cLekcja 1

Введение
Польский язык является государственным языком Республика Польша, кроме
населения Польши (более 38мл. человек) в той или иной степени польским языком
пользуются также поляки, живущие в других странах. Наибольшая их часть проживает в
США, Канаде, Южной Америке, а также в Литве, Беларуси, России, Украине и
Казахстане.
Начало польской государственности и польского народа восходит к X веку
нашей эры. В истории польского языка выделяется несколько периодов:
дописьменная эпоха (до второй половины XII в.), эпоха письменного
польского языка: древнепольский язык (до конца XV в. начало XVI в.),
среднепольский (до конца XVII в.) и современный польский язык.

Polski alfabet i transkrypcja (32 litery)

Aa a – adres – адрес
ą kąt - угол
Bb Bóg – бог, bar - бар
Cc cukier – сахар
Ćć ćma – ночная бабочка
Dd dom - дом, deska - доска

Ee efekt - эффект
ę język - язык
Ff film -фильм
Gg gaz - газ

Hh humor – юмор, настроение

Ii instynkt - инстинкт
Jj jak - как
Kk kasa - касса
Ll legenda - легенда
Łł ładny - красивый
Mm maj - май
Nn nowela - новелла
Ńń koń - конь, słoń -слон
Oo kot - кот, konto- счет в банке
Óó sól - соль

Pp pech - невезение
Rr rum - ром
Ss suma - сумма

Śś ściana - стена
Tt tenis - теннис
Uu ucho - ухо

1
Ww waga - весы

Yy syn - сын
Zz zupa - суп
Źź źle - плохо
Żż żaba - лягушка

В польском языке слова как слышатся, так и пишутся. Ударение падает на второй
слог от конца: нога – noga, солнечный - słoneczny.
Исключение: в формах слов греческого и латинского происхождения на –yk, -ik, -
yka, -ika. Эти слова всегда безударные, ударение перемещается на третий слог от конца
Gramatyka грамматика, teoretyk - теоретик.
Кроме отдельных букв для передачи некоторых звуков используется несколько букв
– диграфы. В польском языке насчитывается 7 диграфов.

Ch – (х) характер – charakter

Сz – (ч) черный – czarny
Dz – (дз) звонок – dzwonek

Dź – (джь) звук- dźwięk, chodżmy,

Dż – (дж) джунгли - dżungla
Rz – (ж) (ш) вещь – rzecz
Sz –(ш) шкаф – szafa
Szcz – (щ) счастье - szczęście

После глухих согласных rz всегда произносится как глухой звук sz: przestrzeń –
пространство, trzeba – надо, powietrze – воздух.

I. Spotkanie - Встреча

Dzień dobry! (Dobry wieczór! Dobranoc! Cześć! Hej!)

Добрый день! (Добрый вечер! Спокойной ночи! Привет!)
Nazywam się.... Mam na imię... Меня зовут…
Czy pan nazywa się Marian Górecki? (Czy pan Marian Górecki?)
Вы - Мариан Гурецкий?
Tak, jestem Marian Górecki. (Tak, to ja jestem. Tak, to ja. Tak jest).
Да, я Мариан Гурецкий. (Да, это я. Да)
Nie, nie jestem Marian Górecki. Jestem Paweł Kowalski.
Нет, я не Мариан Гурецкий. Я – Павел Ковальский.

2
Słucham pana (pani). – Слушаю Вас.
Szukam pana Mariana Góreckiego. – Я ищу пана Мариана Гурецкого.
Czy pan jest umówiony? (Czy pani jest umówiona?) – Вы договорились (о встрече)?
Tak, jestem umówiona. (Tak, jesteśmy umówieni). – Да, мы условились.

2) Jak pan ma na imię? (Jak pani ma na imię?) – Как Вас зовут?

Jak masz na imię? – Как тебя зовут?
Nazywam się... Mam na imię... – Меня зовут…
A pan? A pani? A ty? – А Вас? А тебя?
Bardzo mi miło. – Очень приятно.
Bardzo mi miło poznać pana (panią). – Очень приятно с Вами познакомиться.
Kim pan (pani) jest? – Кто вы (по роду деятельности)?
Co robisz w życiu? – Чем занимаешься в жизни?
Jestem studentem (studentką). Studjuję na uniwersytecie. – Я студент (студентка). Учусь в
университете.
Ile pan (pani) ma lat? Ile masz lat? – Сколько Вам лет? Сколько тебе лет?
Mam...lat. – Мне…лет.
Jaki jest pana (pani) zawód? – Кто Вы по профессии?
Jestem profesorem (wykładowcą). Wykładam na uniwersytecie. – Я преподаватель.
Преподаю в университете.
A pan (pani) ile ma lat? – А сколько Вам лет? Mam 42 lata. – Мне 42 года.
A kto to jest? – Кто это? Kim jest ten pan (ta pani) ? – Кто этот господин (эта госпожа)?
To jest nasz rektor, pan Mazurek. – Это наш ректор, г-н Мазурэк.
To jest nasza kierownik katedry, pani Sochacka. – Это наша завкафедрой, г-жа Сохацкая.
Dziękuję ślicznie. (Dziękuję bardzo). – Большое спасибо.
Proszę (Proszę bardzo). – Пожалуйста.
Cieszę się, że poznałem (poznałam) pana (pani). – Рад (рада) был (была) с Вами
познакомиться.
Proszę moją wizytówkę. – Вот моя визитка.
Będziemy w kontakcie. – Будем контактировать.
Dziękuję. Do zobaczenia. - Спасибо. До свидания.
Proszę bardzo. Do widzenia. - Пожалуйста. До свидания.

3
 Текст
1. Переведите на русский язык.

