Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
SÖZLÜK
РУССКО–ГАГАУЗСКИЙ
СЛОВАРЬ
Komrat
2018
Kurucu: Mariya Mavrodi,
üüsek kategoriyada
gagauz dili üüredicisi
Rețenzentlär: Sulak S.K. – Gagauziya M.V. Maruneviç adına Bilim-aaraştırma Merkezi, dil,
literatura hem folklor bölümünün bilim zaametçisi,
filologiya doktoru
Arnaut F.İ. – filologiya doktoru
ISBN
Redaktordan ............................................................................................................................. 5
Önsöz ........................................................................................................................................ 6
“Son çan ötmesi” yortulu lineykayı geçirmää deyni örnek ...................................................... 167
От редактора ............................................................................................................................. 5
Введение ................................................................................................................................... 6
От редактора
В словаре собраны наиболее употребительные слова гагаузского и русского языков в пре-
делах тем, предусмотренных школьной программой для начального образования.
Он предназначен для активного усвоения лексического минимума, практическое знание
которого даёт возможность достаточно свободно владеть гагаузским языком в тех или иных
ситуациях, а также читать и переводить тексты, содержащиеся в учебниках.
Размер словаря выбран таким образом, чтобы пользователю было удобно постоянно но-
сить его в портфеле. Надеемся, что этот словарь будет полезным для всех, кто хочет знать и
изучает гагаузский язык. В добрый путь!
ÖNSÖZ
Gagauz dilindä bir zebillik sözlük var. Ama başlankı klaslara deyni şindiyä kadar hiç bir dä
peyda olmadı. Bu üzerä çoktan vakıt geldi bölä bir sözlük hazırlansın.
Sözlük iki paydan düzülü: gagauzça-rusça hem rusça-gagauzça. Onu hazırlarkan, 1-4-düncü
üürenmäk kiyatlarından hepsi gramatika materialları hem tekstleri okundular da onnardan herbir laf
sözlää girdi. O sözlüklerdä, angıları başlankı klasların kiyatlarında var, bilinmäz lafların çoyu yok.
Uşaklar zorlanêrlar evdeki işlerini hazırlamaa, neçinki büünkü gündä üürenicilerin aylelerindä taa çok
rusça lafederlär. Bu sözlää görä sä herbir ana-boba, angı millettän dä olmasın (rus, ukrain, moldovan,
bulgar), kolay kendi uşaklarına yardım edäbileceklär.
Lääzım nışannamaa, ki kimi laflar sözlää koyulmadılar, neçinki onnar kimi küülerin dialektlerinä
baalı. Ama cümlelerin maanası bu laflarsız da kolay annaşılêr.
Umut ederim, ki bu gagauzça-rusça hem rusça-gagauzça sözlük hem üüredicilerä, hem
üürenicilerä, hem studentlerä, ama taa çok analara-bobalara büük yardım verecek.
Saygıylan, avtor
GAGAUZÇA–RUSÇA
SÖZLÜK
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
GAGAUZ ALFABETİ
A
aaç güüdesi ствол дерева aarlık тяжесть
aaç kakan дятел aazdan söz устная речь
aaçlık лес; голодовка abanmaa навалиться
aalamaa плакать acaba ли, разве, неужели
aalaşıcı жалобщик ací горький; боль
aalaşmaa жаловаться acıkmaa быть голодным,
aalem другой, чужой проголодаться
aar тяжёлый acılamaa обижать
aaramaa искать açan когда
aarayan ищущий açık открытый
aaretlik приёмный açık aazlı ротозей
aaretlik kız падчерица açıkgöz внимательно,
aarif умный внимательный
aarlanmaa тяжелеть, açıklamaa объяснить
затрудняться açıklık открытое место
9
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
10
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
11
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
12
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
13
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
B
baa виноградник baaşlamaa дарить
baa bozmaa убирать виноград ba то
baacı виноградарь; сторож babu бабушка
на винограднике baca дымоход
baalantı связь bacak нога
baalantılı söz связная речь badaşmaa состоять в
baalar виноградник товариществе
baalayıcı союз baka отец
baalayıcılı cümlä союзное предложение bakınmaa осматриваться
baalayıcısız cümlä бессоюзное bakır ведро
предложение bakmaa смотреть
baalı связанный bakış взгляд
baari хотя бы bal мёд
baarmaa кричать balaban высокий
baaşış подарок balcı пасечник
14
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
15
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
16
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
17
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
18
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
19
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
C cıba
cıvan
мелкий; редкий (о
волосе)
мóлодец
cadı баба-яга cıvıltı чириканье
camal печка cıvırliga жаворонок
can сердце, душа cónga кожа да кости
Canabin Вы (вежливое cömert добрый, щедрый
обращение к человеку) cömertlik доброта, щедрость
canavar волк cöp карман
cansız бессердечный cumaa пятница
ceer легкое, печень cumertesi суббота
cendem ад cuvap ответ
cenk война сuvap etmää отвечать
cennet рай cümbüş анекдот
ceviz орех cümbüşçü шутник
cevizlik ореховая роща cümlä предложение
ceza наказание cümlä payı член предложения
cezalamaa наказывать cümnä общество
20
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
Ç
çaarmaa звать çalılık терновник, заросли
çaarılmadık незваный тёрна
çabuk быстро çalışkan трудолюбивый
çadır зонтик çalışkannık трудолюбие
çak до çalışmaa стараться, работать
çakal лошадь с белым çalkalanmaa колыхаться
пятном на лбу çalmaa петь, воровать
çakı перочинный ножик çalmar навес
çakıl галька çalpalamaa полоскать
çakmak зажигалка, кремень çam ёлка
çakrak kuşu снегирь çamaşır бельё
çalar kuş певчая птица çamur грязь, глина с
çalgıcı певец саманом
çalı колючка çan колокол
çalık тонкий (о зерне) çanak тарелка
21
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
22
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
23
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
24
