Вы находитесь на странице: 1из 89

ТОШКЕНТ ТИББИЕТ АКАДЕМИЯСИ

ДЕРМАТОВЕНЕРОЛОГИЯ
КАФЕДРАСИ

Маърузачи: Т.ф.д. Ташкенбаева У.А.


 Барча дерматозлар орасида пиодермиялар
биринчи ўринни эгаллайди.
 Барча турдаги ахоли ва турли ёшдагилар орасида

учрайди.
 Бирламчи касаллик сифатида намоён бўлиши ва

бошқа дерматозлар асорати туфайли иккиламчи


касаллик сифатида юзага келиши мумкин.
(нейродермит, қичима, қўтир, педикулез)
 Қўзғатувчилар: стафилококклар ва стрептококклар, шу билан
бирга кўк йиринг таёқча, оддий протей, замбуруғлар,
пневмококклар, гонококклар хам қўзғатувчи бўлиши мумкин.
 Бацилла ташувчиларда ( 20 дан 75% гача текширилувчиларда)
қулай шароитда тери сатхида нопатоген шаклларни патоген
формага ўтиши кузатилади - буларнинг барчаси
пиодермитларнинг кенг таркалганлигини билдиради..
 Стафиллококклар соғлом одам терисида (Соч фолликуллари
оғзида, ёғ безлари йўлларида) бўлади. 10% одамларда эса
патоген шакллари учрайди. Стафилодермияга чалинганлар ёки
касалланиб ўтганлар орасида касалланиш 90% ни ташкил
килади. Стрептококкларнинг топилиш частотаси 6-10% ни
ташкил килади (тери бурмалари сохаларида)
ЭКЗОГЕН ОМИЛЛАР
• Тери мацерацияси
• Микротравмлар, қичишлар
• Куйишлар
• Совуқотишлар
• Тери Рh ининг ошиши
• Техника ва ишлаб чиқаришдаги ифлосланишлар
ЭНДОГЕН ОМИЛЛАР • Совук котишлар ва исиб кетишлар
 Эндокрин тизим патологиялари
 Гиповитаминоз
 Нотўғри овқатланиш (гипопротеинемия)
 Углевод алмашинувини бузилиши (гипогликемия)
 Сурункали интоксикациялар, МИТ касалликлари
 Иммун тизимнинг бирламчи ва иккиламчи етишмовчилиги
 Кортикостероидлар ва цитостатикларни давомли қабул қилиш
 БОЛАЛАРДА: физиологик барьерларнинг тўлиқ шаклланмаганлиги
(юқори намлик, нозик ва илвиллаган тери, эпидермис шохсимон
қаватининг нозиклиги ва терининг абсорбция хоссасининг
юқорилиги)
 Нерв тизимининг функционал бузилишлари (неврозлар)
ЭТИОЛОГИЯСИГА
КЎРА

СТАФИЛОДЕРМИЯ
СТРЕПТОДЕРМИЯ
КЕЧИШИГА
АРАЛАШ
КЎРА
ПИОДЕРМИЯ
ШИКАСТЛАНИШНИНГ
ЎТКИР ЧУҚУРЛИГИГА КЎРА
СУРУНКАЛИ
ЮЗАКИ
ЧУКУР
СТАФИЛОДЕРМИЯЛАР СТРЕПТОДЕРМИЯЛАР
ПУСТУЛАЛАРНИНГ ТАБИИЙ ТЕШИКЛАР
ФОЛЛИКУЛЯР-БЕЗ СОХАСИДАГИ СИЛЛИК
АППАРАТИ СОХАСИДА ТЕРИДА ЖОЙЛАШИШИ
ЖОЙЛАШИШИ

ТЕРИНИНГ ЮЗА
ТЕРИНИНГ ЧУКУРРОК
САТХИДА ТАРКАЛИШГА
ЮЗАЛАРИДА
МОЙИЛЛИГИ
ТАРКАЛИШИГА
МОЙИЛЛИГИ

АСОСАН АЕЛЛАР
АСОСАН
ВА БОЛАЛАРНИНГ
ЭРКАКЛАРНИНГ
ЗАРАРЛАНИШИ
ЗАРАРЛАНИШИ

БИРЛАМЧИ ЭЛЕМЕНГТ – БИРЛАМЧИ ЭЛЕМЕНТ


ФОЛЛИКУЛЯР ПУСТУЛА, – НОФОЛЛИКУЛЯР ПУСТУЛА-
АКНЕ ФЛИКТЕНА
 ЮЗАКИ  ЧУҚУР
 ОСТИФОЛЛИКУЛИТ  ЧУКУР ФОЛЛИКУЛИТ
 ФОЛЛИКУЛИТ  ФУРУНКУЛ
 ОДДИЙ СИКОЗ  КАРБУНКУЛ
 ЛЮПОИД СИКОЗ  ЯЧМЕНЬ
 ВЕЗИКУЛОПУСТУЛЕЗ  ГИДРАДЕНИТ
 (ПЕРИПОРИТЛАР)  БОЛАЛАРДА УЧРАЙДИГАН КУП
 ЯНГИ ТУГИЛГАНЛАР ЭПИДЕМИК СОНЛИ АБСЦЕССЛАР
ПУЗИРЧАТКАСИ (ПСЕВДОФУРУНКУЛЕЗ ФИНГЕРА)
 ЯНГИ ТУГИЛГАНЛАР  ШАРСИМОН УГРИЛАР
ЭКСФОЛЛИАТИВ ДЕРМАТИТИ  АБСЦЕДИРЛАНУВЧИ ВА
 (РИТТЕР КАСАЛЛИГИ) ПОРТЛОВЧИ ФОЛЛИКУЛИТ,
ГОФФМАН ПЕРИФОЛЛИКУЛИТИ
 ПИОГЕН ГРАНУЛЕМА  ФОЛЛИКУЛИТ
ДЕКАЛЬВИРУЮЩИЙ
СТРЕПТОДЕРМИЯЛАРНИНГ КЛИНИК
ТУРЛАРИ
ЧУҚУР
ВУЛЬГАР ЭКТИМА
 ЮЗАКИ ХУНУК ЮЗЛИ ЭКТИМА

