Prawo Konstytucyjne Testy Pytania I Odpowiedzi Zaznaczone

Właścicielem kopii jest Karolina Pawluczuk

ISBN PDF-a: 978-83-8223-009-3

SPIS TREŚCI
Spis treści
Spis treści
WPROWADZENIE �� 7
Rozdział 1
ZASADY USTROJOWE �� 11
Rozdział 2
KONSTYTUCYJNE WOLNOŚCI I PRAWA �� 17
Rozdział 3
ŹRÓDŁA PRAWA �� 33
Rozdział 4
FORMY DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ �� 41
Rozdział 5
PRAWO WYBORCZE �� 50
Rozdział 6
STATUS DEPUTOWANYCH �� 57
Rozdział 7
PARLAMENT �� 62
Rozdział 8
RADA MINISTRÓW �� 73
6 Spis treści
Rozdział 9
PREZYDENT RP �� 79
Rozdział 10
SĄDY �� 85
Rozdział 11
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY �� 93
Rozdział 12
TRYBUNAŁ STANU �� 103
Rozdział 13
ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ
I OCHRONY PRAWA �� 109
Rozdział 14
SYSTEM RZĄDÓW �� 114
Rozdział 15
PRZYKŁADOWY ZESTAW EGZAMINACYJNY �� 122
Rozdział 16
ODPOWIEDZI �� 131
O AUTORACH �� 162

WPROWADZENIE
Wprowadzenie
Wprowadzenie
Prawo konstytucyjne jest jednym z obligatoryjnych przedmiotów na

studiach prawniczych, zaś znajomość materii objętej regulacją konsty-
tucyjną powinna stanowić konieczny element wykształcenia każdego
prawnika. Dla studentów studiów prawniczych nauka prawa konsty-
tucyjnego może stanowić duże wyzwanie. Zakres merytoryczny kursu
poświęconego tej dziedzinie prawa obejmuje bowiem nie tylko znajo-
mość Konstytucji RP, ale również wielu ustaw rozwijających postano-
wienia Konstytucji RP, w tym także bardzo obszernych aktów praw-
nych, takich jak regulamin Sejmu czy kodeks wyborczy, oraz aktów
prawnych o „technicznym” charakterze, takich jak ustawa o działach
administracji rządowej. W tym gąszczu różnych regulacji prawnych
każdy student powinien poruszać się sprawnie, co wymaga nie tylko
znajomości treści poszczególnych przepisów, ale również sposobu ich
rozumienia w doktrynie prawa i sposobu ich stosowania w orzecznic-
twie sądowym. Znajomość treści przepisów konstytucyjnych i umie-
jętność korzystania z nich w praktyce to również elementy budujące
świadomość prawną obywatela. Każdy z nas powinien bowiem znać
swoje prawa i wolności gwarantowane w Konstytucji RP, wiedzieć,
jak reagować w razie ich naruszenia przez organy władzy publicz-
nej, oraz być w stanie skutecznie egzekwować realizację obowiązków
ciążących na państwie. Na co dzień obserwujemy również funkcjo-
nowanie państwa w praktyce. Aby móc tę praktykę właściwie oce-
niać, potrzebujemy podstawowej wiedzy na temat mechanizmów
sprawowania władzy w państwie, pozycji ustrojowej poszczególnych
organów, ich kompetencji oraz wzajemnych relacji. Jest to również
materia wchodząca w zakres tematyki uniwersyteckiego kursu prawa
konstytucyjnego.
8 Wprowadzenie
Wiedzę na temat wszystkich tych zagadnień student studiów praw-

niczych nabywa, studiując prawo konstytucyjne, a zatem uczest-
nicząc w wykładach i ćwiczeniach z tego przedmiotu, analizując
Konstytucję RP i inne akty prawne oraz poznając treść orzeczeń
sądowych i poglądy prezentowane w literaturze, w tym również
w podręcznikach do nauki prawa konstytucyjnego. Wiedza w ten
sposób pozyskana wymaga jednak rzetelnego uporządkowania,
zanim stopień jej opanowania zostanie poddany ocenie w drodze
egzaminu kończącego kurs uniwersytecki. Niniejsza publikacja ma
stanowić pomoc w zakresie takiego właśnie uporządkowania nabytej
już wiedzy oraz przygotowania do egzaminu z prawa konstytucyj-
nego. Na uczelniach wyższych egzamin z tego przedmiotu wygląda
różnie, choć obejmuje zbieżną tematycznie materię. Czasem jest to
test, innym razem pytania otwarte, a jeszcze w innych przypadkach
kazus do rozwiązania. Są również egzaminy, które łączą wszystkie
te trzy formy sprawdzania wiedzy, i takim jest właśnie egzamin
z prawa konstytucyjnego organizowany przez Katedrę Prawa Kon-
stytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest to bardzo wymaga-
jący egzamin, którego zaliczenie daje studentom pierwszego roku
studiów prawniczych nie tylko rzeczywistą satysfakcję, lecz również
przekonanie, że studiowanie prawa, w tym także prawa konstytu-
cyjnego, wymaga wysiłku intelektualnego. Prawo konstytucyjne jest
bowiem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagielloń-
skiego pierwszym przedmiotem dogmatycznym, z którym stykają
się studenci rozpoczynający w murach naszej uczelni studia praw-
nicze. Przyswojenie materii objętej tego typu przedmiotem wymaga
posiadania umiejętności samodzielnego analizowania obowiązują-
cych regulacji prawnych, którą to umiejętność student pierwszego
roku studiów prawniczych nabywa dopiero w procesie studiowania.
Jest to kolejny powód, dla którego egzamin z prawa konstytucyjnego
zaliczany jest przez studentów do kategorii egzaminów trudnych.
Mamy jednak nadzieję, że niniejsza publikacja będzie pomocna nie
tylko studentom Uniwersytetu Jagiellońskiego przygotowującym się
do egzaminu z prawa konstytucyjnego, ale również osobom studiu-
jącym prawo na innych uczelniach, a także kandydatom na apli-
kacje prawnicze i aplikantom przygotowującym się do końcowych
egzaminów zawodowych.
Wprowadzenie9
Publikacja ta obejmuje testy wielokrotnego wyboru (prawidłowa może

być jedna, dwie lub trzy odpowiedzi) oraz pytania otwarte (opisowe,
porównawcze i problemowe). Zadania do rozwiązania są uporząd-
kowane tematycznie w ramach pierwszych czternastu rozdziałów.
Kolejność tych rozdziałów uwzględnia systematykę Konstytucji RP.
W najbardziej rozbudowanym rozdziale 2 dotyczącym praw i wol-
ności jednostki szczególną uwagę poświęciliśmy problematyce wol-
ności zgromadzeń, wolności zrzeszeń oraz wolności sumienia i religii.
Te trzy wolności są bowiem szczególnie wnikliwie analizowane pod-
czas zajęć ćwiczeniowych z prawa konstytucyjnego na Uniwersytecie
Jagiellońskim. Rozdział 15 zawiera przykładowy zestaw egzaminacyjny,
który składa się z trzech części: testu, pytania otwartego oraz kazusu.
Rozdział 16 z kolei obejmuje odpowiedzi do pytań testowych oraz
klucze z podpowiedziami do pytań otwartych. W tym rozdziale osoba
przygotowująca się do egzaminu nie znajdzie zatem gotowych odpo-
wiedzi na pytania otwarte, lecz raczej hasłowe wskazanie tych zagad-
nień, które powinna uwzględnić, formułując własną odpowiedź. Co
więcej, w wypadku trzeciego pytania otwartego, którym każdorazowo
jest pytanie o charakterze problemowym, zrezygnowaliśmy z podawa-
nia podpowiedzi. Po rozwiązaniu testu z danej materii oraz udzieleniu
odpowiedzi na dwa pierwsze pytania otwarte (opisowe i porównawcze)
osoba przygotowująca się do egzaminu powinna bowiem podjąć próbę
samodzielnego rozważenia poważniejszego problemu naukowego, jaki
w kontekście danego zagadnienia się pojawia. W końcowej części pracy
zamieściliśmy również klucz ułatwiający rozwiązanie kazusu z przy-
kładowego zestawu egzaminacyjnego. W kluczu tym wskazaliśmy pro-
blemy, które należy rozwiązać, analizując zgodność opisanego w kazusie
stanu faktycznego z obowiązującym stanem prawnym. Mamy nadzieję,
że zamieszczone w tym kluczu szczegółowe pytania ułatwią poszuki-
wanie prawidłowego rozwiązania tych problemów. Podaliśmy również
przepisy, których znajomość jest niezbędna do rozwiązania kazusu.
Niniejszą publikację świadomie zakończyliśmy tym właśnie specyficz-
nym zadaniem, jakim jest kazus, bowiem zakładamy, że doskonałym jej
uzupełnieniem będzie publikacja poświęcona technice rozwiązywania
kazusów obejmujących materię prawa konstytucyjnego1.
1
M. Florczak-Wątor (red.), Prawo konstytucyjne. Kazusy, Warszawa 2020.
10 Wprowadzenie
W imieniu własnym i autorów niniejszej pracy chciałabym podzię-

kować pracownikom i doktorantom Katedry Prawa Konstytucyjnego
Uniwersytetu Jagiellońskiego za cenne wskazówki udzielone nam na
etapie przygotowywania koncepcji tej pracy oraz uwagi zgłoszone do
różnych fragmentów jej pierwszej wersji. Dziękujemy również Pro-
fesorowi Piotrowi Tulei, kierownikowi Katedry Prawa Konstytucyj-
nego Uniwersytetu Jagiellońskiego, za życzliwą przychylność dla tej
inicjatywy oraz cenne wskazówki merytoryczne i redakcyjne zawarte
w recenzji wydawniczej. Ze swojej strony natomiast pragnę podzię-
kować pięciu autorom niniejszej publikacji, którzy z prawdziwą pasją
i godnym podziwu zaangażowaniem poświęcili swój czas na jej przy-
gotowanie. Praca z tymi młodymi osobami, studentami Wydziału
Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, będącymi jed-
nocześnie aktywnymi członkami Koła Naukowego Prawa Konstytu-
cyjnego działającego w ramach Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów
Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, była dla mnie prawdziwą przy-
jemnością.
Monika Florczak-Wątor
Rozdział 1
ZASADY USTROJOWE
Rozdział 1. Zasady ustrojowe
1. Konstytucyjna zasada określoności prawa:

A. nakłada na ustawodawcę obowiązek tworzenia przepisów
ustawy w sposób jasny i umożliwiający jednolitą praktykę
ich stosowania;
B. ma charakter programowy, a jej naruszenie nie stanowi pod-
stawy dla stwierdzenia niekonstytucyjności aktu normatyw-
nego;
C. wyklucza wszelkie zmiany interpretacji przepisów prawa
podatkowego.
2. Zasada demokratycznego państwa prawnego:

A. jest źródłem wielu innych zasad konstytucyjnych, m.in. zasady
zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie
prawa;
B. swoją treścią obejmuje m.in. zasady prawidłowej legislacji,
w tym bezwzględny zakaz retroaktywności prawa;
C. wyłącza możliwość ograniczenia praw słusznie nabytych.
3. Nadrzędność Konstytucji RP:

A. w wymiarze jurydycznym opiera się na założeniu, zgodnie
z którym wszystkie jej przepisy mają charakter wiążący;
B. w aspekcie negatywnym zakazuje stanowienia prawa z nią
niezgodnego;
C. jest chroniona poprzez obowiązek bezpośredniego stosowa-
nia jej przepisów.
12 Rozdział 1. Zasady ustrojowe
4. Konstytucyjna zasada przychylności prawa krajowego prawu

międzynarodowemu:
A. ma charakter wyłącznie programowy, stanowiąc swoistą
deklarację państwa;
B. rodzi obowiązki jedynie na płaszczyźnie stosowania prawa,
zobowiązując organy krajowe do bezpośredniego stosowania
ratyfikowanych umów międzynarodowych;
C. jest źródłem nałożonego na sądy obowiązku dokonywania
wykładni prawa krajowego w zgodzie z prawem międzynaro-
dowym.
5. Przyjęty w Konstytucji RP model rozdziału kościoła od pań

stwa:
A. zakłada bezstronność władzy publicznej, co wyklucza jej
współdziałanie ze Stolicą Apostolską;
B. opiera się na zasadzie poszanowania wzajemnej autonomii
i niezależności;
C. wyklucza działanie kościołów i związków wyznaniowych
w sferze publicznej.
6. Bezpośrednie stosowanie norm konstytucyjnych może pole

gać na:
A. stosowaniu Konstytucji RP samoistnie przez sędziów Trybu-
nału Konstytucyjnego;
B. współstosowaniu normy konstytucyjnej i ustawowej zarówno
przez organy władzy publicznej, jak i osoby fizyczne lub
prawne;
C. odmowie zastosowania przez sąd rejonowy norm prawnych
zawartych w rozporządzeniu Ministra Finansów.
7. Przykładem formalnej koncepcji państwa prawnego jest:

A. katalog formalnych gwarancji przestrzegania prawa;
B. porządek konstytucyjny oparty na wartościach takich jak
godność lub sprawiedliwość;
C. prymat prawa nad ustawą.
Rozdział 1. Zasady ustrojowe13
8. Które z poniższych zasad nie zostały expressis verbis wyrażone

w przepisach Konstytucji RP?
A. zasada ochrony praw słusznie nabytych;
B. nakaz dochowywania odpowiedniej vacatio legis;
C. zasada zrównoważonego rozwoju.
9. Równowaga władzy sądowniczej i wykonawczej:

A. przejawia się pełną autonomią judykatywy zarówno w sferze
orzeczniczej, jak i administracyjnej;
B. jest realizowana m.in. poprzez prezydencką prerogatywę
powoływania sędziów;
C. nie może być osiągnięta w polskim ustroju nawet w części
z uwagi na całkowitą odrębność władzy sądowniczej.
10. Zasada ochrony praw słusznie nabytych:

A. gwarantuje taki sam stopień ochrony w przypadku ograni-
czenia zarówno praw wymienionych wprost w Konstytu-
cji RP, jak i praw przyznanych na podstawie ustaw;
B. obejmuje prawa nabywane na podstawie ustaw w czasach
PRL, jeżeli prawa te zostały nabyte w sposób zgodny z pra-
wem i niebudzący zastrzeżeń moralnych;
C. jest wyprowadzana przez Trybunał Konstytucyjny z zasady
zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie
prawa.
11. Zasada niedziałania prawa wstecz:

A. nie znajduje zastosowania do przypadku wstecznego przy-
znania uprawnień obywatelom;
B. co do zasady zabrania stosowania retroakcji właściwej;
C. bezwzględnie wyłącza możliwość nadania aktowi normatyw-
nemu wstecznej mocy obowiązującej.
12. W prawie podatkowym:

A. zasada określoności prawa ma bardziej rygorystyczny stan-
dard niż w prawie cywilnym;
B. ustawodawca nie może dokonywać zmian w ciągu roku podat-
kowego, chyba że kieruje się ważnym interesem publicznym;
C. odpowiednia vacatio legis będzie wynosić zawsze 14 dni od
dnia ogłoszenia ustawy.
13. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego:

A. podstawą ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej
jest narodowa gospodarka rynkowa oparta m.in. na solidar-
ności, dialogu i współpracy partnerów społecznych;
B. ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopusz-
czalne tylko w drodze ustawy i ze względu na ważny interes
prywatny innych uczestników obrotu gospodarczego;
C. jeżeli cel publiczny, na który wywłaszczono nieruchomość,
nie jest realizowany, to poprzedniemu właścicielowi przysłu-
guje prawo zwrotu wywłaszczonej nieruchomości.
14. Zasada państwa jednolitego:

A. przesądza o unitarnym charakterze państwa polskiego;
B. stanowi ograniczenie zasady decentralizacji władzy i wpływa
na ustrój samorządu terytorialnego;
C. ogranicza się do zagadnienia podziału administracyjnego
Polski, a nie aspektu jednolitości prawa.
15. W polskim modelu konstytucyjnym:

A. kompetencje organów władzy ustawodawczej i wykonawczej
nigdy nie mogą się ze sobą pokrywać zgodnie z zasadą trój-
podziału władzy;
B. uprawnienia władzy ustawodawczej ograniczane są ze
względu na pozytywny aspekt zasady nadrzędności Konsty-
tucji RP, czyli zakaz stanowienia ustaw sprzecznych z Kon-
stytucją RP;
C. właściwy dla Konstytucji PRL z 1952 r. Sejm był organem
nadrzędnym wobec innych organów konstytucyjnych, co
było zgodne z zasadą jednolitości władzy państwowej.
Rozdział 1. Zasady ustrojowe15
16. Kościoły i związki wyznaniowe o uregulowanej sytuacji

prawnej:
A. posiadają równe prawa, co oznacza, że żaden z kościołów
i związków wyznaniowych nie może osiągnąć pozycji nad-
rzędnej wobec pozostałych;
B. mogą współpracować z państwem w wykonywaniu jego
zadań i funkcji publicznych;
C. mogą prowadzić placówki edukacyjne, które będą dotowane
przez Skarb Państwa.
17. Z zasady społecznej gospodarki rynkowej wynika:

A. powinność wspierania przez państwo słabszych uczestników
obrotu gospodarczego;
B. przyjęcie przez ustrojodawcę liberalnej koncepcji wolnego
rynku;
C. fakt, że prowadzenie przez podmioty publiczne działalności
gospodarczej może następować jedynie w drodze wyjątku.
18. Zasada demokratycznego państwa prawnego:

A. przed 1997 r. stanowiła podstawę do rekonstruowania przez
Trybunał Konstytucyjny zasad dotyczących praw oraz wol-
ności człowieka i obywatela;
B. nie została wprost wysłowiona w Konstytucji RP, ale wyinter-
pretowana przez Trybunał Konstytucyjny z zasady zaufania
obywateli do państwa;
C. została przywrócona w wersji znanej z Konstytucji kwietniowej.
19. Zasada przychylności prawu międzynarodowemu:

A. odnosi się nie tylko do umów międzynarodowych zawartych
przez Polskę, ale i do prawa zwyczajowego wiążącego spo-
łeczność międzynarodową;
B. została uznana przez Trybunał Konstytucyjny za podstawę
tezy o wyższości unijnego prawa pierwotnego nad polską
ustawą zasadniczą;
C. oznacza m.in. konieczność wykładni przepisów krajowych
w sposób „przyjazny” międzynarodowym zobowiązaniom
Rzeczypospolitej Polskiej.
20. Zasada podziału władzy:

A. wyklucza powierzenie organom władzy wykonawczej możli-
wości stanowienia norm powszechnie obowiązujących;
B. dopuszcza łączenie w jednym ręku mandatu parlamentar-
nego ze stanowiskiem w administracji rządowej;
C. ma na celu zwiększenie skuteczności działań organów wła-
dzy publicznej w myśl zasady „trzy mogą więcej”.
21. Przepisy Konstytucji RP:

A. treść normatywną zyskują dzięki konkretyzacji w ustawach;
B. stosowane są bezpośrednio, jeśli Konstytucja RP tak wyraź-
nie stanowi;
C. według orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego stoją
ponad prawem pierwotnym Unii Europejskiej.
22. Zasada zwierzchnictwa Narodu:

A. oznacza, że źródłem władzy w Rzeczypospolitej Polskiej nie
może być uczyniona jednostka;
B. jest konkretyzowana w drodze przysługującego obywatelom
prawa do referendum;
C. zakłada, że podstawową formą wykonywania zwierzchnictwa
przez Naród jest sprawowanie władzy bezpośrednio.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę zaufania obywatela do państwa
i stanowionego przez nie prawa w świetle Konstytucji RP
i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.
Pytanie 2. Porównaj zasadę państwa demokratycznego z zasadą pań-

stwa prawnego.
Pytanie 3. Jakie konsekwencje zasada zwierzchności Narodu ma dla

stanowienia prawa powszechnie obowiązującego?
Rozdział 2
KONSTYTUCYJNE WOLNOŚCI I PRAWA

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa
TESTY
1. Zasada ochrony godności człowieka:
A. jako wiodąca zasada konstytucyjna oddziałuje na zawartość
normatywną wszystkich praw i wolności;
B. ma charakter deklaratoryjny, a stwierdzenie jej naruszenia
nie może stanowić samoistnej podstawy dla stwierdzenia
niekonstytucyjności przepisów ustawy;
C. ma charakter absolutny, gdyż nie podlega ograniczeniom
nawet w czasie stanu wojennego.
2. Zgodnie z Konstytucją RP:

A. równe traktowanie dopuszcza różnicowanie sytuacji prawnej
osób znajdujących się w sytuacjach odmiennych;
B. nierówne traktowanie osób znajdujących się w sytuacjach
podobnych jest zawsze niedopuszczalne;
C. dyskryminacja pracowników ze względu na płeć jest bez-
względnie zakazana.
3. Konstytucyjna wolność zgromadzeń:

A. nie ma charakteru absolutnego, może być więc ograniczana
w drodze umowy międzynarodowej ratyfikowanej za uprzed-
nią zgodą wyrażoną w ustawie;
B. obejmuje intencjonalne, otwarte dla nieokreślonej liczby
osób zgrupowania, tylko o ile mają one charakter pokojowy;
C. jest chroniona m.in. za pomocą skargi konstytucyjnej.
18 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

A. prawo do sądu właściwego swoim zakresem obejmuje trzy
rodzaje właściwości, o których mowa w przepisach Kodeksu
postępowania cywilnego, tj. rzeczową, miejscową oraz instan-
cyjną;
B. prawo do sądu jest środkiem ochrony konstytucyjnych wol-
ności i praw, zatem nie może stanowić samoistnego wzorca
kontroli w postępowaniu zainicjowanym skargą konstytu-
cyjną;
C. prawo do sądu przysługuje każdemu, ale nie w każdej spra-
wie.
5. Zgodnie z Konstytucją RP wolność religii:

A. nie ma charakteru absolutnego, może zostać ograniczona,
gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla
jego bezpieczeństwa, porządku publicznego lub moralności
publicznej;
B. jest źródłem skierowanego do państwa roszczenia jednostki
o nieingerowanie w swobodę przyjęcia przez nią dowolnego
wyznania;
C. z uwagi na ścisły związek z godnością ma zawsze pierwszeń-
stwo przed realizacją prawa do prywatności.
6. Wolność zgromadzeń:
A. została ustawowo ograniczona poprzez wprowadzenie sys-
temu zgłoszeniowego, który wymaga prawidłowego zawia-
domienia właściwego podmiotu o planowanym zgromadze-
niu;
B. jest traktowana przez ustrojodawcę jako naczelna wolność
osobista każdego człowieka, przez co zakres jej ochrony jest
wyjątkowo szeroki;
C. nie może być ograniczana z powołaniem się na przesłankę
konieczności zapewnienia ochrony środowiska naturalnego.
Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa19
7. Konstytucyjne prawo do prywatności:

A. zawiera w sobie prawo do nienaruszalności mieszkania, co
uzasadniało decyzję ustrojodawcy o niewyrażaniu tego prawa
w ustawie zasadniczej expressis verbis;
B. jest regulacją gwarantującą jednostce prawną ochronę
wyłącznie w trzech ściśle określonych obszarach (dobre imię,
życie rodzinne i prywatne, cześć);
C. może być ograniczone jedynie ustawowo i tylko wówczas,
gdy jest to konieczne, aby zapewnić m.in. ochronę moralno-
ści publicznej.
8. Obywatel polski:
A. może utracić swoje obywatelstwo na podstawie prawomoc-
nego wyroku sądu, który jest wydawany w specjalnej proce-
durze inicjowanej przez Kancelarię Prezydenta RP;
B. może zostać legalnie wydalony z terytorium Rzeczypospoli-
tej w razie prawomocnego skazania przez organ międzynaro-
dowy za zbrodnię wojenną, zbrodnię ludobójstwa lub zbrod-
nię przeciwko ludzkości;
C. należący do mniejszości ukraińskiej, może domagać się od
organów państwa tworzenia warunków do zachowywania
obyczajów i tradycji kultury ukraińskiej.
9. Zasada nullum crimen sine lege:

A. chroni jednostki przed skazaniem za czyn, którego penaliza-
cja została wprowadzona po dacie popełnienia czynu, a przed
datą orzekania w I instancji;
B. nie stoi na przeszkodzie ukaraniu, jeżeli czyn popełniony
przez jednostkę nie był przestępstwem w myśl prawa pol-
skiego, lecz był tak traktowany przez zwyczaj międzynaro-
dowy;
C. znajduje zastosowanie także w sytuacji, w której prawo pol-
skie penalizuje określony czyn, lecz jego ustawowy opis jest
niedookreślony i pozostawia pole do interpretacji rozsze
rzającej.
10. Katalog okoliczności uzasadniających ograniczenie konstytu

cyjnych praw i wolności:
A. jest otwarty i zawiera w sobie wszelkie sytuacje, które uza-
sadniają potrzebę ochrony jakiegokolwiek dobra prawnego;
B. zawiera w sobie m.in. przesłankę katolickiej moralności
publicznej;
C. dopuszcza wprowadzenie ograniczenia korzystania z wol-
ności zgromadzeń przez wzgląd na konieczność zapewnienia
należytego stopnia ochrony środowiska naturalnego.
11. W świetle Konstytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konsty

tucyjnego legitymacja do wniesienia skargi konstytucyjnej nie
obejmuje:
A. gmin w zakresie naruszenia prawa własności;
B. stowarzyszeń w zakresie naruszenia prawa dostępu do infor-
macji publicznej;
C. dzieci w zakresie naruszenia wolności zgromadzeń.
12. Zakres przedmiotowy skargi konstytucyjnej obejmuje:

A. uchwałę Naczelnej Rady Lekarskiej;
B. decyzję administracyjną Prezydenta Miasta Krakowa;
C. rozporządzenie Unii Europejskiej.
13. Konstytucyjna regulacja dotycząca prawa do wynagrodzenia

szkody, jaka została wyrządzona przez niezgodne z prawem
działanie organu władzy publicznej:
A. gwarantuje słuszne odszkodowanie, które może nie być peł-
nym odszkodowaniem;
B. wśród przesłanek wyróżnia winę funkcjonariusza publicznego;
C. wymaga występowania związku przyczynowego między nie-
zgodnym z prawem działaniem organu władzy publicznej
a szkodą.
14. W świetle aktualnego orzecznictwa:

A. polskiego Sądu Najwyższego postawienie nieprawdziwego
zarzutu przez dziennikarza jest zawsze naruszeniem dóbr
osobistych i w żadnym wypadku nie jest uchylona bezpraw-
ność działania dziennikarza;
B. Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dopuszczalne jest
wprowadzenie przez państwo przepisów w sposób szcze-
gólny chroniących posłów, senatorów i radnych przed znie-
ważeniem;
C. Sądu Najwyższego USA spalenie flagi amerykańskiej, podle-
gającej ochronie prawnej, jest dozwolonym aktem wypowie-
dzi w debacie publicznej.
15. Różnica między prawami a wolnościami konstytucyjnymi:

A. polega na tym, że wolności mają charakter jedynie nega-
tywny (wolność „od”), a prawa charakter jedynie pozytywny
(prawo „do”);
B. polega na odmiennym sposobie normatywnego uregulowa-
nia danego prawa lub wolności konstytucyjnej, a także ich
późniejszego stosowania;
C. wyraża się w tym, że prawa podlegają co do zasady mniej
restrykcyjnym regułom ograniczania, co wynika z odmien-
nego rozumienia zasady proporcjonalności.
16. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego:

A. pociągnięcie do odpowiedzialności karnej za znieważenie
funkcjonariusza publicznego nie jest możliwe w sytuacji,
gdy takie znieważenie pozostawało w związku z pełnionymi
przez niego obowiązkami publicznymi;
B. życie ludzkie jest chronione od poczęcia, co nie oznacza, że
intensywność tej ochrony nie może być inna w stosunku do
dziecka poczętego i narodzonego;
C. w demokratycznym państwie prawnym dopuszczalne jest
ograniczenie zasady prawnej ochrony życia ludzkiego także
na rzecz ochrony praw stojących niżej od niej w hierarchii
konstytucyjnych praw człowieka.
17. Wolność rozpowszechniania i pozyskiwania informacji:

A. zapewniona jest poprzez konstytucyjną normę zakazującą
koncesjonowania środków masowego przekazu, w szczegól-
ności radia, telewizji i prasy;
B. zapewniona jest poprzez zakaz stosowania cenzury prewen-
cyjnej w mediach, a ograniczenie to nie ma charakteru abso-
lutnego;
C. nie stanowi przeszkody dla stosowania następczej kontroli
treści opublikowanych w mediach.
18. Konstytucja RP zakazuje:

A. czynienia człowieka obiektem eksperymentów medycznych,
a wyrażenie zgody na takie eksperymenty jest nieważne z uwagi
na sprzeczność z zasadą niezbywalnej godności ludzkiej;
B. poddawania człowieka torturom i nieludzkiemu bądź okrut-
nemu traktowaniu i karaniu, a zakazu tego nie można uchy-
lić nawet w przypadku znacznego zagrożenia bezpieczeństwa
publicznego państwa;
C. zobowiązywania obywateli do ujawnienia swojego światopo-
glądu religijnego, a zakaz ten ma zgodnie z orzecznictwem
Trybunału Konstytucyjnego charakter absolutny.
19. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego odno

szącym się do godności człowieka:
A. nie jest ona źródłem praw i wolności ekonomicznych;
B. prawa i wolności o charakterze politycznym są najściślej
związane z tą godnością;
C. ściślejszy związek pomiędzy nią a danym prawem ma wpływ
na możliwość jego ograniczania.
20. Prawo do sądu:

A. zawiera w sobie prawo do odpowiedniego ukształtowania ustroju
i pozycji organów sprawujących wymiar sprawiedliwości;
B. oznacza m.in. nakaz rozpatrywania sprawy przez sąd bez
jakiejkolwiek zwłoki;
C. stanowi także środek ochrony innych praw i wolności kon-
stytucyjnych.

