
3) ;
; msamaha
,

msamaria
(wa-)
.
msamba
(mi-)
. ;
mpanda farasi wawili
hupasuka msamba .


(=
,

)
msambale
(mi-)

(
, Lobelia teroeus)
msambamba
(-; mi-)
. ;
mche msambamba
;
msambamba sawa
msambasawa
(mi-)
,
msambazo
(mi-)
1) ,

2) ; duka
msambazo ,

msambia
(mi-)

(Pachystela
brevipes)
msameha
(wa-)
;

msamehaji
(wa-)
. <<msameha>>
msamehe
(mi-)
. <<msamaha>>
msameheji
(wa-)
. <<msameha>>
msameheo
(mi-)
. <<msamaha>>
msamiati
(mi-)
1) ; ;

2) ,

msamilo
(mi-)
;

( )
msana
(mi-)
;
(wa-)
. msana chuma ;
msana majembe ,

msanaa
(wa-)
. <<msani>>
msanaka
(mi-)

. (Pandanus
sp.)
msanapichi
(mi-)
. <<msanapiti>>
msanapiti
(mi-)



(Plumeria
acuminata)
msandali
(mi-)

(Santalum album)
msandarusi
(mi-)
.
(Trachylobium verrucosum
Trachylobium
hornemannianum)
msangao
(mi-)
. <<mshangao>>
msani
(wa-)
1) ()

2) ;
msanifu
(wa-)
1)
;
2) ; msanifu
wa mitindo ;
msanifu wa ramani za
majengo,
msanifu ujenzi
3) ;
msanii
(wa-)
1)
(, ,
. .)
2) ; ;

msapata
(mi-)
,

msaragambo
(mi-)

;
msarifu
(wa-)
1)
()
2)
()

3)
()
4)
msaro
(mi-)

msasa
(mi-)
1) ( -

)
2) .
; piga msasa )

) .

msasanya
(mi-)
. ; msasanya
kizingo
; msasanya dhahiri

; msasanya rudufu
;
msasanya usio dhahiri

msasi
(wa-)
, ; mbwa
wa msasi mkali ni mkali
pia .


msawazisho
(mi-)
;
;
msawazisho wa bei

msawazo
(mi-)

msawidi
(wa-)
1)
( )
2) ;
msawidi sheria

msazo
(mi-)
1)
2) ,; ;

mse
(mi-)

msegemnege
, ;
;

msegese
(mi-)


, -


(Bauhinia Thonningii)
msego
-a msego , ;

mseja
(wa-)
1)
2)
mselego
(mi-)
()
; ,

msema
(wa-)
,
(); msema
ukweli ;
msema uwongo

msemaji
(wa-)
1) ; ;

2)
3) ; msemaji
wa kijeshi
; msemaji wa
Serikali

msemi
(wa-)
. <<msema>>
msemo
(mi-)
1) ;
2) , ; ;
tumia msemo wa kirusi

3) ,
(); kwa msemo
mwingine
;

4) ;
5) ;
6)
msena
(wa-)
,
msenganyo
(mi-)
; ,

msenge

(wa-)
1)
2)
msengenya[ji]
(wa-)
1) ,

2)
3) . ,
msengenyano
(mi-)
,
;
msengenyi
(wa-)
. <<msengenyaji>>
msengenyo
(mi-)
1)
2) , , ;
;
msepetuko
(mi-)
, ;

mserego
(mi-)

msese
(-)

msetiri
(wa-)
. <<msitiri>>
mseto
(mi-)
1) ; ;
mseto wa mchele na
choroko
; shule
mseto

[ ]
2) , ;
serikali mseto

msewe
(mi-)
1) ,
-


2)

(
)
3)
4)
mshabaha
(mi-)

, ; baba
na mwana ni mshabaha

mshabiki
(wa-)
1) ()

2) ; mshabiki wa
karata
3) ; ;
mshabiki wa mpira

4) ,
(.
)
mshadhari
(-)
. <<mshazari>>
mshahara
(mi-)
1) , ;
mshahara wa dhambi ni
mauti .

2) ,
, ;
mshahara mnono

; mshahara wa chini
;
mshahara halisi (hakika)
(
); la mshahara

mshairi
(wa-)
,
mshakiki
(mi-)
. <<mshikaki>>
mshale
(mi-)
1) ; mshale uchungu
(wa sumu)
; mshale wa jua
.
; mshale
mzuri haukai ziakani .

2) (
)
3) ; mshale wa
(kuonyesha) nukta

mshamara
(mi-)
.
(-.)

mshamba

(wa-)
1) ;

2) . . ,
;
mshambakuche
(mi-)


mshambuliaji
(wa-)
1) . ;
mshambuliaji wa kati

;
mshambuliaji wa pembeni

2) , a
(); ;

mshambulizi
(wa-)
. <<mshambuliaji>>
mshamo
(mi-)
1)
2) ; . ,
3)
mshana
(-)
.
mshangao
(mi-)
1) , ;
onyesha mshangao
;
pigwa na
mshangao ,
; - mshangao

2) ,
; pigwa na
mshangao
3) ,
mshangiliaji
(wa-)
1) ,
() -. (-.)
2) .
msharafu
(wa-)
()
;

mshari
(wa-)
1) () ;
,
(, )
2) ,

msharifu
(wa-)

1) . <<msharafu>>
2) (-) .
(Ispidina picta)
msharika
(wa-)
. <<mshirika>>
mshaufu
(wa-)
1) ,
2)
3)
4)
;
mshauri
(wa-)
; ;
mshauri mambo sheria
;
mshauri wa mahakama
;
mshauri balozi
mshawara
(mi-)
1) ,
2) , ;
sikia mshawara
,
mshawasha
(mi-)
, ; ti
mshawasha ) ;
, )

mshawishi
(wa-)
1) ,
;

2)
3) (mi-) ,

mshazari
(-)
1) ; ;
2) ,
3) ; ;
; - mshazari
; ;
1) , ; ;
; enda
mshazari (
)
1) ; ; upapi
mshazari
mshelisheli
(mi-)

(Artocarpus incisa)
Mshemali
(wa-)

mshenga

(wa-)
1) ;
;

2) ,
;
( )
3) ,
mshenzi
(wa-)
1) ,

2) ,

;
3) ; ;
mshenzi wa kivita

Mshihiri
(wa-)

mshika
(wa-)
, (), mshika usukani
; mshika zamu
;
; ; mshika
duru ) .
duru )
;
mshika filimbi .
; mshika kibendera
. ;
mshika fedha
; mshika mbili
lazima kimoja kimponyoke
mshika mawili moja
humponyoka . ,
[],

[ ]
(=
,
)
mshikaki
(mi-)
1)
2)
(
),
mshikamano
(mi-)
1) ; ;
mshikamano wa matawi

2) .
3) .
4) . ,
5) ,
,

mshikano

(mi-)
1) ; ;

2) ; ,
mshiki
(ma-)
. <<mshika>>
mshikilizo
(mi-)
; ;
mshono mshikilizo

mshikio
(mi-)
(,
. .)
mshikizo
(mi-)
. <<mshikilizo>>
mshinda[ji]
(wa-)
,
();
mshindani
(wa-)
1) , ,

2)
(,
)
3) ()

mshindanizi
(wa-)
. <<mshindani>>
mshindano
(mi-)
, ;

mshindazi
(wa-)
. <<mshindaji>>
mshinde
(wa-)
1) , ;
paka na mbwa ni
washinde wa daima

2)
()
mshindi
(wa-)
1) ,

2)
(, .
.)
mshindikizo
(mi-)
1) . <<mshindilio>>;
mshindikizo wa mawazo
yetu

2) ;

3) , ;
4)
mshindilio
(mi-)
1) ,
2) (
)
mshindio
(mi-)
. 1) []
( ,
. .),
2)
(mi-)

; chakula cha mshindio

mshindo
(mi-)
1) ; mshindo
wa miguu
; mshindo wa miguu
farasi
; mshindo
wa ngoma
; mshindo wa ngurumo

; mshindo wa
bunduki
2) ;
3) ; ; ;
kimya kingi kina mshindo
mkubwa .

[ ]
(=
)
4) . ,
()
5) , ;
sina mshindo ,

mshindwa
(wa-)
1) , ,
;
()
2) .
mshipa
(mi-)
1) ;
2) ;
mshipa wa damu ;
papasa mshipa
; toja
mshipa
3) . mshipa wa fahamu
; ; gusa
mshipa . ,

(mi-)

. ugonjwa wa mshipa,
maradhi mshipa .

mshipi
(mi-)
1) ;
2) , ; mshipi
wa kioo
3) ( ),
;
4)
5) , ;
Mshirazi
(wa-)

mshirika
(wa-)
1) []; ;
mshirika shupavu
;
mshirika biashara
;
mshirika wa (katika)
mazungumzo

2) (,
), ;

mshiriki
(wa-)
1) ,
()
( ); ;
mshiriki wa
semina
; mshiriki wa
kozi
2) . <<mshirika>>
mshirikina
(wa-)
1)
2)
, ,

mshirikio
(mi-)
[] ;

mshitaki
(wa-)
. <<mshtaki>>
mshitakiwa
(wa-)
. <<mshtakiwa>>
mshitiri
(wa-)
;
mshokishoki
(mi-)
(
; Nephelium
lappaceum)
mshona

(wa-)
, ; mshona
nguo ; mshona
viatu
mshonaji
(wa-)

mshongo
(wa-)
1)
2) ,

mshonde
(wa-)
1) ,

2) ,
mshoni
(wa-)
. <<mshona>>; mshoni
wa viatu
mshono
(mi-)
1) ,
2)
3) ; ; mshono
wa tundu kifungo
; mshono
wa operesheni
;
pinda mshono
4) ; ()
5) ; mshono
kingama

mshtaka
(mi-)
; ; fanya
mshtaka
;

mshtaki
(wa-)
. 1)
2) ; mshtaki wa
serikali
,
mshtakiwa
(wa-)
. ;

Mshtarii
(-)
.
mshtiri
(wa-)
. <<mshitiri>>
mshtuko
(mi-)
1) ; ;

2)
3) .

mshtuo
(mi-)
1)
()
2) . <<mshtuko>>
mshubiri
(mi-)
. , (Aloe
spicata)
mshuko
(mi-)
1) , ; mshuko
wa Ijumaa
,
mshuko wa magharibi

2) , ;
; mshuko wa
jua
3) . , ;
mshuko wa muda

4) . ;

mshuku
(mi-)
;
meno mshuku

mshulu
(mi-)

mshumaa
(mi-)
; washa (zima)
mshumaa
()
mshumbi
(mi-)
1) ,

2) ,
;
amenitilia mshumbi wa
wali

mshupavu
(wa-)
1) ()

2)
()
3)
()
4)
mshuru
(mi-)
. <<mshulu>>
mshurutisho
(mi-)
,
mshurutizo
(mi-)

1) . <<mshurutisho>>
2)
mshushio
(mi-)
1)
2) ()
3) . <<mshusho>>
mshusho
(mi-)
1) , ;
mshusho wa pumzi
2) ; mshusho wa
bei
msiba
(mi-)
1) , ,
;
; - (-enye) msiba
;
hakuna msiba usio (kuwa
na) mwenziwe (mwenzake)
.