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
D
daa лес dalmaa нырять
daacı лесник dálta долото
daalışmaa расходиться dam сарай
daalmaa рассыпаться damar вена
daalışmaa расходиться damna капля
daatmaa разбросать damnamaa капать
daava задание; суд, иск dan заря
dada кукла dana телёнок
dadanmaa пристраститься danışmaa обращаться
dal ветка dapturu gelmää вздрогнуть
dalamaa кусать dar узкий
dalga волна dargın сердитый, гневный
dalgalanmaa волноваться darı просо
dalgalı волнистый, darmadaan разбросанный
взволнованный
25
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
26
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
27
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
28
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
29
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
E
ecel судьба elleşmäk рукопожатие
edek поводок elli пятьдесят
edinmää приобретать что-л. em корм (еда для
eer если животных)
ekili посеянный emeni туфли
ekin зерно emin etmää клясться
eklemää соединять, добавлять emiş ягода
ekleşmää присоединяться emmää сосать
ekmää садить, сеять emzirmää кормить грудью
ekmek хлеб emnik кормушка
el рука en рукав
elbet конечно enez только что
eldiven перчатки, варежки engeç рак (речной)
elek сито engel etmää мешать, препятствовать
elemää просеивать eni новый
30
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
31
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
etmää
evallaa
хватать
пожалуйста, ради
Бога
F
evdeki домашний fabula басня
evdekilär домочадцы fakir нищий
eveldän издревле, издавна fal гадание
evelki древний falcıyka гадалка
evermää женить; выдавать farafastık капризы, кривляние
замуж farfiri тарелка
evladboyu поколение fasıl странный
evlenmää жениться; выходить fasülä фасоль
замуж faydalı полезный; полезно
ezberlemää учить наизусть faydasız бесполезный;
ezilmää сплющиваться, мяться бесполезно
ezmää сплющивать, мять fena злой
fenalık зло
fener фонарь
fenerci фонарщик
32
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
33
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
G
gaga клюв geeri назад, обратно
gagalamaa клевать geeri çekinmää пятиться
gam забота; печаль, тоска geeriyädаn настежь
gam daatmaa развеять тоску gega крючок
gara вокзал gelin невеста
garga ворона gelincä потупившись
garip горемыка gelir доход, прибыль
gayda гайда, волынка geliştirmää развивать
gecä ночь gelmää приходить
gecelemää ночевать gemi корабль
geç поздно genä снова
geçinmää умирать genç молодой
geçirmää проводить gençecik молоденький
geçit переход gençlik молодость
geerki задний genger чертополох
34
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
35
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
36
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
37
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
H hamut
harcamaa
hardal
упряжь, хомут
тратить
сурепка
haber известие harman уст. огород, уборка
haberci посыльный, вестник урожая
hadi давай haseet завистливый
hafta неделя haseetlik зависть
haklı имеющий право hasret скорбь
haksız не имеющий право hasta больной
hal состояние, обстоя- hastalanmaa заболеть
тельство, падеж hastar подкладка, изнанка
haliz настоящий haşlak горячий
halk народ haşlanmaa ошпариться
hallamaa склонять hatır уважение;
hallık обстоятельство воспоминание
halsız слабый, немощный hatır gütmää уважать
hamel жадный, алчный hatırlı уважаемый
hamur тесто hava погода
38
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
39
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
Hoşça kal!
Hoş geldiniz!
hoşaf
Пока!
Добро пожаловать!
компот из свежих
İ
фруктов iç внутренность
içer комната
I içer derecesi
içindä
içindeki
комнатная температура
в, внутри
внутренний
ıcıran рана içki напиток
ıcırannı раненый içkicilik пьянство
ılıcacık тёпленький içyanna внутрь
ılımaa остывать (о жидкости) ihtär старый, старик
ılıtmaa остудить, остуживать ii веретено; хороший,
ıştırıcı доносчик добрый
ıştırmaa доносить на кого либо; iişimik творог
натравливать (собак) iilendirmää развлекать, улучшать
iilik добро
iilmää наклоняться
40
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
41
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
42
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
K
kaar снег kaç сколько
kaar topu снежок kaçak беглец
kaarä кроме kaçan бегущий
kaavi сильный, крепкий kaçarak быстро
kaaz гусь kaçınmaa бегать взад вперед
kaba мягкий kaçmaa бегать
kabaat вина kada кадка
kabaatlı виновный kadınca кадынжа (гагаузский
kabaatsız невинный танец)
kabak тыква kadifä бархат; вельвет
kabaklı тыквенный пирог kafa голова
kabarcık мозоль; волдырь kafadar друг
kabarmaa набухать kafes решетка, клетка
kabartma пышка kafesli клетчатый
kabuk корка kahıra düşmää горевать
43
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
44
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
45
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
46
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
47
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
48
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
49
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
50
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
51
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
52
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
L
laalä тюльпан leen таз
laana капуста left монисто из золотых
laap фамилия; прозвище или серебрянных
labada щавель монет
laf слово lekä пятно
lafçı разговорчивый; lekelemää запачкать, посадить
собеседник пятно
lafetmää разговаривать lekeli покрытый пятнами
laflanmaa договариваться lekesiz без пятен, чистый
laflık словарь leklek белая цапля
lafsız без слов lelek аист
lalangı оладьи, блины lelü тётя
lama лезвие lenk хромой
lääzım нужно leş падаль, труп
lääzımnı нужный levent стройный
53
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
M
liga слюна
lihamiti отвращение
limon tuzu лимонная кислота
lista список maalä улица
lişa лишай maana значение
literatura kolaylıı художественное maanayca по значению
средство maani частушка
lobada лебеда maasul сельхозпродукт
lobut побои, избиение maasuz специально
lokma кусок мяса (варёное) maavi синий
lufusa роженица maaza погреб, подвал
lumburdamaa греметь makak костыль
lupurtu топот makárki хотя
lülä трубка (для курения) makaz ножницы
lüläka сирень mal скот; товар
lüţerna люцерна malak таракан
lüzgär ветер malay хлеб из кукурузной
lüzgerlemää проветривать муки
54
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
55
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
56
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
N
naafilä напрасный; напрасно nasıl как, каким образом
naalet упрямый, нахальный nauk глупый
naanä мята nazar сглаз
nacak топор nazarlamaa сглазить
nacakçı дровосек nazlı нежный; капризный
nal подкова näändansa откуда-то
nam честь; известность näänı куда
namnı известный, neçin почему
популярный neçinsä почему-то
namuzlu честный, neet намерение; цель
совестливый neetlenmää намереваться
namuzluk честность nekadar сколько
nasaat совет nem влажный
nasaat etmää советовать neredän откуда
nasıl-nicä кое-как nevotçu рыбак
57
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
O
nışan знак
nışannamaa отмечать
nışannık прилагательное
nicä как obaltmaa (gözlerini) выпучить (глаза)
nokta точка oban омут
nota оценка ocak очаг; дымоход; род,
nuna крёстный отец (мать) семья
nur нур (овечий сыр) ocakçı трубочист
oda комната
odun дрова
oduncu дровосек
ok дышло; стрела; луч
oka мера веса (1 кг 225
г.); глиняный кувшин
oklava скалка
okumaa читать
olak козлёнок
olmaa быть
58
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
59
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
Ö
öbür тот, другой önderlik руководство
ödek плата, расплата önemni важный
ödeli уплаченный ön bacak (pança) передняя лапа
ödeşmää расплатиться önündä спереди
ödünç долг öpmää целовать
ökçä пятка öpüş поцелуй
ölä так ördek утка
ölçmää мерить, измерять örmä вязание; вязаный
ölçüsüz безмерный örmää вязать, плести
ölüm смерть örnek пример
ömür жизнь örnek almaa брать пример
ön перед örs наковальня
öncä ранее örtü крыша
öncü вожак, передовик örtmää покрывать
önderci руководитель örtülü покрытый
60
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
örülü
örümää
örüyüş
плетёный
ходить пешком, шагать
ходьба, походка
P
ötäända по ту сторону paa цена, стоимость
ötmää петь (о птицах), paalı дорогой
звучать paasız бесплатный
ötöögün позавчера paça холодец; штанина
ötüşmää петь, щебетать paçavra тряпка (кухонная)
(о птицах) padişaalık царство
özenmää стремиться к чему-л. pak чистый
öz fikir главная мысль paklamaa чистить
özlemää скучать paklanmaa очищаться
pala половик, дорожка
pali щенок
pamuk хлопчатник, хлопок
pança лапа
pandal гронка, веточка
papadiya ромашка
61
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
62
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
63
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
R
raabet желание rastık спорынья
raabetli желаемый razgelä случайный
raamet: raamet etmää сочувствовать razgelmää встречать, попасть
raametli покойный razgetirmää попадать
raat спокойный razgetirmäk попадание
raatlamaa успокаивать redaktor редактор
raatlanmaa успокоиться redakțiya редакция
raatlık спокойствие relsa рельс
raatsız беспокойный remont ремонт
raatsızlık беспокойство remontçu ремонтник
radiator радиатор rendä рубанок; тёрка
radio радио rendelemää строгать
raport доклад, отчёт renk цвет
rasat рассада renkli цветной
raslamaa попасть, угодить renkli fener светофор
64
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
renkli patret
renksiz
repertuar
цветное фото
бесцветный
репертуар
S
resim рисунок saa здоровый
resimci художник saabi хозяин
saacıyka доярка
resimni нарисованный saalık здоровье
ret отрицание, отказ saamaa доить
royba гнедой (о масти ло- saamal дойная
шади) Saa ol! Спасибо!
ruba одежда saar глухой
ruba çetkası одёжная щётка saa-selem здоровый и невредимый
ruh дух saa yaa сливочное масло
ruhlu живой, активный saat часы
ruhsuz безжизненный saatçı часовщик
rusali русалка sabaa утро
sabaa ekmää завтрак
sabaalen утром
65
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
66
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
67
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
68
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
69
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
70
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
71
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
sümek
sünker
süpürgä
кудель; кусок (шерсти)
мочалка, губка
веник
Ş
süpürmää подметать şafk свет
sürçmää спотыкаться, şafklı освещённый
оступиться şafk etmää светить
süret образ şaka шутка
sürmä вспаханный; засов şakacı шутник
sürmää пахать şakalı шуточный
sürtmää длиться şal шаль
sürü отара; стая şalinka платок
sürümää волочить, тащить şalvir хитрый
süsmää бодать şamar оплеуха, пощёчина
sütleş молочная каша из şamata шум, гам
риса şamatalı шумный
süündürmää гасить, тушить şamdal подсвечник
süüt ива, верба şannı знаменитый,
süzülmää процеживаться, стекать почётный
72
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
73
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
şirka
şişä
şişek
бич, кнут
бутылка, стекло
ягнёнок
T
şişiriga пузырь; шар taa ещё; до сих пор
(воздушный) taazä свежий; новый
şişmää опухать; толстеть taazelemää освежать; менять
şkembä живот, брюхо tä (te) вот
şkembeli толстый, пузатый tätü отец
şopar поросёнок; сорванец taban подошва; фиговое
şöşä шоссе дерево
şufara верёвка tabeet характер, нрав;
şükür благодарность привычка
şükür etmää благодарить tabiat природа
şüpelenmää подозревать tafta доска; тафта (ткань)
takaza etmää ругать; бранить;
срамить
takä чепчик; тюбетейка
takılmaa приставать к кому-л.