A. prawo do prywatności zawiera w sobie prawo do aborcji, co
Trybunał Konstytucyjny poparł przywołaniem rozumowania
Sądu Najwyższego USA w sprawie Roe v. Wade;
B. ograniczenia prawa do prywatności w odniesieniu do funk-
cjonariuszy publicznych mogą być oceniane z wykorzysta-
niem łagodniejszych standardów;
C. prawo do prywatności obejmuje autonomię informacyjną
jednostki, przy czym ochroną konstytucyjną nie są objęte
informacje dotyczące posiadanego majątku.
22. Na gruncie Konstytucji RP:

A. niedopuszczalne jest ograniczenie wolności sumienia w jej aspek-
cie wewnętrznym, jedynym wyjątkiem jest zakaz odnoszący się
do przyjmowania ideologii nazistowskiej i komunistycznej;
B. dopuszczalne jest zobowiązanie kandydata w wyborach
parlamentarnych do złożenia oświadczenia o wyznawaniu
poglądów fundamentalistycznych;
C. dzieci pozostające pod władzą rodzicielską korzystają
z ochrony własnej wolności sumienia.
23. Wskaż zdanie prawdziwe:

A. Konstytucja RP odmiennie określa podmiot wolności pozy-
skiwania i rozpowszechniania informacji oraz prawa do
informacji publicznej;
B. Trybunał Konstytucyjny, stwierdzając w swoim orzeczeniu
niezgodność celów lub działalności istniejącej partii politycz-
nej z Konstytucją RP, może, oprócz likwidacji partii, zastoso-
wać również mniej dotkliwe sankcje;
C. ustawa zwykła może ograniczać konstytucyjną wolność zgro-
madzeń np. poprzez odmowę ochrony zgromadzeń o cha-
rakterze niepokojowym.
24. Zgodnie z ustawą o partiach politycznych:

A. partia polityczna podlega likwidacji wskutek postanowienia
Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego niezgodność
z Konstytucją RP celów lub działalności tej partii;
B. w sytuacji oddalenia przez Sąd Najwyższy skargi partii poli-
tycznej na postanowienie Państwowej Komisji Wyborczej
o odrzuceniu jej sprawozdania o źródłach pozyskania środ-
ków finansowych, partia ta traci prawo do otrzymania sub-
wencji z budżetu państwa w następnych trzech latach, w któ-
rych uprawniona jest do jej otrzymywania;
C. prawo do otrzymania subwencji z budżetu państwa przy-
sługuje jedynie tym partiom politycznym, których samo-
dzielne komitety w wyborach do Sejmu uzyskały co najmniej
3% mandatów poselskich.
25. Zgodnie z ustawą o gwarancjach wolności sumienia i wyz

nania:
A. w przypadku braków lub uchybień w treści wniosku o wpis
do rejestru kościołów i związków wyznaniowych, organ reje-
strowy obligatoryjnie odmawia wpisu do rejestru, gdyż uzu-
pełnienie wniosku jest zawsze niedopuszczalne;
B. w razie stwierdzenia prawomocnym wyrokiem sądu, że dzia-
łalność związku wyznaniowego w sposób rażący narusza
postanowienia jego statutu, organ rejestrowy ma obowiązek
wykreślić z rejestru ten związek wyznaniowy;
C. w przypadku, gdy wniosek o wpis do rejestru kościołów
i związków wyznaniowych zawiera postanowienia pozo-
stające w sprzeczności z przepisami jakiejkolwiek ustawy,
organ rejestrowy obligatoryjnie odmawia wpisu do re -
jestru.
26. Ustawowa regulacja dotycząca wolności zrzeszania:

A. przewiduje obowiązek zgłoszenia nowo powstałej partii
politycznej do ewidencji prowadzonej przez Sąd Okręgowy
w Warszawie, który dokonuje jej wpisu, wydając orzecze-
nie w formie postanowienia, od którego przysługuje środek
prawny w postaci apelacji;
B. przewiduje możliwość przekształcenia liczącego co najmniej
siedmiu członków stowarzyszenia zwykłego w stowarzysze-
nie rejestrowe poprzez uzyskanie przez stowarzyszenie wpisu
do Krajowego Rejestru Sądowego;
C. nakłada na organizatora zgromadzenia obowiązek zawiado-
mienia organu gminy o zamiarze zorganizowania zgroma-
dzenia w taki sposób, aby wiadomość dotarła do organu nie
wcześniej niż na trzydzieści dni i nie później niż na sześć dni
przed planowaną datą zgromadzenia.

A. kościoły i związki wyznaniowe są podmiotami uprawnio-
nymi do złożenia wniosku o zbadanie zgodności przepisów
każdego rozporządzenia wydanego przez centralny organ
państwowy z przepisami umowy międzynarodowej ratyfiko-
wanej za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie;
B. wolność zrzeszania w samorządach zawodowych może zostać
ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to
konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeń-
stwa lub porządku publicznego, ochrony środowiska, zdro-
wia, moralności publicznej lub wolności i praw innych osób;
C. w razie wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP celów
lub działalności określonej partii politycznej, Rzecznik Praw
Obywatelskich może wystąpić do Trybunału Konstytucyj-
nego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją RP jej
statutu.
28. Elementem „wolności uczestniczenia” w zgromadzeniu pub

licznym jest:
A. możliwość przyłączenia się do zgromadzenia na każdym eta-
pie jego trwania;
B. wolność od przymusu brania udziału w zgromadzeniu;
C. prawo do nieskrępowanego odłączenia się od trwającego
zgromadzenia.
29. Jedną z przesłanek dla zgłoszenia zgromadzenia:

A. spontanicznego jest zaistnienie nagłego i nieprzewidzianego
wydarzenia, które może być związane ze sferą publiczną,
które to wydarzenie wskazuje na niecelowość organizowania
zgromadzenia w innym terminie;
B. w trybie uproszczonym jest decyzja organizatora zgroma-
dzenia o braku lub o znikomym wpływie zgromadzenia na
organizację ruchu drogowego w miejscu jego odbywania się;
C. cyklicznego jest dotychczasowe organizowanie zgromadzenia
w tym samym miejscu lub na tej samej trasie w ciągu trzech
ostatnich lat.
30. Decyzja organu gminy o zakazie zgromadzenia:

A. może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego właści-
wego ze względu na miejsce odbycia się zgromadzenia nie
później niż na 96 godzin od planowanej daty rozpoczęcia
zgromadzenia;
B. musi zostać wydana, jeżeli organizator zgromadzenia uzy-
ska pełną zdolność do czynności prawnych dopiero po dniu
odbycia się zgromadzenia;
C. nie może być wydana, jeżeli organ posiada jedynie przypusz-
czenie, iż zgromadzenie może zagrażać mieniu w znacznych
rozmiarach.
31. Ustawa o partiach politycznych:

A. nakłada na wszystkie organy władzy publicznej obowiązek
równego traktowania wszystkich partii politycznych;
B. zobowiązuje Sąd Okręgowy w Warszawie do prowadzenia
ewidencji partii politycznych, do której wpis dokonywany
jest z urzędu w chwili podania do publicznej wiadomości
informacji o utworzeniu nowej partii politycznej;
C. zabrania finansowania partii politycznej z darowizn, zapisów
lub z zysków z tytułu obrotu obligacjami Skarbu Państwa.

A. o ile w czasie trwania stanu wojennego lub wyjątkowego
zabronione jest ograniczanie wolności religii w aspekcie
wewnętrznym, o tyle wolność jej uzewnętrzniania podlega
ograniczeniom na zasadach ogólnych;
B. przedmiotem nauczania w szkole może być wyłącznie religia
kościoła lub związku wyznaniowego o sytuacji prawnej ure-
gulowanej w drodze dwustronnej umowy międzynarodowej;
C. organy państwa nie mogą domagać się od jednostki ujawnie-
nia jej światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
33. Szczególne zasady odbywania zgromadzeń, polegające na

konieczności uzyskania zgody wojewody na ich odbycie, są
wprowadzone:
A. w pobliżu jednostek wojskowych;
B. w pobliżu świątyń i innych miejsc kultu;
C. na obszarze byłych hitlerowskich obozów zagłady.
34. W świetle ustawowych regulacji konstytucyjnych wolności

zgromadzeń, zrzeszania się oraz sumienia i wyznania:
A. odwołanie od decyzji wójta o zakazie zgromadzenia wnosi się
bezpośrednio do sądu okręgowego właściwego ze względu na
siedzibę organu gminy;
B. partię polityczną zgłasza się do ewidencji partii politycznych
prowadzonej przez Sąd Najwyższy;
C. deklarację o utworzeniu kościoła i wniosek o wpis do reje-
stru kościołów i innych związków wyznaniowych składa się
Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu.

A. każdemu pracownikowi przysługuje prawo do organizowania
strajków pracowniczych i innych form protestu w granicach
określonych w ustawie;
B. ogólnokrajowy organ związku zawodowego może wystąpić
do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności ustawy
z ratyfikowaną umową międzynarodową, której ratyfikacja
wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;
C. sędzia może należeć do związku zawodowego, jeżeli cele
i zadania związku określone w statucie da się pogodzić
z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
36. Zgodnie z ustawowymi regulacjami konstytucyjnej wolności

zrzeszania się:
A. członkami partii politycznych mogą być małoletni obywatele
polscy w wieku od 16 do 18 lat, pod warunkiem wyrażenia
na to zgody przez ich przedstawicieli ustawowych;
B. członkami stowarzyszeń mogą być cudzoziemcy niemający miej-
sca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tylko
wtedy, gdy statut stowarzyszenia przewiduje taką możliwość;
C. małoletni po ukończeniu 16. roku życia mają prawo do two-
rzenia stowarzyszeń oraz bycia ich stałymi członkami, lecz
nie mogą należeć do władz stowarzyszenia.
37. Zgodnie z ustawą o partiach politycznych:

A. partia polityczna może przeprowadzać zbiórki publiczne;
B. dochód z działalności gospodarczej partii politycznej może
służyć tylko realizacji celów statutowych;
C. majątek partii politycznej może być przeznaczony na cele
charytatywne.

A. jeżeli sąd rozpatrujący wniosek o rejestrację partii politycz-
nej stwierdzi niezgodność wniosku z Konstytucją RP, powi-
nien zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem
o odmowę wpisu do ewidencji;
B. jedynym organem właściwym do badania zgodności z Kon-
stytucją RP statutów partii politycznych i innych stowarzy-
szeń koncentrujących się w swojej działalności na sferze
publicznej jest Trybunał Konstytucyjny;
C. Sąd Okręgowy w Warszawie samodzielnie, bez udziału Try-
bunału Konstytucyjnego, może stwierdzić, że zgłoszenie par-
tii politycznej do ewidencji zostało dokonane z naruszeniem
przepisów ustawy.
39. Jeżeli w umowie zawiązującej koalicję wyborczą partie wcho

dzące w jej skład nie określiły zasad podziału subwencji z bud
żetu państwa:
A. jest ona dzielona po równo pomiędzy wszystkie partie wcho-
dzące w skład koalicji;
B. jest ona dzielona proporcjonalnie do liczby mandatów, jakie
otrzymali kandydaci należący do poszczególnych partii;
C. partie te tracą nieodwracalnie prawo do otrzymywania sub-
wencji.
40. Stowarzyszenie zwykłe:

A. może zostać założone przez grupę dziesięciorga obywateli
polskich, mających pełną zdolność do czynności prawnych
i niepozbawionych praw publicznych;
B. z mocy prawa przekształca się w stowarzyszenie rejestrowe, jeśli
liczba jego członków wzrośnie do co najmniej siedmiu osób;
C. nie zostanie utworzone, jeżeli na wniosek prokuratora sąd
rejestrowy dojdzie do przekonania, że nie spełnia ono warun-
ków określonych w przepisach prawa i zakaże jego założenia.
41. Osoba siedemnastoletnia, będąca obywatelem polskim:

A. może uczestniczyć w zgromadzeniu, nawet jeżeli została
ubezwłasnowolniona całkowicie;
B. jeżeli nie została pozbawiona praw publicznych i zawarła
związek małżeński, dzięki czemu uzyskała pełnoletniość,
może być założycielem stowarzyszenia;
C. nie może być członkiem partii politycznej, nawet mimo uzy-
skania pełnoletniości.
42. Wykreślenie związku wyznaniowego z rejestru:

A. dokonywane jest przez Sąd Okręgowy w Warszawie, jeżeli
stwierdzi on – na wniosek organu rejestrowego – niezgod-
ność działania danego związku z przepisami ustaw chronią-
cych bezpieczeństwo publiczne;
B. może być skutkiem spadku liczby wiernych danego związku
wyznaniowego poniżej 1000 osób;
C. nie w każdym przypadku oznacza, że zakończył on swoją
działalność w charakterze związku wyznaniowego.
43. Przepisy ustawy – Prawo o zgromadzeniach znajdą zastosowa

nie w przypadku:
A. ulicznego, niebiletowanego pochodu zorganizowanego
z okazji Święta Wojska Polskiego przez Ministerstwo Obrony
Narodowej;
B. procesji Bożego Ciała, lecz tylko w takiej części, w jakiej
będzie się ona odbywać poza terenem kościoła, na otwartej
przestrzeni publicznej;
C. strajku pracowniczego, przy czym nieistotne jest, czy plac
zakładu pracy, na którym będzie się on odbywać, stanowi
własność prywatną, czy też państwową.
44. Organ gminy:

A. wyraża zgodę na zorganizowanie zgromadzenia, o ile zgro-
madzenie to nie narusza wolności pokojowego zgromadza-
nia się oraz nie zagraża życiu lub zdrowiu innych osób;
B. wydaje decyzję o zakazie organizacji zgromadzenia, jeżeli
w miejscu i czasie, w którym ma odbyć się dane zgromadze-
nie, odbywa się zgromadzenie cykliczne;
C. ma prawo wyznaczyć swojego przedstawiciela do udziału
w zgromadzeniu, który posiadać będzie kompetencje do roz-
wiązania tego zgromadzenia w przypadku wystąpienia oko-
liczności określonych w ustawie.
45. Prawo o stowarzyszeniach:

A. nie określa cech charakterystycznych, jakie różnicują człon-
ków wspierających od pozostałych członków stowarzyszenia;
B. dopuszcza możliwość zrzeszania się stowarzyszeń wraz
z innymi osobami prawnymi w związki stowarzyszeń;
C. zakazuje osobom ubezwłasnowolnionym całkowicie na
członkostwo w jakimkolwiek stowarzyszeniu.
46. Stowarzyszenie:
A. rejestrowe w żadnych okolicznościach nie może rozpocząć
swojej działalności statutowej przed uzyskaniem wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego;
B. zwykłe po podjęciu odpowiedniej uchwały zarządu oraz
uzyskaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskuje
możliwość przyjmowania darowizn, spadków oraz składek
członkowskich, której wcześniej nie posiadało;
C. założone przez trzy osoby posiadające pełną zdolność do
czynności prawnych może być stroną zobowiązań o charakte-
rze cywilnoprawnym oraz być stroną postępowań sądowych.
47. Partia polityczna:

A. która w wyborach do Sejmu uzyskała minimum 3% ważnie
oddanych głosów, tworząc komitet wyborczy, ma prawo do
pobrania jednorazowej subwencji, której wysokość jest nie-
zależna od uzyskanego przez nią wyniku wyborczego;
B. może być finansowa poprzez darowizny, o ile są one zbierane
niepubliczne oraz pochodzą jedynie od obywateli polskich,
przy czym nie mogą być to osoby, których stałe miejsce
zamieszkania znajduje się za granicą;
C. nie ma prawa do prowadzenia działalności gospodarczej,
prócz takiej, która wiąże się z wynajmem części nierucho-
mości stanowiącej biuro danej partii.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj wolność sumienia i religii w świetle Kon-
stytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.
Pytanie 2. Scharakteryzuj model sądowej kontroli decyzji o zakazie

zgromadzenia oraz decyzji o rozwiązaniu trwającego już
zgromadzenia.
Pytanie 3. Porównaj trzy elementy składające się na zasadę propor-

cjonalności w zakresie ograniczania konstytucyjnych wol-
ności i praw.
Pytanie 4. Porównaj stowarzyszenie rejestrowe i stowarzyszenie zwykłe.
Pytanie 5. Czy godność człowieka jest skutecznie chroniona na grun-

cie Konstytucji RP?
Pytanie 6. W jakim zakresie Trybunał Konstytucyjny jest upraw-

niony do badania konstytucyjności celów i działalności
partii politycznych?
Rozdział 3
ŹRÓDŁA PRAWA
Rozdział 3. Źródła prawa
TESTY
1. Umowa międzynarodowa:
A. ratyfikowana przez Prezydenta RP za uprzednią zgodą wyra-
żoną w uchwale Sejmu podjętą bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów ma zawsze pierwszeństwo przed ustawą zwykłą;
B. ratyfikowana przez Prezydenta RP zawsze może regulować
obywatelskie uprawnienia i obowiązki;
C. ratyfikowana przez Prezydenta RP za uprzednią zgodą wyra-
żoną w ustawie jest ogłaszana w trybie wymaganym dla ustaw.
2. Kompetencji do wydania rozporządzenia nie posiada:

A. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
B. minister właściwy do spraw rolnictwa;
C. Prezes Najwyższej Izby Kontroli.
3. Rozporządzenie:
A. wykonawcze jest wydawane zawsze na podstawie szczegóło-
wego upoważnienia ustawowego;
B. z mocą ustawy wydane w czasie stanu wojennego przez Pre-
zydenta RP na wniosek Prezesa Rady Ministrów podlega
zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu;
C. unijne nie wymaga implementacji, jest stosowane bezpośred-
nio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
34 Rozdział 3. Źródła prawa
4. Konstytucja RP:
A. określa obligatoryjne elementy ustawowego upoważnienia
do wydania aktu prawa miejscowego;
B. przyjmuje otwarty katalog źródeł prawa wewnętrznego, co
zostało potwierdzone w orzecznictwie Trybunału Konstytu-
cyjnego;
C. pozwala sędziemu odmówić zastosowania przepisów ustawy,
gdy pozostają one w kolizji z umową międzynarodową raty-
fikowaną za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie.
5. Ustawa:
A. wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej
przekazującej organowi międzynarodowemu kompetencję
organu władzy państwowej w niektórych sprawach wymaga
uchwalenia przez Sejm i Senat;
B. wyrażająca zgodę na wypowiedzenie umowy międzynarodo-
wej jest zawsze uchwalana przez Sejm kwalifikowaną więk-
szością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawo-
wej liczby posłów;
C. wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej
wchodzi w życie z chwilą jej uchwalenia przez Sejm.
6. Zgoda na ratyfikację umowy międzynarodowej zakładającej

nałożenie na polskich obywateli dodatkowych obowiązków
związanych z ochroną środowiska:
A. nie musi być wyrażona, jeżeli obowiązki nakładane na oby-
wateli nie mają obiektywnie charakteru istotnego;
B. jest wyrażona w formie ustawy, której tryb uchwalania nie
został określony żadnymi przepisami szczególnymi;
C. zawsze może być bezpośrednio wyrażona w drodze ogól-
nokrajowego referendum zarządzonego przez Sejm bez-
względną większością głosów przy zachowaniu kworum.
Rozdział 3. Źródła prawa35
7. Przekazanie kompetencji, o którym mowa w Konstytucji RP:

A. może nastąpić wyłącznie na rzecz organizacji międzynarodo-
wej i dotyczyć tylko niektórych spraw;
B. odbywa się albo w drodze referendum ogólnokrajowego,
albo w drodze ustawy uchwalonej przez Sejm i Senat, której
przedmiotem jest przekazanie kompetencji;
C. nie może ingerować w „jądro kompetencyjne” organu pań-
stwowego, którego kompetencja podlega przekazaniu.
8. W wyniku ratyfikacji umowa międzynarodowa:

A. zawsze podlega bezpośredniemu stosowaniu, a uzależnianie
jej stosowania od wydania ustawy jest konstytucyjnie niedo-
puszczalne;
B. ma pierwszeństwo przed ustawą, lecz tylko wówczas, gdy
ratyfikacja umowy nastąpiła za uprzednią zgodą ustawową,
a kolizja norm prawnych wyprowadzanych z tych aktów jest
nierozwiązywalna w drodze wykładni;
C. skutkuje bezpośrednim stosowaniem prawa tworzonego przez
organizację międzynarodową konstytuowaną ratyfikowaną
umową międzynarodową, w razie zaistnienia kolizji norm
tego prawa z normami ustawowymi, wyłącznie w przypadku
zawarcia klauzuli pierwszeństwa prawa stanowionego przez
organizację w ratyfikowanej umowie międzynarodowej.
9. Akty prawa powszechnie obowiązującego:

A. mogą posiadać ograniczony terytorialnie zakres zastosowa-
nia;
B. przyjmują niekiedy postać aktów implementujących prawo
stanowione przez organizację międzynarodową;
C. mogą być wydawane przez jednoosobowy organ władzy
publicznej – najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej
Polskiej.
10. Wydanie rozporządzenia:

A. jest dopuszczalne tylko pod warunkiem istnienia szczegóło-
wego upoważnienia ustawowego;
B. jest obwarowane wymogiem poszanowania przez organ
wydający dyrektywy niesprzeczności norm tego rozporzą-
dzenia z normami ustawowymi;
C. może zostać dokonane wspólnie przez więcej niż jeden organ
upoważniony do jego wydania.
11. Rozporządzenia z mocą ustawy:

A. mają ograniczony zakres przedmiotowy, nie mogą m.in. zmie-
niać ordynacji wyborczej do samorządu terytorialnego;
B. z uwagi na swój nadzwyczajny charakter mają pierwszeństwo
w razie kolizji z umowami międzynarodowymi ratyfikowa-
nymi za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie;
C. tracą moc obowiązującą z dniem zakończenia stanu wojennego.
12. Umowa międzynarodowa:

A. niepodlegająca ratyfikacji, lecz wyłącznie zatwierdzeniu przez
Radę Ministrów jest źródłem prawa powszechnie obowiązu-
jącego od momentu jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw;
B. dotycząca członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organiza-
cji międzynarodowej może zostać wypowiedziana przez Pre-
zydenta RP tylko za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie;
C. przekazująca organizacji międzynarodowej kompetencje
organów władzy państwowej może zostać wypowiedziana
tylko w razie wyrażenia zgody na jej wypowiedzenie w refe-
rendum ogólnokrajowym, jeżeli wcześniej w tym trybie
została wyrażona zgoda na jej ratyfikację.
13. Prezes Rady Ministrów:

A. może uchylić zarządzenie wydane przez ministra kierującego
działem administracji rządowej;
B. zawiadamia Sejm o zamiarze przedłożenia Prezydentowi RP
do ratyfikacji umowy międzynarodowej, której ratyfikacja
nie wymaga zgody wyrażonej w ustawie;
C. zatwierdza i wypowiada umowy międzynarodowe niewyma-
gające ratyfikacji.
14. Zmiana Konstytucji RP:

A. może nastąpić w czasie stanu wojennego;
B. następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym
brzmieniu przez Sejm i Senat, co oznacza, że Senat nie
może wprowadzać poprawek do tekstu uchwalonego przez
Sejm;
C. polegająca na dodaniu artykułu stanowiącego o członko-
stwie Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej może
zostać zainicjowana przez Radę Ministrów w formie złożo-
nego przez nią projektu ustawy o zmianie Konstytucji RP,
gdyż Rada Ministrów prowadzi politykę zagraniczną Rzeczy-
pospolitej Polskiej.
15. Źródłem powszechnie obowiązującego prawa jest:

A. regulamin studiów pierwszego stopnia, drugiego stopnia oraz
jednolitych studiów magisterskich prowadzonych w Uniwer-
sytecie Jagiellońskim;
B. uchwała sejmiku województwa małopolskiego w sprawie
wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego
ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji,
w których następuje spalanie paliw;
C. zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego w spra-
wie ustalenia wzorów, stopu, próby, masy i wielkości emisji
monet nominalnej wartości 2 zł i 20 zł oraz terminu wpro-
wadzenia ich do obiegu.

A. Konstytucja RP nie wprowadza wymogu wydawania zarzą-
dzeń Prezesa Rady Ministrów na podstawie upoważnienia
ustawowego;
B. przewodniczący określonych w ustawach komitetów wcho-
dzący w skład Rady Ministrów mają kompetencję do wyda-
wania rozporządzeń;
C. umowa zawierająca postanowienia o członkostwie Rzeczy-
pospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej musi być
ratyfikowana po uprzednio przeprowadzonym referendum
ogólnokrajowym.
17. Zgodnie z polskim porządkiem prawnym:

A. zakazane jest nadanie upoważnieniu do wydania rozporzą-
dzenia charakteru fakultatywnego, tj. pozostawiania orga-
nowi upoważnionemu wyboru, czy i kiedy wydać dane roz-
porządzenie;
B. uchwały podejmowane przez parlament nie mogą zawierać
norm indywidualno‍‑konkretnych, lecz mogą być jedynie
podstawą do wydawania decyzji o takim charakterze przez
organy administracji państwowej;
C. akty prawa wewnętrznie obowiązującego muszą być zawsze
zgodne z aktami prawa powszechnie obowiązującego bez
względu na różnice w ich umiejscowieniu w hierarchicznej
strukturze systemu prawa.
18. Senat:
A. nie może wprowadzać poprawek do ustawy o zmianie Kon-
stytucji RP;
B. może nie podjąć żadnej uchwały w przedmiocie ustawy
o zmianie Konstytucji RP w terminie 60 dni od dnia jej
uchwalenia przez Sejm, co wywoła takie same skutki, jak jej
uchwalenie przez obie izby parlamentu;
C. uchwala ustawę o zmianie Konstytucji RP większością
2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
senatorów.
19. Konstytucja RP:

A. nie może być zmieniona z inicjatywy Rady Ministrów, co jest
uregulowaniem szczególnym w stosunku do zwykłego trybu
ustawodawczego;
B. może być zmieniona na wniosek Senatu wyrażony w formie
uchwały podjętej zwykłą większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby senatorów;
C. może być uchylona w całości i uchwalona w zupełnie nowym
brzmieniu, co wymagałoby zatwierdzenia w referendum
ogólnokrajowym.
20. Akty prawa miejscowego:

A. nie są źródłami powszechnie obowiązującego prawa, ponie-
waż obowiązują jedynie na obszarze działania organów, które
je ustanowiły;
B. zaliczane są do prawa powszechnie obowiązującego, lecz nie
mogą ustanawiać praw i obowiązków jednostek niepodle-
głych organizacyjnie organowi wydającemu;
C. są wydawane na podstawie upoważnienia zawartego w usta-
wie, które nie musi mieć charakteru szczegółowego.

A. prawo unijne jest zawsze stosowane bezpośrednio, bez
konieczności uchwalania przez Sejm ustaw transponujących
je do polskiego porządku prawnego;
B. źródłem powszechnie obowiązującego prawa są jedynie te
umowy międzynarodowe, na których ratyfikację wydana
została zgoda ustawowa;
C. do udzielenia przez Naród zgody na zawarcie umowy mię-
dzynarodowej konieczny jest udział w referendum ponad
połowy uprawnionych do głosowania.
22. Konstytucja RP w zakresie aktów prawa wewnętrznego:

A. wymaga dla wydania zarządzenia ustawowego upoważnienia
o charakterze szczegółowym;
B. określa, że w hierarchii źródeł prawa znajdują się poniżej
aktów prawa miejscowego;
C. nie zalicza do nich wprost Regulaminu Sejmu.
23. Umowa międzynarodowa dotycząca znacznego obciążenia

państwa pod względem finansowym:
A. może być ratyfikowana w ramach tzw. wielkiej ratyfikacji;
B. może wejść w życie tylko pod warunkiem uchwalenia ustawy
następczo wyrażającej zgodę na jej ratyfikację;
C. z momentem podpisania przez właściwego ministra uzyskuje
rangę źródła powszechnie obowiązującego prawa.
24. Która z poniższych czynności wymagałaby procedury tzw.

dużej ratyfikacji?
A. ratyfikowanie umowy o pomocy finansowej dla Polonii ame-
rykańskiej;
B. ratyfikowanie zmiany Traktatu o Unii Europejskiej, która nie
dokonałaby dalszego przekazania Unii kompetencji organów
władzy państwowej;
C. wypowiedzenie Traktatu o Unii Europejskiej.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj rozporządzenie wykonawcze.
Pytanie 2. Porównaj kompetencje Prezydenta RP i Rady Ministrów

w sferze stanowienia prawa.
Pytanie 3. Czy prawo unijne ma pierwszeństwo przed Konstytu-

cją RP?
Rozdział 4
FORMY DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ

Rozdział 4. Formy demokracji bezpośredniej
TESTY
1. Zgodnie z Konstytucją RP referendum ogólnokrajowe:
A. w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy między-
narodowej może zostać zarządzone wyłącznie przez Sejm
w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością głosów
w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów;
B. w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może
zostać zarządzone przez Prezydenta RP za zgodą Senatu
wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby senatorów;
C. jako forma demokracji bezpośredniej wymaga dla swej waż-
ności udziału ponad połowy uprawnionych do głosowania.
2. Ustawowa regulacja dotycząca obywatelskiej inicjatywy usta

wodawczej przewiduje:
A. obowiązek podania przez komitet do publicznej wiadomości
wykazu podpisów osób popierających projekt ustawy;
B. możliwość zaskarżenia do Sądu Najwyższego postanowie-
nia Marszałka Sejmu o odmowie nadania biegu projektowi
ustawy;
C. wyjątek od zasady dyskontynuacji prac parlamentu.
42 Rozdział 4. Formy demokracji bezpośredniej
3. Kompetencję do zarządzenia referendum ogólnokrajowego

posiada:
A. Marszałek Sejmu;
B. Senat;
C. Prezydent RP.
4. Referendum z inicjatywy obywateli:

A. może zostać zarządzone przez Sejm w drodze uchwały ogła-
szanej w Dzienniku Ustaw;
B. może zostać przeprowadzone na pisemny wniosek, poparty
przez co najmniej 500 000 osób mających czynne prawo
udziału w referendum, przedłożony Sejmowi w określonym
ustawowo terminie;
C. jest wiążące, o ile w odpowiedzi na postawione pytanie
oddano więcej niż połowę ważnych głosów.
5. Zgodnie z postanowieniami ustawy o referendum ogólnokra

jowym, referendum zatwierdzające zmianę Konstytucji RP:
A. jest wiążące, o ile za zmianą opowiedziała się większość gło-
sujących;
B. zawsze polega na udzieleniu pozytywnej lub negatywnej
odpowiedzi na jedno pytanie;
C. jest zarządzane przez Marszałka Sejmu w drodze postanowie-
nia wydanego w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku
o przeprowadzenie referendum.
6. Rozpoczęcie zbierania podpisów poparcia pod projektem oby

watelskiej inicjatywy ustawodawczej musi być poprzedzone:
A. utworzeniem komitetu obywatelskiej inicjatywy ustawodaw-
czej;
B. zawiadomieniem Marszałka Sejmu o utworzeniu komitetu
obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej;
C. zbadaniem przez sejmową Komisję Ustawodawczą, czy pro-
jekt ustawy przygotowany przez komitet nie jest sprzeczny
z prawem krajowym lub prawem Unii Europejskiej.
Rozdział 4. Formy demokracji bezpośredniej43
7. Wskutek stwierdzenia przez Marszałka Sejmu niezebra

nia przez komitet obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej
wymaganej liczby 100 000 podpisów poparcia pod projektem
ustawy:
A. Marszałek Sejmu wyznacza komitetowi dodatkowy termin
14 dni na uzupełnienie brakującej liczby podpisów;
B. komitet ulega niezwłocznie rozwiązaniu z mocy prawa;
C. możliwe jest zainicjowanie postępowania przed Sądem Naj-
wyższym, którego skutkiem może być konieczność przepro-
wadzenia pierwszego czytania projektu ustawy na posiedze-
niu Sejmu.
8. Obywatelska inicjatywa ustawodawcza:

A. o przebaczeniu i puszczeniu w niepamięć wszystkich prze-
stępstw popełnionych w ostatnim dziesięcioleciu jest usta-
wowo dopuszczalna;
B. o uchwaleniu nowej Konstytucji RP nie narusza zasady
wyłączności podmiotów posiadających inicjatywę ustawo-
dawczą w tymże zakresie, ponieważ Konstytucja RP wska-
zuje podmioty uprawnione do wystąpienia jedynie z inicja-
tywą w zakresie zmiany obowiązującej Konstytucji RP, a nie
uchwalenia nowego aktu tej rangi;
C. o zmianie ustawy o prowizorium budżetowym stanowi inge-
rencję w wyłączność inicjowania takich prac przez Radę
Ministrów, co musi skutkować stwierdzeniem niedopuszczal-
ności wniesienia projektu przygotowanego przez obywateli.
9. Zarządzenie referendum ogólnokrajowego:

A. zawsze wymaga podjęcia działania przez Prezydenta RP
(związanego np. z wyznaczeniem terminu referendum);
B. w przedmiocie likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia
może być dokonane uchwałą Sejmu na skutek przedłożonej
przez obywateli petycji skierowanej w tej sprawie do parla-
mentu;
C. może nastąpić w drodze uchwały Sejmu podjętej na wniosek
Rady Ministrów lub Senatu.
10. Przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego:

A. może zostać zarządzone przez Senat na dwa kolejne dni, przy
czym termin głosowania należy określić na dzień wolny od
pracy oraz dzień go poprzedzający;
B. jest zadaniem Państwowej Komisji Wyborczej, komisarzy
wyborczych oraz obwodowych komisji do spraw referen-
dum;
C. może podlegać kontroli Sądu Najwyższego m.in. w zakresie
naruszenia w trakcie jego przeprowadzania przepisów wła-
ściwej ustawy dotyczących głosowania.
11. W formie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej nie może

być wniesiony projekt:
A. ustawy o amnestii;
B. ustawy o udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo;
C. ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej.
12. Przeprowadzenie referendum zatwierdzającego zmianę Kon

stytucji RP:
A. zarządza Marszałek Sejmu, gdy ustawa o zmianie Konstytu-
cji RP przewiduje utratę mocy obowiązującej znajdującego
się w rozdziale II art. 30 Konstytucji RP dotyczącego przy-
rodzonej i niezbywalnej godności człowieka, a z wnioskiem
w tej sprawie zwróciło się 15 posłów;
B. może być przedmiotem żądania Prezydenta RP, nawet wtedy,
gdy projekt ustawy o zmianie Konstytucji RP został przedło-
żony przez niego;
C. jest zarządzane w ciągu 60 dni od dnia podjęcia przez Sejm
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów uchwały w sprawie wyraże-
nia zgody na przeprowadzenie referendum.
13. Wynik referendum ogólnokrajowego:

A. w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, gdy jest
wiążący, obliguje właściwe organy państwowe do podję-
cia czynności w celu realizacji wyniku referendum zgodnie
z jego rozstrzygnięciem, a niepodjęcie tych czynności w ter-
minie 60 dni od dnia ogłoszenia uchwały Sądu Najwyższego
o ważności referendum w Dzienniku Ustaw powoduje skró-
cenie kadencji Sejmu;
B. w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzyna-
rodowej, gdy jest niewiążący, to Sejm może ponownie podjąć
uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfi-
kację tej umowy;
C. zatwierdzającego zmianę Konstytucji RP jest wiążący tylko
wtedy, gdy w referendum wzięło udział więcej niż połowa
uprawnionych do głosowania.
14. Pełnomocnik dokonujący zgłoszenia wniosku o poddaniu

określonej sprawy pod referendum z inicjatywy obywateli:
A. jest osobą wskazaną w pisemnym oświadczeniu pierwszych
siedmiu osób tworzących komitet referendalny;
B. wnosi wykaz podpisów co najmniej 500 000 osób mających
prawo udziału w referendum nie później niż trzy mie-
siące od daty postanowienia Marszałka Sejmu o przyjęciu
wniosku;
C. może zaskarżyć do Sądu Najwyższego w terminie 14 dni od
dnia doręczenia postanowienie Marszałka Sejmu w sprawie
uzupełnienia brakującej liczby podpisów przez obywateli
popierających wniosek.

A. minimalna liczba posłów, która może zażądać przeprowa-
dzenia referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji RP,
jest równa minimalnej liczbie posłów, która może wystąpić
z wnioskiem do Sejmu o poddanie określonej sprawy pod
referendum ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym zna-
czeniu dla państwa;
B. liczba osób tworzących komitet inicjatywy ustawodawczej,
która wskazuje pełnomocnika komitetu, jest większa od
liczby osób, która wskazuje pełnomocnika dokonującego
zgłoszenia wniosku o poddanie określonej sprawy pod refe-
rendum ogólnokrajowe z inicjatywy obywateli;
C. minimalna liczba posłów, która jest potrzebna do uchwalenia
przez Sejm ustawy wyrażającej zgodę na tzw. wielką ratyfika-
cję jest równa minimalnej liczbie posłów, która jest potrzebna
do uchwalenia przez Sejm ustawy o zmianie Konstytucji RP.

A. liczbę osób, które wzięły udział w referendum ogólnokrajo-
wym, ustala się na podstawie liczby ważnych kart wyjętych
z urny bez względu na ważność oddanych głosów;
B. protesty w sprawie referendum ogólnokrajowego wnosi się
do komisji obwodowej właściwej ze względu na spis, w któ-
rym widniał skarżący;
C. unieważnienie wyników referendum ogólnokrajowego
w danym obwodzie pod pewnymi warunkami może skutko-
wać unieważnieniem wyników referendum w całym kraju.
17. Referendum ogólnokrajowe:

A. w przeciwieństwie do wyborów do Sejmu i do Senatu nie
może być przeprowadzone w ciągu dwóch dni, a dniem gło-
sowania jest zawsze dzień wolny od pracy;
B. w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być
zarządzone przez obywateli, którzy zbiorą poparcie 500 000
osób dla swojego wniosku;
C. może być przeprowadzone w przedmiocie spraw budże-
towych, pomimo że inicjatywa ustawodawcza w zakresie
ustawy budżetowej przysługuje tylko Radzie Ministrów.

A. jeżeli w referendum ogólnokrajowym w sposób wiążący nie
wyrażono zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej,
uniemożliwia to wyrażenie takiej zgody przez Sejm po
podjęciu kolejnej uchwały o wyborze trybu zgody na raty
fikację;
B. podmioty, które korzystają z darmowego czasu antenowego
podczas kampanii referendalnej, nie mogą dokupić takiego
czasu, gdyż naruszałoby to równy dostęp do kampanii refe-
rendalnej;
C. ważność każdego referendum ogólnokrajowego stwierdzana
jest właściwą uchwałą Sądu Najwyższego, na którą nie przy-
sługuje środek zaskarżenia.
19. Referendum zatwierdzające zmianę Konstytucji RP:

A. zawsze zawiera tylko dwa warianty możliwej odpowiedzi
i nie pozwala na przyjęcie jedynie części wprowadzonych do
Konstytucji RP zmian;
B. może być przeprowadzone jedynie na wniosek podmiotów
uprawnionych do przedłożenia Sejmowi projektu ustawy
o zmianie Konstytucji RP;
C. musi zostać przeprowadzone, gdy zmiana Konstytucji RP
dotyczyć będzie uchylenia przepisów z rozdziałów I, II, XII.
20. Projekt ustawy przedłożony przez 100 000 obywateli:

A. podczas pierwszego czytania zawsze rozpatrywany jest na
posiedzeniu plenarnym Sejmu, na które zapraszany jest
przedstawiciel komitetu inicjatywy ustawodawczej;
B. nie może dotyczyć spraw z obszaru wydatków i dochodów
(w szczególności podatków i innych danin publicznych),
obronności państwa i amnestii;
C. jest rozpowszechniany i promowany przez komitet obywa-
telskiej inicjatywy ustawodawczej, na co komitet ten może
uzyskać środki pochodzące z budżetu państwa.
21. Które z poniższych zdań prawidłowo charakteryzuje obywa

telską inicjatywę ustawodawczą?
A. projekt ustawy wnoszony przez obywateli nie może dotyczyć
spraw, dla których ustawa zwykła zastrzega wyłączną właś-
ciwość innych podmiotów, którym przysługuje inicjatywa
ustawodawcza;
B. komitet tej inicjatywy mogłaby utworzyć grupa 20 obywateli
polskich, mających prawo wybierania do Sejmu;
C. jeżeli Marszałek Sejmu poweźmie wątpliwości co do prawi-
dłowego złożenia wymaganej liczby podpisów, wydaje on
postanowienie o nienadaniu biegu projektowi.
22. Otrzymawszy od Prezydenta RP projekt postanowienia

o zarządzeniu referendum, Senat może:
A. podjąć uchwałę o wyrażeniu zgody na referendum, dodając
nowe warianty odpowiedzi do zaproponowanych przez Pre-
zydenta RP pytań, nie może jednak dodawać nowych pytań
referendalnych;
B. nie tylko dodać nowe warianty do pytań zaproponowanych
przez Prezydenta RP, ale i umieścić w postanowieniu nowe
pytania, które po podjęciu przez Senat uchwały wyrażającej
zgodę na referendum zatwierdza Prezydent RP;
C. przeprowadzić nad nim w ciągu 14 dni jedno głosowanie,
i jeśli weźmie w nim udział 49 senatorów, to, niezależnie
od rozkładu głosów „za”, „przeciw” i wstrzymujących się,
konieczne będzie uznanie, że nie została wyrażona zgoda na
zarządzenie referendum.
23. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla pań

stwa:
A. jest wiążące pod warunkiem, że liczba głosów ważnych wyję-
tych z urn wynosi więcej niż połowa uprawnionych do gło-
sowania;
B. będzie rozstrzygające w sytuacji, gdy na jeden z wariantów
odpowiedzi oddano 40% głosów, a na dwa pozostałe po 30%;
C. może być ważne niezależnie od liczby osób, które wzięły
w nim udział.

A. inicjatywa ustawodawcza nie przysługuje grupie 110 000
obywateli pozbawionych praw publicznych;
B. obywatele mają prawo do inicjatywy w sprawie przeprowa-
dzenia referendum;
C. w proces zarządzania każdego referendum o zasięgu ogólno-
krajowym musi być włączony organ o charakterze kolegial-
nym.
25. Od momentu zamieszczenia przez komitet inicjatywy ustawo

dawczej wymaganego ustawowo ogłoszenia w dzienniku ogól
nopolskim:
A. zakazane staje się dokonywanie zmian w projekcie ustawy,
zaś sankcją za złamanie zakazu jest odmowa przyjęcia pro-
jektu przez Marszałka Sejmu;
B. komitet nabywa osobowość prawną;
C. może rozpocząć się zbieranie podpisów obywateli popierają-
cych projekt, przy czym 1000 podpisów wcześniej zebranych
zalicza się na poczet ogólnej liczby podpisów.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Wyjaśnij, kiedy referendum jest ważne i jakie są skutki
stwierdzenia jego nieważności.
Pytanie 2. Porównaj obywatelską inicjatywę ustawodawczą z obywa-

telską inicjatywą referendalną.
Pytanie 3. Czy w drodze referendum obywatele mogą wymusić

zmianę Konstytucji RP?
Rozdział 5
PRAWO WYBORCZE
Rozdział 5. Prawo wyborcze
TESTY
1. Konstytucyjna regulacja dotycząca wyborów na urząd Prezy
denta RP przewiduje, że:
A. są one zarządzane przez Marszałka Sejmu, a w razie opróż-
nienia urzędu Prezydenta RP przed upływem kadencji przez
Marszałka Senatu;
B. kadencja Prezydenta RP rozpoczyna się z chwilą ogłoszenia
wyników wyborów;
C. stwierdzenie przez Sąd Najwyższy nieważności wyboru Pre-
zydenta RP zawsze powoduje konieczność przeprowadzenia
nowych wyborów zarządzanych przez Marszałka Sejmu.
2. Państwowa Komisja Wyborcza:

A. powołuje i odwołuje komisarzy wyborczych;
B. ogłasza w Dzienniku Ustaw wyniki wyborów do Senatu;
C. składa się m.in. z jednego sędziego Trybunału Konstytucyj-
nego wskazanego przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Try-
bunału Konstytucyjnego.
Rozdział 5. Prawo wyborcze51
3. Zgodnie z Konstytucją RP wybory do Sejmu i do Senatu:

A. zarządza Prezydent RP w drodze postanowienia wydanego
nie później niż na 90 dni przed upływem czterech lat od roz-
poczęcia kadencji Sejmu i Senatu;
B. odbywają się zawsze w dzień wolny od pracy, przypadający
w ciągu 30 dni po upływie 4 lat od rozpoczęcia kadencji
Sejmu i Senatu;
C. w razie skrócenia kadencji Sejmu uchwałą podjętą większo-
ścią 2/3 głosów ustawowej liczby posłów, zarządza Prezy-
dent RP, najpóźniej w 45. dniu od dnia uchwały o skróceniu
kadencji Sejmu.
4. Zgodnie z Kodeksem wyborczym:

A. tworzone przez komisarzy wyborczych stałe obwody głoso-
wania obejmują od 500 do 4000 wyborców;
B. prowadzony przez gminę stały rejestr wyborców potwierdza
zarówno czynne, jak i bierne prawo wyborcze;
C. pełnomocnictwo do głosowania nie może zostać wycofane
z wyłączeniem przypadku śmierci pełnomocnika.
5. Ważność wyborów:
A. do Sejmu, Senatu oraz na urząd Prezydenta RP stwierdza
zawsze Sąd Najwyższy;
B. jest uzależniona wyłącznie od liczby ważnie oddanych głosów;
C. jest stwierdzana w drodze uchwały Sądu Najwyższego, której
wydanie stanowi warunek nabycia mandatu poselskiego.
6. Orzekanie w trybie wyborczym:

A. jest dopuszczalne tylko w przypadku rozpowszechniania
materiałów wyborczych, wypowiedzi lub innych form agita-
cji wyborczej zawierających informacje nieprawdziwe;
B. jest zakończone wydaniem wyroku, od którego przysługuje
apelacja do właściwego sądu okręgowego;
C. może zakończyć się m.in. zakazem rozpowszechniania infor-
macji nieprawdziwych lub nakazem sprostowania tychże.
52 Rozdział 5. Prawo wyborcze
7. Skrócenie kadencji Sejmu przez Prezydenta RP na skutek nie

powołania Rady Ministrów:
A. wymaga przeprowadzenia nowych wyborów nie później
niż w ciągu 45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji
Sejmu;
B. oznacza konieczność zarządzenia nowych wyborów, w trak-
cie których zostanie wyłoniony jedynie nowy skład Sejmu;
C. jest równoznaczne z zarządzeniem przez Prezydenta RP
wyborów uzupełniających do Sejmu.

A. podział gminy na stałe obwody głosowania jest dokonywany
przez właściwego komisarza wyborczego powołanego przez
Państwową Komisję Wyborczą;
B. stały obwód głosowania powinien liczyć od 500 do 4000 miesz
kańców, lecz dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady na
rzecz utworzenia obwodów mniejszych;
C. utworzenie odrębnego obwodu głosowania w domu studenc-
kim jest możliwe, jeżeli co najmniej 50 osób uprawnionych
do wzięcia udziału w wyborach poinformuje właściwy pod-
miot o zamiarze przebywania w domu studenckim w dniu
głosowania (z wyjątkiem wyborów samorządowych).
9. Nie posiada biernego prawa wyborczego w wyborach do Sejmu

osoba prawomocnie skazana za ścigane z oskarżenia publicz
nego przestępstwo:
A. umyślnego udziału w pobiciu, którego skutkiem była śmierć
człowieka, za które wymierzono jej karę roku pozbawienia
wolności;
B. nieumyślnego spowodowania śmierci człowieka, za które
wymierzono jej karę roku pozbawienia wolności;
C. umyślnego, publicznego nawoływania do zastosowania
środka masowej zagłady zakazanego przez prawo międzyna-
rodowe, za które wymierzono jej karę dwóch lat ogranicze-
nia wolności.

A. obwodowa komisja wyborcza do spraw przeprowadzenia
głosowania nie kończy pracy w chwili zamknięcia lokalu
wyborczego;
B. do zadań obwodowej komisji wyborczej do spraw ustalenia
wyników głosowania należy m.in. czuwanie nad przestrzega-
niem prawa wyborczego w dniu wyborów w miejscu i czasie
głosowania;
C. do zadań obwodowej komisji wyborczej do spraw przepro-
wadzenia głosowania nie należy przesłanie wyników głoso-
wania do właściwej komisji wyborczej.
11. Protest wyborczy:

A. przeciwko ważności wyborów do Sejmu może być wniesiony
przez przewodniczącego właściwej komisji wyborczej;
B. przeciwko ważności wyborów do Sejmu może być wniesiony
z powodu odmowy rejestracji list kandydatów przez okrę-
gową komisję wyborczą;
C. przeciwko wyborowi Prezydenta RP wnosi się na piśmie do
Sądu Najwyższego.
12. W przypadku śmierci:

A. kandydata na Prezydenta RP uczestniczącego w ponownym
głosowaniu w jego miejsce do wyborów w ponownym głoso-
waniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno naj-
większą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu;
B. posła na Sejm i stwierdzenia wygaśnięcia jego mandatu dwa
lata przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia
wyborów do Sejmu i do Senatu, zarządza się i przeprowadza
się wybory uzupełniające;
C. senatora i stwierdzenia wygaśnięcia jego mandatu trzy mie-
siące przed dniem, w którym upływa termin zarządzenia
wyborów do Sejmu i do Senatu, Marszałek Senatu zawiada-
mia, na podstawie informacji Państwowej Komisji Wyborczej,
kolejnego kandydata, który w wyborach otrzymał kolejno
największą liczbę głosów, o przysługującym mu pierwszeń-
stwie do mandatu.
13. Wybory do Sejmu i do Senatu:

A. są zarządzane przez Prezydenta RP;
B. mogą być przeprowadzone w dwudniowym głosowaniu,
którego termin jest określony na dzień wolny od pracy oraz
dzień go poprzedzający;
C. nie mogą być przeprowadzone w czasie stanu klęski żywioło-
wej wprowadzonego na terenie jednej gminy.
14. Spis wyborców:

A. tworzy się na podstawie rejestru wyborców prowadzonego
przez gminę, który obejmuje osoby stale zamieszkałe na jej
terenie, którym przysługuje prawo wybierania;
B. jeżeli zawiera nieprawidłowości, to ich usuwanie jest kompe-
tencją wójta gminy, co dzieje się po złożeniu mu odpowied-
niej reklamacji, której nieuwzględnienie umożliwia wniesie-
nie skargi do sądu rejonowego;
C. w wyborach do Sejmu i do Senatu składa się tylko z jednej
części, ponieważ nie mogą głosować w nich cudzoziemcy.

A. utrata biernego i czynnego prawa wyborczego następuje na
podstawie takiego samego katalogu przesłanek;
B. wybory do Senatu nie realizują wymogu równości ze względu
na przyjęty w nich system ordynacji większościowej;
C. klauzule zaporowe przewidziane dla komitetów wyborczych
stanowią ograniczenie zasady proporcjonalności i równości
materialnej wyborów.

A. podczas trwania kampanii wyborczej zabroniona jest agita-
cja, która stanowi wykroczenie zgodnie ze znajdującymi się
w Kodeksie wyborczym przepisami karnymi;
B. stosunek liczby kobiet do mężczyzn (lub mężczyzn do kobiet)
na liście danego komitetu wyborczego w wyborach do Sejmu
i do Senatu nie może być mniejszy niż 35%;
C. komisarze wyborczy nie mogą być nazywani zamiennie
mężami zaufania.
17. Lista kandydatów:

A. na posłów może obejmować także cudzoziemców, o ile repre-
zentują określoną mniejszość narodową spełniającą prze-
słanki wymienione w ustawie o mniejszościach narodowych
i etnicznych oraz o języku regionalnym;
B. w wyborach na Prezydenta RP zawiera nazwiska kandydatów
zgłoszonych uprzednio przez komitety partyjne, koalicyjne
lub komitety wyborców, które dla kandydatury swojego kan-
dydata uzyskały pisemne poparcie co najmniej 100 000 oby-
wateli polskich;
C. w wyborach do Sejmu nie może zawierać mniejszej liczby
kandydatur niż liczba posłów wybieranych w danym okręgu
wyborczym oraz większej niż dwukrotność tej liczby.

A. reklamacja na nieprawidłowość w rejestrze wyborczym może
zostać wniesiona jedynie przez osobę, której dane zawiera
lub powinien zawierać rejestr;
B. zaświadczenie o prawie do głosowania może być pod pew-
nymi warunkami wydane przed wyborami uzupełniającymi
do Senatu;
C. można udzielić pełnomocnictwa do głosowania we wszyst-
kich przyszłych wyborach, począwszy od momentu udziele-
nia, aż do chwili śmierci lub utraty czynnego prawa wybor-
czego przez mocodawcę.
19. W prawomocnym orzeczeniu:

A. skazującym na karę pozbawienia wolności za przestępstwo
umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, sąd może pozbawić
daną osobę czynnego prawa wyborczego w wyborach do Sejmu,
co nie wpływa na przysługujące jej prawo kandydowania;
B. o ubezwłasnowolnieniu częściowym, sąd może zawrzeć
postanowienie o pozbawieniu danej osoby czynnego prawa
wyborczego w wyborach do Senatu;
C. sąd nie może orzec środka karnego w postaci utraty jedy-
nie czynnego prawa wyborczego w wyborach do Sejmu, przy
zachowaniu przez daną osobę biernego prawa wyborczego.
20. Dopisanie do spisu wyborców:

A. może nastąpić w dniu wyborów po potwierdzeniu przez
starostę, że nie otrzymał on zawiadomienia o utracie prawa
wybierania lub wpisie do spisu w innym obwodzie;
B. w wyborach do Sejmu nie wymaga udowodnienia faktu sta-
łego zamieszkania na terenie danej gminy przez wyborcę;
C. nigdy nie jest możliwe, jeśli dana osoba została ujęta w spisie
wyborców dla obwodu odrębnego.

A. jednolita norma przedstawicielstwa umożliwia realizację
zasady proporcjonalności w wyborach do Sejmu;
B. jednolita norma przedstawicielstwa występuje w wyborach
do obu izb polskiego parlamentu, ale w wyborach do Senatu
Kodeks wyborczy pozwala na większe rozbieżności między
okręgami w zakresie liczby mieszkańców przypadających na
mandat;
C. wybory uzupełniające do Sejmu przeprowadza się wyłącznie
wtedy, gdy wśród kandydatów z danej listy nie ma chętnych
do objęcia nieobsadzonego mandatu.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę powszechności wyborów.
Pytanie 2. Porównaj organy wyborcze powoływane w związku

z zarządzonymi wyborami.
Pytanie 3. Czy zasada równości musi być realizowana w wyborach

do Senatu?
Rozdział 6
STATUS DEPUTOWANYCH
Rozdział 6. Status deputowanych
TESTY
1. Ochrona posła przed odpowiedzialnością karną:
A. w ramach immunitetu materialnego obejmuje czyny posła
związane z wykonywaniem mandatu poselskiego naruszające
prawa osób trzecich;
B. rozpoczyna się zawsze z momentem ogłoszenia wyniku
wyborów, a kończy z chwilą wygaśnięcia mandatu;
C. w ramach immunitetu formalnego obejmuje m.in. czyny
posła niezwiązane z wykonywaniem mandatu poselskiego.

A. w sytuacji aresztowania posła Marszałek Sejmu może naka-
zać natychmiastowe jego zwolnienie;
B. immunitet materialny wyłącza każdą odpowiedzialność posła
za działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu;
C. wszczęte wobec kandydata na posła postępowanie karne
ulega zawieszeniu z dniem nabycia przez niego mandatu.
58 Rozdział 6. Status deputowanych
3. Zgodnie z ustawą o wykonywaniu mandatu posła i senatora:

A. poseł może zostać pociągnięty do cywilnej odpowiedzialno-
ści sądowej za działanie wchodzące w zakres sprawowania
mandatu i naruszające prawo osoby trzeciej tylko za zgodą
Sejmu wyrażoną na wniosek Prokuratora Generalnego;
B. po przyjęciu wniosku o pociągnięcie posła do odpowiedzial-
ności karnej Marszałek Sejmu informuje posła o jego treści,
wyznaczając termin na złożenie przez posła oświadczenia
o wyrażeniu zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności
karnej;
C. Sejm żąda zawieszenia toczącego się przeciwko posłowi,
a wszczętego przed dniem ogłoszenia wyników wyborów,
postępowania cywilnego w drodze uchwały podjętej więk-
szością 3/5 głosów ustawowej liczby posłów.
4. Zasada incompatibilitas mandatu parlamentarnego:

A. nakłada większe ograniczenia na posłów niż na senatorów;
B. nie uniemożliwia senatorowi zajmowania stanowiska ani
sekretarza, ani podsekretarza stanu;
C. stanowi materialną gwarancję dla – konstytucyjnie chronio-
nego – wolnego charakteru mandatu parlamentarnego.
5. Prowadzenie przez senatora działalności gospodarczej zwią

zanej z produkcją wyrobów tytoniowych:
A. jest zabronione, o ile tylko działalność ta polega na osiąganiu
bezpośrednich korzyści z majątku Skarbu Państwa;
B. może prowadzić do nabycia składnika majątku gminy miej-
skiej Głogów, lecz jedynie na potrzeby tej działalności;
C. w pewnych przypadkach może skutkować pozbawieniem go
mandatu przez Trybunał Stanu.
Rozdział 6. Status deputowanych59
6. Senator:
A. powinien złożyć ślubowanie w terminie do trzech miesięcy
od dnia pierwszego posiedzenia Senatu;
B. nabywa mandat z chwilą złożenia ślubowania przed Senatem;
C. wskutek odmowy złożenia ślubowania traci mandat objęty
w dniu ogłoszenia przez Państwową Komisję Wyborczą
wyników wyborów.
7. Konstrukcja mandatu wolnego zakłada, że poseł:

A. jest przedstawicielem całego Narodu;
B. może zostać odwołany przez wyborców;
C. nie może być związany żadnymi instrukcjami politycznymi,
za których niewypełnienie mógłby zostać pociągnięty do
odpowiedzialności prawnej.
8. Działalność wchodząca w zakres sprawowania mandatu posel

skiego:
A. jest objęta ochroną immunitetu materialnego, który jest nie-
ograniczony czasowo;
B. obejmuje m.in. wystąpienia na posiedzeniach zespołów
poselskich;
C. może być przedmiotem odpowiedzialności sądowej w przy-
padku naruszenia praw osób trzecich, ale tylko za zgodą
Sejmu.
9. Poseł:
A. może prowadzić działalność gospodarczą z wykorzystaniem
mienia państwowego lub komunalnego, o ile powiadomi
o tym fakcie Marszałka Sejmu;
B. w rezultacie niestawiennictwa na posiedzenia komisji, do
której należy, może zostać ukarany dyscyplinarnie przez
obniżenie wysokości przyznanego mu uposażenia, lecz nie
diety parlamentarnej;
C. ma prawo do otrzymania urlopu bezpłatnego u pracodawcy,
u którego był zatrudniony przed okresem sprawowania man-
datu, lecz może z takiego urlopu nie skorzystać, co będzie skut-
kowało niemożliwością pobierania przez niego uposażenia.
60 Rozdział 6. Status deputowanych
10. Poseł:
A. może zostać zatrzymany przez organy ścigania jedynie, gdy
wyrazi na to zgodę Marszałek Sejmu, chyba że został złapany
in flagranti;
B. w określonych okolicznościach może przyjąć mandat nało-
żony na niego za popełnione wykroczenie, co uważa się za
wyrażenie przez niego zgody na pociągnięcie do odpowie-
dzialności w tej formie;
C. w żadnych okolicznościach nie może zrzec się w całości
immunitetu formalnego, który przysługuje mu, począwszy
od dnia ogłoszenia wyników wyborów.
11. Postępowanie karne:

A. toczące się przeciwko posłowi w chwili uzyskania mandatu
parlamentarnego, ulega zawieszeniu z mocy prawa, chyba że
poseł ten złoży oświadczenie o wyrażeniu zgody na pocią-
gnięcie go do odpowiedzialności karnej;
B. zawsze jest niemożliwe do przeprowadzenia po utracie man-
datu przez posła w stosunku do czynów, które wchodziły
w zakres sprawowanego przez niego mandatu parlamentar-
nego;
C. może być przeprowadzone w następstwie uchylenia przysłu-
gującego mu immunitetu, lecz poseł samodzielnie nie może
wyrazić zgody na pociągnięcie go do takiej odpowiedzialno-
ści w przypadku odpowiedzialności za naruszenia praw osób
trzecich dokonane w związku z działalnością wchodzącą
w zakres sprawowania mandatu poselskiego.
12. Niepołączalność stanowisk:

A. oznacza, że sędzia nie może kandydować w wyborach do
Sejmu;
B. została uregulowana wyczerpująco w Konstytucji RP, a ustawy
zwykłe nie mogą ustanawiać kolejnych zakazów łączenia sta-
nowisk ze sprawowaniem mandatu posła;
C. zgodnie z Kodeksem wyborczym przejawia się w utracie
z mocy prawa mandatu posła na Sejm z dniem wyboru danej
osoby na posła do Parlamentu Europejskiego.
Rozdział 6. Status deputowanych61
13. W którym z poniższych przypadków do wszczęcia postępowa

nia nie będzie potrzebna zgoda Sejmu?
A. postępowanie karne przeciw byłemu posłowi podejrzewa-
nemu o przestępstwo popełnione w czasie, gdy sprawował
mandat posła, jednak niepozostające w związku ze sprawo-
waniem mandatu;
B. postępowanie karnoskarbowe przeciw posłowi sprawują-
cemu obecnie mandat, który miał dopuścić się przestępstwa
skarbowego w wieku 20 lat;
C. postępowanie cywilne przeciw politykowi wykonującemu
obecnie mandat poselski, który, zasiadając jeszcze w Senacie,
podczas debaty w izbie wyższej miał znieważyć jednego ze
swoich kolegów.
14. Zgodnie z ustawą o wykonywaniu mandatu posła i senatora:

A. poseł nie może posługiwać się tytułem parlamentarzy-
sty w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną na
własny rachunek;
B. nowo wybrany poseł posiadający pakiet 15% akcji w spółce
kontrolowanej przez Skarb Państwa nie obejmie mandatu,
jeżeli do dnia pierwszego posiedzenia Sejmu nowej kadencji
nie zbędzie 1/3 tych akcji;
C. senator musi powiadomić Marszałka Senatu o zamiarze pod-
jęcia pracy dodatkowej.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów ochronę immunitetową przysługującą posłowi.
Pytanie 2. Porównaj mandat wolny i związany deputowanego.
Pytanie 3. Jakie argumenty przemawiają za utrzymaniem w polskim

porządku prawnym immunitetu parlamentarnego?
Rozdział 7
PARLAMENT
Rozdział 7. Parlament
TESTY
1. Pierwsze posiedzenie Sejmu:
A. jest zawsze zwoływane przez Prezydenta RP na dzień przy-
padający w ciągu 30 dni od dnia wyborów;
B. otwiera najstarszy wiekiem poseł;
C. obejmuje m.in. podjęcie uchwały w sprawie ustalenia liczby
wicemarszałków Sejmu.
2. Do kompetencji Prezydium Sejmu należy:

A. rozpatrywanie odwołań od uchwał Komisji Regulaminowej,
Spraw Poselskich i Immunitetowych udzielających posłowi
nagany za niewykonywanie obowiązków poselskich;
B. dokonywanie wykładni Regulaminu Sejmu;
C. zgłaszanie kandydatów na stanowisko Rzecznika Praw
Dziecka.
Rozdział 7. Parlament63

A. w postępowaniu w sprawie pilnego projektu ustawy o zmia-
nie ustawy – Kodeks karny Sejm uchwala ustawę większością
ustawowej liczby posłów;
B. w postępowaniu w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Prawo
o szkolnictwie wyższym i nauce, której wniesiony przez oby-
wateli projekt został uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia
przez Senat wynosi 14 dni;
C. w postępowaniu w sprawie ustawy o prowizorium budże-
towym uchwalanej przez Sejm zwykłą większością głosów
w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów,
Prezydent RP nie dysponuje prawem weta.
4. Zgodnie z Regulaminem Sejmu:

A. pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks karny musi odbyć się na posiedzeniu ple-
narnym, przed którego rozpoczęciem możliwe jest wniesie-
nie autopoprawki;
B. drugie czytanie wniesionego przez Radę Ministrów w trybie
pilnym projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy
odbywa się na posiedzeniu plenarnym, chyba że Sejm posta-
nowi inaczej;
C. Sejm może odrzucić zaproponowaną w uchwale Senatu
poprawkę bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
5. Zgodnie z ustawą o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektó

rych innych aktów prawnych:
A. rozporządzenie Wiceprezesa Rady Ministrów nie może wejść
w życie wcześniej niż z dniem ogłoszenia ustawy, na podsta-
wie której zostało wydane;
B. rozporządzenia Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji wcho-
dzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia,
chyba że przepisy rozporządzenia stanowią inaczej;
C. nadanie wstecznej mocy obowiązującej ustawie zaostrzającej
odpowiedzialność karną za przestępstwa skarbowe jest co do
zasady niedopuszczalne.
64 Rozdział 7. Parlament
6. Ustawowa regulacja dotycząca sejmowej komisji śledczej:

A. przewiduje wyjątek od zasady dyskontynuacji prac parla-
mentu, który umożliwia komisji przekazanie sprawozdania
Marszałkowi Sejmu następnej kadencji w sytuacji, gdy
z uwagi na toczące się postępowanie sądowe, komisja zawie-
siła swoją działalność;
B. uprawnia komisję do pociągnięcia do odpowiedzialności
konstytucyjnej Prezesa Narodowego Banku Polskiego, o ile
dokonane przez nią ustalenia uzasadniają postawienie mu
zarzutu umyślnego naruszenia Konstytucji RP lub ustawy;
C. uprawnia Sejm do wyznaczenia komisji terminu na złożenie
sprawozdania.
7. Zgromadzenie Narodowe:
A. zostało w Konstytucji RP expressis verbis wyodrębnione od
Sejmu i Senatu;
B. posiada kompetencję do zmiany Konstytucji RP, do któ-
rej dokonania potrzebne jest poparcie 2/3 uczestniczących
w Zgromadzeniu Narodowym posłów i większości bez-
względnej zgromadzonych senatorów;
C. obraduje w przypadkach określonych jedynie w Konstytu-
cji RP oraz ustawie o Zgromadzeniu Narodowym.
8. Zgodnie z normami konstytucyjnymi regulującymi tryb usta

wodawczy:
A. przekazanie uchwalonej ustawy Senatowi oraz Prezydentowi
RP powinno nastąpić niezwłocznie, lecz nie później niż po
tygodniu od dnia jej uchwalenia przez Sejm;
B. nieprzedstawienie komisji, która rozpatruje projekt ustawy,
wnoszonej do niego poprawki, jest bezwzględną przesłanką
uzasadniającą niepoddanie jej pod głosowanie przez Mar-
szałka Sejmu;
C. rozpatrując przedłożone przez Senat poprawki do ustawy,
Sejm powinien podejmować uchwałę w przedmiocie ich
odrzucenia, a nie głosować za ich przyjęciem.
9. Skrócenie kadencji Sejmu:

A. zawsze wiąże się z obowiązkiem zasięgnięcia przez głowę
państwa opinii w tej sprawie zarówno u Marszałka Sejmu,
jak i Marszałka Senatu;
B. jest obligatoryjne, jeżeli w ciągu czterech miesięcy od dnia
przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zosta-
nie ona przedstawiona Prezydentowi RP do podpisu;
C. oznacza de facto jego rozwiązanie, co skutkuje pozbawieniem
tego organu możliwości dalszego wykonywania jego kompe-
tencji.
10. Marszałek Sejmu:

A. zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu bez-
względną większością głosów przy zachowaniu kworum,
a kandydatów na Marszałka Sejmu zgłaszają posłowie w licz-
bie co najmniej 15;
B. zwołuje obrady Konwentu Seniorów, w którym posiada głos
rozstrzygający w przypadku równości w głosowaniu;
C. ma kompetencję do skierowania tylko niektórych projektów
ustaw do pierwszego czytania na posiedzenie plenarne Sejmu,
ponieważ istnieją takie projekty ustaw, które muszą najpierw
być zaopiniowane przez określone komisje sejmowe.
11. Komisje sejmowe:

A. są powoływane przez Sejm wyłącznie na okres całej kadencji;
B. mogą wykraczać w zakresie swoich prac poza właściwość
rzeczową działów administracji rządowej;
C. posiadają (niektóre) kompetencję do stosowania sankcji
wobec posłów m.in. w postaci nagany lub upomnienia.
12. Kompetencję do:

A. decydowania o stanie wojny posiada wyłącznie Sejm, który
jest do tego uprawniony tylko w przypadku zbrojnej napa-
ści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w przypadku
międzynarodowego zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej
do wspólnej obrony przeciwko agresji;
B. sprawowania funkcji kontrolnej względem Rady Ministrów
w postaci interpelacji posiadają wyłącznie posłowie i senato-
rowie;
C. zarządzenia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw ustawy po jej
podpisaniu posiada wyłącznie Prezydent RP.
13. Senat wyraża zgodę na:

A. pociągnięcie senatora do odpowiedzialności karnej;
B. powołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego;
C. skrócenie kadencji Sejmu.
14. Sejm zwykłą większością głosów w obecności co najmniej

połowy ustawowej liczby posłów:
A. może podjąć uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2020
Rokiem Bitwy Warszawskiej;
B. uchwala ustawę dotyczącą stosunków między Rzecząpospo-
litą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznanio-
wymi;
C. podejmuje uchwałę w sprawie trybu wyrażenia zgody na
ratyfikację umowy międzynarodowej przekazującej organowi
międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwo-
wej w niektórych sprawach.
15. Wśród uprawnień kontrolnych przysługujących posłom

wyróżnia się:
A. interpelacje kierowane m.in. do przewodniczącego określo-
nego w ustawie komitetu, na które odpowiedź jest udzielana
w formie pisemnej nie później niż w terminie 21 dni od dnia
otrzymania interpelacji;
B. zapytania poselskie w sprawach o charakterze jednostkowym
kierowane do członków Rady Ministrów, które są zadawane
ustnie na posiedzeniu Sejmu i wymagają bezpośredniej
odpowiedzi;
C. dezyderaty kierowane do Ministra Sprawiedliwości, na które
adresat ma obowiązek ustosunkować się w ciągu 30 dni od
jego otrzymania, chyba że Marszałek Sejmu ustali inny ter-
min.
16. W świetle Regulaminu Sejmu:

A. projekty ustaw wniesione przez komisje śledcze nie podle-
gają zasadzie dyskontynuacji prac parlamentu;
B. minimalna liczba posłów mogąca wnieść projekt ustawy jest
większa od minimalnej liczby posłów mogących utworzyć
klub poselski;
C. pierwsze czytanie prezydenckiego projektu ustawy nie zawsze
musi odbywać się na posiedzeniu Sejmu, lecz w przypadkach
niezastrzeżonych w Regulaminie Sejmu może odbyć się na
posiedzeniu komisji.
17. Marszałek Senatu:

A. zarządza referendum ogólnokrajowe w razie wyrażenia przez
Senat zgody na jego przeprowadzenie po wcześniejszym
zaproponowaniu pytań przez Prezydenta RP;
B. wyraża opinię w przedmiocie zarządzenia skrócenia kadencji
Sejmu przez Prezydenta RP;
C. niezwłocznie przesyła interpelowanemu złożoną w formie
pisemnej interpelację.
18. Wyjątki od zasady dyskontynuacji prac parlamentu dotyczą:

A. rozpatrzenia przekazanych Marszałkowi Sejmu sprawozdań
komisji śledczych z ich działalności;
B. projektów ordynacji wyborczych do Sejmu, Senatu i organów
samorządu terytorialnego;
C. projektów ustaw zmieniających przepisy rozdziałów I, II lub
XII Konstytucji RP.
19. Sejm:
A. może przyjąć lub odrzucić zarówno wszystkie, jak i jedynie
niektóre poprawki do ustawy uchwalone przez Senat, ale
zawsze musi głosować nad każdą poprawką osobno;
B. jeżeli nie odrzuci senackich poprawek do ustawy bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawo-
wej liczby posłów, to poprawki te uważa się za przyjęte;
C. nie jest związany żadnym określonym przez Konstytucję
RP lub Regulamin Sejmu terminem, w którym musi podjąć
uchwałę w przedmiocie odrzucenia senackich poprawek do
ustawy.
20. Funkcja kontrolna Sejmu przejawia się w przyznaniu posłom

kompetencji do:
A. kierowania interpelacji i zapytań poselskich do osób piastu-
jących najwyższe urzędy w Państwie, w tym Prezesa Narodo-
wego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli czy
też Prokuratora Generalnego;
B. kierowania dezyderatów do Rady Ministrów, które zawierają
postulaty posłów w stosunku do określonych spraw publicz-
nych;
C. przeprowadzenia tzw. interwencji poselskich zarówno
w obrębie jednostek gospodarki państwowej, jak i niepań-
stwowej.
21. Ustawa:
A. o prowizorium budżetowym nie może być w żadnych okolicz-
nościach przedmiotem prezydenckiego wniosku o ponowne
rozpatrzenie, a jej projekt może być wniesiony do Sejmu
jedynie przez Prezesa Rady Ministrów, Radę Ministrów lub
ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
B. uchwalana w trybie pilnym wymaga zachowania skróconych
terminów trybu ustawodawczego wiążących zarówno Senat,
jak i Prezydenta RP;
C. zmieniająca Kodeks cywilny dla swojego uchwalenia wymaga
przeprowadzenia pierwszego czytania na posiedzeniu ple-
narnym Sejmu, a do rozpatrzenia tego projektu może być
powołana Komisja Nadzwyczajna.

A. dopuszczalne jest, aby Sejm podjął uchwałę nieposiada-
jącą charakteru normatywnego, tj. uchwałę niebędącą źró-
dłem prawa powszechnie lub wewnętrznie obowiązującego
w rozumieniu Konstytucji RP;
B. każda uchwała podejmowana przez Sejm zgodnie z Konsty-
tucją RP wymaga przeprowadzenia trzech czytań jej projektu,
a naruszenie tego obowiązku skutkuje niekonstytucyjnością
danej uchwały;
C. Senat ma prawo do wprowadzenia takich poprawek do
uchwalonej przez Sejm ustawy, które będą istotnie modyfiko-
wały brzmienie jej przepisów („głębokość” zmian), lecz nie
ma prawa uchwalać poprawek znacząco wychodzących poza
cel i zakres jej uregulowań („szerokość” zmian).
23. Sejmowa komisja śledcza:

A. jest powoływana przez Sejm bezwzględną większością gło-
sów przy zachowaniu kworum, a jej skład musi odzwiercie-
dlać reprezentację w Sejmie klubów i kół poselskich mają-
cych przedstawicieli w Prezydium Sejmu;
B. podczas wykonywanych prac może przeprowadzać dowody
z zeznań świadków oraz dowody z przesłuchania biegłych
na zasadach przewidzianych w Kodeksie postępowania kar-
nego;
C. może skierować wstępny wniosek do Sejmu o pociągnięcie
do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem
Stanu określonych osób, o czym postanawia większością 2/3
głosów przy zachowaniu kworum.
24. Prezydium Sejmu:

A. może zwrócić się do Komisji Regulaminowej z wnioskiem
o dokonanie wykładni Regulaminu Sejmu;
B. wyraża niewiążącą opinię, którą Marszałek Sejmu bierze pod
uwagę, ustalając plan prac izby niższej;
C. w całości składa się z osób wybieranych przez Sejm bez-
względną większością głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów.
25. Sejm:
A. podejmuje uchwałę o wprowadzeniu stanu wojennego
i o kończącym go zawarciu pokoju;
B. może wcale nie rozpatrywać wniosku Prezydenta RP
o ponowne uchwalenie ustawy;
C. może wnioskować do Trybunału Konstytucyjnego o stwier-
dzenie, czy przepisy uznane przezeń w trybie kontroli pre-
wencyjnej za niekonstytucyjne są nierozerwalnie związane
z całą ustawą.
26. Jeżeli Rada Ministrów uznała uchwalony przez siebie projekt

za pilny:
A. Trybunał Konstytucyjny, do którego Prezydent RP skieruje
wniosek o kontrolę prewencyjną danej ustawy, nie jest zwią-
zany terminem do ogłoszenia orzeczenia;
B. Marszałek Sejmu może, choć nie musi, odmówić poddania
pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przed-
stawiona komisji w formie pisemnej;
C. Prezydent RP może zwrócić Sejmowi uchwaloną już ustawę
z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie.
27. Na posiedzeniu Sejmu:

A. odbywa się pierwsze czytanie projektu zmian w Kodeksie
wyborczym, o ile postanowi tak Marszałek Sejmu;
B. może być rejestrowany obraz i dźwięk, chyba że ze względu
na dobro państwa Prezydium Sejmu podejmie uchwałę o taj-
ności obrad;
C. zawsze odbywa się trzecie czytanie projektu ustawy.

A. wnioskodawca może wycofać projekt ustawy jedynie do
momentu rozpoczęcia pierwszego czytania, gdyż wraz z jego
początkiem Sejm staje się „gospodarzem” projektu;
B. autopoprawkę składa się zawsze w formie pisemnej Marszał-
kowi Sejmu;
C. przedstawiciel komitetu obywatelskiej inicjatywy ustawo-
dawczej nie może składać poprawek do wniesionego przez
siebie projektu ustawy.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę dyskontynuacji prac parlamentu
i wyjątki od niej.
Pytanie 2. Porównaj kompetencje kreacyjne Sejmu i Senatu.
Pytanie 3. W jakich sprawach zasada bikameralizmu asymetrycznego

jest osłabiona?
Rozdział 8
RADA MINISTRÓW
Rozdział 8. Rada Ministrów
TESTY
1. Prezes Rady Ministrów:
A. jest zobowiązany do złożenia dymisji Rady Ministrów na
pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu;
B. nie ponosi odpowiedzialności politycznej za naruszające
Konstytucję RP lub ustawę działania poszczególnych człon-
ków Rady Ministrów;
C. ma obowiązek udzielenia odpowiedzi na zapytanie poselskie
w ciągu 21 dni.

A. Prezydent RP powołuje Prezesa Rady Ministrów wraz
z pozostałymi członkami Rady Ministrów w ciągu 14 dni
od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji
poprzedniego Prezesa Rady Ministrów;
B. udzielenie Radzie Ministrów wotum zaufania w drugiej
(pierwszej rezerwowej) procedurze powoływania rządu
zobowiązuje Prezydenta RP do niezwłocznego zaprzysięże-
nia jej członków;
C. nieudzielenie Radzie Ministrów wotum zaufania w trzeciej
(drugiej rezerwowej) procedurze powoływania rządu rodzi
po stronie Prezydenta RP obowiązek skrócenia kadencji
Sejmu i zarządzenia wyborów.
74 Rozdział 8. Rada Ministrów
3. Konstytucyjna regulacja dotycząca politycznej odpowiedzial

ności członków Rady Ministrów:
A. uprawnia Sejm do wyrażenia Radzie Ministrów wotum nieuf-
ności oraz powołania jednego członka nowej Rady Ministrów;
B. uprawnia Sejm do wyrażenia ministrowi wotum nieufności
na wniosek co najmniej 1/10 ustawowej liczby posłów;
C. nie przewiduje indywidualnej odpowiedzialności Prezesa
Rady Ministrów.
4. Ustawowa regulacja dotycząca Rady Ministrów:

A. przewiduje wyjątek od ogólnej zasady powierzania jednego
działu administracji rządowej jednemu ministrowi w postaci
obligatoryjnego połączenia trzech ministerstw;
B. określa kompetencje wszystkich członków Rady Ministrów;
C. uprawnia Prezesa Rady Ministrów do wydawania tzw. roz-
porządzeń atrybucyjnych, w drodze których tworzy on mini-
sterstwa oraz wskazuje dział administracji rządowej, którym
kierować ma dany minister.
5. Prezes Rady Ministrów posiada kompetencję do:

A. wydawania zarządzeń, lecz jedynie na podstawie ustawy
i o charakterze wewnętrznym;
B. inicjowania procedury uchylenia wydanego przez ministra
„działowego” rozporządzenia lub zarządzenia;
C. kierowania do Sejmu wniosku o pociągnięcie do odpowie-
dzialności konstytucyjnej członka Rady Ministrów.
6. Do cech polskiego modelu powoływania Rady Ministrów

należy zaliczyć:
A. wymóg uzyskania akceptacji dla programu Rady Ministrów
wyrażonej bezwzględną większością głosów przez Sejm
w dwóch z trzech procedur jej powoływania;
B. oddanie wszystkich decyzji personalnych związanych z osobą
Prezesa Rady Ministrów Prezydentowi RP;
C. możliwość odrzucenia przez Prezydenta RP propozycji
składu osobowego nowego rządu przedłożonej przez osobę
desygnowaną na urząd Prezesa Rady Ministrów.
Rozdział 8. Rada Ministrów75
7. Normy konstytucyjne dotyczące Rady Ministrów:

A. nie wskazują sposobu postępowania w przypadku śmierci jej
Prezesa;
B. upoważniają ten kolegialny organ do wydawania rozporządzeń;
C. wymagają od Prezydenta RP podjęcia określonych czynności
w każdej z trzech procedur jej powoływania.
8. Wotum nieufności wobec:

A. przewodniczącego określonego w ustawie komitetu będącego
jednocześnie członkiem Rady Ministrów jest wyrażane przez
Sejm większością co najmniej 231 głosów;
B. Prezesa Rady Ministrów jest wyrażane, jeżeli pod wnioskiem
w tej sprawie podpisy złoży ustawowa większość posłów;
C. ministra niekierującego działem administracji rządowej
może być wyrażone na wniosek co najmniej 46 posłów.
9. Prezydent RP:
A. może odmówić odwołania ministra, któremu Sejm wyraził
wotum nieufności;
B. zobowiązany jest przyjąć dymisję Rady Ministrów w razie
podjęcia przez Sejm uchwały o odmowie udzielenia Radzie
Ministrów absolutorium;
C. może odmówić przyjęcia dymisji Rady Ministrów w razie
rezygnacji Prezesa Rady Ministrów.
10. Sejm:
A. może wyrazić ministrowi wotum nieufności, przy czym
wniosek złożony przez posłów nie wskazuje imiennie kandy-
data na ministra;
B. udziela wotum zaufania Radzie Ministrów po przedstawie-
niu programu jej działania przez Prezesa Rady Ministrów
wybranego przez Sejm w związku z wyrażeniem poprzedniej
Radzie Ministrów wotum nieufności;
C. przyjmuje dymisję Rady Ministrów złożoną przez Prezesa
Rady Ministrów na pierwszym posiedzeniu nowo wybra-
nego Sejmu i powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków
do czasu powołania nowej Rady Ministrów.
11. Rada Ministrów:

A. sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w grani-
cach i formach określonych w Konstytucji RP i ustawach;
B. sprawuje zwierzchnictwo nad korpusem służby cywilnej;
C. koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządo-
wej.
12. Rada Ministrów:

A. prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP samodziel-
nie i nie musi współpracować w tym zakresie z Prezydentem
RP, który ma głównie kompetencje reprezentacyjne Pań-
stwa;
B. obligatoryjnie składa się z Prezesa Rady Ministrów i mini-
strów, zaś powoływanie wiceprezesów Rady Ministrów nie
jest obowiązkowe, a Prezesa Rady Ministrów w razie jego
nieobecności może zastępować dowolnie wyznaczony mini-
ster;
C. obraduje na posiedzeniach niejawnych, ale dozwolone jest
także, aby podejmowała decyzje w drodze korespondencyj-
nego uzgadniania stanowisk (drogą obiegową), co zarządza
Prezes Rady Ministrów.
13. Członek Rady Ministrów:

A. jest związany ustaleniami Rady Ministrów, za których treść
i realizację ponosi odpowiedzialność polityczną przed Sej-
mem;
B. kierujący działem administracji rządowej obowiązany jest
sporządzać projekty aktów normatywnych właściwe dla tego
działu;
C. może reprezentować rząd przed Sejmem w trakcie postępo-
wania ustawodawczego, do czego musi być wcześniej upo-
ważniony przez Prezesa Rady Ministrów bądź Radę Mini-
strów.
Rozdział 8. Rada Ministrów77
14. Członkowie Rady Ministrów:

A. objęci są zasadą niepołączalności stanowisk, choć zarówno
w Konstytucji RP, jak i w ustawach nie znajdziemy enume-
ratywnego wyliczenia stanowisk niedających się pogodzić
z działalnością w Radzie Ministrów;
B. korzystają z immunitetu formalnego oraz przywileju niety-
kalności na równi z członkami Sejmu i Senatu;
C. aby sprawować swój urząd, muszą mieć ukończony 18. rok
życia oraz posiadać wyłącznie obywatelstwo polskie.
15. Jeżeli ma dojść do drugiej (pierwszej rezerwowej) procedury

w ramach powoływania Rady Ministrów:
A. przedmiotem głosowania w Sejmie, inaczej niż w trzeciej
(drugiej rezerwowej) procedurze, jest udzielenie wotum
zaufania rządowi powołanemu przez Prezydenta RP;
B. do momentu wyboru przez Sejm nowej Rady Ministrów
swoje obowiązki dalej sprawuje Rada Ministrów, która nie
uzyskała wotum zaufania w pierwszej procedurze;
C. może to oznaczać, że w pierwszej procedurze Prezydent RP
nie powołał Rady Ministrów.
16. Działy administracji rządowej:

A. mogą podlegać kierownictwu przewodniczącego powołanego
ustawowo komitetu;
B. są określone w tzw. rozporządzeniu atrybucyjnym Prezesa
Rady Ministrów;
C. nie mogą być łączone poza przypadkami określonymi w usta-
wie.
17. Powołanie nowego członka w skład urzędującej Rady Mini

strów:
A. może nastąpić wbrew woli Prezesa Rady Ministrów, jeżeli
Sejm uchwali wotum nieufności jednemu z ministrów;
B. wymaga działania zarówno Prezesa Rady Ministrów, jak
i Prezydenta RP;
C. jest zakazane w okresie po wyborach, a przed pierwszym
posiedzeniem nowego Sejmu.
18. Wiceprezes Rady Ministrów:

A. kieruje pracami Rady Ministrów w razie nieobecności Pre-
zesa Rady Ministrów, chyba że ten wyznaczył do tego jed-
nego z ministrów;
B. może być przewodniczącym komitetu określonego w ustawie
i ma wówczas kompetencję do wydawania rozporządzeń;
C. jako jedyny z członków Rady Ministrów nie ma ustawo-
wego obowiązku reprezentowania w swoich wystąpieniach
stanowiska zgodnego z ustaleniami przyjętymi przez Radę
Ministrów, o ile należy do partii innej niż Prezes Rady Mini-
strów.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj pozycję Prezesa Rady Ministrów na grun-
cie Konstytucji RP.
Pytanie 2. Porównaj odpowiedzialność polityczną i konstytucyjną

członków Rady Ministrów.
Pytanie 3. Czy model powoływania Rady Ministrów przyjęty w Kon-

stytucji RP kładzie większy nacisk na trwałość parlamentu,
czy też na szybkość powołania tego organu?
Rozdział 9
PREZYDENT RP
Rozdział 9. Prezydent RP
TESTY
1. Prezydent RP:
A. jako najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej nie
ponosi odpowiedzialności prawnej za działania podejmo-
wane w okresie sprawowania urzędu;
B. czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji RP, której przepisy
określają powierzone mu zadania i kompetencje;
C. pełni wyłącznie funkcje reprezentacyjne, uosabiając na are-
nie międzynarodowej majestat państwa.
2. Konstytucyjna regulacja dotycząca niemożności sprawowania

urzędu przez Prezydenta RP:
A. przewiduje tymczasowe przejęcie obowiązków głowy pań-
stwa przez Marszałka Sejmu na podstawie złożonego przez
Prezydenta RP zawiadomienia lub postanowienia Trybunału
Konstytucyjnego wydanego na wniosek głowy państwa;
B. nakłada na Marszałka Sejmu obowiązek zarządzenia nowych
wyborów nie później niż w 90. dniu od dnia wydania
przez Trybunał Stanu orzeczenia o złożeniu Prezydenta RP
z urzędu;
C. przewiduje ograniczenie kompetencji podmiotu tymczasowo
wykonującego obowiązki Prezydenta RP.
80 Rozdział 9. Prezydent RP

A. Prezydent RP może zwrócić się do Trybunału Konstytucyj-
nego z wnioskiem o zbadanie w trybie kontroli prewencyjnej
legalności każdej umowy międzynarodowej, której stroną
jest Rzeczpospolita Polska;
B. Prezydent RP nie może odmówić podpisania ustawy, którą
uznał za niezgodną z umową międzynarodową ratyfikowaną
za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, dopóki nie utraci
ona mocy obowiązującej wskutek ostatecznego orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego;
C. Prezydent RP w określonych przypadkach ma obowiązek
przyjąć dymisję Rady Ministrów, powierzając jej dalsze spra-
wowanie obowiązków do czasu powołania nowego rządu.
4. Procedura wyboru Prezydenta RP:

A. nie przewiduje możliwości wyboru wskutek uzyskania jedy-
nie zwykłej większości głosów;
B. dopuszcza w swojej konstrukcji sytuację, w której w drugim
(ponownym) głosowaniu wezmą udział kandydaci, którzy
uzyskali kolejno trzecią i piątą liczbę głosów;
C. jest inicjowana przez Marszałka Sejmu, chyba że Sąd Naj-
wyższy stwierdzi nieważność wyboru Prezydenta RP.
5. Zaistnienie trwałej niezdolności w sprawowaniu urzędu przez

Prezydenta RP:
A. może zostać stwierdzone uchwałą Zgromadzenia Narodo-
wego, w której za wyłączną przyczynę niezdolności uznano
podeszły wiek głowy państwa;
B. podlega ocenie Trybunału Konstytucyjnego, który posiada
kompetencję do powierzenia Marszałkowi Sejmu tymczaso-
wego wykonywania obowiązków Prezydenta RP;
C. nie nastąpi, jeżeli orzeczenie Trybunału Stanu o złożeniu
Prezydenta RP w stan spoczynku zostanie uchylone.
Rozdział 9. Prezydent RP81
6. Prezydent RP:
A. nie może piastować żadnego innego urzędu oraz pełnić
żadnej innej funkcji publicznej, która nie jest związana ze
sprawowanym urzędem, za wyjątkiem stanowiska profesora
szkoły wyższej;
B. posiada kompetencję do poddania kontroli prewencyjnej
Trybunału Konstytucyjnego umowy międzynarodowej, która
nie została jeszcze ratyfikowana;
C. w czasie pokoju sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi
za pośrednictwem Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, którego
mianuje w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów.
7. Prezydent RP:
A. wydaje rozporządzenia, które wymagają kontrasygnaty Pre-
zesa Rady Ministrów;
B. stoi na straży niepodzielności terytorium państwa;
C. zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji.
8. Zgromadzenie Narodowe:
A. może podjąć uchwałę o trwałej niezdolności Prezydenta RP
do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia psy-
chicznego, przy czym wówczas Trybunał Konstytucyjny nie-
zwłocznie rozstrzyga o zasadności zawieszenia sprawowania
urzędu przez Prezydenta RP;
B. rozstrzyga o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu
przez Prezydenta RP, gdy nie jest on w stanie zawiadomić
Marszałka Sejmu o przejściowej niemożności sprawowania
urzędu;
C. może zostać zwołane w celu wysłuchania orędzia Prezydenta
RP, przy czym orędzia nie czyni się przedmiotem debaty.
9. Prezydent RP może złożyć wniosek o:

A. zwołanie Rady Gabinetowej przez Prezesa Rady Ministrów;
B. pociągnięcie Ministra Sprawiedliwości do odpowiedzialności
przed Trybunałem Stanu;
C. udzielenie Radzie Ministrów wotum nieufności w przypadku
nieuchwalenia ustawy budżetowej w odpowiednim terminie.
10. Prezydent RP zarządza skrócenie kadencji Sejmu:

A. obligatoryjnie w przypadku, gdy Sejm nie wyraził Radzie
Ministrów wotum zaufania podczas trzeciej procedury (dru-
giej rezerwowej) tworzenia rządu;
B. obligatoryjnie w przypadku, gdy pomimo nieuchwalenia
ustawy budżetowej, Sejm nie uchwalił również ustawy o pro-
wizorium budżetowym we wskazanym w Konstytucji RP ter-
minie;
C. fakultatywnie w przypadku, gdy Sejm podjął uchwałę w spra-
wie skrócenia swojej kadencji, lecz niewyrażenie na to zgody
przez Prezydenta RP może nastąpić jedynie w przypadku
wystąpienia ważnego, konstytucyjnego uzasadnienia.
11. Prezydent RP decyduje o wprowadzeniu:

A. stanu wyjątkowego i stanu klęski żywiołowej, podczas któ-
rych mogą być ograniczane tylko niektóre spośród konstytu-
cyjnie zagwarantowanych praw człowieka;
B. stanu wojennego na części lub na terenie całego kraju, co
zarządzić może jedynie w drodze rozporządzenia, lecz nigdy
rozporządzenia z mocą ustawy;
C. stanu klęski żywiołowej, co musi odbyć się na wniosek Rady
Ministrów lub ministra właściwego dla działu administracji
powiązanej z obszarem gospodarczym kraju objętym klęską.
12. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o przejściowej nie

możności sprawowania urzędu przez Prezydenta RP:
A. pociąga za sobą możliwość złożenia przez Marszałka Sejmu
przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym, co jest warun-
kiem tymczasowego sprawowania obowiązków głowy pań-
stwa;
B. może zapaść na wniosek m.in. Szefa Kancelarii Prezy-
denta RP;
C. nie stoi na przeszkodzie uznaniu przez Zgromadzenie Naro-
dowe trwałej niezdolności Prezydenta RP do sprawowania
urzędu ze względu na stan zdrowia.
Rozdział 9. Prezydent RP83
13. Prezydent RP:

A. ustala rodzaje stopni wojskowych na wniosek Ministra
Obrony Narodowej;
B. nadaje ordery i odznaczenia, przy czym do ważności ich
nadania nie jest konieczna kontrasygnata Prezesa Rady
Ministrów;
C. zwolniony jest z odpowiedzialności konstytucyjnej za akt
urzędowy kontrasygnowany przez Prezesa Rady Ministrów.
14. Formę postanowienia przybiorą akty urzędowe Prezydenta

RP, zawierające:
A. normy powszechnie obowiązujące;
B. szczegóły dotyczące zarządzanego przez głowę państwa refe-
rendum ogólnokrajowego;
C. normę nakazującą ogłoszenie umowy międzynarodowej
w Dzienniku Ustaw.
15. Aktem urzędowym Prezydenta RP niewymagającym dla swej

ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów jest:
A. postanowienie w sprawie powołania do pełnienia urzędu na
stanowisko sędziego sądu rejonowego;
B. postanowienie w sprawie odwołania ministra kierującego
działem administracji rządowej, któremu Sejm wyraził
wotum nieufności;
C. postanowienie o zarządzeniu referendum ogólnokrajowego
w sprawie zatwierdzenia zmiany Konstytucji RP.
16. Konstytucyjny katalog prezydenckich prerogatyw nie obej

muje:
A. skierowanego do Sejmu wniosku o pociągnięcie do odpowie-
dzialności przed Trybunałem Stanu ministra niekierującego
działem administracji rządowej;
B. skrócenia kadencji Sejmu w przypadku niewyrażenia Radzie
Ministrów wotum zaufania w trzeciej (drugiej rezerwowej)
procedurze powoływania rządu;
C. wydawania rozporządzeń.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Przedstaw podstawy odpowiedzialności Prezydenta RP
przed Trybunałem Stanu.
Pytanie 2. Porównaj instytucje przejściowej i trwałej niemożności

sprawowania urzędu przez Prezydenta RP.
Pytanie 3. Czy Prezydent RP posiada kompetencje pozwalające na

efektywne stanie na straży Konstytucji RP?
Rozdział 10
SĄDY
Rozdział 10. Sądy
Rozdział 10. Sądy
TESTY
1. Niezawisłość sędziowska:
A. stanowi konieczny element konstytucyjnego prawa do
sądu, co nie wyklucza możliwości jej zawieszenia w drodze
ustawy;
B. w aspekcie wewnętrznym opiera się na subiektywnym prze-
konaniu sędziego o własnej niezawisłości;
C. jest gwarantowana m.in. w drodze ustawy poprzez instytucję
wyłączenia sędziego.