 СТРЕПТОКОККЛИ ИМПЕТИГО
 УЗУКСИМОН ИМПЕТИГО
 БУЛЛЕЗ ИМПЕТИГО
 ЎТКИР ЮЗАКИ ДИФФУЗ СТРЕПТОДЕРМИЯ
 ОДДИЙ ТЕМИРАТКИ
 ЮЗА ПАРОНИХИЙ
 ТИРҚИШСИМОН ИМПЕТИГО
 ПАПУЛЁЗ СИФИЛИТИК ИМПЕТИГО
 ШИЛЛИҚ ҚАВАТ ИМПЕТИГОСИ
 СУРУНКАЛИ ЮЗАКИ ДИФФУЗ СТРЕПТОДЕРМИЯ
СТРЕПТОСТАФИЛОДЕРМИЯЛАРНИНГ
КЛИНИК ТУРЛАРИ
ЮЗАКИ
 ЧУҚУР Оддий импетиго
• Вульгар эктима
• Гангреноз пиодермия
• Сурункали ярали пиодермия
• Сурункали ярали вегетирловчи пиодермия
• Аллопо вегетирловчи пиодермияси
• Акне келоид
• Чандикланувчи фолликулит
• Шанкрсимон пиодермия
• Эркаклар ташки жинсий аъзолари гангренаси
Стафилодермияларда тошманинг асосий элементи бўлиб
пустула хисобланади. Улар ёғ безлари ва фолликулалар
сохасида ва (остиофолликулит, фолликулитлар, фурункул,
карбункул), апокрин тер безлари (гидраденит) ва эккрин
безлар сохасида жойлашади (болаларда милиар абцесслар).
Стрептодермияларда тошманинг асосий элементи бўлиб
фликтена хисобланади (юпка деворли бушашган пуфак
таркибида хира сероз суюқлик сақлайди), элемент тери
хосилалари билан боғланмаган.
ДЕРМАТОЗЛАР ДЕРМАТОЗЛАР ЭККРИН
АПОКРИН ТЕР ТЕР БЕЗЛАРИНИНГ
БЕЗЛАРИНИНГ ШИКАСТЛАНИШИ
ШИКАСТЛАНИШИ БИЛАН
БИЛАН

ВЕЗИКУЛОПУСТУЛЁЗ
ГИДРАДЕНИТ
ЯНГИ ТУГИЛГАНЛАРНИНГ
«СУЧЬЕ ВЫМЯ»
КЎПЛАБ АБЦЕССЛАРИ
(ФИНГЕР ПСЕВДОФУРУНКУЛЁЗИ)
ФОЛЛИКУЛЯР ВА НОФОЛЛИКУЛЯР ПУСТУЛАЛАРНИНГ
ТУРЛАРИНИ СХЕМАТИК ТАСВИРИ
Терининг кенг тарқалган шикастланиши
бўлиб, жараён асосан юз ва қўл-оёқ
терисида локализацияланади.
Шикастланишнинг чуқурлигига кўра
остиофолликулитлар (соч фолликулининг
терига чиқувчи қисмининг
шикастланиши) ва чуқур фолликулитлар
фарқланади. Остиофолликулит сферик
шаклдаги ўлчами унча катта бўлмаган
пустула кўринишидаги хосила бўлиб,
марказида қизил рангли яллиғланиш
халқаси билан ўралган соч толаси
жойлашади Стафилококкли
фолликулит
Терининг сурункали
касаллиги бўлиб, оқ ва
тилларанг стафилококк
томонидан чақирилади,
асосан юзнинг соқол-мўйлов
ўсадиган қисмида, қўлтик
ости сохасида ва қов сохасида
локализацияланади.
Шикастланиш ўчоқларида
гиперемирланган ва
инфильтратив тери фонида
жойлашган кўп сонли
пустулалар ва сероз-йирингли
қалоқлар кузатилади. ВУЛЬГАР СИКОЗ
Инфильтрланган тери фонида
яллиғланиш ҳалқаси билан бирга
жойлашган бўш пуфакларнинг
(фликтена) хосил бўлиши билан
характерланади
Қуриш натижасида сариқ-асал
рангли қалоқ хосил бўлади, улар
кўчиб тушгач оқиш-пушти рангли
доғлар қолади. Ўткир контагиоз
касаллик.
СТРЕПТОКОККЛИ
ИМПЕТИГО
Бичилиш (заеда) - (ангуляр
стоматит, тиркишсимон
импетиго) –стрептококкли
импетигонинг бир тури
бўлиб, сурункали кечади ва
кўз ва лаб бурчаклари
сохасида локализацияланади.

Заеда – тиркишсимон
импетиго
ЁҒ БЕЗЛАРИНИНГ ЙИРИНГЛИ
КАСАЛЛИКЛАРИ . ХУСНБУЗАР

ОСТИОФОЛЛИКУЛИТЛАР
ВА ФОЛЛИКУЛИТЛАР,
КАМЕДОНЛАР
Терининг сурункали йирингли
касаллиги. Касаллик тананинг
юз сохасида локализацияланади,
терида яллиғланиш ҳалқаси
билан ўралган фликтена,
фолликулит, сариқ-яшил рангли
қалоқлар хосил бўлиши билан
характерланади