Dzień dobry! Nazywam się Piotr Kozacki. Jestem studentem. Studjuję chemię na Uniwersytecie
Warszawskim. Mam dwadzieścia trzy (23) lata. To jest mój kolega z roku Marek Witczyk. On
ma dwadzieścia cztery (24) lata. To jest moja koleżanka z roku Grażyna Czwichocka. Ale ona
studjuję biologię. Grażynka jest przystojną i intelligentną dziewczyną.
A to jest mój profesor – pani doktor Małgorzata Nowak. Pani doktor ma trzydzieści dziewięć
(39) lat. Ona jest młodą i miłą kobietą, oprócz tego wyśmienitym fachowcem. W tym roku pani
doktor broni habilitację.
Pan profesor Krzysztof Wodecki jest dziekanem naszego wydziału. Pan profesor jest bardzo
znanym w całym świecie naukowcem, prowadzi badania w dziedzinie neurobiologii.

Словарь

chemia - химия ten, ta, to (tamten, tamta, tamto) – этот, эта, это (тот, та, то)
kolega (przyjaciel) - друг
koleżanka (przyjaciółka) - подруга rok, rocznik – год, курс
biologia - биология przystojna (przystojny) – красивая (красивый)
intelligentna (intelligentny) - умная (умный)
młoda (młody) – молодая, молодой miła (miły)– милая, приятная; милый, приятный
oprócz tego –кроме того wyśmienity – отличный fachowiec - специалист
bronić - защищать habilitacja - докторская dziekan - декан
wydział –отдел, факультет kierownik – руководитель, заведующий, начальник
bardzo - очень znany - известный świat - мир naukowiec - ученый
prowadzić - вести badania - исследования dziedzina – область, сфера
neurobiologia –нейробиология kobieta- женщина dziewczyna – девушка

Zaimki osobowe – Личные местоимения

ja my
ty wy
on, ona, ono oni, one

4
 Zaimki dzierżawcze - Притяжательные местоимения

mój, moja, moje nasz, nasza, nasze moi, moje nasi, nasze
twój, twoja, twoje wasz, wasza, wasze twoi, twoje wasi, wasze
jego, jej ich, je jego, jej ich

Zaimki wskazujące - Указательные местоимения

ten, ta, to ci, te
tamten, tamta, tamto tamci, tamte

2. Переведите на польский.

Меня зовут Марина Петренко. Я студентка университета. Изучаю биологию. Мне 19 лет.
А как Вас зовут? Кто Вы по профессии?
Моя подруга Елена Климова тоже (też) студентка, она изучает химию. Елена учиться в
университете. Ей 20 лет.
Моего друга зовут Петр Горбачук. Он тоже студент, учиться в университете, изучает
химию. Ему 23 года.
Примечание. Имена и фамилии Марина Петренко, Елена Климова и Петр Горбачук в
польском языке передаются следующим образом: Marina Petrenko, Helena Klimowa, Piotr
Horbaczuk.
3. Напишите на польском, как Вас зовут, чем Вы занимаетесь и сколько Вам лет.

Zawody - Профессии
biznesman –бизнесмен bizneswomen – бизнесвумен ekonomista - экономист
menedżer – менеджер handlowca – торговец
sprzedawca (sprzedawczyni) – продавец (продавщица)
księgowy (księgowa) – бухгалтер komputerowca - компьютерщик
programista (programistka) – программист (программистка)
student – студент studentka - студентка
profesor –профессор, преподаватель wykładowca - преподаватель
nauczyciel (nauczycielka) – учитель (учительница)
uczeń (uczennica) – ученик (ученица)
prawnik – юрист sędzia – судья adwokat - адвокат

5
sekretarz (sekretarka) – секретарь (секретарша)
mechanik – механик slusarz – слесарь tokarz - токарь cieśla – плотник
maszynista - машинист kierowca – водитель kierownik - управляющий
pielęgniarka – медсестра lekarz (lekarka) - врач
pisarz – писатель poeta (poetka) – поэт (поэтесса)
malarz – художник dyrektor – директор muzyk – музыкант
emeryt (emerytka) - пенсионер (пенсионерка) emerytura – пенсия
rencista (rencistka) – инвалид, инвалидка renta – пенсия по инвалидности

Liczebniki główne - Количественные числительные

jeden; jedna; jedno один, одна, одно

dwa; dwie два, две
trzy три
cztery четыре
pięć пять
sześć шесть
siedem семь
osiem восемь
dziewięć девять
dziesięć десять
jedenaście одиннадцать
dwanaście двенадцать
trzynaście тринадцать
czternaście четырнадцать
piętnaście пятнадцать
szesnaście шестнадцать
siedemnaście семнадцать
osiemnaście восемнадцать
dziewiętnaście девятнадцать
dwadzieścia двадцать
dwadzieścia jeden двадцать один
dwadzieścia dwa двадцать два
trzydzieści тридцать
czterdzieści сорок

6
pięćdziesiąt пятьдесят
sześcdziesiąt шестьдесят
siedemdziesiąt семьдесят
osiemdziesiąt восемьдесят
dziewięćdziesiąt девяносто
sto сто

Piosenka - Песенка
Sto lat, sto lat, niech żyje, żyje nam! Jeszcze raz, jeszcze raz niech żyje, żyje nam!
Sto lat, sto lat, niech żyje, żyje nam! Niech żyje nam!