2) ; , ;
msiba mkuu (mkubwa,
mgumu) ;
fanya (ingia,
ona, pata) msiba ,
; shikwa (patwa)
na msiba ,

3) ; nguo za msiba
; kaa
msiba
4) ,
; mkono
wa msiba
(),
; kitabu cha
msiba

msibu
(wa-)
,
()
msichana
(wa-)
1) ;
; msichana
mwuzaji
2)
msidari
(mi-)

msifu
(wa-)
1) ,
()
2) , ; msifu
mno
msiga
(mi-)

( -

; Dobera
loranthifolia)
msigano
(mi-)
. ;

msihaya
(wa-)
. mtu asiye na
haya , ,

msikiaji
(wa-)
. <<msikivu>>
msikilivu
(wa-)
. <<msikivu>>
msikilizaji
(wa-)
1) ; msikilizaji
wa redio
2) ; hudhuria
mkutano kama msikilizaji



3) (mi-) []
msikilizano
(mi-)
1)
2)
msikio
(mi-)
; msikio mwema

msikita
(mi-)

msikiti
(mi-)

msikivu
(wa-)

()

msikizi
(wa-)
1) ,
()
2)

msikundazi
(mi-)

, -

,
(Heritiera littoralis)
msikwao

(wa-)
. mtu asiye na kwao
1) ;
;
2)
msilimu
(wa-)
. <<mwislamu>>
msimacho
(wa-)
. mtu asiye na
macho 1)

2) .

msimamizi
(wa-)
1) ,
; msimamizi
wa mwitu
2) ;
; ,
;

3) . ,

4) , ;

5) (
)
msimamo
(mi-)
1) , ,
; msimamo wa
viambishi katika neno


2) ; ;
; msimamo thabiti
; msimamo
kuhusiana
na... (.); tunga msimamo
;
chukua msimamo
;
shikilia misimamo

3) , ;
msimamo wa hazina

msimbe
(wa-)

msimbo
(mi-)
1) ;

2)
3) (wa-) ()
;
msimo
(mi-)

. <<simo>>
msimu
(mi-)
1) -

2)

3) , ; msimu
wa watalii
; msimu wa kupanda
;
msimu wa kuzaliana
samaki ;
msimu wa maembe

4) ; msimu wa
masomo
msimulizi
(wa-)
1) ,
(); ;
msimulizi wa visa

2) ,
; msimulizi wa
habari
msindi
(mi-)

(
;
Rhizophora
mucronata)
msindikizo
(mi-)
;
( )
msindusi
(mi-)
, -

, (
Croton)
msinga
(mi-)

(

,
-
;
Trema guineensis)
msingaji
(wa-)
; ,



msingefuri
(mi-)
. <<mzingifuri>>
msingi

(mi-)
1) , ; ;

2) ; piga (weka)
msingi . .
;
jiwe la
msingi )
(
) ) .

; msingi unateleza
chini miguu .
-
3) , ; - msingi
;
;
; kwenye msingi
(-.); wa
kwenye msingi
(-.),
gharama msingi
; shule
msingi
4) ; misingi
mikuu

5) .
msingiziaji
(wa-)
,
msinji
(mi-)
. . <<msingi>>
msinzi
(mi-)
. <<msindi>>
(wa-)
. <<msingaji>>
msinziaji
(wa-)
[]

; (.)
msio
(mi-)
1) []

2) (.


)
msira
(wa-)
1) ,
( -.)
2) ,
, ; kazi
msira huisirasira .

msiri

1) ;

2) ,
;

3)
(wa-)
1) ;

2) ,
msirimbo
(mi-)
1)
2)
; usifanye
msirimbo, paka taratibu
-,

msirisha
(mi-)
, .

(Euclea
multiflora)
msisimko
(mi-)
1) , ;
2) ; ;
shikwa na msisimko

3) , ,

msisimuko
(mi-)
. <<msisimko>>
msisimuo
(mi-)
,

msisitizo
(mi-)
1) ,

2)
msitamu
(mi-)
. <<mstamu>>
msitari
(mi-)
. <<mstari>>
msitiri
(wa-)
1) ,
(-.)

2) ,
(-.)
msitu
(mi-)
; msitu mnene
; msitu chipukizi

msiwana

(wa-)
. mtu asiye na wana

msizi
(mi-)
, - .

msoa
(mi-)
,

msobemsobe
1) ,
; -;

2) ,
msogeleo
(mi-)
,
msogeo
(mi-)
; ,

msogezo
(mi-)
,
a
msokotano
(mi-)
, ;

msokoto
(mi-)
1) (),
(), msokoto
wa nywele a)
)
; msokoto wa
tumbo . ) )

2) ,
,
(. ,
. .)
msolo
(mi-)

(Caesalpinia
crista)
msoma
(wa-)
. <<msomaji>>
(-; mi-)
, -


msomaji
(wa-)
1) ; msomaji wa
gazeti ,
msomaji wa kawaida )

)
2)
Msomali
(wa-)

msomari
(mi-)
. <<msumari>>
msombo
(mi-)
( , ,
. .)
msomeshaji
(wa-)
1) ,
2) ,
msomeshi
(wa-)
. <<msomeshaji>>
msomi
(wa-)
1) , ;
; vijana wasomi

2) ,
; .

3)
msomo
(mi-)
1) ,
2) ,
3)
4) ;
5)
msonde
(mi-)

msondo
(mi-)
1)

2)
3) ,

msonga
(wa-)
1) , (),
()
2) ,
()
msongamano
(mi-)
1) ,
; msongamano
wa magari .
2) , ;
chumba cha msongamano

3) ;
4) .

msongano
(mi-)
1) . <<msongamano>>
2) , ;
msongano wa hewa

3) ; ()
4)

msonge
(mi-)
. nyumba msonge

; - msonge
;
; msonge wa
nywele .

(mi-)
, ; mtawala
msonge ; utawala
msonge
msongi
(wa-)
. <<msonga>>; msonga
wa nywele
()
msongo
(mi-)
1) , ;

2) ; ;
msongo wa nywele )
)
;
msongo wa maua

3) ,
4) . ,

msongora
(wa-)
.
msono
(mi-)
; ,

msonobari
(mi-)
; ; msonobari wa
kihindi, . msonobari
maua
(Poinciana
regia)
msonyo
(mi-)
,
(
)
msonzi
(wa-)

,

( ),

msoo
(mi-)
,
- -
bao
msoshalist[i]
(wa-)
,
,


msoto
(mi-)
1) ., . msoto wa
ardhi
;
2) .
,
Mspaini
(wa-)
. <<Mhispania>>
mstaafeli
(mi-)
. <<mstafeli>>
mstaarabu
(wa-)

()
mstadi
(wa-)
1) ,
; mstadi wa
sanaa ;
2)
mstafeli
(mi-)
. (
; Anona muricata)
mstahamilivu
(wa-)
1)
() ;
mstahamilivu hula mbivu
.
[]

2)
()
mstahifu
(wa-)
1)
()
2)
(, )

mstahiki
(wa-)

1) , (
-.), ,
(-)
2) ,

mstahimilivu
(wa-)
. <<mstahamilivu>>
mstahivu
(wa-)
. <<mstahifu>>
mstahiwa
(wa-)
1) ,

2) ,
()
mstaki
(wa-)
. <<mshtaki>>
mstemu
(mi-)
.
mstarehe
(wa-)
. <<mustarehe>>
mstari
(mi-)
1) ; piga mstari a)
;
, ) ;
karatasi mistari
; mstari
mficho ;
mstari mawimbi
, mstari umbo
; mstari
sulubi
; mstari
uliolala (mtambaa)
;
mstari kiuno ; mstari
wa ainisho joto
. ; mstari wa
ainisho mvua .
; mistari ramani
.

2) ; taarifa hii
itachukua mstari mmoja

; piga
mistari wazi maradufu

3) , ;
(); mstari wa mbele
) , )
.
; wa mstari wa
mbele ;
weka kwenye mstari wa...

[] ( -.),

( -.), jipanga mstari

4)
mstarihi
(mi-)
. mstari wa tarehe

mstarikani
(mi-)
.
mstatili
(mi-)
1) . ;
chumba cha mstatili

2) ;

mstawishaji
(wa-)
,
();
mstawishaji wa lugha ,


mstiri
(wa-)
. <<msitiri>>
mstuko
(mi-)
. <<mshtuko>>
mstuo
(mi-)
. <<mshtuo>>
msuaki
(mi-)
. <<mswaki>>
msuani
(mi-)
1)

2)
(
)
msubili
(mi-)
. <<mshubiri>>
msubukuo
(mi-)
(
), piga mtu
msubukuo -.

msudukishi
(wa-)
, (-.)
[]
msufi
(mi-)

(
;
Eriodendron anfractuosum)
msufule
(mi-)

msuguano
(mi-)
1) (
),
2) . ;
; wa katika
misuguano na...

(
-.)
msuguo
(mi-)
. ; msuguo
husababisha joto

msuka
(w-)
, ; msuka
mikeka ,
; msuka nywele
,

(mi-)

( -

)
(mi-)
,
-

msukaji
(wa-)
(,
, . .)
msukani
(wa-)
1) .
2)
msukano
(mi-)
. <<msukwano>>
msuki
(wa-)
. <<msuka>>
msuko
(mi-)
1) (,
. .), ()
2)

msukosuko
(mi-)
1) ; ;
( );
; msukosuko wa ardhi

2) . ,

3) . ,

msuku
(mi-)
msuku wa nywele

msukumano
(mi-)
1) , ;

2) . ;
msukumano wa damu

msukumizi
(wa-)
1) ()

2) ,

3) ,

msukumo
(mi-)
1) ,
2) , .
. ;
msukumo .
(-.)
msukuo
(mi-)
( ),
( )
msukwano
(mi-)
1) ()
2) (
)
msuli
(mi-)
; kaza kila mshipa
wa msuli
; msuli
mwingi, . misuli
mingi
(wa-)
. -
(


-



- )
msuluhifu
(wa-)
. <<msuluhivu>>
msuluhisha
(wa-)
. <<msuluhishi>>
msuluhishaji

(wa-)
. <<msuluhishi>>
msuluhishi
(wa-)
1) ,
;
2)
3) ,
; ;

msuluhisho
(mi-)
,
;
()
msuluhivu
(wa-)
1) ,
()
2) ,
( .); ,
3) ; ,

msuluhu
(mi-)
1) ; msuluhu
unaokuja

2) ;
msuluhu wa magari

msuluhushi
(wa-)
. <<msuluhishi>>
msululu
(mi-)
. <<msururu>>
msumari
(mi-)
1) ; msumari wa
parafujo ; ; pigilia
msumari ;
ng'oa
msumari

2) (,
); msumari wa
nyuki ;
suala msumari
,
, "
"
msumbi
(wa-)
,
Msumbiji
(.)

msumbufu
(wa-)
1)
()