A. z uwagi na konstrukcję immunitetu formalnego wykluczone
jest zatrzymanie lub aresztowanie sędziego sądu apelacyj-
nego bez uprzedniej zgody prezesa tego sądu;
B. godziwe warunki pracy sędziego jako gwarancja jego nieza-
wisłości stanowią samoistną podstawę do roszczenia sędziego
sądu okręgowego o wynagrodzenie w określonej kwocie;
C. sędzia wojewódzkiego sądu administracyjnego może odmó-
wić zastosowania przepisów rozporządzenia Prezydenta RP
w razie stwierdzenia ich niezgodności z ustawą.
86 Rozdział 10. Sądy
3. Konstytucyjna regulacja dotycząca władzy sądowniczej:

A. zakłada odseparowanie władzy sądowniczej, stanowiące swo-
istą modyfikację ogólnej konstrukcji podziału władzy;
B. przewiduje szczególne gwarancje niezawisłości sędziowskiej,
które zorientowane są na realizację konstytucyjnego prawa
do sądu;
C. nie określa granic dla sprawowanego przez organ władzy
wykonawczej nadzoru administracyjnego nad sądami.

A. za niedopuszczalne uznać należy całkowite wyeliminowanie
w drodze ustawy dyskrecjonalnej władzy sędziego w zakresie
wymiaru kary za przypisane sprawcy przestępstwo;
B. do wyłącznej kompetencji sądów należy wydawanie wią-
żących rozstrzygnięć w sprawach o uregulowanie sytuacji
prawnej jednostki pozostającej w sporze z organem władzy
publicznej;
C. każde działanie sądu powszechnego jest wymierzaniem spra-
wiedliwości.
5. Normy z rozdziału VIII Konstytucji RP („Sądy i Trybu

nały”):
A. posiadają samodzielną treść normatywną i nie pozostają
w związku z art. 45 Konstytucji RP, który przyznaje każdemu
prawo do sądu;
B. określają strukturę wymiaru sprawiedliwości, nie uznając
jednocześnie Sądu Najwyższego za sąd powszechny, woj-
skowy lub administracyjny;
C. wskazują, że głównym zadaniem sądownictwa administra-
cyjnego jest kontrola działalności administracji publicznej.
Rozdział 10. Sądy87

A. niezawisłość sędziowska powinna być rozpatrywana w aspek-
tach wewnętrznym i zewnętrznym, w których to sędzia
powinien być osobiście zdystansowany od sprawy (aspekt
wewnętrzny) oraz być postrzeganym przez społeczeństwo
jako sędzia niezawisły (aspekt zewnętrzny);
B. niezależność sądów zakłada przede wszystkim odrębność orga-
nizacyjną, funkcjonalną oraz orzeczniczą, co gwarantuje samo-
dzielność w zakresie rozpoznawania wpływających spraw;
C. gwarancje niezależności i niezawisłości wymiaru sprawied-
liwości nie są niezbędne do pełnego zrealizowania czterech
zasad sprawiedliwości proceduralnej, które są wyprowadzane
z art. 45 Konstytucji RP, przyznającego każdemu prawo do
sądu.
7. Sędzia sądu powszechnego:

A. w wyniku osiągnięcia zakreślonej ustawą granicy wieku
przechodzi w stan spoczynku, nie tracąc przy tym statusu
sędziego;
B. nie może zostać wbrew swojej woli przeniesiony do innej
siedziby lub wydziału sądu, gdyż stanowiłoby to narusze-
nie konstytucyjnie chronionej niezawisłości sędziowskiej
w aspekcie zewnętrznym;
C. bezwzględnie nie może należeć do partii politycznej lub pro-
wadzić działalności gospodarczej, nawet jeżeli działalność ta
może być pogodzona z zasadami niezależności sądów i nie-
zawisłości sędziów.
8. Krajowa Rada Sądownictwa:

A. nie może być uznawana za organ wymiaru sprawiedliwości
pomimo jej konstytucyjnego umocowania w rozdziale VIII
Konstytucji RP poświęconym sądom i trybunałom;
B. jest organem odpowiedzialnym za merytoryczną ocenę kan-
dydatów na stanowiska sędziowskie oraz za przedstawianie
tych kandydatów Prezydentowi RP, który w Konstytucji RP
został expressis verbis zobowiązany do ich powołania;
C. posiada konstytucyjnie ograniczoną legitymację wnioskową
w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, co
przejawia się możliwością formułowania wzorca kontroli
wyłącznie w oparciu o przepisy Konstytucji RP.
9. Krajowa Rada Sądownictwa:

A. nie może wystąpić z wnioskiem do Trybunału Konstytucyj-
nego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między cen-
tralnymi konstytucyjnymi organami państwa;
B. składa się z m.in. osoby powołanej przez Prezydenta RP na
czteroletnią kadencję;
C. sprawuje nadzór judykacyjny nad sądami powszechnymi
i wojskowymi.
10. Sąd Najwyższy:

A. jest usytuowany wewnątrz struktury sądownictwa powszech-
nego;
B. nie dokonuje wykładni powszechnie obowiązującej;
C. jest III instancją i kontroluje po raz trzeci sprawę, która zawi-
sła przed sądem.

A. sędziowie są powoływani przez Prezydenta RP na wniosek
Krajowej Rady Sądownictwa, przy czym postanowienie Pre-
zydenta RP o powołaniu do pełnienia urzędu na stanowisku
sędziego wymaga kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów;
B. sędziom zapewnia się wynagrodzenie odpowiadające godno-
ści urzędu, przy czym orzecznictwo Trybunału Konstytucyj-
nego wskazuje, że istnieje konstytucyjne roszczenie sędziego
o wynagrodzenie równe co najmniej wynagrodzeniu woje-
wody;
C. sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku na sku-
tek utraty sił uniemożliwiających mu dalsze sprawowanie
urzędu.
12. Minister Sprawiedliwości:

A. może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego
sędziego delegowanego do Ministerstwa Sprawiedliwości
z powodu ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa;
B. co do zasady może sprawować nadzór nad działalnością
administracyjną sądów powszechnych;
C. powołuje osobę wchodzącą w skład Krajowej Rady Sądow-
nictwa.
13. Zgodnie z Konstytucją RP Prezes Naczelnego Sądu Admini

stracyjnego:
A. jest powoływany przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej
Rady Sądownictwa;
B. powołuje czterech członków Krajowej Rady Sądownictwa
wybranych spośród sędziów sądów administracyjnych;
C. może zwrócić się z wnioskiem do Trybunału Konstytucyj-
nego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między cen-
tralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
14. Zgodnie z konstytucyjną regulacją odnoszącą się do Sądu Naj

wyższego:
A. niektóre postępowania sądowe nie mogą się przed nim
toczyć;
B. sprawuje on nadzór nad działalnością pozostałych sądów
powszechnych w zakresie orzekania;
C. sprawuje on nadzór orzeczniczy i administracyjny nad
sądami wojskowymi.
15. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego:

A. jest z urzędu przewodniczącym Trybunału Stanu;
B. powoływany jest przez Prezydenta RP na sześcioletnią kaden-
cję spośród Prezesów Sądu Najwyższego;
C. kieruje pracami Sądu Najwyższego i reprezentuje go na
zewnątrz.
16. Niezawisłość sędziowska oznacza, że:

A. zauważając niekonstytucyjność rozporządzenia, sędzia może
odmówić jego zastosowania, jak również zadać pytanie
prawne Trybunałowi Konstytucyjnemu;
B. sędziowie, oprócz pielęgnowania wewnętrznego przekonania
o własnej niezawisłości, powinni dążyć do postrzegania ich
jako niezależnych przez uczestników postępowania i inne
osoby;
C. sędziowie mogą być przenoszeni w stan spoczynku wbrew
swojej woli jedynie w przypadku zmian ustroju sądów, gra-
nic okręgów sądowych lub przepisów regulujących przebieg
procesu.

A. Krajowa Rada Sądownictwa składa się z dwóch izb, z których
jedna obejmuje członków wchodzących w skład Krajowej
Rady Sądownictwa z urzędu, a druga – z wyboru;
B. kadencja członka Krajowej Rady Sądownictwa powoływa-
nego przez Prezydenta RP trwa cztery lata;
C. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może sprawować
funkcję przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa.
18. Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości:

A. realizowany jest poprzez instytucję asesorów;
B. jest przez Konstytucję RP wymagany jedynie wobec postępo-
wań toczących się w sądach powszechnych;
C. nie jest konstytucyjnie wymagany w postępowaniach toczą-
cych się przed Sądem Najwyższym.

A. sprawowanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce należy do
kompetencji sądów oraz trybunałów państwowych;
B. Sąd Najwyższy nie ma kompetencji do sprawowania nadzoru
judykacyjnego nad sądownictwem administracyjnym;
C. Sąd Najwyższy, w przeciwieństwie do sądów administra-
cyjnych oraz sądów wojskowych, zaliczany jest do organów
sądownictwa powszechnego.
20. Sądy:
A. wojskowe orzekają o odpowiedzialności karnej zarówno żoł-
nierzy, jak i osób cywilnych;
B. administracyjne mają kompetencje do orzekania o zgodno-
ści norm aktów prawa miejscowego z ustawami;
C. powszechne nigdy nie sprawują kontroli działalności admi-
nistracji publicznej.
21. Sędzia:
A. nigdy nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej
za czyny związane z prowadzoną przez siebie działalnością
orzeczniczą;
B. w każdym czasie może być pociągnięty do odpowiedzialno-
ści cywilnej i w tym zakresie nie jest objęty żadnymi instytu-
cjami ochronnymi;
C. może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zgody
sądu dyscyplinarnego, jeżeli odszedł z urzędu lub przeszedł
już w stan spoczynku.

A. nie jest dopuszczalne, aby w sądach powszechnych orzekały
osoby niemające statusu sędziego, a obecność takich osób
w postępowaniach ma zgodnie z Konstytucją RP charakter
jedynie pomocniczy;
B. ławnicy mają status tożsamy jak sędziowie;
C. dozwolone konstytucyjnie jest takie uregulowanie ustawowe,
które przyznawać będzie społeczeństwu kompetencje do
orzekania w pewnych kategoriach spraw bez udziału sędziów
zawodowych (tzw. sądy pokoju).

A. uregulowanie ustawowe, zgodnie z którym Minister Spra-
wiedliwości sprawuje nadzór administracyjny nad sądownic-
twem, jest nie do pogodzenia z zasadą niezależności władzy
sądowniczej i jej odrębności od władzy wykonawczej;
B. brak uregulowania maksymalnych norm czasu pracy w sto-
sunku do sędziów i brak odpowiedniej rekompensaty za pracę
świadczoną przez nich w niedziele i święta stoi w sprzeczno-
ści z Konstytucją RP i przewidzianymi przez nią prawami
pracowniczymi;
C. nie jest możliwe, aby władza sądownicza prowadziła wła-
sną, niezależną od pozostałych władz gospodarkę finansową,
przez co musi współpracować w tym zakresie z przedstawi-
cielami innych władz państwowych.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziowskiej.
Pytanie 2. Porównaj pozycję ustrojową i kompetencje Sądu Najwyż-

szego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Pytanie 3. Czy nadzór Ministra Sprawiedliwości nad działalnością

administracyjną sądów powszechnych jest zgodny z zasadą
odrębności i niezależności władzy sądowniczej?
Rozdział 11
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Rozdział 11. Trybunał Konstytucyjny
TESTY
1. Poza zakresem kognicji Trybunału Konstytucyjnego pozo
staje:
A. kontrola konstytucyjności umowy międzynarodowej ratyfi-
kowanej bez uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;
B. kontrola konstytucyjności działalności partii politycznej;
C. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych między organem
gminy a wojewodą.

A. prewencyjna i jednocześnie konkretna kontrola konstytucyjno-
ści ustawy jest możliwa wyłącznie na wniosek Prezydenta RP;
B. obalenie domniemania konstytucyjności kontrolowanej
ustawy zawsze rodzi po stronie sądu obowiązek odmowy
zastosowania jej przepisów;
C. Prokurator Generalny może wystąpić do Trybunału Konsty-
tucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją
RP każdej obowiązującej ustawy.
94 Rozdział 11. Trybunał Konstytucyjny
3. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego:

A. o niezgodności z Konstytucją RP ustawy, umowy między-
narodowej lub innego aktu normatywnego, na podstawie
którego została wydana ostateczna decyzja administracyjna,
powoduje uchylenie takiej decyzji;
B. o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Pre-
zydenta RP oraz powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczaso-
wego wykonywania obowiązków Prezydenta RP jest osta-
teczne i podlega niezwłocznemu ogłoszeniu w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej;
C. o niezgodności z Konstytucją RP celów lub działalności par-
tii politycznej zawsze zapada zwykłą większością głosów.
4. Trybunał Konstytucyjny wydaje wyroki w sprawach:

A. sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyj-
nymi organami państwa;
B. o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Pre-
zydenta RP oraz powierzenie Marszałkowi Sejmu tymczaso-
wego wykonywania obowiązków głowy państwa;
C. zgodności z Konstytucją RP działalności partii politycznej.
5. Ustawowa regulacja dotycząca organizacji i trybu postępowa

nia przed Trybunałem Konstytucyjnym przewiduje, że:
A. w sprawach o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu
urzędu przez Prezydenta RP oraz powierzenie Marszałkowi
Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków Prezydenta
RP, Trybunał Konstytucyjny orzeka w składzie pięciu sędziów
Trybunału;
B. w sprawach zgodności z Konstytucją RP ustaw Trybunał
Konstytucyjny zawsze orzeka w składzie pięciu sędziów Try-
bunału;
C. w sprawach odmowy nadania dalszego biegu wnioskowi
rady powiatu o zbadanie zgodności rozporządzenia z ustawą
Trybunał Konstytucyjny orzeka w składzie jednego sędziego
Trybunału.
Rozdział 11. Trybunał Konstytucyjny95
6. Trybunał Konstytucyjny jest uprawniony do rozstrzygania

sporu kompetencyjnego, w którym:
A. zarówno Państwowa Komisja Wyborcza, jak i Prezes Naj-
wyższej Izby Kontroli uznali się za niewłaściwych do rozpo-
znania określonej sprawy;
B. w ocenie Prezydenta RP Marszałek Sejmu nadużywa swoich
kompetencji, wkraczając w zakres kompetencji głowy pań-
stwa;
C. zarówno wojewoda podkarpacki, jak i Prezes Rady Mini-
strów uznają się za organy właściwe do wydania określonej
decyzji.
7. W przypadku wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w spra

wie kontroli konstytucyjności:
A. ustawy o prowizorium budżetowym złożonego w trybie kon-
troli prewencyjnej Trybunał jest zobowiązany wydać orzecze-
nie w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku;
B. ustawy o regułach operacji antyterrorystycznych, której
nadano klauzulę trybu pilnego, Trybunał nie jest związany
żadnym terminem do wydania orzeczenia;
C. rozporządzenia ministra dotyczącego warunków technicz-
nych nowo budowanych elektrowni wiatrowych Trybunał nie
może wydać orzeczenia z uwagi na brak kognicji w zakresie
kontroli rozporządzeń zawierających przepisy prawa wyda-
wane przez centralne organy państwowe.
8. Orzeczenie wydane przez Trybunał Konstytucyjny:

A. ma charakter ostateczny, a Prezes Rady Ministrów może
weryfikować je przed ogłoszeniem we właściwym dzienniku
urzędowym jedynie pod kątem redakcyjnym;
B. wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, lecz Trybunał może
odroczyć skutek derogacyjny na czas nie dłuższy niż 18 mie-
sięcy względem ustaw i 12 miesięcy względem innych aktów
normatywnych;
C. co do zasady zapada większością głosów, jednak jeżeli Try-
bunał orzeka w pełnym składzie, do wydania orzeczenia
wymagana jest większość 2/3 głosów sędziów Trybunału.
9. Wzorcem kontroli w przypadku kontroli hierarchicznej zgod

ności norm:
A. rozporządzenia ministra może być Konstytucja RP, ratyfiko-
wana umowa międzynarodowa, jak również ustawa;
B. ustawy (zainicjowanej wnioskiem Krajowej Rady Sądownic-
twa) może być Konstytucja RP oraz umowa międzynarodowa
ratyfikowana za uprzednią zgodą ustawową;
C. ustawy przekazanej Prezydentowi RP i dotychczas przez
niego niepodpisanej może być jedynie Konstytucja RP.
10. Trybunał Konstytucyjny orzeka co do zasady w składzie pię

ciu sędziów Trybunału w sprawie:
A. kontroli konstytucyjności ustawy przed jej podpisaniem
przez Prezydenta RP;
B. zgodności ratyfikowanej umowy międzynarodowej z Konsty-
tucją RP, nawet jeżeli ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody
ustawowej;
C. zgodności z Konstytucją RP celów lub działalności partii
politycznych.
11. Aby skarga konstytucyjna została wniesiona prawidłowo,

skarżący powinien:
A. wykazać, które konstytucyjne prawo lub wolność zostało
naruszone;
B. posiadać ostateczne orzeczenie w sprawie, tj. wyczerpać
wszystkie dostępne środki instancyjnej kontroli orzeczenia;
C. wnieść skargę w terminie do trzech miesięcy od dnia dorę-
czenia ostatecznego rozstrzygnięcia uprawniającego do jej
wniesienia.
12. Trybunał Konstytucyjny:

A. określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatyw-
nego po zapoznaniu się z opinią ministra właściwego do
spraw finansów publicznych w przypadku orzeczeń, które
wiążą się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi
w ustawie budżetowej;
B. może określić termin utraty mocy obowiązującej rozporzą-
dzenia wydanego przez Prezesa Rady Ministrów, który nie
przekracza 12 miesięcy;
C. orzeka w pełnym składzie w sprawach zgodności z Konstytu-
cją RP celów lub działalności partii politycznych.
13. Prezes Trybunału Konstytucyjnego:

A. jest powoływany na sześcioletnią kadencję przez Prezydenta
RP spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadze-
nie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego;
B. przedstawia Prezydentowi RP kandydatów na Wiceprezesa
Trybunału Konstytucyjnego;
C. z urzędu jest członkiem Krajowej Rady Sądownictwa.
14. Do Trybunału Konstytucyjnego może wystąpić:

A. Rzecznik Praw Obywatelskich z wnioskiem w sprawie zgod-
ności ustawy z Konstytucją RP, nawet jeśli ustawa nie doty-
czy spraw objętych zakresem jego działania;
B. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym
co do zgodności ustawy z ratyfikowaną umową międzyna-
rodową, nawet jeśli od odpowiedzi na pytanie prawne nie
zależy rozstrzygnięcie konkretnej sprawy;
C. Prezes Najwyższej Izby Kontroli z wnioskiem o rozstrzyg-
nięcie sporu kompetencyjnego między Prezydentem RP
a Krajową Radą Sądownictwa.
15. Sędzia Trybunału Konstytucyjnego:

A. może zostać aresztowany w przypadku ujęcia go na gorącym
uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne
do zapewnienia prawidłowego toku postępowania, jednak
Prezydent RP może nakazać natychmiastowe zwolnienie
zatrzymanego;
B. jest powoływany na dziewięcioletnią kadencję przez Prezy-
denta RP spośród kandydatów przedstawionych przez Sejm;
C. w sprawowaniu swojego urzędu jest niezawisły i w przeci-
wieństwie do sędziów Sądu Najwyższego podlega tylko Kon-
stytucji RP.
16. Kontrola zgodności prawa pierwotnego Unii Europejskiej

z Konstytucją RP może być wszczęta przez złożenie:
A. wniosku przez grupę 50 posłów;
B. pytania prawnego przez Sąd Okręgowy w Warszawie;
C. skargi konstytucyjnej przez pełnomocnika 16-letniego oby-
watela polskiego.

A. orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące ustaw są
ogłaszane w Dzienniku Ustaw bądź Monitorze Polskim;
B. w przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finan-
sowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybu-
nał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązują-
cej aktu normatywnego nie krótszy niż proponowany przez
Radę Ministrów;
C. Trybunał Konstytucyjny z inicjatywy 50 posłów może zbadać
zgodność z ratyfikowaną umową międzynarodową przepisów
Regulaminu Sejmu mających charakter normatywny.
18. Pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego:

A. może złożyć wyłącznie sąd II instancji lub Sąd Najwyższy;
B. może dotyczyć zgodności z Konstytucją RP prawa pierwot-
nego Unii Europejskiej;
C. zostanie przyjęte do rozpoznania, jeżeli Trybunał Konstytucyjny
w ramach wstępnej kontroli potwierdzi, iż od odpowiedzi zależy
rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem pytającym.
19. Skarga konstytucyjna:

A. może być wniesiona w ciągu trzech miesięcy od dnia dorę-
czenia wyroku sądu rejonowego, który uprawomocnił się na
skutek niezłożenia przez skarżącego apelacji od wyroku;
B. może być rozpoznawana przez 12 sędziów Trybunału Kon-
stytucyjnego, także gdy wyrok w danej sprawie został wydany
na podstawie rozporządzenia;
C. nie może jako wzorca kontroli wskazywać ratyfikowanych
za zgodą ustawową umów międzynarodowych, co odróżnia
ją od wniosków składanych do Trybunału Konstytucyjnego
przez Prokuratora Generalnego, grupę posłów lub Krajową
Radę Sądownictwa.
20. Postępowanie w sprawie sporu kompetencyjnego:

A. może zostać zainicjowane wyłącznie przez organ pozostający
w sporze;
B. co do zasady odbywa się pod przewodnictwem Prezesa Try-
bunału Konstytucyjnego;
C. zawsze kończy się wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny
postanowienia.
21. Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego:

A. co do zasady podejmuje uchwały większością 2/3 głosów,
w obecności co najmniej ośmiu sędziów;
B. może przedstawić Prezydentowi RP jednego kandydata na
urząd Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, jeśli za danym
sędzią opowiedzą się wszyscy członkowie Zgromadzenia
Ogólnego;
C. zwołane w celu wyłonienia kandydata na urząd Prezesa Try-
bunału Konstytucyjnego odbywa się pod przewodnictwem
najmłodszego stażem sędziego.
22. Prezes Trybunału Konstytucyjnego:

A. może być złożony ze swojego urzędu przez Prezydenta RP
w przypadku, gdy sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu;
B. corocznie przedkłada Sejmowi sprawozdanie z działalności
Trybunału Konstytucyjnego, które Sejm może przyjąć lub
odrzucić w drodze odpowiedniej uchwały;
C. w przeciwieństwie do wiceprezesa Trybunału Konstytucyj-
nego jest jednym z organów tego Trybunału (obok Zgroma-
dzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego).

A. postępowanie w sprawie stwierdzenia zgodności z Konstytu-
cją RP celów partii politycznych polega na przeprowadzeniu
hierarchicznej kontroli przepisów statutu partii;
B. pytanie prawne skierowane do Trybunału Konstytucyjnego
zawsze inicjuje kontrolę o charakterze konkretnym, podczas
gdy wniosek do Trybunału Konstytucyjnego inicjuje zawsze
kontrolę o charakterze abstrakcyjnym;
C. sędziom Trybunału Konstytucyjnego przysługuje immunitet
formalny oraz nietykalność osobista, podczas gdy nie są oni
objęci ochroną właściwą dla immunitetu materialnego.

A. posiada kompetencję do badania aktów porządkowych wyda-
wanych przez wojewodę jedynie w zakresie kontroli konkret-
nej, lecz nie abstrakcyjnej;
B. może uczynić przedmiotem swojej kontroli przepisy prawa,
które przestały już obowiązywać, jedynie w przypadku orze-
kania w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem do Trybu-
nału Konstytucyjnego;
C. może rozpatrzyć skargę konstytucyjną, w której sformuło-
wano zarzut pominięcia prawodawczego oraz orzekać o kon-
stytucyjności przepisów, które takie pominięcie zawierają.
25. Prawo do wniesienia skargi konstytucyjnej przysługuje:

A. zarówno obywatelom, jak i osobom, które nie są obywate-
lami polskimi, oraz osobom prawnym;
B. pod warunkiem sporządzenia takiej skargi w imieniu skarżą-
cego przez adwokata, radcę prawnego, sędziego, prokuratora,
profesora lub doktora habilitowanego nauk prawnych;
C. gdy podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia sądu orzekają-
cego o prawach obywatela było niezgodne z Konstytucją RP
rozporządzenie unijne.
26. Uczestnikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyj

nym jest:
A. Prokurator Generalny w zakresie każdego postępowania
toczącego się przed Trybunałem Konstytucyjnym, przy czym
jego udział w postępowaniu następuje zawsze z mocy prawa;
B. Rzecznik Praw Obywatelskich jedynie w zakresie postępo-
wań dotyczących konstytucyjnych praw i wolności człowieka,
o ile zgłosił swój udział w danym postępowaniu;
C. minister właściwy do spraw zagranicznych w zakresie postę-
powań dotyczących ratyfikowanych umów międzynarodo-
wych.
27. Model skoncentrowanej kontroli konstytucyjności prawa:

A. zakłada zastrzeżenie kompetencji do orzekania w sprawach
z zakresu hierarchicznej kontroli norm na rzecz specjalnie
powołanego w tym celu organu;
B. przewiduje ograniczenie skutków kontroli do możliwości
pominięcia w konkretnej sprawie przepisu uznanego za nie-
konstytucyjny;
C. przewiduje kontrolę zaskarżonych przepisów ustawy w ode-
rwaniu od okoliczności konkretnego postępowania sądo-
wego.

A. nie może zostać uznany za organ wymiaru sprawiedliwości,
gdyż przeważający zakres jego działalności nie jest związany
z rozstrzyganiem konkretnych i indywidualnych sporów
prawnych;
B. składa się z 15 sędziów wybieranych na indywidualne kaden-
cje przez Sejm, którzy w związku z pełnioną funkcją są podle-
gli wyłącznie Konstytucji RP (w przeciwieństwie do sędziów
Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, administracyjnych
i wojskowych);
C. pełni przede wszystkim funkcję negatywnego ustawodawcy,
dokonując – poprzez wydawane orzeczenia – derogacji norm
niekonstytucyjnych ze skutkiem erga omnes, co może nastą-
pić zarówno w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem, jak
i pytaniem prawnym lub skargą konstytucyjną.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Przedstaw zakres kognicji Trybunału Konstytucyjnego.
Pytanie 2. Porównaj prewencyjną i represyjną kontrolę konstytucyj-

ności prawa.
Pytanie 3. Czy chwila ogłoszenia orzeczenia przez Trybunał Konsty-

tucyjny jest równoznaczna z jego wejściem w życie?
Rozdział 12
TRYBUNAŁ STANU
Rozdział 12. Trybunał Stanu
TESTY
1. Odpowiedzialności przez Trybunałem Stanu nie ponosi:
A. Rzecznik Praw Obywatelskich;
B. Rada Ministrów;
C. Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.

A. Marszałek Sejmu nie ponosi odpowiedzialności prawnej
przed Trybunałem Stanu za choćby umyślnie popełniony
delikt konstytucyjny;
B. członek Trybunału Stanu nie może zostać zatrzymany lub
aresztowany bez uprzedniej zgody Trybunału Stanu, chyba
że jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawi-
dłowego toku postępowania;
C. Prezydent RP powołuje Przewodniczącego Trybunału Stanu
spośród dwóch kandydatów przedstawionych mu przez
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Stanu.
104 Rozdział 12. Trybunał Stanu
3. Zgodnie z ustawą o Trybunale Stanu:

A. za popełnienie przez posła deliktu konstytucyjnego Trybu-
nał Stanu orzeka karę w postaci tymczasowego pozbawie-
nia mandatu poselskiego lub stosuje środek karny w postaci
utraty orderów, odznaczeń i tytułów honorowych;
B. Trybunał Stanu może ze względu na znikomy stopień spo-
łecznej szkodliwości czynu umorzyć postępowanie w spra-
wie nieumyślnego popełnienia deliktu konstytucyjnego przez
członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
C. Prezes Narodowego Banku Polskiego ponosi odpowiedzial-
ność przed Trybunałem Stanu za choćby nieumyślnie naru-
szenie Konstytucji RP lub ustawy, w związku z zajmowanym
stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania.
4. Postępowanie w sprawie postawienia członka Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji w stan oskarżenia przed Trybunałem
Stanu:
A. jest bezwzględnie niedopuszczalne z uwagi na niezależność
Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji od władzy wykonaw-
czej i ustawodawczej, a także niewymienienie jej członków
w katalogu podmiotów zdolnych do ponoszenia odpowie-
dzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu;
B. jest objęte wyłączeniem od zasady dyskontynuacji w przy-
padku, gdy wnioskowi wstępnemu został nadany bieg, a Sejm
nie podjął uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności
przed zakończeniem kadencji parlamentu;
C. na pewnym etapie wymaga wyboru jednego oskarżyciela
przez Sejm, któremu w postępowaniu przed Trybunałem
Stanu przysługiwać będzie prawo wniesienia apelacji od
orzeczenia wydanego w I instancji.
Rozdział 12. Trybunał Stanu105
5. Odpowiedzialność Prezydenta RP przed Trybunałem Stanu

cechuje:
A. tak zwany przywilej sądu (privilegium fori), oznaczający
zupełną i wyłączną kompetencję Trybunału Stanu do orzeka-
nia o odpowiedzialności zarówno konstytucyjnej, jak i karnej
oraz karnej skarbowej;
B. odrębna procedura stawiania w stan oskarżenia, wymagająca
podjęcia w tej sprawie uchwały większością 2/3 ustawowej
liczby członków Zgromadzenia Narodowego na wniosek co
najmniej 140 posłów;
C. wymóg orzeczenia przez Trybunał Stanu kary złożenia
z urzędu nawet w przypadku stwierdzenia, że czyn będący
podstawą oskarżenia został popełniony nieumyślnie.
6. Trybunał Stanu ma kompetencję do:

A. poprzestania na uznaniu winy oskarżonego, jeżeli stopień
społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu
jest nieznaczny lub przemawiają za tym szczególne okolicz-
ności sprawy;
B. stwierdzania popełnienia przestępstwa lub przestępstwa
skarbowego przez członka Rady Ministrów popełnionego
w związku z zajmowanym stanowiskiem, lecz jedynie w przy-
padku podjęcia przez Sejm uchwały o pociągnięciu go także
do tego rodzaju odpowiedzialności;
C. kierowania przez skład trzy-, pięcio- lub siedmioosobowy
zagadnień prawnych wymagających zasadniczej wykładni
ustawy do rozpoznania przez pełny skład Trybunału Stanu.
7. Za naruszenie zakazu polegającego na tym, że poseł nie może

prowadzić działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści
z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego ani
nabywać tego majątku, Trybunał Stanu orzeka:
A. pozbawienie mandatu poselskiego;
B. utratę biernego prawa wyborczego w wyborach do Sejmu
i Senatu;
C. zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnie-
nia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością
w organach państwowych i w organizacjach społecznych.
8. W świetle ustawy o Trybunale Stanu:

A. prawo do pociągnięcia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych
do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu przysługuje
Prezydentowi RP, który jest najwyższym zwierzchnikiem Sił
Zbrojnych RP;
B. Prezydentowi RP przysługuje prawo do złożenia wstępnego
wniosku o pociągnięcie Prezesa Narodowego Banku Pol-
skiego do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu;
C. Prezydent RP ma obowiązek odwołać Ministra Obrony Naro-
dowej, którego Sejm pociągnął do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu.
9. Zakres podmiotowy odpowiedzialności przed Trybunałem

Stanu obejmuje:
A. Marszałka Sejmu tymczasowo wykonującego obowiązki Pre-
zydenta RP;
B. przedstawicieli władzy sądowniczej wymienionych w ustawie
o Trybunale Stanu;
C. prezesa Rządowego Centrum Legislacji.
10. Do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu mogą zostać

pociągnięci:
A. Prezydent RP za każde przestępstwo karne lub skarbowe
nawet w przypadku, kiedy jego popełnienie nie pozostawało
w związku z pełnionym urzędem;
B. członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz człon-
kowie Rady Ministrów za zaniechania prawodawcze popeł-
nione chociażby nieumyślnie;
C. poseł z racji pełnionej przez siebie funkcji za wszelkie narusze-
nia Konstytucji RP lub ustaw oraz inne przestępstwa, o ile były
one związane z pełnionym przez niego mandatem poselskim.
Rozdział 12. Trybunał Stanu107

A. podjęcie przez Zgromadzenie Narodowe uchwały o posta-
wieniu Prezydenta RP w stan oskarżenia przed Trybunałem
Stanu skutkuje zawieszeniem sprawowania jego urzędu;
B. Sejm jest jedynym organem uprawnionym do składania
wniosków wstępnych o pociągnięcie określonych w ustawie
podmiotów do odpowiedzialności konstytucyjnej, a zasada
ta nie znajduje zastosowania jedynie w przypadku pociągnię-
cia do takiej odpowiedzialności Prezydenta RP;
C. Sejm przed podjęciem uchwały o pociągnięciu posła do
odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu
powinien podjąć odrębną uchwałę wyrażającą zgodę na
uchylenie jego immunitetu formalnego.
12. Trybunał Stanu:

A. w żadnych okolicznościach nie może wymierzać kar przewi-
dzianych w Kodeksie karnym (grzywna, ograniczenie wol-
ności, pozbawienie wolności itd.) za czyny, które stanowią
delikty konstytucyjne;
B. rozpatrując sprawę w składzie: przewodniczący i czterech
członków, wydaje orzeczenia o charakterze ostatecznym, od
których nie przysługują żadne środki odwoławcze;
C. może orzekać o odpowiedzialności konstytucyjnej osoby,
która przestała pełnić już swoją funkcję.
13. Wniosek wstępny o postawienie Prezydenta RP w stan oskar

żenia przed Trybunałem Stanu:
A. nie podlega zasadzie dyskontynuacji, co oznacza, że po zakoń-
czeniu kadencji głowy państwa, Komisja Odpowiedzialności
Konstytucyjnej może kontynuować pracę nad wnioskiem;
B. zostanie skierowany do Komisji Odpowiedzialności Konsty-
tucyjnej, gdy w głosowaniu opowie się za tym 2/3 członków
Zgromadzenia Narodowego;
C. może dotyczyć czynów niepozostających w związku z zaj-
mowanym stanowiskiem ani niewchodzących w zakres jego
urzędowania.
14. Kary wymierzane przez Trybunał Stanu:

A. nie są jednakowe dla wszystkich podmiotów ponoszących
odpowiedzialność konstytucyjną;
B. mogą być nałożone jedynie po stwierdzeniu, że dana osoba
popełniła swój czyn umyślnie;
C. zostały wymienione wyczerpująco w Konstytucji RP.

A. członkowie Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają jedynie
Konstytucji RP;
B. prawo do pociągnięcia posła do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu przysługuje jedynie Marszałkowi Sejmu;
C. wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności kon-
stytucyjnej Prezesa Rady Ministrów nie może być złożony
przez komisję śledczą.
16. Złożenie wniosku o pociągnięcie Prezydenta RP do odpowie

dzialności konstytucyjnej:
A. może nastąpić po sygnowaniu go przez grupę bądź to posłów
i senatorów, bądź wyłącznie posłów, ale nigdy wyłącznie
senatorów;
B. jest niedopuszczalne w zakresie, w jakim miałoby dotyczyć
prezydenckich prerogatyw;
C. powoduje zawieszenie głowy państwa w sprawowaniu urzędu
i przejęcie jej obowiązków przez Marszałka Sejmu.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów przesłanki i tryb postawienia Prezydenta RP w stan
oskarżenia przed Trybunałem Stanu.
Pytanie 2. Porównaj odpowiedzialność Prezydenta RP i Naczelnego

Dowódcy Sił Zbrojnych przed Trybunałem Stanu.
Pytanie 3. Czy Trybunał Stanu może zostać uznany za organ sprawu-

jący wymiar sprawiedliwości w rozumieniu Konstytucji RP?
Rozdział 13
ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ

I OCHRONY PRAWA
Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
TESTY
1. Rzecznik Praw Obywatelskich:
A. jako apolityczny organ państwa stojący na straży ochrony
praw i wolności człowieka nie może należeć do żadnego
związku zawodowego ani partii politycznej;
B. może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnio-
skiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Pre-
zydentem RP a Prezesem Rady Ministrów;
C. nie może zostać zatrzymany ani aresztowany bez uprzedniej
zgody Marszałka Sejmu.
2. Ustawowa regulacja dotycząca Rzecznika Praw Obywatelskich:

A. przewiduje możliwość odwołania Rzecznika przed upływem
okresu, na jaki został powołany jedynie w drodze uchwały
Sejmu podjętej większością 3/5 głosów w obecności co naj-
mniej połowy ustawowej liczby posłów;
B. nakłada na sądy obowiązek współdziałania z Rzecznikiem
i udzielania mu pomocy m.in. poprzez zapewnienie dostępu
do akt i dokumentów oraz udzielenia żądanych przez niego
informacji i wyjaśnień;
C. przewiduje możliwość występowania przez Rzecznika
z wnioskiem do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mają-
cej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stoso-
wanie wywoływało rozbieżności w orzecznictwie.
110 Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa

A. Prezes Najwyższej Izby Kontroli jest powoływany przez Sejm
za zgodą Senatu na sześcioletnią kadencję bez możliwości
reelekcji;
B. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zostać pociągnięty
do odpowiedzialności karnej bez uprzedniej zgody Sejmu;
C. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji jest uprawniona do
wydawania aktów prawa powszechnie obowiązującego.
4. Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich charakteryzuje:

A. podleganie konstytucyjnie wyrażonej zasadzie incompatibili-
tas w związku z mandatem poselskim lub senatorskim;
B. posiadanie immunitetu formalnego oraz przywileju nietykal-
ności;
C. niezawisłość i niezależność od innych organów oraz brak
odpowiedzialności przed parlamentem.
5. Kryterium celowości w kontroli Najwyższej Izby Kontroli:

A. oznacza ocenę trafności wykorzystania konkretnych środków
z punktu widzenia zarówno ich przydatności do osiągnięcia
celu, jak i adekwatności ich zastosowania w danych okolicz-
nościach;
B. może zostać zastosowane przy ocenie działalności zarówno
Narodowego Banku Polskiego, jak i organu wykonawczego
samorządu powiatu tatrzańskiego;
C. jest zawsze stosowane, jeżeli kontrola dotyczy prywatnego
podmiotu gospodarczego, który w związku z realizowanym
zadaniem wykonuje powierzone mu zadanie publiczne lub
wywiązuje się z zaciągniętego zobowiązania finansowego na
rzecz Skarbu Państwa.
6. Konstytucja RP nie stoi na przeszkodzie:

A. powołaniu w skład Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji jedynie
trzech osób – po jednej przez Sejm, Senat i Prezydenta RP;
B. wydawaniu rozporządzeń przez przewodniczącego Krajowej
Rady Radiofonii i Telewizji;
C. określeniu długości trwania kadencji członków Krajowej
Rady Radiofonii i Telewizji na okres czterech lat.
Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa111

A. podejmuje czynności, jeżeli wniosek złoży Rzecznik Małych
i Średnich Przedsiębiorców;
B. dysponuje instrumentami władczymi, które mogą zmienić
sytuację prawną obywateli;
C. przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków składa
ślubowanie przed Prezydentem RP.

A. Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi opinię w przed-
miocie absolutorium zarówno dla Rady Ministrów, jak i dla
jej poszczególnych członków;
B. Sejm nie może podjąć uchwały o udzieleniu lub o odmowie
udzielenia Radzie Ministrów absolutorium bez wcześniej-
szego zapoznania się z opinią Najwyższej Izby Kontroli;
C. Prezydent RP może skierować wniosek o przeprowadze-
nie kontroli przez Najwyższą Izbę Kontroli, przy czym nie
wymaga on kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów.

A. rozpowszechnianie programów radiowych nie wymaga uzy-
skania koncesji ze względu na konstytucyjny zakaz koncesjo-
nowania środków społecznego przekazu;
B. członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji są powoły-
wani w równej liczbie przez Sejm, Senat i Prezydenta RP;
C. mandatu posła nie można połączyć z funkcją członka Krajo-
wej Rady Radiofonii i Telewizji.
10. Najwyższa Izba Kontroli:

A. jest organem, któremu nie można przypisać przymiotu nie-
zależności w wykonywaniu zadań kontrolnych ze względu na
jego bezpośrednie podporządkowanie Sejmowi;
B. corocznie składa przed Sejmem sprawozdanie ze swej działal-
ności prezentowane przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli;
C. ma prawo przeprowadzić tylko takie kontrole, które wprowa-
dzone zostały do rocznego planu pracy uchwalanego przez
Kolegium Najwyższej Izby Kontroli.
112 Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa
11. Prezes Najwyższej Izby Kontroli:

A. ponosi odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem
Stanu oraz odpowiedzialność polityczną przed Sejmem;
B. wybierany jest przez Sejm na sześcioletnią kadencję, a nie-
wyrażenie zgody przez Senat na powołanie określonego kan-
dydata równoznaczne jest z koniecznością powołania na to
miejsce innego kandydata przez Sejm;
C. nie jest objęty ochroną właściwą dla immunitetu formalnego,
jak również nie przysługuje mu nietykalność osobista.

A. może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnio-
skiem o dokonanie wykładni przepisów prawa budzących
wątpliwości interpretacyjne;
B. podejmuje czynności służbowe jedynie na wniosek, wobec
którego nie są przewidziane żadne wiążące wymogi formalne
co do zasad jego formułowania;
C. może wziąć udział w każdym toczącym się postępowa-
niu cywilnym na prawach takich samych, jakie przysługują
prokuratorowi, do czego nie jest uprawniony w przypadku
postępowań karnych.
13. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji:

A. może wydawać akty prawa powszechnie obowiązującego, co
odróżnia ją od Rzecznika Praw Obywatelskich;
B. podejmuje uchwały zawierające podstawę prawną wydawa-
nia przez nią rozporządzeń;
C. składa sprawozdanie ze swej działalności Prezesowi Rady
Ministrów.
Rozdział 13. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa113
14. Rzecznik Praw Obywatelskich może:

A. zlecić Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenie kontroli
w zakresie koniecznym dla wyjaśnienia podjętej przez siebie
sprawy;
B. podjąć sprawę także wówczas, gdy wniosek został do niego
skierowany ustnie;
C. występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem
o kontrolę konstytucyjności norm, o ile dotyczą one praw
i wolności człowieka i obywatela.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów granice wolności wypowiedzi w radiofonii i telewizji.
Pytanie 2. Porównaj gwarancje niezależności przysługujące Rzecz-

nikowi Praw Obywatelskich i Prezesowi Najwyższej Izby
Kontroli.
Pytanie 3. Czy zasada podległości Sejmowi nie koliduje z zasadą nie-

zależności Najwyższej Izby Kontroli?
Rozdział 14
SYSTEM RZĄDÓW
Rozdział 14. System rządów
TESTY
1. Racjonalizacja parlamentaryzmu:
A. przejawia się w prawnej stabilizacji rządu, zapewnianej
poprzez instytucję konstruktywnego wotum nieufności;
B. zakłada zachowanie dwóch podstawowych założeń systemu
parlamentarnego, a więc mandatu związanego i odpowie-
dzialności politycznej rządu przed parlamentem;
C. służy wzmocnieniu egzekutywy poprzez wdrożenie rozwią-
zań mających eliminować kryzysy polityczne związane ze
zmianą większości parlamentarnej.
2. Zasada autonomii parlamentu:

A. przejawia się w nieograniczonej swobodzie Sejmu do okreś-
lania w drodze regulaminu zasad swojej politycznej organi-
zacji;
B. bezwzględnie wyłącza z zakresu kognicji Trybunału Konsty-
tucyjnego kontrolę legalności uchwał Sejmu i Senatu;
C. znajduje swe źródło w zasadzie przedstawicielstwa.
Rozdział 14. System rządów115
3. Konstrukcja mandatu wolnego:

A. uprawnia posła do działania w interesie całego Narodu,
wyłączając przy tym możliwość pociągnięcia go do odpowie-
dzialności politycznej w drodze odwołania przed upływem
kadencji;
B. służy realizacji zasady niepołączalności, stanowiącej jedną
z konstytucyjnych gwarancji zasady podziału władzy;
C. nie podlega ograniczeniom z uwagi na ścisły związek z zasadą
przedstawicielstwa.
4. Domniemanie kompetencji:
A. na rzecz Rady Ministrów jest konstytucyjnie dopuszczalne
jedynie w zakresie, w jakim obejmuje sprawy polityki pań-
stwa niezastrzeżone dla innych centralnych organów władzy
publicznej;
B. na rzecz gminy obejmuje wszystkie zadania o charakterze
lokalnym, niezastrzeżone dla powiatu i województwa;
C. na rzecz Prezydenta RP jest zakazane.
5. Zgodnie z Konstytucją RP członkowie Rady Ministrów mogą

ponosić odpowiedzialność:
A. polityczną nie tylko przed Sejmem, ale również przed Preze-
sem Rady Ministrów mającym prawo do odwołania ministra
niekierującego działem administracji rządowej w pewnych
sytuacjach;
B. prawnokarną przed sądem powszechnym, tylko o ile popeł-
nione przestępstwo nie realizuje jednocześnie znamion
deliktu konstytucyjnego;
C. konstytucyjną wyłącznie przed Trybunałem Stanu.
116 Rozdział 14. System rządów
6. Konstytucyjnie wyrażona zasada podziału władz:

A. zakłada – pomimo istnienia wyraźnego trójpodziału – moż-
liwości dalszych podziałów w ramach poszczególnych gałęzi
władz;
B. nie uwzględnia specyfiki niektórych konstytucyjnych orga-
nów państwa, których nie da się jednolicie zakwalifikować
do którejkolwiek z władz;
C. nie wprowadza żadnych instrumentów wzajemnego hamo-
wania się władz, pozostawiając ten aspekt regulacji ustawo-
wej.
7. Parlamentarny system rządów:

A. został wprowadzony w polskiej Konstytucji RP na równi
z systemem półprezydenckim, co charakteryzuje się rządem
wyłanianym spośród parlamentu, jak również domniema-
niem kompetencji na rzecz głowy państwa;
B. zakłada odpowiedzialność egzekutywy przed legislatywą
w postaci wyrażania wotum nieufności, dymisji lub stawiania
w stan oskarżenia przed właściwym organem w celu pocią-
gnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej lub karnej;
C. pozwala egzekutywie kontrolować legislatywę poprzez instru-
ment rozwiązywania parlamentu w przypadku kryzysów
parlamentarnych związanych np. z niemożnością powołania
rządu.
8. Przejawem racjonalizacji parlamentaryzmu w polskiej Kon

stytucji RP jest:
A. instytucja konstruktywnego wotum nieufności;
B. przekazanie większości prac nad projektami ustaw na etapie
pierwszego czytania właściwym komisjom sejmowym;
C. wprowadzenie ograniczeń dla partii politycznych ubiegają-
cych się o mandaty w Sejmie w postaci progów wyborczych.
9. W historii polskich systemów rządów:

A. w okresie obowiązywania Konstytucji kwietniowej Prezydent
RP był uznawany za najwyższy organ władzy publicznej, któ-
remu przypisywano bardzo silną pozycję ustrojową;
B. pod rządami Konstytucji zarówno z 1921 r., jak i z 1935 r.
osoba piastująca urząd Prezydenta RP była wybierana
w wyborach powszechnych;
C. pod rządami Konstytucji PRL głowa państwa była wybierana
nie w wyborach powszechnych, lecz przez Zgromadzenie
Narodowe.
10. W systemie rządów III Rzeczypospolitej:

A. całkowicie zrezygnowano z politycznej odpowiedzialności
głowy państwa, przenosząc jej egzekwowanie na organ całko-
wicie niezależny od władzy ustawodawczej i wykonawczej;
B. osoba premiera jest nierozerwalnie związana z Radą Mini-
strów, co uniemożliwia formułowanie wniosków o wyrażenie
wotum nieufności wyłącznie jemu;
C. obserwować można praktykę ustrojową polegającą na jedno-
czesnym podpisywaniu oraz kierowaniu ustawy przez Prezy-
denta RP do Trybunału Konstytucyjnego w celu dokonania
kontroli jej konstytucyjności.
11. Marszałek Sejmu tymczasowo wykonujący obowiązki Prezy

denta RP:
A. w razie stwierdzenia nieważności wyboru Prezydenta RP
może złożyć wniosek do Sejmu o powołanie Prezesa Naro-
dowego Banku Polskiego;
B. w razie zrzeczenia się urzędu przez Prezydenta RP może
podjąć decyzję o swym udziale w konkretnym posiedzeniu
Rady Europejskiej;
C. w razie stwierdzenia przez Zgromadzenie Narodowe rażą-
cego sprzeniewierzenia się złożonemu ślubowaniu przez Pre-
zydenta RP może wykonywać wszystkie prerogatywy Prezy-
denta RP w sposób dyskrecjonalny.
12. Zasada autonomii izb parlamentu:

A. ogranicza się wyłącznie do samodzielnego uchwalania przez
Sejm regulaminu określającego wewnętrzną organizację
i tryb funkcjonowania izby;
B. w świetle aktualnego orzecznictwa Trybunału Konstytu-
cyjnego oznacza, że Trybunał ten nie ma kognicji do kon-
troli uchwał Sejmu, nawet jeśli są one aktami zawierającymi
normy generalno‍‑abstrakcyjne;
C. w Konstytucji RP odnosi się zarówno do Sejmu, jak i do
Senatu.
13. Wśród cech konstrukcji mandatu wolnego wyróżnia się:

A. instytucję niepołączalności, która przejawia się w tym, że
prokurator w stanie spoczynku nie może sprawować man-
datu poselskiego, co potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyż-
szego;
B. zasadę niezależności doznającą wyjątku w postaci wygasze-
nia mandatu poselskiego w przypadku delegalizacji partii
politycznej według procedury opisanej w ustawie o wykony-
waniu mandatu posła i senatora;
C. przedstawicielstwo rozumiane jako pełnomocnictwo prywat-
noprawne, co oznacza, że poseł musi wyrażać wolę swoich
wyborców.
14. Odpowiedzialność:
A. prawnokarna członka Rady Ministrów przed sądem
powszechnym za przestępstwo popełnione w związku z zaj-
mowanym stanowiskiem jest egzekwowana, jeżeli Sejm nie
podjął uchwały o pociągnięciu go do odpowiedzialności
przed Trybunałem Stanu;
B. polityczna ministra kierującego działem administracji rzą-
dowej przejawia się wyłącznie w kompetencji Prezesa Rady
Ministrów do składania wniosku do Prezydenta RP o doko-
nanie zmiany składu Rady Ministrów;
C. polityczna Prezydenta RP polega na tym, że Zgromadzenie
Narodowe może postawić go w stan oskarżenia.
15. Prezydent Stanów Zjednoczonych:

A. powołuje sekretarza stanu, kierującego pracami rządu;
B. może zostać złożony z urzędu przez Sąd Najwyższy w proce-
durze impeachmentu;
C. nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej.

A. przyjęty w Konstytucji RP sposób wyboru Prezydenta RP
różni się od mechanizmu znanego z klasycznego systemu
parlamentarno‍‑gabinetowego;
B. osoba piastująca stanowisko w administracji rządowej w USA
nie może zasiadać w Kongresie;
C. zjawisko kohabitacji zostało opisane po raz pierwszy na
gruncie francuskim, gdzie odnosi się do współistnienia
rządu i większości parlamentarnej wywodzących się z róż-
nych ugrupowań.
17. Niemiecka Ustawa Zasadnicza, w przeciwieństwie do Konsty

tucji RP:
A. nie pozwala na wyrażenie indywidualnego wotum nieufno-
ści członkowi rządu;
B. przewiduje powszechne wybory głowy państwa;
C. dozwala na złożenie wobec szefa rządu wotum nieufności,
które nie ma charakteru konstruktywnego.
18. Parlament:
A. w RFN złożony jest z dwóch izb, przy czym izba wyższa nie
jest wyłaniana w wyborach powszechnych;
B. w USA tworzą dwie izby, w procesie ustawodawczym równo-
rzędne;
C. zgodnie z założeniami systemu prezydenckiego, może być
rozwiązany przez głowę państwa w każdym czasie.
19. System parlamentarno‍‑gabinetowy:

A. odznacza się personalnymi powiązaniami między władzą
ustawodawczą a wykonawczą;
B. zakłada istnienie dwóch izb parlamentu, których członkowie
są wyłaniani w wyborach na podstawie odmiennych ordy-
nacji;
C. zakłada skupienie (monizm) władzy wykonawczej.
20. Do cech systemu parlamentarno‍‑gabinetowego należy:

A. nałożenie na głowę państwa odpowiedzialności o charakte-
rze politycznym, z której może się ona zwolnić jedynie po
uzyskaniu kontrasygnaty szefa rządu;
B. przeprowadzanie powszechnych wyborów prezydenckich
oraz przyznanie członkom parlamentu możliwości sprawo-
wania funkcji ministerialnych;
C. brak ścisłego rozdzielenia organów władz państwowych
(separacji władz) oraz wprowadzenie mechanizmów wza-
jemnego równoważenia się władz.
21. Zasada supremacji parlamentu w modelu brytyjskim rządów

pociąga za sobą:
A. brak możliwości orzekania przez sądy o utracie mocy obo-
wiązującej wadliwych aktów prawnych w ramach sądowej
kontroli ich konstytucyjności;
B. nieprzyznanie sędziom kompetencji do interpretacji aktów
prawnych wydawanych przez parlament w przypadku ich
niejasności lub nieprecyzyjności;
C. brak określenia wewnętrznej hierarchii aktów prawnych sta-
nowionych przez parlament.
22. Zgodnie z normami ustrojowymi Stanów Zjednoczonych:

A. jeżeli wątpliwe jest, która władza jest właściwa dla rozwią-
zania danej kwestii w państwie, odpowiednie kompetencje
w tym zakresie przysługują władzy federalnej;
B. Sąd Najwyższy USA dokonuje wiążącej dla innych sądów
wykładni ustaw i innych aktów prawnych obowiązujących
na terenie państwa;
C. Prezydentowi USA nie przyznano kompetencji do stanowie-
nia tzw. rozporządzeń wykonawczych ze względu na separa-
cję władzy ustawodawczej oraz wykonawczej.
23. Konstytucja RP:

A. nie przyznaje Radzie Ministrów kompetencji do wydawania
rozporządzeń z mocą ustawy;
B. nie sięga do rozwiązań właściwych dla modelu semiprezy-
denckiego i prezydenckiego występujących kolejno we Fran-
cji i Stanach Zjednoczonych;
C. wprowadza zracjonalizowany model rządów parlamentar-
nych, kontynuując wzorce zaczerpnięte z modelu rządów
właściwych dla I Rzeczpospolitej.
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów przykłady realizacji zasady racjonalizacji parla-
mentaryzmu w Konstytucji RP.
Pytanie 2. Porównaj funkcje Prezydenta RP na gruncie Konstytucji RP.
Pytanie 3. Jak oceniasz sposób ukształtowania relacji między władzą

ustawodawczą a wykonawczą na gruncie Konstytucji RP?
Rozdział 15
PRZYKŁADOWY ZESTAW
EGZAMINACYJNY
Rozdział 15. Przykładowy zestaw egzaminacyjny
Rozdział 15. Przykładowy zestaw egzaminacyjny
TESTY
A. o niezgodności z Konstytucją RP przepisów uchwały Sejmu
– Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, wydane w try-
bie kontroli prewencyjnej, podlega obowiązkowemu ogło-
szeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski”;
B. w sprawie pozytywnego sporu kompetencyjnego między Pre-
zesem Rady Ministrów a wojewodą, wydane przez Trybunał
w składzie 11 sędziów, podlega obowiązkowemu ogłoszeniu
w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Moni-
tor Polski”;
C. o niezgodności z Konstytucją RP przepisów umowy mię-
dzynarodowej ratyfikowanej za uprzednią zgodą wyrażoną
w ustawie, wydane na wniosek Prezesa Najwyższej Izby
Kontroli, podlega obowiązkowemu ogłoszeniu w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozdział 15. Przykładowy zestaw egzaminacyjny123
2. Ustawowa regulacja dotycząca zgromadzeń:

A. przewiduje zawężenie zakresu podmiotowego prawa organi-
zowania zgromadzeń poprzez wyłączenie osób nieposiadają-
cych zdolności do czynności prawnych oraz osób z ograni-
czoną zdolnością do czynności prawnych;
B. nakłada na organizatora zgromadzenia obowiązek uzyskania
od organu gminy stosownego zezwolenia nie później niż na
sześć dni przed planowaną datą zgromadzenia z wyjątkiem
sytuacji, gdy planowane zgromadzenie nie będzie powodo-
wać utrudnień w ruchu drogowym;
C. przewiduje obowiązek rejestracji zgromadzenia cyklicznego
przez złożenie wniosku o wpis do rejestru zgromadzeń, który
powinien zawierać uzasadnienie celu cyklicznego organizo-
wania zgromadzeń ze wskazaniem terminarza ich organiza-
cji oraz listy uczestników zawierające ich dane personalne.
3. Prezydent RP:
A. jest uprawniony do złożenia wstępnego wniosku o pocią-
gnięcie Wiceprezesa Rady Ministrów kierującego działem
administracja publiczna do odpowiedzialności przed Try-
bunałem Stanu za czyn chociażby nieumyślne naruszający
ustawę o dostępie do informacji publicznej;
B. jest obowiązany do przyjęcia dymisji Rady Ministrów zło-
żonej w związku z rezygnacją Prezesa Rady Ministrów spo-
wodowaną uchwałą Sejmu o odmowie udzielenia Radzie
Ministrów absolutorium w związku z wykonaniem ustawy
budżetowej;
C. jest legitymowany do wystąpienia do Trybunału Konstytu-
cyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z prze-
pisami Regulaminu Sejmu regulującymi tryb postępowania
z pilnymi projektami ustaw.
124 Rozdział 15. Przykładowy zestaw egzaminacyjny

A. stwierdzające niezgodność z Konstytucją RP przepisu ustawy
– nie niesie ze sobą skutku w postaci uchylenia z mocy
prawa wyroków i decyzji, które zapadły na podstawie tego
przepisu;
B. stwierdzające trwałą niezdolność Prezydenta RP do sprawo-
wania urzędu – skutkuje przejęciem jego obowiązków przez
Marszałka Sejmu;
C. może przybrać formę uchwały, w której Trybunał Konsty-
tucyjny dokona powszechnie wiążącej wykładni przepisów
ustawy.
5. Sąd Najwyższy:
A. stwierdza ważność wyborów prezydenckich w drodze
uchwały, której przyjęcie jest warunkiem koniecznym moż-
liwości złożenia przysięgi przez nowo wybraną głowę pań-
stwa;
B. może zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem
prawnym o zgodność rozporządzenia Ministra Zdrowia
z ratyfikowaną umową międzynarodową;
C. reprezentowany jest na zewnątrz przez Pierwszego Prezesa
Sądu Najwyższego, którego powołuje Prezydent RP po uzy-
skaniu kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów.
6. Z konstytucyjnej regulacji dotyczącej wolności zrzeszania:

A. nie wynika, jakoby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie
mogły działać jakiekolwiek partie polityczne, które za cel sta-
wiają sobie zmianę formy rządów z republiki na monarchię;
B. Trybunał Konstytucyjny wywiódł, że ochroną prawa powinny
być objęte manifestacje liczące poniżej 15 uczestników;
C. wynika poddanie kontroli Trybunału Konstytucyjnego zgod-
ności celów lub działalności wszelkich rodzajów zrzeszeń.
7. Procedura wyboru Prezydenta RP:

A. rozpoczyna się z chwilą opublikowania w Dzienniku Ustaw
RP postanowienia Marszałka Sejmu, w którym podaje on
dzień przeprowadzenia wyborów;
B. wymaga udzielenia poparcia kandydatowi na Prezydenta RP
przez co najmniej 100 000 osób mających prawo wybierania
do Sejmu, przy czym wycofanie poparcia jest bezskuteczne;
C. ulega zakończeniu w chwili podjęcia przez Sąd Najwyższy
uchwały w sprawie ważności przeprowadzonych wyborów.
8. Trybunał Stanu nie może orzec kary:

A. utraty zajmowanego stanowiska przez Prezesa Najwyższej
Izby Kontroli za popełnione przez niego przestępstwo karno
‍‑skarbowe;
B. złożenia z urzędu Prezydenta RP za nieumyślnie popełniony
przez niego delikt konstytucyjny;
C. utraty biernego prawa wyborczego wobec posła, który w okre-
sie sprawowania mandatu prowadził działalność gospodarczą
związaną z nabywaniem majątku gminy.
9. Procedura nowelizacji Konstytucji RP:

A. przewiduje, iż wiążąca decyzja co do przyjęcia uchwalonych
zmian może być podjęta w drodze referendum ogólnokrajo-
wego zarządzanego przez jeden z podmiotów uprawnionych
do występowania z inicjatywą w zakresie zmiany Konstytu-
cji RP;
B. może zostać czasowo zablokowana w związku z wydaniem
przez Radę Ministrów rozporządzenia o wprowadzeniu
stanu klęski żywiołowej na terenie gminy Banie Mazurskie
na okres 30 dni;
C. daje Prezydentowi RP inny termin na podpisanie uchwalonej
ustawy nowelizującej, niż ma to miejsce w przypadku stan-
dardowej procedury regulującej zasady trybu ustawodaw-
czego, w czasie której nie stosowano klauzuli trybu pilnego.
10. Marszałek Sejmu:

A. przyjmuje dymisję złożoną przez Prezesa Rady Ministrów na
pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu;
B. tymczasowo wykonujący obowiązki Prezydenta RP nie może
postanowić o skróceniu kadencji Sejmu;
C. odbiera ślubowanie od osób wybranych przez Sejm na stano-
wisko sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
11. Ustawa:
A. o zaciąganiu długu publicznego nie może zostać przekazana
przez Prezydenta RP Sejmowi do ponownego rozpatrzenia;
B. o zmianie Konstytucji RP jest uchwalana przez Sejm więk-
szością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większo-
ścią co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby senatorów;
C. określająca stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi
kościołami oraz związkami wyznaniowymi jest uchwalana
na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich
właściwymi przedstawicielami.
12. W świetle Konstytucji RP Prezydent RP:

A. dymisjonuje Radę Ministrów z powodu niezdolności Prezesa
Rady Ministrów do sprawowania urzędu;
B. powołuje Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa
spośród kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę
Sądownictwa;
C. powołuje wiceprezesów Naczelnego Sądu Administracyj-
nego.