4. Спряжение глаголов

być - быть (настоящее время) być - быть (будущее время)

(ja) jestem (my) jesteśmy będę będziemy
(ty) jesteś (wy) jesteście będziesz będziecie
(ona, ona) jest (oni, one) są będzie bedą

mieć - иметь słuchać - слушать szukać - искать

mam mamy słucham słuchamy szukam szukamy
masz macie słuchasz słuchacie szukasz szukacie
ma mają słucha słuchają szuka szukają

wykładać - преподавать poznać -узнать, познакомиться prosić - просить

wykładam wykładamy poznaję poznajemy proszę prosimy
wykladasz wykładacie poznajesz poznajecie prosisz prosicie
wykłada wykładają poznaje poznają prosi proszą

studjować - учиться (в ВУЗе) dziękować - благодарить

studjuję studjujemy dziękuję dziękujemy
studjujesz studjujecie dziękujesz dziękujecie
studjuje studjują dziękuje dziękują

7
nazywać się - зваться, называться umawiać się – договариваться
nazywam się nazywamy się umawiam się umawiamy się
nazywasz się nazywacie się umawiasz się umawiacie się
nazywa się nazywają się umawia się umawiają się

Примечание. «Договориться» - umówić się передается следующим образом «я

договорился» - jestem umówiony.
5. Проспрягайте глаголы.
dawać -давать, śpiewać - петь, spotykać się - встречаться, zaspokajać się – успокаивать.

Правописание u – ó

Буквы u и ó обозначают один и тот же звук «u». Их написание может быть

объяснено особенностями исторического развития польского языка. Буква «u» обозначает
исконный звук «у», тогда когда буква ó обозначает звук, который произошел из гласного
«о» (в других славянских языках, например в русском, «о» сохранилось). На этой
закономерности основаны некоторые правила написания u – ó.

Букву ó пишем

А) Ó пишем в словах, если возможно чередование (u//ó) например

sól – soli stój – stoi nie bój się – boi się

ból – boli uspokój się – uspokoi się
nóg – noga Bóg – Boga zawód – zawody podróż – droga
Б) в окончаниях
- ów (в географических названиях) Tarnów, Kraków, Janów
- ów (как окончание родительного падежа, мн. числа существ) chlopców, domów,
bloków, projektów
- ówna Rodziewiczówna, Bednarzówna
- ówka żarówka, pocztówka, placówka

B) пишем тогда, когда в похожих по звучанию словах в восточнославянских языках

(русском, украинском или белорусском) этой букве соответствует o, хотя чередование (u //
ó) в польском языке не наблюдается, например:
chór – хор miód – мед góra – гора król – король krótki –короткий

8
mózg – мозг póki – пока równy – ровный prócz –кроме różny – разный róża – роза
Исключением этих правил является слово огурец – ogórek
nuta – нота długi – долгий dług – долг zasuwać – засовывать skuwać – сковывать
bruzda – борозда dłuto – долото kluć – колоть płukać – полоскать
pruć – пороть but – ботинок rum - ром sum - сом rumianek - ромашка

Lekcja 2

II. Mówimy po polsku – Говорим по-польски

Czy pan (pani) mówi w języku polskim? Czy pan (pani) zna język polski? – Вы говорите
по-польски? Знаете ли Вы польский язык?
Tak, trochę mówię (znam). – Да, немного говорю (знаю).
Obecnie uczę się polskiego. –Я сейчас изучаю польский.
Nauka polskiego idzie mnie łatwo (nie łatwo). – Изучение польского дается мне легко (не
легко).
Język polski bardzo mi się podoba. – Польский язык мне нравиться.
Już potrafię trochę mówić, pisać i czytać. – Я уже могу говорить, писать и читать.
Czy ktoś rozumie po polsku? – Кто-нибудь знает польский?
Ja dużo rozumiem, ale mówię mało. – Я понимаю почти все, но плохо говорю.
Nie potrzebujemy tłumacza. – Нам не нужен переводчик.
Czy pan (pani) zna język rosyjski? – Знаете ли Вы русский?
Nie, niestety, nie znam.- Нет, к сожалению, не знаю.
Umiem kilka słów po ukraińsku. – Знаю несколько слов на украинском.
Natomiast mówię po angielsku, znam niemiecki i francuski.- Но говорю по-английски,
знаю немецкий и французский.
Czy pan (pani) zna jeszcze jakieś języki obce oprócz polskiego? – Владеете ли Вы еще
какими-нибудь иностранными языками, кроме польского?
Spodziewam się, że tak. – Надеюсь, что да.
Oczywiście. – Конечно же.
Jakie języki obce zna pan (pani)?- Какими иностранными языками Вы владеете?
Mówię po włosku, piszę po hiszpańsku, czytam po portugalsku. – Говорю на итальянском,
пишу на испанском, читаю на португальском.

9
Także posiadam biegłą znajomość angielskiego w mówieniu i pismie. – Также свободно
говорю и пишу на английском.
Niesamowicie! – Невероятно!
Życzę powodzenia w nauce języka polskiego. – Желаю успеха в изучении польского языка.

Текст
1. Переведите на русский язык.

To jest nasza sala. Tutaj uczymy się polskiego. Na ścianie wisi czarna tablica. Obok tablicy
stoi stolik lektora. Na stoliku leżą książki. Sala wykładowa ma białe drzwi i trzy okna. W pokoju
są kolorowe kwiaty i obrazy. Przy stolikach siedzą studenci i studentki. Na stolikach leżą zeszyty
i długopisy. Studenci teraz uczą się polskiego. Słuchają, powtarzają za lektorem, odpowiadają na
pytania, rozmawiają, czytają i piszą nowe słowa. Nasz lektor daje przykłady i tłumaczy wszystko
po polsku i po rosyjsku.

Словарь
sala, sala wykładowa - аудитория ściana - стена wisieć – висеть
czarna (czarny) – черная (черный) tablica - доска obok- около, рядом
stolik (stół) – столик (стол) lektor - преподаватель языка
białe (biały) – белые ж.р. (белый) drzwi - двери
okna (okno) - окна (окно) pokój – комната
kolorowe – цветные kwiaty - цветы obrazy – картины
siedzieć - сидеть zeszyt - тетрадь
długopis – ручка powtarzać - повторять odpowiadać – отвечать
rozmawiać - разговаривать nowe (nowy) – новые ж.р. (новый)
słowa (słowо) – слова (слово) dawać – давать
przykłady - примеры tłumaczyć – переводить, объяснять
wszystko – все tu, tutaj - здесь teraz - сейчас кsiążki (książka) - книги (книга)

2. Переведите на польский.