74
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
75
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
76
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
77
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
78
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
79
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
Ț U
țaklatmaa щёлкать зубами ucuzlamaa дешеветь
țap козёл ucuzluk дешевизна
țarizma царизм uç конец
țați старшая сестра uçak самолёт
țelina сельдерей; целина uçakçı лётчик
țement цемент uçmaa летать
ţırkul циркуль uçsuz бесконечный
țırțır сверчок uçsuz-kenarsız бескрайний; без
țiklа цикл конца и края
țivil гражданский; uçurdak бумажный,
цивилизованный воздушный змей
țivilizațiya цивилизация ufak мелкий; низкий
ulaşık заразный
ulu громадный; дикий
ulumaa выть
80
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
81
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
uymaa
uyuklamaa
подходить; быть в
пору; удаваться
дремать; засыпать
Ü
uyumaa спать üç katlı трёхэтажный
uz прямой; правильный; üç güveelik жить в доме невесты
честный (о женихе)
uzaltmaa удлинять üfkä гнев; зло
uzanmaa растянуться üfkelenmää сердиться; злиться
uzun длинный üfkeli сердитый; злой
uzunnuk длина, протяжён- üflemää дуть
ность ük груз, ноша; тяжесть
üklenmää нагружаться
ükletmää грузить
üklü нагруженный
üklük груз, ноша; постель,
сложенная стопкой
üleştirmää раздавать угощение
(за поминание)
82
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
83
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
V
vada рукав; арык (в ороси- varlık имущество,
тельной системе) богатство
vagon вагон varlıklı зажиточный
vakıt время varmaa идти; доходить
vakıtlan вовремя, Vatan Родина
заблаговременно vatandaş гражданин
vakıtsız несвоевременно; vatiz крещение
безвременно vatiz etmää крестить
vakla белошёрстная овца vatizli крещёный
val вуаль vatizsiz не крещёный
valiza чемодан; баул vazgeçmää отказываться;
vallaa ей-богу, клянусь отвыкать
var есть vedrä деревянное ведро
varak сусальное золото veran старый
verän дающий
84
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
veresiyä: veresiyä
vermää
vergilemää
давать в долг
облагать налогом
Y
verici дающий yaalamaa мазать
vermää давать yaalı жирный
vızlamaa жужжать; взвизгивать yaalık платок, салфетка
virgül запятая yaamaa идти (дождь, снег)
vişnä вишня yaamur дождь
viza виза yaamurlu дождливый
voleybol волейбол yaamurluk плащ
voleybolcu волейболист yaanı мясо
volontör волонтёр yaarın завтра
vrana отверстие в бочке; yaban пустынная, дикая
пробка местность; дикий
yabancı чужой; иностранец
yabanı волк
ya da или
yaka воротник
85
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
86
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
87
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
88
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
89
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
yumak
yummaa
клубок
жмурить, закрывать
глаза
Z
yumuruk кулак zaamet забота; труд
yutmaa глотать zabun худой
yuurmaa месить (тесто) zabunca худощавый
yuurt йогурт zabunnamaa худеть, тощать
yuurulmaa быть замешенным (о zabunnuk худоба
тесте) zakonsuz незаконно
yuva гнездо; нора; берлога zaman время
yuvarlak круглый; валун zambak синий; ирис, петушки
yuvarlanmaa катиться, скатываться (цветы)
zanaat профессия
zap управа
zarar вред; ущерб
zararcı вредитель
zararcılık вредительство
90
GAGAUZÇA-RUSÇA SÖZLÜK
91
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ
СЛОВАРЬ
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
РУССКИЙ АЛФАВИТ
Аа Кк Хх
Бб Лл Цц
Вв Мм Чч
Гг Нн Шш
Дд Оо Щщ
Ее Пп Ъъ
Ёё Рр Ыы
Жж Сс Ьь
Зз Тт Ээ
Ии Уу Юю
Йй Фф Яя
93
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
А
а ama актёр aktör
абзац abzaț редко активный ruhlu
абитуриент abiturient актовый зал toplantı salonu
абонент abonent алый al
абрикос (дерево) abrikos aacı альманах almanah
авангард avangard амбар ambar
авар avar ананас ananas
август avgust, harman ayı ангел melek
автобус avtobus анекдот cümbüş
автограф avtograf апельсин portokal
ад cendem апостол apostol
аист lelek апрель april, çiçek ayı
акация salkım араб arap
акваланг akvalang арба araba
акварель akvarel арбуз karpuz
94
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
ароматный
арсенал
архаизм
bürcü
arsenal
arhaizma
Б
аспирант aspirant баба-яга cadı
аспирантура aspirantura бабочка kelebek
атаман ataman бабушка babu, mali
атлет atlet базар panayır
атлетика atletika базилик feslen
атрибут atribut баклажан mor patlacan
афиша afişa балка потолка kiriş
афоризм aforizma балованный zulum
баловаться esirmää, şımarmaa
барабан daul
барабанщик daulcu
баран koç
барашек kuzu
басня fabula
бахрома püskül
95
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
96
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
97
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
брошенный
брынза
бублик
sıbıdılmış
piinir
kovrik
В
Буджак Bucak важный önemni
букет demet, testä валенки tomak
булава topuz валять yuvarlamaa
булка somun варежки eldiven
бурдюк tulum вбивать гвозди enserlemää
бусы boncuk вдох soluk
бутон toomruk ведро kazan, bakır
бык buga вековой asirli
быстро kaçarak, tez Великан Dev adamı (masallarda)
быстрый hızlı вельвет kadifä
быть olmaa вена damar
венок feneț
веник süpürgä
верба süüt
верёвка şufara
98
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
99
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
100
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
101
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
выгонять
выделанная кожа
выигрывать
uratmaa
meşin
kazanmaa, ensemää
Г
выпучить (глаза) obaltmaa (gözlerini) гадалка falcıyka
выращенный büüdülmüş гадание fal
высекать искру ateş çakmaa гвоздика karanfil
высокий balaban, üüsek гвоздь enser
высокомерный sarp георгин girgina
выставка sergi герой pelivan, kahraman
высыхать kurumaa гиацинт zümbül
вытекать sızmaa главный член baş pay