2)

msumeno
(mi-)
; msumeno wa kitanda
;
msumeno wa kamba
; msumeno wa
kukatia chuma ;
msumeno wa utepe
; msumeno
wa mviringo
; unga wa
msumeno ; piga
(kata kwa) msumeno
; noa
msumeno
() ; sheria ni
msumeno hukata huku na
huku .
, , -

msungo
(wa-)
. ,

msungululu
(mi-)
(
,
;
Strophanthus eminii)
msunguti
(mi-)
(
-
, Acokanthera
Schimperi
kanthera longiflora)
(mi-)
chai msunguti
, ;
tumbaku msunguti

msunobari
(mi-)
. <<msonobari>>
msununu
(wa-)
()

msuraki
(mi-)

(
)
msuruaki
(mi-)
. <<msuraki>>
msurupwenye
(mi-)

()
msururu
(mi-)
, ; ; msururu
wa watu ; msururu
wa magari
;
msururu wa majeshi
; msururu wa
njama
msusa
(mi-)

msusi
(wa-)
1) ,

(, . .)
2) ,
();
msusi wa nywele

msuso
(mi-)

msusu
(mi-)
, -

(mi-)

msusumo
(mi-)
, ;
imekuwa si hiari, ni
msusumo
,
msutaji
(wa-)
; ,
[) (.)
msutano
(mi-)
;

msuto
(mi-)
. <<msutano>>
(mi-)
. <<msutu>>
msutu
(mi-)
1) (
-
)
2) ()
msuuzo
(mi-)

(mi-)

()
msuzo
(mi-)
. <<msuuzo>>
mswada
(mi-)
. <<muswada>>
mswahili
(wa-)
1)
2) ;
mswaki
(mi-)
1) ,

2)
3) . , ,
; hesabu hizi ni
mswaki tu

mswala
(mi-)
. []
; (
)
mswalihina
(wa-)
[]

Mswedi
(wa-)

mswele
(mi-)

mtaa
(mi-)
1) (), kaa
mtaa mmoja
;
; mwenye
mitaa miwili ,
,

2)
mtaala
(mi-)
. <<mtalaa>>
mtaalam
(wa-)
. <<mtaalamu>>
mtaalamnafsi
(wa-)

mtaalamu
(wa-)
1) ;

2) ; mtaalamu
wa sayansi

; mtaalamu wa
fizikia ;
mtaalamu wa filosofia
; mtaalamu wa
historia ; mtaalamu
wa sanaa
; mtaalamu
wa [elimu ] lugha

mtaaradhi
(wa-)
;
,
mtaawa
(wa-)
. <<mtawa>>
mtaba
(mi-)
(
)
mtabiri
(wa-)
1) ()
2) ; ;

3) ;

mtadaruki
(wa-)
,
(-.)
mtafara
(mi-)
(
),
( )
mtafaruku
(mi-)
1) , ;
2) ,
;

mtafitafi
(wa-)
. <<mtapitapi>>
mtafiti
(wa-)
1)
()
2) ,

mtafsiri
(wa-)

mtafuni
(wa-)
,
mtafuno
(mi-)

mtafura
(mi-)
. <<mtafara>>

mtafuruku
(mi-)
c. <<mtafaruku>>
mtafuta[ji]
(wa-)
, (-,
-.), ;
mtafutaji kazi ,
;
kikundi cha watafutaji
;
mtafutaji chakula
( )
mtafuto
(mi-)
, ; mtafuto
vigawo .

mtago
(mi-)
1) ;

2)
mtaguso
(mi-)
;
(-)
mtahamari
(wa-)

mtahini
(wa-)

mtahiniwa
(wa-)

mtai
(mi-)
1) ; ; ,
; piga mtai

2) ; ,
; kata mtai .
. ;
ziba mtai
. .

mtaimbo
(mi-)
[] ;
mtajaji
(wa-)
1) ,
(-.) (
)
2) ( )
mtaji
(mi-)
; bao la mtaji

(mi-)
; uwekaji wa mtaji
,

; mtaji
wa biashara
,
; mtaji wa fedha
wa kiuanafunzi
mtajiri
(wa-)
1)
2)
mtajo
(mi-)
1) ,
2)
3) mtajo vipeo, .
mtajovipeo . ,

mtajovipeo
(mi-)
. . mtajo vipeo .
. <<mtajo>>
mtaka
(wa-)
, ();
mtaka kura (uchaguzi)
;
mtaka majilipo
(kulipiza) ;
mtaka yote hukosa yote
.
(=

,
)
mtakadamu
(wa-)
1) ,
;

2) ;
,
mtakaji
(wa-)
. <<mtaka>>
mtakalamu
(wa-)
. <<mutakalamu>>
mtakaso
(mi-)
1) ;
2)
3)
mtakata
Mungu mtakata
()
mtakatifu
(wa-)
1) ;
;
;

2) . <<takatifu>>; mgeni
mtakatifu
mtakato

(mi-)
. <<mtakaso>>
mtakawa
(mi-)


(Thespesia populnea)
mtako
(mi-)
;
mtakwimu
(wa-)

mtala[a]
(mi-)
1) ,
2) ,
;
3) ; ;
mtalaa wa lugha
; mtalaa wa
fasihi

4) ();
( );
elimu bila mtalaa
hupotea

mtalaka
(wa-)
;

mtalaleshi
(wa-)
1) ;

2) ;
3) ;
4) ,
mtalalishi
(wa-)
. <<mtalaleshi>>
mtalamia
(wa-)
1)
2)
mtalawanda
(mi-)
. <<mtarawanda>>
mtale
(mi-)
[]
mtali
(mi-)

Mtaliana
(wa-)

Mtaliani

(wa-)
. <<Mtaliana>>
mtalii
(wa-)

mtaliki
(wa-)
,
mtalimbo
(mi-)
. <<mtaimbo>>
mtama
(mi-)
1) . (Andropogon
sorghum), (Panicum
L.); mtama mtindi

(); mtama mtete
(),
(
)
2)
(); penye kuku wengi
usimwage mtama .
,
,
()
mtamaduni
(wa-)
1)
()
2)
()

mtamani[fu]
(wa-)

() (-.)
; (
-.)
mtamba
(mi-)
( -
), mtamba
wa ng'ombe ;
mtambaa
(wa-)
1) , ;
mtambaa miti ,
;
mtambaa chini )
,
)
2) (mi-) ;
mtambaa mstari

(mi-)
,
mtambaachi
(wa-)
. mtambaa hini .
. <<mtambaa>>
mtambaajongoo

(mi-)
,

mtambaanyuki
(mi-)
. <<mvumanyuki>>
mtambaapanya
(mi-)
[] ;
[]
mtambaazi
(wa-)
1)
2) ,

mtambaji
(wa-)
1) ; mtambaji
hadithi
2) ;
(.)
3) ;
(.)
mtambao
(mi-)
1) (,
)
2) ,
mtambatamba
(wa-)
1)
2)
mtambazi
(wa-)
. <<mtambaazi>>
mtambika
(wa-)
. <<mtambikaji>>
mtambikaji
(wa-)
,

mtambiko
(mi-)

mtambo
(mi-)
1) ; ,
; ;
mtambo wa kupima gesi
;
mtambo wa barafu
,
; mtambo wa
kupiga chapa
,
; mtambo wa
kurushia maneno, mtambo
wa kutangazia habari
; mtambo
wa kuzimisha moto

; mtambo wa
stimu .
;
; mtambo
wa saa ;
mtambo wa reli .-.
; mtambo wa
kumulikia

2) , ; toka
mtamboni
( ) ( ..)
3) . ,

4) ,
5) ; mtambo wa
feleji
6) ;
tega mtambo

7)

(mi-)
1) ; mtambo
wa kimo

2) ;
mtambo wa mwili ,

(mi-)
(
)
mtambua
(wa-)
. <<mtambuzi>>
mtambuko
(mi-)
1) . (
)
2) .
mtambuu
(mi-)
(
; Piper
betle)
mtambuzaji
(wa-)

mtambuzi
(wa-)
1)
()
2) ;
[-];

mtanabahisho
(mi-)
, ;

mtanashati
(wa-)
1)
()

2)
mtanato
(mi-)

( ), ,

mtanda
(wa-)
,
() (-.);
mtanda dagaa ,

; mtanda
miongo ,
;
;
(mi-)
,
(); mtanda wa
nguo (),
mtanda wa kitambaa
; mtanda wa
kitanda
kitanda; nyama
(samaki)
mtanda, mtanda wa
nyama (samaki)
() (
)
mtande
(mi-)
. <<mtanda>>
mtandika
(wa-)
, ();
mtandika reli

mtandio
(mi-)

mtando
(mi-)
1) ,

2) ; ; mtando
wa viwanda ;
mtando wa vituo vya elimu


mtanduo
(mi-)
1) (-
,
)
2) .
mtanga
(wa-)
. <<mtangatanga>>
mtangao
(mi-)
,
mtangatanga

(wa-)
1) ;
2)

Mtang'ata
(.)

. (

Kimtang'ata)
mtangauko
(mi-)
, ,
,
mtangawizi
(mi-)
. (Zingiber
officinale)
mtangazaji
(wa-)
1)
2) ;
mtangazaji wa michezo

mtangazi
(wa-)
. <<mtangazaji>>
mtangazo
(mi-)
, ;

mtange
(mi-)

mtango
(mi-)
. 1) (Cucumis
sativus)
2) (Cucumis
metuliferus Cucumis
melo)
(mi-)
;

mtangulizi
(wa-)
1) ,
2) ;

3) , ;

mtanguo
(mi-)
, ,

mtani
(wa-)
1)
()
2)

3) , (-

)
(wa-)
1) ;
( -.)
2)
3)
mtanuko
(mi-)
1) ;
, ;
mtanuko wa urefu
;
mtanuko wa ujazo

2) ; - mtanuko

Mtanzania
(wa-)

mtanzi
(wa-)
, []
(
)
mtanzuko
(mi-)
1) ,
;
2) . ,

mtapa
(mi-)
. ,
mtapaso
(mi-)
1) ,
2) .

mtapisha
(mi-)
1) , -

(Synaptolepis
kirkii)
2) .
mtapishi
(mi-)
. <<mtapisha>>
mtapisho
(mi-)
. <<mtapisha>>
mtapitapi
(wa-)
1)
()
2) ;
mtapo
(mi-)
. (Cycas
Thouarsii ycas
circinrsalis)

(mi-)
1)
2) (,
, )
(mi-)
( ,);

mtapta
(wa-)
(
, .
)
mtarakimu
(wa-)

mtarawanda
(mi-)
1) ,

,

. . (Mimusops densiflora)
2) ;
;
mtarijumani
(wa-)
. <<mkalimani>>
mtarimbo
(mi-)
. <<mtaimbo>>
mtarizi
(wa-)
1) ,

2) ;

mtaro
(mi-)
1) ; , ;
; mtaro wa maji

2) ,
mtasbihi
(mi-)
. (Canna indica
Canna bidentata)
mtashi
(wa-)
,
; ;
mtashi hana haya .
;
mtashi hana kinyongo
ajapowaswa hakomi .

, []
,
[]
mtata
(mi-)
1) ,

(Alypha sp.)