Говорите ли Вы на польском? Да, я немного говорю, читаю и пишу.

Я сейчас изучаю польский язык. Он мне очень нравиться. Кроме того, я свободно говорю
по-английски, знаю французский и итальянский.

10
 В этой аудитории мы изучаем польский. Сейчас мы повторяем новые слова, учимся
читать и писать на польском языке. В аудитории находятся студенты и студентки. Они
сидят за столами. На столах лежат тетради и ручки.

3. Сообщите на польском, какими иностранными языками и в какой мере Вы владеете.

4. Спряжение глаголов.

mówić - говорить rozumieć - понимать

mówię mówimy rozumiem rozumiemy
mówisz mówicie rozumiesz rozumiecie
mówi mówią rozumie rozumieją

powtarzać – повторять rozmawiać - разговаривать

powtarzam powtarzamy rozmawiam rozmawiamy
powtarzasz powtarzacie rozmawiasz rozmawiacie
powtarza powtarzają rozmawia rozmawiają

odpowiadać – отвечать znać - знать

odpowiadam odpowiadamy znam znamy
odpowiadasz odpowiadacie znasz znacie
odpowiada odpowiadają zna znają

czytać - читать pisać – писать

czytam czytamy piszę piszemy
czytasz czytacie piszesz piszecie
czyta czytają pisze piszą

umieć – уметь potrafić – быть способным

umiem umiemy potrafię potrafimy
umiesz umiecie potrafisz potraficie
umie umieją potrafi potrafią

11
dawać – давать tłumaczyć – переводить, объяснять
daję dajemy tłumaczę tłumaczymy
dajesz dajecie tłumaczysz tłumaczycie
daje dają tłumaczy tłumaczą

posiadać - обладать potrzebować – нуждаться

posiadam posiadamy potrzebuję potrzebujemy
posiadasz posiadacie potrzebujesz potrzebujecie
posiada posiadają potrzebuje potrzebują

iść - идти stać - стоять siedzieć – сидеть

idę idziemy stoję stoimy siedzę siedzimy
idziesz idziecie stoisz stoicie siedzisz siedzicie
idzie idą stoi stoją siedzi siedzą

życzyć - желать leżeć - лежать wisieć – висеть

życzę życzymy leżę leżymy wiszę wisimy
życzysz życzycie leżysz leżycie wisisz wisicie
życzy życzą leży leżą wisi wiszą

uczyć się - учиться podobać się - нравиться

uczę się uczymy się podobam się podobamy się
uczysz się uczycie się podobasz się podobacie się
uczy się uczą się podoba się podobają się

spodziewać się - надеяться

spodziewam się spodziewamy się
spodziewasz się spodziewacie się
spodziewa się spodziewają się

5. Проспрягайте глаголы
wykonywać – исполнять kupować – покупать zmagać się – соревноваться płacić – платить

12
 Kolory – Цвета

biały – белый czarny –черный czerwony – красный niebieski - голубой

granatowy – синий zielony – зеленый żółty – желтый brązowy - коричневый
szary – серый fioletowy – фиолетовый pomarańczowy - оранжевый
złocisty – золотистый srebrzysty – серебристый turkusowy - бирюзовый
lilowy (biskupi) – лиловый różowy – розовый rudy - рыжий
jasny – светлый jаsnobrązowy - светло-коричневый ciemny - темный
ciemnobrązowy – темно-коричневый matowy – матовый błyszczący - блестящий
kolorowy, barwny – цветной jednobarwny, jednokolorowy - одноцветный
różnobarwny, różnokolorowy – разноцветный

Правописание согласных Ż - RZ

Буква Ż и диграф RZ обозначают один и тот же звук «ж» (при оглушении – звук ш),
различие же их написания, обусловлено особенностями исторического развития польского
языка.
Буква Ż обозначает ж общеславянского происхождения, ее эквивалентом в русском
языке выступает буква Ж, сравнение: żelazny – железный, żona – жена, ważny - важный.
Правило, которым подчиняется написание буквы ż таковы:
А) обычно Ż пишем в словах которые заканчиваются на – aż, -eż например: sprzedaż,
bandaż, witraż, młodzież, odzież, grabież.
Б) в частице -eż, -ż например: tenże, stańże, czyż, gdyż.
В) пишем тогда, когда в однокоренном русском слове имеются буквы Ж, З, С на
месте ż:
żona –жена każdy –каждый nóż –нож już –уже ryż –рис róża –роза

Диграф RZ пишется в соответствии с правилами:

А) пишем тогда, когда в однокоренном русском слове имеется мягкое «рь» или «р»:
rzeka –река morze –море burza –буря rząd –ряд korzeń - корень
Б) после букв, которые обозначают согласные w, b,p,d,t,g,k,ch.
drzewo –дерево brzeg –берег przykład –пример trzy –три
potrzeba –потребность przekonanie –убеждение wytrzymać -выдержать
В) в суффиксах ARZ, ERZ обозначающих действующее лицо мужского пола и мужские
имена:
żołnierz –солдат lekarz –врач

13
Г) в словах, которые заканчиваются на – mierz, - mistrz, Kazimierz, Włodzimierz.
Исключения: pszenica, pszczoła, kształt, wszystko, wszędzie, zawsze – в этих словах
пишется sz.
Формы сравнительной степени прилагательных głupszy, rzadszy, krótszy.

Czasownik – Глагол

Co robi? Co się z nim dzieje? – Что делает? Что происходит?

I odmiana (спряжение) – ę, esz II odmiana – ę, isz (ysz)

pisać - писать myślić – думать
piszę piszemy myślę myślimy
piszesz piszecie myślisz myślicie
pisze piszą myslą myślą

III odmiana – am, asz IV odmiana – em, esz

czytać - читать jeść - есть
czytam czytamy jem jemy
czytasz czytacie jesz jecie
czyta czytają je jedzą

Деление глаголов на три спряжения

В польском языке у глаголов есть две основы, от которых образуются все

глагольные формы: основа инфинитива (прошедшего времени) и основа настоящего

времени:

Что делать? (инфинитив) Что ты делаешь? (2л. ед.ч наст.вр)

mówić Mówisz

pisać Piszesz

14
На три спряжения глаголы делятся в зависимости от личных окончаний настоящего

времени.

Глаголы III спряжения - czasowniki III konjugacji

К этому спряжению относятся глаголы с окончаниями:

Ед. Мн.ч Например: czytać (читать), siadаć (садиться), rozmаwiać

ч (разговаривать), witać (приветствовать), pytać (спрашивать) и

т.п. К ним относится также глагол “mieć”.

1 - - amy

am

2 - - acie

asz

3 -a - ają

К этому же спряжению относятся несколько глаголов с окончаниями:

Ед. Мн.ч Всё это — приставочные образования от глагола “mieć”:

ч umieć (уметь), rozumieć (понимать), śmieć (сметь, дерзать).

1 - - emy

em

2 - - ecie

esz

3 -e - eją

15
 Образец спряжения - wzór odmiany

Liczba pojеdyńcza Liczba mnoga

1 siadam umiem siadamy umiemy

2 siadasz umiesz siadacie umiecie

3 siada umie siadają umieją

Глаголы II спряжения - czasowniki II konjugаcji

К ним относятся глаголы с личными окончаниями:

Ед.ч Мн.ч Например: mówić (говорить), leżeć (лежать),

chodzić (ходить), prosić (просить), tłumaczyć

1 -ę - imy (-ymy)
(переводить) и т.п.
2 - isz (-ysz) - icie (-ycie)

3 - i (- y) -ą

Однокоренные русские глаголы (независимо от значения) обычно тоже относятся ко II

спр.

Образец спряжения - wzór odmiany

L. pojеd. L. mnoga.

1 chodzę tłumaczę chodzimy tłumaczymy

2 chodzisz tłumaczysz chodzicie tłumaсzycie

3 chodzi tłumaczy chodza tłumaczą

16
 Глаголы I спряжения - czasowniki I konjugacji

Сюда входят глаголы с личными окончаниями:

Ед.ч Мн.ч Например:

1 -ę - emy żyć — żyjesz, dawać — dajesz

2 - esz - ecie myć — myjesz, móc — możesz (мочь)

3 -e -ą pisać — piszesz, iść — idziesz (идти)

Зачастую у таких глаголов основа настоящего времени отличается от основы

инфинитива, поэтому в примерах эти глаголы даны в двух формах. Русские

однокоренные глаголы чаще всего также относятся к I спр.

К этому же спряжению относятся глаголы с суффиксами инфинитива - iwa - (-ywa-), -

owa -, например: rysować (рисовать), spacerować (гулять), pracować (работать), widywać

(встречать время от времени), wykrzykiwać (выкрикивать). В основе настоящего

времени суффиксам - iwa - (-ywa -), - owa - соответствует суффикс - uj -.

Образец спряжения - wzór odmiany

L. pojеd. L. mnoga.

1 żyję mogę pracuję żyjemy możemy рracujem

2 żyjesz możesz pracujesz żyjecie możecie рracujecie

3 żyje może pracuje żyją mogą рracują

Глаголы I спр. c основой 1л. ед.ч. на исконно твердый согласный (mogę, piekę, niosę,

plotę) имеют чередование согласного в основе настоящего времени, часто оно вызывает

и чередование предшествующего гласного (możesz, pieczesz, niesiesz, pleciesz).

17
 Таблица окончаний глаголов настоящего времени:

ja ty оn,ono,on my wy oni,

a one

I daj- -ę - (e)sz - (e) - - -ą

сп (e)my (e)cie
spaceru -ę - (e)sz - (e) -ą
р. i- - -

(e)cie (e)cie

II mów- -ę - (i)sz - (i) - - (i)cie -ą

сп (i)my
leż- -ę - (y)sz - (y) - -ą
р. - (y)cie

(y)my

III pyt- - - (a)sz - (a) - - - (aj)ą

сп (a)m (a)my (a)cie

rozumi- - (e)sz - (e) - (ej)ą
р. - - -

(e)m (e)my (e)cie

В скобках даны тематические гласные, таким образом, наглядно видна историческая

общность окончаний разных спряжений.

Lekcja 3

III. Mieszkanie – Квартира

Gdzie pan (pani) mieszka? – Где Вы живете?

18
Mieszkam w Melitopolu, na (przy) ulicy Gogola. – Я живу в Мелитополе, на улице
Гоголя.
Czy pan (pani) mieszka w domu czy w bloku? – Вы живете в своем доме или в
многоэтажке?
Mieszkam w jednopiętrowym domku jednorodzinnym. A pan? – Я живу в собственном
двухэтажном доме. А Вы?
Mieszkam w bloku na parterze. – Я живу в многоэтажном доме на первом этаже.
Jakie mieszkanie ma pan (pani)? – Какая у Вас квартира?
Mam małe trzypokojowe mieszkanie, oczywiście z kuchnią i łazienką. – У меня
небольшая трехкомнатная квартира, конечно же, с кухней и ванной.
Czy pan (pani) mieszka sam (-a) czy z rodziną? – Вы живете сам или с семьей?
Mieszkam z żoną (mężem) i rodzicami. Mój syn (moja córka) studjuje w innym mieście,
dlatego mieszka w akademiku. – Я живу вместе с женой (мужем) и родителями. Мой сын
(моя дочь) учиться в другом городе, поэтому живет в общежитии.
W jakiej dzielnicy pan (pani) mieszka? – В каком районе Вы проживаете?
Moje mieszkanie znajduje się w centrum miasta. Obok mam dużo sklepów, targ,
przedszkole i szkołę. Bardzo wygodne miejsce. – Моя квартира находиться в центре
города. Рядом – много магазинов, рынок, детский сад и школа. Очень удобное место.
Czy daleko panu (pani) stąd do pracy? – Далеко ли до Вашей работы?
Nie, mniej niż kwadrans. Nasze miasto nie jest wielkie. – Нет, менее пятнадцати минут
(четверти часа). Наш город – небольшой.
Czy pan (pani) ma samochód? – У Вас есть машина?
Nie, nie mam samochodu. Dojeżdżam do pracy busem. - Нет, у меня нет машины. Я езжу
на работу маршруткой.
Dlaczego nie autobusem albo tramwajem? – Почему не автобусом или трамваем?
Dlatego, że w naszym mieście nie ma autobusów i tramwajów, także nie ma trolejbusów. –
Потому что в нашем городе нет автобусов и трамваев, также нет троллейбусов.
Nie jest to do końca wygodne, prawda? – Это не слишком удобно, не правда ли?
Cóż, ale teraz nie stać mnie na samochód. – Что ж, но сейчас я не могу позволить себе
купить машину.

19
 Текст
1. Переведите на русский язык.

Moje mieszkanie składa się z trzech pokojów, kuchni, łazienki i korytarza. Jeden pokój zajmują
rodzice, w drugim mieszkają dzieci. Jeden pokój jest jasny, słoneczny, okna wychodzą na
południe, na ulicę. Mieszkanie ma balkon, stoją w nim ładne meble. W oknach wiszą firanki.
Dwie ściany od podłogi po sufit zajmują półki pełne książek. Obok szafy z książkami stoi
biurko. Na nim stoi lampka. Jest tu także tapczan, są wygodne fotele. Na podłodze leży dywan.
Pośrodku drugiego pokoju stoi okrągły stół, a dokoła stołu znajdują się sześć krzeseł. Nad
stołem wisi żyrandol. Na wprost stołu stoi telewizor. W trzecim pokoju stoją dwa łóżka.

Словарь
korytarz - коридор dzieci - дети słoneczny - солнечный
jeden - один drugi - второй wychodzić - выходить
południe - юг meble - мебель podłoga - пол
sufit - потолок półki (półka) – полки (полка) pełne (pełny) – полное (полный)
balkon - балкон biurko - стол dokoła - около
dywan - ковер firanka - занавеска jasny - светлый
krzesło - стул fotel - кресло lampka - лампа
nad - над na wprost - напротив zajmować - занимать
szafa - шкаф tapczan - тапчан stół - стол
żyrandol - люстра okrągły - круглый pośrodku - посередине
łóżko - кровать

południe - юг północ - север zachód - запад wschód – восток

południowy wschód - юго-восток

2. Переведите на польский.
Я живу в Мелитополе, на улице Ломоносова. А где Вы живете? Я живу в сoбственном
доме. Мой сын живет в двухкомнатной квартире, а дочь – в общежитии, потому что
учиться в другом городе. Я – студент, поэтому живу в общежитии. Вы живете сам или с
семьей? Я студентка, но живу с родителями, потому что учусь в родном городе (родной -
rodzinny). Мой город – небольшой. Далеко ли Вам до работы? Нет, недалеко – 15 минут.
В каком районе города Вы живете? Я живу в центре.

20
 3. Сообщите на польском, где Вы живете и расскажите о Вашем жилище.

4. Спряжение глаголов.
mieszkać - жить zajmować - занимать
mieszkam mieszkamy zajmuję zajmujemy
mieszkasz mieszkacie zajmujesz zajmujecie
mieszka mieszkają zajmuje zajmują
dojeżdżać - ездить (приезжать) jeździć - ездить
dojeżdżam dojeżdżamy jezdzę jezdzimy
dojeżdżasz dojeżdżacie jezdzisz jezdzicie
dojeżdża dojeżdżają jezdzi jezdzą
składać się - состоять znajdować się - находиться
składam się składamy się znajduję się znajdujemy się
składasz się składacie się znajdujesz się znajdujecie się
składa się składają się znajduje się znajdują się
wychodzić - выходить
wychodzę wychodzimy
wychodzisz wychodzicie
wychodzi wychodzą
5. Проспрягайте глаголы
obejmować - охватывать chodzić - ходить biegać - бегать nudzić się - скучать

Правописание согласных CH - H
Заднеязычный звук (х) может обозначаться в польском языке буквой H или диграфом ch .
Буква H пишется :
А) в словах если польскому Х соответствует в русском Г или отсутствует
horyzont –горизонт historia –история humanizm –гуманизм bohater – герой
Mahomet –Магомет higiena –гигиена
Б) в словах, которые начинаются с hiper-, hipo,
hiperbola, hipochondria, hipoteka
Диграф CH пишем:
А) в конце слова
strach –страх ruch –движение w oczach -в глазах
Б) после буквы S
Pascha –пасха schemat –схема scholastyka –схоластика schudnąć – похудеть

21
 В) в заимствованных словах, если в соответствующих русских словах пишется Х
chleb –хлеб ucho –ухо charakter –характер chemia –химия

Имя существительное. Категория рода

Так же, как и в русском языке, все польские существительные принадлежат к одному из
трех родов. Мужской род объединяет существительные, которые в именительном падеже
имеют следующие окончания:
1) нулевое окончание (отсутствие в окончании гласного или согласного звука) (człowiek, gość,
dzień)
2) a – (poeta, wykładowca)
Обратить внимание! Эта группа существительных в польском языке шире, чем в русском, к
ней относятся многочисленные обозначения людей по их профессии, занятия, общественному
положению: artysta, kierowca, twórca, znawca.
3) o – чаще всего это окончание характеризует уменьшительно ласкательные формы:
dziadzio, Rysio.
Женский род объединяет существительные, которые в именительном падеже имеют
следующие окончания:
1) a – kobieta, ziemia
2) i – pani, wykładowczyni
3) нулевое окончание pieśń, miłość.
Обратить внимание! Окончание i -восходит к праславянским формам, польский язык в
отличиеот русского и белорусского сохранил этот реликт. Bogini, gospodyni, wychowawczyni.

