ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИКНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ

Рўйхатга олинди: Соғлиқни сақлаш вазирлиги

№_____________ № ______- сонли буйруғи
2020 йил «___»_________ 2020 йил «___»________

БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТИК СТОМАТОЛОГИЯСИ

мутахассислиги бўйича тиббиёт кадрларни

клиник ординатура(резидентура)да қайта тайёрлаш
касбий тайёргарлик даражасига қўйилган
ДАВЛАТ ТАЛАБЛАРИ

Тошкент 2020
Тузувчилар:

Даминова Ш.Б. - Тошкент Давлат стоматология институти,

Стоматологик касалликлар профилактикаси кафедраси
мудири, доцент, т.ф.д.
Худанов Б.О. - Тошкент Давлат стоматология институти,
Стоматологик касалликлар профилактикаси кафедраси
доцент, т.ф.д.
Тўраев К.И. - Тошкент Давлат стоматология институти,
Стоматологик касалликлар профилактикаси кафедраси
ассистенти.
Абдуазимова Л.А. - Тошкент давлат стоматология институти, Болалар
терапевтик стоматологияси кафедраси доценти, т.ф.н.
Тақризчилар:

Бекжанова О.Е. - Тошкент Давлат стоматология институти, Болалар

терапевтик стоматологияси кафедраси мудирит.ф.д.,
профессор.
Гулямов С.С. - Тошкент болалар тиббиёт институтининг илмий
ишлар ва инновациялар бўйича проректори, т.ф.д.,
профессор

Мутахассислик бўйича тиббиёт кадрларни клиник

ординатура(резидентура)да қайта тайёрлаш касбий тайёргарлик даражасига
қўйилган давлат талаблари(кейинги матнда Талаблар деб юритилади)
ҳуқуқий-меъёрий ҳужжат бўлиб, у касбий фаолият турига мувофиқ ҳолда
масалаларни еча оладиган малакали мутахассисларни тайёрлаш учун зарур
бўлган минимал ҳажмдаги билим ва кўникмалар стандартини ўзида намоён
этади.
Мазкур Талаблар клиник ординатура (резидентура)нинг ҳар бир
алоҳида олинган ихтисослигига қўйилган тегишли талабларни ишлаб чиқиш
учун стандарт ҳисобланади. Мутахассиснинг дипломдан кейинги касбий
тайёргарликка қўйилган талабларни ишлаб чиқиш вазифалари шакл ва
мазмун бўйича ягона бўлган амалий соғлиқни сақлаш муассасаларида тўлиқ
мустақил ишлай оладиган ва уни кейинчалик эгаллаётган лавозим ва иш
жойига мувофиқ ҳолда беморларга юқори малакавий ёрдам кўрсатиш учун
зарур бўлган касбий фаолияти давомида такомиллаштирадиган мутахассисни
кўп босқичда тайёрлаш тизимини яратиш ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги тиббиёт ва фармацевтика
узлуксиз касбий таълими муассасалараро Мувофиқлаштирувчи кенгашининг 2020 йил 6
октябрдаги 4-сонли баённомаси билан маъқулланган.
I. УМУМИЙ ҚОИДАЛАР ВА ҚЎЛЛАНИЛИШ СОҲАСИ
I.1. Мазкур меъёрий ҳужжат Болалар терапевтик стоматологияси
мутахассислиги бўйича клиник ординатура (резидентура)да
мутахассисларнинг тайёргарлик даражасига қўйилган давлат талабларнинг
йиғиндиси ҳисобланади.
П. БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТИК СТОМАТОЛОГИЯСИ
МУТАХАССИСЛИГИ БЎЙИЧА ЎҚУВ ЖАРАЁНИНИ ТАШКИЛ
ЭТИШНИНГ ТАВСИФИ
2.1. Болалар терапевтик стоматологияси мутахассислиги бўйича
таълимнинг меъёрий муддати камида икки йилни ташкил этади. Клиник
ординатор (резидент)нинг максимал ўқув юкламаси хафтада 36 соат
бўлиб, мустақил ишга 1 хафтада 18 соат ажратилади, умумий юклама 54
соатни ташкил қилади.
2.2. Клиник мутахассисликлар бўйича мустақил иш вақти ҳажмига раҳбар
томонидан белгиланадиган жадвал бўйича бир ойда бўлинмада 2та мажбурий
тунги (кечки) навбатчилик киради.
2.3. Ўқув юкламасининг умумий ҳажми ва тайёргарлик кўришнинг умумий
вақти қуйидаги тарзда тақсимланади:
- 91,1% - асосий мутахассисликни ўрганиш;
- 3,4% - умумметодологик ва номутахассис ёндош тиббий модулларни
ўрганиш;
- 4,5% - ёндош (клиник)мутахассислик модулларни ўрганиш;
- 1% - аттестацияларга ажратилади.
Ўқув ва индивидуал режани тузиш давомида клиник ординатор
(резидент)лар 2- ва 4-семестрдан сўнг ишлаб чиқариш (малака)
амалиётиниўташларини хисобга олиш лозим.
2.4. Ўқув жараёни кредит-модул тизими асосида ташкил этилади.
III. БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТИК СТОМАТОЛОГИЯСИ
МУТАХАССИСИНИНГ КАСБИЙ ФАОЛИЯТИНИНГ ТАВСИФИ
3.1. Мутахассиснинг касбий фаолияти соҳасига болаларга терапевтик
стоматологик ёрдам кўрсатиш (даволаш-профилактика, тиббий хизмат)
сифатини таъминлаш орқали аҳоли саломатлигини сақлаш ва яхшилашга
қаратилган технологиялар, воситалар, фаолият усуллари ва усуллари мажмуи
киради (тиббий-ижтимоий ва бошқалар).
3.2. Мутахассиснинг касбий фаолиятига қуйидагилар киради:
- туғилгандан то 18 ёшгачабўлганболалар.
- соғлиқни сақлаш учун шароитлар яратишга, болалар ва ўспиринлард
астоматологик касалликларнинг олдини олиш, ташхис қўйиш ва даволаш,
профилактика, реабилитация ва диспансеризацияни таъминлашга қаратилган
воситалар ва технологиялар тўплами.
3.3. Мутахассислиги бўйича - болалар терапевт стоматолоиг қуйидаги касбий
фаолият турлари бўйича тайёрланади:
- профилактик;
- ташхислашга оид;
- даволаш;
- реабилитация;
- психологик ва педагогик;
- ташкилийвабошқарув;
Мутахассис асосан сотиб эгаллаган мутахассислиги бўйича касбий
фаолиятни амалга оширишга тайёрланади.
Ўқишни тугатгандан сўнг, битирувчига, тиббий мутахассислик бўйича
касбий фаолият билан шуғулланиш ҳуқуқини берувчи белгиланган
намунадаги гувоҳнома берилади.
3.4. Болалар терапевт стоматологи мутухассиси касбий фаолият турларига
мувофиқ қуйидаги касбий вазифаларни ҳал қилиши керак:
-профилактик фаолият (бирламчи, иккиламчи ва бошқалар):
Стоматологиr касалликларининг олдини олиш бўйича профилактик
чора-тадбирларни (суҳбатлар, давра суҳбатлари, учрашувлар, маърузалар ва
бошқалар) ташкил этиш ва амалга ошириш;
-соғлом турмуш тарзини тарғибот қилиш;
- профилактика ва эпидемияга қарши тадбирлар орқали аҳоли ўртасида
касалликларнинг олдини олиш;
- профилактик тиббий кўриклар, деспансерлаш ва деспансер кузатишни
ўтказиш;
- турли ёшдаги аҳолининг саломатлик ҳолатини тавсифловчи соғлиқни
сақлаш кўрсаткичлари тўғрисидаги маълумотларни тўплаш ва тиббий-
статистик таҳлил қилиш;
- . аҳоли саломатлигини сақлаш бўйича илмий асосланган чора-тадбирларни
ишлаб чиқиш учун болаларда стоматологик касалликлари билан касалланиш
кўрсаткичлари тўғрисидаги маълумотни (ўспирин болалар орасида, тиббиёт
ташкилотларининг турли бўлимлари даражасида) замонавий ва тиббий-
статистик таҳлил усулларини қўллаш орқали тўплаш;
- ташҳислашга оидфаолияти:
- Клиник, лаборатория ва инструментал текшириш усуллари асосида
беморларда касалликлар ва патологик ҳолатларни ташхислаш;
- беморни текшириш, асосий ва қўшимча текшириш усуллари.