вытирать silmää глаз göz
вытираться silinmää глина kil, toprak
вытряхивать silkmää глотать yutmaa
выть ulumaa глоток yudum, duyum
выцветать solmaa глубокий derin
вьючное седло semer глупый nauk
вьющийся kıvırcık глухой saar
102
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
103
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
104
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Д
давай hadi делать yapmaa
давать vermää делить bölmää
давить bastırmaa делиться paylaşmaa
далеко yırak денежный paralı
даль yırak день рождения duuma günü
данный verili день gün
дарить baaşlamaa деньги para
дающий verän деревня küü
дверь kapu дерево aaç, fidan
двор aul держать tutmaa
дворец saray держать путь yol tutmaa
двуличный iki üzlü держаться tutunmaa
дёготь katran детство küçüklük
декоративная susak дешеветь ucuzlamaa
тыква дешевизна ucuzluk
105
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
106
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
107
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Е если
естествознание
есть
eer
tabiat bilimi
var
Евангелие Evangeliye ещё taa
еврей çıfıt
Европа Evropa
Египет
еда
единственное
Egipet (Mısır)
imäk
birlik sayısı
Ё
число ёж kirpi
единство birlik ёлка çam
ежегодно her yıl ёмкость kap
ежевика karamuk ёрник şakacı
ездовой taligacı ёрничанье şakalaşmak
еле-еле gücülä ёрш balık soyu
елей miru ёршик bulaşık fırçası
ель çam
ельник çamnık
108
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Ж
жаба kara kurbaa ждать beklemää
жаворонок cıvırliga жевательная резинка sakız
жадность tamahlık желание istedik
жадный sıkı, tamah, hamel железная лопата bel
жажда susuzluk железо demir
жалеть acımaa желтеть sararmaa
жалобщик aalaşıcı желток (яйца) yımırta sarısı
жаловаться aalaşmaa желудок karnı, katı
жаль yazık женить evermää
жар kor жениться evlenmää
жарить kaurmaa женщина karı
жаркий sıcak жерделя zerdeli
жаровня kotlon жеребёнок kuli
жгучий yakıcı жеребец haygır
109
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
жернов
жертва
жесть
kaya
kurban
teneki
З
жёлтый sarı заболеть hastalanmaa
жёлудь kobak заботливый kasavetli
живой diri заботиться bakmaa
живой уголок diri köşä забывать unutmaa
животное hayvan завистливый haseet
жидкий sulu зависть haseetlik
жизнь yaşamak завтра yaarın
жир yaa завтрак sabaa ekmää
жирный yaalı загадка bilmeycä
житель yaşayan загон для овец tırla
жить yaşamaa загон для свиньи koçina
жменя auç загон для скота sıırlık
жмурить глаза yummaa (gözleri) задание sınış
жук böcek задерживаться oyalanmaa
журавль колодца seren задний geerki
110
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
111
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
112
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
зрелый
зритель
зря
olmuş
siiredici
boşuna
И
зуб diş игра в снежки topalak cengi
зубило dalta, keski играть в догонялки koolaşmaa
зять güvä(ä) играть в куран kuran oynamaa
игрок oyuncu
игрушка oyuncak
идти gitmää, varmaa
идти (дождь, снег) yaamaa
из года в год yıl-yıldan
известие haber
известность namnık
изо дня в день gün-gündän
изъян kusur
или osa, ya da
имущество varlık
имя ad
113
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
индюк
индюшка
иней
buura
pipi
kırç, kraa
Й
интересный meraklı йог yog
искать aaramaa йогурт yuurt
искра kıvılcın йод yot
искусство incä zanaat
использовать kullanmaa
испытывать denemää
испытывать жажду susamaa
исследователь aaraştırıcı
истина hakikat
история istoriya
источник sızıntı; kaynak
исхудать kapsımaa
итого toplam
ищущий aarayan
114
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
К
кадка kada капуста laana
каждый herbir, herkez карандаш kalem
каждый день her gün карман cöp
как gibi, nasıl, nicä карниз saçak, set
как-будто sansın кастрюля tencerä
как раз taman качели sallangaç
калач kolaç каша bulamaç
калека sakat кипеть kaynamaa
калитка tokatçık кишеть fıyıldamaa
каменщик taşcı кишка barsak
камень taş класть koymaa
камыш saaz клевать gagalamaa
капать damnamaa клеветать laf çıkarmaa,
капля damna kötülemää
капризный arțaklı, nazlı клеёнка muşama
115
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
116
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
117
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
118
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
119
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Л
лапа pança ледокол buz kıran
лапотник çarıkçı лежанка pat
(делающий лапти) лезвие lama
ларь (для муки) unnuk ленивый haylaz, dembel
ласкаться suvazlamaa лень haylazlık
ласковый yalpak лес daa
ласточка kırlangaç лесник daacı
латанный yamalı лесной орех fındık
латка yama лестница merdiven
лаять salmaa летать uçmaa
лебеда lobada лето yaz
лебедь kuu (kuşu) летучая мышь yarasa kuşu
лев aslan лёгкое ak ceer
левый sol лёгкий ilin
легко kolay лёд buz
120
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
121
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
М
магазин tükän матрас döşek
магия büü мгновение kıpım
мазать yaalamaa мёд bal
мазать (дом) suvamaa медведь ayı
мазка suva медный купорос göktaşı
макушка tepä междометие duygucu
маленький küçük мел tebeşir
мало az мелкий ufak, cıba
мальва (цветок) gülfatma мелодия ava
мамалыга mamaliga мельник dermenci
манжета en kolanı мельница dermen
маслина zeytin месить yuurmaa
мастер usta место er
мастерски ustayca местоимение aderlik
мастерство ustalık месть kin
122
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
123
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
124
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Н
на самом деле akına, gerçektän наказание ceza
настоящий haliz наказывать cezalamaa
на своём месте erindä наклонить yannatmaa
набор takım наклониться yannamaa
набухать kabarmaa, şişmää наковальня örs
наверное bezbelli, olmalı, allelem наконец bitkidä
наверху yukarda наливать dökmää
навоз mayız, fışkı намереваться neetlenmää
навстречу karşı напарник ortak