Средний род объединяет существительные, которые в именительном падеже имеют

следующие окончания:
1) – o okno, stanowisko
2) – e morze, pole,
3) – ę imię, niemowlę большинство существительных этого типа являются обозначением
молодых существ.
4) - um его имеют заимствования из латинского языка – muzeum
Обратить внимание! Общий род объединяет существительные, которые используются для
обозначения лиц и мужского, и женского пола имеют окончание – а.

22
 Rodzina - семья

matka (mama) – мать (мама) ojciec (tata) – отец (папа) krewni – родственники
dzieci – дети syn (synowie) – сын (сыновья) córka (córki) – дочь (дочери)
rodzieństwo – братья и сестры brat (bracia) – брат (братья)
siostra (siostry) – сестра (сестры)
bratanek – племянник (сын брата) bratanica – племянница (дочь брата)
siostrzeniec – племянник (сын сестры) siostrzenica – племянница (дочь сестры)
dziadkowie – дедушка и бабушка dziadek – дедушка babcia – бабушка
wuj (wujek) – дядя (дядюшка), брат матери stryj – дядя (брат отца) ciocia – тетя
kuzyn – двоюродный брат kuzynka – двоюродная сестра
synowa – невестка zięć – зять bratowa – жена брата szwager – муж сестры
teść – свекр, тесть teściowa – свекровь, теща
teściowie

Lekcja 4

IV. Na granice. Kontrola paszportowa. Kontrola celna – На границе.

Пограничный и таможенный контроль

O której godzinie będziemy na granicy? – В котором часу будем на границе,

O północy. – В полночь.
Proszę oddać paszporty do kontroli.- Прошу предъявить паспорта.
Skąd pan (pani) jest? – Откуда Вы?
Jestem obywatelem (obywatelką) Ukrainy.- Я гражданин (гражданка) Украины.
Dokąd pan (pani) jedzie? – Куда Вы едете?
Do Krakowa. – В Краков.
W jakim celu pan (pani) podróżuje? – С какой целью?
Wyjazd oficjalny (podróż turystyczna). – Деловая поездка (путешествие).
Czy pan (pani) ma zaproszenie (ubiezpieczenie)? – Есть ли у Вас приглашение (страховка)?
Mam. - Есть.
Ile pan (pani) ma pieniędzy przy sobie?- Сколько у Вас с собой денег?

23
Mam 200 (dwieście) dolarów. – Двести долларов.
Proszę pokazać. – Покажите.
Proszę wypełnić deklarację. – Заполните, пожалуйста, таможенную декларацию.
Proszę przygotować bagaże do kontroli celnej.- Подготовьте багаж к таможенному осмотру.
To jest mój bagaż. Mam tylko rzeczy osobiste. – Вот мой багаж. В нем только личные вещи.
Proszę otworzyć walizkę (torbę). – Откройте, пожалуйста, чемодан (сумку).
Czy pan (pani) wiezie alkohol i papierosy? – Везете ли Вы алкоголь и сигареты?
Tak, wiozę jedno opakowanie papierosów i butelkę wódki. – Да, я везу одну упаковку сигарет и
бутылку водки.
Nie, wiozę kilka prezentów i pamiątek.- Нет, я везу несколько подарков и сувениров.
Tego nie wolno wwozić (wywozić). – Этого нельзя ввозить (вывозить).

Текст
1. Переведите на русский язык.
Mój dzień pracy zwykle wygląda w nastepujący sposób: wstaję o siódmej rano, sprzątam łóżko, myje
twarz i zęby, potem biorę prysznic i piję kawę. Po tym wszystkim robię lekką gimnastykę. Po
gimnastyce trochę odpoczywam (oglądam poranne transmisje w telewizji), a potem jem śniadanie.
Około dziewiątej rano wychodzę do pracy. W pracy jestem do godziny siedemnastej. Obiad jem w
stołówce o pierwszej, a kolację już po powrocie do domu. Wieczorem spotykam się z kolegami,
idziemy razem do kina albo do kafejki. Kiedy spędzam wieczory w samotności, to albo oglądam
telewizję, albo czytam książkę. Kladę się spać około dziesiątej godziny.

Словарь
praca - работа zwykle -обычно wygląda - выглядит
następujący - следующий sposób - образ wstawać - вставать
rano - утром sprzątać - убирать
myć twarz - умываться («мыть лицо» ) myć zęby – чистить зубы («мыть зубы»)
brać prysznic - принимать душ («брать душ») pić - пить kawa - кофе
wszystko - все robić - делать lekki, lekka – легкий, легкая
odpoczywać - отдыхать oglądać - смотреть poranny - утренний
transmisja - передача telewizja - телевидение jeść -есть
śniadanie - завтрак obiad - обед kolacja - ужин
wychodzić - выходить stołówka - столовая powrót - возвращение
spotykać się - встречаться iść – идти kiedy - когда
spędzać -проводить samotność - одиночество

24
kłaść się – ложиться spać - спать godzina – час

2. Переведите на польский.
Мой рабочий день выглядит следующим образом. Я встаю в 7 утра, умываюсь, чищу зубы,
делаю гимнастику, и в 9 утра завтракаю. Около 9.30 я выхожу в университет. Занятия длятся с
10.00 до 13.00. Обедаю в 13.00 в столовой, и возвращаюсь домой (wracam do domu). Ужинаю
(ем ужин) в шесть вечера. Потом (potem) иду в кино или смотрю телевизор. Иду спать в 10
часов вечера.

3. Расскажите на польском, как выглядит Ваш рабочий день.