2)
mtatago
(mi-)
1) ,
(,
)
2) ;

mtataniko
(mi-)
, ; -
mtataniko ;
,
mtatariko
(mi-)
1) ,
2) ;

mtatifu
(wa-)
;

mtatio
(mi-)
1) (epe,
. .)
2) ,
3) ,

4) ,
( )
mtatizi
(wa-)
,
,

mtatizo
(mi-)
1) . <<mtatio>>
2) ,

3) ,

mtato
(mi-)
, ;
mitato isiyo sahala

mtatuo
(mi-)
(,
. .)
mtawa
(wa-)
1)
()
2) ; ;
nyumba watawa

3) ,
4)
mtawafu
(wa-)

. ,
(
)
mtawaji
(wa-)
. <<mtawa>>
mtawala
(wa-)
, ,
; mtawala wa
kiimla ; mtawala
wa mabavu
; mtawala msonge

mtawalaji
(wa-)
. <<mtawala>>
mtawali
(wa-)
. <<mtawala>>
mtawalia
, ;
; siku tatu
mtawalia
mtawalio
. <<mtawalia>>
mtawaliwa
(wa-)

(,
)
mtawanda
(mi-)
. <<mtarawanda>>
mtawanya
(wa-)
1) ,
(, )
2)
3) , ,

mtawanyiko
(mi-)
1) ;
,
, makazi
mtawanyiko

2) ;

3) .
mtawanyo
(mi-)
1) ;

2) ,

3) ,
4) ., .
mtaya
(mi-)
. <<mtai>>

mtayarishaji
(wa-)
,
mtazamaji
(wa-)
; ,
;
; mtazamaji tu

; mtazamaji
asiyehusika

mtazamo
(mi-)
1) ,

2) , ,
; mtazamo wa
ulimwenguni
; mtazamo
wa jamii

mteba
(mi-)
,

(Flabellaria
guineensis)
mtega
(wa-)
. <<mtegaji>>; mtega
ndege ; mtega
mabomu
mtegaji
(wa-)
1) ,
()
2) , ,
(.); mtegaji wa
kutoa mchango [,]

; mtegaji kazi
;
,
mtege
(wa-)
. <<mteja>>
mtegemea
(wa-)
1)
2)
()
3) .
mtego
(mi-)
1) . .
, , ;
; mtego wa samaki
;
mtego wa panya

2) ; fichia mtego

mteguaji
(wa-)
,
();
mteguaji wa mabomu
mteguko
(mi-)

mteja
(wa-)
1) . ,

( )
2) .
mganga (

)
3) ; ;

4)
mteje
(wa-)
. <<mteja>>
mteji
(wa-)
. <<mteja>>
mteka[ji]
(wa-)
1) . mtekaji maji
;
2) . mteka (nyara)
;
mteke
(wa-)
1) ()
(-

)
2)
mtekelezaji
(wa-)
,
() (-.
),
mtekenyo
(mi-)
,
mtekete[z]o
(mi-)
1)
2) . ,
; ;

mtelemko
(mi-)
. <<mteremko>>
mtema
(wa-)
,
(); ,

(wa-)

. <<mtemi>>; mtema
kuni ; ona cha
mtema kuni ,
;
onyesha cha mtema kuni
,
(wa-)
. <<mtemi>>; mtema
mate ,
( )
mtemba
(mi-)

mtembeza
(wa-)
. <<mtembezi>>;
mtembeza biashara
,

mtembezaji
(wa-)
. <<mtembezi>>
mtembezi
(wa-)
1)
2) . ;
;
(.); mtembezi
hula miguu yake
.
(= )
3)
4)
5) ,
mtembo
(mi-)
1)

2) ()
3) .
4) , ;
(mi-)
1) , (
)
2) ( ),
3) . <<mitembo>>
(-; mi-)
. bikira ya mtembo


mtemedeni
(wa-)
. <<mtamaduni>>
mtemi
(wa-)
, ();
mtemi wa nakshi ,

(wa-)
,

(wa-)
1)

2) , ;
mtemo
(mi-)
1) ,
2) ( ,
)
(mi-)
1) ;

2)
mtenda
(wa-)
; mtenda kazi
; mtenda mbaya
; mtenda
dhambi )
. )

mtendaji
(wa-)
1)
()
2) ,
;
; mtendaji wa
mambo uchumi
; mtendaji
wa kamusi
; katibu mtendaji

mtendakazi
(wa-)
. . mtenda kazi .
. <<mtenda>>
mtende
(mi-)

(Phoenix dactylifera)
(mi-)
,
;
mtendea
(wa-)
mtendea mema
,
mtendikani
(mi-)

mtendo
(mi-)
1) , ;
2) ,
;
3) ,

mtenga
(wa-)
1) ,
()
2)
(mi-)

( -
)
mtengano
(mi-)
; ,
;
mtenge
(mi-)
.
mtengeneza
(wa-)
. <<mtengenezaji>>;
mtengeneza katalogi

mtengenezaji
(wa-)
1) ;
; mtengenezaji
wa meno ;
mtengenezaji
wa picha za sinema

2) ;
,

3) ; ;
mtengenezaji mkuu

4) ;
mtengezaji
(wa-)
. <<mtengenezaji>>
mtengo
(mi-)
1) ,
2) ,
; mtengo katika
kazi
3) , ;
mtengo w shingo
4) ;

mtengwa
(wa-)
1) , (
-.)
2) ,
(); mtengwa wa
Mungu

3) , (,
)
mtenzi
(wa-)
1) ;
; jina la
mtenzi .

2) ,
;
3) ,
mteo
(mi-)

; ;
piga mteo ) ,
)

mtepe
(mi-)

mtepetepe
(wa-)
. <<mtepetevu>>
mtepetevu
(wa-)
1) (,
)
2) ,
mterehemeshi
(wa-)

()

mterehemezi
(wa-)
()
mterela
. <<mterera>>
mteremeshi
(wa)
. <<mterehemeshi>>
mteremezi
(wa-)
. <<mterehemezi>>
<<mterehemeshi>>
mteremko
(mi-)
1) , ;
mteremko mkali

2) ; ; ;
mteremko (. ), pata
mteremko (
-. ),
nilipata mteremko )
)
(-.)

mteremo
(mi-)
1) ; ;

2) ;
mteremuko
(mi-)
. <<mteremko>>
mterera
, ,
nilipewa vitu mterera

mtesa[ji]
(wa-)
,
mtesi
(wa-)

1) ,

2)
3)
4) ,
(wa-)
mtesi wa maji
mteswa
(wa-)
()
; mteswa bure

mteta[ji]
(wa-)
1) , ;

2)
mtete
(wa-)
;
,

(mi-)
(Phragmites
communis)
mtetea
(wa-)
. <<mteteaji>>
(mi-)
-
mteteaji
(wa-)
1) ,
2) ,
mtetemeko
(mi-)
1) , ;
,
; mtetemeko wa
nchi (ardhi)
; mtetemeko
wa meno
2) .
mtetemko
(mi-)
. <<mtetemeko>>
mtetemo
(mi-)
. <<mtetemeko>>;
mtetemo wa homa
;
mtetemo wa baridi

mteteo
(mi-)
1)
2) . .
mtetezi
(wa-)
1) ,

2) ,

3) , ;
; mtetezi wa
mashindano
kutengeneza silaha

mteua
(wa-)
. <<mteuzi>>
mteuko
(mi-)
. <<mteguko>>
mteule
(wa-)
1) ,

-. (

); ofisa mteule

2) ,

3) . ,

mteuliwa
(wa-)
. <<mteule>>
mteuo
(mi-)
,
mteuzi
(wa-)
1) ,
()
2)
() ;

mthamini
(wa-)
,
();
mthibiti
(wa-)
,
(-.),
mthibiti wa maandishi

mti
(mi-)
1) ; mti wa matunda

2) ,
; kaa la mti
; mti
mkavu
3) ;
- mti ;
nyumba mti

4) ; ; mti wa
simu ;
mti [wa] taa
; mti

kali ( -

); mti
shamba, .
mtishamba

(mi-)
. ugonjwa wa mti ,
(,
. .)
mtia
(wa-)
,
() (-. .); mtia rangi ; mtia
dawa ,

; mtia jalada
; mtia moyo

mtiaji
(wa-)
. <<mtia>>; mtiaji moto
) )

mtibuko
(mi-)
1) ( ),
mtibuka wa maji
2) . ,
;
mtihani
(mi-)
1) ; ;
mtihani wa kuingilia
;
mtihani wa Taifa
;
mtihani wa udaktari
;
mtihani wa afya
;
fanya (chukua) mtihani
()
; -mfanyisha
mtu mtihani, tia mtu katika
mtihani (.) ,
(-.), pita mtihani
[]
; faulu (shinda)
mtihani
; feli (shindwa)
katika mtihani
;

(.)
2) ; fanya
mtihani
; kutana na
mtihani

mtii
(wa-)
. <<mtiifu>>
mtiifu
(wa-)
()
; wako mtiifu
(
)
mtiivu
(wa-)
. <<mtiifu>>
mtikinyiko
(mi-)
, ;
(
, . .)
mtikisiko
(mi-)
1) , ;
; mtikisiko wa
ubongo .

2)
mtikiso
(mi-)
,
mtikiti
(mi-)
. (Citrullus
vulgaris)
mtilili
(wa-)
-
(

)
mtililio
(mi-)
. mtililio wa kitobo
; mtililio mfumo
; mtililio
wa mliko

mtima
(mi-)
1)
2) . ;
mtimaji
(mi-)

-
,
-


(Trichilia emetica)
mtimbi
(wa-)
. <<mchimvi>>
mtimizo
(mi-)

; ;

mtimvi
(wa-)
. <<mchimvi>>
mtinda
(wa-)

,
mtindi
(mi-)
, -

(mi-)
1) ;
2) ; ;
; engua mtindi .
.
3) ;
[ji]piga mtindi ,

mtindikani
(mi-)

mtindo
(mi-)
1) , ;
;
2) ; ; ; mtindo
wa lugha
3) , ; ;
mtindo wa fedha kimataifa

4) , ; ,
; mtindo wa maisha
; acha mtindo
wa
kuwaajiri wageni


(mi-)
, ;
mtindo wa kusi
-

mtingisho
(mi-)
; ;
mtini
(mi-)
,
(Ficus carica)
(wa-)
. , ,

mtipitipi
(mi-)
. <<mturituri>>
mtiriko

(mi-)
. <<mtiririko>>
mtiriri
(wa-)
1)
2)
()
3)
() ;

(-)

mtiririko
(mi-)
1) ; ;
(); mtiririko wa
maji ; mtiririko wa
elektroni .
; mtiririko bara

2) , ; mtiririko
wa vitendo ;
mtiririko wa hadithi
; mtiririko wa
biashara
3) ;
; ; zao
mtiririko .
mtisha
(wa-)
. <<mtishaji>>; mtisha
wanyama

mtishaji
(wa-)
,

mtishamba
(mi-)
. . mti shamba .
. <<mti>>
mtite
(wa-)

mtiti
(mi-)
.
mtitigo
(mi-)
1) ; (.)
2) ; ;
(
)
mtitimuko
(mi-)

mtitimo
(mi-)
. <<mtitio>>
mtitio
(mi-)
1)

2