A. bezwzględnie umarza niezakończone postępowanie w spra-
wie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego zachodzącego
między Prezydentem RP a Sejmem w przypadku, gdy kaden-
cja Sejmu zakończyła się;
B. powinien wydać postanowienie o nadaniu dalszego biegu wnio-
skowi o stwierdzenie zgodności przepisów uchylonej ustawy
z Konstytucją RP, jeżeli wydanie orzeczenia jest konieczne dla
ochrony konstytucyjnych wolności i praw obywateli;
C. co prawda może orzekać o zgodności ustawy o zmianie Kon-
stytucji RP z przepisami aktualnie obowiązującej Konstytu-
cji RP, lecz tylko w ograniczonym zakresie.
14. Dozwolone jest, aby Prezydent RP:

A. zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem
o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego zachodzącego mię-
dzy Sejmem i Senatem, mimo że w rozstrzygnięciu takiego
sporu nie ma interesu prawnego;
B. zarządził referendum ogólnokrajowe na wniosek Senatu
wyrażony uchwałą podjętą zwykłą większością głosów, jeżeli
referendum takie dotyczyłoby spraw związanych z obronno-
ścią państwa;
C. odmówił podpisania międzynarodowej umowy ratyfikowanej
za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, jeżeli Trybunał Kon-
stytucyjny w wyniku przeprowadzonej kontroli prewencyjnej
przepisów tej umowy orzekł o jej zgodności z Konstytucją RP.
15. Poseł może:

A. wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności
cywilnej za działalność wchodzącą w zakres sprawowanego
mandatu w przypadku, gdy działalność ta naruszała prawa
osób trzecich;
B. zwrócić się z pisemną interpelacją do wojewody, na którą ten
powinien odpowiedzieć w wiążącym, przewidzianym przez
Regulamin Sejmu terminie.
C. prowadzić własną działalność gospodarczą z zastrzeżeniem
ograniczeń ustawowych, czego skutkiem jest pozbawienie
posła prawa do uposażenia, lecz nie do diety parlamentarnej.
PYTANIE OTWARTE
Między separacją a równoważeniem się władz. Porównaj relacje
zachodzące między władzą wykonawczą i ustawodawczą w modelu
rządów prezydenckich i parlamentarno‍‑gabinetowych.
KAZUS
Autorzy: Kacper Koman i Ziemowit Syta
21.10.2015 r. Marszałek Sejmu Baltazar przekazał Marszałkowi Senatu

Jerzemu pismo zatytułowane „Projekt ustawy – ustawa o zmianie
ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych”, które zostało dzień
wcześniej przyjęte przez Sejm przytłaczającą większością głosów.
Pomimo krótkiej treści, projekt określany był przez większość rzą-
dzącą mianem „przełomowego”. Brzmiał on następująco:
„Art. 1. W ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych:

1) nadaje się art. 1 następujące brzmienie: «Sądami powszech-
nymi są sądy lokalne, sądy regionalne oraz sądy wyższe»;
2) występujące każdorazowo w ustawie sformułowanie «prezes
sądu» zastępuje się sformułowaniem «naczelnik sądu».
Art. 2. W związku ze zmianą ustroju sądów powszechnych doko-
naną art. 1 niniejszej ustawy, w okresie sześciu miesięcy od dnia
uchwalenia niniejszej ustawy, Minister Sprawiedliwości, w dro-
dze rozporządzenia, może przenieść sędziego w stan spoczynku
z zachowaniem przysługującego mu uposażenia”.
Marszałek Senatu niezwłocznie skierował otrzymany dokument

do senackiej komisji ds. reformy sądownictwa, którą na potrzeby roz-
patrzenia tegoż projektu utworzył zarządzeniem.
Dnia 3 listopada w Senacie odbyło się posiedzenie, na którym
głosowano w sprawie przedłożonego projektu ustawy. W chwili, gdy
Marszałek Senatu rozpoczynał głosowanie, okazało się, że w sali ple-
narnej znajduje się jedynie 70 senatorów. 30 pozostałych – należą-
cych głównie do partii rządzącej – nie zdołało bowiem wrócić jeszcze

z Narodowych Zaduszek odbywających się w Jeleniej Górze. Przy-
czyną ich kłopotów było zerwanie sieci trakcyjnej pomiędzy Miet-
kowem a Wrocławiem oraz braki taborowe lokomotyw, skutkujące
potężnymi opóźnieniami.
Gdy senatorowie opozycji spostrzegli nadarzającą się okazję do
udaremnienia planów rządu, bez wahania postanowili z niej sko-
rzystać. 25 spośród nich wyciągnęło więc swoje karty do głosowa-
nia, zanim Marszałek zarządził przeprowadzenie głosowania nad
przyjęciem wspomnianego projektu ustawy. Pomimo to Marszałek
uznał, że liczba osób obecnych w sali wynosi 70. Ponieważ wszyscy
obecni senatorowie większości rządzącej (40) głosowali „ZA”, Mar-
szałek ogłosił, że ustawa została przyjęta. Zapowiedział również nie-
zwłoczne, osobiste przekazanie jej Prezydent RP Katarzynie.
Głowa państwa powzięła jednak wątpliwości co do zgodności
otrzymanej ustawy z Konstytucją. Prawnicy zatrudnieni w Kancelarii
Prezydenta przekonywali ją bowiem, iż brak zamieszczenia przepisu
dotyczącego terminu wejścia w życie ustawy jest niezgodny z pra-
wem. Poza tym, jak twierdzili, Konstytucja wymaga, by przeniesienie
w stan spoczynku sędziego było dokonywane w drodze ustawy zmie-
niającej ustrój sądów.
Po długich sporach Katarzyna dała się przekonać i 29. dnia od
otrzymania ustawy od Marszałka Senatu skierowała ją do Trybunału
Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej, zarzucając, że jest
ona niezgodna z Konwencją o Europejskim Standardzie Niezależno-
ści Sądownictwa, którą Prezydent ratyfikowała parę miesięcy wcze-
śniej, po uzyskaniu na to ustawowej zgody.
14.12. Prezes Trybunału Stanisław rozpoznał wstępnie na posie-
dzeniu niejawnym wniosek Prezydent Katarzyny i – uznając go za
dopuszczalny – nadał mu bieg. 19.12. wniosek został rozpoznany na
rozprawie przez 2/3 konstytucyjnej liczby sędziów Trybunału. Wyda-
nie wyroku odroczono jednak z uwagi na złożoność analizowanej
materii o dwa miesiące.
24.12. w orędziu do narodu Minister Sprawiedliwości Mieczysław
poinformował opinię publiczną, że jego zdaniem doszło do złamania
Konstytucji przez Prezydent Katarzynę, która skierowała wniosek do
TK bez wymaganej kontrasygnaty jego lub Prezesa Rady Ministrów.
Jednocześnie zapowiedział, że wyda niezwłocznie rozporządzenie

przenoszące w stan spoczynku tych sędziów sądów powszechnych,
którzy otrzymali najwięcej wytyków orzeczniczych w ostatnich pięciu
latach. Zauważył bowiem, że parlament upoważnił go do tego w usta-
wie, niezależnie od terminu jej wejścia w życie.
Zapowiedziane rozporządzenie zostało wydane przez mini-
stra Mieczysława 3.01.2016 r. i ogłoszone w Dzienniku Ustaw tego
samego dnia, co – zgodnie z jego treścią – oznaczało wejście w życie.
Na liście przeniesionych w stan spoczynku sędziów znalazł się sędzia
Krzysztof, orzekający w sądzie rejonowym we Włocławku. Uznał on
jednak, że jako niezawisły sędzia podlega jedynie Konstytucji i usta-
wom, a zatem nie musi podporządkować się aktowi podustawowemu.
Następnego dnia przystąpił więc do pracy. Jedną ze spraw oczekują-
cych na rozstrzygnięcie w jego referacie był wniosek o wpis do reje-
stru nowo powstałego stowarzyszenia „Wspólna sprawa”. Ponieważ
jednak wątpliwości Krzysztofa wzbudziło postanowienie w statucie,
zgodnie z którym celem stowarzyszenia miało być upowszechnianie
wiedzy o totalitaryzmach XX wieku, postanowił on zawiesić postępo-
wanie rejestrowe i zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnio-
skiem o zbadanie konstytucyjności tak określonej działalności stowa-
rzyszenia.
Oceń powyższy stan faktyczny w świetle obowiązujących przepisów.
Rozdział 16
ODPOWIEDZI
Rozdział 16. Odpowiedzi
Rozdział 16. Odpowiedzi

TESTY
1. A
2. A
3. A, B, C
4. C
5. B
6. A, B, C
7. A
8. A, B
9. B
10. B, C
11. A, B
12. A
13. C
14. A, B
15. C
16. A, B, C
17. A, C
18. A
19. A, C
20. B
21. C
22. A
132 Rozdział 16. Odpowiedzi
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę zaufania obywatela do państwa

i stanowionego przez nie prawa w świetle Konstytu
cji RP i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego:
– źródło zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez
nie prawa (akt prawny, zasada prawa, rola orzecznictwa TK);
– znaczenie (interpretacji) zasady zaufania obywatela do państwa
(z uwzględnieniem opisowego charakteru zasady);
– zasady szczegółowe, urzeczywistniające zasadę zaufania obywa-
tela do państwa (zasada określoności prawa, zasada ochrony praw
słusznie nabytych, zasada ochrony interesów w toku, zasada nie-
retroaktywności prawa, zasada odpowiedniej vacatio legis, zasada
ochrony ekspektatywy maksymalnie ukształtowanej);
– warunki ograniczania zasady zaufania obywatela do państwa
i zasad szczegółowych (klauzula limitacyjna – źródło i treść);
– normatywny charakter zasady (w kontekście funkcji wzorca kon-
troli konstytucyjności prawa) z uwzględnieniem wybranego przy-
kładu z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (zob. m.in. wyrok
TK z 30.10.2001 r., K 33/00).
Pytanie 2. Porównaj zasadę państwa demokratycznego z zasadą

państwa prawnego:
– formalne umiejscowienie obu zasad w obowiązującej obecnie
Konstytucji RP;
– ich geneza i przeobrażenia, jakim ulegały w ciągu historii;
– ich miejsce w polskiej tradycji konstytucyjnej;
– wzajemna relacja obu zasad w przeszłości;
– związek, jaki zachodzi dziś pomiędzy zasadą państwa demokra-
tycznego a zasadą państwa prawnego;
– możliwość, na gruncie dzisiejszego konstytucjonalizmu, rozdziele-
nia obu zasad.
Rozdział 16. Odpowiedzi133

TESTY
1. A, C
2. A, C
3. A, B, C
4. C
5. A, B
6. A
7. C
8. C
9. A, B, C
10. C
11. A, B
12. A, C
13. A, C
14. C
15. B
16. B
17. B, C
18. B
19. C
20. A, C
21. B
22. C
23. A
24. B
25. B
26. B
27. C
28. A, B, C
29. C
30. B
31. A
32. A, C
33. C
34. A
35. B
36. B
37. C
38. C
39. C
40. A, C
41. A, B, C
42. C
43. C
44. B, C
45. A, B
46. A, C
47. B
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj wolność sumienia i religii w świetle Kon

stytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego:
– zakres podmiotowy wolności sumienia (beneficjent wolności);
– zakres przedmiotowy wolności sumienia (przedmiot ochrony);
– uprawnienia i roszczenia (z uwzględnieniem dwóch aspektów
wolności sumienia, tj. aspektu wewnętrznego i zewnętrznego);
– ograniczenia wolności sumienia (dopuszczalność ograniczeń
w związku z wyróżnieniem dwóch aspektów wolności sumienia;
ogólna klauzula limitacyjna – źródło oraz treść);
– orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego (przykładowo: ochrona
wolności sumienia w kontekście klauzuli sumienia – zob. wyrok
TK z 7.10.2015 r., K 12/14);
– zakres podmiotowy wolności religii (beneficjent wolności);
– zakres przedmiotowy wolności religii (przedmiot ochrony);
– uprawnienia i roszczenia (z uwzględnieniem dwóch aspektów wol-
ności religii, tj. aspektu wewnętrznego i zewnętrznego + charakter
konstytucyjnego katalogu/wyliczenia uprawnień składających się
na wolność uzewnętrzniania religii);
– ograniczenia wolności religii (dopuszczalność ograniczeń

w związku z wyróżnieniem dwóch aspektów wolności religii; spe-
cjalna klauzula limitacyjna – źródło i treść);
– orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego (przykładowo: ochrona
wolności religii w kontekście uboju rytualnego – zob. wyrok TK
z 10.12.2014 r., K 52/13).
Pytanie 2. Scharakteryzuj model sądowej kontroli decyzji o zaka

zie zgromadzenia oraz decyzji o rozwiązaniu trwają
cego już zgromadzenia.
Rozpocznij odpowiedź od wskazania definicji pojęcia „zgromadze-
nie” i wymienienia rodzajów zgromadzeń znanych ustawie, a także
podmiotów, do których nie stosuje się przepisów ustawy – Prawo
o zgromadzeniach. Następnie wskaż:
1) tryb zawiadamiania o zamiarze przeprowadzenia konkretnego
rodzaju zgromadzenia z uwzględnieniem podmiotu zawiadamia-
jącego, terminu oraz sposobów zawiadomienia, organu właści-
wego, który należy powiadomić i danych, których przedłożenie
jest wymagane;
2) uprawnienia organów zawiadamianych w związku z planowa-
nym odbyciem się zgromadzenia;
3) przesłanki uzasadniające wydanie decyzji o zakazie zgromadze-
nia i termin na jej wydanie;
4) okoliczności uzasadniające wydanie decyzji o rozwiązaniu zgro-
madzenia oraz podmioty uprawnione do wydawania takiej
decyzji;
5) procedurę wnoszenia środka zaskarżenia od decyzji o zaka-
zie zgromadzenia oraz decyzji o rozwiązaniu zgromadzenia
z uwzględnieniem:
– sądu właściwego do jego rozpoznania w I i II instancji,
– rodzaju wnoszonego środka zaskarżenia oraz środka odwo-
ławczego od orzeczenia sądu I instancji,
– terminu na rozpoznanie środka zaskarżenia przez sąd I instan-
cji oraz środka odwoławczego przez sąd II instancji.
Zobacz również:
– wyrok TK z 10.11.2004 r., Kp 1/04 (dotyczący osób zamasko-
wanych),
– wyrok TK z 18.09.2014 r., K 44/12 (dotyczący zbyt krótkiego
terminu na zawiadomienie o organizacji zgromadzenia).
Pytanie 3. Porównaj trzy elementy składające się na zasadę pro

porcjonalności w zakresie ograniczania konstytucyj
nych wolności i praw:
– przepis Konstytucji RP, który stanowi podstawę zasady proporcjo-
nalności;
– adresat tego przepisu (organy stanowiące czy stosujące prawo?
a może i jedne, i drugie?);
– nazwy trzech elementów składających się na konstytucyjną zasadę
proporcjonalności;
– szczegółowa charakterystyka tych zasad;
– kolejność stosowania tych zasad w procesie rozstrzygania o kon-
stytucyjności dokonanego ograniczenia.
Pytanie 4. Porównaj stowarzyszenie rejestrowe i stowarzyszenie

zwykłe:
– regulacja prawna (akt prawny) – podstawa do przeprowadzonego
porównania;
– podobieństwa i różnice na płaszczyznach: tworzenia (założenia)
stowarzyszenia (liczba założycieli, akt regulujący działalność,
organy stowarzyszenia, procedura wpisu); nadzoru nad stowarzy-
szeniami (organy nadzorujące, ich kompetencje); majątku stowa-
rzyszenia (źródła finansowania); działalności prowadzonej przez
stowarzyszenie.

TESTY
1. C
2. A, C
3. A, C
4. B, C
5. A
6. B
7. C
8. B, C
9. A, B, C
10. A, B, C
11. A
12. B
13. B
14. B
15. B
16. B
17. C
18. A
19. A, B
20. C
21. C
22. B, C
23. A
24. A, B, C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj rozporządzenie wykonawcze:
– pozycja rozporządzenia wykonawczego w hierarchii źródeł prawa
(kategoria prawa powszechnie obowiązującego + ranga podusta-
wowa);
– niesamoistny charakter rozporządzenia + szczegółowość upoważ-
nienia (podmiot, przedmiot, treść);
– wykonawczy charakter rozporządzenia;

– katalog podmiotów uprawnionych do wydania rozporządzenia +
zakaz subdelegacji;
– zakres przedmiotowy rozporządzenia;
– przesłanki utraty mocy obowiązującej rozporządzenia.
Pytanie 2. Porównaj kompetencje Prezydenta RP i Rady Ministrów

w sferze stanowienia prawa.
Na początku odpowiedzi wyjaśnij, jak należy rozumieć pojęcie „sta-
nowienie prawa”, wskazując, jaki zespół czynności się w nim zawiera.
Następnie zestaw ze sobą uprawnienia Prezydenta RP oraz Rady
Ministrów w zakresie:
– inicjowania procedury ustawodawczej, uwzględniając konstytu-
cyjne ograniczenia lub wyłączne uprawnienia tych podmiotów;
– dysponowania przedkładanymi projektami aktów normatywnych
na etapie prac parlamentarnych oraz wpływu na tryb pracy nad
nimi;
– procedury wydawania rozporządzeń z mocą ustawy;
– wydawania oraz uchylania rozporządzeń wykonawczych na pod-
stawie szczegółowych upoważnień zawartych w ustawie;
– trybu wydawania, rodzajów oraz mocy obowiązującej aktów prawa
o charakterze wewnętrznym.

TESTY
1. B
2. B, C
3. A, C
4. A
5. B
6. A
7. C
8. A, C
9. B, C
10. B, C
11. B
12. B
13. B
14. C
15. C
16. A
17. C
18. A, C
19. A, B
20. A
21. B
22. C
23. B, C
24. A
25. C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Wyjaśnij, kiedy referendum jest ważne i jakie są skutki

stwierdzenia jego nieważności:
– pojęcie ważności referendum, odróżnienie go od innych cech,
jakimi są rozstrzygający i wiążący charakter referendum;
– kryterium, według którego stwierdza się ważność referendum;
– podmiot dokonujący oceny ważności, gwarancje przyznane głosu-
jącym w postępowaniu przed nim;
– możliwe wyniki postępowania w sprawie ważności referendum
i ich konsekwencje, z uwzględnieniem poszczególnych typów refe-
rendów.
Pytanie 2. Porównaj obywatelską inicjatywę ustawodawczą z oby

watelską inicjatywą referendalną:
– regulacja prawna odnosząca się do obywatelskiej inicjatywy usta-
wodawczej i obywatelskiej inicjatywy referendalnej;
– podmioty uprawnione do występowania z inicjatywą (w tym także
odpowiedź na pytanie, czy istnieje wymóg założenia komitetu);
– sposób wyłonienia pełnomocnika;
– sposób złożenia wniosku/zawiadomienia (i wniesienia projektu

ustawy);
– weryfikacja co do prawidłowości złożenia wymaganej liczby pod-
pisów;
– etap prac sejmowych;
– ograniczenia zakresu przedmiotowego inicjatywy.

TESTY
1. C
2. A, B
3. A
4. B
5. A
6. A, C
7. A
8. A, B, C
9. A
10. A, C
11. A, C
12. A
13. A, C
14. A, B, C
15. C
16. C
17. C
18. B
19. C
20. B
21. B
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę powszechności wyborów:
– treść zasady powszechności wyborów;
– regulacja konstytucyjna [zakres podmiotowy czynnego i bier-
nego prawa wyborczego, ograniczenia praw wyborczych (cenzusy
z uwzględnieniem charakteru tych ograniczeń), pozbawienie
praw wyborczych (klauzule negatywne), dzień przeprowadzenia
wyborów];
– regulacja ustawowa w zakresie gwarancji zasady powszechności
wyborów (rejestr wyborców, spis wyborców, obwody głosowania,
głosowanie korespondencyjne, głosowanie przez pełnomocnika,
możliwość dopisania się do spisu, zaświadczenie o prawie do gło-
sowania w miejscu pobytu).
Pytanie 2. Porównaj organy wyborcze powoływane w związku

z zarządzonymi wyborami:
– regulacja prawna odnosząca się do organów wyborczych powoły-
wanych w związku z zarządzonymi wyborami;
– skład, powoływanie i zadania okręgowych, rejonowych, terytorial-
nych i obwodowych komisji wyborczych.

TESTY
1. C
2. A
3. B
4. C
5. C
6. A
7. A, C
8. A, B, C
9. C
10. B, C
11. C
12. C
13. A, C
14. A, C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów ochronę immunitetową przysługującą posłowi:

– akty normatywne regulujące ochronę immunitetową przysługu-
jącą posłom;
– definicja ochrony immunitetowej posła (istota, cele instytucji);
– podział ochrony immunitetowej na ochronę o charakterze formal-
nym i materialnym oraz nietykalność osobistą posła;
– analiza immunitetu materialnego, immunitetu formalnego
oraz nietykalności osobistej posła pod względem: celu przy-
znania ochrony, zakresu przedmiotowego (rodzaje działalności
poselskiej objęte ochroną); zakresu temporalnego (określenie
momentu, kiedy poseł uzyskuje ochronę, i momentu, w któ-
rym ona ustępuje); możliwości uchylenia ochrony (charakter
względny/bezwzględny); trybu uchylenia ochrony; możliwości
udzielenia zgody na uchylenie ochrony (podmioty uprawnione/
podmioty, którym przysługuje kompetencja do wyrażania zgody
na jej uchylenie); dopuszczalności zrzeczenia się ochrony przez
posła pro futuro;
– wyłączenie z zakresu ochrony immunitetu materialnego części
działalności posłów i objęcie jej mniejszą ochroną (zakres wyłą-
czenia, odmienny zakres temporalny przewidzianej ochrony);
– zawieszenie postępowania karnego toczącego się przeciwko
posłowi (tryb i okoliczności zastosowania instytucji).
Pytanie 2. Porównaj mandat wolny i związany deputowanego:

1) geneza obu rodzajów mandatów:
– który rodzaj mandatu został ukształtowany jako pierwszy;
– polskie tradycje ustrojowe;
2) sposoby rozumienia przedstawicielstwa na gruncie obu rodzajów
mandatów:
– kogo przedstawicielem jest deputowany;
3) konsekwencje różnych sposobów rozumienia przedstawicielstwa,

przede wszystkim:
– związanie (niezwiązanie) deputowanego wolą wyborców
w sensie politycznym;
– możliwość (brak możliwości) związania deputowanego od
strony formalnoprawnej instrukcjami politycznymi;
– możliwość (brak możliwości) odwołania deputowanego przez
wyborców.
TESTY
1. C
2. A, B
3. C
4. C
5. C
6. C
7. A
8. C
9. A
10. A
11. B, C
12. C
13. A
14. A, B
15. A
16. C
17. B
18. A
19. B, C
20. C
21. B, C
22. A, C
23. B, C
24. C
25. B
26. A, C
27. C
28. B
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj zasadę dyskontynuacji prac parlamentu

i wyjątki od niej:
– działanie zasady dyskontynuacji, jej funkcje, ewentualne podstawy
normatywne;
– zasada dyskontynuacji na tle konstytucyjnych regulacji dotyczą-
cych źródeł prawa (ocena, czy można pogodzić jej obowiązywanie
z zamkniętym katalogiem źródeł prawa);
– wyjątki od zasady dyskontynuacji i ich normatywne źródła, opisa-
nie i porównanie ich między sobą;
– powody wyłączenia określonych spraw spod obowiązywania
zasady dyskontynuacji.
Pytanie 2. Porównaj kompetencje kreacyjne Sejmu i Senatu:

– podmioty, którym przysługują kompetencje do wykonywania
funkcji kreacyjnej parlamentu (Sejm/Senat);
– modele wykonywania funkcji kreacyjnej (wykonywana samodziel-
nie/przy uczestnictwie innego podmiotu na jego wniosek/uzależ-
niona od wyrażenia zgody przez inny podmiot);
– analiza kompetencji kreacyjnych Sejmu i Senatu pod względem:
katalogu organów państwowych, które obie izby powołują samo-
dzielnie lub też na wniosek innego organu; powiązania funkcji kre-
acyjnej danej izby z prawem do odwoływania powołanych członków
organów (analiza, czy kompetencja ta może być domniemywana
w przypadku braku wyraźnej kompetencji ustawowej); sytuacji,
w których powoływanie danego organu przez jedną izbę zależne jest
od akceptacji drugiej izby bądź też zupełnie innego organu;
– przypadki, w których zarówno Sejm, jak i Senat uczestniczą
w obsadzaniu członków tego samego organu (analiza, czy kompe-
tencje obu izb są w tych przypadkach równe);
– wniosek dotyczący siły wpływu obu izb parlamentu na obsadzanie

organów państwowych w polskim modelu ustrojowym.