3. Проспрягайте глаголы.
wstawać - вставать wygłądać - выглядеть iść - идти jeść - есть
sprzątać - убирать myć - мыть pić - пить robić - делать
odpoczywać - отдыхать patrzyć - смотреть wychodzić - выходить
spotykać się - встречаться spędzać - проводить (время)
kłaść się - ложиться spać - спать

Liczebniki główne (ciąg dalszy) - Количественные числительные

(продолжение)

sto сто
sto jeden сто один
sto dziesięć сто десять
sto jedenaście сто одиннадцать
dwieście двести
trzysta триста
czterysta четыреста
pięćset пятьсот
sześćset шестьсот
siedemset семьсот
osiemset восемьсот
dziewięćset девятьсот
tysiąc тысяча
tysiąc jeden тысяча один

25
 dwa; trzy; cztery tysiące
pięć; sześć tysięcy itd.
milion
dwa; trzy; cztery miliony
pięć; sześć milionów
miliard
две, три, четыре тысячи
пять, шесть тысяч и т.д.
миллион
два, три, четыре миллиона
пять, шесть миллионов
миллиард

Liczebniki porządkowe Порядковые числительные

pierwszy; pierwsza; pierwsze первый, -ая, -ое

drugi; -a; -е второй, -ая, -ое
trzeci; -a; -е третий, третья, -е
czwarty; -a; -е четвёртый, -ая, -ое
piąty; -a; -е пятый, -ая, -ое
szósty; -a; -е шестой, -ая, -ое
siódmy; -a; -е седьмой, -ая, -ое
ósmy; -a; -е восьмой, -ая, -ое
dziewiąty; -a; -е девятый, -ая, -ое
dziesiąty; -a; -е десятый, -ая, -ое
jedenasty; -a; -е одиннадцатый, -ая, -ое
dwudziesty; -a; -е двадцатый, -ая, -ое
dwudziesty pierwszy двадцать первый
dwudziesty drugi двадцать второй
setny сотый
tysięczny тысячный

Склонение имен существительных - odmiana rzeczowników

Польские существительные изменяются по падежам, система которых очень похожа на

соответствующую систему русского языка. По падежным окончаниям все существительные делятся
на 4 склонения:

1скл. — слова мужского рода; 2 скл. — слова среднего рода; 3 скл. — слова женского рода на - а, - i;

4 скл. — слова женского рода на мягкий (отвердевший) согласный.

26
 Названия падежей и падежные вопросы.

1 Mianownik (kto? co?) 2 Dopełniacz (kogo? czego?) 3 Celownik (komu? czemu?)

4 Biernik (kogo? co?) 5 Narzędnik (kim? czym?) 6 Miejscownik (o kim? o czym?)

7 Wołacz - (звательная форма, встречается только у существительных мужского и женского рода в

единственном числе).

Самым простым для запоминания и близким к русскому языку является 2ое склонение. Самым
сложным, имеющим больше всего особенностей — 1ое склонение.

II склонение - druga deklinacja

Его называют также средним склонением. Большинство составляющих его слов имеют в им.п. ед.ч.
окончания -о и -е:

Образец склонения существительных на -о и -е.

Odmiana rzeczowników nа -о и -е.

Liczba pojedyńcza

M=W miasto biurko zdanie morze

D miasta biurka zdania morza

C miastu biurku zdaniu morzu

B miasto biurko zdanie morze

N miastem biurkiem zdaniem morzem

Msc (o) mieście biurku zdaniu morzu

Liczba mnoga

M=W miasta biurka zdania morza

D miast biurek zdań mórz

C miastom biurkom zdaniom morzom

B miasta biurka zdania morza

N miastami biurkami zdaniami morzami

Msc (o) miastach biurkach zdaniach morzach

27
В предложном падеже (miejscowniku) ед.ч. окончания бывают разные в зависимости от основы
существительных.

Слова с основой на исконно твердые согласные (b, p, m, d, t, s, z, n, r, ł) имеют окончание

-е (твердая разновидность склонения). Перед ним обязательно чередование согласного или по
твердости/мягкости, или по качеству (если согласный не имеет мягкой пары). Иногда меняется
сочетание твердых согласных и предшествующий гласный (см. слово “miastо”): d/dź, r/rz, t/ć, sł/śl,
st/ść.

Слова с основой на мягкие согласные, отвердевшие, на “l” и заднеязычные имеют

окончание -u (мягкая разновидность склонения).

В род.п. мн.ч возможно появление беглого е (из ь и ъ), заднеязычные перед ними всегда мягкие (okno
- okien), они обязательно мягкие и в тв.п. мн.ч перед окончанием - em (biurkiem, tangiem).

Заимствованные существительные типа kino, palto, tango, auto, как правило, склоняются. Не
склоняются слова kakao, kilo.

Кроме слов на -о и -е ко II склонению относятся заимствованные существительные ср.р на -um

(muzeum, technicum, plenum, audytorium, и т.п.). В ед.ч. они не склоняются, а во мн.ч. имеют те же
окончания, что и другие существительные ср.р, за исключением род.п. ед.ч (окончание -ów).

По II склонению изменяются и слова ср.р. на -ę двух видов (cielę, kocię, dziewczę, pisklę; imię, plemię,
strzemię и т.п.)

Образец склонения существительных на -um, -ę - odmiana rzeczowników nа -um, -ę

Liczba pojedyńcza

M=W muzeum imię kocię

D muzeum imienia kocięcia

C muzeum imieniu kocięciu

B muzeum imię kocię

N muzeum imieniem kocięciem

Msc (o) muzeum imieniu kocięciu

28
 Liczba mnoga

M=W muzea imiona kocięta

D muzeów imion kociąt

C muzeom imionom kociętom

B muzea imiona kocięta

N muzeami imionami kociętami

Msc (o) muzeach imionach kociętach

29