ЮЗАКИ
СТРЕПТОСТАФИЛОДЕРМИЯ
 Зарур клиник-лаборатор текширувлар:
 Умумий қон тахлили;
 Умумий сийдик тахлили.
 Қўшимча клиник-лаборатор текширувлар:
 Ичак флорасини бактериологик текшириш (дисбактериоз);
 Йирингча ичи сакламасидан суртма олиш,
антибиотикларга сезувчанлигини аниқлаш;
 Қонда қанд миқдорини аниқлаш.
 Мутахассислар консультацияси:
гастроэнтеролог
 Гигиеник муолажалар - касалликнинг тарқалиб кетишини олдин олиш
мақсадида сув муолажалари ва чўмилишни чеклаш. терининг
зарарланмаган қисми атрофини салицил ёки камфора спирти билан 2-3
махал ишлов бериш керак. Қалоқлар эхтиётлик билан олиб ташланади..
 Антибиотиклар: тарқалган шаклларида, лимфангоид, лимфаденит,
иситма, юз териси ва бошнинг сочли қисмидаги тошмаларда
қўлланилади.
 Биринчи авлод цефалоспоринлардан, цефалексин 25-50 мг/кг/сут
(болаларга) 4 марта ичиш учун, (катталарга) 250 мг 4 марта/сут
 Эритромицин — 1-3 ёшдаги болаларга 400 мг/сут, 3-6 ёшларга 500-750
мг/сут, 6-8 ёшларга 750 мг/сут, 8-12 ёшларга 1000 мг/сут. Препарат хар
4-6 соатда 7-10 кунда овқатдан 1,5 соат олдин тенг дозаларда қабул
қилиш керак. Катталарга 0,5 г. дан хар 4-6 соатда. Нобуллёз формасини
даволаш муддати 1 хафта, жараённинг оғир ёки тарқалган шаклида эса
даволаш муддати 10 кун.
 Кларитромицин — 15 мг/кг суткасига 2 махал 5-10 кун
 Линкомицин — 30-60 мг/кг суткасига 2-3 махал, 7- 14 кун .
 Замбуруғга қарши препаратлар:
 Итраканазол (текназол, орунгал)-100мг/сут 7кун;
 Флунол 150мг 1 марта.
 Ичак микрофлорасини нормаллаштирувчи воситалар:
 Ичак микробиоценозлари бузилиши аниқланганда буюрилади,
аниқланган ўзгаришларга қараб препарат танланади - линекс,
бифидобактериялар: бифидум, ацидофиль лактобактериялар.
 Бу препаратлар 2,5-5 доз 2-3 махал/кун овқатдан олдин 1 курс
3-4 хафта. Лактулоза, хилак-форте болаларга 1 -3 ёш-1чой
қошиқ 1 махал/кун, 3-10 ёш - 1 ош қошиқ 1 махал/кун, 10
ёшдан катталарга - 1 ош қошиқ 2 махал/кун.
АНТИБИОТИКЛАР
ПЕНИЦИЛЛИН, ТЕТРАЦИКЛИН,
МАКРОЛИД, ЦЕФАЛОСПОРИН,
ФТОРХИНОЛОН,
АМИНОГЛИКОЗИДЛАР

СУЛЬФАНИЛАМИДЛАР
СУЛЬФАЛЕН, МАДРИБОН,
ДЕРМАЗИН,

АНТИСЕПТИКЛАР
АНИЛИН БУЕКЛАРИ,
ЭТАКРИДИНЛАКТАТ,
ФУРАЦИЛЛИН, ФУКОРЦИН
СПЕЦИФИК ИММУНОТЕРАПИЯ
СТАФИЛОКОККЛИ АНАТОКСИН, СТАФИЛОКОККЛИ
АНТИФАГИН, СТАФИЛОФИЛЬТРАТ, СТАФИЛОКОККЛИ
БАКТЕРИОФАГ, СТРЕПТО- И СТАФИЛОВАКЦИНА

НЕСПЕЦИФИК ИММУНОТЕРАПИЯ
АУТОГЕМОТЕРАПИЯ, АЛОЭ, Y-
ГЛОБУЛИН, МЕТИЛУРАЦИЛ, ПИРОГЕН
ПРЕПАРАТЛАР, ПИРОГЕНАЛ,
ПРОДИГИОЗАН
ФИЗИОТЕРАПИЯ
УФО,У ВЧ, ОЗОКЕРИТ, ЛАЗЕР, ЭЛЕКТРОФОРЕЗ

ДИЕТА
ВИТАМИНОТЕРАПИЯ
Этиотроп махаллий воситалар антибиотиклар билан яллиғланишга қарши
махаллий воситалар

2-3%БОРНОДЕГТЯР ПАСТАСИ, ИХТИОЛ


Дезинфекцияловчи эритмалар

1-2% БОРНО-САЛИЦИЛ ЁКИ САЛИЦИЛ-


КАМФОРЛИ СПИРТ, АНИЛИН БУЁҚЛАР.
5% КАМФОРЛИ СПИРТ .

Оқма изларини

ЭЛЕКТРОКОАГУЛЯЦИЯСИ
ФЕРМЕНТЛАР

ХИМОТРИПСИН,ТРИПСИН
 Ишлаб чиқариш саноатида, қишлоқ хўжалигида, техника
саноатида санитар гигиеник қулайликларни йўлга
қўйишга қаратилган тадбирлар ўтказиш.
 Жисмоний тарбия, спорт билан шуғулланиш
 Рационал овқатланиш
 Хар йили диспансеризациялаш, соғломлаштиришга
қаратилган тадбирларни ташкиллаштириш
 Проф.кўрикларни ташкиллаштириш.
 Касалларни реабилитациялаш
 Рецидивланишга қарши даволаш, беморнинг умумий
ахволи ва ёндош касалликларни хисобга олган холда
 Зооноз дерматозлар паразитар хашоратлар таъсири
натижасида юзага келади (кана, бурга, бит)

 Дерматозоонозларни юзага келишига турли экологик,


метеорологик, социал факторлар таъсир кўрсатади.

 Асосан шахсий гигиена қоидаларига риоя қилмайдиган


одамларда бу касалликлар ривожланади

 Дерматозларнинг кенг тарқалган тури бўлиб Қўтир


хисобланади.
Терининг инфекцион паразитар касаллиги,
бемордан соғлом одамга бевосита ва
билвосита контакт орқали, ётоқда ва
шахсий буюмлардан фойдаланганда
юқади.
Қўтир қўзғатувчиси - кана Sarcоptes
scabies
ҚЎТИР

Норвегия қўтири «инкогнито»

типик

тугунчали асоратли

ПСЕВДОСАРКОПТОЗ
Қўтир билан зарарланиш йўллари
ШИКОЯТЛАР
•Теридагитошмалар: жуфт элемент (эрозия-папула(везикула))
•Субъектив: қичишиш, кечқурун кучаяди