TESTY
1. A, C
2. C
3. C
4. B
5. A, B
6. A, C
7. A, B, C
8. A
9. C
10. A
11. C
12. B, C
13. A, B, C
14. A
15. C
16. A
17. B
18. B
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Scharakteryzuj pozycję Prezesa Rady Ministrów na

gruncie Konstytucji RP.
Aby udzielić pełnej odpowiedzi na zadane pytanie, opisz charakter
urzędu Prezesa Rady Ministrów, rozważając:
– czy zasadne jest jego określanie mianem primus inter pares w rela-
cji do pozostałych członków rządu;
– wpływ na kształtowanie składu Rady Ministrów;
– podstawę uprawnienia do reprezentowania i występowania w imie-

niu rządu;
– swobodę decyzyjną w zakresie wykonywania polityki rządu;
– możliwość wydawania przez ten organ aktów prawa powszechnie
obowiązującego oraz aktów prawa wewnętrznego;
– uprawnienie do inicjowania kontroli konstytucyjności aktów nor-
matywnych przed Trybunałem Konstytucyjnym;
– możliwość inicjowania postępowania w sprawie zaistnienia sporu
kompetencyjnego przed Trybunałem Konstytucyjnym;
– egzekwowanie odpowiedzialności politycznej poszczególnych
ministrów;
– charakter nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego.
Pytanie 2. Porównaj odpowiedzialność polityczną i konstytucyjną

członków Rady Ministrów:
– definicja odpowiedzialności politycznej (parlamentarnej) oraz
odpowiedzialności konstytucyjnej (prawnej) członków Rady Mini-
strów;
– analiza odpowiedzialności politycznej i konstytucyjnej pod wzglę-
dem: katalogu aktów prawnych, w których uregulowano pono-
szoną odpowiedzialność, celów (funkcji) danego rodzaju odpo-
wiedzialności, charakteru odpowiedzialności [charakter solidarny
(cała Rada Ministrów)/indywidualny (wyłącznie dany członek)];
zakresu przedmiotowego odpowiedzialności (za co członkowie
Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność); zakresu podmiotów
egzekwujących odpowiedzialność; trybów, w jakich odpowiedzial-
ność jest egzekwowana; podstaw, w związku z którymi członko-
wie Rady Ministrów zwykle pociągani są do odpowiedzialności
politycznej (katalog zamknięty/otwarty); charakteru przesłanek
(badane w sposób subiektywny/obiektywny przez organ upraw-
niony do pociągnięcia do odpowiedzialności).
TESTY
1. B
2. C
3. C
4. B
5. C
6. B
7. A, B
8. C
9. B
10. A
11. B
12. C
13. B
14. B, C
15. A, B
16. C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Przedstaw zagadnienie odpowiedzialności Prezydenta
RP przed Trybunałem Stanu:
– podstawy prawne (akty prawne) regulujące sposób egzekwowania
odpowiedzialności Prezydenta RP przed Trybunałem Stanu;
– zakres przedmiotowy odpowiedzialności Prezydenta RP przed
Trybunałem Stanu (z uwzględnieniem rozróżnienia rodzajów tej
odpowiedzialności);
– horyzont czasowy odpowiedzialności Prezydenta RP przed Trybu-
nałem Stanu (przedawnienie karalności);
– procedura postawienia Prezydenta RP w stan oskarżenia przed
Trybunałem Stanu (forma prawna, podmiot uprawniony do zło-
żenia wstępnego wniosku, podmiot uprawniony do postawienia
w stan oskarżenia, wymagana większość; uwzględnienie wyjątku
od zasady dyskontynuacji prac parlamentu);
– konsekwencje prawne postawienia Prezydenta RP w stan oskarże-

nia przed Trybunałem Stanu;
– skutki orzeczenia Trybunału Stanu (katalog kar z uwzględnieniem
przedmiotu egzekwowanej odpowiedzialności).
Pytanie 2. Porównaj instytucje przejściowej i trwałej niemożności

sprawowania urzędu przez Prezydenta RP.
Odpowiedź na to pytanie powinna uwzględniać rozważenie następu-
jących zagadnień:
– zasadność i celowość ustanowienia w Konstytucji RP porównywa-
nych instytucji;
– ograniczenia kompetencyjne podmiotów zastępujących Prezy-
denta RP;
– katalog przesłanek uzasadniających twierdzenia o zaistnieniu prze-
szkód przejściowych i trwałych;
– pojęcie „przejściowej” i „trwałej” niemożności w kontekście czasu
trwania przyczyn uzasadniających istnienie przeszkód;
– tryb stwierdzania przejściowej niemożności sprawowania urzędu
oraz procedur prowadzących do zaistnienia trwałej niemożno-
ści jego sprawowania z uwzględnieniem podmiotów inicjujących
postępowanie, organu stwierdzającego przeszkodę oraz osób przej-
mujących obowiązki Prezydenta RP;
– kolejność przejmowania obowiązków Prezydenta RP w przypadku
niemożności ich pełnienia przez podmiot do tego zobowiązany.
Rozdział 10. Sądy

TESTY
1. B, C
2. C
3. A, B
4. A
5. B, C
6. A, B
7. A
8. A
9. A
10. B
11. C
12. B
13. C
14. A
15. A, C
16. A, B
17. C
18. C
19. B
20. A, B, C
21. B
22. B, C
23. C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziow

skiej:
– pojęcie niezawisłości sędziowskiej (z uwzględnieniem wyróżnienia
jej aspektów wewnętrznego oraz zewnętrznego);
– znaczenie (rola) niezawisłości sędziowskiej w perspektywie prawa
do sądu (z uwzględnieniem sposobu interpretacji przepisów jej
dotyczących oraz dopuszczalności ograniczeń);
– konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziego (zasada odręb-
ności władzy sądowniczej, sposób powoływania sędziów, nad-
zór judykacyjny i administracyjny nad sądami, nieusuwalność
sędziego, wynagrodzenie sędziów, apolityczność sędziego, immu-
nitet sędziowski, podległość Konstytucji RP i ustawom).
Pytanie 2. Porównaj pozycję ustrojową i kompetencje Sądu Naj

wyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.
– najważniejsze źródło prawa stanowiące o obu Sądach;
– zakres regulacji odnoszącej się do Sądu Najwyższego i Naczelnego
Sądu Administracyjnego w Konstytucji RP;
– przedmiot działalności, podmioty podlegające nadzorowi i jego

zakres (orzeczniczy/organizacyjny);
– relacje z władzą wykonawczą (powoływanie osób stojących na
czele Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego,
kwestie nadzoru);
– pozycja ustrojowa i kompetencje Pierwszego Prezesa Sądu Naj-
wyższego i Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

TESTY
1. C
2. C
3. C
4. C
5. C
6. B
7. A, B
8. B
9. A, C
10. B
11. A, B, C
12. B, C
13. A
14. A, C
15. C
16. A, B, C
17. A, C
18. B
19. B
20. B, C
21. C
22. C
23. B, C
24. A, C
25. A, C
26. A, C
27. A, C
28. A, B, C
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Przedstaw zakres kognicji Trybunału Konstytucyjnego:

– źródło kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (akt prawny);
– zawartość katalogu kompetencji Trybunału Konstytucyjnego
z uwzględnieniem charakteru wyliczenia;
– znaczenie zasady skargowości;
– kompetencja do orzekania w sprawach: hierarchicznej zgodności
norm, konstytucyjności celów lub działalności partii politycznych
oraz skarg konstytucyjnych (podmiot uprawniony do zainicjowa-
nia postępowania, układy, tryby i skutki orzeczenia);
– kompetencja do rozstrzygania sporów kompetencyjnych (podmiot
uprawniony do zainicjowania postępowania, podmioty oraz cha-
rakter sporu);
– kompetencja do stwierdzania przeszkody w sprawowaniu urzędu
przez Prezydenta RP (podmiot uprawniony do zainicjowania
postępowania, treść oraz skutki orzeczenia Trybunału Konstytu-
cyjnego).
Pytanie 2. Porównaj prewencyjną i represyjną kontrolę konstytu

cyjności prawa:
– definicja kontroli uprzedniej (prewencyjnej) oraz kontroli następ-
czej (represyjnej) konstytucyjności i legalności norm prawnych;
– analiza kontroli prewencyjnej oraz represyjnej pod względem:
zakresu aktów prawnych, których przepisy podlegają danemu
rodzajowi kontroli; zakresu przedmiotowego kontroli (zgodność
proceduralna/materialna aktu normatywnego z Konstytucją RP);
zakresu podmiotowego kontroli (podmioty, które mogą zainicjo-
wać kontrolę); trybów, w jakich następuje kontrola; charakteru
kontroli (abstrakcyjny/konkretny); skutków orzeczenia o stwier-

dzeniu zgodności lub niezgodności aktu normatywnego z Kon-
stytucją RP (w szczególności powstanie określonego obowiązku
po stronie organów władzy publicznej, możliwość późniejszego
zaskarżenia norm prawnych w Trybunale Konstytucyjnym –
UWAGA: należy zwrócić uwagę na różnice zachodzące dla róż-
nych aktów prawnych w zakresie tego samego rodzaju kontroli);
kompetencji Trybunału Konstytucyjnego (w szczególności kom-
petencja i do odwleczenia w czasie wejścia w życie orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego).

TESTY
1. A, B
2. A
3. C
4. B, C
5. A, B, C
6. A, B, C
7. A
8. B
9. A, C
10. A, B
11. A
12. A, C
13. C
14. A
15. C
16. A
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów przesłanki i tryb postawienia Prezydenta RP

w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu:
– podstawa normatywna, która umożliwia pociągnięcie Prezydenta
RP do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu;
– definicja pojęcia odpowiedzialności konstytucyjnej i pojęcia
deliktu konstytucyjnego oraz definicja odpowiedzialności karnej/
karnej skarbowej i pojęcia privilegium fori;
– analiza dwóch modelów odpowiedzialności pod względem: zakresu
temporalnego, w którym Prezydent RP ponosi odpowiedzialność
przed Trybunałem Stanu, zakresu podmiotów właściwych do skie-
rowania wniosku o postawienie Prezydenta RP w stan oskarże-
nia przed Trybunałem Stanu (tryb, forma, wymagana większość,
materialnoprawne skutki podjęcia oraz niepodjęcia uchwały; rola
Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej); możliwości egzekwo-
wania danego rodzaju odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
nawet po ustąpieniu Prezydenta RP z zajmowanego stanowiska.
[UWAGA: niewłaściwe jest przedstawianie trybu postępowania przed

Trybunałem Stanu jako zagadnienia wykraczającego poza zakres
przedmiotowy pytania]
Pytanie 2. Porównaj odpowiedzialność Prezydenta RP i Naczel

nego Dowódcy Sił Zbrojnych przed Trybunałem Stanu:
– regulacje prawne odnoszące się do odpowiedzialności obu orga-
nów przed Trybunałem Stanu;
– zakres przedmiotowy odpowiedzialności przed Trybunałem
Stanu;
– podmioty dysponujące możliwością złożenia wstępnego wniosku;
– organy stawiające w stan oskarżenia/pociągające do odpowiedzial-
ności;
– katalog kar;
– przedawnienie ścigania przed Trybunałem Stanu.
Rozdział 13. Organy kontroli państwowej

i ochrony prawa
TESTY
1. A
2. B, C
3. B, C
4. A, B
5. A
6. A, C
7. A
8. B, C
9. C
10. B
11. B
12. C
13. A
14. B
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów granice wolności wypowiedzi w radiofonii i tele

wizji:
– specyfika radiofonii i telewizji, odróżniająca je od prasy;
– problematyka cenzury prewencyjnej i koncesjonowania w odnie-
sieniu do radiofonii i telewizji;
– funkcje, jaką mają do spełnienia w społeczeństwie demokratycz-
nym media i wolność wypowiedzi;
– wartości konstytucyjne, z którymi w kolizję może wejść wolność
wypowiedzi w mediach;
– sytuacje, w których możliwa jest ingerencja (np. o charakterze
prawnokarnym) w wolność wypowiedzi przedstawicieli mediów;
– najważniejsze kompetencje Przewodniczącego Krajowej Rady
Radiofonii i Telewizji, odnoszące się do ingerowania w wolność
wypowiedzi w radiofonii i telewizji.
Pytanie 2. Porównaj gwarancje niezależności przysługujące Rzecz

nikowi Praw Obywatelskich i Prezesowi Najwyższej Izby
Kontroli:
– regulacje prawne odnoszące się do obu organów;
– zasada podległości Najwyższej Izby Kontroli Sejmowi a niezawi-
słość i niezależność Rzecznika Praw Obywatelskich;
– sposób wyboru (podmioty powołujące) i możliwość ponownego
powołania;
– zakres przysługujących immunitetów;
– zasada incompatibilitas i zakaz przynależności do partii politycznej
lub związku zawodowego;
– przedterminowe odwołanie (przesłanki, podmioty składające
wniosek i odwołujące);
– zakres odpowiedzialności przed Sejmem i Trybunałem Stanu.

TESTY
1. A, C
2. C
3. A
4. C
5. C
6. A, B
7. B, C
8. A, B, C
9. A, C
10. B, C
11. A, B
12. C
13. A
14. A
15. C
16. A, B
17. A
18. A, B
19. A
20. C
21. A, C
22. B
23. A
PYTANIA OTWARTE
Pytanie 1. Omów przykłady realizacji zasady racjonalizacji parla

mentaryzmu w Konstytucji RP.
Na wstępie wyjaśnij pojęcie racjonalizacji parlamentaryzmu, przed-
stawiając także zasadniczy cel wprowadzania rozwiązań mających
urzeczywistniać to założenie. Następnie rozważ, w jaki sposób wska-
zane poniżej mechanizmy prowadzą do realizacji tej idei:
– istnienie progów wyborczych w wyborach parlamentarnych;
– kierowanie pracami izb parlamentu przez organy jednoosobowe;
– rozpatrywanie projektów ustaw na posiedzeniach komisji sejmo-
wych;
– wymogi związane z wyrażaniem konstruktywnego wotum nieuf-
ności wobec składu Rady Ministrów;
– rozpatrywanie niektórych projektów ustaw w ramach trybu pil-
nego;
– ograniczanie roli Prezydenta RP w zakresie stanowienia aktów
prawa powszechnie obowiązującego.
Zobacz również:
– zdanie odrębne sędziego TK Piotra Tulei do wyroku TK
z 7.11.2013 r., K 31/12, nb. 514 (dot. pracy nad projektami ustaw
w komisjach),
– wyrok TK z 15.07.2013 r., K 7/12, nb. 87 (dot. trybu pilnego).
Pytanie 2. Porównaj funkcje Prezydenta RP na gruncie Konstytu

cji RP:
1) najważniejsze funkcje Prezydenta RP wynikające z art. 126 ust. 1
i 2 Konstytucji RP:
– najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej;
– gwarant ciągłości władzy państwowej;

– czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji RP;
2) geneza funkcji;
3) kompetencje przyznane Prezydentowi RP w związku z pełnio-
nymi przez niego funkcjami;
4) pojawiające się kwestie problematyczne (np. relacja między
funkcją czuwania nad przestrzeganiem Konstytucji RP a art. 7
Konstytucji RP;
5) napięcia między Prezydentem RP a Radą Ministrów w związku
z funkcją najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej;
odpowiedź na pytanie, czy Prezydent RP jest przedstawicielem
Narodu).
Rozdział 15. Przykładowy zestaw

egzaminacyjny
TESTY
1. C
2. A
3. A
4. A
5. B
6. A
7. A, B
8. A, C
9. B
10. B
11. C
12. C
13. C
14. A, B, C
15. C
PYTANIE OTWARTE
Pytanie 1. Między separacją a równoważeniem się władz. Porów
naj relacje zachodzące między władzą wykonawczą
i ustawodawczą w modelu rządów prezydenckich
i parlamentarno‍‑gabinetowych:
1) zasada trójpodziału władzy i znaczenie rozdzielenia kompeten-
cji wykonawczych i ustawodawczych między różne organy pań-
stwowe (definicja, źródło i cel regulacji);
2) analiza modelu rządów parlamentarno‍‑gabinetowych i pre-
zydenckich (na przykładzie państwa reprezentatywnego) pod
względem cech i kompetencji organów:
a) władzy ustawodawczej – organ ustawodawczy (model
wyboru) i jego wpływ na działalność organów władzy wyko-
nawczej (znaczenie funkcji kontrolnej i kreacyjnej parla-
mentu, w tym kompetencja do egzekwowania odpowie-
dzialności politycznej głowy państwa/gabinetu); immunitet
parlamentarny; ograniczenia związane z pełnieniem man-
datu parlamentarnego;
b) władzy wykonawczej – organy egzekutywy (jednolitość/
dualizm egzekutywy):
– głowa państwa – model wyboru; zakres przyznanych
kompetencji z zakresu władzy wykonawczej w stosunku
do kompetencji przyznanych rządowi; wpływ na działal-
ność rządu (tworzenie gabinetu; powoływanie/odwoływa-
nie członków gabinetu); wpływ na działalność parlamentu
(uczestnictwo w procesie ustawodawczym; możliwość
rozwiązania/skrócenia kadencji parlamentu);
– gabinet/rząd – model tworzenia; wpływ na działalność
parlamentu (udział w procesie legislacyjnym); wpływ
na działalność głowy państwa (kontrasygnowanie aktów
wydawanych przez głowę państwa); możliwość łączenia
funkcji ministerialnych z mandatem parlamentarnym;
3) najważniejsze różnice i podobieństwa wynikające z wcześniej
poczynionego wywodu: stopień realizacji postulatu separacji
funkcji władz ustawodawczej i wykonawczej, w tym natężenie
mechanizmów wzajemnego równoważenia się władz; problem
stabilności rządów (koncepcja racjonalizacji parlamentaryzmu,

wpływ posiadania stabilnej większości parlamentarnej na sku-
teczne zarządzanie państwem w obu modelach rządów); odstęp-
stwa od parlamanetarno‍‑gabinetowego i prezydenckiego modelu
rządów na przykładzie wybranych państw.
KAZUS
Aby poprawnie rozwiązać problemy występujące w treści kazusu,

należy znać odpowiedzi na poniższe pytania:
1. Postępowanie legislacyjne:
– W którym momencie dochodzi do uchwalenia ustawy?
– Jaki podmiot i w drodze jakiego aktu powołuje komisje senac-
kie, także te o charakterze nadzwyczajnym?
– Jakie jest Twoje stanowisko co do kworum podczas głosowa-
nia w Senacie?
– Jaki podmiot powinien przekazać uchwaloną ustawę Prezy-
dentowi RP?
2. Treść ustawy nowelizującej:

– Jakie są konsekwencje nieumieszczenia w ustawie przepisu
stanowiącego o dacie jej wejścia w życie?
– Czy wspomniana w kazusie ustawa dokonała zmiany ustroju
sądów? Jeśli tak, czy tego rodzaju zmiana umożliwiała zgodne
z Konstytucją RP przenoszenie sędziów w stan spoczynku?
– Czy twierdzenia prawników Kancelarii Prezydenta co do
trybu przenoszenia sędziego w stan spoczynku są trafne?
– Czy upoważnienie do wydania rozporządzenia zawarte
w ustawie spełniało wymogi konstytucyjne?
3. Zachowanie Prezydent Katarzyny:

– Jakim konstytucyjnym terminem na skierowanie do Trybu-
nału Konstytucyjnego wniosku o przeprowadzenie kontroli
prewencyjnej ustawy była ograniczona Prezydent?
– Jak oceniasz treść złożonego wniosku? Uwzględnij w szcze-

gólności wymogi dotyczące sposobu formułowania wzorca
kontroli w ramach kontroli prewencyjnej.
4. Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym:

– Czy postępowanie z wnioskiem, który wpłynął do Trybunału
Konstytucyjnego, przed nadaniem mu biegu było prawi-
dłowe? Uwzględnij w szczególności uprawnienia Prezesa Try-
bunału Konstytucyjnego względem wniosku po jego wpływie
do Trybunału.
– Jaki skład był właściwy do rozpoznania sprawy?
– Jaką formę powinno przybrać orzeczenie Trybunału Konsty-
tucyjnego i jaka powinna być treść sentencji?
5. Zachowanie ministra Mieczysława:

– Jak oceniasz zapatrywania ministra na kwestię konieczności
uzyskania kontrasygnaty, a także podmiotu, który według
ministra powinien jej udzielić?
– Czy twierdzenia ministra dotyczące możliwości wydania roz-
porządzenia przed ogłoszeniem ustawy zawierającej upoważ-
nienie są z prawnego punktu widzenia prawidłowe?
– Jak oceniasz przepis rozporządzenia, który zakłada jego
wejście w życie z dniem ogłoszenia, niezależnie od wejścia
w życie ustawy zawierającej upoważnienie do jego wydania?
6. Zachowanie sędziego Krzysztofa:

– Czy sędzia w prawidłowy sposób postrzega zasadę podległo-
ści sędziego Konstytucji RP i ustawom?
– Czy wątpliwości wyrażone przez sędziego co do zgodności
z Konstytucją RP opisanej w kazusie działalności stowarzy-
szenia są zasadne?
– Czy działanie sędziego polegające na złożeniu wniosku do
Trybunału Konstytucyjnego o treści przytoczonej w kazusie
było prawidłowe?
Do rozwiązania kazusu wymagana jest znajomość następujących

przepisów:
– art. 13, art. 54 ust. 1, art. 92 ust. 1, art. 120 w zw. z art. 124, art. 121
ust. 1, art. 122 ust. 2 i 3, art. 144 ust. 2 i ust. 3 pkt 9, art. 178 ust. 1,
art. 180 ust. 5 Konstytucji RP,
– art. 16 ust. 1 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach,
– art. 37 ust. 1 pkt 1 lit. d, art. 47, art. 59 ust. 1 pkt 2, art. 60, art. 61
ust. 1–2, ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybu-
nałem Konstytucyjnym,
– art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektó-
rych innych aktów prawnych,
– art. 13 ust. 1 Regulaminu Senatu.
Zobacz również pkt III.5. ak. 7 uzasadnienia wyroku TK z 7.11.2005 r.,

P 20/04.
O AUTORACH
O autorach
O autorach
Monika Florczak-Wątor – doktor habilitowany nauk prawnych, pro-

fesor w Katedrze Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego;
kierownik Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych
Uniwersytetu Jagiellońskiego; kierownik Programu Interdyscyplinar-
nego Society of the Future w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych
Uniwersytetu Jagiellońskiego; radca prawny. Od ponad 15 lat pro-
wadzi na Uniwersytecie Jagiellońskim zajęcia ze studentami, głównie
z problematyki prawa konstytucyjnego oraz dogmatyki konstytucyj-
nych praw i wolności jednostki. Pięciokrotnie była nagradzana przez
JM Rektora UJ za wysoką jakość pracy dydaktycznej (nagroda przy-
znawana w oparciu o wyniki ankiet studenckich). Prowadzi również
zajęcia z prawa konstytucyjnego dla studentów Krakowskiej Akademii
im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz jest członkiem International
Faculty of the w European Law and Governance School w Atenach.
Jest członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyj-
nego, członkiem Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności
oraz członkiem European Group of Public Law. Jest autorką ponad 100
publikacji naukowych, w tym kilku monografii.
Paulina Jabłońska – studentka prawa na Wydziale Prawa i Admini-

stracji Uniwersytetu Jagiellońskiego; seminarzystka w Katedrze Prawa
Konstytucyjnego UJ; przewodnicząca Koła Naukowego Prawa Kon-
stytucyjnego TBSP UJ; Członek Zarządu TBSP UJ; członek stowarzy-
szenia Demokracja w praktyce; wyróżniona stypendium Rektora Uni-
wersytetu Jagiellońskiego (2018/2019; 2019/2020); laureatka I miejsca
w dziedzinie prawa konstytucyjnego w XXII Ogólnopolskim Konkur-
sie na Glosę do orzeczenia Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytu-
O autorach163
cyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego organizowanym przez

Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Poland (2019);
laureatka II miejsca w Konkursie przedmiotowym z prawa konstytu-
cyjnego organizowanym przez Koło Naukowe Prawa Konstytucyjnego
TBSP UJ we współpracy z Katedrą Prawa Konstytucyjnego UJ (2018);
laureatka II miejsca w konkursie „Moot Court z prawa konstytucyj-
nego” organizowanym przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów
Prawa ELSA Kraków (2018).
Kacper Koman – student prawa na Wydziale Prawa i Administracji

Uniwersytetu Jagiellońskiego; wiceprzewodniczący Koła Naukowego
Prawa Konstytucyjnego TBSP UJ; prowadzący zajęcia przygotowujące
do egzaminu z prawa konstytucyjnego w ramach KN Prawa Konsty-
tucyjnego TBSP UJ (2018/2019); laureat Konkursu przedmiotowego
z Prawa Konstytucyjnego, organizowanego przez Koło Naukowe
Prawa Konstytucyjnego TBSP UJ we współpracy z Katedrą Prawa
Konstytucyjnego UJ (2018); zwycięzca w konkursie „Moot Court
z prawa konstytucyjnego”, organizowanym przez Europejskie Sto-
warzyszenie Studentów Prawa ELSA Kraków (2018); finalista Ogól-
nopolskiej Olimpiady Wiedzy o Państwie i Prawie (2016, 2017);
finalista Ogólnopolskiego Konkursu Mediacyjnego MediUJ (2019);
zwycięzca wydziałowego konkursu z części szczególnej prawa karnego
(2020); wyróżniony stypendium Rektora UJ dla najlepszych studen-
tów (2018/2019, 2019/2020); prelegent ogólnopolskich konferencji
studencko-doktoranckich: „Nadwyczajny wymiar kary” organizowa-
nej przez WPAiE UWr (2019), „Współczesne problemy i wyzwania
sądownictwa w Polsce” organizowanej przez KN Prawa Konstytucyj-
nego TBSP UJ (2019).
Michał Matusiak – student prawa na Wydziale Prawa i Admini-

stracji Uniwersytetu Jagiellońskiego; sekretarz Zarządu Koła Nauko-
wego Prawa Amerykańskiego UJ; laureat Konkursu przedmiotowego
z Prawa Konstytucyjnego organizowanego przez Koło Naukowe
Prawa Konstytucyjnego TBSP UJ we współpracy z Katedrą Prawa
Konstytucyjnego UJ (2018); członek Komitetu programowo-organi-
zacyjnego X, XI i XII Małej Olimpiady Wiedzy o Społeczeństwie dla
uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego
164 O autorach
(2017/2018, 2018/2019, 2019/2020); prowadzący zajęcia podczas

„Obozu wosowskiego” dla uczniów XIII Liceum Ogólnokształcącego
w Szczecinie przygotowujących się do Olimpiady Wiedzy o Polsce
i Świecie Współczesnym oraz matury z wiedzy o społeczeństwie
(2018, 2019); stypendysta Rektora UJ dla najlepszych studentów
(2017/2018, 2018/2019, 2019/2020).
Kamil Prokopowicz – student prawa na Wydziale Prawa i Admi-

nistracji Uniwersytetu Jagiellońskiego; prezes Towarzystwa Biblio-
teki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (TBSP UJ)
(2019/2020); członek Koła Naukowego Prawa Konstytucyjnego TBSP
UJ; prowadzący zajęcia przygotowujące studentów do egzaminu
z prawa konstytucyjnego w ramach KN Prawa Konstytucyjnego TBSP
UJ (2018/2019).
Ziemowit Syta – student prawa na Wydziale Prawa i Administracji

Uniwersytetu Jagiellońskiego; członek Rady Koła Naukowego Prawa
Konstytucyjnego TBSP UJ; prowadzący zajęcia przygotowujące do
egzaminu z prawa konstytucyjnego w ramach KN Prawa Konstytu-
cyjnego TBSP UJ (2018/2019); laureat wydziałowego konkursu przed-
miotowego z prawa konstytucyjnego (2018); zwycięzca w konkursie
„Moot Court z prawa konstytucyjnego”, organizowanym przez Euro-
pejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Kraków (2018); finali-
sta Ogólnopolskiego Konkursu MediUJ (2019); laureat wydziałowego
konkursu przedmiotowego z prawa międzynarodowego publicznego
(2019); laureat wydziałowego konkursu z prawa cywilnego (2019);
laureat wydziałowego konkursu z prawa bankowego prywatnego
(2020); wyróżniony stypendium Rektora UJ dla najlepszych studen-
tów (2017/2018, 2018/2019, 2019/2020); czynny uczestnik konferen-
cji naukowych o zasięgu ogólnopolskim i uczelnianym.

Prawo Konstytucyjne Testy Pytania I Odpowiedzi Zaznaczone

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Prawo Konstytucyjne Testy Pytania I Odpowiedzi Zaznaczone

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

Właścicielem kopii jest Karolina Pawluczuk

Właścicielem kopii jest Karolina Pawluczuk

ISBN PDF-a: 978-83-8223-009-3

O AUTORACH ����������������������������������������������������������������������������������� 162

Prawo konstytucyjne jest jednym z obligatoryjnych przedmiotów na

Wiedzę na temat wszystkich tych zagadnień student studiów praw-

Publikacja ta obejmuje testy wielokrotnego wyboru (prawidłowa może

W imieniu własnym i autorów niniejszej pracy chciałabym podzię-

Rozdział 1. Zasady ustrojowe

1. Konstytucyjna zasada określoności prawa:

2. Zasada demokratycznego państwa prawnego:

3. Nadrzędność Konstytucji RP:

12 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

4. Konstytucyjna zasada przychylności prawa krajowego prawu

5. Przyjęty w Konstytucji RP model rozdziału kościoła od pań­

6. Bezpośrednie stosowanie norm konstytucyjnych może pole­

7. Przykładem formalnej koncepcji państwa prawnego jest:

Rozdział 1. Zasady ustrojowe13

8. Które z poniższych zasad nie zostały expressis verbis wyrażone

9. Równowaga władzy sądowniczej i wykonawczej:

10. Zasada ochrony praw słusznie nabytych:

11. Zasada niedziałania prawa wstecz:

14 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

12. W prawie podatkowym:

13. W świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego:

14. Zasada państwa jednolitego:

15. W polskim modelu konstytucyjnym:

Rozdział 1. Zasady ustrojowe15

16. Kościoły i związki wyznaniowe o uregulowanej sytuacji

17. Z zasady społecznej gospodarki rynkowej wynika:

18. Zasada demokratycznego państwa prawnego:

19. Zasada przychylności prawu międzynarodowemu:

16 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

20. Zasada podziału władzy:

21. Przepisy Konstytucji RP:

22. Zasada zwierzchnictwa Narodu:

Pytanie 2. Porównaj zasadę państwa demokratycznego z zasadą pań-

Pytanie 3. Jakie konsekwencje zasada zwierzchności Narodu ma dla

KONSTYTUCYJNE WOLNOŚCI I PRAWA

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

2. Zgodnie z Konstytucją RP:

3. Konstytucyjna wolność zgromadzeń:

18 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

4. Zgodnie z Konstytucją RP:

5. Zgodnie z Konstytucją RP wolność religii:

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa19

7. Konstytucyjne prawo do prywatności:

9. Zasada nullum crimen sine lege:

20 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

10. Katalog okoliczności uzasadniających ograniczenie konstytu­

11. W świetle Konstytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konsty­

12. Zakres przedmiotowy skargi konstytucyjnej obejmuje:

13. Konstytucyjna regulacja dotycząca prawa do wynagrodzenia

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa21

14. W świetle aktualnego orzecznictwa:

15. Różnica między prawami a wolnościami konstytucyjnymi:

16. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego:

22 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

17. Wolność rozpowszechniania i pozyskiwania informacji:

18. Konstytucja RP zakazuje:

19. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego odno­

20. Prawo do sądu:

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa23

O AUTORACH �� 162

12 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

5. Przyjęty w Konstytucji RP model rozdziału kościoła od pań

6. Bezpośrednie stosowanie norm konstytucyjnych może pole

Rozdział 1. Zasady ustrojowe13

14 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

Rozdział 1. Zasady ustrojowe15

16 Rozdział 1. Zasady ustrojowe

18 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa19

20 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

10. Katalog okoliczności uzasadniających ograniczenie konstytu

11. W świetle Konstytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konsty

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa21

22 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

19. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego odno

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa23

24 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

25. Zgodnie z ustawą o gwarancjach wolności sumienia i wyz

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa25

26 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

28. Elementem „wolności uczestniczenia” w zgromadzeniu pub

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa27

28 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa29

39. Jeżeli w umowie zawiązującej koalicję wyborczą partie wcho

30 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

43. Przepisy ustawy – Prawo o zgromadzeniach znajdą zastosowa

Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa31

32 Rozdział 2. Konstytucyjne wolności i prawa

34 Rozdział 3. Źródła prawa

Rozdział 3. Źródła prawa35

36 Rozdział 3. Źródła prawa

Rozdział 3. Źródła prawa37

38 Rozdział 3. Źródła prawa

Rozdział 3. Źródła prawa39

40 Rozdział 3. Źródła prawa