наглый kalın üzlü напечатанный tiparlı
надежда umut наполняться dolmaa
надеяться umutlanmaa направляться doorulmaa
надоедать azıtmaa, bıkmaa напрямую aykırıdan
назад geeri нарисованный resimni
наизнанку tersinä народ halk, millet
125
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
126
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
127
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
О
обветриваться lüzgerlenmää обнимать kavramaa, kucaklamaa,
обезьяна maymun sarmaşmaa
обессилеть bayılmaa обнявшись sarmaşık
обещать adamaa оборудование avadannık, tedarık
обжора hobur обрабатывать işlemää
обида küsü обращаться danışmaa
обижать acılamaa, küstürmää обрыв yamaç
обижаться gücenmää, küsmää обстоятельство hallık
обиженный gücenik, küsülü обувь ayak kabı
обитатели леса kurt-kuş обхватывать sarmaa
облако bulut общество cümnä
область dolay объявлять bildirmää
облизываться yaalanmaa объяснять açıklamaa
обманщик yalancı обыскивать yoklamaa
обманывать aldatmaa обычай adet
128
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
129
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
130
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
131
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
П
павлин paun (kuşu) паутина payacına
падать düşmää пахать sürmää
падеж hal пачкать kirletmää
падчерица aaretlik kız певец türkücü, çalgıcı
палец parmak певчая птица çalar kuş
палица moçúga пена köpük
палка sopa пепел kül
памятник anıt, anmak taşı перебирать ayıtlamaa
панель (на стенах) pervaz переваливать aşmaa
пар buu передний ilerki
парикмахер berber пережёвывать gevşenmää, çiinemää
пасечник balcı перекати-поле çorlan
пасмурный dürük перелётная птица gidän kuş, yolcu kuş
пасти gütmää перемена aralık
пастись otlamaa перепел pıtpıdak
132
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
133
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
134
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
135
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
136
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
137
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
138
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
139
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Р
пчеловод kuancı
пшеница booday
пылить tozamaa
пыль toz равнина düzlük
пьяный sarfoş рагу (из капусты и kallä
пядь karış риса)
пяльцы kasnak радоваться sevinmää
пятиться назад geeri çekilmää радость sevinç, sevinmelik
пятка ökçä радуга gök kuşaa
пятно lekä раз kerä, sefer
разбросанный darmadaan
разбросать daatmaa
разговаривать lafetmää
раздавать угощение üleştirmää
раздевать soyundurmaa
раздел bölüm
различие fark
размещаться erleşmää
140
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
141
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
142
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
С
с какого-л. времени beeri сваливать yıvmaa
сабля kılıç свежий taazä, semiz
сад фруктовый meyvalık свекровь kayınna
садиться oturmaa, konmaa сверло burgu
(kuşlar için) сверстник akran
сажа kurum светать aydınnanmaa
сайка pesmet светофор renkli fener
салфетка yaalık свеча mum
сам kendi свивальник poyu
самка anaç свирель kaval
самолёт uçak свисать sarkmaa
самостоятельно kendibaşına свисающий sarkık
сани kızak свист sıklık
сарай dam свисток düdük
свадьба düün свободно bol
143
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
144
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
145
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
146
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
147
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
148
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
149
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Т
табун лошадей hergelä температура yangın
таблетка kopça тенистый gölgeli
таз leen тень gölgä
таким образом butakım тёпленький ılıcacık
талия bel тёплый sıcak, ılı
там orada теребить ditmää
тапок terlik тереть uumaa
таракан malak тереться uunmaa
тарелка farfiri, çanak, çini терпеливый saburlu
таять erimää терпеть azetmää
телега taliga терять kaybetmää
телёнок buzaa, dana теснота sıkışmalık
тело güüdä тесный kıstav
темнота karannık тесто hamur
тёмный koyu тетрадь tefter
темным-темно zın karannık
150
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
151
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
152
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
У ударный
ударять
удлинять
urgulu
urmaa
uzaltmaa
убирать виноград baa bozmaa удовольствие havez
уважаемый hatırlı, saygılı удод pupuk
уважать hatır gütmää удой üün
уважение hatır, saygı удостоверение kimnik
увеличивать büültmää личности
увечье sakatlık удочка olta
увлажнять sulandırmaa удушить buumaa
увядать senmää, sörpeşmää ужас korku
угнетатель zorbalacı уже artık
угол köşä узда kantırma
уголь kömür уздечка yular
угощать ikramnamaa, узел düünük
konaklamaa узкий dar
ударение urgu уколоть saplamaa
ударить (мороз) sıktı (ayaz) укорачивать kısaltmaa
153
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
154
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
утомлять
утопить
уточнять
yorultmaa
buultmaa
incelemää
Ф
утро sabaa фабрика fabrika
утюг ütü фабрикант fabrika saabisi
утятина ördek yaanısı фабула fabula
убирать tertiplemää фазан fazan
ухо kulak файл fayl
уходить gitmää факс faks
ухоженный tertipli фактор faktor
участвовать katılmaa фамилия laap, soyad
ученик üürenici фанат fanat
учёный bilgiç, bilim adamı фара fara
учитель üüredici фараон faraon
учить наизусть ezberlemää фартук futa
учиться üürenmää фарш kıyma yaanı
фасоль fasülä
фата duak
155
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
156
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Х
халва halva хлебопёк ekmekçi
характер tabeet, harakter хлопок pamuk
характеристика harakteristika хлопкороб pamukçu
хартия hartiya хмельной semä
хвалёный metin хныканье mizlemäk
хвалить metetmää хныкать mizlemää
хвастаться üünmää хобот hortum
хватать kapmaa ходить gezmää
хворь dert, hastalık хозяин saabi
хвост kuyruk холм yılma
хвостатый kuyruklu холмистый bayırlı
херувим heruvim холода suuklar
хитрый kurnaz, şiret холодец paça
хищный yırtıcı холодильник buz dolabı
хлеб ekmek холодный suuk
157
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
хороший
хотя
хотя бы
islää, ii
makar
baari
Ц
хранить tutmaa цапля (белая) leklek
хризантема mercanka царапать tırmalamaa
хромой topal царство padişaalık
хрупкий gevrek царь țar
хрусталь bülür цвет renk
хрустик gevrek цветастый çiçekli
хрюкать grohlamaa цветной renkli
худеть zabunnamaa цветок çiçek
художественное literatura kolaylıı целиться kezä almaa, kezlemää
средство целость bütünnük
художник resimci целый bütün
худой zabun, kurgaf цель neet
цемент țement
цена paa
ценный kıymetli
158
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
центр
цепь
церковь
merkez
sincir
klisä
Ч
циклоп tepegöz чабан çoban
цирк ţirk часовщик saatçı
цифра țifra части речи söz payları
цоколь (дома) set частица paycık
цыган çingenä часто sık, dayma
цыганка çingeneyka частушка maani
цыплёнок piliç часть pay
часы saat
чебурек gözlemä
челнок mekik
человек adam, kişi
челюсть çenä
чепчик takä
червяк kurt
чердак tavan
159
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
160
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Ш
шерсть yapaa
шест pardı
шея boynu, ensä
шаблон örnek, şablon шёлк ipek
шаг adım ширина genişlik
шагать adımnamaa широкий geniş
шалаш bordey шифр şifra
шаль şal шишка fıstık
шапка kalpak шкаф dolap
шар balon шкура deri
шататься sendellemää шляпа paraliya
швейцар kapucu шнурок ip
швырять fırlatmaa шов dikiş
шевеление kımıldamak шорник derici
шевелиться kımıldamaa шрифт şrift
шелестеть fışırdamaa, fışırdatmaa штаны pantolon, don
шелковица dut aacı штопать yamamaa
шёпот fısırtı шутник şakacı
161
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Щ Э
эвенк evenk
щавель labada, kuzu kulaa эволюция evolüțiya
щебень çakıl эгоист egoist
щедрый cömert экватор ekvator
щека yanak экземпляр ekzemplär
щекотка gıdıklamak экзотика ekzotika
щель ara эколог ekolog
щенок pali экология ekologiya
щёголь levent экономика ekonomika
щипать çimdiklemää экономист ekonomist
щепотка püskä экскаватор ekskavator
щит tablo экскурс giriş, ekskurs
щука ştüka эксперт ekspert
щупать yoklamaa экспертиза ekspertiza
экстерн ekstern
162
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
экстернат
эластичный
элеватор
eksternat
elastik
elevator
Ю
электорат elektorat юбилей yıl dönümü
электричество elektrika юбиляр yubileyci
элемент element юбка fusta
эмоциональный duygulu, emoțiyalı ювелир kuyumcu
эмоция emoțiya юг üülen tarafı
энциклопедия ențiklopediya юго-восток üülen-günduusu
эпиграф epigraf юго-запад üülen-batı
эпитет epitet юла pırıldak
эпоха devir, epoha юмор yumor
эра era юниор yunior
эрудиция erudițiya юность gençlik
эскиз eskiz юноша delikannı
эстафета estafeta юный gençecik
Эстония Estoniya юридический yuridika
эстрада estrada юрист yurist
163
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ СЛОВАРЬ
Я ярко-жёлтый
ярко-красный
ярко-оранжевый
açık sarı
açık kırmızı
açık turuncu
ябеда amazçı ярко-розовый açık pembä
яблоко alma ярко-синий açık maavi
яблоня alma aacı ярмо boyundruk
явление oluş яровой güzlük
явиться gelmää, peyda olmaa ярость üfkä
ягнёнок kuzu ясли ahır
ягода emiş ясным днём güpä-gündüz
яд zihir ястреб duan
ядовитый zihirli ячмень arpa
ядро yatka ящерица guşter
язык dil ящик çekmecä
яйцо yımırta (выдвижной)
ялик (шлюпка) gemicik, kayık
яма kuyu
ярко-голубой açık maavi
164
“Sentäbrinin birisi” yortulu Пример сценария проведения
lineykayı geçirmää deyni örnek торжественной линейки
Первого сентября
Sabaa hayır olsun, sevgili üürenicilär, saygılı Доброе утро, дорогие учащиеся,
analar-bobalar hem sevgili üüredicilär! уважаемые родители и любимые учителя!
Büün biz karşılêêrız Eni üürenmäk yılının ilk Сегодня мы встречаем первый день Нового
gününü! учебного года!
Eni üürenmäk yılına adlı tantanalı lineykayı Торжественную линейку, посвященную
haberleerim açık! новому учебному году, объявляю открытой.
Açıkgöz olun! Moldovanın hem Gagauziyanın Внимание! Звучат гимны Республики
gimnalarını sesleyelim! Молдова и Гагаузии.
Şindi söz veriler kutlamaklar hem nasaatlar А сейчас, слово для поздравлений и
için direktora _________________________ напутствий предоставляется директору
_______________________________
Bu yortulu, tantanalı gündä bizi geldilär В этот праздничный, торжественный день
kutlamaa Saygılı musaafirlär. Söz veriler нас пришли поздравить Почётные гости.
_______________________________ Слово предоставляется _________________
165
Bizim ilk klasın üürenicileri hazırladılar Наши первоклассники приготовили
kutlamakları üüredicilerä. Sesleyelim onnarı. свои поздравления учителям. Давайте
послушаем их.
Şkola oyun kolektivi hazırladı ilk klasın Школьный танцевальный коллектив
üürenicilerinä baaşış – gagauz oyunu подготовил для первоклассников свой
“Kadınca”. подарок - гагаузский танец «Кадынжа».
Dokuzuncu klasın üürenicileri çalaceklar sizin Ученики девятого класса споют для вас
için gagauz halk türküsünü “Oglan”. гагаузскую народную песню «Оглан».
Şindi hepsi üürenicilerä deyni bu üürenmäk А сейчас для всех учеников прозвенит
yılında ilk çan sesi çalacek первый в этом учебном году звонок.
Sevgili uşaklar, analar-bobalar, musaafirlär! Дорогие ребята, родители, гости!
Bizim yortulu lineykamız sonuna geldi. Biz Наша праздничная линейка подошла к
teklif ederiz hepsini bü üürenmäk yılının ilk завершению. И мы приглашаем всех на
uroona. первый в этом учебном году урок
166
“Son çan ötmesi” yortulu Пример сценария проведения
lineykayı geçirmää deyni örnek торжественной линейки
Последний звонок
Sabaa hayır olsun, sevgili uşaklar hem Доброе утро, дорогие ребята и учителя,
üüredicilär, saygılı musaafirlär! уважаемые гости!
Üürenmäk yılının sonuna adlı tantanalı Торжественную линейку, посвященную
lineykayı açık sayalım! окончанию учебного года открыть!
Moldova Respublikasının hem Gagauziyanın Для приветствия гимнов Республики
gimnalarına dikat durun! Молдова и Гагаузии смирно!
Üürenmäk yılının sonunnan üürenicileri Слово для поздравления учеников с
kutlamaa deyni söz veriler direktora окончанием учебного года предоставляется
_____________________________________ директору ____________________________
Üürenmäk yılının çıkışlarını yapmaa hem en ii Слово для подведения итогов учебного года
üürenän uşakları ödüllemää deyni söz veriler и награждения отличников предоставляется
_____________________________________ _____________________________________
İlk klasın üürenicileri şkolayı başarannara Ученики первого класса подготовили для
hazırladılar muzika baaşışı. выпускников музыкальный подарок.
167
Üürenmäk yılının sonunnan Для поздравления с окончанием учебного
kutlamaa deyni söz veriler Saygılı года, слово предоставляется почетному
musaafirä________________________ гостю _______________________________
Şkolanın teatru çevresi hazırladı bizim Школьный театральный кружок подготовил
başarannara “Oglan hem Länka” gagauz для наших выпускников отрывок из
pyesasının bir parçasını гагаузского спектакля «Оглан и Лянка»
Şindi başarannarı teklif ederiz “Şkola valsına” А сейчас выпускники приглашаются на
«Школьный вальс»
Bitki çancaazı urmaa deyni hak veriler Право дать последний звонок
_______________________________ предоставляется ______________________
Bunda son okul çancaaza adlı tantanalı lineyka На этом торжественная линейка,
haberlener kapalı. посвященная последнему школьному
звонку, объявляется закрытой.
168
Ana-bobalarlan toplantıyı geçirmää Пример сценария проведения
deyni örnek родительского собрания
Kim kayıl topluşu çekedelim, elinizi kaldırın. Кто «за», прошу поднять руки.
169
Gündemä taa bişey teklif edeceniz mi? Будут еще предложения по повестке дня?
Kim kayıl bu gün sıralıınnan, elinizi kaldırın. Кто за эту повестку дня, прошу поднять
руки.
Teklif ederim bölä bir reglament: doklad için on Я предлагаю такой регламент: докладчику
minut verelim, söz alannara – beşär minut. Kimin дать десять минут, выступающим – по пять
başka bakışı var? минут. У кого будут другие мнения?
Benim teklifim: söz alannara üçär minut verilsin. Я предлагаю выступающим дать по три
минуты.
170
İslää, saa olun. Şindi mi karar alacez osa hepsi Спасибо. Будем сейчас принимать решение
dokladlardan sora mı? или после всех докладов?
Günün sıralıı sona geldi. İzin verärseniz, topluşu Повестка дня исчерпана. С Вашего
sayalım kapalı. позволения разрешите считать собрание
закрытым.
171
Klaslan uroo geçirmää deyni Пример сценария проведения
örnek классного часа
Kim biler, nesoy kasaba olêr Gagauziyanın baş Кто знает какой город является столицей
kasabası? Гагаузии?
Ama kim biler, nezaman kuruldu Komrat? А кто знает, когда был основан Комрат?
Nelän zanaatlanardılar Komradın ilk yaşayan- Чем занимались первые жители Комрата?
narı?
172
Büüdärdilär ekmek, üzüm, güdärdilär hayvan- Выращивали хлеб, виноград, пасли скот.
narı.
Nezaman Komrat oldu Gagauziyanın baş kasa- Когда Комрат стал столицей Гагаузии?
bası?
Nesoy anılmış insannarı, ani duudular Komrat- Кого из известных людей, уроженцев
ta, siz bilersiniz? Комрата, вы знаете?
Mariya Zlatova – opera çalgıcısı, İvan Papa- Мария Златова – оперная певица, Иван
zoglu – resimci, Mariya Maruneviç – istoriyacı, Папазоглу – художник, Мария Маруневич –
Nikolay Arabacı – yazıcı. историк, Николай Арабаджи – писатель.
173
Nesoy milletlär yaşêêrlar Komratta? Какие национальности проживают в
Комрате?
Komrat pek gözäl kasaba. Nesoy onun anılmış Комрат очень красивый город. Какие его
erlerini siz bilersiniz? достопримечательности вы знаете?
İoan Predteçi ortodoks klisesi, gagauz halkının Православный собор Иоанна Предтечи,
Şan Aleyası, Komrat devlet Universiteti, Ana Аллея славы гагаузского народа,
taraf muzeyi, Gagauziya resim galereyası. Комратский государственный университет,
Краеведческий музей, Гагаузская
художественная галлерея.
Uşaklar, bununnan bizim klaslan uroomuz biter. На этом, ребята, наш классный час
Bän pek isteerim siz seväsiniz kendi kasabanızı, заканчивается. Мне бы очень хотелось, чтобы
biläsiniz hem koruyasınız onun istoriyasını. вы любили свой город, знали и берегли его
Teklif ederim bakalım onu, ki bizim ana историю. Давайте будем заботиться о том,
kasabamız Komrat olsun yıl-yıldan taa gözäl, чтобы наш родной город Комрат становился
ki yaşayannar burada yaşasınnar raat, şen hem год от года краше, чтобы его жителям жилось
kısmetli. в нем уютно, весело и счастливо.
174
175
ГАГАУЗСКО-РУССКИЙ
РУССКО-ГАГАУЗСКИЙ
ШКОЛЬНЫЙ СЛОВАРЬ
(для общеобразовательных учреждений)
Республика Молдова,
АТО Гагаузия
мун. Комрат, ул. Победы 58
www.gbm.md
E-mail: gagauzbilim@hotmail.com
176