- рентген текширувлари (дентал, панорам, телерентгенограмма,
термодиагностика, электроодонтометрия).
- даволаш фаолият:
- шошилинчҳолатлардабиринчиёрдам кўрсатиш;
- терапевтик важарроҳликусуллариёрдамидадаволаш;
- дори воситалари
биланишлашниташкилэтишвауларнисақлашқоидаларигариояқилиш;
-реабилитация фаолияти:
- мактабгачава мактаб ёшдагиболаларўртасида реабилитация тадбирларини
ўтказиш;
- мактабгачавамактабёшидагиболаларни диспансер назоратига олиш,
физиотерапия усуллариданфойдаланишвабошқалар.
-психолого-педагогик фаолияти:
- шошилинчкасалликлари билан даволанган беморларга психологик ёрдам
кўрсатиш;
- ташкилийвабошқарувфаолияти:
- стоматология
профилидагитиббиётташкилотларидатиббиётходимларинингишиниташкилэт
иш, уларниамалгаоширишучунмақбулалгоритмнинг функционал
вазифаларинианиқлаш;
- меҳнатнимуҳофазақилишвахавфсизликчораларини,
касбкасалликларининголдиниолишни,
экологикхавфсизликнитаъминлашниваназоратниташкилэтиш;
- стоматология профилидагитиббиётташкилотларида бухгалтерия
ҳисобиниюритишваҳисоботларнитайёрлаш;
- меҳнатлаёқатлик қобилиятинитекшириш;
- болаларстоматологиясида диагностика ва реабилитация хизматларива
профилактик ёрдамсифатининазоратқилиш.
- ишалоқадор ёзишмаларни амалга ошириш (эслатмалар, ҳисоботлар, хатлар);
Билим ва кўникмаларни кенгайтириш мақсадида клиник ординаторлар
учун индивидуал ўқув режасидан ташқари, илмий-тадқиқот ишларида
иштирок этишлари мумкин:
- илмий адабиётлар таҳлили ва расмий статистик шарҳлар; замонавий илмий
муаммолар бўйича тезислар тайёрлаш; болалар терапевтик стоматологияси
соҳасида янги усуллар ва технологияларни ишлаб чиқиш бўйича индивидуал
тадқиқот ва амалий тадқиқот вазифаларини ҳал қилишда иштирок этиш;
- статистик таҳлилдаиштирокэтишватадқиқотучунҳисоботтайёрлаш;
- мақола,тезисларёзишванашрэтиш;
-
тиббиётташкилотларифаолиятигаянгитиббийваташкилийтехнологияларнижо
рийэтишдаинновационватехнологикхавфларнингсамарадорлигинибаҳолашда
иштирокэтиш.
IV. МУТАХАССИСНИ ТАЙЁРЛАШ БЎЙИЧА ЎҚУВ (МОДУЛ)
ДАСТУРИНИ ЎЗЛАШТИРИШ НАТИЖАЛАРИГА ҚЎЙИЛГАН
ТАЛАБЛАР
4.1. Битирувчи қуйидаги умумий маданий ваколатларга эга бўлиши керак:
- ижтимоий аҳамиятга эга муаммолар ва жараёнларни таҳлил қилиш,
гуманитар, табиий фанлар, биотиббиёт ва клиник фанларнинг турли хил
касбий ва ижтимоий фаолият турлари ва усулларидан фойдаланиш
қобилияти ва тайёрлиги;
- мафкуравий, ижтимоий ва шахсан муҳим фалсафий муаммоларни,
асосий фалсафий категорияларни ўз-ўзини такомиллаштиришга таҳлил
қилиш қобилияти ва тайёрлиги;
- муҳим сиёсий воқеалар ва тенденцияларни таҳлил қилиш, сиёсий
ҳаётда масъулиятли иштирок этиш, жаҳон тарихий жараёнининг асосий
тушунчалари ва қонуниятларини ўзлаштириш, миллий мустақиллик ғоясини
англаш ва тарғиб қилиш, ватанпарварлик туйғусига эга бўлиш қобилияти ва
тайёрлиги бир мамлакатда; тарихий мерос ва урф-одатларга, давлат
сиёсатига ҳурмат ва эҳтиёткорлик билан муносабатда бўлиш;
- ёш авлодни ватанпарварлик ва Ватанга хизмат қилиш руҳида
тарбиялашга, тарихий мерос ва урф-одатларга ҳурмат ва ғамхўрлик билан
муносабатда бўлишга, давлат сиёсатини баҳолашга қобилият ва тайёрлик;
давлатнингянгитарихиниватарихийватиббийтерминологиянибилиш;
- иқтисодиймуаммоларваижтимоийжараёнларнитаҳлилқилиш,
иқтисодийсамарадорликкўрсаткичлариниҳисоблашметодологиясиданфойдал
анишқобилиятиватайёрлиги;
иқтисодийривожланишдаражасинитавсифловчикўрсаткичларнибирлаштирга
нбошқарувнингбозормеханизмларинибилиш;
- мантиқийваасослангантаҳлилқилиш, оммавийнутқсўзлаш,
мунозаравақарама-қаршиликларучун, профессионал
таркибдагиматнларнитаҳрирлаш, ҳамкорликванизоларниҳалқилиш,
бағрикенгликучунқобилиятватайёрлик;
- кундаликалоқадаражасида чет тиллариданбирини,
ёзмаваоғзакимулоқотнидавлаттилидаўзлаштиришқобилиятиватайёрлиги;
менежменттехникасиданфойдаланиш, ижрочиларишиниташкилэтиш,
турлификрларнуқтаиназариданваўзларинингкасбийваколатларидоирасидамас
ъулиятлибошқарувқарорларинитопишвақабулқилишқобилиятиватайёрлиги;
- ўзфаолиятинижамиятдақабулқилинганахлоқий-
ҳуқуқиймеъёрларгамувофиқамалгаошириш, тиббийахлоққоидалари,
махфийахборотбиланишлаштўғрисидагиқонунларвақоидаларгариояқилиш,
тиббийсирнисақлашқобилиятивахоҳиши.
4.2. Битирувчиқуйидагикасбиймахорат ваколатларга (компютер)
эгабўлишикерак:
- ҳамкасблар, ўртавакичиктиббиётходимлари,
беморларвақариндошларбиланмулоқотдатиббийамалиётнингахлоқийвадеонт
ологикжиҳатлариниамалгаоширишгатайёрлигиватайёрлиги;
-
касбийфаолиятинитакомиллаштиришмақсадиданазарийбилимваамалийкўник
маларданфойдаланганҳолдаечимларнитопишгаасосланган,
далилларгаасослангантиббиётнингкенгқамровлитамойилларигаасосланганти
ббиймаълумотларнитаҳлилқилишгатизимлиёндашувнишакллантиришқобили
ятиватайёрлиги;
- интизомий, маъмурий, фуқаролик,
жиноийжавобгарликданхабардорбўлгандатиббийхатоларнинголдиниолишбў
йичаўзфаолиятинатижаларинитаҳлилқилишқобилиятиватайёрлиги;
- сўровўтказиш, визуалтекшириш, клиник текшириш, лаборатория
ваинструменталтадқиқотларниўтказиш, беморларда биопсия,
жарроҳликвасекционматериалниморфологиктаҳлилқилиш, амбулаторва
стационар тиббийкартаниёзишқобилиятиваистаги;
- клиник синдромларнипатофизиологиктаҳлилиниўтказиш, беморларнинг ёш
ҳусусиятлариниҳисобгаолганҳолдаташхисқўйиш, даволаш, реабилитация
қилишва профилактика қилишнингпатогенетикасослиусулларини
(принципларини) асослашқобилиятиватайёрлиги;
- асептикаваантисептикларниқўллашусуллари,
тиббийвоситаларданфойдаланиш, тиббиймуассасаларнингдаволаш-
диагностика муассасаларинисанитаризацияқилиш, стоматология
тизиминингпатологиясиниҳисобгаолганҳолдабеморнипарваришқилиштехнол
огиясигаэгабўлишқобилиятиватайёрлиги;
- тирикодамларни суд экспертизасиниўтказишимкониятиватайёрлиги; суд-
тиббийэкспертизасининг лаборатория тадқиқотларинингнатижаларини суд
муҳокамасигамутахассисёки эксперт
сифатидажалбқилингантақдирдаталқинқилиш;
- беморларбиланишлашдафойдаланиладигантиббийва техник
жиҳозларбиланишлаш, компьютерускуналаригаэгабўлиш,
турлиманбаларданмаълумотолиш,
глобалкомпютертармоқларидамаълумотларбиланишлашқобилиятиваистаги;
касбиймуаммоларниҳалқилишдазамонавийахбороттехнологияларинингимко
ниятлариданфойдаланиш;
4.2.1. Профилактик фаолият:
- далилларниишлабчиқишучунтиббийташкилотларнингтурлибўлимлари
(оилавий поликлиника, поликлиника, шифохонавабошқалар)
даражасидасоғлиқнисақлашкўрсаткичларитўғрисидагимаълумотларнитўпла
шватиббий-статистик
таҳлилқилишнингзамонавийижтимоийвагигиеникусуллариниқўллашқобилия
тиватайёрлиги.
аҳолисаломатлигинияхшилашвасақлашбўйичаасосланганчора-тадбирлар;
- касалликларнингривожланишидатабиийватиббий-
ижтимоийэкологикомилларнибаҳолашусуллариданфойдаланиш,
уларнитузатиш, юқумли,
паразитарваюқумлибўлмаганкасалликларнинголдиниолишбўйича
профилактик тадбирларниамалгаошириш, санитария-
маърифийтадбирларниамалгаоширишқобилиятиватайёрлиги гигиена
масалаларибўйичаишлаш;
- эпидемиягақаршичора-тадбирларниамалгаошириш,
радиациявийвазиятватабиийофатларёмонлашгандахавфлиинфекцияларнингт
арқалишидааҳолиниҳимояқилишқобилиятиватайёрлиги;
- профилактика
ваэпидемиягақаршитадбирларорқалиболаларпопуляциясиўртасидаболаларни
нгстоматологиккасалликларпайдобўлишининголдиниолиш;
- профилактик тиббийкўриклар, клиник кўриклар, кўриклардаиштирокэтиш;
-
турлиёшдагиболаларнингстоматологиккасаллигикўрсаткичларивауларнингсо
ғлиғигатаъсиритўғрисидагимаълумотларнитўплашватиббий-статистик
таҳлилқилиш;
4.2.2. Ташхисгаоидфаолияти:
-
болаларнингстоматологиккасалликлари,беморларнингпатологикҳолатларива
болалардагиуларнингхусусиятларидиагностикаси;
- биологик суюқликларни биокимёвий тадқиқотлар натижалари асосида ва
умуман органлар ва организм патологиялари курсини ҳисобга олган ҳолда
ташхис қўйишга тайёрлиги ва тайёрлиги;
- индивидуал органлар ва тизимларнинг ишлаш қонуниятларини таҳлил
қилиш, анатомик ва физиологик асослар, клиник ва иммунологик текшириш
ва тананинг функционал ҳолатини ва болаларнинг стоматологик тизимини
баҳолашнинг асосий усулларини билиш қобилияти ва тайёрлиги болаларнинг
стоматологик касалликлари ва патологик жараёнларини ўз вақтида
ташхислаш;
- болаларда терапевтик стоматологик касалликларни патологик аломатлар ва
касаллик синдромлари асосида аниқлаш, биологик ва клиник фанлар
асосларидан билимларни, умуман органлар ва тана тизимлари патологияси
қонунларини ҳисобга олган ҳолда аниқлаш имконияти ва тайёрлигини таҳлил
қилиш. Турли касалликлар ва патологик жараёнларда органлар ва
тизимларнинг ишлаш шакллари, диагностика алгоритмидан (асосий, бирга
келадиган, асоратлар) фойдаланиб, асосий диагностика чораларини амалга
ошириш;
- 18 ёшгача бўлган болаларнинг ёши ва жинси гуруҳларини замонавий
терапевтик ва профилактика тадбирлари учун организмнинг физиологик
хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда замонавий диагностика
технологияларининг натижаларини таҳлил қилиш ва изоҳлаш қобилияти ва
тайёрлиги;
4.2.3. Даволаш фаолият:
- оғир асоратларга ва (ёки) ўлимга олиб келиши мумкин бўлган болалардаги
касалликлар ва шароитларда асосий тиббий тадбирларни бажариш қобилияти
ва тайёрлиги;
-ташхисга мувофиқ болаларнинг терапевтик стоматологик касалликлари
бўлган беморларга тегишли (терапевтик ва жарроҳлик) даволанишни
буюриш, болаларнинг терапевтик стоматологик касалликлари бўлган
беморларга наркотик ва нонаркотик терапияни танлаш алгоритмини
бажариш қобилияти ва тайёрлиги;
- шошилинч ва ҳаёт учун хавфли бўлган ҳолатларда биринчи тиббий ёрдам
кўрсатиш, режали ва шошилинч тартибда касалхонага ётқизиш қобилияти ва
тайёрлиги;
- Юз-жағ сохасининг турли хил патологиялари бўлган беморларда
терапевтик овқатланишни ташкил этишда асосий тамойилларни белгилаш ва
улардан фойдаланиш қобилияти ва тайёрлиги;
4.2.4. Реабилитациягаоидфаолияти:
- стоматологик касалликларибиланкасалланганбеморларнитиббий
реабилитация ва санаторий-курорт даволашниўтказиш;
- болаларнингстоматологик
касалликларибиланоғриганбеморларорасидатурли хил реабилитация
чораларини (тиббий, ижтимоийвакасбий) қўллаш,
уларникасалликлардансўнгжисмонийтарбиябўйичаихтисослаштирилгангуруҳ
ларгаюборишқобилиятиватайёрлиги;
- Морфофункционалҳолатигақарабстоматологиктизимнинг функционал
фаолиятинингмақбулусулинитанлашбўйичатавсияларбериш, физиотерапия
тайинланишигакўрсатмаваконтрендикациянианиқлашқобилиятиватайёрлиги;
4.2.5. Психологик-педагогик фаолияти:
Аҳолида, беморларда ва уларнинг оила аъзоларида ўзларини ва
атрофдаги аҳолини соғликни тиклашга ва мустаҳкамлашга қаратилган
қобилияти ва тайёрлиги;
4.2.6. Ташкилий ва бошқарув фаолияти:
- соғлиқни сақлаш соҳасида қабул қилинган меъёрий ҳужжатлардан
(Ўзбекистон Республикасининг қонунлари, техник регламентлар, халқаро ва
миллий стандартлар, буйруқлар, тавсиялар, терминология, халқаро бирлик
тизимлари (СИ), амалдаги халқаро таснифлар), шунингдек ҳужжатлардан
фойдаланиш қобилияти ва тайёрлиги тиббий ташкилотларнинг сифати ва
самарадорлигини баҳолаш;
-Болаларда стоматологик касалликларида тиббий ёрдам кўрсатиш, уларнинг
таркибий бўлинмаларининг фаолиятини таҳлил қилиш, замонавий тиббий,
ташкилий ва ижтимоий-ижтимоий самарадорликни баҳолаш учун турли хил
тиббий ташкилотларнинг ташкилий тузилиши, менежменти ва хўжалик
фаолияти тўғрисидаги билимлардан фойдаланиш қобилияти ва тайёрлиги.
Болалар терапевтик стоматологиясида тиббий хизмат кўрсатишда иқтисодий
технологиялар;
- стоматология профилидаги тиббиёт ташкилотларининг ўрта ва кичик
тиббий ходимларининг меҳнатини оқилона ташкил қилишни таъминлаш
қобилияти ва тайёрлиги; уларни болалар терапевтик стоматологик
профилининг тиббий ташкилотларида ўтказиладиган асосий манипуляциялар
ва процедуралар бўйича ўқитиш;
- беморларда иш қобилиятини (барқарор ва вақтинча) текшириш, тегишли
ҳужжатларни бериш, беморни тиббий-ижтимоий экспертизага юбориш
зарурлигини аниқлаш қобилияти ва тайёрлиги.
V. МУТАХАССИС-БОЛАЛАР ТЕРАПЕВТ СТОМАТОЛОГИНИ
ТАЙЁРЛАШ БЎЙИЧА ЎҚУВ (МОДУЛ) ДАСТУРИНИ АМАЛГА
ОШИРИШГА ТАЛАБЛАР
5.1. Клиник ординатор(резидентл)ларини тайёрлайдиган муассасалар таълим
дастурини амалга ошириш учун етарли ўқув ва ўқув-услубий базасига эга
бўлиши лозим. Масофавий таълимни амалга ошириш учун шарт-шароитлар
мавжуд бўлиши лозим.
5.2. Бирҳиллаштирилган ўқув режа ва таълим дастурлари асосида таълим
муассасасининг имкониятларини ҳисобга олган ҳолда (кўпи билан 15-20%
ўзгартириш киритилган ҳолда)мутахассислик бўйича ишчи ўқув режаси ва
ишчи дастури, унинг асосида эса клиник ординатор (резидент)нинг шахсий
тайёргарлик режаси ишлаб чиқилади.
5.3. Мутахассисни тайёрлаш бўйича ишчи ўқув дастури тиббиёт, фан,
техника, маданият, иқтисодиёт, технологиялар, ижтимоий соҳалар, кадрлар
буюртмачилари ва истеъмолчиларнинг талабларидан келиб чиққан ҳолда ҳар
йили кўриб чиқилиши ва янгиланиши лозим (олдингисидан камида 5-10 %
ҳажмда).
5.4. Клиник ординаторлар (резидентлар)ини тайёрлайдиган муассасалар
таълим ўқув дастури асосида мустақил тарзда мутахассисни тайёрлаш
бўйича ўқув-услубий мажмуаси (ЎУМ), календар ўқув жадвали, тегишли
таълим технологияларни амалга оширишни таъминловчи ҳар бир бўлим
бўйича услубий ва тарқатма материаллар, тест топшириқлари банки, назорат
саволлари ва вазиятли мисолларни ишлаб чиқади ва тасдиқлайди.
5.5. Компетентлик ёндошуви ўқув жараёнида таълим олувчиларнинг касбий
кўникмаларини шакллантириш ва ривожлантириш мақсадида аудиториядан
ташқари ишлари билан бирга фаол ва интерфаол машғулот олиб бориш
шакллари (компьютер семуляциялар, ишбилармон ва ролли ўйинлар, аниқ
вазиятларни ечиш, психологик ва бошқа тренинглар)дан кенг фойдаланишни
кўзда тутган ҳолда амалга оширилши лозим.
5.6. Ҳар бир модулнинг ўқув дастурида мутахассисни тайёрлаш ўқув дастури
бўйича эгаллаган билим, амалий кўникма ва компетенцияларн уйғунлашган
ҳолда таълимнинг якуний натижалари аниқ шаклланган бўлиши лозим.
5.7. Клиник ординатор (резидент)ларни тайёрлайдиган муассасалар таълим
олувчиларига ўз таълим дастурини, шу жумладан шахсий таълим
режаларини шакллантиришда иштирок этиш бўйича реал имкониятларни
таъминлаши шарт.
5.8. Таълим олиш пайтида барча тегишли машғулот турлари: семинар,
маъруза, клиник амалий машқлар ва х.к. кўзда тутилади.
5.9. Қонунчилик ва бошқа ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатларда белгиланган ҳуқуқ
ва мажбукриятлар билан бирга таълим олувчилар қуйидаги ҳуқуқ ва
мажбуриятларга эга:
таълим олувчи шахслар маълум йўналиш (модул)ни ўзлаштиришга
берилган ўқув вақт ҳажмининг доирасида мутахассисни таъйёрлаш бўйича
бирхиллаштирилган таълим дастури (масалан, УЗД ва бошқа дастакли
тадқиқотлар)да кўзда тутилмаган аниқ фан (модул)ларни танлаш ҳуқуқига
эга;
таълим олувчи шахслар тегишли ҳужжат бўлган ҳолларда клиник
ординатор (резидент)ларини тайёрлайдиган бошқа муассасадан ўтказилганда
аттестация натижалари асосида илгари ўзлаштирилган фан (модул)ларни
қайта зачет қилиш ҳуқуқига эга;
 таълим олувчилар белгиланган муддатда мутахассисни тайёрлаш
дастурида кўзда тутилган барча топшириқларни бажариши шарт.
5.10. Мутахассисни тайёрлаш бўйича ўқув (модул) дастурлари одатда
ўқитилаётган фан ихтисослигига мос келувчи базавий маълумотга эга бўлган
ҳамда илмий ва (ёки) илмий-услубий фаолият билан мунтазам равишда
шуғулланувчи илмий-педагогик кадрлар билан таъминлаш орқали амалга
оширилиши лозим.
Мазкур таълим дастури бўйича таълим жараёнини таъмин этувчи
ўқитувчларнинг умумий ҳажмидан илмий даража ва (ёки) илмий унвонга эга
бўлган ўқитувчиларнинг улуши камида 65 фоизни ташкил этиши лозим.
Таълим жараёнига мазкур соҳадаги ташкилот ва муассасаларнинг
амалдаги раҳбарлари ва ходимлари ҳамда амалий соғилиқни сақлаш
муассасаларининг юқори малакали мутахассислари жалб қилиниши мумкин.
5.11. Таълим олувчи шахсларларнинг аудиториядан ташқари (ўз-ўзини
тайёрлаш) ишлари услубий таъминоти ва уни бажаришга кетган вақтни
асослаш билан бирга олиб борилади.
5.12. Ҳар бир таълим олувчи асосий таълим олиш модуллари бўйича
нашрларни ўз ичига олувчи ҳамда ўқув ва ўқув-услубий адабиётларнинг
ҳуқуқ эгалари билан тўғридан-тўғри шартномалар асосида шаклланган
электрон-кутубхона тизимидан фойдаланиш шароитлари билан
таъминланиши лозим.
VI. МУТАХАССИСНИ ТАЙЁРЛАШ БЎЙИЧА ЎҚУВ (МОДУЛ)
ДАСТУРЛАРИНИ ЎЗЛАШТИРИШ СИФАТИНИ БАҲОЛАШ
6.1. Клиник ординатор (резидент)ларини тайёрлайдиган муассасалар
тайёрлаш сифатини қуйидагилар орқали кафолатни таъминлаши лозим:
иш берувчиларнинг вакилларини жалб қилган ҳолда битирувчиларни
тайёрлаш сифатини таъминлаш бўйича стратегияни ишлаб чиқиш;
таълим дастурини мунтазам равишда мониторинг қилиш, тақриз
қилиш;
таълим олувчи шахслар билим ва кўникма даражасини баҳолаш
бўйича объектив амалларни, битирувчиларнинг компетенцияларни ишлаб
чиқиш;
ўқитувчиларнинг компетентлигини таъминлаш;
фаолият (стратегия)ни баҳолаш учун келишилган мезонлар бўйича ўз-
ўзини текширишни мунтазам равишда олиб бориш ва иш берувчиларнинг
вакилларини жалб қилган ҳолда мутахассисни тайёрлайдиган бошқа
муассаслар билан солиштириш;
6.2. Мутахассисни тайёрлаш бўйича таълим дастурини ўзлаштириш
сифатини баҳолаш модулни ўзлаштириш бўйича жорий ва оралиқ назорати,
таълим олувчиларнинг аттестациядан ва битирувчиларнинг якуний давлат
имтиҳони дастлабки аккредитация билан ўтказишни ўз ичига олиши лозим.
6.3. Таълим олиш жараёнида клиник ординатор (резидент)ларининг билим ва
малакасини баҳолашда ECTSбаҳолаш тизими қўлланилади.