КЛИНИК ШАКЛЛАРИ ВА СИМПТОМЛАР


Локализацияси: бармоқлараро бурмалар,
билак панжа бўғими букувчи қисми, қорин,
жинсий аъзолар териси. Болаларда юз, кафт,
товонда. Тирсак бўғимининг ёзувчи
қисмида қуруқ қалоқлар ва қашиш излари-
папула-эрозив элементлар билан қопланган
бўлиши (Горчаков-Арди симптоми),
Михаэлис учбурчаги (думғаза сохасида
тошмалар) бўлиши кузатилади
Тошма элементлари: майда жуфт папуло-
эрозив элементлар, геморрагик қалоқлар,
чизиқли қашиш излари
ТОШМАЛАРНИНГ «ЯХШИ
КЎРГАН»СОХАЛАРИ
 Тери препаратида кананинг йўли, тухуми, личинкаси, бўш
тухумнинг пўстлоги топилганда ёки хеч бўлмаса
шулардан биронтасининг топилиши натижанинг мусбат
эканлигини кўрсатади.
 Канани игна ёрдамида олиш
 Ингичка кесма усули
 Қирма олиш усули
 Қаватма қават қирма олиш усули
 Ишқорли препарирлаш усули
ЗАРУР ЛАБОРАТОР ТЕКШИРУВ УСУЛЛАРИ
УМУМИЙ ҚОН АНАЛИЗИ
ҚЎЗҒАТУВЧИНИ ТОПИШ

ДАВОЛАШ ТАДБИРЛАРИНИНГ ХАРАКТЕРИСТИКАСИ

УМУМИЙ ТАВСИЯЛАР
•Зарарланиш ўчогида топилган беморларни бир вақтда даволаш
•Шахсий буюмларни, ётоқ буюмларини стерилизациялаш, зарарланиш ўчоғини

дезинфекциялаш
•Алоқада бўлган шахсларни текшириш ва даволаш

МАХАЛЛИЙ ДАВО
•Бензилбензоат–сув-совунли эмульсия ёки эмульсияли мазь (катталарга

20%)
•33% олтингугурт мазьи катталарга
•Демьянович усули билан даволаш: эритма №1 – гипосульфит натрий (60%

катталарга), эритма №2 – хлорид кислота (6% катталарга аэрозоль


«Спрегаль», «Линдан»
 Битта касаллик ўчоғида аниқланган беморлар бир вақтда даволанадилар;
 Қўтирга қарши дори воситалар тананинг бутун тери қопламига суртилади, юз ва
бошнинг сочли кисмидан ташкари;
 Хар бир дори воситаси фақатгина қўл ёрдамида суртилади;
 Қўзғатувчининг активлиги тунда юзага келгани сабабли даволаш тадбирлари
кечқурун бажарилади;
 Касаллик асоратини даволаш чоралари асосий касалликни даволаш билан бир
вақтда олиб борилади, бундай холатда бензилбензоат ва спрегаль препаратлари
қўлланилади;
 Хомиладорларни даволаш учун бензилбензоат препарати қўлланилади;
 Ювиниш даволаш курсини бошлашдан олдин ва курс тугагач амалга оширилади.
Зарурият туғилганда препарат хар куни эрталаб ювиб ташланади, бунда препарат
терида 12 соат сақланади (препаратни туни билан танада суртилган холатда
бўлишини хисобга олган холда);
 Даволаш курси бошланишидан олдин ва тугатилгач бемор кийимлари ва
чойшаблари алмаштирилади;
 Тўлиқ даволаш курсидан сўнг юзага келган постскабиоз қичишиш белгилари
қўшимча махсус даволаш курсини ўтказишга кўрсатма бўла олмайди. Постскабиоз
қичишишни организмнинг ўлган канага нисбатан реакцияси сифатида қабул
қилинади ҳамда бу холат антигистамин препаратлар ва стероид мазлар ёрдамида
бартараф этилади.
 Бемор душда иссиқ сувда совун билан ювиниб, сочиққа артинади.
 Бензилбензоатни (200 мл эмульсия) тарелкага қуйилади.
 Препаратни қўл ёрдамида эхтиёткорлик билан қўлларга, оёқларга, кафт ва
бармоқларга ва тананинг барча сохаларига (юздан ташқари) суртиб чикилади
 Чойшаблар алмаштирилади;
 Дори суртилган танага тунги кўйлак кийилади;
 2 ва 3-кунлари юқоридаги муолажалар ўтказилмайди.
 4-куни беморни чойшаблари ва устки кийимлари алмаштирилади.
 Совун ёрдамида душ қабул қилинади.
 Яна препарат суртилади.
 Тоза кийимлар кийдирилади.
 Эртасига совун ёрдамида душда препарт ювиб ташланади.
 Тоза кийимлар кийдирилади.
 Чойшабдар алмаштирилади
 Қўл, бармоқлари муолажадан сўнг 3 соатгача ювилмайди. Даволаш пайтида
хар ювинишдан сунг препарат суртилади.
 Демьянович усулида даволаш — иккита эритмадан иборат
(№1-тиосульфат натрий 60%, №2-хлорид кислота 6%).
Аввал диққат билан гавда ва оёқ қўллар терисига №1эритма
суртилади, 5-10 минутдан сўнг терида оқ кристаллар пайдо
бўлади. Сўнгра №2 эритма суртилади. Эритмаларни
қўллашда кетма кетликка эътибор бериш керак. №1 эритма
суртилгач қўлни албатта ювиб ташлаб кейин №2 эритма
суртилиши керак.
 Спрегал билан даволаш 1марта қўлланади бемор
кийимлари ва чойшаблар алмаштирилади. (препарат
кечқурун суртилиб, эрталаб ювиб ташланади).
 Касалликни эрта аниклаш ва беморларни актив аниклаш.
 Мазкур касалликга чалинган беморлар билан контактда
булган шахсларни текшириш.
 Учокли зоналарда СЭС вакиллари билан профилактика
тадбиларини утказиш.
 Қўтир касаллиги билан қарши курашишнинг асосий
мезони, касалланиш ўчоғидаги барча беморларни бир
вақтда даволаш хисобланади.
Мазкур дезинфекция қўзғатувчини кўрпа тўшак, чойшаблар кийимлар ва
шахсий гигиена воситаларидан йўқотишга қаратилган.
Чойшаб, шахсий гигиена воситалари, сочиқларни зарарсизлантириш

қуйидагича бажарилади: таркибида хлор сақловчи эритмалар «Белизна»,


«АС»да бир соат қайнатилади ва 5-7 минут давомида 1-2%ли сода ёки бошқа
кир ювиш воситаси эритмасида қайнатилади
Устки кийимлар (костюм, шим, кўйлак, жемперлар)ни зарарсизлантириш

учун уларни икки тарафлама қайноқ дазмол билан дазмолланади, Бошка


буюумлар (шуба, оёқ кийим, ўйинчоқлар) 3 кунга герметик боғланган
полиэтилен пакетларга солиб қўйилади.
Кийимлар ва чойшабларни дезинфекциялаш учун аерозол қадоқдаги А-ПАР

препарати қўлланилади.
Флакондаги препаратни қайнатиш мумкин бўлмаган буюмларни бутун юзаси

бўйлаб сепиб чиқилади.


Матрас, ёстиқ, кўрпаларни якуний дезинфекциясини ўтказишда ҳам А-ПАР

препаратидан фойдаланилади.
ҚЎТИРНИНГ
ТИПИК ФОРМАСИ
Боланинг кафт ва думба сохасида
қўтирдаги тошмалар
Норвегия кутири .
Кафтда қалоқлар ва ёриқлар
Кутир. Постскабиоз лимфоплазия. Эркаклар
ташки жинсий аъзолари терисида адекват
терапиядан сунг сакланган кичишиш
тугунчалари
ҚЎТИР: Аёл сут бези
терисида жуфт
геморрагик қалоқлар,
экскориациялар,
қўтир йўллари
КЕРАТО
КЕРАТО ЧУКУР
ЧУКУР КАНДИДОЗЛАР
КАНДИДОЗЛАР ДЕРМАТО
ДЕРМАТО
МИКОЗЛАР
МИКОЗЛАР МИКОЗЛАР
МИКОЗЛАР МИКОЗЛАР
МИКОЗЛАР

ЭПИДЕРМИСНИНГ БАРЧА
ЭПИДЕРМИСНИНГ ТЕРИНИНГ БАРЧА КАВАТЛАРИНИ,
ФАКАТ ШОХЛИ КАВАТЛАРИНИ , ХОСИЛАЛАРИНИ ДЕРМАНИ, ХАМДА
КАВАТИНИ ВА ИЧКИ АЬЗОЛРНИ СОЧЛАР ВА
ЗАРАРЛАЙДИ ШИКАСТЛАЙДИ ТИРНОКЛАРНИ
ШИКАСТЛАЙДИ

•РАНГҒБАРАНГ •АКТИНОМИКОЗ •ТЕРИ ВА ШИЛЛИК АНТРОПОНОЗ


ТЕМРАТКИ •ХРОМОМИКОЗ КАВАТЛАР •ТРИХОФИТИЯ
•МИЦЕТОМА КАНДИЗОЗЛАРИ
•ЭРИТРАЗМА •КРИПТОКОККОЗ ТИРНОКЛАР •ЗООАНТРОПОНОЗ
•ВА БОШКАЛАР КАНДИДОЗИ ТРИХОФИТИЯ
•ПЬЕДРА (ОНИХОМИКОЗЛАР),
УРОГЕНИТАЛ •МИКРОСПОРИЯ
КАНДИДОЗ, •ФАВУС
ГРАНУЛЕМАТОЗ
КАНДИДОЗ
 КЕНГ ТАРКАЛГАН КАМ КОТАГИНОЗ КАСАЛЛИК
 КУЗГАТУВЧИСИ – MALASSERIA FURFUR
 ЗАРАРЛАНИШ ЖОЙЛАРИ – ВОДОЕМЫ, ЖАМОА
ХАММОМЛАРИ , БАССЕЙНЛАР
 БИРЛАМЧИ ЭЛЕМЕНТ –ПУШТИ, ЖИГАРРАНГ, «КОФЕ ВА
СУТ» РАНГИДАГИ ЯЛЛИГЛАНИШСИЗ ДОГ, УЛЧАМИ 0,5
СМ, КУШИЛИБ КЕТГАНДА ГЕОГРАФИК РАСМГА КИРАДИ,
БИРОЗ КИПИКЛАНАДИ ( УНСИМОН МАЙДА ПУФФАКЛИ
КИПИКЛАНИШ) ВА СУБЬЕКТИВ БЕЛГИЛАРСИЗ КЕЧАДИ
 ЛОКАЛИЗАЦИЯСИ –ЕЛКА КАМАРИ ТЕРИСИ, БУЙИН, ТАНА
ОХИРЛАРИ, БОШ ВА ТАНАНИ СОЧЛИ КИСМИ
 УФО ТАЬСИРИДА ЛОГЛАР ОК РАНГГА КИРАДИ
( ДАВОЛОВЧИ ТАЬСИР НАТИЖАСИДА ДЕПИГМЕНТАЦИЯ )
 БАХОРГИ ВА ЁЗГИ ХУРУЖЛАР ХАРАКТЕРЛИ
 ДИАГНОСТИКА –КЛИНИК СИМПТОМЛАР, УЧОКДАН
ОЛИНГАН МАТЕРИАЛНИ МИКРОСКОП ОСТИДА КУРИШ,
БАЛЬЦЕРНИНГ ЁДЛИ СИНАМАСИ МУСБАТ
«СУТЛИ КОФЕ» Рангли
яллигланмаган
доглар

БИРЛАМЧИ
ЭЛЕМЕНТЛАРДАН СУНГ
ИККИЛАМЧИ
ДЕПИГМЕНТАЦИЯ
 Этиология: КУЗГАТУВЧИСИ Cjrynobacterium minutissimum.
 Эритразма псевдомикозлар туркумига киради.
 Клиника: Эритразма куп учровчи касаллик булиб, у асосан терининг
йирик бурмаларида жойлашади. Асосан эркакларда учрайди. Жараён
асосан култик ости, чов бурмаларида, аёлларда сут бези остида аник
чегарали кизил-жигарранг (кизил гишт) дог куринишида жойлашади.
Кейинчалик доглар катталашади, бир-бири билан кушилиб кетади.
Лекин доглар беморларни безовта килмайди. Баьзи беморлар бироз
кичишиш хиссига шикоят килади. Куздан кечирганда яллигланиш
фонида майда кипикланиш кузатилади.
 Диагноз:
 Аник клиник белгилар
 Вуд лампаси(кизгиш ёритиш)
 Лабаратор-микробиологик текширувда кузгатувчини аниклаш
ТРИХОФИТИЯ –ТЕРИ, СОЧЛАР ВА ТИРНОКЛАРНИ МАИШИЙ
КОНТАКТ ЙУЛ БИЛАН ЙУКУВЧИ ИНФЕКЦИОН, КОНТАГИОЗ,
КАСАЛЛИГИ

АНТРОПОНОЗ ЗООАНТРОПОНОЗНАЯ
(ЮЗАКИ-ДОГЛИ) (ИНФИЛЬТРАТИВ-ЙИРИНГЛИ)
Tr. Endotrix Tr. Ectotrix

СОЧ ИЧИДА СОЧГА НИСБАТАН


ЗАМБУРУГНИ ЖОЁЛАШИШИ СОЧ УСТИДА

ФАКАТ ОДАМ ТАСИРЛАНУВЧИ ОДАМ ВА УЙ


КОНТИНГЕНТ ХАЙВОНЛАРИ

ЮЗАКИ, ЭРИТЕМАТОЗ- ЮЗАКИ ЭРИТЕМАТОЗ-


СКВАМОЗ СКВАМОЗ ВА ЧУКУР
УЧОКЛАР, СОЧ КЛИНИКА ЙИРИНГЛИ УЧОКЛАР,
СИНИКЛАРИ «КЕРИОН ЦЕЛЬСА»,
«ТУНКАЛАР» СОЧ ТУКИЛИШИ
ЁШ

СУРУНКАЛИ БОЛАЛАР ЧАНДИКЛИ АТРОФИЯ ЮЗАГА К


КЕЧМШИ МУМКИН
ЖИНСИЙ ЙУЛ БИЛАН ЗАРАРЛАНИШ МАНБАСИ
ЗАРАРЛАНИШ АНИК ЭМАС

МАИШИЙ КОНТАКТ УЙ ХАЙВОНЛАРИ БИЛАН


НАТИЖАСИДА КОНТАКТ НАТИЖАСИДА
ЗАРАРЛАНИШ ЗАРАРЛАНИШ
ЮМАЛОК ШАКЛЛИ АНИК ЧЕГАРАЛАНГАН
УЧОКЛАР – «RINGFORM»,
ПЕРИФЕРИЧЕСКИЙ
ВАЛ МАЙДА ПАПУЛЛЕЗ-ВЕЗИКУЛЕЗ
ЭЛЕМЕНТЛАР, МИКРОЭРОЗИЯЛАР,
КАЛОКЛАРДАН ТАШКИЛ ТОПГАН
 КЕНГ ТАРКАЛГАН ЮКОРИ КОНТАГИОЗ КАСАЛЛИК
 КУЗГАТУВЧИСИ – MICROSPORUM CANIS ET LANOSUM –
ЗООАНТРОПОФИЛ ЗАМБУРУГ
 ЮКИШ МАНБАЛАРИ – ОДАМ, КИЧКИНА УЙ ХАЙВОНЛАРИ –
МУШУКЛАР, КУЧУКЛАР
 ЖАРАЁН ЯЛЛИГЛАНГАН, АНИК ЧЕГАРАЛИ ЮМАЛОК ШАКЛЛИ
ЭРИТЕМАТОЗ-СКВАМОЗ УЧОКЛАР БИЛАН КЕЧИБ КУЧЛИ
КИПИКЛАНИШ ВА СОЧЛАРНИ СИНИШИ КУЗАТИЛАДИ (4-5 ММ).
СИЛЛИК ТЕРИДА -– КОНЦЕНТРИК ХАЛКА ХОСИЛ БУЛАДИ,
«ХАЛКА ИЧИДА ХАЛКА» СИМПТОМИ
 ЛОКАЛИЗАЦИЯСИ –ТАНАНИНГ СИЛЛИК ТЕРИСИДА,ТАНА
ОХИРЛАРИДА, БОШНИ СОЧЛИ КИСМИДА
 ДИАГНОСТИКА – УЗИГА ХОС КЛИНИК СИМПТОМЛАР, УЧОК
ЮЗАСИ ВА СОЧДАН ОЛИНГАН МАТЕРИАЛНИ МИКРОСКОПИК
ТЕКШИРУВ НАТИЖАСИ, БАК. ПОСЕВ, ВУД ЛАМПАСИ ОСТИДА
ЛЮМИНЕСЦЕНТ ДИАГНОСТИКА
 КАСАЛЛИКНИ ЭПИДЕМИОЛОГИК ХАРАКТЕРИ – ОИЛА
АЬЗОЛАРИДА, КОЛЛЕКТИВДА, УЙ ХАЙВОНЛАРИДА ШУ
КАСАЛЛИКНИ УЧРАГАНИ,
 Этиология. Фавуса кузгатувчиси Achorion Schonleini, 1839 йилда
аникланган, Трихофитонлар гурухига киради. Касаллик факат одамларда
учрайди, асосан болаларда.Бошка трихофитиялардан фаркли уларок кам
учрайди. Узбекистонда Фавус учрамайди.
 Клиника. Касалликни асосий клиник белгиси узидан кейин чандиг хосил
килувчи скутула булиб унинг марказида зарарланган соч жойлашади.
Скутулалар бу марказида соч булган кипик билан копланган саргиш-кулранг
хосисладир.
 Скутула урнида чандикли атрофия юзага келади ва бу ерда соч
усмайди.Беморлардан специфик «амбарн» ёки «амбарный» хиди келади.
Агар касаллик даволанмаса жараён таркалиб бутун бошни эгаллайди ва сочар
факат согни силлик терига утиш кисмидагина Фавусни скутуляр формасидан
ташкари сквамоз ва импетигиноз формалари хам учрайди. Холсизланган
беморларда ички аьзолар хам зарарланиши мумкин (висцерал форма).
 Диагноз: Скутулалар мавжудлиги, «сичкон» хиди, типик калланиш, сочлар ва
кепакларда микроскопик замбуругни аниклаш.
ЙИРИК БУРМАЛАР МИКОЗИ (ЧОВ ЭПИДЕРМОФИТИЯСИ)
Tr. Ingvinalis
Чов ва сут бези остидаги бурмаларда тез-тез намланувчи, яккол периферик
валли кизил рангли йирик яллигланиш

ТОВОН МИКОЗИ (ТОВОН ЭПИДЕРМОФИТИСИ)


Tr. interdigitalis

СКВАМОЗ ИНТЕРГТРИГИНОЗ
БОСКИЧ БОСКИЧ

ДИСГИДРОТИК
БОСКИЧ
Чов эпидермофитияси (epidermophytia
inguinale)
- Йирик бурмалар терисида жойлашади
- Яллигланган кизил рангли чегараланган,
овал, кипикланувчи доглар - пятна
эксцентрически растут, подвергаясь
регрессу в центре
-кушилиб, кутарилган периферик валли
йирик учокларни хосил килади
- Вал чегарасида везикула, пустулы ва калок
булиши мумкин
 Куп учровчи микоз були оёк бармоклари орасида жойлашади в сурункали яллигланишли кечади.
Касалликка бахорги-ёзги мавсумийлик хос. Эпидермофитияни турли хил дерматофитиялар чакириб
факат одамларда учрайди. Зарарланиш купинча жамоат хаммомларида, бассейнларда ёки бошкалар
оёк кийимини кийганда юкади.
 Микозни Сквамоз боскичида оёкни кафт юзаси в бармоклар орасида яллигланган
гиперемияланган фонида унсимон караш пайдо булади. Субъектив беморлар шикоят килмайди.
Лекин оёкларни куп терлаши туфайли яллигланишли жараён кучайиб касаллик дисгидротик
боскичга утади.
 Интертригиноз эпидермофитияда жараён 3-4 бармоклар орасида жойлашади. Бунда зарарланган
учок териси шишган, мацератцияланган, пустлокли тиркишлар мавжуд булади. Бармоклараро
бурмаларда эрозия ва субэпидермал пуфкчалар кузатилади. Бармокларни узок вакт узаро
ишкаланиши туфайли жараён тфркалади, огирлашади, иккиламчи инфекчия кушилиши мумкин ва
лимфангит ва лимфааденит юзага келиши мумкин. Субъектив юрганда кучли огрик кузатилади.
 Микозни дисгидротик боскичида юкоридаги симптомларга кушимча уткир яллигланиш
кушилади ва оёк бармокларида пуфакча ва куп камерали пуфаклар кейинчалик эрозия хосил
булади. Эпидермофитиянинг бу боскичи тез пуфакчалар, йирингчалар, эрозиялар хосил булиши
билан характерланади. Янги элементларни хосил булиши умумий ахволни огирлашишига олиб
келади. Харорат кутарилаши, кучли кичишиш ва огрик туфайли бемор тиббий ёрдамга мурожат
этишга мажбур булиб колади. Жараён даволанмаса тананинг алохида кисмларида пуффакча ва
тугунча куринишидаги аллергик иошмалар иошиши мумкин.
 Кузгатувчиси Trichophyton rubrum булиб касаллик факат катталарда учрайди.
Касаллик сурункали кечиб клиникаси бой в аэпидермофитиялардан фаркли уларок
огиррок кечади ва таркок булиши мумкин.
Турлари:
 Кул ва оёклар руброфитияси (Rubrophytia palmarum et plantarum)
 Силлик тери руброфитияси(Rubrophytia cutis glabrae)
 Тирноклар руброфитияси(Onichomycosis palmarum et plantarum)
 Клиникаси. Оёк бармокларининг руброфитияси бошка микозлардан фарк килмайди.
Лекин руброфитияда яллигланиш яккол булиб кепакланиш ва кичишиш кучлирок
булади.
Силлик тери руброфитиясининг клиникаси узига хос : дастлаб шишган ва унсимон
кипикланувчи кизил рангли танада ва оёкларда жойлашган йирик зарарланиш учоги
юзага келади. Периферик кисми валсимон кутарилган.
 Диагнозни тузиш:
 - типик клиника асосида
 - микроскопик текширув асосида
 - экма усули асосида
ОНИХОМИКОЗЫ
ТИРНОК ПЛАСТИНКАЛАРИНИ ЗАМБУРУГЛИ
ЗАРАРЛАНИШИ
ТРИХОФИТИЯ ФАВУС

ТИРНОКЛАРНИ ЗАРАРЛОВЧИ МИКОЗЛАР

ЭПИДЕРМОФИТИЯ РУБРОМИКОЗ
КАНДИДОЗ
 Тирнокларни микотик зарарланиши
касалликни турли боскичларида юзага келиши
мумкин. Купинча 1 ва 5 бармоклар латерал ёки
усиш зонаси сохасидан сарик дог куринишида
зарарланади ва кейинчалик катталашиб боради.
Зарарланган тирнокранги туклашади,
хиралашади, калинлашади, юзаси нотекис булиб
колади. Кейинчалик колган бармоклар хам
зарарланиши мумкин. Субъектив бемор хеч
нарсага шикоят килмайди.
 Тирноклар латерал сохасидан ёки усиш зонасидан ок ёки
саргиш дог куринишида зарарланса нормотрофик тип.
 Кейинчалик тирнок пластинкаси кизаради, калинлашади
гипертрофический тип.
 Вакт утиши билан тирнок пластинкаси юпкалашади,
буилади ва факатгина тирнок валиги олдида сакланади
атрофический тип.
 Субъектив бемор хеч нарсага шикоят килмайди.
Кандидоз (монилиаз)
кузгатувчиси: candida albicans
Турлари:
- юзаки кандидоз, тери кандидози, шиллик
каватлар кандидози, тирноклар
- сурункали, генерализацияланган,
гранулематоз
- висцерал
 ЧИН МИЦЕЛИЙСИ ЙУК, ХУЖАЙРАЛАРНИ УЗАЙИШИ ВА ЗАНЖИР
КУРИНИШИДА БУЛИШИ ПСЕВДОМИЦЕЛИЙ ДЕБ АТАЛАДИ.
ПСЕВДОМИЦЕЛИЙ НИ УМУМИЙ КОБИГИ ВА ТУСИГИ ЙУК.
 АЭРОБЛАР
 ПРОТЕОЛИТИК ВА ЛИПОЛИТИК ФЕРМЕНТЛАР ХОСИЛ КИЛАДИ
 ТУРЛИ АНТИТАНАЛАР ХОСИЛ БУЛИШИНИ СТИМУЛЯЦИЯЛАЙДИ
КАНДИДОЗ РИВОЖЛАНИШИНИНГ ХАВФ ОМИЛЛАРИ
Нормал •Узок вакт антибиотикларни кабул килиш
•Узок вакт махаллий антисептикларни ишлатиш
микрофлоран •Жинсий урогенитал инфекциянинг мавжудлиги
инг бузилиши

Гормонал •Узок муддат гормонал воситаларни куллаш


•Гормонал контрацептларни куллаш
алмашинувнинг •Хомиладорлик
бузилиши

Конда канд •Предиабет ва кпндли диабет


микдорининг •Таркибида канд куп махсулотларни куп
ортиши истемол килиш

•ВИЧ -инфекция
•Узок вакт иммунодепрессант терапия
Иккиламчи •Сурункали яллигланишли касалликлар
иммунодефицит •Хавфли усмалар
•Туберкулез
•Радиоактив нкрланиш
КАНДИДОЗЛВРНИ ЛАБОРАТОР ДИАГНОСТИКАСИ

· Микроскопик текширганда
(вегетацияланувчи формаларнинг устунлиги - мицелийлар).
· Культурал текширганда
(100 КОЕ/мл дан куп микдорда замбуруг колонияларини усиши).
· Полимеразная занжир реакция
Кушимчп текширувлар:
· Кон ва сийдик тахлили;
· Ёндош инфекциларга текшириш: сифилис, генитал герпес ва хкз.
Мутахассислар консультацияси
(эндокринолог, гастроэнтеролог,терапевт.).
УРОГЕНИТАЛ КАНДИДОЗ –
Сийдик ажратув тизими касаллиги булиб,
Candida лар томонидан чакирилади

C.albicans C.tropicalis C.krusei C.glabrata

УРОГЕНИТАЛ КАНДИДОЗ КЛАССИФИКАЦИЯси


(1998 йилда кайта куриб чикилган Х Халкаро касалликлар
классификацияси.)
B37 Кандидоз
B37.3+ Вульва кандидози ва вагинлар (N77.1*)
кандидоз вульвовагинит
монилиал вульвовагинит
вагинал молочница
B37.4+ Бошка урогенитал локализациядаги кандидозлар
кандидоз баланит
кандидоз уретрит
ЖИНСИЙ ЮКИШ
30 – 40%
5-25% ЖИНСИЙ ПАРТНЕРЛАРДА
КАНДИДАТАШУВЧИЛИК

ЭНДОГЕН ИНФИЦИРЛАНИШ
Жнисий йулларни C. albicans билан колонизацияси инсон хаётининг илк
кунларидан юзага келади., локализуется в поверхностных
слоях эпителия и может длительно персистировать вследствие
динамического равновесия между грибами, не способными проникнуть
глубже, и макроорганизмом, сдерживающим такую возможность,
но не способным полностью элиминировать возбудитель Нарушение
этого равновесия, приводит либо к обострению заболевания, либо
к выздоровлению или ремиссии

МИТ оркали инфицирланиш


Даволашнинг умумий
принциплари
 Системали антимикотлар: гризеофульвин,
низорал, ламизил, тербизил, орунгал, дифлюкан.

 иммунокорректорлар

 Махаллий даволош: зараланиш учогига 2-3 % йод


эритмаси, 10 % олтингугурт малхами, сочлар
эпиляцияси.
фунгицид воситалар
ЭНГ КЕНГ ТАРКАЛГАН ЗАМБУРУГГА
КАРШИ ВОСИТАЛАР

ИМИДАЗОЛ ПРЕПАРАТЛАРИ
КЕТОКОНАЗОЛ, КЛОТРИМАЗОЛ,
МИКОНАЗОЛ,БИФОНАЗОЛ

ТРИАЗОЛ ПРЕПАРАТЛАРИ
ФЛУКОНАЗОЛ, ИНТРАКОНАЗОЛ

ПОЛИЕН АНТИБИОТИКЛАР
НИСТАИН, ЛЕВОРИН, АМФОТЕРИЦИН В

БОШКА ВОСИТАЛАР
ГРИЗЕОФУЛЬВИН, ФЛУЦИТЗИН, НИТРОФУНГИН,ДЕКАМИН, ЙОД
ИМИДАЗОЛ ГУРУХИ ВОСИТАЛАРИ ФЛУКОНАЗОЛ (МИКОСИСТ, ДИФЛУКАН)

ИТРАКОНАЗОЛ (ОРУНГАЛ)

КЕТИОКОНАЗОЛ (НИЗОРАЛ)

КЛОТРИМАЗОЛ

ПОЛИЕН АНТИБИОТИКЛАР НИСТАТИН, ЛЕВОРИН,


АМФОТЕРИЦИН В
АЛЛИЛАМИН ХОСИЛАЛАРИ ТЕРБИНАФИН ( ЛАМИЗИЛ,ТЕРБИЗИЛ)

АНИЛИН БУЁКЛАРИ МЕТИЛЕНОВЫЙ СИНИЙ

НИТРОФУРАН ХОСИЛАЛАРИ НИТРОКСАЛИН


 Пиодермияларнинг замонавий классификацияси нималарга асосланган
 Стафилодермиялар гурухига кайси касалликлар киради
 Пиодермиялар юзага келишига мойиллик килувчи омиллар
 Стрептодермиялар гурухига кайси касалликлар киради
 Стафило – ва Стрептодермияларни бир биридан фарки
 Факатгина чакалокларда учрайдиган терининг йирингли касаллигини
айтинг
 Хозирги кунда кутирнинг кандай клиник турлари фаркланилади
 Норвегия кутирининг узига хос хусусиятларини айтинг
 Псевдосаркоптоз нима
 Кутирни даволашда кандай моддалардан фойдаланилади
 Микозлар турлари
 Замбуругли инфекциялар профилактикаси

Вам также может понравиться