Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
1. Қон системаси.
2. Қоннинг функциялари ва константалари.
3. Эритроцитлар.ЭЧТ, гемолиз.
4. Гемоглобин,турлари ва хоссалари.
Г.Т. Ланг бўйича қон системаси
қуйидагилардан иборат:
- Периферик қон (шаклли элементлар,
плазма).
- Қон ишлаб чиқарувчи аъзолар.
- Қонни парчаловчи аъзолар.
Бошкарувчи нейрогуморал механизмлар
Қоннинг функциялари :
- О2, СО2 ташиш.
- Озуқа моддаларини ташиш.
- Экскретор.
- Терморегуляция.
- pH доимийлигини сақлаш.
- Сув туз алмашинуви.
- Иммунитет.
- Гуморал бошқарилиш.
- Биологик актив моддаларни ташиш.
- Гомеостаз ва тўқима регенерациясида иштироки.
Қон ўз функцияларини
бажариши учун у доимо суюқ
ҳолда туриши керак (қон
ивишига қарши система), қон
оқишини тўхтатиш учун эса
гемостатик механизмлар (қон
ивиши) мавжуд.
Функцияларини бажариши учун
қоннинг хажми, шаклли элементлари,
плазма миқдори ва унинг таркибий
қисми автоматик равишда оптимал
холатда ушлаб турилиши зарур.
Қоннинг асосий физико-химик константалари :
- Хажми (тана вазнининг 7%)
- Қовушқоқлиги – сувга (1) нисбатан 5 ташкил қилади
- Плазма 45%, Ш.Э. 55% (гематокрит)
- pH 7,35
- Солиштирма оғирлиги 1050-1060 г/л, эритроцитларники -
1090
- Ион таркиби 0,9% (Na, K, Ca,Mg, Cl…)
- Осмотик босими 7,6 атм.
- Онкотик босими 25-30мм. сим. уст.
- Оқсиллар 7-8% альбумин, глобулин, фибриноген)
- Органик моддалар 1,1%
ПЛАЗМА – қоннинг суюқ қисми,
коллоид-полимер эритма, 90% қисми
сувдан иборат. Оқсилсиз плазма зардоб
деб аталади. Плазмада оқсил,
электролитлар, биологик актив
моддалар ва метаболитлар мавжуд.
Плазмадаги электролитлар ва
коллоидлар маълум бир
концентрацияда бўлиши модда
алмашинувида катта ахамиятга эга.
Қонни алмаштирувчи эритмалар
тайёрлашда ва қуйишда электролитлар,
коллоидлар концентрацияси ва уларнинг
осмотик босими (ОБ).
ОБ – ярим ўтказгич парда орқали
элекролитлар концентрацияси юқори томонга
сувни харакатини таъминловчи кучдир.
Онкотик босим – қондаги оқсиллар ОБ дир.
Электролитлар кичик дисперсли
бўлганлиги туфайли (0,9%) плазмадаги
ОБ катта қисмини (7,4 атм.)ташкил
қилади, коллоидлар (7-8%) йирик
дисперсли, электролитларнинг 200 дан
бир ОБ қисмини (25-30 мм. рт. ст.)
ташкил қилади. Эритмадаги модда
қанча кичик бўлса, унинг ОБ шунча
юқори бўлади.
Қон урнини босувчи
(алмаштирувчи) эритмалар
тайёрланганда ва қуйилганида унинг
ОБ қонга мос келиши хисобга
олинади. Улар изотоник (физиологик)
эритмалар деб аталади. Шунингдек,
қондан ОБ юқори (гипертоник) ва
паст (гипотоник) эритмалар мавжуд.
Изотоник эритмалар асосан
қоннинг хажмини ва вақтинча
хужайралар билан модда
алмашинувини таъминлаш учун
қуйилади. Гипертоник эритмалар мия,
ўпка, шишлари пайтида дегидратация
чақириш учун қўлланилади.
Гипотоник эритмалар тўқималар
сувсизланганда гидратация қилиш
учун қўлланилади.
Организмда ОБ доимийлиги
автоматик равишда таъминланади. ОБ
нинг оғиши осморецепторлар
(гипоталамус, қон томирлар, тўқима)
томонидан сезилади ва рефлектор,
гуморал, гипоталамус, гипофиз
гормонлари ёрдамида қоннинг
электролит ва сув таркиби ушлаб
қолиниши ёки чиқариб юбориши
орқали бошқарилади.
Қоннинг РН доимийлиги жуда
катта ахамиятга эга, чунки модда
алмашинуви жараёнлари унинг маълум
бир доимий кўрсаткичга эга (7,35-7,47)
бўлгандагина нормал кетади. Қонга
доимо (ташқаридан ва тўқимадан)
кислотали ва ишқорий моддалар тушиб
туради лекин унинг pH нисбий бир ҳил
даражада ушлаб турилади.
pH узоқ вақт давомида 0.2 га
силжиши хужайраларни ўлимга олиб
келади, шунинг учун физико-химик,
биохимик ва физиологик механизмлар
ёрдамида pH (кислота-ишқорий мувозанат)
сақлаб турилади:
- Буфер системалар.
- CO2 ни ўпка орқали чиқарилиши.
- Кислотали ва ишқорий моддаларни буйрак
ва тери (тер) орқали чиқарилиши.
Қоннинг буфер системалари: